trgovački kapital i trgovački profit

UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU PRAVNI FAKULTET PALE

SEMINARSKI RADIZ OSNOVA EKONOMIJE na temu:

Trgovaki kapital i trgovaki profit

Student: Nikola Kandi kolska godina: 2011/12 Broj evidencije: 42

Predmetni nastavnik: Prof. dr Milan Tomi, redovni profesor

Seminarski rad

Tema: Trgovaki kapital i trgovaki profit

Pale, 2012. godine

Uvod:Metaforfoza robnog u novani oblik kapitala zahtjeva odgovarajua ulaganja od strane kapitaliste trgovca u poslovni prostor i opremu, kao i za angaovanje radne snage. Ostali dio kapitala nalazi se u novanom obliku i slui za kupovinu robe od dobavljaa, kao i za ostale novane transakcije vezane za njegovu funkciju. Trgovac da bi ostao u konkurentskoj trci mora prisvojiti odgovarajui profit. Ukoliko bi profitna stopa bila nia od profitne stope dobavljaa (ta razlika nije rezultat sluajnih kolebanja), to bi uslovilo seljenje kapitala trgovca u industriju, tj. uslovilo bi preorjentaciju trgovca na ulaganje svog kapitala u proizvodni proces. Na taj nain, posredstvom ovog seljenje ujednaavaju se profitne stope u razliitim granama nacionalne privrede i formira prosjena profitna stopa za privredu kao cjelinu. Dobit preduzea jeste razlika izmeu prihoda preduzea i njegovih rashoda: dobit preduzea = ukupni prihodi ukupni rashodi Ako je rezultat preduzea negativan, odnosno ako su ukupni prihodi manji od ukupnih rashoda onda preduzee ostvaruje gubitak. Prihodi preduzea predstavljaju prirast sopstvenog kapitala preduzea odnosno priliv vrjednosti u preduzee bez obaveze vraanja. Konkretan nain na koji se ostvaruju prihodi zavisi od vrste djelatnosti preduzea, ali se ipak moe rei da se svi prihodi preduzea mogu podjeliti na: redovne prihode prihodi koji proistiu iz redovnog poslovanja preduzea (na primjer prihodi od prodaje proizvoda); finansijske prihode proistiu iz finansijskog poslovanja; vanredne prihode prihodi koji nisu nastali redovnim poslovanjem (na primjer utvreni vikovi, potraivanja koja su otpisana, a kasnije ipak naplaena i slino). Rashodi predstavljaju potronju sopstvenog kapitala odnosno odliv vrjednosti iz preduzea bez prava ili mogunosti za povraaj. Kao i prihodi, i rashodi se djele na: redovne rashode - rashode koji proistiu iz redovnog poslovanja preduzea (na primjer trokovi materijala, trokovi zarada, trokovi amortizacije itd.); finansijske rashode proistiu iz finansijskog poslovanja;

2

Seminarski rad


vanredne rashode rashodi koji nisu nastali redovnim poslovanjem (utvreni manjkovi i slino).

