1

TILLEGGSVURDERINGAR FRÅ PLANNEMNDA

15. januar 2010

Vedlegg til plannemnda sin rapport av

05. november 2009.

2

INNHALD………………………………………………………………………………………….2

1. BAKGRUNNEN FOR TILLEGGSVURDERINGANE…………………………….3 1.1 Hovudrapporten - ”Samnangerhallen” : frå ide til handling 1.2 Kommunestyret sitt vedtak - ynskje om meir informasjon 1.3 Vedtak i Skulebruksplanen - konsekvensar for tomtealternativet på Lauvskard 1.4 Offentlege planstyresmakter - plannemnda sine møter 2. KONKLUSJONAR - INNLEIANDE DRØFTINGAR MED REGIONAL PLANMYNDE…………………………………………………………………………...……5 2.1 Generelt - Heilskapelege planprosessar 2.2 Spesielt - konsekvensar for tomtealternativa Reistadvika og Bjørkheim 3. VEGEN VIDARE…………………………………………………………………………….9 3.1 Oppsummering frå møta med regional planmynde - synt som eit plankart 3.2 Framdrift 3.3 Tilråding frå plannemnda

3

1 BAKGRUNNEN FOR TILLEGGSVURDERINGANE 1.1 Hovudrapporten – ”Samnangerhallen” : frå ide til handling Kommunestyret nedsette i møte 23. april 2009 ei eiga plannemnd som fekk i mandat å vurdere tomte- og lokaliseringsalternativ for ny fleirbrukshall i Samnanger. Vurderingane og dei interne drøftingane i plannemnda vart oppsummert i ein hovudrapport av 05. november 2009. Dei alternative tomte- og lokaliseringsvala i denne rapporten tok utgangspunkt i tilrådingane frå kommunen sin eigen Skulebruksplan (framlegg). Hovudrapporten vart førelagt kommunestyret 12. desmember 2009. Plannemnda vurderte 5 tomtealternativ slik ;

• Alt 1 : Bjørkheim

• Alt 2 : Lauvskard

• Alt 3 : Nordbygda skule

• Alt 4 : Reistadflaten

• Alt 5 : Reistadvika Samtlege tomtealternativ er lokalisert i og rundt Bjørkheim og tomtevala ligg som tilrådde kombinasjonsløysingar med skuleutbygging i framlegg til ny Skulebruksplan for kommunen. Plannemnda knesette 4 prinsipp for lokalisering av ny fleirbrukshall. Plannemnda sine tilrådde lokaliseringsval vart tufta på desse overordna prinsippa ;

• Tettstadsutvikling av Bjørkheim som eit robust og fleirfunksjonelt kommunesenter

• Tomteval som sikrar låge opparbeidskostnadar for kommunen og som utnyttar etablert og investert offentleg og privat infrastruktur

• Utnytter tilgjengelege overskotsmassar frå kraftverksutbygging og tunnellarbeid

• Sambruk og tomteval som har utviklingspotensiale og som i framtida kan møta andre kommunale utbyggingsbehov (td nytt rådhus, Kulturhus / Bibliotek, mv.)

Plannemnda tilrådde Bjørkheim som lokalisering for ny fleirbrukshall i Samnanger – med Reistadvika som alternativ plassering.

1.2 Kommunestyret sitt vedtak - ynskje om meir informasjon I samband med handsaminga av hovudrapporten ynskte kommunestyret nærare utgreiingar og vurderingar av lokaliseringsalternativa Bjørkheim – Reistadvika – Lauvskard, før kommunestyret tok endeleg stode til plassering av fleirbrukshallen. Desse nye utgreiingane og tilleggsvurderingane av dei tre tomtevala ovanfor, vert presentert i denne tilleggsrapporten. Rapporten har status som vedlegg til hovudrapporten : ”Samnangerhallen” – frå ide til handling av 05. november 2009. ”Tankekartet” under skisserer kommunestyret sine føringar for plannemnda i tilleggsarbeidet og innhaldet i dei nærare utgreiingane. Plannemnda har i løpet av desember 2009 og deler av januar 2010 gjennomført innleiande drøftingar med Statens vegvesen, Hordaland fylkeskommune, Fylkesmannen og BKK for å få meir informasjon knytt til tomtevala ovanfor. I tillegg har plannemnda gjennomført eigne interne drøftingar på bakgrunn av innsamla informasjon. Det er konklusjonane frå desse møta som vert presentert i denne tilleggsrapporten.

