tolstoy - İnsan ne İle yaşar
TRANSCRIPT
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
1/117
nsan Ne le YaarT o 1 s t o y
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
2/117
insanne ile yaar * l ^
n r t ib a t :A la ykk Caddesi. No.0 Caalolu /stanbul
Bu kitap < Telefon : (0212) 513 84 15
Em ine Erolummyaytn ynetmenliinde _ l Faks : (0212) 512 40 00yayna hazrland. z
Kapak tasanmKenan zcan *t unmv.timas.com.trtarafndan yapld. >- tim as@ tim as. co m .tr
2005 Mart aynda yeni basks yapld. -
Bask ve cilt : j j u !Sistem Matbaaclk < Gu
Ylanl Ayazma Sok. No: 8 s : E3Davutpaa- Top kap/ls tanbul
TMA Y A YI N L A RI / 7 6 1Tel: (0212) 482 11 01 h- B A T I K L A S K L E R D Z S / 3 1
E s e r i n h e r h a k k a n l a m a l o l a r a k T i m a Y a y i n l a r i 1 n a a i t t i r . z i n s i z y a y n l a n a m a z . K a y n a k g s t e r i l e r e k a l n t y a p l a b i l i r .
mailto:[email protected]:[email protected] -
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
3/117
insanneileyaarT r k e s i : H S A N Z D E M R
T M A Y A Y I N L A R I S T A N B U L 2 0 0 5
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
4/117
Lev Nikolayevi Tolstoy
Lev Tolstoy (1828-1910)
Toprak sahibi soylu bir ailenin olu olarak 28 Austos 1828'de
dodu. Babas Kont Nikolay lyi Tolstoy, 1812 yl Napolyon sava-
larna katlm emekli bir yarbayd. On alt yanda Kazan niversi'ne balad. Resmi eitime duyduu tepki nedeniyle okulu bra-
kp Yasnaya Polyana'daki iftliine dnd.
Yirmi drt yanda orduya katlarak Krm ve Kafkasya'da drt
yla yakn subaylk yapt. Sava ve iddete duyduu nefret yzn-
den ordudan ayrld.
Yirmi dokuz yanda Avrupa seyahatine kt. Proudhon'la tan-arak bata eitim olmak zere pek ok konuda yakn ilikiye gir-
di. Rusya'ya dndnde iftliindeki kyl ocuklar iin atokulda alternatif bir eitim deneyini baaryla uygulad. Yasyana
Polyana dergisinin yan sra Rusya'nn birok blgesindeki okullar-
da da kabul gren ders kitaplar yaymlad. 1869'da yaymlad
"Sava ve Bar"n ardndan ruhsal bir bunalm yaad. Varln ma-
nasn anlama abasyla bir sre Optima Manastr'na ekildi. lahi-
yatlarla srdrd tartmalar sonucunda resmi Hristiyanlk
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
5/117
inancna duyduu* gvensizliin yersiz olmadn grd. Yeni
Ahit'in zne bal kalarak kendini aray servenini srdrd.
ok istedii halde, ailesi kar kt iin topraklarn kyllere
brakamad. Fakat, kiisel harcamalarn byk lde azaltt; aris-tokrat yaam tarzn brakp bedensel ilerde dzenli olarak al-
maya balad. Huzur iinde lm karlayaca bir yer aray iin
1910 ylnn 28 Ekim gecesi malikanesini terk etti. On gn sonra
bir tren istasyonunda ld.
Tolstoy'un lm btn dnyada byk yank uyandrd. Bir-
ok lke yasn tuttu.Doumunun yznc ylnda balatlan bir almayla eserleri
90 ciltte topland. Tolstoy, Shakespeare'den sonra dnya dillerineen ok tercmesi yaplan yazardr.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
6/117
n s a n N e l e Y a a r ?
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
7/117
Simon adndaki bir ayakkabc ailesiyle kk bir kulbe
de yayor ve geimlerini zanaatyla salyordu. Kendisine ait
ne bir evi ne de bir arazisi vard. Yapt iten ok para kaza-
namyordu, oysa geinmek zordu. Btn kazanc ailesinin ye
mesine imesine gidiyordu.Simon kansyla btn k boyunca tek bir koyun derisi pal
toyu paylamt. Fakat o da artk lime lime olmutu. ki yldr
yeni bir palto iin koyun derisi satn almak istiyordu. K gelmeden az da olsa bir miktar para biriktirmiti. Karsnn para
kutusunda rublelik bir banknot duruyordu, kydeki mte
rilerinin de Simona be ruble yirmi kopek borcu vard.
Bylelikle bir sabah koyun derilerini almak iin kye git
mek zere hazrland. Gmleinin stne karsnn yamal pa
muklu ceketini, onun da stne kendi kuma paltosunu giy
di. rublelik banknotu cebine koydu, kendisine aa daln
dan bir denek kesti ve kahvaltsn edip yola koyuldu. Bugn alacam olan be rubleyi toplanm diye dnyordu,
bendeki rubleyi de ekleyince klk palto iin koyun deri
si satn almaya yetecek kadar param olacak
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
8/117
Kye gelince kyllerden birinin kulbesine urad. Ama
adam evde yoktu. Kylnn kars paray gelecek hafta de
yeceklerine sz verdi. Kendisi o an deyemeyeceim syledi.
Simon baka bir kylye gitti. Kyl hi paras olmadna yemin ediyor ve sadece Simonm tamir ettii bir ift izmenin
paras olan yirmi kpei deyebileceini sylyordu. Bunun
zerine Simon koyun derilerini veresiye almak istedi ancak
satc ona gvenmedi.
t- Ancak paray getirdikten sonra derileri alabilirsin dedi,
alacak peinde komann nasl olduunu iyi bilirim.Ayakkabcnn o gn yapabildii tek i tamir ettii izmeler
iin yirmi kpei ve bir kylnn kendisine tabanlanna deri
pene vurmas iin verdii keeden yaplm izmeleri almakolmutu.
Simonm morali bozulmutu. Yirmi kpei votkaya harca
d ve hi deri alamadan evinin yolunu tuttu. Sabah gelirkenayaz kemiklerinde hissetmiti, ama imdi votka itikten son
ra zerinde koyun derisi palto olmad halde souu hisset
miyordu. Bir elindeki denekle buz tutmu topraa vurarak,
dier eliyle de keeden yaplm izmeleri havada sallayarak
glkle yryordu. Kendi kendisine Hi myorum de
di, zerimde koyun derisi palto olmasa da. Azck itim.imdi iki damarlanmda akyor. Koyun derisi paltoya ihtiya
cm yok. Giderim yoluma ve hibir ey iin zmem kendimi.
te byle biriyim ben! Umurumda bile deil! Koyun derisi ol
madan da yaayabilirim. htiya duymuyorum. Kanm kzacak
elbette. Gerekten de ok ayp bir ey, siz btn gn aln,
onlar paranz vermesinler. Dur biraz! O paray getirmezsenyemin olsun derini yzeceim. Nasl getireyim! Yirmi kopek
yirmi kopek dyor! Yirmi kopek benim ne iime yarar? B^n
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
9/117
de ikiye harcadm.... Tek yapabileceim bu! Eli dardaym,
yle diyor! yledir belki, ama ya ben darda deil miyim? Se
nin evin, srlarn, her eyin var. Benimse iinde durduum
u ayakkab tamirhanesinden baka neyim var? Sen kendi hububatn yetitiriyorsun. Bense arpa, buday, msr, hepsini sa
tn almak zorundaym. Ne kadar ksarsam ksaym, haftada
ruble srf ekmee harcamam gerekiyor. Eve geliyorum bakyo
rum ekmek bitmi, bir buuk ruble daha masraf etmem gere
kiyor. Bu yzden imdi borcunu deyeceksin, baka samalk
duymak istemiyorum!Bu arada neredeyse dnemeteki trbeye varmt. Yukar
doru baknca trbenin arkasnda beyazms bir ey gzne
arpt. Hava gittike kararyordu. Ayakkabc grd eye
dikkatle baktysa da ne olduunu karamad. Daha nce bu
rada hi beyaz ta yoktu. Bir kz olabilir mi? kze benze
miyor. insan kafas gibi, ama ok da beyaz. Aynca burada kimin ne ii olsun ki?
Bakt eyi iyice grene kadar yaklat. aknlk ierisin
de o eyin gerekten bir insan olduunu grd. Bir adam tr
benin duvarna yaslanm kmldamakszm oturur vaziyette
duruyordu. zerinde giysi yoktu ve l m yoksa sa m ol
duu anlalmyordu. Ayakkabc dehet ierisinde kalmt.inden, Birisi adam ldrp soyarak buraya atm. Bu ie
karrsam bam kesin belaya girer diye geiriyordu.
Bu dnceyle yoluna devam etti. Adam grmemek iin
trbenin nnden geti.
Bir sre gittikten sonra dnp arkasna bakt ve adamn
artk duvara yaslanmadn, kendisine doru bakyormu gibi kmldadn grd. Ayakkabc daha da byk bir korku
ya kapld. Yanma geri mi dnsem, yoksa yoluma devam m
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
10/117
etsem? Yanma gidersem bama korkun eyler gelebilir.Adam kim bilir neyin nesi? yi bir sebepten buralara gelme
mitir. Yanma gidersem atlayp boazma yapr. Nasl kurtu
lacam sonra? Boazma, yapmasa bile gene de bama dertalm olurum. plak bir adamla ne yapanm? stmdeki giy
siyi de karp veremem ya? Bir an nce buradan uzaklamaya bakaym! diye dnd.
Ayakkabc bu dnceyle tapma arkasnda brakarak
hzl hzl yoluna devam ediyordu ki birdenbire iinde bir vic-'
dan azab duydu ve yolun ortasnda durdu.Sen ne yapyorsun Simon? dedi kendine, Adam orada
perperian halde, sense korkudan svyorsun. Ne zaman
zengin oldun da haydutlardan korkar oldun? Utan Simonutan!
Bylelikle geri dnd ve adamn yanma gitti.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
11/117
Simon adama yaklat ve yzne bakt. Gen bir adamd.Vcudu sapasalamd. Hibir yerinde yara bere yoktu. Sadece belli ki ok korkmu ve souktan donmak zereydi. Ora
da arkasna yaslanm oturuyordu. Ban kaldrp Simona
bakmad. Baygn gibi gzkyordu. Gzlerini aamyordu.Simon gen adama iyice yaklat. Adam kendine gelir gibi ol
du. Ban evirip gzlerini at ve Simonm yzne bakt. Butek bak Simonm adama kannn kaynamasna yetti. Keeizmeleri yere brakt, kemerini zerek izmelerin zerine
koydu ve kuma ceketini kard.
Konuarak vakit harcamayalm, dedi, gel giy u ceketihemen! Simon adam dirseklerinden tutarak kalkmasna yar
dm etti. Gen adam ayaa kalknca Simon adamn temiz ve
salkl bir vcuda, biimli el ve ayaklara, iyi ve nazik bir insann yzne sahip olduunu grd. Ceketini adamn omuz-
lanna att ama adam ceketin kollarn bir trl bulamyordu.Simon adamn kollann geirmesine yardm etti. Ceketi onun
zerine skca oturttuktan sonra kemeri de beline dolayarakceketin vcudu adamakll sarmasn salad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
12/117
Simon kendi yrtk kasketini de kararak adamn bana
takt. Ancak kendi ba ynce, benim bamda neredeyse
sa yok, oysa onun uzun, kvrck salan var diye dnd
ve kasketini tekrar kendi bana takt. Ayana giyecek bireyler versem daha iyi olacak, diye dnerek adama otur
masn syledi. Kee izmeleri giymesine yardm ederek ona,
te oldu arkadam, imdi hareket et ve sm. Dier sorunlar
sonra hallolur. Yryebilecek misin? dedi.
Adam ayaa kalkarak nazik bir ekilde Simona bakt, ama
hibir ey syleyemedi.Neden konumuyorsun? dedi Simon. Buras ok souk,
burada kalamayz. Eve gitmemiz lazm. Benim deneimi al,
kendini gsz hissedersen denee yaslan. Haydi imdi y
r bakalm!
Gen adam yrmeye balad. Yrmekte zorlanmyor, ge
ride kalmyordu.
Giderlerken Simon adama sordu, Neredensin?
- Bu taraflardan deilim.
- Ben de yle dnmtm. Bu civardaki insanlan tan
rm. Peki ya trbenin orada ne yapyordun?
- Bunu syleyemem.- Biri sana bir ktlk m yapt?
- Kimse bir ktlk yapmad. Beni Allah cezalandrd.
- Elbette her ey Allahtandr. Gene de, yiyecek ve kalacak
yer bulman lazm. Ne tarafa gitmek istiyorsun?
- Benim iin her yer ayn.
Simon armt. Adam kat birine benzemiyordu.
Kibar kibar konuuyor, ama kendisiyle ilgili hibir ey anlat
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
13/117
myordu. Simon iinden, Kim bilir bana neler geldi? diye
geiriyordu. Yabancya dnerek, O halde evime gel benimle,
en azndan bir para snm olursun dedi.
