SOCIAL TELEVISION

Trendreport De toekomst van televisie als sociaal medium

Een onderzoeksrapport van Renzo Dielesen en Bram van

Leeuwen, over de trend ‘Social Television’.

Geschreven voor het vak Trendwatching op de Fontys Academy

for Creative Industries, Tilburg.

social television

Pagina 1

social television

Pagina 2

VOORWOORD

Algemeen gezegd wordt een trendrapport geschreven met als doel: het boven tafel krijgen van de

ontwikkelingen en trends binnen een bepaalde branche, binnen een bepaalde groep/community of in de

maatschappij in het algemeen. Hiermee trachten we inzicht te krijgen in bepaalde behoeften, gedrag en

veranderingen die spelen in de samenleving.

In ons geval gaat het dus om de trend ‘Social Television’ en de ontwikkelingen binnen tv-land in onze

maatschappij. Wat ons betreft een heel boeiend onderwerp, we hebben het dan ook met veel plezier

behandeld. In het begin van het schooljaar, tijdens het ‘coolhunten’ binnen het vak Trendwatching, hadden

we wat moeite het vinden van een interessante trend. Met wat hulp van onze docente kwamen we

uiteindelijk tot deze trend, waar gelukkig een hoop gegevens en artikelen over te vinden is. Tijdens dit

rapport worden verschillende stadia van het in kaart brengen van een trend doorlopen, om aan het eind

te komen tot een trendadvies voor een bedrijf. Meer over de werkwijze binnen dit rapport komt aan bod

in het hoofdstuk ‘Inleiding’. Hierin zal de gevolgde methodiek besproken worden.

Wij hopen dat het begrip ‘Social Television’ na het lezen van dit rapport duidelijk is en je meer inzicht

hebt gekregen in hoe de toekomst van televisie en het sociale aspect ervan eruit kan gaan zien.

We wensen je veel plezier met lezen!

Bram van Leeuwen &

Renzo Dielesen

CO2C

social television

Pagina 3

social television

Pagina 4

INHOUDSOPGAVE

1. INLEIDING............................................................................................. 6

Televisie, een sociaal medium? ............................................................................... 6

Methodiek .................................................................................................................. 6

Groepsverantwoording ............................................................................................ 7

Onderzoeksvraag..................................................................................................... 7

2. THESIS .................................................................................................. 8

Live meepraten over programma’s ........................................................................ 9

Extra informatie rondom programma’s ................................................................. 9

Sociale media als middel om content te bepalen ............................................ 10

3. INNOVATORS ..................................................................................... 11

Chitter.tv .................................................................................................................. 11

PlayAlong ................................................................................................................ 12

Sociale groep ......................................................................................................... 12

4. IMPACT ............................................................................................... 13

Pownews, TVOH, DWDD ....................................................................................... 13

Zomergasten ........................................................................................................... 14

Starling .................................................................................................................... 15

GOAB ...................................................................................................................... 16

5. DRIJVERS ............................................................................................ 17

Sociaal-cultureel .................................................................................................... 17

Technologisch .......................................................................................................... 19

6. CONSEQUENTIES ................................................................................ 20

7. ADVIES ............................................................................................... 22

social television

Pagina 5

social television

Pagina 6

1. INLEIDING

Televisie, een sociaal medium?

Hoewel het anders doet vermoeden, is televisie kijken een erg sociale gebeurtenis. In de tijd dat ‘primetime’

televisie het overheersende medium bij uitstek was (beginperiode van de televisie), keken mensen tv-

programma’s om er de volgende dag over mee te kunnen praten bij de koffieautomaat op het werk. Het

programma kreeg als het ware, weliswaar een dag later, een soort ‘live momentje’. In de jaren dat de

televisie nog maar net bestond, zat men met de hele familie of zelfs de hele buurt bij iemand met een tv thuis

gezamenlijk naar een programma te kijken. Eigenlijk is dat altijd zo gebleven; neem bijvoorbeeld een

voetbalwedstrijd, die kijk je het liefst met zoveel mogelijk vrienden. Mensen hebben elkaar altijd rondom te tv

opgezocht om de kijkervaring te delen en er over te kunnen praten. En als het fysiek samen kijken niet

mogelijk is, praten we de volgende dag wel over wat we gezien hebben. We zijn nou eenmaal sociale

dieren.

