ÜÇÜncÜ nesil mobil telekomÜnikasyon Şebekelerinde altyapi paylaŞimi f. belgİn Şahİnol
DESCRIPTION
ÜÇÜNCÜ NESIL MOBIL TELEKOMÜNIKASYON ŞEBEKELERINDE ALTYAPI PAYLAŞIMI F. BELGİN ŞAHİNOL Telekomünikasyon Uzmanı. 3G IMT-2000. 2.5G. 1G Analog. 2G Di j ital. NAMPS. cdma2000. CDMA. CDMAOne. AMPS. UWC-136. D-AMPS (TDMA). GPRS. TACS. UMTS. GSM. GPRS. NMT. EDGE. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
ÜÇÜNCÜ NESIL MOBILTELEKOMÜNIKASYON ŞEBEKELERINDE
ALTYAPI PAYLAŞIMI
F. BELGİN ŞAHİNOL Telekomünikasyon Uzmanı
2Mobil Sistemlerin Gelişimi
CDMA
D-AMPS(TDMA)
GSM
2G2GDiDijjitalital
1980
AMPS
NAMPS
TACS
NMT
1G1GAnalogAnalog
CDMAOne
GPRS
GPRS
2.5G2.5G
2 Mb/s
cdma2000
UWC-136
EDGE
UMTS
3G3GIMT-2000IMT-2000
2008
Sadece Ses
Sadece Ses
SesSes & & Veri
Veri
Multimedia
Multimedia
3
Mimaride üç ana alt sistem bulunmaktadır:Radyo Erişim Şebekesi (RAN)Devre anahtarlamalı çekirdek şebeke (CS CN)Paket anahtarlamalı çekirdek şebeke (PS CN)
3G Mimarisi
4
3G işletmecileri ile yerleşik 2G işletmecileri arasındaki rekabetin tesis edilmesi yönünden;
Ulusal Dolaşım (roaming)
Ortak Yerleşim
Tesis Paylaşımı
gibi olası anlaşmazlık konularının düzenlenmesi önemli erişim sorunları arasında yer almaktadır
53G’nin temel uygulama konuları Yer eksikliği Daha sıkı çevre düzenlemeleri Radyasyon tehlikesi ile ilgili şüphe daha karmaşık hale gelecektir
Şebeke genişlemesi,yükseltilmesi İşletmecilerin sermaye harcamaları (CAPEX) İşlevsel harcamaları (OPEX) azaltabilmek için yeni maliyet tasarrufu önlemleri
Yatırımların geri dönüşünü en yükseğe çıkarmakVar olan şebeke altyapıyı ve diğer işletmecilere ait altyapıyı paylaşmakHizmet kalitesini feda etmeden uygulama maliyetlerini azaltmak 3G’ye geçiş aşamasında önemli
6
Harcamaların %70’inden fazlası yer, erişim kurma gibi maliyetler oluşturmaktadır ekipmanları temini, inşa
maliyetleri ve iletim şebekesini
Mali riskleri azaltmak
Gelir zamanını hızlandırmak
Daha hızlı evrensel kapsama sağlamak
paylaşımlı şebeke altyapı çözümleri
7Üçüncü Nesil Sistemlerde Altyapı Paylaşımı
8Altyapı Paylaşımı Nedir?