4

Figur : ”Tankekart” 1.3 Vedtak i Skulebruksplanen – konsekvensar for tomtealternativet på Lauvskard Medan plannemnda har arbeidd med å framskaffa meir informajon og tilleggsvurderingar knytt til tomtealternativa i Bjørkheim, Reistadvika og Lauvskar, fatta kommunestyret vedtak i Skulebruksplanen.

Her gjekk kommunestyret inn for ei løysing som inneberer drift ved to skular i Samnanger : Gjerde og Nordbygda skular. Drifta ved Samnanger ungdomsskule skal på sikt leggjast ned. Dette inneberer at tomtealternativa med heilt ny skule på Lauvskard vart skyvd i tid og vert såleis ikkje aktuell som lokasjon for ny skule. Vedtaket i Skulebruksplanen inneberer at tomtealternativet på Lauvskard – også vert mindre aktuelt for kun ein frittståande fleirbrukshall. Plannemnda har i hovudrapporten tilrådd tomteløysingar som i hovudsak stimulerer til sambruk og bidreg til utvikling av Samnanger kommune. Plannemnda meiner at Lauvskard - utan skule - ikkje lenger stettar hovudprinsippa for lokalisering av ny fleirbrukshall. Tilleggsvurderingane frametter vil difor i hovudsak fokusere på Reistadvika og Bjørkheim.

5

1.4 Offentlege planstyresmakter – plannemnda sine møter Plannemnda har i løpet av november / desember (2009) og januar (2010) delteke på innleiande møter med regional planmynde for å imøtekomma kommunestyret sine intensjonar om meir informasjon og nærare avklåringar knytt til tomtealternativa ved Reistadvika, Bjørkheim og Lauvskard. Plannemnda har i desse møta vore opptekne av å søkja avklåringar knytt til arealbruk og dei konkrete utgreiingsbehova for kvart tomtealternativ. Plannemnda har hatt dialog og kontakt med desse planstyresmaktene ;

• Fylkesmannen si miljøvernavdeling

• Statens vegvesen

• Hordaland fylkeskommune – planavdelinga, samferdsleavdelinga og kulturavdelinga

• BKK hydrologi – flaumvurderingar knytt til Reistadelva

2 KONKLUSJONAR – INNLEIANDE DRØFTINGAR MED REGIONAL PLANMYNDE

2.1 Generelt – Heilskapelege planprosessar Planavdelinga i Hordaland fylkeskommune og miljøvernavdelinga til Fylkesmannen stadfester plannemnda si tilråding om langsiktige utbyggingsløysingar som er tufta på heilskapelege arealvurderingar lokalt. Fylkesmannen og fylkeskommunen tilrår ei sentralisert og fortetta utvikling i Samnanger framfor ei spredt og stykkevis utbygging. Regional planmynde kan ikkje realitetshandsame eller forskottere ein seinare planprosess, men det vart gjeve positive signalar til plannemnda om at utbygging i strandsona vil vere mogeleg – både for hallalternativa i Reistadvika og Bjørkheim. Ein kommunalt styrt planprosess med offentlege føremål som hovudinteresser i strandsona - vil truleg stå sterkt i høve framtidig godkjenning av overordna planmynde. Massedeponering i sjø - er i utgangspunktet BKK sitt ansvar. BKK og Samnanger kommune bør på grunnlag av dette finne samarbeidsformer og planløysingar som tek innover seg kommunen sine langsiktige arealutfordringar og BKK sine behov for deponering. At overskotsmassane vert nytta til offentlege føremål styrker plangrunnlaget. Vidare vurderer regional planmynde at ei transformering av Bjørkheim til eit robust og fleirfunksjonelt kommunesenter - vil vera berekraftige arealstrategiar lokalt. Både Fylkesmannen og fylkeskommunen tilrår kommunen å starte planprosessar som har eit heilskapeleg perspektiv med delvis omfattande plangrense. Det er eit føremon at Samnanger kommune som lokal planmynde tek styringa i desse planprosessane.

6

Det eksisterar eigen reguleringsplan for Bjørkheim i dag - og såleis vil det vera mogeleg for kommunen å føreta ei reguleringsendring av gjeldande reguleringsplan. Regional planmynde tilrår ikkje reguleringsendring som planform for å løysa dei skisserte utfordringane til kommunen. Planavdelinga i fylket meiner at ein planprosess med ny områdereguleringsplan (områdeplan) kan vera ei tenleg framgangsmåte for det vidare arbeidet. Det er og sentalt at eventuelle føreståande arealplanprosessar vert kopla til rulleringa av kommuneplanen. Samnanger kommune vart ynskt velkommen til fylkeskommunen sitt faglege planforum med framtidig arealplanarbeid. Forumet vil bidra med faglege råd og avklåringar til kommunen sitt arealplanarbeid. 2.2 Spesielt - konsekvensar for tomtealternativa Reistadvika og Bjørkheim Plannemnda oppsummerar i dette kapittelet spesifikke utgreiingsbehov og arealmessige utfordringar for kvart tomtealternativ. Dette kapittelet vil først og fremst fokusere på tomtealternativa Reistadvika og Bjørkheim.