Zo’n beetje alles wat we in het ‘echte’ leven doen, krijgt een digitale variant op internet. Sociale media zijn

niets anders dan virtuele vormen van een sociaal netwerk. Die neiging hebben we ook als het gaat om

televisie kijken. Meer dan ooit tevoren is er behoefte aan sociale interactie tijdens tv kijken. Dit komt met

name door het feit dat het nu mogelijk is om programma’s op te nemen en op een later, zelf te bepalen

tijdstip, terug te kijken. Of een uitzending via internet te bekijken. Men kijkt dus minder massaal naar een

programma, waardoor het ‘koffieautomaat gesprek’ ook in mindere mate plaatsvindt; iets waar onbewust

toch behoefte aan is. Sociale media kunnen dus in deze behoefte voorzien; door moderne technologieën is het

mogelijk om van tv kijken weer een gemeenschappelijk iets te maken omdat er ‘live’ wordt gereageerd.

Daarnaast bieden ze de mogelijkheid om zelf de inhoud van een tv-programma te bepalen.

Dit rapport geeft antwoord op de vraag wat sociale media voor meerwaarde aan televisie kunnen geven en

wat de toekomst hiervan is. Ook wordt gekeken naar het sociale aspect van tv in het algemeen.

Methodiek

We zijn begonnen met het op een rij zetten van onze tot dusver gevonden coolhunts. Dit waren er niet veel,

dus was het zaak meteen aan de slag te gaan met het zoeken naar meerdere ‘hunts’. De naam ‘Social

Television’ was nog niet als zodanig bekend bij ons, maar het werd al snel genoeg duidelijk dat dit de reeds

gehanteerde naam voor deze trend was. Allereerst googleden we op beschrijvingen als ‘invloed van social

social television

Pagina 7

media op tv’. Dit leverde al veel artikelen, onderzoeken en blogonderwerpen op. Eigenlijk zoveel, dat we

moeite hadden het overzicht te behouden. We hebben alle gegevens in een document gezet en zijn

vervolgens voor onszelf structuur gaan aanbrengen door alles te clusteren. Aan de hand van de benodigde

onderdelen van het trendreport (thesis, drijvers, innovators, etc.) hebben we een onderverdeling gemaakt in

de coolhunts. Daarna zijn we per onderdeel verder gaan zoeken naar informatie en vervolgens naar geschikt

beeldmateriaal. Als laatste, na vereiste gegevens te hebben verzameld, is de layout gemaakt. We hebben

gekozen voor een duidelijke structuur en overzichtelijk geheel, niet te rommelig. Ook is gekozen voor een wat

ruimere regelafstand omdat dit een stuk fijner leest.

Groepsverantwoording

Aangezien wij een groep bestaande uit slechts twee personen zijn, hebben we het redelijk druk gehad met dit

rapport. De taakverdeling was wel vrij eenvoudig: 50/50. Dat is gelukkig ook gebeurd; we hebben allebei

nagenoeg evenveel werk in dit trendreport gestoken. De inbreng van coolhunts was redelijk gelijk, dit hebben

we voornamelijk thuis gedaan. We hebben de uitwerking verdeeld, ieder nam een aantal hoofdstukken voor

zijn rekening. Renzo heeft daarna alles samengevoegd en structuur aangebracht en ik (Bram) heb de layout

gemaakt, waaronder ook het invoegen van beeldmateriaal, citaten en bronvermeldingen.

Onderzoeksvraag

Voortvloeiend uit het eerste deel van deze inleiding (vorige pagina) zijn wij gekomen tot de volgende

onderzoeksvraag:

“Heeft de televisie een toekomst als sociaal medium, of krijgt customization de overhand?”

social television

Pagina 8

2. THESIS

Het is algemeen bekend dat televisie een grote invloed heeft gehad op onze cultuur en de maatschappij in

het geheel. Sinds de komst van internet zijn er echter ook veranderingen gaande op het gebied van tv kijken.

Dat er steeds vaker televisie via het internet wordt gekeken, is niets nieuws meer. Maar er is ook meer drang

naar sociale interactie en dit heeft invloed op onze gehele televisie-ervaring. Daarnaast willen we als kijker

graag de inhoud van een tv-programma kunnen bepalen: consument wordt producent.

Ontwikkelingen op het gebied van tv kijken (in Nederland):

- Jaren ’50 tot midden jaren ’90: samen kijken (zie figuur 1)

Vlak na de uitvinding van de tv waren er nog maar weinig mensen met een toestel, waardoor meestal het

hele gezin (of soms zelfs de halve straat) bij elkaar kwam rondom één tv om samen naar een programma te

kijken. Ook was er in het begin weinig zendtijd, dus als er iets opkwam was het een hele happening.

- Vanaf midden jaren ’90: vaker apart kijken (zie figuur 2)

Door de komst van meerdere tv zenders, vooral vanaf 1995, was er voor ieder wat wils op tv. Ook kwamen

er meerdere tv-toestellen per gezin dus je kon op je eigen kamer het programma gaan kijken wat jij het

leukste vond.

