thuyết trình ptct cao hoc. chinh sach quan ly moi truong
TRANSCRIPT
Phân tích quy trình xây dựng chính sách quản lý chất thải rắn tại Trung Quốc
Giới thiệu đề tài
1. Mục tiêu nghiên cứuHiểu rõ quy trình xây dựng chính sách tại TQĐánh giá quy trình xây dựng và thực thi chính sách quản lý CTR tại TQRút ra bài học kinh nghiệm tại Việt Nam2. Nội dung nghiên cứu:Tìm hiểu về thể chế chính trị và bộ máy nhà nước của Trung QuốcTìm hiểu hiện trạng ô nhiễm môi trường tại TQTìm hiểu, phân tích, đánh giá chính sách quản lý CTR tại TQRút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
3. Phương pháp nghiên cứu Tìm kiếm, dịch và đọc tài liệu nghiên cứu về chính sách quản lý chất thải rắn tại Trung QuốcPhân tích đánh giá các chính sách quản lý chất thải rắn; So sánh với Agenda và thuyết EM để đánh giá sự thành công và thất bại của chính sách
4. Đối tượng nghiên cứu:Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do chất thải rắn tại TQ
Giới thiệu đề tài
Nội dung báo cáoGiới thiệu bối cảnh Trung QuốcGiới thiệu bối cảnh Trung Quốc1
Hiện trạng môi trường tại TQHiện trạng môi trường tại TQ22
Giới thiệu hính sách quản lý CTRGiới thiệu hính sách quản lý CTR3
Thực hiện chính sáchThực hiện chính sách44
Đánh giá chính sáchĐánh giá chính sách55
Kết luận – Bài học kinh nghiệm cho VNKết luận – Bài học kinh nghiệm cho VN66
1. Giới thiệu bối cảnh TQDiện tích 9,6 km2
Dân số 1,35 tỷ người
GDP /người (2013) 9.142,67 USD
HDI (2013) 0,719
Theo IMF (10/2015), Trung Quốc đang là nước có GDP (PPP) cao nhất thế giới 19.510 tỷ USD?
1. Giới thiệu bối cảnh TQ
1. Giới thiệu bối cảnh TQ
1. Giới thiệu bối cảnh TQ
Tiêu chí
Tiếng nói và trách nhiệm giải trình
Ổn định chính trị, không xung đột
Mức độ hữu hiệu của chính phủ
Chất lượng điều tiết của nhà nước
Thượng tôn pháp luật
Kiểm soát tham nhũng
Năm Phần trăm đáp ứng tiêu chí
Chất lượng quản trị quốc gia của Trung QuốcNguồn: Worldwide Governance Indicators (2015)
1. Giới thiệu bối cảnh TQ
2. Hiện trạng môi trường
Ô nhiễm không khí tăng 498.6% từ
1980 - 2012Sources: US Energy Information
Administration, World Bank, NASA, BP Statistical Review of Worla Energy
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
2. Hiện trạng môi trường
Hồ Sào tại Hợp Phì, tỉnh An Huy
Hồng Kông
2. Hiện trạng môi trường
Bắc Kinh
Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc
2. Hiện trạng môi trườngBãi biển Dameisha ở
thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông
2. Hiện trạng môi trường
Một vụ nổ lớn xảy ra đã khiến cho khoảng 1,8 tỷ lít dầu bị tràn ra tại cảng Đại Liên,tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. (2010)
2. Hiện trạng môi trườngMột hồ nước có màu hồng do bị ô nhiễm từ một nhà máy nhựa phế thải ở tỉnh Hà Bắc,
Trung Quốc, ngày 22/10/2014.
Phế liệu và chất thải nhựa nhập khẩu chất thành đống ở gần một cảng tại Thiên Tân,
Trung Quốc.
2. Hiện trạng môi trường
Vụ nổ kho hàng tại Thiên Tân, Trung Quốc
12/08/2015: vụ nổ kho hàng Thiên Tân, trong đó có hơn 100 tấn hóa chất kịch độc Cyanua Natri (NaCN).104 người chết, 71 người bị thương nặng, 722 người phải nhập viện, khoảng 6.300 đã được di dời.Thiệt hại về tài sản lên tới hàng chục tỷ Nhân dân tệ.
