türk hipertansiyon ve böbrek hastalıkları derneği 2004

Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği


2004

TÜRK HİPERTANSİYON

PREVALANS ÇALIŞMASI


• Prof. Dr. Oktay KARATAN• Prof. Dr. Çetin TURGAN• Prof. Dr. Şükrü SİNDEL• Prof. Dr. Bülent ERBAY• Prof. Dr. Enver HASANOĞLU• Prof. Dr. Şali ÇAĞLAR• Doç. Dr. Bülent ALTUN• Doç. Dr. Mustafa ARICI• Doç. Dr. Gökhan NERGİZOĞLU• Doç. Dr. Ülver DERİCİ

TÜRK HİPERTANSİYON PREVALANS

ÇALIŞMASI


SunuşSaygıdeğer Meslektaşlarımız,

Hipertansiyon, dünyada ve ülkemizde sıklığı giderek artan oldukça önemli bir sağlık sorunudur. Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği tarafından 2003 yılı içerisinde, yalnız Derneğin özkaynakları kullanılarak gerçekleştirilen “Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması”, hipertansiyon alanında eksikliği uzun süredir hissedilen güncel bilgileri ülke insanının kullanımına sunmaktadır. Çağdaş bilimin ölçütlerine uyularak gerçekleştirilen ve ülkemizin tüm bölgelerini temsil eden bu çalışmada, daha önce yapılan prevalans çalışmalarından farklı olarak “hipertansiyonu olan bireylerde böbrek hasarının incelenmesi” konusu ilk kez ele alınmıştır.

Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği bu verileri sizlerle paylaşırken, bir yandan ülkemizde hipertansiyon konusunda bilinç ve bilgi birikiminin artmasını, öte yandan klinik uygulamalarda ve halk sağlığını koruma yaklaşımlarında çabaların artmasını amaçlamaktadır.

Bu verilerin Türk bilimine ve dolayısıyla Türk insanının sağlıklı yaşama çabasına katkıda bulunması en büyük arzumuzdur.

Saygılarımızla,



AMAÇ• Türkiye’de erişkinlerde

hipertansiyon prevelansının saptanması

• Hipertansiyona eşlik eden risk faktörlerinin ve hedef organ (böbrek) hasarı prevelanslarının saptanması


Yöntem

• Çift tabaka rasgele küme örneklem yöntemi kullanılarak çalışma yapılmıştır.– Birinci tabaka: 7 coğrafi bölge