FIGUUR 1 FIGUUR 2

social television

Pagina 9

- Begin 2000: via internet/digitaal kijken (Customized, Instant Gratification) (zie figuur 3)

Sinds digitale tv (bijv. UPC) kan men programma’s makkelijk opnemen en terugkijken wanneer het schikt. Ook

kun je films digitaal bestellen, of programma’s of ander materiaal op internet terugkijken

(Uitzendinggemist.nl, Rtlgemist.nl, YouTube).

- Laatste jaren: sociale interactie tijdens tv kijken

Er is weer behoefte aan het delen van de kijkervaring, zoals dat in de beginjaren van tv gebeurde. Mensen

willen praten over wat ze hebben gezien en gedachtes uitwisselen; dit kan achteraf zijn (het ‘koffieautomaat

gesprek’, zie Inleiding) maar ook vooraf en tijdens een programma.

Sociale media kunnen hierin voorzien, zoals hieronder wordt beschreven:

Live meepraten over programma’s

Sociale media zoals Twitter en Facebook bieden de mogelijkheid mee te praten over onderwerpen die in een

tv-programma behandeld worden. Via een zogenaamde ‘Twitterbalk’ worden live –reacties geplaatst van

kijkers die via Twitter reageren op de onderwerpen. Facebook kan gebruikt worden om live mee te praten

over een programma. Daarnaast bieden programma’s op hun websites de mogelijkheid aan om verder te

kijken en discussiëren over bepaalde programmaonderwerpen. De functies van de kijker wordt hierdoor

vergroot, en spelen door hun reacties en meningen een echte rol in het verloop van het programma.

Extra informatie rondom programma’s

Programmamakers proberen de laatste tijd vaker hun format ‘top of mind’ te krijgen bij de kijker door al

ruim voor aanvang van de show een ‘buzz’ te creëren rondom het programma. Dit doen ze door via social

FIGUUR 3

social television

Pagina 10

media-kanalen alvast nieuws te brengen over onderdelen of door discussie op te wekken door middel van

uitdagende stellingen. Ook tijdens en na een uitzending wordt gepoogd het programma op de radar te

houden door aanvullende informatie te verschaffen over bijvoorbeeld deelnemers of ontwikkelingen in een

programma, zoals bij The Voice Of Holland.

Sociale media als middel om content te bepalen

Een terugkerend fenomeen is ook het gebruiken van (Youtube)- internetfilmpjes voor tv programma’s, zowel

als onderdeel (DWDD) of als geheel (Rude Tube).

Sommige televisiemakers gebruiken al sociale media platforms om keuzes te maken wat betreft de verdere

programma-ontwikkeling. Het publiek kan stemmen of haar mening uiten over het verloop van de show,

bijvoorbeeld door te stemmen op pilots van tv-afleveringen. Van de winnende pilot wordt dan een

programma gemaakt.

Daarnaast zijn er al genoeg voorbeelden te bedenken waarbij de inhoud gedeeltelijk of zelfs volledig door

de gebruiker is gegenereerd. Denk aan programma’s die YouTube-filmpjes laten zien (DWDD); sommige

programma’s bestaan alleen maar uit YouTube-materiaal, voorzien van een voice-over of met presentator

(Rude Tube met Robert Jensen).

Deze ontwikkelingen zijn onder te brengen onder de noemer ‘Social Television’.

Meer beeldmateriaal is te zien bij het hoofdstuk ‘Impact’.

social television

Pagina 11

De tweets bij sommige programma’s zijn zo frequent dat ze al bijna niet meer bij te houden zijn. De # erbij is dan ook

essentieel. Vanuit dit gegeven ontstond het idee van Chitter.TV: “watch tv en tweet about it”. Chitter.TV is een

combinatie van TV-kanalen en Twitter, waarbij je ook kunt inloggen met je bestaande Twitter-account. Het is kijken en

twitteren tegelijk. Een kanaal als Politiek24 is op Chitter.TV erg populair, jammer genoeg mogen op dit moment niet

alle kanalen worden doorgegeven. Twitteren op Chitter.TV kun je volgens Verwey als een variant op chatten zien.

HTTP://WWW.FRANKWATCHING.COM/ARCHIVE/2010/04/28/SOCIAL-TV-IN-DE-LIFT-DOOR-SOCIALE-EN-MOBIELE-NETWERKEN/

Social TV started in the early 2000s with limited success as the creation of the shared connections was

cumbersome with a remote control and the User Interface (UI) design made the interaction disruptive to the

TV experience. But social networking has made Social TV suddenly feasible, since it already encourages

constant connection between members of the network and the creation of likely minded groups. The shared

content and activities often relate to TV content. At the same time, the smartphone market has been growing

quickly. 86% of Americans already use their phones while watching TV. A recent AC Nielsen survey also

revealed that 33% of consumers regularly use mobile apps while watching TV.