1. Pojam i funkcija trgovakog kapitalaU okviru drutvene podjele rada koja je u funkciji pospjeivanja drutvene reprodukcije, bilo je normalno formirati posebne organizacije koje se bave sferom prometa tj. formiranjem trgovine. Formiranjem ove institucije formirala se i pravila njena aktivnost, a samim tim bilo je neophodno da se odredi kapital koji e pratiti ovu djelatnost. Na koji nain je formiran trgovaki kapital? U okviru procesa drutvene reprodukcije nuna je faza raspodjele. Da bi se obezbijedila prodaja bilo je neophodno da u okviru proizvodnje egzistira sluba prodaje. Izdvojena funkcija prodaje u okviru proizvodnog subjekta kao samostalne institucije formirala se trgovina. Uz ovu instituciju izdvojen je dio kapitala koji je kao i proizvodni kapital trebao da podstie, omoguava i olakava reprodukciju. Osamostaljivanjem trgovine proizvodnja se mogla vie posvetiti svojoj sferi tj. obezbjeivanju to vee koliine proizvoda, smanjivanju trokova proizvodnje uz rast broja proizvoda. Problemi prodaje su preneseni u trgovinu koja se iskljuivo bavila odnosom sa potroaima. Da bi trgovaki kapital donosio vlasniku profit, mora se nalaziti u krunom toku, koji se moe prikazati obrascem: N R N1 Trgovac ulae izvjesnu koliinu novca N u poslovna sredstva PS i robu R. Zatim, realizacijom nabavljene robe dobija novac u veem iznosu N1 za profit i vrijednost uloenih sredstava. U ovakvom krunom toku trgovaki kapital prolazi kroz dvije osnovne faze: - fazu predujmljivanja i nabavke - fazu prodaje. Ako doe do zastoja u krunom toku trgovakog kapitala, zalihe se uveavaju, i to najprje u trgovini, a zatim u proizvodnji. Njihova visina moe sluiti kao pokazatelj odnosa ponude i potranje, te prilagoenosti asortimana zahtjevima trita.

3

Seminarski rad


2. Trgovaki profitTrgovaki profit je rezultat ulaganja kapitala u trgovinu. Motiv ulaganja u trgovinu je isto kao u proizvodnji maksimizacija profita u toj sferi drutvene reprodukcije. Mehanizam posredstvom kojeg se obezbjeuje uee u raspodjeli profita trgovine nije isti kao kod proizvodnog kapitala. Trgovaki kapital ne uestvuje u stvaranju vrijednosti a time ni vika vrijednost tj. ne moe se govoriti o trgovakom kapitalu kao stvaraocu nove vrijednosti. Trgovina je samo u ulozi osiguranja toka drutvene reprodukcije. Ona vri usluge proizvodnji. Otuda joj za njen rad moe da pripasti dio vrijednosti, odnosno dio profita koji se stvara u proizvodnji. Profit trgovine dolazi kao rezultat preraspodjele profita koji se stvara u proizvodnji. Industrijski kapital Masa vika vrijednosti Vrijednost robe Trgovaki kapital pf ' = M IK + TK = = 50.000 (40.000c + 10.000v)m' = 100% = 10.000 = 40.000c + 10.000v + 10.000m = 60.000 = 10.000 10.000 50.000 + 10.000 = 16.67 %

m = masa vika vrijednosti Uee ovih dvaju kapitala u raspodjeli mase vika vrijednosti (10.000) ostvaruje se na slijedei nain: Trokovi proizvodnje industrijskog kapitala + 16.67 % profita na 50.000 Prodajna cijena industrijskog preduzea + 16.67 % profita na 10.000 Prodajna cijena trgovine Profit industrije4

50.000 8.355 58.335 1.665 60.000 8.335

Seminarski rad

Tema: Trgovaki kapital i trgovaki profit Profit trgovine Masa vika vrijednosti 1.665 10.000

2.1. Trokovi prometa ( trgovine )Trgovina je posrednik u prodaji, spona izmeu proizvodnje i potronje tj. izmeu proizvoaa i potroaa. Da bi mogla da obavlja tu funkciju trgovina mora da ima odgovarajue trokove. Ona mora lagerovati robu, transportovati je, pakovati, izdavati, naplaivati, imati objekte za prodaju i sl. Poto se radi o grupi razliitih trokova, nuno je trokove klasificirati. Da bi se izvrila klasifikacija u ovim prilikama trgovina se posmatra kao faza procesa ukupne drutvene reprodukcije. A kada trokove u trgovini posmatramo sa tog aspekta uoiemo da oni mogu imati dva karaktera: - Proizvodni trokovi - Prometni trokovi (isti trokovi prometa)