Bylece Simon eve giderken yabanc da onunla birlikte geldi. Kuvvetli bir rzgar esiyordu ve Simon gmleinin altnda
yordu. kinin etkisi gemiti ve artk souu hissediyor
du. Burnunu eke eke yryor, karsnn ceketine sarmyor
du. Haydi bakalm... Buldun mu imdi koyun derisini! Ko
yun derisi diye gittim, srtmda palto bile olmadan eve dn
yorum, stelik plak bir adamla. Matryona bundan hi ho
lanmayacak! diye geiyordu kafasndan.
Kansn dnnce kendini zgn hissetti. Ama yabancya
bakp da onun kilisede kendisine bakn gznn nne getirince kalbinde bir mutluluk belirdi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
14/117
Simonn kans o gn btn ileri erkenden bitirmiti.
Odun kesmi, su getirmi, ocuklara yemeklerini yedirmi,
kendi de oturup yemeini yemiti ve imdi de oturmu d
nyordu. Acaba ekmei imdi mi yapsam yoksa yann m, diye
soruyordu kendi kendisine. Byk bir para ekmek artmt.Eer Simon kasabada yemek yediyse ve sofrada fazla ye
mek yemezse, diye dnd, ekmek bir gn daha bekleye
cek.
Ekmek parasn eliyle tekrar tekrar tartt. Bugn ekmek
yapmayaym. Evde sadece bir piirimlik un kald. Bununla
cumaya kadar idare edelim diye dnd.
Bylece Matryona ekmei kaldrarak masaya oturdu ve ko
casnn gmleini yamamaya balad. Bir yandan yama yapar
ken dier yandan da kocasn klk palto iin koyun derisi
alrken hayal ediyordu.
Satc bizimkini aldatmasa bari. Benim iyi yrekli kocamok saftr. Kimseyi aldatmaz ama kendisi bir ocua bile kana
bilir. Sekiz ruble ok para. O fiyata iyi bir palto almas lazm.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
15/117
Tabaklanm deri olmasn ama, yle doru drst bir klk
palto olsun. Geen k srtmda scak tutan bir palto olmad
iin az m sknt ektim? Ne nehre inebiliyor, ne de bir yere
kabiliyordum. Kocam evden karken btn giysileri giyi
yordu stne. Bana giyecek bir ey kalmyordu. Bugn erken
kmad yola geri, ama gene de bu vakitler dnebilir. nal
lah paray lgnca ona buna harcamamtr!
Matryona tam bunlan akimdan geiriyordu ki eikten ayak
sesleri gelmeye balad ve birileri ieri girdi. Matryona ineyi
gmlee batrd ve koridora kt. Karsnda iki adam duru
yordu. ilerinden biri Simond. Simonm yanndaysa kee
izmeler giyen, apkasz bir adam duruyordu.
Matryona kocasnn alkol koktuunu hemen fark etti. Bak
sen, iki imi diye dnd. Kocasnn zerinde palto olma
dn, sadece bir ceket olduunu, paket falan getirmediini,
orada ylece ayakta durduunu ve utandn grnce de kal
bi hayal krklndan paralanacak gibi oldu. Paray ikiyeyatrd, diye dnd, serserinin tekiyle yemi paralan. Tut
mu bir de herifi eve getirmi.
Matryona iki adamn ieri girmesine bir ey demedi. Ken
di de onlan izledi. Yabancnn kocasnn ceketini giyen ufak
ve ince yapl, gen bir adam olduunu grd. Adamn stn
de bir gmlek gremedi. Bir apkas da yoktu, ieri girdikten
sonra gen adam ne bir hareket etmi ne de gzlerini kaldmp
kadna bakmt. Matryona, Korktuuna gre kt biri olma
l diye dnd.
Matryona kalarn att ve bu ikisinin ne yapacaklarn
grmek iin ocan yannda beklemeye balad.
Simon apkasn kararak her ey yolundaymasna ka
nepeye oturdu.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
16/117
- Matryona gel, varsa bize biraz yemek getir.
Matryona kendi kendisine bir eyler mrldand ve hi ki
mi damakszm ocan yannda durduu yerde beklemeye de
vam etti. Bir birine bir dierine bakarak hayr anlamnda kafasn sallad. Simon karsnn fkeli olduunu gryorduysa
da bunu grmezlikten geldi. Hibir ey fark etmemi gibi ada
m kolundan tutarak, Otur arkadam, dedi, akam yeme
imizi yiyelim.
Yabanc, kanepeye oturdu.
- Bize yemek yapmadn m? diye sordu Simon karsna.
Matryonanm fkesi tat.
- Yemek yaptm, ama sizin iin deil. Bana yle geliyor ki i
kiden senin akim banda deil. Koyun derisi palto almaya git
tin, eve stndeki ceketle dnyorsun. Yannda da plak bir
serseri getiriyorsun. Sizin gibi sarholara verecek yemeim yok.
- Yeter Matryona. Sebepsiz yere eneni yorma! nce bir
sor bakalm nasl bir adam...
- Paray ne yaptn syleyecek misin?
Simon ceketinin cebinden rublelik banknotu kard ve
katlanm paray at.
- te para. Trifonof borcunu demedi. En ksa zamandadeyecekmi.
Matryona daha da fkelendi. Kocas hi koyun derisi alma
d gibi srtndaki ceketi de bu plak adama giydirmi ve
adam evlerine getirmiti.
Paray masadan kapt gibi gvenli bir yere kaldrd ve- Size verecek yemeim yok. Dnyadaki btn plak ay
yalar biz besleyemeyiz, dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
17/117
- Matryona bak, bir sus biraz. nce bir dinle bakalm ben
ne anlatacam!
- Aptal bir sarhou niye dinleyecekmiim? Senin gibi bir
ayyala evlenmek istememekte ne kadar haklymm. Anamnverdii keten kuma ikide yedin. imdi de bir palto almaya
gittin; onun da parasn ikide yedin!
Simon karsna sadece yirmi kopek harcadn ve adam
nasl bulduunu anlatmaya altysa da kans onu konutur
mad. O bir sylediyse kans on syledi. Ta on yl nce olmu
bitmi meselelerden bahsediyordu.- Matryona hi durmakszn konutu ve en sonunda birden
bire kocasnn stne saldrarak adam kolundan yakalad.
- Ceketimi geri ver. Tek ceketim bu benim. Bir daha benden alp kendin giymeyeceksin. Ver dedim sana, seni uyuz k
pek. eytan grsn yzn.
Simon ceketi karmaya balad. Ceketin bir kolunun ii
dna kmt. Matryona ceketi kocasnn elinden alrken ce
ket diki yerlerinden skld. Kadn ceketi kapt, srtna geirdi ve kapya doru yneldi. Dar kmak niyetindeydi.
Ancak bir kararszlk geirdi ve duraksad. Dan karak f
kesini yattrmak istiyordu, ama ayn zamanda yabancnn
nasl biri olduunu da merak ediyordu.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
18/117
Matryona durup,
- Eer iyi bir adam olsayd, byle plak dolamazd. Bak
sana bir gmlei bile yok srtnda. Eer dzgn biri olsaydonunla nerede tantn anlatrdn, dedi.
- te ben de sana tam bunu anlatmak istiyorum, diye kar
lk verdi Simon. Trbenin yanma geldiimde onu plak ve
souktan donmu bir vaziyette otururken grdm. plak
oturulacak hava m! Beni ona Allah gnderdi, yoksa donard.Ne yapsaydm sence? Kim bilir bana neler gelmiti. Aldm
onu, giydirdim ve eve getirdim. Bu kadar kzma Matryona.
Ayp, gnah. Bir gn hepimiz leceiz, unutma.
Matryona fkeli szler syleyecekti ki yabancya bakt ve
sustu. Gen adam kanepenin ucuna ilimi, ylece hareketsiz
oturuyordu. Ellerini dizlerinin zerine koymu, ba gsne
dmt. Gzleri kapalyd. Kalar ac ektiini gsterir gibi
atlmt. Matryona hala susuyordu. Simon, Matryona sende
hi mi Allah korkusu yok? dedi.
Matryona bu szleri duydu ve yabancya bakt. Birden kal
binde bu yabancya kar bir yumuaklk hissetti. Kapdan
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
19/117
geri dnd. Ocaa giderek yemei getirdi. Masaya bir fincan
koydu ve fincana bir miktar st dkt. Kalan son ekmei de
masaya getirdi ve bakla kaklan yerletirdi.
- Yiyin yiyecekseniz, dedi.
Simon yabancy masaya gtrd.
- Ge otur gen adam, dedi.
Simon ekmei kesti ve et suyuna ufalad. Birlikte yemeye
baladlar. Matryona masann kesine oturmu, ban elinin
zerine koymu yabancy seyrediyordu.Matryonay adama kar bir acma duygusu sarmt. Ona
snmaya balyordu. Adamn yzne derhal bir lt gelmiti.
Artk kalann atmyor, gzlerini yukan kaldmp Matryonaya
bakyor ve glmsyordu.
Yemeklerini bitirince kadn sofray kaldrd ve yabancy
sorguya ekmeye balad. Neredensin? diye sordu.- Bu civardan deilim.
- Ne iin vard peki yollarda?
- Syleyemem.
- Bililerine paran m aldrdn?
- Beni Allah cezalandrd.
- Orackta yle plak m yatyordun?
- Evet, plaktm ve souktan donmak zereydim. Simon
beni grd ve halime acd. Ceketini kartp bana giydirdi ve
beni buraya getirdi. Siz de bana yiyecek ve iecek verdiniz ve
bana merhametle yaklatnz. Bunun iin Allah sizi dllendi-
recektir!
Matryona ayaa kalkt. Gidip pencereden kocasnn onlar
gelmeden yamad gmleini alarak yabancya verdi. Adama
bir de pantolon getirdi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
20/117
- Al, dedi, gmlein yok. Bunu giy zerine. Tavan arasnaya da ocan zerine, nereye istersen oraya uzan.
Yabanc ceketi kartp gmlei giydi ve tavan arasnda
uzand. Matryona mumu sndrd, ceketi ald ve yataa kocasnn yanma kt.
Matryona ceketin belden aasn zerine ekti ve yatt.
Ama uyuyamyordu nk akl yabancya taklmt.
Adamn kalan son ekmeklerini yedii ve ertesi gn iin hi
ekmekleri olmad ve adama verdii gmlekle pantolon akl
na gelince byk bir zntye kapld. Ama adamn kendisine glmseyiini hatrlaynca kalbi mutlulukla doldu.
Matryona uzunca bir sre uyumad ve Simonm da uyankolduunu fark etti. Kocas ceketi kendi zerine ekmiti.
- Simon!
-H?
- Kalan son ekmei de yediniz, kabarmaya baka hamur dabrakmadm. Yarn ne yapacaz bilmiyorum. Belki komumuz Marthadan bir para dn alabilirim.
- lmez sa kalrsak elbet bir eyler yiyeceiz.
Kadn bir sre sessizce uzandktan sonra,
- yi birine benziyor, ama bize neden kim olduunu syle
miyor?- Eminim kendine gre sebepleri vardr.
- Simon!
-H?
- Biz hep veriyoruz da neden hi kimse bize hibir ey vermiyor?
Simon ne sylemesi gerektiini bilemediinden sadece,Brakalm artk konumay, dedi ve uyumak iin arkasndnd.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
21/117
Ertesi sabah Simon uyandnda ocuklar hala uyuyorlard. Kans ekmek dn almak iin komuya kadar gitmiti.
Yabanc adam yalnz bana kanepede oturuyordu. zerinde
eski gmlekle pantolon vard ve gzleriyle yukan doru bakyordu. Yz dnknden daha parlakt.
Simon adama,
- Bak arkadam, dedi, insann karn yiyecek a ister, p
lak bedeni de giyecek elbise. nsan hayatta kalmak iin al
mak zorundadr. Senin elinden ne i gelir?
- Hibir i gelmez.Simon armt. nsan her eyi renebilir, yeter ki iste
sin dedi.
- nsanlar alyorlar madem, ben de alacam.
- Adn ne senin?
- Michael.
- Bak Michael, kendi hakknda konumak istemiyorsan bu
kendi bilecein i. Ama yaamak iin almak zorundasn.
Sana dediim ii yaparsan sana yiyecek ve kalacak yer veririm.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
22/117
- Allah sizden raz olsun! renirim. Ne yapacam gs
terin bana.
Simon iplik alarak ba parmann etrafna dolamaya ba
lad.
- Grdn m bak ok kolay!
Michael nce onu izledi, sonra o da ba parmann etraf
na iplik sard ve ayn ekilde dolamaya balad. Ustal kap
mt.
Sonra Simon ona iplie nasl cila sreceini gsterdi. Michael bu ite de ustalat. Arkasndan Simon ona sert ipliklerin
nasl bkleceim ve nasl diki dikileceini retti. Michael
bunlar da abucak rendi.