The tandem growth of smartphones and social media has paved the way for the social TV market to take

off; multiple startups have recently appeared in the field.

HTTP://EN.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/SOCIAL_TELEVISION

3. INNOVATORS

Waar en bij wie Social Television exact is begonnen, is moeilijk vast te stellen. Wel is het duidelijk dat de

opmars van het internet in de jaren ’90 de basis heeft gelegd. Volgens een artikel op Wikipedia is deze

trend al begin 2000 ontstaan, maar is de echte sociale interactie pas gekomen na de oprichting van sociale

media als Facebook (2004) en Twitter (2006). Via deze platforms was het mogelijk om ‘live’ over

programma’s te praten met elkaar. De komst van smartphones en tablets heeft dit alleen maar versterkt.

Wikipedia:

Chitter.tv

In april 2010, tijdens het Cross Media Café in het Hilversumse Media Park, werden verschillende presentaties

gehouden rondom Social TV. Vincent Verweij vertelde daar over Chitter.tv: de eerste echte internet-app die

Twitter en tv-kanalen bij elkaar bracht. Hieronder een fragment uit een artikel op Frankwatching.com:

social television

Pagina 12

Visiware was the first company to create an application that allowed TV viewers to actively participate in a

TV Show as it was broadcasting, via Internet. As of May 2010, the first concept of PlayAlong was created. In

October 2010, german TV channel ZDF was the first to adapt PlayAlong for one of its TV shows: Rette die

Million! (based on Endemol’s The Million Pound Drop Live). United States, France, Spain, Netherlands and

Hungary also launched PlayAlong as about 10 other countries by the end of 2011.

HTTP://EN.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/SOCIAL_TELEVISION

PlayAlong

De eerste internet applicatie die het op zichzelf (dus zonder toevoeging van sociale media) mogelijk maakte

te reageren tijdens tv-programma’s, was PlayAlong (Visiware, mei 2010).

In een artikel op Wikipedia over Social Television:

Sociale groep

De sociale groep die zich bezig houdt met Social Television is voornamelijk de generatiegroep ‘Generatie Y’.

Kenmerken van deze sociale groep:

- Huidige 18 tot 28-jarigen

- Opgegroeid met interactieve tv en sociale media

- Opkomst smartphones meegemaakt

Volgens een onderzoeksrapport van Parks Associates Industry in 2009 bleek een kwart van de

ondervraagden in de leeftijd 18-24 jaar geïnteresseerd te zijn in het aanbrengen van meer sociale functies

geïntegreerd in hun tv-ervaring.

social television

Pagina 13

VOLOP SOCIAL MEDIA INTEGRATIE BIJ THE VOICE OF HOLLAND

4. IMPACT

Pownews, TVOH, DWDD

De impact van de trend ‘Social Television’ is inmiddels erg groot als je kijkt naar programma’s als ‘The Voice

of Holland’, Pownews en DWDD.

Neem bijvoorbeeld de publieke omroep PowNed. Bij hun PowNews, het korte nieuwsbulletin dat elke

werkdag te zien is op Nederland 3, is een zogenaamde ‘Twitterbalk’ onderaan in beeld te zien. Kijkers

kunnen via Twitter live reageren op de nieuwsitems in het programma.

The Voice Of Holland is een goed voorbeeld van het intensief gebruik maken van sociale media in een tv-

programma. Men kan fan worden van het programma of hun ‘idool’ op Hyves en Facebook en kijkers kunnen

op Twitter de ‘v-reporter’ volgen, die backstage met camera en smartphone op pad gaat en zo aanvullende

informatie omtrent de kandidaten verschaft. Tijdens de audities op tv wordt telkens, na het doorgaan van een

kandidaat, de ‘tweet’ getoond van de coach die een deelnemer toevoegd aan zijn/haar team. Ook kunnen

mensen via internet voor thuiscoach spelen en aangeven of ze om zouden draaien voor de kandidaat. Via

een mobiele applicatie kunnen kijkers en kandidaten met elkaar communiceren en blijven kijkers op de hoogte

van de belevenissen van hun favoriete kandidaat. Ook in de backstage ‘Redroom’ wordt veel aandacht

besteedt aan Twitter.

DE TWITTER-BALK BIJ HET POWNEWS

social television

Pagina 14

Sinds ongeveer een jaar is het bij het actualiteitenprogramma De Wereld Draait Door mogelijk om live mee

te praten over de uitzending. Via de site dewerelddraaitdoor.vara.nl is de uitzending live te bekijken en door

in te loggen met je Facebook-account kun je meediscussiëren over de onderwerpen.