Reistadvika Biologisk mangfald (2004) Reistadvika er ein brakkvannspoll og er kategorisert som ein C – lokalitet i høve biologisk mangfald. Dette er ein lokalt viktig klassifisering (verdi). Det er berre registrert vanlege artar i vika, men havstorr vert vurdert som sjeldan art i Samnanger. Rapport frå Bio Vest (1997) syner at det er god yngelproduksjon av sjøaure i Reistadelva. Det vart registrert 28 fisk pr 100 kvm. I tillegg vart det registrert mykje lakseyngel i elva. Elva vart vurdert til å ha ein god bestand av både laks og sjøaure. Konsekvens : Framtidig utbygging vil utløysa krav om konsekvensanalyse. Kulturminner Det er ikkje registrert automatisk freda kulturminner og kulturminer i SEFRAK som vert råka av ei eventuell utbygging / utfylling i nedre del av Reistadelva. Men Reistadelva utgjer eit spanande heilskapeleg kulturmiljø – kombinert med kulturlandskapet og verneverdige bygningar langs vassdraget. Dette samla kulturmiljøet kan ha potensiale til å verte eit lokalt turist- og kulturvernprodukt. Vegavkjørsle / vegkryss Statens vegvesen tek ikkje stode til ei eventuell framtidig kryssløysing i Reistadvika, men stadfester at slike kryss må følgja normer og særeigne krav. Frisiktsoner og tryggleik står sentralt i vegvesenet sine vurderingar knytt til etablering av kryss og godkjenning av vegkryss. Flaumvurderingar Plannemnda har og bede BKK om nærare vurderingar knytt til framtidig flaumfare i Reistadvika.

7

Bileta over syner flaum i Reistadelva hausten 1992. Hovudutfordringa i dette vassdraget er særleg oppstuving av vassmassar ved flo sjø i aktuelle tomteområde. BKK har utarbeidd ein flaumfrekvensanalyse som tilseier ein verdi for middelflaum til om lag 9 kubikkmeter pr sekund – toppverdien vil vere noko høgare. Ein femårsflaum vil til dømes liggja på om lag 10.4 kubikkmeter pr sekund. Framtidige flaumtiltak må tuftast på at kritiske punkt vert innmålt i elva. Det er desse måltala som vil seia noko om kapasitetane til eventuelle kulvertar. Truleg må det i samband med dette arbeidet også gjerast ei såkalla vannlinemåling – frå Nordvikavatnet til sjøen. Eit raskt overslag føreteke av BKK – etter Håndbok 018 – vil gje ein 50 års flaum i elva på om lag 11 kubikkmeter pr sekund.

Det må gjerast tiltak i Reistadelva for å redusere oppstuving av vannmassar og korleis vannmassar kan transporterast ut til sjø. Dette er tiltak som truleg vert kostnadskrevjande.

8

Styrke / Svakheiter (Pro et Kontra) Plannemnda har satt opp sentrale styrker og svakheiter med Reistadvika som tomt. Momentlista er ikkje uttømmande, men oppsummerar kva for faktorar som har vore til drøfting i plannemnda.

STYRKE (Pro)

SVAKHEITER (Kontra)

Sambruk med grendahuset og ny felles P-plass Omfattande grunnarbeider knytt til omlegging av elv i røyr og evt ny gjennomføring via eksisterande vegfylling. Dimensjonerast etter flaumkapasitetar

Nærare Nordbygda skule enn Bjørkheim - redusert gangavstand

Flaumutsett - risikovurderingar må gjerast.

Reistadvika vert rusta opp - estetisk løft Utfylling i elv - miljø- og verneinteresser. Krav om konsekvensutgreiing

Attmed riksvegen - kommersielt potensiale Lita og knapp tomt med avgrensa høve for å etablera naudsynte trafikkløysingar

Få grunneigarar (5)

Bidreg i liten grad til utvikling av Bjørkheim og riksvegen vil fungere som ”ei barriere” mellom desse områda.

