Çukurova Ünİversİtesİ fen bİlİmlerİ enstİtÜsÜ yÜksek ... · kontrolü altında bazı...
TRANSCRIPT
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Gülden GERDAN
Bazı Dikloro-s-Triazin Reaktif Boyarmaddelerinin Sentezi ve Yapılarının Aydınlatılması
KİMYA ANABİLİM DALI
ADANA, 2006
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BAZI DİKLORO-S-TRİAZİN REAKTİF BOYARMADDELERİNİN SENTEZİ VE YAPILARININ AYDINLATILMASI
Gülden GERDAN
YÜKSEK LİSANS TEZİ
KİMYA ANABİLİM DALI
Bu Tez …/…./2006 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir.
İmza............…….... İmza...................…. İmza................….....
Prof.Dr. Hamit BOZTEPE Prof.Dr. Osman SERİNDAĞ Prof.Dr. Bekir ÖZÇELİK
DANIŞMAN ÜYE ÜYE
Bu tez Enstitümüz Kimya Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No
Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ
Enstitü Müdürü
İmza ve Mühür
Bu Çalışma Ç .Ü. Araştırma Fonu Tarafından Desteklenmiştir.
Proje No: FEF-2004YL-20 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
ÖZ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
BAZI DİKLORO-S-TRİAZİN REAKTİF BOYARMADDELERİNİN SENTEZİ VE YAPILARININ AYDINLATILMASI
Gülden GERDAN
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
KİMYA ANABİLİM DALI
Danışman :Prof.Dr. Hamit BOZTEPE
Yıl:2006, Sayfa:63
Jüri : Prof.Dr. Hamit BOZTEPE
Prof.Dr. Osman SERİNDAĞ
Prof.Dr. Bekir ÖZÇELİK
Bu çalışmada 2,4,6-trikloro-s-triazinin fenol ve fenol türevleri ile sıcaklık
kontrolü altında bazı türevleri sentezlendi. Elde edilen bileşikler anilin türevleri ile
diazolama reaksiyonuna girdirilerek boyarmadde sentezi yapıldı. Son zamanlarda s-
Triazin türevlerinin polimer, otomotiv endüstrisi, tarım gibi alanların yanında tekstil
endüstrisinde de yaygın olarak kullanıldığı bulunmuştur.
Sentezlenen bileşiklerin yapıları FT-IR ve UV-Vis gibi spektroskopik
metodlar ile aydınlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler: s-Triazin, Siyanürik Klorür, Diazolama, Reaktif
Boyarmadde
I
ABSTRACT
MSc THESIS
SYNTHESIS AND CHARACTERIZATION OF SOME DİCHLORO-1,3,5-TRIAZINE REACTIVE DYES
Gülden GERDAN
DEPARTMENT OF CHEMISTRY
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
UNIVERSITY OF ÇUKUROVA
Supervisor : Prof.Dr. Hamit BOZTEPE
Year: 2006, Page: 63
Jury : Prof.Dr. Hamit BOZTEPE
Prof.Dr. Osman SERİNDAĞ
Prof.Dr. Bekir ÖZÇELİK
In this study some derivatives of 2, 4, 6-trichloro-s-triazine with phenol and
phenol derivatives were synthesized under temperature controling. By the
diazotization of synthesized products with aniline derivatives, new reactive dyes
were synthesized. Some derivatives of s-tirazine have recently found to use textile
industries besides many areas like polymers, automobile industries,medicine and
agriculture in wide spread.
The structure of these compounds were determined by spectroscopic methods such as
FT-IR and UV-Vis.
Key Words: s-Triazine, Cyanuric Chloride, Diazotization, Reactive Dyes
II
TEŞEKKÜR
Akademik çalışmalarım sırasında benden her konuda ilgi ve desteğini
esirgemeyen, tez çalışmalarım süresince bilgi ve tecrübeleriyle beni yönlendiren,
deneylerin her aşamasında tartışarak çalışma azmimi artıran sevgili danışmanım,
Prof.Dr. Hamit BOZTEPE’ ye sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Çalışmalarım
süresince bana hiçbir konuda desteğini esirgemeyen hocalarıma ve arkadaşlarıma en
derin teşekkürlerimi sunarım.
Bütün öğrenim hayatım boyunca benden maddi ve manevi desteğini
esirgemeyen ve her zaman yanımda olan çok değerli aileme sonsuz teşekkür
ediyorum. Ayrıca, çalışmalarım süresince bana olan güvenini ve desteğini
esirgemeyen sevgili hayat arkadaşım Taşkın ÇARDAK’ a sonsuz teşekkür ediyorum.
III
SİMGELER VE KISALTMALAR
CA : Siyanürik asit
CDPT : 2-kloro-4,6-difenoksi-s-triazin
TPOT : . 2,4,6- trifenoksi-s-triazin
CDCPT : 2-Kloro-4,6-di(2-klorofenoksi)-s-triazin
TCPT : 2,4,6-tri(2-klorofenoksi)-s-triazin
CDDCPT : 2-Kloro-di(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin
TDCPT : 2,4,6-tri(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin
CDCMPT : 2-Kloro-4,6-di(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-traizin
TCMPT : 2,4,6-Tri(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin
g : Gram
mL : Mililitre
dk : Dakika
EN : Erime Noktası
MA : Molekül Ağırlığı oC : Santigrat Derece
IV
İÇİNDEKİLER SAYFA
ÖZ . ....................................................................................................................................I
ABSTRACT ....................................................................................................................II
TEŞEKKÜR ...................................................................................................................III
SİMGELER VE KISALTMALAR..……………………………………………………IV
İÇİNDEKİLER ................................................................................................................V
TABLOLAR DİZİNİ . .................................................................................................. VII
ŞEKİLLER DİZİNİ .....................................................................................................VIII
1. GİRİŞ ...........................................................................................................................1
1.1. s-Triazinler ................................................................................................................1
1.1.1.s-Triazin Yapıları…..…………………………………………………………..2
1.1.2. s-Triazinin Elde Edilişi………………………………………………………...3 1.1.3.s-Triazin (1,3,5-triazin) Türevleri…………………………………………….. 5
1.2. Reaktif Boyarmaddeler ….. ....................................................................................10
1.2.1. Reaktif Boyarmaddelerin Özellikleri……………………………………….. 10
1.2.2. Triazin’ in Reaktif Boyarmadde Olarak Tarihçesi…………………………..12
1.2.3. Reaktif Boyarmaddelerle Yapılan Boyama İşlemi ………………………….13
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ..........................................................................................18
3. MATERYAL VE METOT .........................................................................................23
3.1. Materyal ..............................................................................................................23
3.1.1.Kullanılan Kimyasallar .. ............................................................................23
3.1.2.Kullanılan Cihaz ve Malzemeler……….……………………....................24
3.2. Metot . .................................................................................................................25
3.2.1. 2-Kloro-4,6-difenoksi-s-triazin(CDPT) Bileşiğinin Sentezi .....................26
3.2.2. 2,4,6- Trifenoksi-s-triazin (TPOT) Bileşiğinin Sentezi ............................27
3.2.3. 2-Kloro-4,6-di(2-klorofenoksi)-s-triazin (CDCPT) Bileşiğinin Sentezi ...28
3.2.4. 2,4,6-Tri(2-klorofenoksi)-s-triazin (TCPT) Bileşiğinin Sentezi ...............29
3.2.5. 2-Kloro-di(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (CDDCPT) Bileşiğinin Sentezi 30
3.2.6. 2,4,6-tri(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (TDCPT) Bileşiğinin Sentezi .......31
V
3.2.7. 2-Kloro-4,6-di(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-traizin (CDCMPT) Bileşiğinin
Sentezi .......................................................................................................32
3.2.8. 2,4,6-Tri(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin (TCMPT) Bileşiğinin
Sentezi ..............................................33
3.2.9. CDPT Bileşiğinin 4-nitroanilin ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu ...34
3.2.10. TPOT Bileşiğinin 4-nitroanilin ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu .35
3.2.11. TPOT Bileşiğinin Sulfanilik Asit ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu36
3.2.12. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin Sentezi ..........................................37
3.2.13. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin Sentezi .............................38
3.2.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin Sentezi .......................39
3.2.15. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin Sentezi ................40
4. BULGULAR VE TARTIŞMA ..................................................................................41
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER ...................................................................................58
KAYNAKLAR ..............................................................................................................61
ÖZGEÇMİŞ ...................................................................................................................63
VI
TABLOLAR DİZİNİ SAYFA
Tablo 1.1. Triazin içerikli reaktif boyarmaddeler . .........................................................13
VII
ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA
Şekil 1.1. s-Triazin Molekülü ...........................................................................................2
Şekil 1.2. Üre ve Triazinin Başlangıç Maddesi Siyanürik Asit ........................................3
Şekil 1.3. Üreden Siyanürik Asit Oluşumu.......................................................................3
Şekil 1.4. CA Oluşum Reaksiyonları ................................................................................3
Şekil 1.5. CA ’ten Siyanürik Klorür Oluşum Reaksiyonu................................................4
Şekil 1.6. Siyano Klorürden CC Oluşma Reaksiyonu . ...................................................4
Şekil 1.7. Asetoguanamid, Guanid, Guanamid.................................................................5
Şekil 1.8. s-Triazin Türevleri ............................................................................................6
Şekil 1.9. CA ’ten Melamin Eldesi ...................................................................................6
Şekil 1.10. Üre’den Melamin Eldesi .................................................................................6
Şekil 1.11. Disiyanamid’ten Melamin Eldesi ...................................................................7
Şekil 1.12. Melamin ile Formaldehit Reaksiyonu.............................................................8
Şekil 1.13. Çapraz Bağlı Melamin-kromofor Monomerlerinin Reaksiyon
Basamakları...............................................................................................................9
Şekil 1.14. Diklorotriazinil Boyar Maddesi ....................................................................10
Şekil 1.15. RDX ..............................................................................................................10
Şekil 1.16. Reaktif Boyarmaddenin Temel Yapısı..........................................................12
Şekil 1.17. Procion Orange MX-G (CI-Reaktif Turuncu I) ............................................12
Şekil 1.18. Boyarmaddenin Bağlanma Reaksiyonları.....................................................14
Şekil 1.19. Remazol ........................................................................................................15
