İki dovşan “Meşə məktəbində” dərs hazırlayırdı.Onlar 7+8 misalını həll edirdilər. Ağ dovşan deyirdi: - Gəl 7 kökün üstünə 8 kök qoyub sayaq. Qara dovşan: - Yox, gəl 8 kökün üstünə 7 kök qoyub sayaq.

Onlar belə mübahisə edərkən xanımla bəy öz məktəblərinə gedirdilər.

Dovşanların mübahisəsini eşidib güldülər.

Dovşanlar gözlərini döyə-döyə soruşdular:- Necə?

- Bax belə.

- Bunu nə var ki, etməyə. İstəyirsiz biz sizə bunun asan yolunu başa salaq!- Əlbəttə istəyirik.- Onda qulaq asın.

Əgər siz bilirsinizsə, onda siz riyaziyyatı bilirsiniz.10 =9 8 7 6 51 2 3 4 5

Toplama-birləşmədir.

Mən, 7 qozlarımı 10 çatdırmaq üçün Tıx-tıx xanımdan 3 qoz aldım və qozlarımın yanına qoydum. Oldu 10, yəni 1 onluq. Yazıram cavabda 1 onluq.

Bax gördünüzmu necə asan oldu. Birimizdən alırıq, o birisinə veririk.Dovşanlar sevinclə bir-birinə baxıb, Tıx-tıx xanımla Sıçan bəyin dediyi yolla misalı həll etməyə başladılar.

I addım

II addım

+ 3 7 + 8 = 1

+3 7 + 8 = 15 -3

Biz 7 ilə 8 birləşdiririk. 7+8 =

xanım Siçan bəy mənim qozlarımdan 3 götürdü. Məndə qaldı 5. 5-i yazıram 1 onluğun yanında. Cavab oldu 15.

+2 -2 +6 -

8+9= 4+8= 6+7=+3 -3 +1 -

7+7= 9+3= 8+9=+4 -4 +4 -

6+4= 6+7= 4+9= +2 -2 +1 -

8+5= 9+8= 7+6=

Dovşanlar üzlərini Tıx-tıx xanımla Sıçan bəyə tutub dedilər: - Sabah da bizim məktəbə gəlin.

+2 -2 +6 -

8+9= 4+8= 6+7=+3 -3 +1 -

7+7= 9+3= 8+9=+4 -4 +4 -

6+4= 6+7= 4+9= +2 -2 +1 -

8+5= 9+8= 7+6=

- Əhsən dovşanlar.

xanımla bəy dovşanların həll etdikləri misallara baxıb dedilər:

xanımla bəy səhəri günü dovşanların məktəbinə gəldilər.

Onlar 15-8 kimi misalları həll etməyin yolunu göstərdilər.

Əgər “ + “ birləşmədirsə, onda “ – “ ayrılmadır.

15-8=

1-ci addım: 8-in üstünə 2 gəlib 10-a tamamlayırıq. 1 onluqdan çıxırıq aldığımız 1 onluğu. Qalır 0. 0 yazmırıq.

2-ci addım: 5 təkliyin üstünə tamamladığım 2 təkliyi gəlirəm eləyir 7, cavabda yazıram 7.

+215-8= 7

+ 215 – 8 = 07

Dovşanlar çıxma yolunu başa düşəndən sonra misalları həll etməyə başladılar.

+2 +2 +1

17-8= 5 14-9= 5 14-6=8+4 +4 +2

15-6= 17-8= 12-9=+2 +2 +4

14-8= 14-6= 14-5=+1 +1 +1

16-9= 17-9= 13-6=+5 +5 +2

13-5= 12-8= 14-7=

Dovşanlar misalları belə asan etdiklərinə görə çox sevindilər.

Onlar belə qərara gəldilər ki, bu yolu o biri dovşanlara da öyrətsinlər.