Simon kendisine retilen her eyi derhal kavryordu. gn sonunda hayat boyunca izme dikmi gibi iyi diki yap
yordu. Durmak bilmeksizin alyor ve ok az yemek yiyordu. i bitince sessizce oturup yukarya doru bakyordu. Sokaa nadiren kyor, gerekmedike kimseyle konumuyordu.Ne kimseyle akalayor ne de glyordu. Onun o akamMatryona kendisine yemek verdii zamanki glmseyiinden
baka bir daha glmsediini grmemilerdi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
23/117
Gnler gnleri, haftalar haftalan kovalad ve bir yl bylegeti. Michael Simonlarda kald ve onlar iin alt. n gn
den gne yaylyordu, yle ki, insanlar artk hi kimsenin Si-
monin kalfas Michael kadar gzel ve salam izme dikeme-
diini sylyorlard. Yrenin btn insanlan izme diktirmekiin Simona gelmeye balamlard. Simon git gide zengin bi
ri olmaya balamt.
Bir k gn Simon ile Michael ilerinin bana oturmu alrlarken atn ektii ngrakl bir kzak kulbeye doru
geldi. Simonla Michael pencereden dan baktlar. Kzak, ka-
plannm nnde durmutu. Zarif bir uak arabadan aa atlayarak kapy at. Krk paltolu bir beyefendi kzakl arabadanaa inerek Simonm kulbesine doru yrmeye balad.
Matryona ayaa frlayarak kapy sonuna kadar at. Beye
fendi ban eerek kulbeden ieri girdi. Tekrar doruldu-
unda ba neredeyse tavana deiyordu. Odann durduu ks
mn neredeyse tamamen kaplamt..
Simon doruldu, eilerek selam verdi ve beyefendiye a
knlkla bakmaya balad. Onun gibi birisini daha nce hi
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
24/117
grmemiti. Kendisi sskayd, Michael zayft, Matryona ise bir
deri bir kemikti. Bu adamsa daha ok baka dnyadan gelmi
birine benziyordu. Adam pancar suratl, iri yar, csseliydi.
Boynu bir boannki gibiydi ve demirden yaplm gibi salambir grn vard.
Adam bir Pf! dedi. Paltosunu kard ve kanepeye otur
du. Usta hanginiz? dedi.
Simon ne karak, Benim, Ekselanslar dedi.
Bunun zerine adam gen delikanlya seslendi, Hey, Fed-ka, deriyi getir buraya!
Uak elinde bir paketle koarak ieri girdi. Adam paketi
alarak masann zerine koydu.
A dedi. Delikanl paketi at.
Adam eliyle deriyi gstererek,
- Bak buraya ayakkabc, dedi, bu deriyi gryor musun?
- Evet sayn yarg.
- Peki bunun ne tr bir deri olduunu biliyor musun?
Simon eliyle deriye dokunarak,
- 1y kalite deri, dedi
- Tabii iyi kalite! Ne o seni aptal, hayatnda hi byle deri
grmedin mi? Alman derisi, fiyat da yirmi ruble.
Simon korkarak,
- Nerede greceim ki byle deriyi? dedi.
- Ha unu bileydin! imdi, bana bundan bir ift izme ya
pabilir r isin?- Evet ekselanslan, yapabilirim.
Buiun zerine adam Simona barmaya balad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
25/117
- Yapabilirsin demek, yle mi? Bak, bu izmeleri kime yap-
tum ve derinin hangi kalite deri olduunu akimdan kara-
yn deme. Bana dikecein izmeler bir yl gitmeli, ne ekli bo-
zimal ne de dikileri sklmeli. Eer yapabileceksen deriyial kesmeye bala. Ama yok yapamam diyorsan da batan syle Seni uyaryorum, eer dikecein izmeler bir yl ierisinde
scclecek ya da eklini yitirecek olursa seni hapse attmnm.
B' yl boyunca dikilerinden patlamaz ya da ekillerini konr-
lssa sana emeinin karlnda on ruble vereceim.
Simon korkmutu ve ne syleyeceini bilemiyordu. Mich?-ek bakt ve dirseiyle drterek, i alaym m? diye fsldad.
Michael Evet al der gibi ban sallad.
jimon Michaeln dedii gibi yapt ve bir yl boyuncam?acak ve ekli bozulmayacak olan izmeleri yapacan
s.edi.
\.dam uan yanma ard ve sol ayan ona doru uz^-tark izmesini karmasn istedi.
jimona lm al! dedi.
imon kat eritleri birbirine ineyle tutturarak yaklakkr santim uzunluunda bir mezura meydana getirdi ve eliyle lezuray dzletti. Dizleri zerine kt. Adamn orabn
kiEtmesin diye nlndeki pislikleri temizledi ve ly alnna balad. Ayak tabann lt, ayak parmaklaryla ayak
bili arasnda kalan kavisli ksmn evresini de, sonra baca-
baldr ksmn lmeye balad, ancak kat kk geldi.Acmn baldn adeta bir direk kalnlmdayd.
- Bacam skmasn ha, ona gre!
Simon mezuraya yeni bir kat erit dikti. Adam orabniide parmaklann oynatyor, kulbedeki eyalara gz gezdi-
riyrdu. Michael fark etti.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
26/117
- Orada kimi altryorsun? diye sordu.
- Kalfam. izmeleri o dikecek.
- Bak izmeler bir yl gidecek ha ona gre, dedi adam Mic-
haela.
Simon da Michaela bakyordu ve Michaelin adama bak
madn grd. Michael sanki birisini glmesine adamn
arkasndaki keye bakyordu. Michael uzun uzun bakt ve
birden glmsedi. Yz apaydnlk oldu.
- Niye srtyorsun aptal? diye grledi iri yar adam. izmeleri zamannda bitirsen iyi edersin.
- Tam vaktinde hazr olacaklar, dedi Michael.
- yle olmasna al, dedi adam ve izmeleriyle paltosunu giyerek ve paltosunu bedenine iyice sararak kapya ynel
di. Ancak karken ban ne emeyi unuttu ve ban kap
nn st eiine arpt.Kfrederek eliyle ban ovuturdu. Sonra arabasna bindi
ve oradan uzaklat.
Adam gidince Simon,
- Baksana, kap gibi adam! Kalasla vursan bile bir eycik
olmaz. Neredeyse kapy ykyordu, ama adama hibir ey ol
mad, dedi.Matryona da,
- Baksana ne kadar zengin, nasl gl kuvvetli olmasn?
Byle kaya gibi bir adama lm bile uramaz, dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
27/117
Sonra Simon Michaela,
- i aldk almasna da bamz bu yzden belaya girmesin?Deri ok kymetli bir deri, beyefendi de ok abuk parlyor.Hi hata yapmamamz lazm. Buraya gel, senin gzlerin daha
keskin, ellerinde daha atik. ly sen al ve deriyi sen kes.Ben bu nyzleri dikiyordum, onu bitireceim, dedi.
Michael kendisine denildii gibi yapt. Deriyi ald, masayayayd, ikiye katlad. Eline ba ald ve kesmeye balad.
Matryona gelerek onun kesiini seyretti ve deriyi kesi bi
imini grnce ok ard. Matryona izme yaplrken daha
nce de izlemiti. Michael derileri izme olacak ekilde kesmiyordu. Yuvarlak kesiyordu.
Matryona bir eyler sylemek istediyse de kendi kendisine,
Belki beyefendilerin izmeleri farkl yaplyordur. Michael
her halde bu konuda benden daha bilgilidir. ine karmaya
ym diye dnd.
Michael kesme iini bitirince eline ine iplik alp deriyi izmelerin dikildii gibi iki ucundan deil de terliklerde olduu
gibi tek ucundan dikmeye balad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
28/117
Matryonanm gene kafas karmt, ama gene bir ey demedi. Michael lene kadar durmakszn dikti. Derken Simon
yemek yemek iin iinin bandan doruldu, etrafna baknd
ve MichaePm beyefendinin getirdii deriden terlik yapm olduunu grd.
Ah! diye inledi ve Bir yldr yanmda alan ve imdiyekadar hi hata yapmayan Michael byle korkun bir eyi na
sl yapar? Beyefendi bizden vardelal, burunlar kapal, uzunizme istemiti. Michael ise tek tabanl bir ift terlik yapm ve
deriyi ziyan etmi. imdi ben beyefendiye ne diyeceim? Bukalitede bir derinin yerine yenisini almaya gcm asla yet
mez diye dnd.
Michaela, Dostum sen ne yaptn byle? Beni mahvettin!Beyefendi uzun izme istemiti, sen de biliyorsun. Ne yapt
n gryor musun bak! diye kt.
Michael azarlamaya balamt ki kapya asl demir tokman tak-tak sesleri duyuldu. Biri kapy alyordu. Penceredenbaktlar, bir adam gelmiti ve atn balyordu. Kapy atlar ve
daha nce efendisiyle birlikte gelmi olan uak ieri girdi.
- yi gnler dedi.
- yi gnler diye karlk verdi Simon. Senin iin ne yapa
biliriz?
- Hanmefendim beni izmeler iin yollad.
- Ne olmu izmelere?
- ey, efendimin artk onlara ihtiyac yok. Efendim ld
de..
- Nasl olur?- Sizden ayrldktan sonra eve gidecek kadar yaamad, ara
bada ld. Eve vardmzda hizmetkarlar arabadan inmesine
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
29/117
yardm etmeye alnca bir uval gibi yuvarland. oktan lmt. Vcudu kaskat kesilmiti; arabadan glkle karl
d. Hanmefendim bana, Ayakkabcya syle kendisine izme
siparii veren ve deri brakan beyefendinin artk izmelere ihtiyac yok. abucak cenaze iin terlik yapsn. Terlikleri yapa
na kadar bekle, sonra al getir gelirken dedi ve size gnderdi.Bu yzden geldim.
Michael deriden arta kalanlar toparlayp sard. Yapt ter
likleri eline ald, iki terlii birbirine vurdu, nlyle sildi ve
terliklerle artk derileri uaa uzatarak, Gle gle, size iyignler! dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
30/117
Yllar birbiri ardnca geiyordu. Michaelm Simonlarda kaknn altnc ylyd. Michaelm hayatnda deien bir ey
yoktu. Hibir yere gitmiyor, gerekmedike konumuyordu.Btn o geen yllar boyunca sadece iki defa glmsemiti. l
kinde, Matryona kendisine yemek verdiinde, kincisinde ise
izme yaptrmak isteyen beyefendi kulbelerine geldiinde.Simon kalfasndan son derece memnundu. Ona artk nereden
geldiini hi sormuyordu. Tek korkusu Michaelm onlar bra
kp gitmesiydi.
Bir gn hepsi evdeydi. Matryona ocaa tencere koyuyordu.ocuklar kanepelerde kouturuyor, pencereden dar bak
yorlard. Simon pencerelerden birinde diki dikiyordu. Baka
bir pencerede Michael bir topuu sklatnyordu.
Olanlardan biri kanepeden koarak Michaelm yanma gel
di. Michaelm omsuzuna yaslanarak pencereden danya bakt.
- Micahel Amca, bak! Yannda kk kzlan olan bir kadn
var! Kadn buraya doru geliyor. Kzlardan biri topal.ocuun bunu demesi zerine Michael iini brakarak
pencereden yana dnd ve sokaa bakmaya balad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
31/117
Bu durum Simonin tuhafna gitmiti. Michael asla pence
reden sokaa bakmazd. imdiyse pencereye yaslanm, gz
lerini bir eye dikmi, dikkatlice o eye bakyordu.. Simon da
dan bakt. Gerekten de iyi giyimli bir bayan krk palto giymi ve yn atk takm iki kk kz ocuunun ellerinden
tutarak kulbesine doru yryordu. Birinin sol ayanda bir
sakatlk olmas ve topallayarak yrmesi dnda bu iki kz
ocuunu birbirinden ayrt etmek neredeyse imkanszd.
Kadn sundurmay geerek kapnn nne geldi. eri nasl
gireceine baknrken kap mandaln grd ve mandal kaldrarak kapy at. nce kzlan ieriye soktu, sonra kendisi de
onlann arkasndan kulbeye girdi.
- yi gnler!
- Ltfen girin ieri, dedi Simon, Sizin iin ne yapabilirim?
Kadn masaya oturdu. Kk kzlar kulbedekilerden
korktuklar iin kadnn dizlerine sk skya sarlmlard.
- Baharda giymeleri iin bu iki kk kza deri ayakkab
diktirtmek istiyorum.
- Dikeriz. Hi bu kadar kk ayakkab yapmadk, ama
yapanz. ster vardelal, ister keten astarl ayakkablar, siz nasl
isterseniz. Adamm Michael iinde ustadr.Simon Michaela baknca onun iini yapmay braktn ve
gzlerini kk kzlara dikmi bir vaziyette oturduunu gr
d. armt. Geri, kk kzlar ok sevimliydiler. Simsiyah
gzleri, pembe yanaklar vard. Tombuldular. zerlerinde g
zel atklar ve krk paltolar vard. Ama Simon gene de Micha-
ePm kzlara neden yle, sanki onlan daha nceden tanyormugibi baktna bir anlam veremedi. aknln belli etmeden
kadnla fiyat konumaya devam etti. Fiyat belirlendikten
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
32/117
sonra mezuray hazrlad. Kadn kzlardan topal olann kucana oturtarak Simona,
- Bu kk kzdan iki l al. Topal olan ayak iin bir ta
ne, salam olan iin de tane ayakkab yap. Kzlarn her ikisinin de ayak lleri ayn. Onlar ikizler, dedi.