DISCUSSIEER MEE!

L IV E D I SCUSS I E T I JDENS DWDD

Log in op je Facebookpagina via onze site

Kijk dagelijks LIVE via dwdd.vara.nl naar de uitzending én praat meteen mee via je Facebook log-in.

Klik bij start van de uitzending hier!

Zomergasten

Het populaire zomerprogramma ‘Zomergasten’, dat al 25 jaar bestaat, introduceerde vorig jaar ‘Het

Tweede Scherm’. Kijkers hadden hierbij de mogelijkheid via een browsergebaseerde applicatie meer

informatie te krijgen over de gasten en de getoonde fragmenten.

LIVE DISCUSSIE VIA FACEBOOK TIJDENS DE WERELD DRAAIT DOOR

DE APPLICATIE VAN ZOMERGASTEN

social television

Pagina 15

“Een programma kijken wordt een sociale activiteit, waarbij het publiek zich bewust wordt van het publiek.

Het is net een real-time watercooler”.

HTTP://ITVT.COM/STORY/6643/STARLING-UNVEILS-NEW-SOCIAL-TV-PLATFORM-MOBILES-TABLET-COMPUTERS-AND-WEB

DE STARLING APPLICATIE VOOR OP DE SMARTPHONE

De informatie was verdeeld over drie secties:

• Gast: met meer informatie over de zomergast zelf.

• Tijdlijn: gedurende de uitzending werden brokjes extra informatie getoond, passend bij de beelden

op het ‘eerste scherm’.

• Twitter: in dit deel werden alle tweets getoond die over het programma gingen (o.b.v. de hashtag,

de naam, etc.).

Starling

De internet-, mobiele- en tablet-app Starling is een social media platform waarbij gebruikers in staat zijn

interactie te hebben met anderen tijdens het kijken van een tv-programma. Kijkers kunnen met behulp van de

applicatie scannen naar opmerkingen van vrienden of andere fans van een programma, synchroon met de

uitzending. Kevin Slavin, medeoprichter en directeur van Starling, verklaart:

Hierbij kan ‘watercooler’ dus vervangen worden door ‘koffieautomaat’, zoals die in het hoofdstuk ‘Inleiding’

al genoemd wordt. Volgens Starling verbetert het nieuwe platform de Social TV ervaring door populaire

opmerkingen en opmerkingen van vrienden van de kijker te sorteren en uit te lichten. Kijkers op touchsceen-

apparaten kunnen opmerkingen een waardering geven en wiens opmerking meerdere ‘stemmem’ krijgt, wordt

beloond met punten in een wereldwijd puntensysteem. Het kan zelfs zo zijn dat iemands opmerking over een

tv-programma of show wordt gebruikt om het programma te verbeteren/aan te passen; zo kan dus ook

content worden bepaald door kijkers.

social television

Pagina 16

GOAB

Dit tv-concept kun je zien als een hele slimme afstandsbediening. Het is een applicatie voor op je laptop,

tablet of smartphone en bundelt diverse ‘tweedeschermdiensten’ (zoals bijv. Het Tweede Scherm van

Zomergasten). Het brengt televisie en internet samen, waaronder je sociale media. Het moet uiteindelijk de

ultieme tv-ervaring opleveren.

Je geeft aan wat je stemming is en wat je leuk vind en de applicatie maakt verbinding met je tv. Onmiddellijk

krijg je te zien wat je wilt en ondertussen kun je op je ‘afstandsbediening’ allerlei informatie opvragen

omtrent hetgeen wat je ziet. Bij een film zie je via Google Maps waar de hoofdpersonen zich bevinden, wie

ze zijn en wat ze doen. Tijdens een voetbalwedstrijd kun je nog even het fragment wat je gemist hebt

terugkijken. Zie je tijdens een programma of commercial een leuke jurk, bestel je die direct. Of je doet zelf

mee met de spelshow die je aan het kijken bent. Je geeft je mening over een programma en ziet wat je

vrienden aan het kijken zijn en wat hun mening is. De mogelijkheden van GOAB zijn oneindig.

JE TABLET ALS SLIMME AFSTANDSBEDIENING MET GOAB

social television

Pagina 17

Het limbisch deel van onze hersenen maakt dat we de wereld om ons heen niet alleen ervaren op basis van

onze eigen perceptie, maar ook aan die van de mensen om ons heen. De mensen in onze sociale omgeving

helpen ons die omgeving te interpreteren.

Limbische resonantie is het proces dat we een film die we in de bioscoop veel intenser beleven dan

dezelfde film thuis. Dat ligt niet aan de grootte van het scherm of de diepe bas van de woofers, maar

(vooral) aan het publiek om ons heen. Het publiek helpt als het ware bij het vertellen van het verhaal en bij

het overbrengen van de emoties daarbij.