Şekil 1.20. s-Triazin Boyarmadde Bağlanma Reaksiyonları. .........................................16
Şekil 1.21. Selüloz Bağlanma Reaksiyonu .....................................................................16
Şekil 1.22. Triazinil Boyarmadde Bağlanma Reaksiyonları ...........................................17
Şekil 2.1. Sentezlenen Bileşik Yapısı .............................................................................18
Şekil 2.2. Herbisitlerin Genel Yapısı ..............................................................................19
Şekil 2.3. 2-amino-4-(3,5,5-trimethyl-2-pyrazolino) 1,3,5-triazine türevleri .................20
Şekil 2.4. 4-Arilamino-6-kloro-1,3,5-triazin-2(1H)one ..................................................21
Şekil 2.5. Biselektör CPS................................................................................................21
Şekil 2.6. ADS-J1 ..........................................................................................................22
VIII
Şekil 3.1. Di ve tri substütiye s-triazin sentez reaksiyonları ..........................................25
Şekil 3.2. CDPT sentez reaksiyonu ................................................................................26
Şekil 3.3. TPOT sentez reaksiyonu ...............................................................................27
Şekil 3.4. CDCPT sentez reaksiyonu .............................................................................28
Şekil 3.5. TCPT sentez reaksiyonu ................................................................................29
Şekil 3.6. CDDCPT sentez reaksiyonu …. .....................................................................30
Şekil 3.7. TDCPT sentez reaksiyonu .............................................................................31
Şekil 3.8. CDCMPT sentez reaksiyonu .........................................................................32
Şekil 3.9. TCMPT sentez reaksiyonu .............................................................................33
Şekil 3.10. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen .........................................34
Şekil 3.11. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen ...................................................35
Şekil 3.12. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen-slfanik asit sodyum tuzu............36
Şekil 3.13. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiği .................................................................37
Şekil 3.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiği ...................................................38
Şekil 3.15. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiği ...........................................39
Şekil 3.16. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiği ......................................40
Şekil 4.1. CDPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu...............................................................42
Şekil 4.2. TPOT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ..............................................................42
Şekil 4.3. CDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ...........................................................43
Şekil 4.4. TCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ..............................................................44
Şekil 4.5. CDDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu …. ...................................................44
Şekil 4.6. TDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ...........................................................45
Şekil 4.7. CDCMPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ........................................................46
Şekil 4.8. TCMPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu ...........................................................46
Şekil4.9. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin FT-IR spektrum
Örneği…..................................................................................................................47
Şekil4.10. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin FT-IR spektrum
Örneği......................................................................................................................48
Şekil 4.11. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen-Sulfanilik Asit Sodyum Tuzu
FT-IR spektrum Örneği….......................................................................................49
Şekil 4.12. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu ...............................50
IX
Şekil 4.13. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu ..................51
Şekil 4.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu .........51
Şekil 4.15. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu…. 52
Şekil4.16.4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin UV spektrumu
Örneği......................................................................................................................54
Şekil4.17.4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin UV spektrumu
Örneği .....................................................................................................................54
Şekil 4.18. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen-sulfanilik asit UV spektrumu
Örneği .....................................................................................................................55
Şekil 4.19. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin UV spektrumu...................................55
Şekil 4.20. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin UV spektrumu ....................56
Şekil 4.21. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin UV spektrumu …. ..........57
Şekil 4.22. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin UV spektrumu.........57
X
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
1. GİRİŞ
Doğal bileşikler ve ilaçların çoğu heterosiklik halkalar içerir, bunun için
organik ve inorganik kimya alanında yapılan bilimsel çalışmaların önemli bir
bölümünü heterosiklik bileşiklerle ilgili olanlar teşkil eder. Heterosiklik bileşiklerde
oksijen (O), azot (N) ve kükürt (S) gibi hetero atomlardan biri veya birkaçı halkadaki
karbon (C) ile yer değiştirmiş olarak bulunur. s-Triazinler de bu gruba dahildir
(Fessenden ve Fessenden,1990). Bu halka sistemi sentetik rezinlerin, ilaçların ve
boya kompleksleri gibi birçok maddenin yapısında bulunduğu için endüstriyel öneme
sahiptir. Yapısındaki klor atomlarının kontrollü şartlarda kolay substütiye olması,
özellikle son yıllarda araştırmacıları triazin konusunda çalışma yapmaya yöneltmiştir
(Kirk-Othmer,1965).
Triazin temelli oligomerler optik, elektrik ve optoelektronik özellikleri ile
materyal biliminde farklı uygulamalarda kullanılmaktadırlar.
Azobenzen triazinler ise fotoaktiftirler ve optik değişim yada kaydedilmiş
görüntü yaratmaya uygundurlar.
Otomotivde hexametoxymethyl melamin bileşiği yüksek kalitede kaplama
olarak arabalar da ve diğer endüstri ürünlerinde kullanılmaktadırlar.
Melamin siyanurat halojensiz alev geciktirici olarak kullanılmaktadır.
Birçok triazin türevi biyolojik aktiviteye sahiptirler ve özellikle herbisid olarak
geliştirilirler.
Ziraat de 2,4-dioksohekzahidro-1,3,5-triazin bileşiği bitkiler için antivirüs
maddesi olarak kullanılmaktadır.
Klorlanmış triazinler zararlı otların kontrolleri için sıkça kullanılan
herbisiddirler.
Triazin türevlerinin kullanıldığı en önemli dallardan biri de kanser tedavisidir.
Bir çok triazin türevi farmakolojik özelliğe sahiptirler. Çeşitli araştırmalar bu
bileşiklerin kardiotonik, neuroleptik, nootropik, antihistaminerjik, anti-HIV, antiviral
ve antikanser maddeleri olarak önemli potansiyellere sahip olduklarını göstermiştir.
Triazinin bir diğer sıkça kullanıldığı alan tekstildir. Bu alanda hem kırışıklığı
1
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
önleyici madde hem de reaktif boyar madde olarak farklı kullanımlara sahip triazin
türevleri vardır.
Triazin bileşiğinin yapısındaki klorların sıcaklıkla değişen farklı
reaktiviteleri, uygun koşullarda farklı gruplarla substütiye olabilmeleri nedeni ile
ilgileri üzerine toplamıştır.
Bu alanda çalışılmamış hala sayısız triazin bileşiği vardır.
Bu çalışmada 2,4,6-trikloro-1,3,5 triazinin fenol, 2-kloro fenol, 2,5-dikloro
fenol ve 4-klor-3-metil fenol ile türevleri sentezlenmiştir. Elde edilen bileşiklerden
2,4-difenoksi- 6-kloro-1,3,5-triazin (DPCT) ve 2,4,6-trifenoksi-1,3,5-triazin (TPT)’
in diazolanmış 4-nitro anilin ve sulfanilik asit ile kenetlenme reaksiyonları
denenmiştir. Bileşiklerin yapısal karakterizasyonu UV-VIS ve FT-IR cihazları
kullanılarak yapılmıştır.
1.1. s-Triazinler
1.1.1. s-Triazin Yapıları
s-Triazinler, bir benzen halkasındaki üç karbonla N atomunun yer
değiştirmesi sonucu oluşan molekülün adlandırılması ile ortaya çıkmıştır.
N
N
N
Cl
Cl Cl (1.1)
Şekil 1.1. s-Triazin molekül
s-Triazinlere, aromatik halka numaralandırılması göz önüne alındığında
1,3,5-triazinde denir. Çok sık karşımıza çıkan siyanürik klorür olarak
adlandırılmasının temel sebebi ise, maddenin siyanürik asitten (CA) yola çıkılarak
elde edilmesidir (şekil 1.2).
2
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
H2NCNH2
O
N
N
N
OH
HO OH
Şekil 1.2. Üre ve triazinin başlangıç maddesi siyanürik asit
Başlangıç materyali gibi bütün üre içeren ürünlerin ticari olarak elde edilme
yönteminde temel basamak 200-300 oC’ de ürenin birkaç saat ısıtılmasından
meydana gelir. Ürenin diaminizasyonu ile CA oluşur (şekil 1.3).
3H2NCONH2200-300OC
CA + 3NH2 Şekil 1.3. Üreden siyanürik asit oluşumu
Siyanürik asit’in ticari önem arz eden yukarıdaki yöntemden hariç bir başka
elde ediliş yolu ise; Ammelide yada melamin’ in %10-20’ lik H2SO4 veya HCl
çözeltisinde birkaç saat geri soğutucu altında kaynatılmasıyla olur (şekil 1.4).
N
N
N
R1
R2 R3
H2O
H+CA
Melamin R1 = R2 = R3 = NH2 Ammeline R1 = R2 = NH2 , R3 = OH Ammelide R1 = NH2 , R2 = R3 = OH Şekil 1.4. CA oluşum reaksiyonları
1.1.2. s-Triazinin Elde Edilişi İki farklı elde ediliş yönteminden bahsedebiliriz; Birincisi CA’in fosfor
pentaklorür ile reaksiyonu sonucu CA, siyanürik klorür’e (CC) dönüşür. (şekil1.5).
3
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
C3H3N3O3 + 3PCl5 C3N3Cl3 + 3POCl3 + 3HCl(CA) (CC)
Şekil 1. 5. CA ’ten siyanürik klorür oluşum reaksiyonu
Dikkat etmeliyiz ki, siyanürik klorür, asit klorür gibi reaksiyon vermiştir ve
aktif CI içeren N-klorinated bileşiklerinden oldukça farklıdır.
İkinci yöntem, siyanürik klorür, siyanoklorür’ün polimerizasyon formundan
hazırlanır ki siyanoklorür, hidrojen siyanidin CI atomuyla kolaylıkla bu formuna
döner (şekil 1.6).
HCN + Cl2 ClCN + HCl
3ClCN Siyanürik klorür Şekil 1.6. Siyano klorürden CC oluşma reaksiyonu
Triazin türevlerinin kimyasından bahsedecek olursak Pauling yaptığı
çalışmalar neticesinde bu türevlerin benzen türevleriyle karşılaştırılamayacağını
göstermiştir. Pauling triazin çekirdeğinin kararlılığını 82,5 kcal/mol rezonans enerjisi
olarak hesapladığı halde benzen için bu değeri sadece 39 kcal/mol bulmuştur.