3. Giới thiệu chính sách CTR
2000- nay
1993-1999
1985-1992
1979-1984
Đẩy mạnh công nghiệp nặngĐẩy mạnh công nghiệp nặng(điện, luyện kim, xe hơi, hoá chất)(điện, luyện kim, xe hơi, hoá chất)
Đẩy mạnh công nghiệp hoá và Đẩy mạnh công nghiệp hoá và đô thị hoáđô thị hoá
Phát triển công nghiệp nhẹPhát triển công nghiệp nhẹ(dệt nhuộm, thực phẩm)(dệt nhuộm, thực phẩm)
Cải cách nông nghiệpCải cách nông nghiệp
1949-1978 ƯƯu tiên phát triển công nghiệp nặng u tiên phát triển công nghiệp nặng định hướng XHCNđịnh hướng XHCN
3. Giới thiệu chính sách
Giai đoạn 1949 – 1978 (Mao Trạch Đông)Trải qua thời kỳ “Bước đại nhảy vọt” (1958-1960) và “Cải cách văn hoá” (1966-1976)Tập trung cho phát triển công nghiệp nặng (thép)Thuyên chuyển nông nghiệp sang sản xuất thépXung đột chính trị gay gắtCác vấn đề môi trường bị bỏ ngõ
3. Giới thiệu chính sách
Giai đoạn 1979 – 1984 (Đặng Tiểu Bình)Tập trung cải cách nông nghiệpGiá trị sản xuất công nghiệp và nông nghiệp tăng gấp đôi năm 1978Công nghiệp còn lạc hậu, tiêu tốn năng lượng và hiệu quả kém1973: Tổ chức Đại hội quốc gia về Bảo vệ môi trường lần thứ nhất 1979: Ban hành Luật Bảo vệ môi trườngQuản lý môi trường còn nhiều bất cập, quan liêu1984: Thành lập Uỷ ban Quốc gia Bảo vệ môi trường, ban hành Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm nước
3. Giới thiệu chính sách
Giai đoạn 1985 – 1992 (Đặng Tiểu Bình)Cải cách kinh tế, thời kỳ mở cửaPhát triển công nghiệp nhẹ (thực phẩm, dệt nhuộm, tiêu dùng)Đầu tư các dự án tiêu thụ năng lượng lớn (giấy, mạ điện, luyện kinh quy mô nhỏ)1987: Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm không khí (sửa đổi 1995)
3. Giới thiệu chính sách
Giai đoạn 1993 – 1999 (Giang Trạch Dân)Phát triển công nghiệp hoá và đô thị hoáĐẩy mạnh công nghiệp nặng (hoá chất, dầu mỏ, cơ sở hạ tầng…)1995: Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTR (sửa đổi năm 2004)1999: Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm tiếng ồn
3. Giới thiệu chính sách
Giai đoạn 2000 – nayTập trung phát triển công nghiệp nặng tối đa song song với bảo vệ môi trường2002: Luật đánh giá tác động môi trường (hiệu lực 01/09/2003), Luật thúc đẩy sản xuất sạch hơnKế hoạch 5 năm lần XII: Kêu gọi đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp hiện đại, công nghệ cao và các ngành công nghiệp bảo vệ môi trường2014: Sửa đổi Luật bảo vệ môi trường (1/1/2015)Hiện nay đang dự thảo Luật Thuế bảo vệ môi trường (tháng 06/2015)
3. Giới thiệu chính sách
Sửa đổi chính thức có hiệu lực
ngày 01/04/2005
19951995
19961996
20042004
20052005
Chính thức có hiệu lực ngày 01/04/1996
Sửa đổi ngày 29/12/2004
Thông qua tại kỳ họp 16 của Ủy ban
Thường trực Quốc hội Dân quốc, ban hành theo Sắc lệnh
số 58 của CTN Giang Trạch Dân ngày 30/10/1995
3. Giới thiệu chính sách CTRMột số điểm khác biệt trong Luật sửa đổi so với ban đầu
1995 2004Điều khoản
quy định 6 chương 76 điều 6 chương 91 điều
Mục tiêu Thúc đẩy phát triển hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa
Thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế và xã hội
Nguyên tắc Quản lý và xử lý chất thải an toàn Xử lý CTR thành không nguy hại
Nội dung Mức phí phạt thấp hơnVD: Nếu gây ô nhiễm CTR nặng phạt 500.000 NDT
• Định nghĩa lại CTR• Thêm định nghĩa về “lưu trữ chất
thải”• Nâng mức phí phạt khi vi phạmVD: Nếu gây ô nhiễm CTR nặng phạt
từ 1 triệu NDT trở lên