Simon lleri ald ve topal kz kastederek,
- Nasl oldu bu? ok sevimli bir kz. Doutan m byle?
diye sordu.
- Hayr, bacan annesi ezdi.
Matryona da konumaya katld. Kadnn kim olduunu vekzlarn kimin ocuu olduunu merak etmiti.
- Anneleri siz deil misiniz o halde? dedi.
- Hayr hanmefendi, ne anneleriyim, ne de kendileriylebir akrabalm var. ocuklar benim tamamen yabancmdlar,
ama onlan evlat edindim.- Kendi ocuunuz olmadklar halde onlan ok seviyor
sunuz, deil mi?
- Nasl sevmem? kisini de kendim emzirdim. Kendi ocu
um vard ama Tann onu benden ald. Kendi ocuumu bunlar kadar sevmemitim.
- O halde bunlar kimin ocuklan?
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
33/117
Kadn zaten konumaya balamt. Onlara btn hikayeyi
anlatt.
- Anne babalan leli yaklak alt yl oluyor, ikisi de aynhafta iinde ld. Babalan sal gn gmld, anneleri de cu
ma gn ld. Bu yetimler babalannm lmnden gnsonra dnyaya geldiler, anneleri de onlan dourduu gn ld. Kocamla ben de o zamanlar o kyde yayorduk. Onlann
komusuyduk; bahelerimiz bitiikti. ocuklann babas yal
nz bir adamd, ormanda aa kesme iinde alyordu. Bir
gn aalar devrilirken bir tanesi bunun stne dm.
Aa, gvdesinin tam stne dm, barsaklan dan frlam. Onu evine getirdiklerinde ruhu Tannya kavumak ze
reydi. Ayn hafta ierisinde kans ikizleri dnyaya getirdi, yani, bu kk kzlar. Kadncaz fakir ve yapayalnzd. Yannda kalacak gen, yal, hi kimsesi yoktu. ocuklan dourur
ken tek banayd. Ecel kapsn aldnda da.
Ertesi sabah kendisini grmeye gittim. Kulbeye girdiimde zavallnn vcudu oktan kaskat kesilmi ve soumutu.lrken ocuun stne yuvarlanm ve bacan ezmiti.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
34/117
Kyller geldi ve cenazeyi ykayarak gmlmeye hazr halegetirdiler. Bir tabut yaptlar ve kadn gmdler.
Kyller iyi insanlard. Ama bebekler sahipsiz kalmt.
imdi bu bebeklerle ne yapmalyd? Kyde o zaman bebek bakan tek kadn bendim. Sekiz haftalk olan ilk ocuumu em
ziriyordum. Bebekleri bir sreliine yanma aldm. Kyller
bir araya geldiler ve bebeklere ne olacan dndler boyu
na. En sonunda bana, Mary, sen imdilik kzlara bak, biz son
ra ne olacana karar vereceiz dediler. Bylelikle salam ola
n gsmde emzirmeye baladm. Ama ilk bata bu sakat olan emzirmiyordum. Yaayacan zannetmiyordum. Sonra
kendi kendime, zavall masum yavrucak neden ac eksin ki,dedim. Ona acdm ve onu da emzirmeye baladm. n de
emziriyordum, kendi olumu ve bu iki kz.
Gen ve glydm. yi besleniyordum. Tann bana o ka
dar bol st veriyordu ki bazen bebeklere stmn fazla geldii bile oluyordu. Bazen ikisini ayn anda emziriyordum. O
arada ncy bekletiyordum. Biri yeterince emince bu se
fer o bekleyeni emzirmeye balyordum. Rabbim yle uygungrd, bu ikisi bydler de kendi olum daha iki yama bas
madan gmld. Biz daha da zenginletiimiz halde baka o
cuum olmad. imdi kocam deirmendeki hububat tccariin alyor. yi kazanyor, biz de zengin sayhnz. Ama hi
kendi ocuum yok. Bu kk kzlar da olmasa kendimi ne
kadar yalnz hissederdim, kim bilir? Onlan nasl sevmem!Onlar benim hayattaki mutluluk kaynam!
Kadn bir eliyle kk topal kz banna basarken dier
eliyle de yanaklanndaki gzyalarn siliyordu..Matryona i ekti ve Atasz ne doru sylemi, insan an
nesiz babasz yaar da Allahsz yaayamaz, diye dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
35/117
Aralannda bu ekilde konuuyorlard ki birdenbire Mica-helm oturduu keden bir k geceleyin akan bir imek
gibi btn kulbeyi aydnlatt. Hepsi ona doru baktlar. Mic
hael ellerini dizlerine koymu oturuyor, yukarya bakarak glmsyordu.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
36/117
Kadn kzlar da alarak kulbeden kt. Michael kanepe
den kalkt, elindeki ii brakt ve i nln kard. Simon
ve kansmn nnde saygyla eilerek, Efendilerim elveda. Al
lah beni balad. Bir kusur ilediysem siz de beni balayndedi.
Simonla kans Michaeldan bir k ktn grdler.
Simon ayaa kalkt ve Micahelm nnde eilerek,
- Gryorum ki sen sradan bir insan deilsin. Seni alko
yacak ya da sorguya ekecek deilim. Bana tek u kadann
syle: Nasl oluyor da seni bulup eve getirdiimde yzndenden bin parayken kanm sana yemek verince ona glmse
din ve yzn aydnland?
Sonra o beyefendi izme yaptrmak iin geldiinde gene
glmsedin ve yzn apaydnlk oldu. imdi de bu kadn kz
laryla buraya gelince nc kez glmsedin ve yzn gn
gibi aydnlk oldu. Syle bana, yzn neden yle parlyor ve
kez neden yle glmsedin?
Michael c e v a p verdi:
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
37/117
- Ik sayorum nk Allah beni cezalandrmt ve artk
affetti. kez glmsedim nk Allah beni hakikati
renmem iin yollamt ve ben bu hakikatleri rendim. lki
ni karnz bana acdnda rendim, ilk kez o yzden glm
sedim. kincisini zengin adam o izmeleri sipari ettiinde
rendim ve gene glmsedim. imdi de o kk kzlan grn
ce nc ve son hakikati renmi oldum ve nc kez g
lmsedim.
Simon,- Anlat bana, Allah seni ne iin cezalandrd? Ve o haki
kat neydi? Belki ben de biliyorumdur, dedi.
Michael cevap verdi:
- Allah beni ona kar geldiim iin cezalandrd. Ben Cen
netteki bir melektim ve Rabbime itaatsizlik ettim. Allah ben
den gidip bir kadnn cann almam istedi. Kanatlanmla yer
yzne indim. Yalnz bana yatan hasta bir kadn grdm.
Kadn daha yeni ikiz kz ocuu dourmutu. Bebekler anne
lerinin yannda elimsizce yatyorlard. Anneleri onlan kald-
np memesine gtremiyordu. Kadn beni grnce Allahn
beni ona cann almam iin yolladn anlad. Alayarak ba
na, Ey Tannnm melei! Kocam daha yeni gmdk, den
bir aacn altnda kald. Ne bir kz kardeim, ne bir teyzem,
ne de bir annem var; yetim kalan ocuklanma bakacak kim
sem yok. Ruhumu alma! Brak bebeklerimi emzireyim, besle
yeyim, lmeden nce ayaklar zerinde yrdklerini gre
yim. ocuklar ana babalar olmadan yaayamazlar dedi.
Onu anlayla dinledim. ocuklardan birisini gsnn
zerine koydum, dierini de kucana verdim ve Rabbimin
huzuruna karak,
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
38/117
- Annenin cann alamadm. Kocas aa altnda kalarak
can vermi. Kadncaz ikiz dourmu. Ruhunu almamamiin bana yalvard. Bana, Brak ocuklarm emzireyim ayak
lan zerinde yrteyim, ocuklar anasz babasz yaayamazdedi. Ben de onun cann almadm dedim. O da bana, Git
annenin cann al ve de u hakikati ren: nsan iinde ne
banndrr?, nsana verilmeyen nedir? ve insan ne ile yaar?.
Bu hakikatleri rendiinde Cennete geri dneceksin dedi.
Bylelikle ben de tekrar kanatlarmla yeryzne indim ve
annenin cann aldm. Bebekler kadnn gsnden dt. Kadnn bedeni yatakta yuvarland ve bebeklerden birini ezerek
bacan bkt. Ruhunu Allaha gtrmek zere kyn ze
rinde havalanmtm ki bir rzgara yakalandm. Kanatlarm
aa sarkt ve koparak yere dt. Kadnn ruhu kendi ba
na semaya ykseldi. Ben de yere, yolun kenanna dtm.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
39/117
Simon ile Matryona bunca zaman kendileriyle yaayan, ye
dirip giydirdikleri kiinin artk kim olduunu renmilerdi.
Huu ve mutluluk ierisinde alamaya baladlar. Melek onlara,
- Bir tarlann ortasnda yapayalnz ve plak bir vaziyettey
dim. nsanlara zg ihtiyalarla daha nce hi tanmamtm,insan olmadan nce souk ya da alk nedir bilmezdim. A
lktan lmek ve donmak zereydim. Ne yapacam bilemi
yordum. Tarlann hemen yannda bir trbe grdm. Snacak
bir yer bulurum umuduyla oraya gittim. Ama kap kilitliydi,
ieri giremedim. Hi olmazsa rzgardan korunurum dnce
siyle kilisenin arka tarafna geip oturdum.Hava kararmak zereydi. Atm, souktan donmak zerey
dim ve ac ekiyordum. Tam o srada yoldan birinin geldiini
duydum. Adamn elinde bir ift izme vard ve adam kendikendisiyle konuuyordu. nsan olduumdan beri ilk defa bir
lmlnn yzn gryordum. Adamn yz gzme kor
kun gzkt ve baklarm baka yana evirdim.Adam vcudunu kn souktan nasl koruyacana, kar
syla ocuklarna nasl bakacana dair kendi kendisine syle-
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
40/117
niyordu. Ben de iimden, Ben souktan ve alktan lmek
zereyim, bu adam da karsyla kendisinin kn ne giyecekle
rini ve eve nasl ekmek gtreceini dnyor. Bana yardm
edemez diye geiriyordum.Adam beni grnce kalar atld. Yz daha da korkun
lat. Tapman br tarafndan yryp gitti. Tam umutsuz
lua kaplyordum ki onun geri geldiini duydum. Bam kal
drp baknca karmdakinin ayn adam olmadn grdm:
lkin onun yznde lm grmtm, ama imdi karmda
capcanl duruyordu. Adamn iindeki merhameti fark ettim.Yanma geldi ve beni giydirdi. Beni alp evine gtrd. Eve
gelince bir kadn bizi karlad ve konumaya balad. Kadn
adamn nceki halinden bile korkuntu. Konuan sanki o de
il de lmn ta kendisiydi. Etrafna yayd lm kokusu yznden nefes alamyordum.
Beni sokaa, ayaza atmak istiyordu. Ben bunu yaparsaonun leceini biliyordum. Derken kocas Allahn adn azna ald ve kadn derhal deiti. Bana yemek getirip yzme
baktnda artk onun da iinde lm yoktu, hayata dnm
t ve onun da iinde merhameti grdm.
Sonra Tanrnn benden renmemi istedii ilk dersi hatr
ladm: nsann iinde ne barndrdm ren Ve ben de insann iinde sevgiyi banndrdm renmi oldum bylece!
Rabbimin sz verdii eyi bana oktan retmeye baladn
anlaynca mutlu oldum ve ilk kez glmsedim. Ama henz
her eyi renmemitim. Hala insana neyin verilmediini veinsann ne ile yaadn bilmiyordum.
Sizinle yaamaya baladm ve aradan bir yl geti. Bir adamgelip bir yl boyunca ekli bozulmadan ve almadan giyilebi-lecek bir ift izme siparii verdi. Ona baktm ve aniden om
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
41/117
zunun zerinde arkadam olan lm meleini grdm. Onu
yalnzca ben grdm. Arkadam tanyordum ve gne bat
madan zengin adamn cann alacan anlamtm. Kendi
kendime, Adam bir yl iin hazrlk yapyor ve akam olmadan leceini bilmiyor diye dndm. Ve aklma Tannnn
bana syledii ikinci sz geldi: nsana neyin verilmediini
ren.
nsann iinde ne barndrdm daha nce renmitim.
Bu defa insana neyin verilmediini rendim. Kendi ihtiyala
rnn bilgisi insana verilmemiti. Ve ikinci kez glmsedim.Hem arkadam olan melei grdm hem de Tann banaikinci szn anlamn da ilham etmi olduu iin mutluydum.