Karbonla yer değiştirmiş olan azot, halka elektronların sayısının artmasına sebep olur
ki bu muhtemelen yüksek rezonans enerjisinin sonucudur. Böylece her azot atomu 2
fazla elektronu sahip s-triazin halkasına sunar. 6 bağ yapmış elektron ile 3 pi
elektrona sahip olur. s-Traizin’in N atomlarından dolayı elektron yoğunluğu benzene
göre daha fazladır ve buda kararlılıkta büyük rol oynar.
Kimyasal olarak melamin gibi primer amin triazin grupları diazonyum tuzları
oluşturmazlar. Siyanürik asitin OH grubu fenol ve naftolün OH grubuna benzemez
ve açillemesi çok zordur. Manyetik süssebtibilite çalışmalarında s-triazinin bazı
aromatik özellikler gösterdiği saptanmıştır. Benzen ve türevlerinden daha az
olmasına rağmen kuvvetli anistopiktir (Erden, 1995).
4
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
1.1.3. s-Triazin (1,3,5-triazin) Türevleri 1,3,5-Triazin türevlerinin elde edilmesinde daha çok siyanürik klorür
kullanılır (Barnelt, 1930).
Guanamidler diamino-s-triazinlerdendir. Bilinen sentezlerinden birisi
guanidin tuzlarının ısıtılması ile olur. Guanidin asetat, asetoguanamini verir (şekil 1.
7(a) ). Guanamindeki amino gruplarının biri yada ikisi de OH ile yer değiştirilebilir.
Guanaminler, rezinlerin oluşumundan bileşimin parçası gibi geniş suretle
kullanılırlar.
N N
N
N N
N
N N
NH3C NH2
NH2
NH2
OH
OH
OHAsetoguanamid (a)
guanid (b)
guanamid (c)
Şekil 1.7. asetoguanamid, guanid, guanamid
Trisübsütiye s-triazinler genellikle siyanürik klorojenin polimerik formuna
dönüştüğü siyanürik klorürden oluşurlar.
Siyanürik klorürdeki 3 klor atomunun reaktiflikleri farklı oranlardadır, bu
yüzden triazinin 1, 2 veya 3 klor atomunun da aynı veya farklı radikallerle yer
değiştirmesi mümkündür. Bilinen örnekleri aminodiklorotriazin (Şekil 1.8a) ve
diamino klorotriazin (Şekil 1.8b).Buna uygun olarak aminodihidroksi ve
diaminohidroksi türevleride karşımıza sık çıkar. Ammeline (Şekil 1.8c) ve ammelide
(şekil 1.8d.) bilinenleridir.
5
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
N N
NCl NH2
Claminodiklorotriazin (a)
N N
NHO NH2
NH2diaminoklorotriazin (b)
N N
NHO NH2
NH2ammeline (c)
N N
NHO NH2
OHammelide (d)
N N
NH2N NH2
NH2melamin (e)
Şekil 1.8. s-Triazin türevleri
Melamin (şekil 1. 8e) trimerik bir siyanamittir. Genellikle disiyanamid’ten
hazırlanır. Formaldehitle muamele edildikleri zaman değerli rezin formu
oluşturdukları için gözle görülür bir öneme sahiptir.
CA ve amonyağın 350 0C ve basınç altında reaksiyonu ile, siyanürik asit
melamine dönüşür(şekil 1.9).
C3H3N3O3 + 3NH3 → C3N3(NH2)3 + 3H2O
(CA) (melamin)
Şekil 1. 9. CA ’ten melamin eldesi
Melamin, basınç altında ürenin ısıtılmasıyla da hazırlanabilir (şekil 1.10).
6H2NCONH2 → melamin + 3CO2 + 6NH3
Şekil 1.10. Üre’den melamin eldesi
Veya disiyanamidin ısıtılmasıyla (şekil 1.11):
6
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
H2NCNHCN melamin + H2NCNNH
Şekil 1. 11. Disiyanamid’ten melamin eldesi
Melamin formaldehitle verdiği en yararlı ürünler arasında amino plastikler
yer alır. Bu kondensasyon ürünleri sıcakta sertleşen, yarı saydam, erime, kokusuz,
tatsız ve kolayca renklendirilebilen bir yapıya sahiptirler. Bu plastikler; Eritilebilme
ve kalıba dökülebilme özelliklerinden dolayı çeşitli amaçlarla geniş bir çalışma
alanında kullanılabilirler. Ayrıca, metilol melaminler cambezi içerisine emdirilerek
üzerine çok sert yapıda termal ve kimyasal olarak dirençli tabakalar
oluşturulabilmesi için polimerleştirilebilirler.
Bu rezinler pigment ve renkli lakların, iyon değiştirme rezinlerin, paklama
inhibitörleri, yüzdürme reaktifleri, mikrop öldürücüler, zımpara (aşındırıcılar) ve
yüzey aktif maddelerin bağlanması amacıyla boyama ve baskı uygulamalarında
kullanılır. Elektrik endüstrisinde de kullanım alanı oldukça geniştir. Bu ürünler, çok
iyi ısı ve ark direncine sahip olmaları nedeniyle yalıtım kaplayıcılar, çevirici dilimler
(commutator segments), tel kaplayıcılar olarak kullanılırlar.
Kağıt endüstrisinde melamin-formaldehit polimerleri çeşitli yöntemlerle
modifiye edilen ve torba, harita, havlu ve yiyecek paketlemede kullanılan kağıdın
nem gücünü olağanüstü artırır. Melaminin formaldehit ile yaptığı kondensasyon
ürünlerinin alkol, asit, amin ve dolgularla birleşimi genel marangozluk işlerinde,
kontraplak üretiminde, kağıt ürünlerinde, asbes ve alçıda yapıştırıcı ve bağlayıcı
olduğundan önemlidir. Bu ürünler araba lastiklerinde güçlü ve kimyasal dayanıklı
yapıştırıcıların gerektiği yerlerde kullanılırlar (şekil 1.12).
7
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
N N
NHOH2CN NHCH2O
NHCH2OHmetilol melamin
N N
NH2N NH2
NH2melamin
+ 3CH2O
N N
NHOH2CN NHCH2O
NHCH2OH
-nH2O N N
NOH2CN NHCH2O
NHCH2OHnrezin
Şekil 1. 12. Melamin ile formaldehit reaksiyonu
Melamin rezinleri yüksek saydamlık, çok büyük termal ve mekanik
sağlamlığa sahiptirler. Bu özellikleri melamin polimerlerini; optiksel dalga kılavuz
aletleri ve bilgi depolayıcıları üretme ve benzeri optik uygulamalarda potansiyel
adaylar olarak ilgi çekici yapmaktadır. 4 basamakta gerçekleşir (Mahler J. Ve Rafler
G. , 1999)
N
N
N N N NO2H2N
Cl
Cl Cl
+
1.
N
N
N
N N NO2N
Cl
Cl
5oC-HCl
H
N
N
N
N N NO2N
NH2
H2N
+2NH3
-2HCl
H
2.
8
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
N
N
N
N N NO2N
NH-CH2OH
HOH2C-HN
H
3.
2HCHO
N
N
N
N N NO2N
NH-CH2OH
C4H9OH2C-HN
H
4.
+2C4H9OH/H+
-2H2O
Şekil 1.13 Çapraz bağlı melamin-kromofor monomerlerinin reaksiyon
basamakları (Mahler J. Ve Rafler G. , 1999)
Çok sayıda triazin türevleri biyolojik aktifliklerinden dolayı tarımsal
mücadele kimyasalları özellikle herbisit olarak çalışılmıştır (Kazuya K. 1999).
Son yıllarda, siyanürik klorür (2,4,6-trikloro-1,2,5-triazin) ün
kromatografideki potansiyel kullanımı dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu durum
nükleofil ile halojenin zincirleme yer değiştirmesinin kolay ve kontrollü olarak
gerçekleşmesini sağlayan üç fonksiyonlu yapısından ve siyanürik klorür’ün
reaktivitesinden kaynaklanmaktadır. Açık ki siyanürik klorür ve çok fonksiyonlu s-
triazin türevleri ayırma biliminin çeşitli alanlardaki uygulamaları için mükemmel
adaylardır (Brückner H., 2003).
Siyanürik klorür daha bir çok faydalı uygulama alanına sahiptir. Kimyasal
bağ ile liflere bağlanabilen boyaların (reaktif boyar madde) yeni bir çeşidi siyanürik
klorür türevidir. Bu boyarmaddeler, iki veya üç molekül amino sübstitüye
boyarmaddenin siyanürik klorürle reaksiyonundan elde edilir (şekil 1. 14).
9
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
N
NN
Cl
Cl
Cl
N
NN
Cl
Cl
Bm-NH2 + Bm-NH
Bm=Boyarmadde Diklorotriazinil boyarmaddesi
Alkali
Şekil 1. 14. Diklorotriazinil boyar maddesi
s-Triazin’in bir diğer ilginç türevi bir patlayıcı olan
cyclotrimethylenetrinitramine (hexahydro-2, 4, 6-trinitro-s-triazin, Cyclonit, RDX).
Hexamethylenetetramin ve %95-100’lük nitrik asit ile hazırlanır.
CH6H12N4 + 4 HNO3 + 2 NH4NO3 + 6 (CH3CO)2O → 2C3H6N6O6 + 12 CH3COOH
Şekil 1. 15. RDX
1.2. Reaktif Boyarmaddeler
1.2.1 Reaktif Boyarmaddelerin Özellikleri
Reaktif boyarmaddeler uygun koşullar altında elyaf ile kimyasal reaksiyona
girerek kovalent bağ yapma özelliğine sahip bir boyarmadde sınıfıdır. Reaktif
boyarmaddeler önce selüloz esaslı lifler için geliştirilmiştir. Ancak şimdi yaygın
olmasa da yün, ipek, orlon, akrilik ve karışımları için de kullanılmaktadır. Tüm
reaktif boyarmaddeler selülozik iplikteki –OH gruplarına bağlanan ve protein liflerde
ise NH2 gruplarına bağlanan kimyasal grup içerir.