Altyapı paylaşımı terimi, iki ya da daha fazla işletmeci arasında saha, mekan ve/veya şebeke tesislerinin paylaşımına atıfta bulunur
9Altyapı Paylaşım Modelleri 1.Frekans Paylaşımı
Değişik altyapı paylaşım modelleri arasındaki temel farklardan birisi,frekans spektrumunun değerlendirilmesi konusudur
Lisans sahipleri, kendi spektrumlarını bir havuzda toplarlar
Lisans sahipleri spektrumlarını havuzda toplamazlar
102.Teknoloji Paylaşımı
Bir yerleşik işletmeci için 3G şebekesinin kurulmasında başlangıçtakibelirgin yatırımı azaltacak, piyasaya erken sürme ve üst seviyeye
yükseltmek için,
3G hizmetini mevcut 2G sistemleri üzerine
kurmak
Mevcut GSM konumlarını 3Gyerleşimi için yeniden kullanarak
3G şebekesini genişletmek
GSM, yalnız kapsama tamamlayıcılığı sağlamaz aynı zamanda en etkin yöntemle 2G&3G spektrum birleşimiyle yerleşmesi için işletmeciye daha fazla esneklik tanıyan bir kapasite tamamlayıcılığı sağlar
11
USIM
USIM
SIM
BTSBTSBTSBTSNodeB
BTSBTSBTSBTSNodeB
BTSBTSBTSBTSBTS
3G/GSM Ortak YerleşimiTerminal GSM BSS Ana Şebeke Harici
Şebeke
Cu Uu
Um
Iu
A
Iu
Gb
Iur
Abis
IubME
ME
MT
SCP SMS-GMSC
RNC
RNC
BSC
UTRAN
SIM MT BTS BSC
MSC
EIR
GGSN
GMSC
SGSNAUCHLR
123. Tesis Paylaşımı3.1. Mekan Paylaşımı
Mekan paylaşımı, iki 3G lisans sahibinin, baz istasyonları alıcı-verici ünitelerini (BTS ve UMTS şebekelerinde Node B) ve transmisyon ekipmanlarını konuşlandırmak üzere elde ettikleri ortak bir yerleşimi ifade etmektedirMekan paylaşımı, 2G’nin pazara girişlerinde aşağıda belirtilen değişik sebeplerden ötürü gerçekte ilgi çekici bir konu olmamıştır
Pazara Girişlerin Zamanlaması Hücre BoyutuFarklılaştırıcı Olarak KapsamaÇevresel BaskıMekanlar İçin RekabetDüzenleme
13Analiz
Analiz için 10 yıllık bir dönem Tek başına bir işletmecinin sahip olacağı yer ile paylaşımlı modelin karşılaştırılabilmesi için sayılar eşit seçilmiştirMevcut 2G şebekesindeki yerlerin %60’ının tekrar kullanıldığı varsayılmıştırCoğrafi kapsama dikkate alınmıştırİki 3G lisans sahibi 10 MHz bant genişliğine sahiptirOperasyonel harcamalar pazarlama ve el cihazlarının maliyetlerini içermemektedir.
Yatırım Kategorisi Tek Başına Şebeke İnşası İle
Karşılaştırıldığında Elde Edilen Tasarruf
Operasyonel Harcamalar (OPEX)
%20-30
Sermaye Harcamaları (CAPEX) (3G ile ilgisi
olmayan)
%10-15
3G ile ilgili sermaye harcamaları
-
143.2 Node B Paylaşımı
Node B (GSM şebekelerinde BTS) paylaşım modelinde, mantıksal olarak farklı iki Node B, tek fiziksel birimi paylaşmaktadırRNC ve çekirdek şebeke bu modelde paylaşılmadığından her işletmeci kendi ekipmanlarının ve spektrumunun kontrolüne devam edebilmektedirÇekirdek şebekelerin ayrı olması, işletmecilerin kendi abonelerine farklı hizmetler sunmasına imkan sağlamaktadır.