Ama hala nc szn anlamn bilmiyordum. nsann ne
ile yaadn bilmiyordum. Bylece gnler gemeye devam
etti. Allahn son hakikati de kalbime ilham etmesini bekliyor
dum. nsan olarak yeryzne iniimin altnc senesinde o kadnla ikiz kzlar ka geldi. Kzlan tanmtm. Nasl hayatta
kaldklann iittim. Hikayelerini renince iimden, Annele
ri bana ocuklan iin yalvarmt, ben de ocuklar anasz babasz yaayamazlar dediinde ona inanmtm. Ama bir ya
banc onlan emzirmi ve bytm diye dndm.
Kadn kendisinin olmayan bu ocuklara kar sevgisinigsterdiinde ve onlara sanlarak aladnda, onda capcanl
bir merhamet grdm ve insann ne ile yaadna vakf ol
dum. Artk biliyordum ki Allah bana ilham yoluyla son haki
kati de retmiti ve gnahm balamt. Bunun zerine
ben de nc kez glmsedim.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
42/117
Soru
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
43/117
Bir zamanlar kraln biri ayet bir ie doru zamanda bala
may bilirse, kimin szne kulak verip kimden uzak duraca
n bilirse ve de hepsinden nemlisi, her zaman yapmas ge
reken en nemli eyin ne olduunu bilirse, giritii hibir i
te baarszla uramayacan dnd.
Bu dnceden hareketle btn krallna kendisine bir i
iin en doru zamann ne zaman olduunu, kendisi iin en
gerekli insanlann kimler olduunu ve yaplmas gereken en
nemli eyin ne olduunu retecek kiiye byk bir dl ve
receini duyurdu.
Bunun zerine alimler kraln huzuruna geldiler. Ancak
kraln sorulanna hepsi farkl cevaplar veriyorlard.
lk sorunun cevab olarak kimisi bir ie balamann doruzamann bilmek iin insann nceden bir takvim oluturma
s ve bu takvime sk skya bal kalmas gerektiini syledi.
Bunu syleyenlere gre iler ancak bu ekilde doru zamandayaplabilirdi. Dierleri ise btn iler iin doru zaman nce
den bilmenin mmkn olamayacan, insann kendisini bo
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
44/117
elencelere kaptrmak yerine etrafnda olan biteni daima dik
katle takip etmesi ve gereken neyse onu yapmasnn doru
olacan sylediler.
Bir dier grup da kral etrafnda olan biteni ne kadar dikkatli takip ederse etsin gene de hi kimsenin tek bana her e
yin zamanna doru bir ekilde karar veremeyecei, bir kraln
bilge kiilerden kurulu bir konseyinin olmas ve bu konseyin
kendisine her eyin zamanna doru olarak karar vermesinde
yardmc olmas gerektii ynnde gr bildirdiler.
Gene bir baka grup konseyin grne sunulmay bekle-yemeyecek, derhal karara balanmas gereken baz meseleler
olduunu ileri srdler.
Ancak bir karar verebilmesi iin kiinin olacaklar nceden
bilmesi gerekiyordu. Bunu ise sadece bycler bilebilirdi. Bu
yzden her eyin doru zamann batan bilebilmek iin b
yclere danmak gerekirdi..kinci soruya verilen cevaplar da eit eitti. Baz alimler
kral iin en gerekli insanlarn danmanlar olduunu syler
lerken, bazlar bunlarn din adamlar, bir ksm alim doktor
lar, dier bir ksm alim de askerler olduunu syledi.
En nemli uran ne olduuna ynelik nc soruya ise
bazlar dnyadaki en nemli eyin bilim olduunu syleyerek cevap verdiler. Kimileri sava becerisi dedi, dier baz
alimler ise bunun Cenneti kazanmak iin ibadet olduunu
sylediler.
Verilen btn cevaplar farkl farkl olduu iin kral bunla
rn hibirine katlmadn syleyerek dl hi kimseye ver
medi. Ancak sorularnn doru cevaplarn hala bulmak istediinden bu konuda yalnz bana yaayan ve kendini ibadete
vermi, bilgeliiyle nl birisine danmaya karar verdi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
45/117
Bilge, bir ormanda yayor ve yaad bu ormann dnahi kmyordu. Halktan kimseler dnda hi kimseyi kabuletmiyordu. Bu yzden kral zerine sradan elbiseler giydi. Bil
ge kiinin kulbesine gelmeden atndan indi ve muhafzlarnageride kalmalarn syledi. Sonra yola tek bana devam etti.
Kral kendisine doru gelirken bilge adam kulbesininnndeki topra kazmakla meguld. Kral grnce selamverdi ve kazmaya devam etti. Bilge adam zayf ve gszd.Elindeki bahvan kreini topraa her saplaynda sadece
azck bir toprak parasn kazabiliyor ve her defasnda soluksolua kalyordu.
Kral bilge adamn yanma gelerek,
- Soracam u soruyu cevaplamanz iin size geldim,
bilge kii. Doru zamanda doru eyi yapmay nasl renebilirim? Bana en gerekli olan insanlar kimlerdir ve dolaysyla
kimlerin szne daha fazla nem vermeliyim? Ve, hangi eyler dierlerinden daha nemlidir ve zerlerine ncelikle eilmem gerekir? dedi.
Bilge adam kral dinledi ama hibir ey sylemedi. Sadeceelini tkrkleyerek kazmaya devam etti.
- Siz yorulmusunuz, dedi kral, Krei verin de biraz da
ben kazaym.- Sa olun! dedi bilge adam ve krei krala vererek yere
oturdu.
Kral iki tarh bellemiti ki durdu ve sorularn yineledi. Bilge adam krala gene cevap vermedi. Ayaa kalkt ve elini uzatarak bahvan kreini istedi.
- imdi siz dinlenin, biraz da ben alaym dedi.Fakat kral krei bilge adama geri vermedi ve kazmaya de
vam etti. Aradan bir saat geti, derken bir saat daha. Gne
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
46/117
aalarn ardnda batmaya balyordu. Kral sonunda kreiyere saplayarak,
- Size sorularm cevaplamanz iin geldim, bilge insan. a
yet bana verebileceiniz bir cevabnz yoksa syleyin ben deevime gideyim dedi.
- Bakn koarak biri geliyor, dedi bilge adam. Kimmi birgrelim.
Kral arkasn dnd ve aalarn arasndan sakall bir adamn koarak geldiim grd. Adamn, elleriyle bastrd kar
nndan kan fkryordu. Adam kraln yanma gelince belli belirsiz bir inlemeyle yere yld ve kendinden geti.
Kral ile bilge adam, adamn elbiselerini gevettiler. Adamnkarnnda kocaman bir yara vard. Kral yaray elinden geldiince ykayarak zerini kendi mendili ve bilge adamn havlusuyla sard.
Ancak kan bir trl durmuyordu. Kral defalarca smscakkandan pslak olan sargy zerek suyla ykad ve yarannzerine yeniden sard.
Kan nihayet durunca adam kendine geldi ve iecek bir eyler istedi.
Kral su getirip adama verdi. Bu arada gne batm ve hava soumaya balamt. Bu yzden kral bilge adamn da yar
dmyla yaral adam kulbeye tayarak yataa yatrd. Adamgzlerini kapad. Sesi soluu kmyordu. Kral da adam tamaktan ve bahede almaktan yle yorgun dmt ki eiin zerine melerek uyuyakald. O ksa yaz gecesi sabahakadar deliksiz uyudu.
Sabah uyandnda uzunca bir sre nerede olduunu ve
yatakta uzanarak kendisine parlayan gzlerle dikkatli dikkatli bakan tuhaf grnl, sakall adamn kim olduunu hatrlayamad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
47/117
Sakall adam kraln uyank olduunu ve kendisine bakt
n grnce clz bir sesle,
- Beni affedin! dedi.
- Seni tanmyorum ve ortada seni affetmemi gerektirecekbir ey yok, dedi kral.
- Siz beni tanmyorsunuz, ama ben sizi tanyorum. Ben
sizden intikam almaya yemin etmi bir dmanmzm. Siz
kardeimi idam ettirip btn maln mlkn elinden alm
tnz. Yalnz banza bilge adam grmeye gittiinizi bildiim
den dnte sizi ldrmeye karar verdim. Ancak gn sona erdi ve siz geri dnmediniz.
Bunun zerine ben de sizi aramak iin saklandm yerden
ktm ve muhafzlarnzla karlatm. Beni tandlar ve yara
ladlar. Onlardan kap kurtuldum. Ama siz yarama pansuman yapmasaydnz kesinlikle kan kaybndan lecektim.
Ben sizi ldrmek istiyordum, sizse benim hayatm kurtardnz. imdi hayatta kalrsam ve ayet siz de isterseniz en
sadk kulunuz olarak size hizmet edeceim ve oullanma da
aynsn yapmalann emredeceim. Beni affedin!
Kral dmanyla byle kolay yoldan bant ve onu bir
dost olarak kazand iin ok mutluydu ve onu sadece ba
lamakla kalmad, adama kendisiyle alakadar olmalan iin hizmetkarlarn ve kendi doktorunu da yollayacan, kardeinin
maln mlkn de iade edeceini syledi.
Kral yaral adamdan msaade isteyerek sundurmaya kt
ve bilge adam grmek iin etrafa baknd. Gitmeden nce
kendisinden sorduu sorulara bir kez daha cevap vermesini
rica edecekti. Bilge adam bahede dizleri zerine oturmu nceki gn kazlan tarhlara tohum dikiyordu.
Kral yanma giderek,
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
48/117
- Sizden sorularma cevap vermenizi son defa istirham ediyorum bilge insan, dedi.
Bilge adam ince bacaklannm zerine melerek, ban yu-
kan kaldrm, nnde duran krala bakyordu.- Siz cevaplarnz zaten aldnz! dedi.
- Nasl yani? Ne demek istiyorsunuz? diye sordu kral.
- Hl anlamyor musunuz? diye cevaplad bilge adam.
Dn benim gsz oluuma acmayp bu tarhlar benim iin
kazmasaydmz ve yolunuza gitseydiniz, o adam size saldra
cak ve siz de benim yanmda kalmadnza bin piman olacaktnz.
Dolaysyla en nemli an o tarhlar kazdnz and. En
nemli kii ise bendim ve en nemli uranz da bana iyiliketmekti.
Sonra, o adam bize doru koarak geldiinde, en nemlian onunla ilgilendiiniz and. Zira siz adamn yarasn sarma-
saydmz adam sizinle banamadan lecekti. Dolaysyla sizin
iin en nemli adam oydu ve onun iin yaptklannz sizin iinen nemli urat. unu sakn unutmayn: nemli olan tek bir
an vardr, o da imdidir. En nemli an u andr nk bir tek
ona szmz geer. nsana en gerekli olan kii u an yannda
olan kiidir. nk hi kimse gnn birinde bir bakasna iinin dp dmeyeceini bilemez. Ve de insan iin en nem
li ura o an yannda olan kiiye iyilik yapmaktr. Zira bu, insann yeryzne gnderili gayesidir!
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
49/117
n s a n a N e K a d a r T o p r a k L a z m
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
50/117
Bir abla tarada yaayan kz kardeini ziyarete geldi. Abla
bir tccarla evliydi ve ehirde yayordu, karde ise kyde oturuyordu ve bir kylyle evliydi, iki kz karde aylarn ier
lerken bir yandan da sohbet ediyorlard. Abla, ne kadar rahat
bir yaam srdklerini, ne kadar iyi giyindiklerini, ocuklar
nn ne kadar gzel elbiselerinin olduunu, ne kadar gzel ey
ler yiyip itiklerini ve kendisinin nasl tiyatrolara, gezintilere
ve elencelere gittiini anlatarak ehir hayatnn gzel tarafla-
nm vmeye balad.
Kk kz karde ablasnn anlattklarna ierlemiti ve o
da tccarlann hayatn ktlemeye ve kyllerin hayat tarzn
vmeye balad.
- Kendi hayatm seninkine deimem, dedi, zor bir haya
tmz olabilir ama en azndan dertten tasadan uzak yayoruzbiz. Bizden daha iyi bir yaam sryorsunuz. Fakat elinize
ounlukla ihtiyacnz olandan daha fazlas gese de sahip
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
51/117
olduunuz her eyi bir anda kaybedebilirsiniz. Ne derler bi
lirsin, Kazan ile kayp ikiz karde gibidir. Bugn varlkl
olanlarn ertesi gn yiyecek ekmek iin ele gne el atklar
ok grlmtr. Bizim hayatmz daha gvenli. Bir kylmr boyunca sska kalabilir, ama sonuta uzun yaar. Hibir
zaman zengin olmasak da bize yetecek kadar ekmeimiz bu
lunur her zaman.
Bunun zerine abla kmser bir edayla,
- Demek yle? Tabii eer yiyeceinizi domuzlar ve buza
larla paylamak istiyorsanz siz bilirsiniz! Senin sevgili kocan
ne kadar kle gibi alrsa alsn, ikiniz de hayvan pislii
iinde leceksiniz, ocuklarnz da ayn, dedi.
- Bu da ne demek oluyor imdi? dedi kk kz karde,imiz kaba ve baya bir i olabilir. Ama te yandan emin bir
i. Ayrca hi kimsenin nnde de eilmemiz gerekmiyor.