Boyarmadde grubu olarak azo grubu içeren reaktif boyarmaddeler aşındırma
baskılarda uygundur. Özellikle pamuk baskısında yüksek ışık ve yaş haslıklarına
sahip parlak renkler elde edilir.
Reaktif boyarmaddelerin ışık, yıkama ve ter haslıkları yüksektir. Reaktif
boyalarla boyanmış tekstil elyafı çok iyi ışık haslığı gösterir ve haslık derecesi 6’ dır.
Reaktif boyalar güneşin UV ışınlarına karşı çok iyi dirence sahip olduklarından
10
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
renkleri güneşte solmaz. Boya-lif bağları çok düşük ve yüksek PH lar da hidrolize
uğradığı için asit ve alkali haslıkları orta seviyededir. Ayrıca bu boyaların yıkama
haslıkları da çok yüksektir. Haslık dereceleri 4-5’ tir. Yıkama sırasında renk
atmazlar. Bu renk sağlamlığı boya molekülü ve tekstil elyafı arasında oluşan çok
kararlı kovalent bağdan kaynaklanmaktadır.
Reaktif boyarmaddeler genel olarak reaktif grubun kimyasal yapısına göre
veya bu grubun kimyasal reaktivitesinin derecesine göre sınıflandırılırlar.
En yaygın olarak kullanılan reaktif boyarmadde tipleri azalan aktiviteye göre şu
şekilde sıralanır:
1) Diklorotriazin (Procion M-zeneca)
2) Diflorokloroprimidin (Levafix E-Dystar)
3) Vinilsülfon ( Remazol-Dystar)
4) Monoklorotriazin (Cibacron-Ciba)
5) Kloroprimidin (Drimarene-Clariant)
6) Akrilolamino (Primazine-BASF)
7) Monoflorotriazin
Bir reaktif boyarmaddeyi oluşturan bölümler dört kısımdan oluşur:
Dye- B- Y-X
Dye: kromofor (genellikle azo, anthraquinone yada phthalocyanine’ dir.)
B: Köprü atomu ( pek çok durumda boyarmaddenin bir parçasıdır.)
Y: Reaktif grubu taşıyan kısımdır
X: İplik ile reaksiyona giren kısımdır.
Şekil 1.16. Reaktif boyarmaddenin temel yapısı
11
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
1.2.2. Triazin’ in Reaktif Boyarmadde Olarak Tarihçesi Boyarmadde endüstrisi 1856 yılında William Henry Perkin tarafından
Mauveine boyarmaddesinin keşfi ile başlamıştır. Daha sonraki yıllarda hızla yeni
boyarmaddeler üretilmeye başlandı. Asidik, bazik,naturel gibi sınıflandırmalar ile
araştırma alanları genişletildi. Bu sınıflandırmaya en geç katılan gruplardan biri
reaktif boyarmaddelerdir.
1929 yılında Haller ve Heckendorn organik aprotik çözücüler içerisinde
siyanürik klorür bileşiğindeki klor ile selülozu yer değiştirmeyi başardı.
1954’te Rattee ve Stephan reaktif boyarmaddelerle ilgili en önemli
keşiflerden birini yaptılar. Suda çözünür diklorotriazin grubu içeren boya ile selülozu
nötr ortamda muamele ettiler. Daha sonra pH değerini arttırarak selülozun hidroksil
grubunun oksijeni ile triazinin karbonu arasında kovalent bağ oluşmasını sağladı.
Elde edilen boya Procion Orange MX-G ( C.I. Reaktif Turuncu I)’ di.
N
N
NCl
ClHN
HO3S
N
SO3HO
H
N
Şekil 1. 17. Procion Orange MX-G ( C.I. Reaktif Turuncu I)
1957’de CIBA ve ICI şirketleri Cibacron ve Procion H isimli monokloro
triaizin boyarmaddelerini ürettiler.
1978’de CIBA-GEIGY şirketi tarafından monoflorotriazin boyarmaddeleri
üretildi.
Aşağıda verilen Tablo-1 de Triazin içeren reaktif boyarmaddeler üretim
yılları ile sıralanmıştır.
12
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
Tablo 1.1. Triazin içerikli reaktif boyarmaddeler
N
N
N
Cl
NH
Cl
D 1956 Procion MX (ICI)
N
N
N
Cl
NH
N
D 1957 Cibacron (CIBA)
R1
R
N
N
N
NHCH2OH
NH
NHCH2OH
D1965 Calcobond (ACY)
NN
N
HN
Cl
DSO3H
NN
N
Cl
HN D
1967 Procion Supra(ICI)
N
NN
SO3H
NH
OCH3
D
N
NN
Cl
NH
SO2CH3
D
1967 Procion SP(ICI)
13
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
1.2.3. Reaktif Boyarmaddelerle Yapılan Boyama İşlemi
Reaktif boyalarla yapılan boyama işlemlerinde kullanılan reaktif gruplar
selülozik elyafın HO- gruplarıyla etkileşirken, protein elyafların amin uçlarıyla
tepkime vererek boyarmaddenin bağlanmasını sağlar.
Cl
NH2
dye
O
NH2
dye
NH
NH2
dye
OH + HCl
NH2
dye
cell
wool
+ HCl
+ HCl2.wool-NH2
1.cell
-O-
3. OH -
Şekil 1.18. Boyarmaddenin bağlanma reaksiyonları
2-Hidroksi etil sülfonun sülfat esterinden elde edilen Remazol türü
boyarmaddelerinde doğrudan reaktif grup bulunmaz, ancak ortamda sülfat grubunun
ayrılmasıyla reaktif grup olan vinil sülfon grubu oluşturulur ve bu grubun elyaf ile
etkileşmesiyle boyarmaddenin elyafa bağlanması sağlanır.
O
NH2
SO3H
NH
SO2CH2CH2OSO2H
O
Şekil 1.19. Remazol
14
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
Triazin halkası içeren reaktif grupların bağlı olduğu boyarmaddeler, triazin
üzerindeki klorların ayrılması ile elyafa bağlanabilmektedir. Ayrılacak klor sayısına
göre molekül elyafa birden fazla noktadan bağlanabilir.
BM−dikloro-s-triazin + HO−Sel → BM− klor-s-triazin−O−Sel + HCl
BM−dikloro-s-triazin + NH2−Protein → BM−klor-s-triazin−NH−Protein
Şekil 1.20. s-Triazin boyarmadde bağlanma reaksiyonları
Boyarmadde ile selüloz liflerinin bağ yapmasını sağlamak üzere çok çeşitli
yöntemler vardır. Boyarmadde bir alkali çözeltisinden tek adımlı emdirme, kurutma
yöntemi ile aktarılabilir yada nötral bir çözeltiden aktarılarak daha sonra ayrıca alkali
muamele uygulanabilir. Rengin inkişafı için aynı zamanda ısı da kullanılabilir. Her
durumda, kumaş boyamadan sonra fiske olmamış (boyarmadde banyosundaki su ile
bağ yapmış olduğu için boyamada bir değeri olmayan) , elyafa fiziksel bağlarla
bağlanmış boyarmaddelerin uzaklaştırılması amacı ile iyice sabunlanır.
Boyarmadde bünyesinde iki veya daha fazla reaktif grup olduğunda elyafla
bifonksiyonel reaksiyona girerler. Sonuçta; boyarmaddenin elyafla yaptığı bağın çok
sağlam olması nedeni ile fiske edilmeleri de çok iyidir. Bu da boyamanın haslığı ve
boyarmadde verimi üzerine etki eden önemli faktörlerden biridir.
Reaktif boyamada istenmeyen yan reaksiyon, boyarmaddelerin %15-40’a
kadar hidrolize olmasıdır. Ancak son gelişmeler suya daha dayanıklı boyarmadde
üretimini sağlamıştır. Bifonksiyonel ve polifonksiyonel tipler bu açıdan
avantajlıdırlar. Örneğin CIBA firmasının Cibacron C markaları bifonksiyonel etki
gösterirler. Hem vinil sülfon hem de monoflorotriazin grubu içeren reaktif
boyarmaddelerdir. Bu da boyarmadde veriminin yüksek olmasına neden olur.
1991 yılında Lewis ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada pamuklu elyafı N-
metilolakrilamid ile ön işleme tabi tutarak modifiye etmişler ve hazırlanan
substratlara amin substütisyonu ile alifatik amin grupları bağlamışlardır. Bu şekilde
hazırlanmış pamuklu kumaşlar nötral ve hafif asidik boyama banyolarına elektrolit
15
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
ilave etmeksizin reaktif boyalarla boyanmış, yüksek renk verimi ve yüzde yüze
yaklaşan fikzasyon elde etmişlerdir.
Sel-OH + HO-CH2-NH-C-CH=CH2
OZnCl2 / 150oC
Sel-O-CH2-NH-C-CH=CH2 + HCl
O
Şekil 1.21. Selüloz bağlanma reaksiyonu
Uzun yıllar kumaşlar üzerinde yapılan araştırmalar göstermiştir ki pamuk
boyamasında Çektirme Yönteminin kullanılması daha yüksek verim sağlamaktadır.
Çektirme metodunda reaktif boyarmaddelerle boyama iki basamakta gerçekleşir. İlk
basamakta reaktif boyarmadde elyaf tarafından adsorplanır. Boyarmaddenin
özelliğine göre %25-90’ı çekilir. Bu basamakta boyarmadde elyafa fiske olmaz ve
boyarmadde molekülleri serbestçe hareket edebildiklerinden materyal üzerinde
üniform bir şekilde dağılırlar. Ayrıca boyarmaddenin hidroliz hızı,düşük pH
değerlerinde daha az olduğundan çözelti nötralken; yani henüz alkali ilave
edilmeden, elyafın bir süre flottede kalması boyama verimini arttırır. Düzgün bir
şekilde adsorplanan boyarmadde ikinci basamakta alkali ilavesiyle fikse olur; yani
kovalent bağlarla elyafa bağlanır. Boyama ve fiksaj sıcaklığı boyarmaddeye bağlı
olarak 20-90 oC arasında çok değişir. Fikse edici alkali olarak sodyum bikarbonat,
sodyum karbonat, tersiyer sodyum fosfat, metasilikat veya sodyum hidroksit
kullanılır.