2.1.1. Proizvodni trokoviTrokovi prometa predstavljaju one trokove koje bi trebala da ima proizvodnja ukoliko bi se bavila problemom prometa. Proizvodnja mora isporuiti robu do potroaa, transportni trokovi su proizvodnog karaktera, trokovi pakovanja su proizvodnog karaktera, jer je proizvoa duan spakovati robu (uvanje rezervi i sl.). Poto ovi trokovi imaju proizvodni karakter, a u izvjesnim se sluajevima stvaraju u trgovini, oni stvaraju novu vrijednost, pa kao takvi i viak vrijednosti. Kod ovih proizvodnih trokova priznaje se i minuli i novododati rad. Kod minulog rada (amortizacija transportnih sredstava, skladita). Slina je situacija i sa novododatim radom (varijabilni kapital). Ti trokovi su proizvodnog karaktera jer su izazvani sa ciljem da se olaka obavljanje procesa reprodukcije. Otuda sve te trokove nadoknauje sama proizvodnja njihovim uveavanjem u cijenu kotanja.

2.1.2. isti trokovi prometa (prometni trokovi)Rije je trokovima koji nastaju u procesu prodaje i vezuju se za transakciju robe u novac i novca u robu. Susretanje proizvoaa i potroaa posredstvom trgovine zahtjeva postojanje: 1. Izgradnja i odravanje mree prodavnica, 2. Plate radnika uposlenih u trgovini, 3. Trokovi evidencije, 4. Knjigovodstveni trokovi, 5. Reklame za robu

5

Seminarski rad


Da bi se mogao obezbijediti normalan rad i pokrie ovih trokova, trgovina mora da ima angaovan poseban kapital. Kapital trgovine angaovan je u okviru dvije forme, odnosno dva dijela. - Prvi dio slui za nabavku roba u trgovini. Taj kapital nema karakter trokova jer se ne troi. On se samo transformie iz jednog oblika tj. iz oblika novca u oblik roba da bi se kroz prodaju isti vratio u trgovinu. N R i R N - Drugi dio kapitala angauje se da bi se organizovala poslovna aktivnost. To je onaj dio kapitala koji stvara trokove kao to su izgradnja i odravanje prodavnica, plate zaposlenih radnika i sl. Ovdje nema transformacije kapitala, ve njegovo troenje. U pitanju su isti trokovi trgovine koji se ne mogu nadoknaivati iz proizvodnje, to je sluaj sa proizvodnim trokovima. Nadoknada istih prometnih trokova obavlja se na specifian nain.

2.2. Nadoknada istih trokova prometaKod proizvodnih trokova nadoknada se vri na nain to isti ulaze u vrijednost robe i putem obrta kapitala odnosno transformacije vraaju se onom ko je imao izdatke. Najvei dio prizvodnih trokova u sferi prometa pokrivaju se kod proizvoaa, pa se kao takvi ugrauju u cijenu kotanja. isti trokovi prometa su neproizvodni trokovi budui da se u cijelosti stvaraju aktivnostima u trgovini. Otuda se u sferi trgovine mora traiti mogunost za nadoknadu. Poto isti trokovi prometa ne utiu na izbor svojstava robe, ne vode promjenama oblika niti upotrebne vrijednosti robe i kao takvi ne stvaraju viak ni viak vrijednosti robe. Ovi trokovi ne mogu se pokrivati ni iz dobiti koja se stvara u trgovini. Dobit je samo drugi naziv za profit, koji stvara trgovina i ukoliko bi se oni pokrivali iz profita, to bi u cijelosti umanjilo profit ove grane, pa bi se naruio princip po kome jednako uloen kapital mora da donese jednak profit.

6

Seminarski rad


Trokovi prometa moraju se pokrivati iz ukupnog profita koji se stvara u procesu drutvene reprodukcije. Oni se odbijaju od ukupne mase vika vrijednosti i tek potom vri se njegova raspodjela izmeu uesnika u procesu reprodukcije. Nadoknada linih trokova prometa i utvrivanje trgovakog profita moe se ilustrovati slijedeim primjerom: Proizvodni kapital Stopa vika vrijednosti Masa vika vrijednosto Vrijednost robe 50.000 (40.000 c + 10.000 v) 100 % 10.000 40.000 c + 10.000 c + 10.000 m = 60000