Ama ehirde etrafnz sizi batan karacak eylerle dolu. Bugn iin her ey yolunda olabilir, ama yann eytann kocan
kumarla, ikiyle ve baka kadnlarla aldatmayaca ve neyiniz
var, neyiniz yoksa heba olmayaca ne malum? Byle eyler az
m geliyor insann bana?
Evin reisi Pahom, ocan kenarna uzanm bu ikisinin ko
numalarn dinliyordu.
Tamamen doru, diye dnd, kklmzden be
ri toprakla uratmz iin biz kyllerin kafasna sama sa
pan fikirleri sokacak vakti olmaz hi. Bizim tek derdimiz ye
terli topramzn olmaydr. ayet ok topram olsayd ne
eytandan ekinirdim ne bir eyden!ki kz karde aylann bitirdikten ve bir sre elbiselerden
konutuktan sonra aydanl ve bardaktan kaldrarak yattlar.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
52/117
Ama eytan ocan arkasnda oturmu ve btn konuu
lanlar iitmiti. Karsnn szleri zerine adamn eer ok top
ra olsayd eytandan bile ekinmeyeceini sylemi olmas
eytan mutlu etmiti.
- Pekala dedi eytan, Kozumuzu paylaalm bakalm. Ye
terli topran olduunda seninle yeniden greceiz.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
53/117
Kyn yaknlarnda kk toprak sahibi bir hanm ya
yordu. Kendisine ait yz yzyirmi hektar kadar bir arazisi var
d. Kyllerle hep iyi geinmiti, ta ki eski bir askeri kahyaolarak ie alncaya kadar. Kahya dettirdii cezalarla kylle
ri skntya sokmaktan zevk alyordu.
Pahom ne kadar dikkat ederse etsin srekli olarak ya atla
rndan biri hanmefendinin yulaflarna dalyor, ya ineklerin
den biri yolunu ararak hanmefendinin bahesine, ya da
buzalan hanmefendinin otlaklanna giriyordu. O da hep pa
ra demek zorunda kalyordu.
Pahom paray sylene sylene dyor, sonra sinirli bir va
ziyette eve gidiyor ve ailesine kaba davranyordu. Btn o yaz
boyunca Pahomun ba bu kahya yznden srekli derde gir
di. Hatta k gelip de hayvanlann ahra kapatlmas gerektiin
de mutlu bile oldu. Hayvanlar merada otlayamasa ve ahrda
onlara yemi idareli vermesi gerekse de en azndan bylelikle
onlar iin endielenmek zorunda kalmyordu.
Kn hanmefendinin arazisini sataca ve anayolun zerindeki hann sahibinin arazi iin hanmefendiyle pazarla
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
54/117
oturduu haberi duyuldu. Kyller bu haberi iittiklerindeok tedirgin oldular.
ayet, diye geti akllarndan, araziyi hann sahibi satn
alacak olursa bizi dettirecei cezalarla hanmefendinin kahyasndan beter skntya sokacak. Sonuta o araziye hepimiz
muhtacz.
Bu dnceyle kyller, gidip hanmefendiden araziyi han
sahibine deil, daha iyi bir fiyata kendilerine satmasn istedi
ler. Kadn araziyi onlara satmay kabul etti. Bunun zerine
kyller topran btn ky namna satn alnmas ve byle-ce herkesin arazinin tamamna ortak olmas konusunda anlamaya altlar. Konuyu grmek iin iki kere toplandlarsa
da sorunu zme kavuturamadlar. eytan onlarn arasna
uyumazlk tohumlan ekti ve bu yzden birbirleriyle anlaamadlar. Herkesin gc orannda arazinin bir parasn satn
almasna karar verildi. Hanmefendi ncekini olduu gibi buteklifi de kabul etti.
Pahomun kulana derhal bir komusunun da yirmi hektar kadar bir topra satn alaca, hanmefendinin parann ya
nsn pein almay ve teki yars iin bir yl beklemeyi kabul
ettii haberi geldi. Pahom komusunu kskanmt.
u ie bak diye geiriyordu iinden, arazinin tamam satlyor, bense hi toprak alamyorum. Bu dncesini kans-na da at.
- Bakalan arazi satn alyor, dedi, biz de sekiz on hektar
kadar bir yer satn almalyz. Yaamak gnden gne glei
yor. O kahya dettii paralarla bizi eziyor.
Bylelikle kan koca kafa kafaya vererek araziyi nasl satnalabileceklerini dnmeye baladlar. Birikmi yz rubleleri
vard. Bir taylann ve anlanmn yarsn sattlar. Oullanndan
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
55/117
birisini birinin yanma rgat olarak verdiler ve cretini pein al
dlar. Geri kalan kaynbiraderlerden birinden dn aldlar
ve bu ekilde arazi iin gerekli parann yansn glkle bir
araya getirdiler.Sonra Pahom bir ksmnda koruluk olan on alt hektarlk
bir arazi beenerek pazarlk yapmak iin hanmefendiye gitti.
Pahom ile hanmefendi anlatlar ve el sktlar. Pahom kad
na depozito dedi. Sonra ikisi ehre giderek tapu senedini im
zaladlar. Aralanndaki anlamaya gre Pahom parann yansn
hemen deyecekti. Dier yarsn ise iki yl ierisinde demeyi taahht ediyordu.
Bylece Pahomun artk kendi topra olmutu. Tohum
dn alarak satn ald araziye bu tohumlar ekti. Araziden
iyi mahsul elde etti. Bir yla kalmadan hem hanmefendiye
hem de kaynbiraderine olan borlann dedi. Artk bir top
rak sahibiydi. Arazisini srp ekiyor ve kendi ekinini biiyordu. Kendi aalarndan odun kesiyor ve srlarn kendi merasnda otlatyordu.
Tarlalarn srmeye ya da byyen hububatna veya imenle kapl otlaklarna bakmaya gittiinde yrei sevinle do
luyordu. Kendi topranda byyen imenler ve aan iekler
onun gznde baka hibir yerdekilere benzemiyordu. Eskiden oradan geerken o arazi ona dierlerinden farksz gr
nrd. Oysa imdi gzne ne kadar da farkl gzkyordu.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
56/117
Pahom ok mutluydu, ancak kyl komular onun hubu
bat ekili tarlalarndan ve otlaklarndan gemese daha da mutlu olacakt. Pahom kyllerden bunu yapmamalann kibar bir
dille rica ettiyse de kyller bu tr davranlarda bulunmaya
devam ettiler. imdi de kyn obanlar srleri onun otlaklarna salyor ve gece otlayan atlar onun ekili tarlalanna giri
yordu. Pahom defalarca bu hayvanlan arazisinden karmakzorunda kald. Sahiplerini ise balyordu. Kyllere acdiin uzunca bir sre hi kimseyi mahkemeye vermedi. Ama en
sonunda sabn tkendi ve Blge Mahkemesine ikayette bu
lundu. Aslnda sorunun bu kyllerin kendilerine ait topraklarnn olmamasndan kaynaklandn ve bu insanlarn her
hangi bir kt niyetlerinin olmadn o da biliyordu, ama
iinden, Bu duruma daha fazla seyirci kalamam, yoksa sahip
olduum her eyi mahvedecekler. Onlara bir ders vermek la
zm diye geiriyordu.
Byle dnerek kylleri mahkemeye verdi. Bylece onlara derslerini venni oluyordu. Arkasndan bir kez daha derslerini verdi. Birka kyl mahkeme tarafndan para cezasna
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
57/117
arptrld. Bir sre sonra komular Pahoma kin beslemeye
ve bilerek hayvanlarn onun arazisine salmaya baladlar.
Hatta kyllerden biri gece onun koruluuna girerek kabuk
lan iin be tane gen hlamur aacn kesti. Bir gn koruluk
tan geerken Pahom beyaz renkte bir ey fark etti. Yanma gi
dip baktnda yerde duran kabuklan soyulmu aa gvdele
rini grd. Hemen yaknda da aalann toprakta kalan ksn
lan duruyordu. Pahom fkeden kplere bindi.
Bir oradan bir buradan kesseydi de yeterince ktyd za
ten, diye geirdi akimdan, kald ki hnzr herif btn aa
kmesini olduu gibi kesmi. Kim olduunu bir renirsem
ona bunu pahalya deteceim.
Bunu yapan kim olabilir, diye kafa patlatt. En sonunda
kim olabileceine karar verdi: Simon olmal; bakas yapm
olamaz. Bylelikle etraf aratrmak maksadyla Simonm ift
lik evine gitti. Ama orada hibir ey bulamad, ve sadece ev sa
hibiyle fkeli bir tartmaya giritiiyle kald. Ne var ki tart
madan sonra bu ii yapann Simon olduuna daha da emin olmutu ve adam mahkemeye verdi. Simon mahkemeye anl-
d ve dava grld. Ardndan dava tekrar grld ve en so
nunda aleyhinde hibir kant bulunamad iin Simon bera
at etti. Pahom kendisinin bu kararla daha da madur duruma
drldn dnyordu ve fkesini mahkeme bakan
ile hakimlere kustu.
- Hrszlardan rvet alyorsunuz siz dedi, kendiniz drst
insanlar olsaydnz bir hrsz serbest brakmazdnz.
Pahom bu ekilde hakimlerle ve komularyla kavga etme
ye balad. Komulan onu evini atee vermekle tehdit ettiler.Pahomun artk daha fazla topra vard, ancak ky iindeki
konumu eskiye gre ok daha ktyd.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
58/117
O sralarda ortalkta, insanlarn yeni yerlere g ettiklerine dair bir sylenti yaylmaya balad.
Benim topram brakp gitmeme hi gerek yok diye d
nd Pahom, ama bazlar kymzden gidebilir, bize debylece daha ok yer kalr. Onlann topraklarn da ben alr ve
arazimi bytrm. O zaman daha rahat yaarm. u an iin
bu artlarla rahata kavumam zor.
Bir gn Pahom evde otururken o kyden gemekte olan
bir kyl kageldi. Pahom kylye gece onlarda kalabilecei
ni syledi ve ona yemek verdi. Kylyle konuarak neredengeldiini sordu. Yabanc, Pahoma Volga nehrinin tesindengeldiini, orada altn syledi. Laf laf at ve adam pek
ok insann o blgeye yerletiini syledi. Kynden baz in
sanlarn oraya yerletiklerini ve kendilerine erkek bana onhektar arazi verildiini anlatt.
Toprak o kadar verimliydi ki ekilen avdarlar bir at boyuykseliyor ve o kadar kalnlayorlard ki be orak darbesiylekesilen avdarlardan bir deste oluyordu. Adamn anlattna
gre kyllerden biri elleri bo geldii bu topraklarda imdiden alt at ve iki inek sahibi olmutu.
Pahomun yrei arzuyla tutumaya balamt. inden
yle geiriyordu:Eer baka bir yerde daha rahat yaayabileceksem bu k
ck delikte neden ile dolduraym? Buradaki arazimi ve
iftliimi satar, alacam parayla da gider orada yepyeni birbalang yapanm ve her eyi yeni batan edinirim. Bu kala
balk yerde insann ba dertten kurtulmuyor. Ama nce bir
gidip her eyi kendi gzlerimle greyim.Yaza doru hazrland ve yola kt. Buharl bir gemiyle
Volga nehrinden aa doru giderek Samaraya geldi. Sonra
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
59/117
yz mil kadar bir yolu da yayan olarak kat etti. En sonun
da kylnn bahsettii yere vard. Tpk adamn anlatt gi
biydi. Kyllerin bol bol topraklan vard. Herkes kullanmas
iin kendisine verilen on hektarlk bir araziye sahipti. Parasolanlar da ayrca dnm yanm iline istedikleri kadar verim
li arazinin tam mlkiyetine sahip olabiliyorlard.
Pahom sonbahar gelirken btn bilmek istediklerini
renmi olarak evine dnd ve maln mlkn satmaya bala
d. Arazisini alm olduu fiyattan daha yksek bir fiyata sat
t. iftliini ve srlarn da satt ve kynden ayrld. Bahanngelmesini bekledi ve baharda ailesiyle birlikte yeni evlerine
yerlemek zere yollara dt.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
60/117
Pahom ailesiyle birlikte yeni evlerine vanr varmaz byk
bir kyden arazi satn almak iin bavurdu. Paraya kyp arazi heyetindekilere hediyeler verdi ve gerekli belgeleri temin etti. Ky arazisinden kendisine, kendisi ve oullan iin be his
se yani 50 hektar arazi (be hisse de farkl yerlerdeydi) verildi. Aynca kye ait meradan da faydalanabilecekti.
Pahom ihtiya duyduu ahr vb. gibi binlan ina ederek sr satn ald. Arazisinden eskinin kat daha fazla rn ala
biliyordu. Toprak hububat yetitirmeye ok elveriliydi. Artkeskiden olduunun on kat daha zengindi. Bir sr ekilebilir
arazisi ve meras vard ve istedii kadar sr besleyebilirdi.
lk balarda inaat ve yerleme telanda Pahom hayatndan
son derece memnundu, ama aradan bir sre geip de yeni
evresine almaya balaynca burada da gene yeterli topra
olmadn dnmeye balad. lk sene ky arazisinden ken
disine verilen topraa buday ekmi ve iyi bir mahsul elde et
miti.