– İkinci tabaka: Kent ve kırsal yerleşim


Çalışmaya Alınma Kriterleri

• 18 yaşın üstünde olmak

• Sözel olur vermek

• T.C vatandaşı olmak


Çalışma Dışı Bırakılma Kriterleri

• Anketin yapıldığı hanede ziyaretçi olarak bulunmak

• Anket sorularını yanıtlayamayacak düzeyde kognitif bozukluğu olmak

• Hamile olmak


Coğrafi Bölgeler

25.7

15.313.3 13.2 12.2

10.8 9.8

0

5

10

15

20

25

30

Yü

zde

%

Marmara İç Anadolu Ege Akdeniz Karadeniz DoğuAnadolu

GüneydoğuAnadolu


856

642

1281659

452

488

622

İç Anadolu

Akdeniz

Marmara

Ege

Doğu Anadolu

Güneydoğu Anadolu

Karadeniz

Bölgelerin Örneklem Büyüklüğündeki Dağılımı


Çalışma Kapsamındaki 26 İlin Dağılımı

1 0 0 0 1 0 0 2 0 0 M i le s

N


Yerleşim Yeri

65.1

34.9

0

20

40

60

80

Kentsel Kırsal

KentselKırsal


Cinsiyet

41.1

58.9

0

20

40

60

80

Erkek Kadın

ErkekKadın


Yaş

25,6

22,220,3

15,9

8,8

5,6

1,3

0

5

10

15

20

25

30

Yü

zde

%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80


Kan Basıncı Ölçüm Sayısı Toplam Erkek Kadın

KB ölçüm sayısı

Sayı Yüzde Sayı Yüzde Sayı Yüzde

2 105 2.1 45 2.2 60 2.1

3 4152 84.6 1735 85.9 2417 83.6

4 653 13.3 239 11.8 414 14.3

Toplam 4910 100.0 2019 100.0 2891 100.0


Yaş & Sistolik KB

118.9122.6

130.6

140

147.5 147 145.2

90

100

110

120

130

140

150

160

mm

Hg

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80


Sistolik Kan Basıncı Kategorileri

0%

20%

40%

60%

80%

100%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80

>=180

160-179

140-159

130-139

120-129

<120


Yaş & Diastolik KB

76.179.3

84

88.8 89.7 89.1

84.7

60

70

80

90

100

mm

Hg

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80


Diyastolik Kan Basıncı Kategorileri

0%

20%

40%

60%

80%

100%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80

>110

100-109

90-99

85-89

80-84

<80


Yaş Gruplarında Sistolik Kan Basıncı

90

100

110

120

130

140

150

160

mm

Hg

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80 Türkiye

Erkek

Kadın


Yaş Gruplarında Diastolik Kan Basıncı

60

70

80

90

100

110

mm

Hg

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80

Erkek

Kadın


Kadınlarda Sistolik Kan Basıncı

123

134 133138 140

147

90

100

110

120

130

140

150

160

mm

Hg

Yaş 30-39 Yaş 40-49 Yaş 50-59

Menapoza girmemiş

Menapoza girmiş


Kadınlarda Diastolik Kan Basıncı

79

85 85

88 8992

60

70

80

90

100

mm

Hg

Yaş 30-39 Yaş 40-49 Yaş 50-59

Menapoza girmemiş

Menapoza girmiş


WHO/ISH Ve ESH Sınıflandırmasına Göre Tüm Grupta Kan Basıncı Dağılımı

14.7

17

7.54.5

26

30

Optimal KB

Normal KB

Yüksek Normal KB

Evre 1

Evre 2

Evre 3


JNC-7 Sınıflandırmasına Göre Tüm Grupta Kan Basıncı Dağılımı

44

17

12

26

Normal KB

Prehipertansiyon

Evre 1

Evre 2


Hipertansiyon Tanısı

4910

3106

1804

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Tüm grup Normotansifler Hipertansifler


Hipertansiyon Prevalansı

31.827.5

36.1

0

10

20

30

40

50

Yü

zde

%

Tüm grup Erkek Kadın


Yerleşim Yerlerine Göre Hipertansiyon Prevalansı

31.132.9 31.8

0

10

20

30

40

50

Yü

zde

%

Kentsel Kırsal Türkiye


Yerleşim Yerlerine ve Cinsiyete Göre Hipertansiyon Prevalansı

26,7

35,2

28,9

38,1

27,5

36,1

0

10

20

30

40

50

Yü

zde

%

Kentsel Kırsal Türkiye

Erkek

Kadın


Yaş Gruplarında Hipertansiyon Prevalansı

11.8

21

39

56.4

7076

79.7

31.8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80 Türkiye


Yaş Gruplarında Hipertansiyon Prevalansı

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80 Türkiye

Erkek

Kadın


Orta Yaş Grubunda Hipertansiyon Prevalansı

42,3

31,8

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Yü

zde

%

35-64 Türkiye


Orta Yaş Grubunda Hipertansiyon Prevalansı

34,8

50

27,5

36,1

0

10

20

30

40

50

60

Yü

zde

%

35-64(Erkek) 35-64(Kadın) Türkiye(Erkek) Türkiye(Kadın)


Geriatrik Yaş Grubunda Hipertansiyon Prevalansı

75.1

31.8

0

15

30

45

60

75

90

Yü

zde

%

=> 65 Türkiye


Geriatrik Yaş Grubunda Hipertansiyon Prevalansı

67.2

81.7

27.536.1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Yü

zde

%

=> 65 (Erkek) => 65 (Kadın) Türkiye(Erkek) Türkiye(Kadın)


Coğrafi Bölgelerde Hipertansiyon Prevalansları

34

38.5

28 28.4

33.2

2528.6

31.8

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Yü

zde

%


GüneydoğuAnadolu

Türkiye


Coğrafi Bölgelerde Hipertansiyon Prevalansları

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Yü

zde

%


GüneydoğuAnadolu

Türkiye

Erkek

Kadın


İzole Sistolik Hipertansiyon

4.8 4.84.7

4

4.4

4.8

5.2

5.6

6

Yü

zde

%



Yaş Gruplarında İzole Sistolik Hipertansiyon Prevalansı

2,3 2,5 3,86,5

12

17

28,6

0

10

20

30

40

50

Yü

zde

%

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80


Hipertansiyonun Farkında Olanlar

40

28

48

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Yü

zde

%



Antihipertansif İlaç Alanlar

31

21

37

0

10

20

30

40

50

Yü

zde

%



Kontrol Altında Hipertansiyon

8

20

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Yü

zde

%

Tüm hipertansifler Antihipertansif alanlar


Hipertansiflerde Kan Basıncı Dağılımı

40%

8%

52%Kontrol altında HT

Evre 1 HT

Evre 2 HT


Normotansiflerde Kan Basıncı Dağılımı

37%

63%

Normal Kan Basıncı

Prehipertansiyon


Hipertansiflerde Böbrek Hasarı

• Serum kreatinin düzeyleri

• Kreatinin klerensi

• Mikroalbuminüri


Hipertansiflerde Serum Kreatinin Yüksekliği

2.7

4.4

1.9

0

1

2

3

4

5

Yü

zde

%



Kreatinin Klerensi(Cockcroft-Gault Formülü)

0.47.7

28

64.4

010

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

15-29 30-59 60-89 >=90

ml/dk


Kreatinin Klerensi (Cockcroft-Gault Formülü)

8.1

27.9

64.1

8.9

28.7

62.3

7.6

27.4

65

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Yü

zde

%


>90

60-89

15-59


Glomerüler Filtrasyon Değeri (MDRD Formülü )