Trgovaki kapital: a) Za kupoprodaju: 10.000

b) Za materijalne izdatke: 10.000 (amortizacija 10 %) c) Za radnu snagu: 1.000 21.000

pf =

m tp PK + TK

=

10.000 2.000 50.000 + 21.000

= 11,27 %

isti trokovi prometa

= amortizacija + trokovi radne snage = 1000 + 1000 = 2000

7

Seminarski rad


Prodajna cijena: 1. 2. Utroeni proizvodni kapital + 11,27% profita na 50.000 Prodajna cijena proizvoaa isti trokovi prometa 10 % amortizacije na 10.000 Izdaci na radnu snagu 11,27 % profita na 21.000 50.000 5.635 55.635 1.000 1.000 2.365 4.365 4.365 +55.635 60.000

3. a) b) 4.

Prodajna cijena trgovine:

Za pokrie trokova trgovine proizvodnja odobrava trgovini popust koji se daje na vrijednost robe i taj popust se zove RABAT. Postoji jo jedan nain na koji se pokrivaju trokovi trgovine. Rije je o kategoriji MARA. To je sistem pokrivanja trgovine na nain to se na cijene proizvoaa (55.635) dodaje odgovarajui iznos koji se zove mara i on slui za pokrie trokova trgovine i ostvarivanje trgovakog profita (dobiti). Sistem rabata koristi se uvijek kada proizvodnja eli da ima jedinstvene maloprodajne cijene na itavom tritu. Tada proizvoa odreuje cijenu koja vai za itavu nacionalnu trgovinu, a trokovi trgovine se pokrivaju iz rabata. Primjer: prodaja cigareta, knjiga, benzina i sl. Sistem mari koristi se u sluajevima gdje proizvoau nije vano po kojim e se maloprodajnim cijenama roba prodavati. Proizvodnja ne kontrolie maloprodajne cijene. Visina mari je nekad propisana od strane dravnih organa.

2.3. Prisvajanje prosjenog profita u trgovini. Obrt kapitala i profit trgovineAktivnosti trgovine samo su jedna od faza u procesu drutvene reprodukcije. Obrt kapitala u trgovini predstavlja proces ukupnog toka transformacije kapitala. Poto se u trgovini prodaju robe razliitih grana, odnosno razliitih proizvoaa, razumljivo je da svaka od tih roba ima razliitu brzinu obrta. U prodaji namjetaja,

8

Seminarski rad


aparata za domainstvo, hljeba, moe se vidjeti razliitost brzine obrta. Jedne se obru u toku dana, dok druge jedanput godinje (namjetaj). ak i ista roba moe da ima razliito vrijeme obrta, to ovisi o vrsti trgovine, poloaja prodavnice, prometnom mjestu, sposobnosti prodavaa i sl. Razliito vrijeme obrta namee potrebu angaovanja razliitog kapitala, razliite trokove i sl., to sve zajedno utie na veliinu profita koji se ostvaruje u toj oblasti.

2.3.1. Profit u raznim djelatnostima trgovinePojedine robe se razliito troe, neke svakodnevno pa se otuda iste moraju odmah kupovati, to im poveava brzinu obrta. Isti angaovani kapital u razliitim djelatnostima trgovine moe da stvara razliit obrt. Poto je obrt uslov rasta profita, pitanje je da li se u takvoj situaciji isplati ulagati u one grane gdje je obrt kapitala sporiji. Kod roba koje imaju sporiji obrt razlika u cijeni - masi je vea pa se u ovom sluaju ostvaruje princip, bez obzira u koju se djelatnost trgovaki kapital ulae, isti kapital mora da stvara isti profit. Mehanizam seljenja kapitala iz jedne u drugu djelatnost se realizuje po principu da u onim granama u kojima je uloen jednak kapital, a nije donio profit, kako on ne bi napustio te grane, i time smanjio obim ponude, poveao cijenu, kapital se seli iz jedne grane u drugu i tako ini tu granu ponovo atraktivnom. Nain preraspodjele profita izmeu razliitih trgovakih djelatnosti, se moe pokazati na primjeru. Predpostavimo da postoje dvje trgovake grane s razliitom brzinom obrta kapitala. -vrijednostObrnuta kapitalProsj. prof. po jedinici