Boyamaya başalmadan önce cihaz 10-20 dakika çalıştırılır. Sonra çözünmüş
boyarmadde ilave edilerek 10 dakika daha çalıştırılır ve alkali ilave edilir. Alkali
ilavesi sona erdikten sonra 30 dakika daha boyamaya devam edilir.
Gerçek renk tonunun ve maksimum haslığın elde edilmesi için boyama
sonunda fikse olmamış boyarmaddenin ve alkali artıklarının yıkanarak
uzaklaştırılması şarttır.
16
1. GİRİŞ Gülden GERDAN
Şekil 1.22. Triazinil boyarmadde bağlanma reaksiyonları
17
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Gülden GERDAN
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR
Pearlman ve arkadaşları(1948) 2-amino-4,6-dikloro-s-triazin sentezini şu
şekilde yapmışlardır; sıcak susuz asetonda çözünmüş siyanürik klorür çözeltisinden,
amonyağı gaz olarak geçirmişlerdir. Sıcaklığın 0oC’yi aşmayacağı şekilde verilen
amonyağın yoğun şekilde hissedilen kokusu sonucu işlemi kesmişlerdir. Sonra 5
hacim katı kadar ezilmiş buz üzerine dökmüşler, buzun tamamı eriyince ürünü
hemen süzmüşlerdir. Susuz kalsiyum klorür ile kurutmuşlar, eterde ürünü çözerek
kristallendirmişlerdir. İzolasyonu zor olduğu için hemen kullanılması gerektiğini
belirtmişlerdir.
Birkett ve arkadaşları(2003) yapısal olarak boyarmadde molekülüne bağlı üç
triazin bileşiği sentezlemişlerdir (Şekil 2.1 )
N
N
N
NH
R1 R1
R3
R2
1
23
4
5
6
11
12
13
14
15
16
2 R1= Cl, R2= H, R3= H3 R1=N(CH2CH2OH)2, R2=H, R3=H4 R1=NHCH2CH2OH, R2= H, R3= H
Şekil 2. 1. Sentezlenen bileşik yapısı
Lyapchenko N. ve arkadaşları, 2003 yılında kompleks formdaki bir dizi s-
triazin herbisitlerinin (prometryn, ametryn, simazin) metal katyonlarıyla teorik
hesaplamaları ve elektrospray ionization (ESI) mass spektrometri ile moleküler
yapıları hakkında çalışmalar yapmışlardır. Bu çalışmalarla herbisitlerin, metal
katyonlarıyla kararlı kompleks formda olduklarını göstermişlerdir.(Şekil 2.2 )
18
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Gülden GERDAN
N N
NR1 R2
R3
prometon R1=R2=NHCH(CH3)2 R3=OCH3ametryn R1=NHCH(CH3)2 R2=NHCH2CH3 R3=SCH3simazin R1=R2=NHCH2CH3
R3=Cl
Şekil 2.2. Herbisitlerin genel yapısı
Cheol Ju Lee ve arkadaşları, 2002 yılında polimerize edilebilen triazin
türevleri sentezlemişlerdir. Polimerize edilebilen sıvı kristal (LC) molekülleri
anizotropik materyaller hazırlamak için çok yararlıdırlar. Sentezlenen bileşikteki
molekül içi hidrojen bağları molekül şeklinin oluşmasında anahtar rol oynamıştır.
N
NN
Cl
Cl
Cl
+ X R
1 X= NH2, R= H2 X= OH, R= H3 X= OH, R= O(CH2)7CH3
NN
NY
YY
R
R
R
5 Y= NH, R= H6 Y= O, R= H7 Y= NH, R= O(CH2)7CH3
8 Y= O, R= O(CH2)7CH3
Şekil 2. 3. Polimerize edilebilen triazin bileşiği
19
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Gülden GERDAN
Brückner H. ve arkadaşları, 2003 yılında siyanürik klorürdeki klor
atomlarından birinin alkoxy, aryloxy gruplarıyla ve ikinci klor atomunun amid tetra
butil ester gibi L-aminoasit türevleriyle yer değiştirmesi sonucu, diastomer
formlarının sıvı kromatografik ayrımıyla izlenen DL-aminoasit türevlerinin
uygunluklarını araştırmışlardır.
Z. Brzozowski and F. Saczewski 2002 yılında yaptıkları araştırmada otuzdört
tane 2-amino-4-(3,5,5-trimethyl-2-pyrazolino) 1,3,5-triazine türevi sentezlemişlerdir.
Sentezledikleri bu türevlerin kanser tedavisinde kullanabilecekleri Ulusal Kanser
Enstitüsü tarafından açıklanmıştır.
Şekil 2.4. 2-amino-4-(3,5,5-trimethyl-2-pyrazolino) 1,3,5-triazine türevleri
H. M. Renfrew, D. A. S. Phillips and I. Bates 2003 yılında 4-arylamino-6-
chloro-1,3,5-triazin -2(1H)-one model bileşiği sentezlemişler ve asidik ortamda azot,
oksijen ve sülfür nükleofilleri ile reaksiyona girdirmişlerdir. Ana bileşiğin aksine,
piridin, nikotinik asit ve p- aminobenzene- -sulphatoethylsulphone ile reaksiyonu
sonucu oluşan bileşikler selüloz ile alkali ortamda iyi reaksiyon vermişlerdir. 4-
arylamino-6-chloro-1,3,5-triazin -2(1H)-one bileşiği boyama sırasında oluşan
istenmeyen bir yan üründür. Yapılan bu çalışma ile kullanılabilir türevlere sahip
olduğu gösterilmiştir.
20
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Gülden GERDAN
Şekil 2.5. 4-arylamino-6-chloro-1,3,5-triazin -2(1H)-one
Anna Iuliano, Cristina Lecci and Piero Salvadori 2003 yılında
enantioselektif kromotografi için yeni bir biselektör CPS sentezlemişlerdir.
Şekil 2.6. Biselektör CPS
21
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Gülden GERDAN
Kannan P. Naicker ve arkadaşları 2003 yılında HIV-1 virüsüne karşı aktif yeni
bir triazin bileşiği sentezlemişlerdir. Varolan anti-HIV ilaçlarının çok pahalı olması
ve yan etkilerinin fazlalığından dolayı yeni ilaçların araştırılmasına büyük hızla
devam edilmektedir. Bu çalışmada sentezlenen bileşiğin alternatif bir ilaç olabileceği
ifade edilmiştir.
Elde edilen bileşiğin genel yapısı şekilde verilmiştir.
Şekil 2.7. ADS-J1
22
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3. MATERYAL VE METOT
3. 1. Materyal
3.1.1. Kullanılan Kimyasallar
Bu çalışmada kullanılan kimyasallar analitik saflıkta olup isimleri, kullanıldıkları
işlemler ve temin edildikleri firmalar aşağıda verilmiştir.
SİYANÜRİK KLORÜR(C3N3Cl3) : Merk firmasından temin edilmiş olup s-
triazin türevlerinin sentezlerinde çıkış maddesi olarak kullanılmıştır.
ASETON(C2H6O) : Merk firmasından analitik saflıkta temin edilmiş olup s-
triazin türevlerinin sentezi sırasında çözücü olarak kullanılmıştır.
FENOL (C6H5OH) : Merk firmasından temin edilmiş olup siyanürik klorür
ile bağlanma reaksiyonunda kullanılmıştır.
2-KLOROFENOL (C6H4ClOH) : Merk firmasından temin edilmiş olup
siyanürik klorür ile bağlanma reaksiyonunda kullanılmıştır.
2,5-DİKLOROFENOL (C6H3Cl2OH) : Merk firmasından temin edilmiş
olup siyanürik klorür ile bağlanma reaksiyonunda kullanılmıştır.
4-KLORO-3-METİLFENOL (C7H6ClOH) : Merk firmasından temin
edilmiş olup siyanürik klorür ile bağlanma reaksiyonunda kullanılmıştır.
4-NİTROANİLİN (C6H6O2N2) : Merk firmasından temin edilmiş olup
diazolama reaksiyonunda kullanılmıştır.
SULFANİLİK ASİT (C6H7O3SN) : Merk firmasından temin edilmiş olup
diazolama reaksiyonunda kullanılmıştır.
SODYUM NİTRİT (NaNO2) : Merk firmasından temin edilmiş olup
diazolama reaksiyonunda kullanılmıştır.
HİDROKLORİK ASİT (HCl) : Merk firmasından anlitik saflıkta temin
edilmiş olup diazolama ve kapling reaksiyonlarında pH ayarlamasında kullanılmıştır.
SODYUM HİDROKSİT (NaOH) : Merk firmasından temin edilmiş olup s-
s-triazin bağlanma reaksiyonunda tuz oluşumu için, diazolama ve kapling
reaksiyonlarında tuz oluşumu ve pH kontrolü için kullanılmıştır.
23
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
HEKZAN (C6H14) : Merk firmasından analitik saflıkta temin edilmiş olup s-
triazin bağlanma reaksiyonlarının sonunda elde edilen bileşiklerin kristallendirilmesi
sırasında kullanılmıştır.
KARBONTETRA KLORÜR (CCl4) : Merk firmasından analitik saflıkta
temin edilmiş olup s-triazin bağlanma reaksiyonlarının sonunda elde edilen
bileşiklerin kristallendirilmesi sırasında kullanılmıştır.
PENTAN (C5H12) : Merk firmasından analitik saflıkta temin edilmiş olup s-
triazin bağlanma reaksiyonlarının sonunda elde edilen bileşiklerin kristallendirilmesi
sırasında kullanılmıştır.
METANOL(CH3OH) : Merk firmasından analitik saflıkta elde edilmiş olup
s-triazin üçlü bağlanma reaksiyonunda elde edilen bileşiklerin yıkanmasında
kullanılmıştır.
ETANOL(C2H5OH) : Merk firmasından analitik saflıkta elde edilmiş olup
fenolün diazonyum tuzu ile kenetlenme reaksiyonunda kullanılmıştır.
KLOROFORM (CHCl3) : Merk firmasından analitik saflıkta temin edilmiş
olup s-triazin bağlanma reaksiyonlarının sonunda elde edilen bileşiklerin
kristallendirilmesi sırasında kullanılmıştır.
