uitp regional public transport seminar macedonia skopje 13 october 2011

ЕВРОПСКИ ИСКУСТВА СО СУБВЕНЦИИ ВО ЈАВНИОТ ПРЕВОЗ И ПРЕПОРАКИ ЗА СКОПЈЕ

EXPERIENCE IN SUBSIDIZING PUBLIC TRANSPORT IN EUROPE AND

RECOMMENDATIONS FOR SKOPJE

UITP Regional Public

Transport Seminar

Macedonia

Skopje 13 October

2011

Prof. Dr. NIKOLA KRSTANOSKIUniversity St. Kliment OhridskiBitola

Воведни забелешки

Introductory notes

Улога на ЈГПП:

да обезбеди секојдневна квалитетна и ефтина услуга за корисниците.

Проблем:

реални транспортни трошоци за остварување на квалитетна услуга.

PT role:

to provide transport service that meets the needs of the users and is cheap enough for everyday use

Problem:

real transport costs for providing certain level of service quality.

Зошто ЈГПП тешко ги покрива трошоците во работата?Why is it difficult for PT operators to cover the operational costs?

трудово-интензивна дејност

пораст на степенот на моторизација

ниската цена на билетот не ги покрива реалните транспортни трошоци

цената на билетот не е одредена според законите на пазарот, туку е политичко средство за прераспределба на приходот

labour – intensive activity

increase of motorization rate

low ticket price cannot cover the real transport costs

ticket price is not defined according to the market laws, but rather it is a political mean for direction and distribution of the income

Однос на просечна остварена цена по патник/реални експлоатациони трошоци по патник (%), 2001

Average price/real operational cost ratio per passenger (%), 2001

Bruss

els

Rome

Pragu

e

Amst

erda

mPar

isNan

t

Berlin

Mar

seille

sLi

on Lil

Genev

a

Bolog

na

Vienn

aBer

n

Züric

h

Lisb

on

Stock

holm

Helsi

nki

Glasg

ow

Mad

rid

Mun

ich

Oslo

Athen

s

Copen

hage

n

JSP S

kopj

e

Grace

Lond

on

Man

ches

ter

New C

astle

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

%

Потреба за субвенции во ЈГПП

Need for subsidy in PT

Финансиска помош од градот и/или државата:

за покривање на експлоатационите трошоци

за капитални инвестиции во ЈГПП.

Financial help from the city and/or the state:

for covering of the operational costs

for capital investments in PT.

Субвенции во патниот сообраќај

Subsidies in road transport

Во земјите со голема зависност од приватниот патен сообраќај, постојат скриени субвенции за возачите, еднакви или поголеми од оние за корисниците на ЈГПП.

Редукцијата на трошоците во патниот сообраќај е поголема од порастот на трошоците во ЈГПП.

In economies with a heavy dependence on private road transport, there is usually a hidden subsidy to motorists equal to or exceeding that to public transport users.

Reduction of the cost for providing the road system is greater than the increase in public transport costs.

Потреба за субвенции во ЈГПП

Need for subsidy in PT

Мит:

ЈГПП е неуспех заради потребата од субвенции.

Факт:

Јавните фондови обезбедуваат еднаквост меѓу транспортните с-ми. Со субвенции во ЈГПП, власта обезбедува да не се потрошат поголеми суми на патиштата, здравството и за другите трошоци.

Myth:

PT is a failure because it requires subsidies.

Fact:

Transport systems require public funds to ensure equal access. By subsidising PT, governments ensure they don't have to spend even larger sums on roads, and on the health system and other flow-on costs of roads.

Зошто да се субвенционира ЈГПП?

Why subsidizing PT?

Позитивни придобивки за ЈГПП:

модална промена од патничките возила

зголемен обем на патувања

зголемени фреквенции

пад на трошоците за новите и постоечките корисници

„социјална функција“ на ЈГПП.

Positive externalities in PT:

modal shift from passenger cars

increased travel volumes

higher frequencies

decrease of travel costs of new and existing travellers

“social function” of public transport.

Зошто да се субвенционира ЈГПП?

Why subsidizing PT?

Економски, социјални и еколошки ефекти:

заштеда на енергија

намалено загадување на воздухот

заштеди во здравството

намалување на инвестициите за изградба и одржување на површините наменети за МВ

подобар квалитет на живот во градовите

социјална еднаквост на граѓаните.

Economic, social and environmental effects:

energy savings

air pollution decrease

health system savings

lowering of the investments for building and maintenance of the surfaces intended for motor vehicles

liveable cities

better life quality in the cities

social equality of the citizens.