Auka trafikkmengde mellom Bjørkheim og Reistadvika (2 avkjøringspunkt)

Bruk av overskotsmassar

Økonomi Dei innleiande drøftingane med regional planmynde tilseier at kommunen må pårekne auka kostnadar knytt til tidleg fase planlegging gjennom spesifikke utgreiingsbehov i Reistadvika. Etablering av nytt elvelaup under sjølve hallen og gjennom eksisterande riksvegfylling vil på sikt vere eit kostnadskrevjande tiltak i seg sjølv. Vidare må det påreknast kostnadar til sprenging / skjering i fjell på austsida av Reistadvika. Tomta kan elles utnytte tilgjengelege overskotsmassar. I hovudrapporten har plannemnda utarbeidd eit framlegg til romprogram med kostnadar for ein ny fleirbrukshall i Samnanger. Fleirbrukshallen vil krevje eit areal på 2233 kvm. Plannemnda har i sine kalkylar lagt inn ein kvm pris på 18 000 kroner. Dette gjev ei hallinvestering (brutto) på om lag 40 mill kroner. Hallnemnda har i denne investeringssummen lagt inn noko kostnadar knytt til grunnarbeider. Tomtekjøp er ikkje medrekna. (Sjå hovudrapporten for nærare opplysningar). Desse kostnadane vil også danne utgangspunkt for hallinvesteringa på Bjørkheim i punktet nedanfor.

Bjørkheim Utbygging i strandsona / sjøfront Heilskapelege arealplanar som tek sikte på berekraftige utviklingsliner er eit føremon. Fylkesmannen syner til andre kommunar som gjennom gode og breie planprosessar har lukkast med tettstadutvikling og utbygging i strandsona / sjøfronten. Fylkesmannen kommenterte at det truleg vert lettare å få tilslutning til utbygging i strandsona / sjøfront – når tiltaka er av offentleg karakter og er knytt opp til kommuneplanen sin arealdel gjennom områdereguleringsplan. Dette er snarare ei ”offentleggjering” av strandsona og ikkje ei privatisering. Fylkesmannen meiner det også er eit føremon om Samnanger kommune tek ei leiande rolle i slikt planarbeid. Biologisk mangfald Det er ikkje registrert viktige lokalitetar i dette området.

9

Kulturminner Ei eventuell deponering av steinmassar i sjø, vil krevje uttale frå Bergen sjøfartsmuseum knytt til kulturminner på havbotnen. Kulturvernavdelinga i fylket vurderer funn av kulturminner her som liten. Vegavkjørsle / vegkryss Eksisterande kryss ved Bjørkheim vert - saman med gang- og sykkelveg til Reistadvika - sentrale føremål i framtidige arealplanprosessar. Avkjørsle frå riksvegen kan truleg liggja på eksisterande plass, men må opparbeidast og dimensjonerast for buss. Samferdsleavdelinga i fylket påpeikte behovet for tilrettelegging for offentleg transport. Kollektive løysingar har behov for raske og smidige system for av- og påstigning / inn- og utkøyring frå busstopp / haldeplass. Ei plassering av ny busstopp på sentrumssida av Bjørkheim vil vera føremålstenleg. I kartet nedanfor er det synt til eksisterande vegkryssløysingar som vil få fokus i eit framtidig planarbeid.

10

Styrke / Svakheiter (Pro et Kontra) Plannemnda har satt opp sentrale styrker og svakheiter med Bjørkheim som tomt. Momentlista er ikkje uttømmande, men oppsummerar kva for faktorar som har vore til drøfting i plannemnda.

STYRKE (Pro)

SVAKHEITER (Kontra)

Fleirbrukshallen inngår i ein kommunal heilskapeleg strategi om å utvikle tettstaden Bjørkheim

Innløysing og kjøp av private eigedomar - auka kostnadar

Tomtestorleik til samankopling og integrering av andre offentlege og private bygg og tenester

Inngår som ein liten del i ein større plan - overordna arealstrategi.

Samlar og konsentrerer trafikken

Mange grunneigarar (10-12)

Tomta ligg heilt nede ved fjorden - gjer sjøen tilgjengeleg for innbyggarane.

Bruk av overskotsmassar

Økonomi Tomta kan truleg opparbeidast med låge kostnadar gjennom bruk av overskotsmassar. Utløysing av eventuelle naboeigedomar kan medøre auka kostnadar for kommunen. Løysinga inneberer at kommunen må starta ein planprosess knytt til omregulering av Bjørkheim. Det må påreknast kostnadar til denne planlegginga.