0,15

54,8

40,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

15-29 30-59 60-89 >=90

ml/dk


5.1

54.8

40.1

4.1

46.9

49.1

5.7

58.8

35.5

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Yü

zde

%


>90

60-89

15-59

Glomerüler Filtrasyon Değeri (MDRD Formülü )


Hipertansiflerde Mikroalbuminüri

27.4

3.7

25.9

5.6

28.1

2.7

0

5

10

15

20

25

30

Yü

zde

%


Mikroalbuminuri

Albuminüri


Açlık Kan Şekerlerine göre Mikroalbuminüri

27.4

3.7

44

10

24.6

2.6

0

10

20

30

40

50

60

Yü

zde

%

Tüm grup AKŞ yüksek AKŞ normal

Mikroalbuminuri

Albuminüri


Serum Kreatinin Düzeylerine göre Mikroalbuminüri

27,4

3,7

57

28,626,6

3

0

10

20

30

40

50

60

Yü

zde

%

Tüm grup SerumKreatininyüksek

Serumkreatininnormal

Mikroalbuminuri

Albuminüri


• Beden kitle indeksi

• Açlık kan şekeri

• Lipid profili– Total kolesterol– LDL kolesterol– HDL kolesterol– Trigliserid

Hipertansiyona Eşlik Eden Risk Faktörleri


Beden Kitle İndeksi (BMI)

26.8

25.5

27.7

20

22

24

26

28

30

32

kg/m

2



Yaş Gruplarında Beden Kitle İndeksi

23

26.9

28.9 29.4

28.1 28

26.8

20

22

24

26

28

30

32

kg/m

2

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >=80


Beden Kitle İndeksi

25,1

29,6

20

22

24

26

28

30

32

kg/m

2

Normotansif Hipertansif


Beden Kitle İndeksi ve Hipertansiyon Sıklığı

11.919.8

36.142.8

61.2

79

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde%

<20 20,0-24,9 25-26,9 27-29,9 30,39,9 >=40


Hipertansiflerde Diabetes Mellitus

91.5

8.5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

DM tanısı olmayanlar DM tanısı olanlar


Hipertansiflerde Açlık Kan Şekeri Yüksekliği

7.6

59

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Yü

zde

%

DM tanısı olmayanlar DM tanısı olanlar


Hipertansiflerde Açlık Kan Şekeri Yüksekliği

1212.8

11.6

0

4

8

12

16

20

Yü

zde

%



Hipertansiflerde Total Kolesterol Yüksekliği

42.338

44.4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Yü

zde

%



Hipertansiflerde Total Kolesterol Kategorileri

57.8

29.5

12.8

62

27.3

10.7

55.6

30.6

13.8

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Yü

zde

%


>240

200-239

<200


Hipertansiflerde LDL Kolesterol Yüksekliği

32.7 30.6 33.9

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Yü

zde %



Hipertansiflerde LDL Kolesterol Kategorileri

34.3

32.9

23.2

7.91.6

36.6

32.8

20.9

9

0.7

33.1

33

24.2

7.4

2.1

0%

20%

40%

60%

80%

100%


>190

160-189

130-159

100-129

<100


Hipertansiflerde HDL Kolesterol Düşüklüğü

41.535.1

44.8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Yü

zde

%


Erkek <= 40 mg/dl

Kadın <= 48 mg/dl


Hipertansiflerde Trigliserid Yüksekliği

24.727.7

23

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Yü

zde

%



Hipertansiflerde Trigliserid Kategorileri

58.8

16.6

22.9

1.8

56.5

15.9

24.4

3.3

59.9

17

22.1

0.9

0%

20%

40%

60%

80%

100%


>500

200-499

150-159

<150


Sonuç ve ÖnerilerTürk Hipertansiyon Prevalans Çalışması, ülkemizde erişkin nüfusta yaklaşık 15 milyon hipertansif birey olduğunu, bunların yalnız % 40’ının kan basıncı yüksekliğinin farkında olduğunu ve yalnız % 31’inin antihipertansif tedavi aldığını göstermiştir. Kan basıncıkontrolü, tüm hipertansiflerde % 8, kan basıncı yüksekliğinin farkında olan ve tedavi alanlarda ise % 20 olarak bulunmuştur.

Hipertansiyonun bu denli yüksek prevalansı, düşük farkında olma ve kontrol edilme oranları yanında normotansif bireylerin % 63’ü de (yaklaşık 21 milyon kişi) prehipertansif aralıktadır.

Bu çalışma hipertansiyon ve ilişkili riskler açısından da önemli veriler sağlamıştır. Vücut kitle indeksi ile hipertansiyon prevalansı arasındaki ilişki, hipertansif bireylerde diyabet ve hiperlipidemi sorunlarının sıklığı dikkat çekicidir.

Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması, hipertansif bireylerin önemli bir kısmında renal fonksiyon kaybı ve mikroalbuminüri varlığını göstermiştir.

Bu veriler, hipertansiyona ilişkin ülke çapında bilgilendirme, tanı ve tedavi programlarının ivedilikle yaygınlaştırılmasının ve uygulanmasının önemine bir kez daha dikkat çekmektedir.

Saygılarımızla,


türk hipertansiyon ve böbrek hastalıkları derneği 2004

Documents