Видови на субвенции во ЈГПП

Types of subsidies in PT

субвенции – неповратна финансиска помош од градскиот и државниот буџет

грантови

даночно ослободување

повлатена цена на горивото

повластена царинска стапка за нови возила и за резервни делови

гаранции и прифатливи кредити за инвестирање

приоритет на ЈГПП на градските улици

subsidies – irreversible financial help from city and state budgets

grants

VAT free

privileged price for fuel

privileged customs rate for purchased vehicles and replacement parts

guaranties and acceptable credits for investments in PT

priority of PT vehicles at city streets

Намена на субвенциите

Assignment of the subsidies

Субвенциите се наменети не само за покривање на експлоатационите трошоци, туку и за:

инвестиции за изградба на транспортна инфраструктура

набавки во возниот парк

примена на модерни технологии итн.

Subsidies are intended not just for covering of the operational costs, but also for:

investments in building of the transport infrastructure

Renewal of the vehicle fleet

implementation of modern technologies etc.

Кој добива субвенции

Who receives subsidies

јавните претпријатија

приватните фирми за ЈГПП

Во спротивно, ЈГПП ќе биде:

скап

неатрактивен

ќе опслужува само профитабилни рути

ќе има лимитиран период на работа во текот на денот.

public PT operators

private PT operators

Otherwise, PT in the city will be:

expensive

unattractive

only at few profitable routes

in limited time period during the day.

Европски искуства: видови на субвенции

European experience: types of subsidies

Повеќето земји во ЕУ имаат имплементирано планови за субвенционирање, со што сите корисници имаат придобивки, дури и кога немаат потреба одЈГПП.

Most EU countries have implemented subsidy schemes where all users benefit from the subsidy, even when they would not need it.



Различни извори за субвенции:

% од давачката за регистрација

„данок на продажба“ – за градскиот буџет

привелегирани категории на корисници без билети: пензионери, студенти, ученици, инвалиди и др.

Different sources for subsidy:

% of registration fare for cars

“sale tax” - for the city budget

privileged categories of passengers: retired persons, students, pupils, handicapped persons etc.



Германија:

„загадувачот плаќа“ принцип – данок на горивото за финансирање на ЈГПП (0.03 eur/l).

Франција:

„плаќање за корисникот“ – фирмите со повеќе од 9 вработени придонесуваат за локалниот буџет наменет за ЈГПП (1,8% од бруто платата)

Germany:

“polluter pays” principle – fuel tax for financing PT (0.03 eur/l).

France:

“payment to the user” – firms with more than 9 employees contribute for the local budget intended for PT (1.8% of the gross salary).



Најопшт начин на финансирање:

„секој плаќа“ принцип – национално и локално плаќање на даноци

The most common way of financing:

“everyone pays” principle - national and local tax payment

Европски искуства во субвенционирање на ЈГПП

European experience in subsidizing PT

Најниска стапка на субвенции/грантови:

Португалија 20,2%

Грција 22%

В. Британија под 20%.

The lowest rates of subsidy/grants:

Portugal 20.2%

Greece 22%

Great Britain below 20%.



Највисоки субвенции:

Италија 69,75%

Холандија 66,95%

Чешка 64,9%.

The highest system subvention rates:

Italy 69.75%

Netherlands 66.95%

Czech Republic 64.9%.



Холандија:

Годишни субвенции до 1,5 милијарди евра во раните 90-ти (околу 0,5% од БДП).

Главна причина за редуцирање на субвенциите е политичкото незадоволство од високиот износ на субвенциите.

Netherlands:

The annual subsidies amounted to 1.5 billion Euros in the early nineties (about 0.5% of GNP).

In practice, the main reason for reducing subsidies is political dissatisfaction with the high amount of subsidies.



Три групи на градови:

Прва група:

градови во Ирска и ВБ

автобускиот превоз е доминантна форма на ЈГПП

субвенциите се пониски од 10% од оперативните трошоци.

Three groups of city-types emerge:

The first group:

Irish and UK cities

bus services are dominant form of urban PT

subsidy or grant levels tend to be less than 10% of operating costs.



Втора група:

Португалија и Грција

поширок опсег на услугите на јавен превоз

просечна стапка на субвенции од 20-25%.

The second group:

typified by Portugal and Greece

broader range of urban transport services

average rate of subvention for the urban system of 20-25%.



Останати европски градови:

поширок опсег на услуги (автобус/приградска железница/метро/трамвај/ тролејбус)

стапки на субвенционирање во опсег од 40-45%.