HTTP://WWW.BIJGESPIJKERD.NL/BIJGESPIJKERD/DE-TOEKOMST-VAN-SOCIAL-TV-VOLGENS-KEVIN-SLAVIN-MPJC

‘Man is by nature a social animal’

5. DRIJVERS

Waarom deze trend nu gaande is, kan het beste worden uitgelegd aan de hand van de zogenaamde

DESTEP-methode. Voor de trend Social Television zijn echter maar twee onderdelen van deze methode van

toepassing, namelijk: ontwikkelingen op sociaal-cultureel vlak en op technologisch gebied.

Sociaal-cultureel

Limbische resonantie

De tv is, hoe paradoxaal het ook klinkt, toch een sociaal medium. Zoals in de thesis van dit rapport al

duidelijk werd gemaakt, heeft men, na alle ontwikkelingen de afgelopen jaren op tv-gebied, toch weer de

behoeft aan sociale interactie tijdens het televisiekijken. Net als theater een sociale activiteit was, voor de

uitvinding van de tv. Radio luisteren deed je ook met de hele familie. Hoewel de tv een vorm van

eenrichtingscommunicatie is, maken wij mensen er toch een sociale gebeurtenis van. We kijken samen of

praten achteraf met elkaar over wat we hebben gezien. Nu het er de laatste jaren op leek dat het meer de

kant op ging van ‘kijken waar en wanneer het je uitkomt’, zoeken we toch weer manieren om het sociale

aspect van tv te ervaren. Zoals de Griekse filosoof Aristoteles ooit heeft gezegd:

Dit verschijnsel laat zich verklaren door de psychologische term ‘limbische resonantie’. Kevin Slavin, al eerder

genoemd in dit rapport (hoofdstuk 4: Impact), sprak over dit verschijnsel tijdens zijn presentatie op het

Mediapark Jaarcongres van 2011. Een samenvatting van zijn uitleg:

social television

Pagina 18

Meer televisie kijken

Tussen 2008 en 2010 is het gebruik van media op schermen sterk toegenomen volgens het onderzoek van SPOT in 2010. We kijken

meer tv via de computer. Per week kijken we 46 minuten via de pc naar tv. Deze stijging is mede verantwoordelijk door

uitzendinggemist, maar we kijken wekelijks ook zo´n 29 minuten naar videofilmpjes op het internet. Ondanks deze toename blijft het

"live" tv kijken via een televisietoestel het populairst: in 2010 stijgt het tv kijken zelfs met 10 minuten naar 148 minuten per dag.

Internet gebruik

Uit het onderzoek van SPOT naar mediagebruik en tijdsbesteding van Nederlandse consumenten blijkt dat het internetgebruik onder

Nederlanders in 2010 is toegenomen ten opzichte van 2008. Het internetgebruik in 2010 stijgt van 92 minuten per dag in 2008,

naar 104 minuten in 2010.

Klassieke internetactiviteiten

Een kleine daling onder klassieke internetactiviteiten van 2008 vergeleken met 2010:

• Surfen: van 38 naar 29 minuten per dag,

• Gamen: blijft zowel in 2008 als in 2010 op 13 minuten staan.

Internettijd

De tijd dat de Nederlandse consument besteed aan het internet stijgt wel degelijk ten opzichte van 2008 en 2010:

• Radio luisteren via het internet, stijgt met 10 minuten per dag,

• Social media, stijgt met 4 minuten per dag naar 12 minuten,

• Uitzendinggemist op het internet: plus 4 minuten,

• Videofilmpjes kijken, stijgt met 3 minuten per dag.

Media gebruik per dag

Volgens het onderzoek van SPOT, besteedt de Nederlandse consument aan dagelijkse media gebruik 5 uur en drie kwartier. Dit

media gebruik is onderverdeelt in:

• Televisie kijken: neemt 45% van de dagelijkse mediabesteding in beslag,

• Radio luisteren: neemt 33 % voor zijn rekening,

• Internet gebruik: neemt 23 % in beslag,

• Lezen van tijdschriften, folders, kranten en boeken, neemt slechts 9% van de dagelijkse mediabesteding in beslag,

• Gamen: 4%,

• Muziek luisteren: 3% en

• Bellen: neemt 2% van de dagelijkse mediatijd voor zijn rekening

Social media gebruik onder jongeren

De stijging van het gebruik van social media onder jongeren, Hyves, Facebook, MSN en dergelijk, is verbluffend:

• 13-16 jarigen gebruiken social media 62 minuten per dag,

• Vanaf 17 jaar: nog slechts 29 minuten per dag.