DİKLOROMETAN (CH2Cl2) : Merk firmasından analitik saflıkta temin
edilmiş olup s-triazin bağlanma reaksiyonlarının sonunda elde edilen bileşiklerin
kristallendirilmesi sırasında kullanılmıştır.
3.1.2. Kullanılan Cihaz ve Malzemeler
Çalışmamız boyunca sentezlerin gerçekleştirilmesi ve yapılarının
aydınlatılmasında aşağıda verilmiş olan cihaz ve malzemeler kullanılmıştır.
Magnetik ve Mekanik karıştırıcılar: Sentazler sırasında homojen reaksiyon ortamı
oluşturmak amacıyla,
Erime noktası tayin cihazı: Gallenkamp markalı cihaz elde edilen ürünlerin erime
noktası tayininde kullanılmıştır.
Elektronik terazi: Hassas tartım işlemlerinde,
24
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
Vakumlu etüv: Sentezlenen maddelerin vakum ortamında kurutulması amacıyla
kullanılmıştır.
Diğer taraftan; 1, 5, 10 ml’ lik cam pipetler, 1 ve 2 boyunlu 100 ml’lik balonlar,
balonlar için tıpalar, damlatma hunisi, nüçhe hunisi, sıcaklık kontrolü için
termometreler sentez çalışmalarında kullanılmıştır.
FTIR: Perkin Elmer Spectrum RX/FT-IR Sys marka spektrofotometre maddelerin
IR spektrumları’ na bakılması aşamalarında kullanılmıştır.
UV-VIS: Unicam marka UV2-100 UV/VISIBLE SPECTROMETER v3.50, elde
edilen maddelerin UV taraması sırasında kullanılmıştır.
3.2. Metot
Sentezlerde kullanılan tüm çözücüler destile edilip kurutularak kullanılmıştır.
N N
NCl Cl
Cl
N N
NO O
O
R1
R4R3
R2
R1
R2
R3
R4R4
R1
R2
R3
R1= R2=R3=R4= HR1= Cl, R2=R3=R4=HR1=R4=Cl, R2=R3=HR1=R4=H, R3=Cl, R2=CH3
N N
NO O
Cl
R1
R4R3
R2
R4
R1
R2
R3
15-20 oC
25 o C
Şekil 3.1. di ve tri substütiye s-triazin sentez reaksiyonları
25
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.1. 2-kloro-4,6-difenoksi-s-triazin(CDPT) Bileşiğinin Sentezi
3.69 g (0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 25 ml 0 oC’ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosunda bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan saf su
içerisinde çözülmüş 0,04 mol 3,76 g fenol,C6H5OH, ve 0,04 mol 1,6 g sodyum
hidroksit, NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince damla damla
eklenir. Sıcaklık 1,5 saat boyunca 15-20 oC arasında tutulur. 1,5 saatten sonra
sıcaklık 25 oC’ ye çıkarılarak 1 saat daha beklenir. Ürün süzülerek vakum
desikatörde kurutulur. Yediden kristallendirme yapılarak safsızlıklar ayrılır.
Kristallendirme esnasında ürün 58 oC’ de karbontetraklorür de çözülüp 1:1 oranında
pentan eklenir ve birkaç saat beklenir. Daha sonra süzme işlemi yapılır. Elde edilen
ürünün verimi %50’ dir.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.2’ de verilmiştir.
Erime noktası : 121-123 oC
MA : 299,6 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1722 C-Cl, 1235 C-O, 800-700 triazin
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan, kloroform, karbontetra klorür(58 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
NCl O
O+
OH
22NaOH
Şekil 3.2. CDPT sentez reaksiyonu
26
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.2. 2,4,6- trifenoksi-s-triazin (TPOT) Bileşiğinin Sentezi
3,69 g ( 0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 30 ml 0 oC’ ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosu içerisinde bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan 5,64 g
(0,06 mol) fenol, C6H5OH, ve 2,4 g (0,06 mol) sodyum hidroksit, NaOH, karışımı
damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince damla damla eklenir. Sıcaklık 3 saat
boyunca 25 oC’ de tutulur. Üçüncü saatin sonunda ürün süzülür. Su ve metanol ile
yıkanır. Vakumlu etüvde 110 oC’ de kurutulur. Yeniden kristallendirme yapılarak
safsızlıklar ayrılır. Kristallendirme sırasında ürün kloroform, CHCl3, içerisinde 40 oC’de çözülüp 1:1 oranında n-hekzan, C6H14, eklenir ve birkaç saat beklenir. Daha
sonra süzne işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen ürünün verimi %60’ tır.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.3’ te verilmiştir.
Erime noktası : 234-237 oC
MA : 357,2 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1246 C-O, 800-700 triazin, 1500-1400 C-N
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan, kloroform(40 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
N O
O+
OH
33NaOH
O
Şekil 3.3. TPOT sentez reaksiyonu
27
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.3. 2-Kloro-4,6-di(2-klorofenoksi)-s-triazin (CDCPT) Bileşiğinin Sentezi
3.69 g (0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 25 ml 0 oC’ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosunda bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan saf su
içerisinde çözülmüş 0,04 mol 5,12 g 2-klorofenol,C6H4ClOH, ve 0,04 mol 1,6 g
sodyum hidroksit, NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince
damla damla eklenir. Sıcaklık 1,5 saat boyunca 15-20 oC arasında tutulur. 1,5 saatten
sonra sıcaklık 25 oC’ ye çıkarılarak 1 saat daha beklenir. Ürün süzülerek vakum
desikatörde kurutulur. Yediden kristallendirme yapılarak safsızlıklar ayrılır.
Kristallendirme esnasında ürün 50 oC’ de etanol,C2H3OH, de çözülüp soğumaya
bırakılır ve birkaç saat beklenir. Daha sonra süzme işlemi yapılır. Elde edilen ürünün
verimi %65’ dir.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.4’ de verilmiştir.
Erime noktası : 140-143,7 oC
MA : 368,6 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1748 C-Cl, 1258 C-O, 800-700 triazin
Çözündüğü sıvılar: Aseton, etanol(50 oC), metanol (50 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
NCl O
O+
OH
22NaOH
Cl
Cl
Cl
Şekil 3.4. CDCPT sentez reaksiyonu
28
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.4. 2,4,6-tri(2-klorofenoksi)-s-triazin (TCPT) Bileşiğinin Sentezi
3,69 g ( 0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 30 ml 0 oC’ ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosu içerisinde bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan 7,69 g
(0,06 mol) 2-klorofenol, C6H4ClOH, ve 2,4 g (0,06 mol) sodyum hidroksit, NaOH,
karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince damla damla eklenir. Sıcaklık
3 saat boyunca 25 oC’ de tutulur. Üçüncü saatin sonunda ürün süzülür. Su ve metanol
ile yıkanır. Vakumlu etüvde 110 oC’ de kurutulur. Yeniden kristallendirme yapılarak
safsızlıklar ayrılır. Kristallendirme sırasında ürün karbontetra klorür, CCl4, içerisinde
50 oC’de çözülüp 1:1 oranında n-hekzan, C6H14, eklenir ve birkaç saat beklenir. Daha
sonra süzne işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen ürünün verimi %55’ tır.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.5’ te verilmiştir.
Erime noktası : 172-174,5 oC
MA : 460,6 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1650 C-Cl, 1265 C-O, 800-700 triazin, 1500-1400 C-N
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan, kloroform, karbontetraklorür ( 50 oC),
benzen
N N
NCl Cl
Cl
N N
NO O
O+
OH
33NaOH
Cl
Cl
Cl
Cl
Şekil 3.5. TCPT sentez reaksiyonu
29
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.5. 2-Kloro-4,6-di(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (CDDCPT) Bileşiğinin Sentezi
3.69 g (0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 25 ml 0 oC’ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosunda bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan saf su
içerisinde çözülmüş 0,04 mol 6,48 g 2,5-diklorofenol,C6H3Cl2OH, ve 0,04 mol 1,6 g
sodyum hidroksit, NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince
damla damla eklenir. Sıcaklık 1,5 saat boyunca 15-20 oC arasında tutulur. 1,5 saatten
sonra sıcaklık 25 oC’ ye çıkarılarak 1 saat daha beklenir. Ürün süzülerek vakum
desikatörde kurutulur. Yediden kristallendirme yapılarak safsızlıklar ayrılır.
Kristallendirme esnasında ürün 50 oC’ de kloroform,CHCl3, de çözülüp soğumaya
bırakılır ve birkaç saat beklenir. Daha sonra süzme işlemi yapılır. Elde edilen ürünün
verimi %70’ dir.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.6’ de verilmiştir.
Erime noktası : 183-186 oC
MA : 436,6 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1722 C-Cl, 1235 C-O, 800-700 triazin
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan, toluen, benzen, kloroform(50 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
NCl O
O
+
OH
22NaOH
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Şekil 3.6. CDDCPT sentez reaksiyonu
30
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.6. 2,4,6-tri(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (TDCPT) Bileşiğinin Sentezi
( 0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 30 ml 0 oC’ ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosu içerisinde bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan 9,72 g
(0,06 mol) 2,5-diklorofenol, C6H3Cl2OH, ve 2,4 g (0,06 mol) sodyum hidroksit,
NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince damla damla eklenir.
Sıcaklık 3 saat boyunca 25 oC’ de tutulur. Üçüncü saatin sonunda ürün süzülür. Su ve
metanol ile yıkanır. Vakumlu etüvde 110 oC’ de kurutulur. Yeniden kristallendirme
yapılarak safsızlıklar ayrılır. Kristallendirme sırasında ürün diklorometan, CH2Cl2,
içerisinde 40 oC’de çözülüp 1:3 oranında n-heptan, C7H16, eklenir ve birkaç saat
beklenir. Daha sonra süzne işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen ürünün verimi %60’
tır.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.7’ te verilmiştir.
Erime noktası : 161,7-163,5 oC
MA : 564,1 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1722 C-Cl, 1222 C-O, 800-700 triazin, 1500-1400 C-N
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan (40 oC), kloroform, n-hekzan (50 oC),
benzen, toluen
Şekil 3.7. TDCPT sentez reaksiyonu
31
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.7. 2-Kloro-4,6-di(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin(CDCMPT) Bileşiğinin
Sentezi
3.69 g (0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 25 ml 0 oC’ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosunda bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan saf su
içerisinde çözülmüş 0,04 mol 5,68 g 4-kloro-3-metilfenol,C6H4ClCH3OH, ve 0,04
mol 1,6 g sodyum hidroksit, NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk
süresince damla damla eklenir. Sıcaklık 1,5 saat boyunca 15-20 oC arasında tutulur.