Buday ekmeye devam etmek istiyordu, ama bunun iin ye
terli araziye sahip deildi. Elindeki topraklar buday ekmeye
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
61/117
elverili deildi. Zira o yrede buday sadece ilenmemi topraa ya da nadasa braklm topraa ekilebiliyordu.
Bir ya da iki yl buday ekiliyor, sonra toprak tekrar otlar
la kaplanmcaya kadar nadasa braklyordu. Byle bir topraisteyen ok sayda insan vard ve bu topraktan herkese yete
cek kadar yoktu. Bu yzden insanlar byle topraklar iin kav
ga ediyorlard. Zenginler bu topra kendileri buday yetitir
mek iin istiyorlard. Yoksul olanlar ise topra tccarlara ki
ralayp kazanacaklar parayla vergilerini deyebilmek iin isti
yorlard.
Pahom daha fazla buday ekmek istiyordu, bu amala bir
tccardan bir yllna arazi kiralad. ok miktarda buday
ekti ve iyi bir rekolte elde etti. Ancak kiralad arazi kyden
epey uzaktayd. Mahsuln at arabalaryla on milden fazla tanmas gerekiyordu. Bir sre sonra Pahom baz kyl tccar
larn mstakil iftliklerde yaadklarn ve gnden gne zenginletiklerini fark etti. Kendi kendisine,
Eer mlkiyetinin tamam kendime ait olan bir arazi satn
alr ve zerine bir iftlik kurarsam her ey bambaka olur. Her
ey elimin altnda olur ve bu da harika olur diye dnyor
du.
Mlkiyetinin tamam kendisine ait olan bir arazi satn alma
fikri akimdan bir trl gitmiyordu.
yl daha ayn ekilde toprak kiralamaya ve buday ek
meye devam etti. Mevsimler iyi geiyor ve o da iyi rn elde
ediyordu. Kenara para koymaya balamt. Bu ekilde mutlu
yaayabilirdi, ancak her sene baka insanlann arazilerini ki
ralamak ve bunun iin bakalaryla mcadele etmek zorunda
olmaktan usanmaya balamt. Nerede iyi bir arazi varsa b
tn kyller oraya hcum ediyor ve arazi kapann elinde ka
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
62/117
lyordu. Savamay gze almadka hi kimse bir ey eldeedemiyordu.
nc ylda Pahom bir tccarla birlikte baz kyllerden
bir otlak arazisi kiralad. Tam araziyi srmlerdi ki kyllerle aralarnda bir anlamazlk ba gsterdi. Kyller mahkeme
ye bavurdu ve olaylar yle bir ekilde geliti ki harcadklar
btn emek boa gitmi oldu.
ayet kendi arazim olsayd, diye dnd, dilediim gi
bi hareket ederdim ve bu tatszlklar da yaanmazd.
Bylelikle Pahom satn alabilecei bir arazi bakmaya bala
d. Yeni satn ald be yz yirmi hektarlk arazisini zor du
rumda olduu iin ucuza satmaya raz olan bir kylyle tan
t. Pahom kylyle ok sk bir pazarla giriti ve bir ksm
pein, bir ksm sonra denmek zere bin be yz rubleye an
latlar.
Anlamay az kald sonuca balyorlard ki, bir gn kyden
geen bir tccar atlanna yem vermek iin Pahomun iftliin
de mola verdi. Pahomla tccar ay iip sohbet ettiler. Tccar
Pahoma uzaklardan, Bakrlann topraklanndan dndn,
orada bin rubleye tam be bin iki yz hektar arazi satn ald
n syledi. Pahom adama baka sorular da sorunca adam,- Tek yapman gereken reislerinin dostluunu kazanmak.
Parlak kumalara, hallara ve bir sandk aya yz ruble say
dm. mekten holananlara arap hediye ettim ve araziyi iki
dnmn bir peniden daha dk bir fiyata kapattm, dedi
ve Pahoma tapuyu gstererek, Arazi hemen bir nehrin yann
da ve tamam ilenmemi toprak, diye de ekledi.Pahom adama durmakszn sorular soruyordu. Adam da
ona,
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
63/117
- Bir yl yrsen de kat edemeyecein kadar ok arazi var,hepsi de Bakrlara ait. Koyun gibi saf insanlar. nsan onlardan
yok pahasna toprak satn alabilir, dedi.
Elimdeki bin rubleyle, diye dnd Pahom, niye sadece be yz yirmi hektar toprak satn alp bir de bor altna gi
reyim ki? Araziyi oradan alrsam ayn paraya on mislinden da
ha fazla toprak alrm.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
64/117
Pahom tccara oraya nasl gidebileceini sordu ve adamayrlr ayrlmaz da yolculuk iin hazrlanmaya balad. iftli
e gz kulak olmas iin kansm evde brakarak uayla bir
likte yola koyuldu. Yollan zerindeki bir kasabada duraraktccarn tembihledii gibi bir sandk ay, biraz arap ile baka
hediyeler aldlar. Durmakszn yol aldlar. yz milden faz
la yol kat etmilerdi ki yolculuklarnn yedinci gnnde Ba-krlann adr kurduklan yere vardlar.
Her ey tpk tccann kendisine anlatt gibiydi. nsanlar
bir nehir kenarndaki bozkrlarda, kee kapl adrlarda yayorlard. Ne topra iliyorlar, ne de ekmek tketiyorlard. S-
rlan ve atlan srler halinde bozkrda otluyordu. Taylar a-
drlann arkasna iplerle balanmt ve ksraklar gnde iki kez
onlann yanma getiriliyordu. Ksraklann st salyordu vebu stten kmz yaplyordu.
Kmz kadnlar yapyordu ve ayn kadnlar peynir de yapyorlard. Erkeklerinse tek dertleri kmz ve ay imek, koyun
eti yemek ve kaval ttrmekti.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
65/117
Hepsi de iman ve neeli insanlard ve btn yaz boyunca almak akllarndan bile gemiyordu. Olduka cahildiler
ve hi Rusa bilmemekle birlikte kt insanlar da deildiler.
Pahomu grr grmez adrlarndan kp misafirlerininetrafnda toplandlar. Derhal bir tercman bulundu ve Pahom
onlara bir miktar arazi iin geldiini syledi. Bakrlar Pa
homun ziyaretinden ok memnun grnyorlard. Onu alp
en gzel adrlardan birine gtrdler. Orada onu bir halnn
zerindeki yastklara oturttular. Kendileri de onun etrafna
oturdular. Ona ay ve kmz ikram ettiler. Bir koyun kestilerve etinden ona yedirdiler. Pahom beraberinde getirdii hedi
yeleri atl arabasndan kard ve Bakrlara datt. ay arala
mada bltrd. Bakrlar bu hediyelerden ok memnun ol
mulard. Kendi aralarnda uzun uzun konutuktan sonra tercmandan konumalarn evirmesini istediler.
- Size, dedi tercman, sizden holandklarn ve misafirimemnun etmek iin elimizden gelen her eyi yapmann ve
kendisine getirdii hediyeler karlnda bizim de bir eyler
vermemizin bizim geleneimiz olduunu sylemek istiyorlar.
Siz bize hediyeler verdiniz. imdi syleyin bize, bizim sahip
olduumuz hangi ey sizi en ok mutlu ederse onu size takdim edelim.
- Beni en ok mutlu edecek ey, dedi Pahom, sizin sahip
olduunuz arazilerdir. Bizim arazilerimiz kalabalk, aynca
topraklarmz da yorgun. Ama sizin bir sr verimli arazinizvar. Sizin topraklarnz gibisini hayatmda grmedim.
Tercman Pahomun szlerini evirdi. Bakrlar bir sre ken
di aralannda konutular. Pahom onlann ne konutuklann anlayamyor ama neelendiklerini grebiliyordu. Bamyor ve glyorlard. Sonra sustular ve Pahoma baktlar. Tercman,
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
66/117
- Size hediyelerinizin karlnda istediiniz kadar topra
seve seve vereceklerini sylememi istiyorlar. Siz tek, elinizle
gsterin, toprak sizin olsun.
Bakrlar aralarnda bir mddet konutuktan sonra tartmaya baladlar. Pahom neyi tarttklarn sorunca tercman
ona ilerinden bazlarnn toprak iin reislerine danmalar
nn ve onun yokluunda hareket etmemelerinin doru olaca
n, bazlanmnsa reislerinin dnn beklemeye gerek ol
madn dndklerini syledi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
67/117
Bakrlar konuyu tartrlarken banda tilki krknden
yaplm byk bir apka takan bir adam yanlannda belirdi.
Hepsi susarak ayaa kalktlar. Tercman,
- Bu reisimiz, dedi.
Pahom derhal koup en iyi kumalarla birlikte iki buukkilo kadar ay getirdi ve bunlan reise takdim etti. Reis hedi
yeleri kabul etti ve sonra ba keye kuruldu. Bakrlar hemen
kendisine bir eyler anlatmaya baladlar. Reis bir sre onlan
dinledikten sonra bir ba iaretiyle onlardan susmalann iste
di ve Pahoma dnerek Rusa,
- Peki yle olsun, dedi, beendiin bir araziyi se, biz denasl olsa ok var.
Nasl istediim kadar alabilirmiim? diye aklndan geiri
yordu Pahom, imi salama almak iin tapuyu almalym,
yoksa imdi senin derler, sonra elimden alrlar araziyi.
Yksek sesle,- Nazik szleriniz iin teekkr ederim, dedi, sizin ok top
ranz var, bense bunun sadece kk bir ksmn istiyorum.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
68/117
Ama hangi toprak parasnn bana ait olduunu kesinlikle bil
mek isterim. Bu arazi paras llp tapusu benim zerime
yaplabilir mi acaba? Dnyada lmek de var kalmak da. Siz iyi
insanlar araziyi bana veriyorsunuz ama ocuklannzn onubenden geri almak istemeyecekleri ne malum?
- ok haklsnz, dedi reis. Biz de tapusunu sizin zerini
ze yapanz.
- Duyduuma gre size bir tccar gelmi, diye devam etti
Pahom, ona da kk bir toprak paras vermisiniz ve tapu
senedi imzalamsnz. Ben de aynen bu ekilde olmasn istiyorum.
Reis Pahomun dediklerini anlayla karlyordu.
- Evet, dedi, bu kolayca halledilebilir. Bir katibimiz var. Si
zinle ehre gider ve tapuyu gerektii ekilde mhrletiriz.
- Peki ya arazinin fiyat ne olacak? diye sordu Pahom.
- Fiyat hep ayndr: gnlne bin ruble.
Pahom hibir ey anlamamt.
- Gnlne mi? Siz neyi l alyorsunuz? Bu ka hekta
ra tekabl ediyor?
- Nasl hesaplandn bilmiyoruz, dedi reis, topra gn
hesabyla satyoruz. Bir gnde evresinde dolaabildiiniz kadar arazi sizindir, fiyat da gnlne bin rubledir.
Pahom afallamtm
- Ama bir gnde ok geni bir arazinin etrafnda dolaabi
lir insan, dedi.
Reis glmeye balad.
- Hepsi sizin olacak! dedi. Yalnz bir artm var: Ayn gnierisinde baladnz noktaya geri dnmeyecek olursanz pa
ranz yitirirsiniz.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
69/117
- Ama getiim yerleri nasl iaretleyeceim?
- Sizin seeceiniz bir yere gidip bekleyeceiz. Siz oradan
balayacak ve yannza bir krek alarak arazinin etrafnda do
laacaksnz. Gerekli grdnz her yere iaret brakn. Herdn noktasna bir ukur kazn ve topraklan st ste yn.
Sonra biz sabanla gelip arazinin etrafndaki ukurlan birletireceiz.
stediiniz kadar geni bir daire izebilirsiniz, ama gne
batmadan balang noktanza geri dnmek zorundasnz. Kat
ettiiniz btn arazi sizin olacaktr.Pahom ok mutluydu. Ertesi sabah erkenden balamay ka
rarlatrdlar. Bir sre daha sohbet ettikten ve biraz daha kmz
iip bir para daha koyun eti yedikten sonra tekrar ay itiler
ve gece oldu. Bakrlar Pahoma kuty bir yatak verdiler veertesi sabah seher vakti buluup gne domadan at srtnda
kararlatmlan noktaya gitmek zere szleerek daldlar.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
70/117
Pahom kuty yatakta yatyor, ama uyuyamyordu. S
rekli olarak sahip olaca araziyi dnyordu.