4. Thực hiện chính sách
4. Thực hiện chính sách
Hệ thống Luật quốc gia
Luật chungLuật Bảo vệ môi trường (điều 24)Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTRLuật Thúc đẩy sản xuất sạch hơn
Giảm thiểu tại nguồn
Phân loại Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTR (Điều 42, chương 3)Thu gom, lưu
trữLuật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTR (Điều 40, 41, chương 3)
Vận chuyển và quản lý
Luật Bảo vệ môi trường (Điều 33)Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTR (Điều 23, chương 3)Quy định Kiểm soát độ an toàn của hoá chất nguy hiểm (Điều 4)
Hệ thống Luật quốc gia
Chôn lấp Quản lý giấy phép chất thải nguy hại (Điều 5, chương 2)Công ước Basel, Phụ lục IV.A
Đốt
Tái chế Công ước Basel, Phụ lục IV.B
Chất thải nguy hại Quản lý giấy phép chất thải nguy hại
4. Thực hiện chính sách
Hệ thống Luật địa phương
Luật chungTiêu chuẩn vệ sinh đối với thiết kế của cơ sở công nghiệpTiêu chuẩn chất lượng vệ sinh môi trường đô thị. Số 21Tiêu chuẩn thải bỏ CTR tích hợp. GB8978/1996
Thu gom và lưu trữ Tiêu chuẩn về vị trí của các cơ sở vệ sinh môi trường
Xử lý và chôn lấp
Tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm do bãi chôn lấp rác thải hộ gia đìnhTiếu chuẩn đối với Dự án Kỹ thuật xử lý cho bãi chôn lấp rác thải đô thị
Đốt Tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm do lò đốt rác thải đô thịCTR nguy hại (công
nghiệp)Tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm do lò đốt rác thải nguy hạiXác định tiêu chuẩn cho rác thải nguy hại
4. Thực hiện chính sách
4. Thực hiện chính sách
Được thu gom bởi
vệ sinh MT
Vận chuyển bởi
đơn vị thu gom
Bởi cá nhân
Rác thải đô thị
Một phần gom lại
Bởi đơn vị
trung chuyển
Bãi chôn lấp Đốt
Trạm trung
chuyển
Tái chế
Được thu gom bởi
doanh nghiệp
Vận chuyển bởi
đơn vị thu gom
Thu gom
Rác thải công
nghiệp
Bởi đơn vị
trung chuyển
Bãi chôn lấp Đốt
Cơ sở
xử lý
Tái chế
Quản lý bởi cơ quan nhà nước về môi trường
Không nguy hại
Không tái chế
Nguy hại
4. Thực hiện chính sách
4. Thực hiện chính sách
• Các đơn vị, cá nhân sản xuất chất thải rắn phải có biện pháp để ngăn chặn hoặc giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải rắn
• Việc tồn trữ, vận chuyển và xử lý rác, với mục đích ngăn ngừa hoặc giảm thiểu ô nhiễm môi trường
• Những đơn vị sản xuất chất thải nguy hại phải báo cáo và đăng ký với cơ quan nhà nước
• Những đơn vị tham gia vào các hoạt động liên quan đến việc thu thập, lưu trữ và xử lý chất thải nguy hiểm nộp đơn xin cấp phép hoạt động cho cơ quan nhà nước, phải lập các biện pháp khẩn cấp và các biện pháp phòng ngừa trong trường hợp tai nạn, và phải báo cáo cho bộ phận hành chính về bảo vệ môi trường theo các chính phủ
• Cơ sở vật chất, trang thiết bị, thùng chứa, bao bì,….. được sử dụng để thu thập, lưu trữ, vận chuyển, hoặc xử lý chất thải nguy hiểm phải đảm bảo không để phát sinh chất thải ra môi trường
4. Thực hiện chính sách
• Dự thảo Thuế môi trường (tháng 6/2015): Do cơ quan thuế quản lý
Mặt hàng chịu thuế Đơn vị thuế Số tiền tính thuế (NDT)
Chất thải rắn
Xỉ luyện kim 1 tấn 25
Tro than 1 tấn 30
Xỉ lò cao 1 tấn 25Chất thải sau khai thác
than 1 tấn 5
Phế phẩm (trấu) 1 tấn 15Chất thải rắn khác (kể cả phế liệu bán rắn và chất
lỏng)1 tấn 25
4. Thực hiện chính sách
• Phí môi trường dành cho công tác phòng chống và cải
thiện ô nhiễm môi trường do chất thải nguy hiểm gây ra.