1,5 saatten sonra sıcaklık 25 oC’ ye çıkarılarak 1 saat daha beklenir. Ürün süzülerek
vakum desikatörde kurutulur. Yediden kristallendirme yapılarak safsızlıklar ayrılır.
Kristallendirme esnasında ürün 60 oC’ de n-hekzan,C5H12, de çözülüp soğumaya
bırakılır ve birkaç saat beklenir. Daha sonra süzme işlemi yapılır. Elde edilen ürünün
verimi %50’ dir.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.8’ de verilmiştir.
Erime noktası : 133-136 oC
MA : 396,6 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1734 C-Cl, 1234 C-O, 800-700 triazin, 2920 CH3
Çözündüğü sıvılar: Aseton, diklorometan, karbontetra klorür, benzen, kloroform,n-
hekzan (60 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
NCl O
O
+
OH
2NaOH
H3C
Cl
2
CH3
Cl
Cl
H3C
Şekil 3.8. CDCMPT sentez reaksiyonu
32
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.8. 2,4,6-Tri(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin (TCMPT) Bileşiğinin Sentezi
3,69 g ( 0,02 mol) siyanürik klorür, C3N3Cl3, 30 ml 0 oC’ ye soğutulmuş aseton
içerisinde çözülüp su banyosu içerisinde bekletilir. Başka bir yerde hazırlanan 9,72 g
(0,06 mol) 4-kloro-3-metilfenol, C6H3ClCH3OH, ve 2,4 g (0,06 mol) sodyum
hidroksit, NaOH, karışımı damlatma hunisi kullanılarak 15 dk süresince damla damla
eklenir. Sıcaklık 3 saat boyunca 25 oC’ de tutulur. Üçüncü saatin sonunda ürün
süzülür. Su ve metanol ile yıkanır. Vakumlu etüvde 110 oC’ de kurutulur. Yeniden
kristallendirme yapılarak safsızlıklar ayrılır. Kristallendirme sırasında ürün
diklorometan, CH2Cl2, içerisinde 40 oC’de çözülüp 1:3 oranında n-heptan, C7H16,
eklenir ve birkaç saat beklenir. Daha sonra süzne işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen
ürünün verimi %55’ tır.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.9’ te verilmiştir.
Erime noktası : 240-241 oC
MA : 502,7 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 1898 C-Cl, 1230 C-O, 800-700 triazin, 1500-1400
C-N, 2950 CH3
Çözündüğü sıvılar: Diklorometan (40 oC), etanol (50 oC)
N N
NCl Cl
Cl
N N
N O
O
+
OH
3NaOH
O
H3C
Cl
3
CH3
Cl
Cl
H3C
H3C
Cl
Şekil 3.9. TCMPT sentez reaksiyonu
33
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.9. CDPT Bileşiğinin 4-nitroanilin ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu
100 mg 4-nitro anilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Tüm işlem buz banyosunda gerçekleştirilir çünkü sıcaklığın 0 oC’de gerçekleştirilmelidir. Ayrı bir kapta hazırlanan 2 ml su içerisinde çözünmüş
100 mg sodyum nitrit, NaNO2, çözeltisi amin hidroklorür içerisine damla damla
eklenir. Reaksiyon süresince buz banyosunda bekletilir. Bu arada 100 mg CDPT
bileşiği 10 ml aseton içerisinde çözülür ve pH 8-9 olacak şekilde NaOH eklenir. Elde
edilen bu çözeltinin üzerine diazonyum klorür çözeltisi yavaş yavaş eklenerek
manyetik karıştırıcıda karıştırılır. Reaksiyon boyunca pH kontrolü yapılır. Çözelti bir
gün bekletilir ve süzülür. Elde edilen ürün vakumlu etüvde 100 oC’ de kurutulur.
Elde edilmesi beklenen bileşiğin yapısı şekil 3.10’ da verilmiştir. Ürün renkli
olmasına karşın erime noktası tespit edilememiş ve saflaştırılamamıştır.
N N
NCl O
O
+
NH2
NO2
N=N
NO2
NaNO2N N
NCl O
O
Şekil 3.10. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen
34
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.10. TPOT Bileşiğinin 4-nitroanilin ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu
100 mg 4-nitro anilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Tüm işlem buz banyosunda gerçekleştirilir çünkü sıcaklığın 0 oC’de gerçekleştirilmelidir. Ayrı bir kapta hazırlanan 2 ml su içerisinde çözünmüş
100 mg sodyum nitrit, NaNO2, çözeltisi amin hidroklorür içerisine damla damla
eklenir. Reaksiyon süresince buz banyosunda bekletilir. Bu arada 100 mg TPOT
bileşiği 10 ml aseton içerisinde çözülür ve pH 8-9 olacak şekilde NaOH eklenir. Elde
edilen bu çözeltinin üzerine diazonyum klorür çözeltisi yavaş yavaş eklenerek
manyetik karıştırıcıda karıştırılır. Reaksiyon boyunca pH kontrolü yapılır. Çözelti bir
gün bekletilir ve süzülür. Elde edilen ürün vakumlu etüvde 100 oC’ de kurutulur.
Elde edilmesi beklenen bileşiğin yapısı şekil 3.11’ da verilmiştir. Ürün renkli
olmasına karşın erime noktası tespit edilememiş ve saflaştırılamamıştır.
N N
N O
O
+
NH2 O
NO2
N=N
NO2
NaNO2N N
N O
O
O
Şekil 3.11. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen
35
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.11. TPOT Bileşiğinin Sulfanilik Asit ile Diazolama ve Kapling Reaksiyonu
2 gr sulfanilik asit, C6H4NH2SO3H, 5 ml 2n- sodyum hidroksit çözeltisinde
çözülür; üzerine 8 gr sodyum nitrit, NaNO2, ’in 10 ml saf sudaki çözeltisi ilave edilir.
Bu çözelti buzla soğutularak 5 ml 2n-HCl içerisine dökülür. Daha önce 3,69 g TPOT
25 ml aseton ve 10 ml n-HCl karışımında çözülür. Hazırlanmış bu çözelti
diazobenzen sulfanik asidin sodyum tuzu çözeltisi ile birleştirilir. Daha sonra pH 10-
11 olacak kadar sodyum hidroksit çözeltiye eklenir. Böylece boyarmaddenin sodyum
tuzu kısa bir zamanda turuncu renkte çökelti oluşturur. Ürün süzülür ve oda
sıcaklığında kurutulur.
Elde edilmesi beklenen bileşiğin yapısı şekil 3.12’ da verilmiştir. Ürün renkli
olmasına karşın erime noktası tespit edilememiştir ve ürün saflaştırılamamıştır.
N N
N O
O
+
SO3Na O
NH2
N=N
SO3Na
NaNO2N N
N O
O
O
Şekil 3.12. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen-sulfanilik asit sodyum tuzu
36
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.12. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin Sentezi
100 mg 4-nitroanilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Daha sonra buz banyosunda soğutulur. 2 ml su içerisinde çözülen
100 mg NaNO2 hazırlanan çözelti içerisine hızlı bir şekilde eklenir ve buz
banyosunda bekletilir. Oluşan çözelti diazonyum klorür içermektedir. Bu arada 100
mg fenol üzerine 10 ml etanol ve 5 ml 2 M NaOH eklenir. Elde edilen bu çözeltinin
üzerine diazonyum klorür yavaş yavaş eklenerek karıştırılır. Kırmızı renkte boya elde
edilir. 24 saat bekletildikten sonra az miktarda HCl eklenerek ortam asidik yapılır ve
çözünürlük azaltılır. Suda çözünmediği için su eklenerek çökmesi sağlanır. Süzme
işlemi gerçekleştirilir. Ürün 80-100 oC’ de kurutulur.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.13’ de verilmiştir.
Erime noktası : 220 oC
MA : 243,09 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 3418 OH, 1429 N=N, 1337 NO2
N OHNO2NO2N NH2 OH+NaNO2
HCl/NaOH
Şekil 3.13. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiği
37
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.13. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin Sentezi
100 mg 4-nitroanilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Daha sonra buz banyosunda soğutulur. 2 ml su içerisinde çözülen
100 mg NaNO2 hazırlanan çözelti içerisine hızlı bir şekilde eklenir ve buz
banyosunda bekletilir. Oluşan çözelti diazonyum klorür içermektedir. Bu arada 100
mg 2-klorofenol üzerine 10 ml etanol ve 5 ml 2 M NaOH eklenir. Elde edilen bu
çözeltinin üzerine diazonyum klorür yavaş yavaş eklenerek karıştırılır. Kırmızı
renkte boya elde edilir. 24 saat bekletildikten sonra az miktarda HCl eklenerek ortam
asidik yapılır ve çözünürlük azaltılır. Suda çözünmediği için su eklenerek çökmesi
sağlanır. Süzme işlemi gerçekleştirilir. Ürün 80-100 oC’ de kurutulur.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.14’ de verilmiştir.
Erime noktası : 195 oC
MA : 277,59 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 3448 OH, 1456 N=N, 1345 NO2, 754 Cl
NH2O2N OH
Cl
NO2N OH
Cl
+ NNaNO2
HCl/NaOH
Şekil 3.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiği
38
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin Sentezi
100 mg 4-nitroanilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Daha sonra buz banyosunda soğutulur. 2 ml su içerisinde çözülen
100 mg NaNO2 hazırlanan çözelti içerisine hızlı bir şekilde eklenir ve buz
banyosunda bekletilir. Oluşan çözelti diazonyum klorür içermektedir. Bu arada 100
mg 2,5-diklorofenol üzerine 10 ml etanol ve 5 ml 2 M NaOH eklenir. Elde edilen bu
çözeltinin üzerine diazonyum klorür yavaş yavaş eklenerek karıştırılır. Kırmızı
renkte boya elde edilir. 24 saat bekletildikten sonra az miktarda HCl eklenerek ortam
asidik yapılır ve çözünürlük azaltılır. Suda çözünmediği için su eklenerek çökmesi
sağlanır. Süzme işlemi gerçekleştirilir. Ürün 80-100 oC’ de kurutulur.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.15’ de verilmiştir.