15Node B Paylaşımı
16
AvantajlarıYer paylaşımına ilaveten biraz sermaye tasarrufuCihazların fiziksel alanlarının daraltılmış olması
DezavantajlarıDüzenleyici otorite onayı gerekmekteKarmaşık iş modeli gerektirirOperasyonel model karmaşıktırAynı kapasitedeki bireysel Node B’nin üzerine önemli bir tasarrufİşletmeciler arasında uzun süreli yükümlülükler gerektirebilirAynı Node B tedarikçisine ihtiyaç duyulmaktadırKapasite sınırlıdır
173.3 RAN (Radyo Erişim Şebekesi) Paylaşımı
RAN paylaşımı, Node B’ler, RNC ve transmisyon ortamı dahil bütün radyo erişim şebekesinin paylaşımı kapsamaktadır. Bu modelde, farklı çözümler bulunmaktadır
3.3.1 Ortak Geçit (Common Gateway)Ortak gateway temel olarak, ortak bir radyo erişim şebeke altyapısı inşa eden ve kendi çekirdek şebekelerine erişmek üzere aynı ara geçidi kullanan iki lisans sahibi arasındaki bir RAN paylaşım modelidir. Bu işletmeciler, zamanla kendi spektrumlarını birleştirebilir ve böylece aboneler bütün spektrum havuzunu kullanabilirler.
18Ortak Geçit Kullanılarak RAN Paylaşımı
19Analiz
Analiz için 10 yıllık bir süre seçilmiştir Tek bir işletmecinin sahip olması gereken şebeke büyüklüğü ile paylaşımlı durumdaki şebeke büyüklüğü eşit kabul edilmiştir2G şebekelerindeki yerlerin %60’ı tekrar kullanılmıştırUlusal kapsama dikkate alınmıştırİki 3G lisans sahibinin her birinin 10 MHz spektrumu olduğu kabul edilmiştirSpektrum havuzu varsayılmıştır
Yatırım Kategorisi Tek Başına Şebeke İnşasıyla
Karşılaştırıldığında Edinilen Tasarruf
(%)
Operasyonel Tasarruf
% 35-40
Sermayeden Tasarruf (3G ile ilgisi olmayan)
% 25-30
Sermayeden Tasarruf
(3G ile İlgili)
% 5-10
203.3.2 Radyo Erişim Şebekesi (UTRAN) Paylaşımı
21Sermeye ve operasyonel harcamalarda önemli tasarruflarKaynakların ortak kullanımı ile geri dönüşüm etkinliğiYatırımların uygulama, hizmet ve pazarlamaya odaklanmasıUTRAN kaynaklarının ve UTRAN transmisyon linklerinin (kısa dönemde) dahaiyi kullanımı Pazarda değişmeyen teknik çözümlerin hazır bulunmasıBazı ülkelerde düzenleyici otoriteler tarafından kabul edilmesi/teşvik edilmesiTransmisyon kapasite talebini azaltmak için trafiğin paylaştırılabilmesi
Düzenleyici otorite onayı gerekliÖnemli ölçüde planlama, yönetim ve mühendislik faaliyetleri gerektirirTaşıyıcı hizmetlerinin farklılaştırılmasında azalma imkanıOrtakların sistemlerini başlatma performanslarında tam bağımsızlık olmamasıRAN kaynakları (uygulama&idareye etkisi) üzerine fiziksel kontrolde bağımsızlığın olmayışı Uygulama işbirliği gerektirmesi, 2G mekanlarının yeniden kullanımı zor olabilmesi
223.3 Ortak Paylaşımlı ŞebekeBu paylaşım
senaryosunun ideal olması,masrafa dayanan, şeffaf, ayırımcı olmayan kapasite ücretleriyle
Her iki işletmeciye de şebekeye erişim için eşit olanaklar verilmesi halinde mümkündür
23
AvantajlarıBu paylaşım kısa-orta dünemde CAPEX-OPEX’te en az maliyetli çözümdür
DezavantajlarıTeknik çözümün problemli olabilmesiŞebeke kaynakları üzerinde bağımsız kontrol olmamasıUygulama karışıklığıOrtakların sistemlerini başlatma planlarında (kapsama, performans)ciddi ölçüde bağımlılıkGüçlü düzenleme riskiOrtaklar arasında sınırlı farklılık ve rekabete etkisi
244. Coğrafik Paylaşım (dolaşım-roaming)
Altyapı paylaşımı coğrafi bir temelde de yer alabilirİki ya da daha fazla işletmeci birbirlerinin şebekelerine karşılıklı olarak anlaşmalı erişim ile birbiri üzerine gelmeyen bölgelerde kendi şebekelerini kurarsa önemli oranda tasarruf yapılabilir Aynı coğrafi bölgede iki işletmecinin de şebeke altyapısı kurması yerine, işletmeciler kendi alanlarında daha hızlı kapsama sağlamak üzere yoğunlaşabilirlerÇekirdek şebekelerin ve uygulama/içerik sahasının tamamen bağımsız olması ile rekabet temin edilebilir.