• Phí môi trường ở Trung Quốc được sử dụng để tài trợ
cho các ngành công nghiệp làm giảm ô nhiễm (khoảng
70 – 80% tổng số lệ phí) và phần còn lại dành cho chi phí
quản lý
4. Thực hiện chính sách
Bất cứ ai gây ra tai nạn ô nhiễm môi trường bởi chất thải rắn bị phạt
không ít hơn 20.000 NDT nhưng không quá 200.000 NDT
Trong trường hợp gây ô nhiễm nặng, mức phạt sẽ là 30% tổn thất
trực tiếp nhưng không quá 1.000.000 NDT
Không báo cáo đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại cho cơ quan
nhà nước bị phạt 5.000.000 NDT nhưng không quá 50.000 NDT
4. Thực hiện chính sách
Bất cứ ai nhập khẩu chất thải bị cấm nhập khẩu vào bị phạt không ít
hơn 100.000 NDT nhưng không quá 1.000.000 NDT
Thu nhận, lưu trữ và vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại không
theo quy định (không có nhãn hiệu,) bị phạt từ 100.000 NDT không
quá 100.000 NDT
4. Thực hiện chính sách
• Trung tâm giáo dục môi trường và Truyền thông trung tâm thông tin dành riêng cho môi trường và phát triển bền vững
• Nhiệm vụ: cung cấp nguồn tài liệu, kiến thức về môi trường (nghiên cứu, hàng tháng xuất bản các tài liệu giáo dục về môi trường và tiêu dùng bền vững) – website: www.greenchoice.cn
http://www.chinacsrmap.org/Org_List_EN.asp?LstFlt_D1=15
4. Thực hiện chính sách
• China Environment Daily: một tờ báo chuyên nghiệp phân phối quốc tế về lĩnh vực bảo vệ môi trường, là tờ báo duy nhất trong thế giới của loại hình này phương tiện truyền thông Trung Quốc trở nên quen thuộc hơn với bảo vệ môi trường
4. Thực hiện chính sách
• Thành lập "Giải thưởng Hội Đồng Thường Niên cho quản lý doanh nghiệp xanh", "Giải thưởng Hội đồng nhân dân thường niên về bảo vệ môi trường", "Giải thưởng Hội Đồng Thường Niên cho đóng góp nổi bật cho bảo vệ môi trường", "Giải thưởng Hội Đồng Thường Niên cho người tham gia hoạt động bảo vệ môi trường của doanh nghiệp"
4. Thực hiện chính sách
• Fuji Xerox High-Tech (Shenzhen) Co., Ltd: đã tổ chức "Fuji Xerox Cup" - Tôi Bảo vệ Môi trường - Cuộc thi viết quốc gia về thực hành xã hội bảo vệ môi trường trong học sinh trung học và tiểu học .