Prosjena prof. stopa

Koliina realizacije

kapital (K)Uloeni

Raspodjela profita

Nabavna cijena

Prodajna cijena

A B

300.000 300.000

1 4

20% 60.000 100 360.000 3.000 3.600 600 20% 60.000 400 1.260.000 3.000 3.150 150

60.000 60.000

U obje grane je uloeno po 300.000 kapitala, uz prosjenu profitnu stopu od 20%, Obrt kapitala u grani A iznosi 1, a u grani B 4. Ako se u jednom obrtu realizuje roba u koliini 100, jasno je da e grana A realizovati 100, a grana B 4009

Ukupan profit

Broj obrta (n)

Grane

Seminarski rad


komada date robe. Zbog toga e obrnuta kapital-vrijednost grane A iznositi 360.000 a grane B analogno 1.260.000. Ako se obrnuta kapital-vrijednost podjeli sa koliinom realizovane robe, dobija se prodajna cijena, u grani A je to 3.600 (360.000 : 100), a u grani B iznosi 3.150 (1.260.000 : 400), Nabavna cijena robe u obje grane je ista i znosi 3.000, to znai da grana A po jedinici robe prisvaja 600 jedinica profita, a grana B 150 jedinica profita. Realizacijom ukupne koliine robe, obje grane e prisvojiti jednaku ukupnu masu profita, u iznosu od po 60.000 novanih jedinica.

2.3.2. Profit u pojedinim preduzeima iste graneDva trgovinska preduzea koja prodaju istu robu i koja imaju isti kapital, mogu da ostvaruju razliitu koliinu profita. To e se deavati u onim preduzeima koja imaju: bolju organizaciju rada, veu brzinu obrta, manje trokove poslovanja, veu produktivnost itd. Rije je o stanju u kome se individualno vrijeme pokuava sniziti ispod drutveno potrebnog radnog vremena, odnosno ispod prosjeka koji vai za tu granu. Kod takvih preduzea ostvarivat e se vea masa profita ili ekstra profit. Raspodjela profita izmeu preduzea unutar iste trgovake grane, moe se ilustrovati primjerom. Pod predpostavkom da u okviru trgovake grane X postoje 4 trgovaka preduzea, pretpostaviemo da je u njima angaovana jednaka masa kapitala i da se razlikuju u brzini obrta kapitala. Koliina realizovane robeTrgovaki Preduzee kapital Broj obrta (n) Realizacija Ukupna u jednom realizacija obrtu robe Profit po jed. robe Ukupno ostvareni profit Profitna stopa

A B C D

75.000 75.000 75.000 75.000 300.000

2 3 4 7 4

25 25 25 25 100

50 75 100 175 400

150 150 150 150

7.500 11.250 15.000 26.250 60.000

10% 15% 20% 35% 20%

Preduzee C ima obrt na nivou prosjeka grane zbog ega prisvaja prosjenu masu profita i ima profitnu stopu jednaku prosjenoj profitnoj stopi od 20%. Preduzee D koje ima obrt kapitala vei od prosjeka grane, prisvaja profit vei od prosjenog i ostvaruje ekstraprofit, sa profitnom stopom 35%, veom od prosjene profirne stope. Obrnuto je sa preduzeem A koje ima obrt kapitala manji od prosjeka, te samim tim prisvaja profit manji od prosjeka i ostvaruje profitnu stopu niu od prosjene profitne stope.

10

Seminarski rad


Zbog ovakvog uinka pojedinih preduzea u okviru jedne grane, trgovaka preduzea su primorana da stalno modernizuju trgovaku mreu, jer samo tako mogu biti konkurentno sposobni i ostvarivati sve veu masu profita ekstraprofit, to predstavlja njihov osnovni interes.