25Dolaşım
26Paylaşımlı şebeke maliyeti Çok az uygulama işbirliği çabası gerekliCihaz paylaşımı yüzünden karmaşıklık artışı yokDaha erken zamanda daha geniş kapsama sonuçlarıKırsal alanların kapsaması için düşük maliyet seçeneğiİşletmeciler için gelişmiş iş modeliCihaz sahipliğinin açık olmasıUygulama/İçeriklerde farklılaşmaDiğer paylaşımlı çözümlere kolay geçebilme
Bölgesel ayırım oldukça zor ve risklidir (özellikle uzun vadede)Lisans kapsama gereksinimleri karşılanamazBant genişliği israfıDüzenleyici otorite onayı gerekmekteArabağlantı anlaşmalarına ihtiyaç duyulmaktaŞebekeler arası geçişler karmaşıklaşmaktaŞebekeler arası hizmet kalitesi yönetimi zorlaşmakta
27
Altyapı paylaşımıkaynakları bir araya getirerekdaha çok etkinliğin başarıldığı
düşük trafik talebi durumlarında en yüksek tasarrufu sağlar
Mevcut şebeke tesislerininDaha etkin kullanılmasıyla
altyapının iki katına çıkması önlenir
İşletmeciler masraftan tasarruf etmenin
karşılığı olarak şebeke üzerindeki bağımsızlıklarını ve kontrollerini
kaybedebilirler
Şebekeler daha karmaşık hale gelebilirler ve işletmecilerin kapsam üzerindeki rekabet
yetenekleri azalabilir
Şebeke kullanımı arttığı zaman her bir işletmeci bireysel kapasiteye ihtiyaç duyacağından tasarruflar azalacaktır
28Avrupa Birliği’nin Altyapı PaylaşımınaBakışı
Altyapı paylaşımı kavramı, 2001 yılından itibaren yaygın bir şekilde kabul görmeye başlamıştır.
AB Komisyonu 20 Mart 2001 tarihli COM/2001/141 bildirgeyle altyapı paylaşımını prensip olarak desteklediğini bildirmiştir
Çerçeve Direktifi’nde 2002/21/EC (Framework Directive) ve ICD Firmasına üye devletleri çevre, kasaba ve ülke planlaması ve ortak yerleşim ve tesis paylaşımını içeren kamu sağlığını koruma ihtiyaçlarını empoze etme konusunda teşvik etmeye devam etmiştir
29
3G lisans sahiplerinin 3G-2G ulusal dolaşımla ilgili yükümlülükleri ülkelere göre değişmektedir Bazı ülkelerde altyapı paylaşımı dolaşım zorunlu olmasına rağmen bazı ülkelerde zorunlu olmamaktadır Avusturya
3G-2G dolaşımı zorunlu%20 Kapsama zorunluluğu var4 yıl süre ile zorunluAnten,direk ve kapsama zorunluluğun yerine getirilmesi halinde Node B
Belçika3G-2G dolaşımı zorunlu%20 Kapsama zorunluluğu var8 yıl süre ile zorunlu
Ülkelerde Altyapı Paylaşımı
30
Finlandiya2G şebekesine sahip olmayan 3G işletmecisi, 3G-2G ulusal dolaşıma yükümlü tutulabilmektedir. Ancak konu işletmecinin;
Dolaşım talep edilen yerde 2G şebekesine sahip olmaması Üçüncü taraflarla ticari bir 3G-2G dolaşım anlaşması yapmamış olmasıKendi lisans bölgesi içerisinde %20’ nüfus kapsamasını sağlayacak
şebekesini kurmuş olmasıBir işletmeciye zorunlu dolaşım hakkı bir kez verilebilmektedir