The rest of the European cities:

greater range of services (bus/suburban rail/LRT/Metro/tram/ trolleybus)

substantial rates of system subvention in these cities, typically of 40-45%.

Примери за субвенции во ЈГПП во Европа

Examples of PT subsidies in Europe City Ownership Subsidy rate (%)

Sharloa, Belgium state/city 71,8Prague, Czech Republic city 71,3

Amsterdam, Netherland state 69,5

Hague, Netherland autonomous corporation 69,2

Turin, Italy state 66,7Strasbourg, France state 68,2Brussels, Belgium state 64,7Budapest, Hungary state/city 61,1Freiburg, Switzerland mix 54,1

Hague, Netherland city 52Stockholm, Sweden city 52Bergamo, Italy state 46,2Vienna, Austria city 36,2Barcelona, Spain state 30,3Madrid, Spain state/city 36Dortmund, Germany state/city 24Porto, Portugal state/city 20,3Köln, Germany state 19,8Belfast, Great Britain autonomous corporation 16,9

Glasgow, Great Britain private 14,2

Dublin, Ireland city 14Lozano, Switzerland mix 10,8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Stu

ttg

ard

AG

VB

Z Z

uri

ch

IVB

In

nsb

ruck

DP

B B

rati

sla

va

GS

P B

eo

gra

d

ZE

T Z

ag

reb

SK

GT

So

fija

HK

L H

els

inki

DV

B D

resd

en

JS

P S

KO

PJE

Stapka na DDV% procentual en i znos na subvenci i te od vkupni te tro{oci i % udel na dr` avata (gradot) vo i nf rastrukturata (i nvesti ci i te)

DDV % Subvenci i % I nf rast ruktura %

ДДВ стапка (%), субвенции/вкупни трошоци (%) и учество на државата во инфраструктурни инвестиции (%)

VAT rate (%), subsidies/total costs (%) and state participation in infrastructural investments (%)



Просечен процент на субвенции за:

јавните оператори

приватните оператори

е еднаков (40,5%).

Интересна забелешка: Највисоки субвенции се забележани кај приватните оператори во Брисел, Стразбур и Хаг (над 60%).

The average subsidies percent for:

• public operators

• private operators

is the same (40,5%).

Interesting note: The highest subsidies are noticed at private operators in Brussels, Strasburg and Hag (over 60%).



Важно:

Видот на сопственост нема значајна улога во однос на потребата за субвенции и нивниот износ.

Important:

The type of ownership doesn’t have significant role referring subsidies need and amount.

Искуства во субвенционирање на ЈГПП

Experience in subsidizing PT

Во светот:

единствен само-издржувачки ЈГПП има во градовите со:

многу високи густини

ниско ниво на сопственост на автомобили

(типични примери Хонг Конг и Сингапур).

Worldwide:

the only self-supporting public transport systems are in cities with:

very high densities

low car ownership,

(such as Hong Kong and Singapore).

ЈГПП во Скопје денес

PT in Skopje today

три превозници: • ЈСП СКОПЈЕ - јавен• „Слобода превоз“-

приватен• „Мак екпрес“ – приватен

83,75% од линиите (67) покрива ЈСП Скопје

16,25% од линиите (13) покриваат приватните превозници

three PT operators:• JSP Skopje – public• “Sloboda prevoz” – private• “Mak Ekpres” – private

83,75% of the lines (67) operated by JSP Skopje

16,25% of the lines (13) operated by the private operators

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

0.5

0.55

0.6

0.65

0.7

0.75

0.8

0.85

0.9

0.95

1

1.05

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Revenue/expenditure ratioJSP Skopje

Проблеми во ЈГПП во Скопје

PT problems in Skopje

Недоволна поддршка на развојот на ЈГПП во форма на:

Недефинирани односи во ЈГПП

директна финанска помош

индиректна финансиска помош (ДДВ, повластени цени на гориво, повластени царини, повластени билети итн.)

користење на фондови и давање гаранции за кредити кај финансиски институции.

Not enough support for PT in a form of:

Not clearly defined organization of PT

Limited direct financial help

indirect financial help (VAT, reduced fuel price, reduce custom taxes, reduced fares etc.)

use of available financial sources and providing bank guarantees for credits.



Oтсуство на поддршка на развојот на ЈГПП во форма на:

приоритетен третман на возилата на ЈГПП на градските сообраќајници и крстосници

поголема на помош од надлежните за сузбивање на проблемите со неплаќање на билети и вандализам.

Lack of support for PT in a form of:

provision of priority treatment of PT vehicles (streets and intersections)

Stronger support needed from the authorities with the problem of fare evasion and vandalism in the PT vehicles.