Hallkostnadar - det same som for reistadvika (førre punkt)

Lauvskard Statens vegvesen er særs kritiske til å etablera eit eventuelt nytt vegkryss mellom Bjørkheim og Haukanestunellen - som ein ny tilkomst til Lauvskard. Her vert det utfordringar knytt til frisiktliner og trafikktryggleik. Kurvatur og det at tunellen kjem relativt nær avkjøringa vert hovudproblemstillinga her. Det er registrert 8 grunneigarar i Lauvskard. Desse førebelse konklusjonane frå Statens vegvesen kombinert med kommunestyret sitt vedtak om ny skulestruktur lokalt, medfører at plannemnda ikkje vidarefører Lauvskard som tomtealternativ.

Energi- og klimaløysingar Båe tomtealternativa for Reistadvika og Bjørkheim kan utnytte varme frå sjø gjennom varmepumpeløysingar. Framtidige kommunale bygg vert i framlegg til ny Energi- og klimaplan for Samnanger kommunen føreslege å nytte fornybar og alternative energikjelder. Transformasjon og tettstadsutvikling av Bjørkheim bør vurdere nærvarmeanlegg som alternativ energikjelde til varmeforsyning av bygningar i området.

11

3 VEGEN VIDARE

3.1 Oppsummering frå møta med regional planmynde (sjå plankart) Plannemnda har oppsummert drøftingane med regional planmynde i eit førebels plankart. Plankartet har sjølvsagt ingen formell status, men syner dei førebelse konklusjonane frå møta med regional planmynde. I kartet er fleirbrukshallen lokalisert til Bjørkheim - då dette er tilrådd tomtelokalisering frå plannemnda jmf hovudrapporten av 05. november 2009. Reistadvika er difor synleggjort som friområde. Fleirbrukshallen og andre kommunale funksjonar er lagt på deponi i sjø. På mange måtar er det her tale om ”offentleggjering” av strandsona framfor privatisering av sjøområdene. Utfyllingsgrense er samordna med planavdelinga hjå fylket. Plantype : Områdereguleringsplan (Områdeplan) Plangrense : Kartet er utarbeidd som ein områdereguleringsplan med ei plangrense som omfattar områda i og rundt Bjørkheim. Plannemnda har teke med sjøareal - for å synleggjera heilkapeleg arealbruk i sjø. Sentrale føremål : Offentlege føremål. Lokalisert på tomt i sjø (deponi). Fleirfunksjonelle tenester i ”sentrum” Viktig grønnstruktur - landskapsmessige og verneverdige kvalitetar Infrastruktur (Gang- og sykkelveg til Reistadvika / Nordbygda skule) Etablering av ny sjøfront - tilgang til sjø med ny strand og naustbebyggelse / kai og brygge Småbåthamn - styrking og vidareføring Plannemnda har i vedlagte plankart oppsummert drøftingane med regionale planstyresmakter.

3.2 Framdrift Plannemnda tilrår kommunestyret i det vidare arbeidet at fleirbrukshallen inngår som ein del av ein større arealplanprosess for Bjørkheim og områda rundt. Samnanger kommune må leia dette planarbeidet. Det vert vurdert som ein styrke frå regionale styresmakter si side. BKK må koplast inn i arbeidet som eigar av steinmassane. Planavdelinga i fylket vurderer områderegulering som ei tenleg og framtidsretta planform. 1. Planprogram (6 mnd) Det må utarbeidast eit planprogram ( kva skal den framtidige områdeplanen innehalde) som : * avgjer hvilke konsekvensutgreiingar som skal følgje områdereguleringsplanen * avklårar plangrensene * gjev føringar for føremålet ( infrastruktur, funksjonar, offentlege føremål, energi- og klima, mv.) * seier noko om framdrift * syner korleis medverknad og planprosess skal ivaretakast

12

2. Områdeplan med konsekvensutgreiing (KU) og ROS analysar (12 mnd) Konsekvensutgreiingar (KU) og ROS-analysar bør vere ein integrert del av sjølve områdeplandokumentet. KU og ROS kan starte parallellt med arbeidet med nytt planprogram. Planen skal vidare innehalde ei planskildring med føresegner og retningsliner. Det skal utarbeidast nytt kartgrunnlag basert på prinsippa i plandokumentet. Kommunen må rekne med minimum 18 mnd med planlegging for å gjennomføra planprosessar knytt til planprogram og områdeplan

3.3 Tilråding frå plannemnda Det er ei samla plannemnd som no tilrår Bjørkheim som tomtelokalisering for ny fleirbrukshall i Samnanger. Samnanger idrettslag har lenge ynskt Reistadvika som lokasjon for ny fleirbrukshall. Etter dei positive signala frå regionale planstyresmakter om å få utvikla Bjørkheim gjennom massedeponi - gjev idrettslaget si tilslutning til Bjørkheim som lokasjon for ny fleirbrukshall.