Kim bilir ne kadar byk bir araziyi iaretleyeceim! di
ye dnd. Bir gnde otuz be mili rahatlkla giderim. Gnler imdi uzun, kim bilir otuz be millik bir dairenin iine ne
kadar ok toprak sar! Yoksullara toprak satarm, ya da ara
ziyi kyllere kiralanm. Ama en iyi topra kendime ayrr,iftilik yapanm. kier ikier komak iin drt kz alrm,
iki de yeni rgat altrmaya balanm. Altm hektann eker,
geri kalannda da srlarm otlatrm.Pahom btn gece uyumad^ ve ancak afaktan nce ken
dinden geti. Gzleri kapanr kapanmaz bir rya grd. R
yasnda gene ayn adrda yatyordu. Darda birisinin kkr
kkr gldn duydu. Kim olduunu merak ederek yatak
tan kalkt ve danya kt. Karsnda Bakrlann reisini gr
d. Reis adrn nne oturmu, glmekten yerlerde yuvarlanyordu. Pahom reisin yanma giderek, Neye glyorsun? di
ye sordu. Ama karsndakinin artk reis olmadn, iftliinde
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
71/117
mola vererek kendisine bu araziden bahseden tccar olduunu grd.
Pahom tccara tam, Epeydir mi buradasnz? diye sora
cakt ki karsndakinin artk o tccar deil de iftliine uzunbir sre nce Volga civarndan gelen o kyl olduunu grd.
Sonra karsnda durann o kyl de deil, ama eytanm ta
kendisi olduunu grd. eytan toynaklar ve boynuzlaryla
orada durmu glmekten knlyordu. nnde yere yzko
yun kapanm, plak ayakl bir adam uzanyordu. zerinde
bir tek pantolonu ve gmlei vard.Pahom ryasnda kendisinin yerde yatan adama kim oldu
unu anlamak iin daha dikkatli baktn grd. Adamn l
olduunu ve de kendisi olduunu grd! Dehet ierisindeuyand.
nsan ryasnda neler de gryor diye dnd.
Etrafna baknca ak olan kapdan afan skmek zereolduunu fark etti.
Onlan uyandrmann vakti geldi, diye dnd, yolakoyulsak iyi olur.
Yataktan kalkt ve gidip (arabada yatan) uan uyandra
rak ona atlan arabaya komasn syledi ve Bakrlara seslenmeye gitti.
- Vakit geldi, dedi, haydi bozkra gidip araziyi lmeyebalayalm.
Bakrlar kalkp toplandlar. Reisleri de geldi. Tekrar kmzimeye baladlar ve Pahoma ay ikram ettiler. Ama Pahom
vakit kaybetmek istemiyordu.- Madem ki yola kacaz, o halde bir an nce gidelim.
Vakit oktan geldi, dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
72/117
Bakrlar hazrland ve hep birlikte yola koyuldular. Kimi
si at stnde kimisi de atl arabalarda geliyordu. Pahom uayla birlikte kk at arabasnda gidiyordu. Yanma bir de k
rek almt. Bozkra vardklannda ufukta afak krmzs tutu
maya balamt.
Bakrlarm ihan dedikleri kk bir tepeden aa ine
rek arabalanndan ve atlanndan indiler ve bir yerde topland
lar. Reis Pahomum yanma geldi ve koluyla dzl gstere
rek,
- Bakn, dedi, gznzn alabildii her yer sizin. Nereyibeenirseniz oray aln.
Pahomun gzleri parlad. Arazinin tamam daha nce hi
ekilmemi topraklard. Arazi avu ii kadar dz, haha tohu
mu kadar siyaht ve ukur ksmlarda bin bir eit ot gs hi
zasna kadar uzamt.
Reis, tilki krk apkasn bandan karp yere koydu ve,- aret bu olsun. Buradan balayn ve tekrar buraya d
nn. Etrafnda dolatnz btn arazi sizin olacak, dedi.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
73/117
Pahom parasn kanp apkann zerine koydu. Sonra ce
ketini kararak gmleiyle kald. Kemerini zerek kamnn
altndan skca balad. Ceketinin gs tarafna kk bir ek
mek torbas yerletirdi ve bir su matarasn kemerine balad.izmelerinin stlerini yukarya doru ekti ve uandan k
rei ald. Balamaya hazrd. Bir an hangi tarafa gitsem diye
dnd. Dzln her taraf batan kancyd.
Fark etmez, diye karar verdi, doan gnee kar gide
yim.
Yzn douya dnd, gerindi ve gnein ufukta belirmesini beklemeye balad.
Hi vakit kaybetmemeliyim, diye dnd, hava hala
serinken yrmek de kolay olur.
Gnein klar Pahomun yzn dnd tarafta, ufuk
izgisinin zerinde ancak parlamaya balamt ki Pahom krei omzuna atarak bozkrdan aa doru yrmeye balad.
Pahom ne hzl ne de yava bir tempoda yryordu. Yakla
k bir kilometre gittikten sonra durup yere bir ukur kazd ve
imenli topraklan st ste yarak iareti daha belirgin hale
getirdi. Sonra devam etti. Bacaklar da ald iin artk daha
hzl yryordu. Bir mddet gittikten sonra bir ukur dahakazd.
Pahom dnp arkasna bakt. stndeki insanlar ve araba
tekerleklerinin parlayan lastikleriyle kk tepe gn nda
net bir ekilde grlyordu. Kaba bir tahminle Pahom mil
kadar bir yol gittii sonucunu kard. Hava snyordu, ceke
tinin astarn kanp omzuna ald ve yrmeye devam etti.Hava artk epey snmt, gnee bakt. Kahvalty dnme
nin vakti gelmiti.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
74/117
lk aama tamam, tane daha kald. Henz dnmek' iin
ok erken. Ama izmelerimi bir karaym hele dedi kendi
kendisine.
Yere oturdu ve izmelerini karp kemerinin iine soktu.Yrmeye devam etti. imdi daha rahat yryordu.
Bir mil daha gideyim, diye dnd, sonra sola d
nerim. Arazinin bu ksm ok gzel, kaybedersem yazk olur.
nsan ne kadar ilerlese toprak da gzne o kadar gzel gz
kyor.
. Bir mddet dmdz yrdkten sonra arkasna dnpbaktnda tepe zar zor seiliyordu. Tepenin zerindeki insan
larsa siyah karncalar gibi grnyordu. Sadece gnete par
layan bir eyler gryordu.
Ah, diye dnd Pahom, bu ynde yeteri kadar ilerlemiim. Artk dnme vakti geldi. Aynca ok terledim ve de su
sadm.Durup byk bir ukur kazd ve kan topraklan st ste
yd. Sonra matarasn zerek su iti ve sola doru ani birdn yapt. Durmakszn yrd. Otlar uzun, hava da ok
scakt.
Pahom yorulmaya balamt. Gnee bakt ve len vakti
nin geldiini anlad.Hmm, diye dnd, dinlenmeliyim.
Yere oturup biraz ekmek yiyip su iti. Ama uyuyakalnm
korkusuyla yatp uzanmad. Biraz oturduktan sonra tekrar yo
la koyuldu. lk bata kolay yryordu; yemek yemek gcn
yerine getirmiti. Ama hava imdi an derecede scakt ve uy
kusu geliyordu. Gene de yrmeye devam etti. Akimdan, urada az kald, skaym diimi, mr boyu sefasn sreceim
nasl olsa diye geiriyordu.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
75/117
Bu ynde de uzun bir yol gitmiti ve tekrar sola dnmekzereydi ki ukurda kalan ve ii nemli bir arazi gzne iliti.
Buray darda brakrsam yazk olur, diye dnd, bura
da iyi keten olur. Bu dnceyle araziyi geerek kar tarafaukur kazd ve sola doru ilerlemeye balad. Tepeden tarafa
bakt. Scaklk grnty bulanklatryordu. Sanki scaklk
dalga dalga ykseliyordu. Bu manzara ierisinde tepedeki in
sanlar zar zor seiliyordu.
Ah, dedi iinden Pahom, kenarlan ok uzun tutmuum.
Bunu bari biraz ksa tutaym. nc kenar zerinde dahahzl admlarla yol almaya balad. Gnee bakt: gne ufkun
yolunu neredeyse yanlamt. O ise daha karenin nc ke
narnda iki mil bile gidememiti. Hedeften on mil uzaktayd.
Hayr, diye dnd, arazim orantsz olsa da imdi dosdoru hedefe yrmeliyim. br trl ok uzaa gidebilirim.
Zaten bir sr topram oldu.Bylece Pahom yere aceleyle bir ukur kazd ve doruca te
peye doru yrmeye balad.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
76/117
Pahom hibir yere sapmadan tepeye doru yryor, ama
artk admlarn zorlukla atabiliyordu. Scaktan mahvolmutu.
plak ayaklan kesilmi, yara bere iinde kalmt. Bacaklann-
da derman yoktu artk. Dinlenmek istiyordu, ama gne bat
madan geri dnmek istiyorsa bu imkanszd. Gne kimseyi
beklemezdi ve git gide ufuk izgisine daha da yaklayordu.
Aman Allahm, dedi iinden, inallah fazla toprak al
mak iin uramakla hata yapmammdr! Ya ok ge kaldy-
sam!
Tepeye ve gnee bakt.
Hedeften hala uzaktayd ve gne de ufuk izgisine iyice
yaknlamt.
Pahom durmakszn yrd; ok zor yryordu, ama git
tike de hzn artryordu. Cann diine takmt, ama van
noktasndan hala uzaktayd. Komaya balad. Ceketini, izmelerini, matarasn ve apkasn frlatp att. Elinde destek
olarak kulland bir tek krei brakt.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
77/117
Ne yapacam ben, diye dnd tekrar, gereinden
fazla toprak aldm ve btn ii berbat ettim. Gne batmadan
nce oraya dnyada varamam.
Bu korkuyla daha da soluu kesiliyordu. Komaya devam'etti. Terli gmlei ve pantolonu zerine yapyordu. Susuz
luktan dudaklar kavrulmutu. Gs bir demirci kr gi
bi bir inip bir kalkyor, kalbi tokmak gibi arpyordu. Bacak
lar ise sanki ona ait deillermiesine artk arln tamak
ta zorlanyorlard. Pahomu an zorlanmadan lebilecei kor
kusu sard.
lmekten korksa da artk duramazd. Bu kadar yolu ko
tuktan sonra imdi durursam aptal derler bana diye dn
d ve hi durmadan komaya devam etti. Tepeye yaklamt
ve Bakrlann kendisine bardklann duydu. Onlarn ba-nlan yreini daha bir tututurdu. Kalan son gcn de top
layp komaya devam etti.
Gne ufuk izgisine yaklamt. Buudan bir elbise giy
mi, olduundan daha byk ve kan krmzs grnyordu.
imdi, evet imdi gne batmak zereydi. Gne iyice alal
mt, ama o da hedefe epey yaklamt. Tepenin zerinde
kendisine acele etmesi iin el sallayan insanlan grebiliyordu.
Yerde duran tilki krk apkay, onun zerindeki paray ve el
leri iki brnde yerde oturan reisi de. Ve Pahom grd r
yay hatrlad.
imdi topram var, diye dnd, ama acaba Allah bu
topraklarda yaamama izin verecek mi? ldm ben ldm!
Var noktasna asla ulaamayacam!
Pahom ufka kavuan gnee bakt. Yans kaybolmutu bi
le. Tm gcyle daha da hzl komaya balad. Vcudunu
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
78/117
ne doru Ediinden bacaklar geride kalyor, az kalsn de
cek gibi oluyordu.
Tam tepeye varmt ki ortalk birdenbire karard. Ge
bakt, gne oktan batmt. Bir haykn kopard, Btnemeklerim boa gitti diye dnd ve durmak zereydi ki
Bakrlann kendisine hala barmakta olduklann duydu ve
aada kendisine gne batt gibi grnmesine ramen tepe-
dekilerin onu hala grebildikleri aklna geldi. Derin bir nefesalarak tepeden yukarya doru komaya balad.
Tepenin yukars hala aydnlkt. Zirveye ulat ve apkaygrd. apkann nnde reis iki eli brnde glerek oturuyordu. Pahom tekrar ryasn hatrlad ve bir lk att. Ba
caklar artk arln tayamyordu, ne doru yld ve elleriyle apkaya uzand.
- yi adam! diye bard reis, bir sr topra oldu!
Pahomun ua koarak geldi ve onu yerden kaldrmayaalt, ama efendisinin azndan kan geldiini grd. Pahomlmt!
Bakrlar dillerini aklatarak zntlerini gsterdiler.
Uak krei alarak efendisinin iine sabilecei byklk
te bir mezar kazd ve efendisini bu mezara gmd. Bandantopuklanna kadar yz seksen santim uzunluundaki bir top
rak paras Pahoma yetip artmt bile.
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
79/117
A l l a h Ge r e i B i l i r , A ma B e k l e r . . .
-
7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar
80/117
Vladimir kasabasnda Ivan Dmitrich Aksyonof adnda
gen bir tccar yayordu. Kendisine ait iki dkkan, bir de
evi vard.
Aksyonof, yakkl, sarn, kvrck sal, elenceli bir
adamd ve ark sylemeyi ok seviyordu. Henz ok gen saylabilecek bir yata ikiye meyletmiti. kiyi fazla kardn
da huzuru bozucu hareketlerde bulunduu da oluyordu. Ama
evlendikten sonra ikiyi brakmt. Yalnzca arada srada ii
yordu.
Mevsimlerden yazd ve Aksyonof, Nizhny fuanna gidecek
ti. Ailesine hoakal derken kars ona, Ivan Dmitrich, bugn
yola kma; s