2.4. Planiranje profitaPlaniranje profita je veoma znaajan instrument upravljanja u trgovinskim preduzeima. Planiranjem profita se kvantitativno iskazuje ostvarenje budueg cilja profita, koji treba da bude ostvaren za dati planski period (mjesec, kvartal, godina) uz maksimalno zadovoljenje potreba potroaa. Profit je kao osnovni cilj trgovinskog preduzea definisan dvjema kljunim varijablama: prodajom i trokovima na koje utie veliki broj faktora. Zbog same prirode poslovanja veoma je sloeno pitanje planiranje profita u trgovinskim preduzeima to se posebno odnosi na planiranje trokova poslovanja. U trgovinskim preduzeima trokovi poslovanja su funkcija obima prodaje. to je vei obim prodaje, po pravilu bi trebalo da su vei trokovi poslovanja. Osnovna specifinost jeste da je obim prodaje u funkciji veliine trokova poslovanja, npr. Vei trokovi propagande znae vei obim prodaje. Ova meuzavisnost izmeu prodaje i trokova poslovanja u trgovinskim preduzeima podrazumjeva sloenost planiranja prodaje, trokova poslovanja a time i profita. Profit je jo sloeniji kada se ima u vidu iskazivanje uinaka kao rezultata ljudskog rada. To je usluga i ona se iz praktinih razloga jednostavnosti iskazuje iznosom planirane i ostvarene prodaje. Prilikom planiranja trokova poslovanja u trgovinskim predutzeima ne smje se izgubiti iz vida kvalitet usluge. Njihova veliina treba da je tolika da odgovara eljenom nivou kvaliteta usluga. U svakom maloprodajnom objektu broj zaposlenog osoblja mora da je u skladu sa eljenim nivoom kvaliteta usluge i opsluivanja potroaa. Tome treba da odgovaraju i trokovi poslovanja. Odraz kvaliteta robe su i sami trokovi robe. Oni su vei to je roba kvalitetnija. U trgovinskim preduzeima kvalitet usluge je determinisan veliinom trokova. Izmeu njih postoji direktna zavisnost a veliina prodaje je osnovna determinanta profita. Plan profita u trgovinskim preduzeima zasnovan je na: planu prodaje, planu zaliha i planu trokova.

2.4.1. Plan profita

11

Seminarski rad


Kada su poznati planirana prodaja, mara, planirani trokovi prodatih roba i trokovi poslovanja, lako je sastaviti plan profita. Neka su poznati elementi: Planirana prodaja 100.000 KM, stopa mare 45%, stopa ukupnih operativnih trokova poslovanja 32%, stopa plata 25%, stopa propagande 1.75%, stopa materijala 0.60%, stopa isporuke 0.45%, stopa osiguranja 1.50%, stopa odravanja 1.70%, stopa ostalih trokova poslovanja 9.75%. Ostvarena prodaja 120.000 KM, trokovi prodatih roba 65.460 KM, mara 54.540 KM, ukupni operativni trokovi poslovanja 31.940 KM, ostali trokovi 8.750 KM i profit 13.850 KM. Od ukupnih operativnih trokova poslovanja, na plate se odnosi 25.000 KM, propagandu 1.800 KM, materijal 500 KM, isporuku 540 KM, osiguranje 1.500 KM, odravanje 1.700 KM i ostale operativne trokove poslovanja 900 KM. Iz tabele sljedi da je ostvareni profit u posmatranom vremenskom periodu vei od planiranog za 7,29%. Do poveanja ostvarenog profita u odnosu na planirani profit dolo je zbog poveanja ostvarene mare u odnosu na planiranu za 0.45% i snienja ostvarenih trokova za 6.84%.