Mediagebruik

Uit een onderzoek van SPOT in 2010 naar het mediagebruik in Nederland, blijkt dat ‘live’ tv kijken via een

televisietoestel nog steeds populair blijft en het grootste deel van de dagelijkse mediabesteding in beslag

neemt. Ook stijgt het gebruik van internet, waaronder tijdsbesteding op sociale media. Hieronder de

resultaten van dit onderzoek:

HTTP://PC-EN-INTERNET.INFONU.NL/DIVERSEN/60571-ONDERZOEK-MEDIAGEBRUIK-MEER-TV-OP-DE-PC.HTML

social television

Pagina 19

Onderzoekcijfers GfK

GfK stelt vast dat het hard gaat met televisie met draadloze en vaste internetontsluiting. Barbara Schouten

van GfK: "Ondanks een gemis aan standaardisatie is webtelevisie aan een snelle opmars bezig. In totaal zijn

er 420.000 webtelevisies verkocht in 2010 en dat was al 22 procent van de totale TV-verkopen."

De doorbraak is nakende volgens Schouten: "Deze nieuwe vorm van televisie kijken maakt het mogelijk om

films en tv series via ’Apps’ op je tv te bekijken maar ook het gebruik van andere applicaties zoals

beursnieuws, Youtube, social media en het weer te raadplegen. Bij een enkele tv is het al mogelijk om naast

de ’Apps’ ook direct het internet op te gaan en vrij te kunnen surfen. In 2011 wordt dit de nieuwe

standaard."

De gemiddelde prijs voor WebTV toestellen bedroeg €1.127. Indien de groei zich doorzet, heeft over 2 jaar

meer dan de helft van alle huishoudens de beschikking over een Web TV, volgens de voorspelling van Gfk

over tv-verkoop:

2010: 1.926.000 (+3 procent), waarvan 420.000 met internet, ofwel 22 procent

2011: 1.865.000 (- 3,2 procent), waarvan 885.000 met een internetaansluiting, ofwel 47,5 procent

2012: 1.850.000 ( - 1 procent), waarvan 1.225.000 met internetaansluiting, ofwel 66,4 procent

Penetratie WebTV:

2010: 8 procent

2011: 20 procent

2012: 36 procent

2013: 56 procent

Technologisch

De ontwikkelingen en mogelijkheden op technologisch vlak reiken steeds verder, dat blijkt wel uit applicaties

als GOAB. Er kan hierdoor steeds verder gedacht worden en tegemoetgekomen worden aan de wensen van

de tv-kijker. De ‘tweede schermen’ zullen steeds meer verschijnen voor mobiele apparaten als de tablet en

smartphone, waardoor sociale interactie tijdens tv kijken vergemakkelijkt wordt.

Ook de opkomst van tv-toestellen met internetaansluiting is volop bezig. Cijfers over ‘Connected TV’ in een

onderzoek van GfK:

HTTP://WWW.IMMOVATOR.NL/EERSTE-GEBRUIKERSCIJFERS-CONNECTED-TV

social television

Pagina 20

6. CONSEQUENTIES

Zoals wij het zien, zullen er de volgende ontwikkelingen op het gebied van Social Television zijn in de

toekomst:

• Convergentie van televisie en internet d.m.v. verdere technologische ontwikkelingen: tv-toestellen met

internetfunctie en interface voor het gebruik van sociale media tijdens tv kijken;

• Tv-zenders zullen minder belangrijk worden voor de consument: men zal meer op content gaan

zoeken met behulp van daarvoor gemaakte applicaties;

• Meer User Generated Content: consument wordt producent;

• Diepere parasociale relaties met tv-karakters;

• Virtueel samen tv kijken: reacties en meningen van kijkers en vrienden worden zichtbaar tijdens het

kijken; het publiek wordt zich bewust van het publiek (zoals bijvoorbeeld tijdens een real-life

theatershow of een voetbalwedstrijd)

Die laatste twee punten willen we iets nader toelichten, wederom aan de hand van de zeer interessante

presentatie van Kevin Slavin op het Mediapark Jaarcongres van 2011.

Hier hadden we het over het verschijnsel ‘limbische resonantie’, waarbij de intensiteit van de bioscoopervaring

niet bepaald wordt door het grote scherm en krachtige geluid, maar door de reacties en emoties van het

publiek om ons heen.

Jarenlang hebben we het gemis van deze publieksfeedback opgevangen door het gebruik van de

zogenaamde ‘laugh tracks’, beter bekend als de ‘lachband’. Dit wordt ook wel ‘laughter from nowhere’

genoemd. Dit machinaal gelach geeft ons een leidraad bij het kijken van een programma; we worden als het

ware verteld wat we moeten doen of vinden, wanneer we moeten lachen. Slavin demonsteerde dit in zijn

presentatie door een fragment te laten zien van Friends, waarbij de lachband is weggelaten. Dit levert een

ongemakkelijk gevoel op.

social television

Pagina 21

1. Audience as character. Dit is het voorbeeld van reality TV en talentenshows als Idols: mensen uit het

publiek nemen deel aan een programma en het publiek speelt zelf ook een rol door te stemmen e.d.