Проблеми на превозниците:

финансиска задолженост

стар возен парк (приватни)

невозможност да се инвестира без надворешна помош

проблеми на мрежата на линии и возните редови

проблеми на тарифниот систем и системот за наплата

проблеми на системот за одржување на возилата

PT operator problems:

financial debts

old vehicle fleet (private operators)

no possibility to invest without outside help

problems with the adequate space and time coverage with the PT service

problems with the fare system

problems with the vehicle maintenance

Што понатаму?

What’s next?

ИТНО

КОЈ?

ДРЖАВА

ГРАД

ШТО?

Модел за оптимална организација на ЈГПП

Долгорочно решавање на финансирање на ЈГПП

IMMEDIATELY

WHO?

STATE

CITY

WHAT? Model for optimal

organization of PT in SkopjeLong-term solution for

financing of PT


What’s next?

ИТНО

Модел за оптимална организација на ЈГПП

Предложен модел:

Бруто транспортна работа

IMMEDIATELY

Model for optimal organization of PT in Skopje

Suggested financing:

Gross transport work model


What’s next?

ИТНО

КОЈ?

ДРЖАВА

ГРАД

ШТО? Индиректна финансиска помош:

ослободување од ДДВ повластени цени на гориво, повластени царински стапки

за увоз на нови возила гаранции и помош во

изнаоѓање на средства - фондови кај странски и домашни финансиски институции и институции на ЕУ

IMMEDIATELY

WHO?

STATE

CITY

WHAT? indirect financial help:

0 VAT tax reduced fuel price reduced custom taxes application for use of

financial funds from national and EU institutions


What’s next?

Прашање на повластени категории на патници

Слободен или повластен превоз за пензионери?

Слободен или повластен превоз за ученици и студенти?

What about some social categories of PT users in Skopje?

Free or reduced fare for retired citizens?

Free or reduced fare for students?

Препораки за Скопје

Recommendations for the city of Skopje

Промоција на политики за финансирање и субвенционирање на ЈГПП за:

еднакво ниво на инвестиции во ЈГПП и во урбаната патна мрежа

квалитетна услуга

конкурентна услуга однос на приватните возила.

Promotion of the politics for financing and subsidizing of PT for:

equal level of investments in PT and in the urban network

Provision of higher level of service

competitive service to the private car.



поддршка и унапредување на ЈГПП заради намалување на вкупните транспортни трошоци за корисниците

субвенциите се неопходни и ќе ги вратат финансиските износи кои може да се заштедат со напредок во услугата на ЈГПП

support and improvement of the PT will contribute for decreasing of the total transport costs for the user

subsidies are necessary and will reimburse the financial amounts which can be saved with advancement in PT service



Начинот на примена на субвенции е поважен отколку тоа дали постојат субвенции или не.

Непланското финансирање во ЈГПП заради обезбедување на ист низок квалитет на услуга, нема да го спаси лошо управуваниот систем.

За ефективност, субвенциите треба да бидат внимателно применети со компетентно планирање заради обезбедување на погодна услуга.

The way subsidies are applied is more important than whether there are subsidies or not.

Simply throwing more money at PT to provide the same low-quality service, will not rescue a poorly managed system.

To be effective, subsidies have to be applied carefully within a competently planned and managed system that provides superior convenience.

Заклучоци

Conclusions

Целосно запирање или отсуство на субвенции има сериозни влијанија врз квалитетот на услуга во ЈГПП:

пад на услугата

пораст на цената на билет

социјално исклучување на оние со ниски примања кои немаат автомобил.

Full suspension or absence of subsidies may have serious impacts on service quality of PT:

decline of services

increase of the fares

social exclusion of low income groups that have no car.

Заклучоци

Conclusions

Изборот за нивото на субвенции во ЈГПП:

е политички

не може да биде направен единствено врз основа на научно истражување.

The choice for the level of subsidies in public transport :

is a political one

cannot be made on the basis of scientific research only.

Заклучоци

Conclusions

Сепак, локалните и регионалните власти се оние кои вообичаено го финансираат ЈГПП, отколку националната влада.

Повеќето европски градови имаат високо ниво на субвенции за поддршка на услугата на ЈГПП.

Субвенциите во ЈГПП ќе придонесат за намалување на вкупните трошоци за граѓанинот и за заедницата.

However it is local and regional authorities that typically finance urban public transport, rather than national government.

Most European cities provide higher levels of subsidies to support PT services.

Subsidizing PT will contribute for lowering the total transport cost for the citizen and for the community.

uitp regional public transport seminar macedonia skopje 13 october 2011

Documents