İngiltereYeni giren işletmecinin %20 kapsama sağlaması halinde dolaşım yapma
hakkı bulunmakta31 Aralık 2009 tarihine kadar dolaşım şartları geçerliMekan, direk paylaşımı
31
Fransa Dolaşım (3G-2G) talep eden işletmecilerin;
Nüfusun %25’ini ses hizmetleri ile kapsama altına almış olmalarıNüfusun %20’sinin 144 kbps paket anahtarlamalı hizmetlerle kapsama altına almaları gerekmektedir Dolaşım anlaşmaları, 3G lisansının verildiği tarihten itibaren 6 yıl geçerliNode B paylaşımı
Yunanistan2G işletmecisinin kapasitesinin yeterli olmasıDolaşım talep eden işletmecinin ilgili pazarda etkin piyasa gücüne sahip olmasıYa da nüfus kapsamasının %20’nin altında olmaması gerekirMekan paylaşımı
32
İtalyaYerleşik 3G işletmecileri (2G altyapısına sahip), pazara yeni giren 2G altyapısı olmayan 3G işletmecilerine 30 ay süreyle Yeni işletmecinin kapsamadığı illerde de 60 ay süreyle ulusal dolaşım sağlamakla yükümlüdürlerYeni giren 3G işletmecileri, nüfusun en azından %10’unu kapsayacak şekilde şebekelerini kurmaları halinde, 3G-2G dolaşımından yararlanabilmektedirler
İspanya2G altyapısına sahip 3G işletmecileri,
3 yıllık süre ile dolaşım sağlamakla yükümlüdürler Bu yükümlülük dolaşım talep eden 3G lisanslı işletmecinin şebekesi 250.000’den fazla nüfuslu şehirleri kapsamış olması
Mekan, Node B paylaşımıİsveç
Mekan, direk paylaşımıÇekirdek şebeke paylaşımı
33Ülkemizde Durum GSM 900 hizmetini (1998 yılı itibari ile),
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. Vodafone Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş.Avea İletişim Hizmetleri A.ŞGSM 1800 (DCS) hizmetini, Avea İletişim Hizmetleri A.Ş(1800 MHz bandında 75 kanal tahsisli (1710-1725/1805-1820 MHz))
34Ülkemizde GSM Abone Dağılım Sırası
GSM İşletmeci
Lisans BaşlamaTarihi
Lisans BitişTarihi
Abone Sayısı
VODAFONE 2006 (1998) 2023 17 700 412
TURKCELL 1998 2023 36 039 497
AVEA 2001 2025 11 395 695
TOPLAM 65 135 604
35
GSM trafiğinin yoğun olduğu, kullanıcıların aylık kullanma sürelerinin ve kullandıkları hizmet çeşidinin yüksek olduğu bölgelerde 3G işletmecisinin kendi bağımsız şebekelerini kurmaları
Paylaşım modellerinden aşamalı olarak mekan paylaşımı, anten paylaşımı, iletim hatlarının paylaşımı
3G trafiğinin yoğun olmayacağı bölgelerde altyapı paylaşımı (tesis paylaşımının ortak erişim şebekesi, ortak çekirdek şebekesi modelleri) için işletmecilerin teşvik edilmesi
Sonuç ve Öneriler I
36
2G-3G işletmecileri arasındaki dolaşım anlaşmalarının ‘kapsama alanı’ şartı 2G-3G dolaşım zorunluluğunun belli bir süre geçerli olması
Tarafların karşılıklı haklarına ihlalinde bu zorunluluktan çıkış haklarının verilmesi
Sonuç ve Öneriler II
37