2. Character as audience. Het voorbeeld hierbij was van Anthony Bourdain, TV-kok bij Travel Channel.

Tijdens de uitzendingen van eerder opgenomen programma’s was hij actief op Twitter, reageerde op zijn

publiek, etc. Dit leverde flinke pieken op in mentions, etc.

3. The audience become characters. Brand Fiction is een bedrijf dat TV-karakters als personages onderhoud

in social media. Zo onderhouden ze 40 karakters van Mad Men op o.a. Twitter. Maar er zijn minimaal 150

karakters op Twitter, wat betekent dat er 110 door kijkers worden “gespeeld”. En er zijn hele groepen die

Glee naspelen, eigen audities doen, etc.

4. The audience as individual characters. Met de overgang van stemmen via SMS naar stemmen via

Facebook, zoals bij The X-Factor, wordt het stemmen publiek: iedereen kan de stemmen zien. En vergelijkbaar

is de website van Conan O’Brien’s show tijdens de uitzending: deze toont de reacties van de kijkers met

daarbij (uitvergroot) hun foto’s. De site is daarmee een extensie van het publiek en niet van de show.

Een belangrijk gevolg van de vervlechting van karakters met het publiek is dat gesynchroniseerde consumptie

van video -oftewel: het kijken van live TV- in waarde toeneemt. Want de parasociale relaties die je opbouwt

met de overige leden van het publiek versterken het effect van het programma dat je kijkt. Een mooi

tegengeluid tegen wat tot voor kort de natte droom was: “watch whatever you want, whenever you want,

Een begrip dat Slavin introduceerde was “parasociale relaties”. Dat zijn de relaties die wij als toeschouwer

voelen met een karakter uit een film of serie. Als je ooit droevig bent geweest over het overlijden van een

hoofdpersoon uit een film of serie, dan had je dus zo’n parasociale relatie met die figuur.

Met de opkomst van sociale media gaan we deze connecties steeds minder voelen met de karakters op TV en

meer met het publiek zelf, naarmate deze karakters en het publiek steeds meer in elkaar gaan overvloeien.

Dat gebeurt volgens Slavin op vier verschillende manieren:

HTTP://WWW.BIJGESPIJKERD.NL/BIJGESPIJKERD/DE-TOEKOMST-VAN-SOCIAL-TV-VOLGENS-KEVIN-SLAVIN-MPJC

social television

Pagina 22

Talpa Producties is het productiebedrijf van Talpa Media. Talpa Producties houdt zich bezig met de

productie van content voor televisie en internet bedacht door Talpa Content. Door samen te werken met

Talpa Content blijven de producties binnenhuis, dit samen met het feit dat Talpa Producties uit een klein

team bestaat, levert een kostenbesparing op. In de loop van 2009/10 is Talpa Producties enkele joint

ventures aangegaan met buitenlandse productiemaatschappijen, dit om hun televisieprogramma's ook in het

buitenland te kunnen verkopen.

7. ADVIES

Al deze vergaarde kennis rondom de trend Social Television kan vervolgens vertaald worden naar een nuttig

advies voor een EME-gerelateerd bedrijf. Dit advies geeft dat bedrijf een mogelijke toekomstvisie en

indicatie welke richting ze met het bedrijf op zouden moeten om in te spelen op de trend.

Wij hebben gekozen voor het volgende bedrijf: Talpa Producties.

Een korte beschrijving van het bedrijf:

Bij het produceren van programma’s door Talpa Producties, kunnen wij aan de hand van dit rapport de

volgende drie belangrijkste adviezen geven die betrekking hebben op Social Television:

• Verweef de mogelijkheid tot sociale interactie via social media dusdanig met het programma, dat de

kijker parasociale relaties op kan bouwen met de andere leden van het publiek. Dit versterkt de

impact van het programma.

• Sluit deals met makers van app’s die extra informatie geven omtrent programma’s. Zorg dat kijkers

de mogelijkheid hebben tot interactie tijdens je programma, d.m.v. app’s zoals GOAB.

• Laat de kijker participeren: consumer moet prosumer worden. De kijker wil niet meer passief zijn, hij

wil iets toe kunnen voegen aan het programma. Contentbepaling door de consument is belangrijk

voor waardecreatie!

HTTP://NL.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/TALPA_PRODUCTIES

social television

Pagina 23