Grafiki prikaz planiranog i ostvarenog obima prodaje i prateih trokova

Plan profita, ostvareni bilans uspeha i odstupanja od plana

12

Seminarski rad


Plan profita, ostvareni bilans uspjeha i odstupanja od plana Plan Neto prodaja Trokovi prodatih roba Bruto mara Operativni trokovi: Plate Propaganda Materijal Osiguranje Odravanje Ostalo Ukupno Ostali trokovi Ukupni trokovi poslovanja Profit 25.000,00 1.750,00 600,00 1.500,00 1.700,00 1.000,00 32.000,00 8.750,00 40.750,00 4.250,00 25,00% 1,75% 0,60% 1,50% 1,70% 1,00% 32,00% 8,75% 40,75% 4,25% 25.000,00 1.800,00 500,00 1.500,00 1.700,00 900,00 31.940,00 8.750,00 40.690,00 13.850,00 20,83% 1,50% 0,42% 1,25% 1,42% 0,75% 26,62% 7,29% 33,91% 11,54% -50,00 100,00 100,00 60,00 60,00 9.600,00 Ostvarenje Odstupanje 20.000,00 -10.460,00 9.540,00

100.000,00 100,00% 120.000,00 100,00% 55.000,00 45.000,00 55,00% 45,00% 65.460,00 54.450,00 54,55% 45,45%

Oni trgovci koji prave vei broj obrta imae manje iste trokove prometa po jedinici realizovane robe. Odnosno, oni trgovci koji ostvaruju broj obrta koji je vei od prosjenog broja obrta imae i iste trokove prometa po jedinici realizovane robe manje od prosjenih. Zbog toga e ostvariti profit koji je vei od prosjenog profita.

13

Seminarski rad


Zakljuak:Kako trgovinska preduzea obavljaju poslove posredovanja izmeu proizvoaa i potroaa a vode se osnovnim ciljem prisvajanja profita, da bi ostvarila taj profit moraju istovremeno zadovoljiti i ukuse i potrebe potroaa. Ukusi i potrebe potroaa se razlikuju i zavise od brojnih faktora kao to su visina dohotka, cjene supstituta i komplemenata, sezonski uticaji i mnogi drugi. Imajui u vidu sve te potrebe, trgovci moraju izai u susret potroau i istovremeno ostvariti dva cilja. Primarni, ostvarenje profita na osnovu prodaje svojih proizvoda, i sekundarni, koji je nizbjean a to je zadovoljavanje potreba potroaa, tj. ostvarenje maksimalne korisnosti potroaa. Odreujui visinu cjene svojih proizvoda, pri tom uspjevajui da pokriju sve zavisne i dodatne trokove poslovanja, uestvuju u konkurentskoj trci i na taj nain sebi obezbeuju (ili ne) odgovarajui profit. Meutim, da bi ostvarili taj profit, nije potrebno samo pokriti sve rashode ve je potrebno privui i zadrati kupce i na taj nain obezbjediti stalni kontinuitet u poslovanju i egzistenciju na tritu.

14

Seminarski rad


Literatura:

Babi, Slobodan, Tomi, Milan, Osnovi ekonomije, Brko, 2011.; Popov, ore, Stankovi, Fuada, Osnovi ekonomije, Beograd, 2000.; Tirana, Jakov, Politika ekonomija, Zagreb, 1974.; oki, Dragan, Osnovi politike ekonomije, Beograd, 1998.; Serjevi, Vladimir, Nikoli, Ljubica, Politika ekonomija, Ni, 2000.;

15

Seminarski rad


Sadraj:Uvod:........................................................................................................................................2 1. Pojam i funkcija trgovakog kapitala..................................................................................3 2. Trgovaki profit....................................................................................................................4 2.1. Trokovi prometa ( trgovine ).......................................................................................5 2.1.1. Proizvodni trokovi................................................................................................5 2.1.2. isti trokovi prometa (prometni trokovi)...........................................................5 2.2. Nadoknada istih trokova prometa..............................................................................6 2.3. Prisvajanje prosjenog profita u trgovini. Obrt kapitala i profit trgovine....................8 2.3.1. Profit u raznim djelatnostima trgovine..................................................................9 2.3.2. Profit u pojedinim preduzeima iste grane..........................................................10 2.4. Planiranje profita.........................................................................................................11 2.4.1. Plan profita...........................................................................................................11 Zakljuak:...............................................................................................................................14 Literatura:...............................................................................................................................15 Sadraj:...................................................................................................................................16

16

trgovački kapital i trgovački profit

Documents