5. Đánh giá chính sách
So sánh về phân cấp ưu tiên quản lý CTR
của Trung Quốc (2005)
5. Đánh giá chính sách
Đồ thị thể hiện lượng CTR đô thị phát sinh và thải bỏ
5. Đánh giá chính sách
Đồ thị thể hiện lượng CTR công nghiệp phát sinh, tái sử dụng và thải bỏ
5. Đánh giá chính sách
• Gia tăng nhanh về công bố thông tin về môi trường• Được hỗ trợ đắc lực bởi hệ thống công nghệ thông tin• Thường được gắn nhãn: quy định / quản trị của thông
tin• Có 2 triển vọng: Sự tham gia của công dân / công ty tốt hơn Cải thiện hiệu suất môi trường
5. Đánh giá chính sách
Nghị định công bố thông tin môi trường• Là một phần trong Quy định công khai thông tin của chính
phủ năm 2008 (ban hành 2007, hiệu lực ngày 01/05/2008)• Quy định Phòng Bảo vệ môi trường và các công ty phải
công khai các thông tin về: Luật môi trường Chất lượng môi trường Quản lý môi trường Các sự cố môi trường
Biên bản vi phạm doanh nghiệp
(28 điểm)
Kết quả thực hiện chiến dịch chống DN ô nhiễm (8 điểm)
Thông tin kiểm toán sản xuất sạch (8 điểm)
Xếp hạng hiệu quả
môi trường doanh
nghiệp (8 điểm)
Kiến nghị và khiếu nại được xác minh (8 điểm)
Báo cáo ĐTM phê
duyệt hoàn
thành dự án (8 điểm)
Dữ liệu phí xả thải (4 điểm)
Yêu cầu thông tin công khai (18 điểm)
Tổng PITI năm 2012
( 100 điểm)
Chỉ số minh bạch thông tin môi trường tại TQPollution information transparency Index
5. Đánh giá chính sách
5. Đánh giá chính sách
Agenda 21(chương 20&21) Thuyết EM
Hệ thống luật pháp đáp ứng được các yêu cầu của Agenda21 về quản lý CTR
Đã có sự xây dựng luật kiểu ‘cùng tham dự’
Xây dựng hệ thống Luật về xuất nhập khẩu rác thải rõ ràng
Đã có sự phân cấp trong quản lý CTR
Khuyến khích các chuyên gia và doanh nghiên cứu về CTR nguy hại
Tăng lượng rác thải được thu gom và xử lý an toàn
Dịch vụ liên quan đến quản lý CTR được cung cấp trên toàn quốc
5. Đánh giá chính sách
Agenda 21(chương 20&21) Thuyết EM
Chưa thấy các chương trình hay chính sách dài hạn nhằm giảm thiểu CTR nguy hại
Luật pháp còn mang tính đối phó
Các thông tin về ô nhiễm môi trường chưa được cập nhật và quản lý đầy đủ bởi Chính phủ
Chưa có sự hợp tác hay đồng cảm giữa nhà nước với doanh nghiệp
CTR vẫn chủ yếu được xử lý qua chôn lấp hoặc đốt, ít tái chế
Chưa thấy sự chuyển dịch xử lý cuối nguồn sang ngăn ngừa, sản xuất sạch hơn
Lượng rác bị thải bỏ trực tiếp ra môi trường vẫn tăng lên hàng năm
Nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường chưa cao
Người dân chưa thực sự có quyền tham gia vào quá trình lập pháp
6. Bài học kinh nghiệm cho VNNhững vấn đề còn tồn tạiChưa có Luật riêng dành cho quản lý CTRCông nghệ xử lý rác thải còn lạc hậu, không minh bạch trong quá trình xử lýPhí thu gom rác thải chưa có khung quy định rõ ràng, do đơn vị thu gom tự quyết địnhKhung pháp lý chưa quy định về thuế và phí cho từng loại rác thải (vì chưa phân loại rác tại nguồn) công cụ kinh tế chưa mạnh mẽÝ thức bảo vệ môi trường của người dân và doanh nghiệp chưa cao tính hiệu quả của công cụ truyền thông chưa được phát huyChưa áp dụng được chương trình phân loại rác tại nguồn
6. Bài học kinh nghiệm cho VN
Cần xây dựng Luật riêng cho quản lý CTR trong đó quy định rõ ràng các mức thuế và phí cho từng phân đoạn quản lý (thu gom, vận chuyển, mức phạt…).
Cải thiện hệ thống thu gom và xử lý, nâng cấp công nghệ xử lý không gây các ô nhiễm thứ cấp cho môi trường.
Tăng cường vai trò và trách nhiệm của truyền thông môi trường giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp.
6. Kết luận
Luật ngăn ngừa và kiểm soát ô nhiễm do CTR tại Trung Quốc phần nào cho thấy hiệu quả trong quá trình quản lý CTR của nước này, đồng thời thể hiện sự quan tâm của Chính phủ đối với các vấn đề môi trường.
Tuy nhiên, do tốc độ phát triển kinh tế và dân số quá nhanh, việc kiểm soát thực thi tại Trung Quốc gặp nhiều khó khăn và chưa đáp ứng được một số mục tiêu đặt ra.
Trung Quốc đang là cường quốc đứng thứ 2 sau Mỹ, cần kiện toàn luật pháp và đưa ra các chính sách dài hạn để góp phần tích cực hơn vào việc bảo vệ môi trường toàn cầu.
Cám ơn sự lắng nghe của thầy và các bạn!