Erime noktası : 175 oC
MA : 312,09 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 3406 OH, 1455 N=N, 1347 NO2, 754 Cl
NH2O2N OH
Cl
NO2N OH
Cl
+ NNaNO2
HCl/NaOH
Cl Cl
Şekil 3.15. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiği
39
3. MATERYAL VE METOT Gülden GERDAN
3.2.15. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin Sentezi
100 mg 4-nitroanilin içerisine 1 ml HCl ve 2 ml saf su eklenir. Böylece amin
hidroklorür oluşur. Daha sonra buz banyosunda soğutulur. 2 ml su içerisinde çözülen
100 mg NaNO2 hazırlanan çözelti içerisine hızlı bir şekilde eklenir ve buz
banyosunda bekletilir. Oluşan çözelti diazonyum klorür içermektedir. Bu arada 100
mg 4-kloro-3-metilfenol üzerine 10 ml etanol ve 5 ml 2 M NaOH eklenir. Elde edilen
bu çözeltinin üzerine diazonyum klorür yavaş yavaş eklenerek karıştırılır. Kırmızı
renkte boya elde edilir. 24 saat bekletildikten sonra az miktarda HCl eklenerek ortam
asidik yapılır ve çözünürlük azaltılır. Suda çözünmediği için su eklenerek çökmesi
sağlanır. Süzme işlemi gerçekleştirilir. Ürün 80-100 oC’ de kurutulur.
Elde edilen bileşiğin yapısı şekil 3.16’ de verilmiştir.
Erime noktası : 183 oC
MA : 291,59 g/mol
FT-IR(KBr Tabletleri, cm-1) : 3405 OH, 1423 N=N, 1342 NO2, 755 Cl, 3106 CH3
OHH3C
Cl
NH2O2N
HO
CH3
Cl+ O2N N=NNaNO2
HCl/NaOH
Şekil 3.16. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiği
40
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4. BULGULAR VE TARTIŞMA
s-Triazin bileşiğinin fenol, 2-klorofenol, 2,5-diklorofenol ve 4-kloro-3-
metilfenol ile türevleri bölüm 3’ te belirtilen yöntemle sentezlendi. Elde edilen
bileşiklerden 2-kloro-4,6-difenoksi-s-triazin (CDPT) bileşiğinin p-nitroanilin ile
boyarmadde sentez reaksiyonu ve 2,4,6-trifenoksi-s-triazin (TPOT) bileşiğinin ise p-
nitroanilin ve sulfanilik asit ile boyarmadde sentez reaksiyonları bölüm 3’te belirtilen
yöntemlerle sentezlenmeye çalışıldı. Ek olarak fenol, 2-klorofenol, 2,5-diklorofenol
ve 4-kloro-3-metilfenol bileşiklerinin p-nitroanilin ile boyarmadde sentez
reaksiyonları gerçekleştirildi. Sentezlenen bileşiklerin yapı aydınlatmaları FT-IR ve
UV-Vis cihazları kullanılarak yapıldı. Sentezlere ait spektroskopik verilerin literatür
ve kitaplardan elde edilen bilgiler ışığında değerlendirmeleri yapılmış ve sentez
ürünlerinin yapıları aydınlatılmıştır. Bileşiklerin yapı aydınlatma verileri izleyen
bölümde ayrıntılı olarak tartışılmıştır.
4.1. FT-IR Çalışmaları
4.1.1. 2-kloro-4,6-difenoksi-s-triazin(CDPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.1’ de görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 815 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1471 cm-1 ve 1551 cm-1 aromatik halka C=N gerilmesine, 1235 cm-1’ de C-O
gerilmesine, 1722 cm-1’ de C-Cl gerilmesine, 3088 cm-1’ de C-H gerilmesine, ve
1089 cm-1 ve 1143 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon
bantları, sentezlenmek istenen bileşiğin oluştuğunu doğrulamaktadır.
41
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,03,1
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100,0
cm-1
%T
3088,39
2780,67
2498,072310,23
1893,33
1753,59
1722,09
1551,731543,35
1471,35
1440,43
1398,59
1354,50
1300,53
1274,91
1235,95
1202,42
1143,44
1089,891082,61
1047,56
986,43
957,64
903,80867,87
815,38809,14
769,91
588,05
556,67536,28
Şekil 4.1. CDPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
4.1.2. 2,4,6- trifenoksi-s-triazin (TPOT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.2’ de verilmiştir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’ de
verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 805 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1493 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1246 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1168 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ve 3059 cm-1’ de C-H gerilmesine ait
gözlenen absorpsiyon bantları, TPOT bileşiğinin başarıyla sentezlendiğini
göstermektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,01,7
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
117,0
cm-1
%T
4062,26 3696,423525,46
3443,33
3059,11
2547,212448,26
2360,46
2070,012008,20
1951,081881,71
1798,131749,86
1721,65
1598,87
1569,58
1493,92
1457,45
1376,881359,23
1290,811246,45
1207,15
1168,30
1154,23
1086,49
1070,961024,85
1002,90
914,59
805,54
763,25
733,56
690,41
632,87
594,55
480,05
Şekil 4.2. TPOT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
42
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.3. 2-Kloro-4,6-di(2-klorofenoksi)-s-triazin (CDCPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.3’ de görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 809 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1493 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1258 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1083 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ve 3013 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1706
cm-1 ve 1748 cm-1’ de C-Cl gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon bantları,
sentezlenen bileşiğin yapısını desteklemektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,0
0,0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100,0
cm-1
%T
3738,89
3447,81
3013,96
2841,68
2520,392311,08
1748,161706,91
1684,09
1648,11
1588,271542,41
1507,64
1473,001442,51
1415,07
1363,35
1298,51
1258,22
1221,75
1212,03
1126,13
1083,54
1059,87
983,13
953,05
809,18
758,86
737,28
721,88
690,82627,49
601,50561,72
498,02
Şekil 4.3. CDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
4.1.4. 2,4,6-tri(2-klorofenoksi)-s-triazin (TCPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.3’ de görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 810 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1475 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1265 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1083 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ve 3064 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1650
cm-1 ve 1705 cm-1’ de C-Cl gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon bantları,
sentezlenen bileşiğin yapısını desteklemektedir.
43
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,02,2
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100,2
cm-1
%T
3698,66
3064,462832,76
2554,512464,82
2303,63
1595,15
1565,91
1475,75
1448,77
1369,52
1265,99
1220,09
1128,11
1094,79
1062,65
945,12829,02
810,09
765,97
721,83
698,27
630,55495,90
Şekil 4.4. TCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
4.1.5. 2-Kloro-4,6-di(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (CDDCPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu 4.5’ de görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’ de
verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 815 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1471 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1235 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1089 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ve 3088 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1722
cm-1 ve 1753 cm-1’ de C-Cl gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon bantları,
sentezlenen bileşiğin yapısını desteklemektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450 ,03 ,3
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
76,1
cm-1
%T
3088,39
2780,68
2497,882310,24
1893,36
1753,76
1722,09
1551,931471,33
1440,321398,77
1354,63
1300,47
1274,87
1235,97
1202,21
1143,49
1089,921082,60
1058,101047,26
1011,84
986,54
957,68
903,77
867,82
815,41809,11
769,85
718,31672,05
619,75
588,08
556,55
536,20
492,24
Şekil 4.5. CDDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
44
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.6. 2,4,6-tri(2,5-diklorofenoksi)-s-triazin (TDCPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.6’ da görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 811 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1471 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1222 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1089 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ve 3095 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1722
cm-1’ de C-Cl gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon bantları, sentezlenen bileşiğin
yapısını desteklemektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,0
0,0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100,0
cm-1
%T
3095,593064,08
2824,702550,70
2454,402334,36 1886,08
1722,32
1603,241568,061557,87
1471,04
1439,78
1399,55
1361,48
1300,61
1275,72
1258,42
1222,78
1136,57
1089,11
1049,29
986,37
957,68
886,43
872,82
825,47
811,53
645,31
586,67
560,90
547,05
Şekil 4.6. TDCPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
4.1.7. 2-Kloro-4,6-di(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin (CDCMPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.7’ da görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 804 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1479 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1234 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1050 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine, 3079 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1734
cm-1’ de C-Cl gerilmesine ve 2920 cm-1 CH3 gerilmesine ait gözlenen absorbsiyon
bantları, sentezlenen bileşiğin yapısını desteklemektedir.
45
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,0
6,910
20
30
40
50
60
70
80
9094,0
cm-1
%T
3833,98
3079,672920,88
2362,512343,49
1870,281734,14
1583,871569,41
1527,67
1478,98
1436,37
1406,84
1383,961373,97
1289,51
1266,10
1244,461160,17
1136,66
1050,58
1011,35
984,35962,16
924,86
869,11
804,71
707,61684,04
560,14
538,19509,16
Şekil 4.7. CDCMPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
4.1.8. 2,4,6-Tri(4-kloro-3-metilfenoksi)-s-triazin (TCMPT) Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.8’ da görülmektedir. Siyanürik klorürün 780 cm-1’
de verdiği spesifik trisubstütiye s-triazin pikinin 808 cm-1’ ye kaydığı gözlenmiştir.
1479 cm-1’ de aromatik halka C=N gerilmesine, 1230 cm-1’ de C-O gerilmesine,
1050 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine, 3066 cm-1’ de C-H gerilmesine ve 1898
cm-1’ de C-Cl gerilmesine, ve 2951 cm-1 ve 2922 cm-1’ de CH3 gerilmesine ait
gözlenen absorbsiyon bantları, sentezlenen bileşiğin yapısını desteklemektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,00,0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110,1
cm-1
%T
3440,45
3066,552995,09
2951,28
2922,882861,20
2611,072529,80
2453,92
2071,63
1898,21
1625,77
1589,06
1567,361478,88
1447,52
1409,85
1374,06
1362,21
1285,16
1265,18
1229,901165,55
1137,21
1090,08
1049,36
1008,53
930,32
889,99
880,52828,53
808,47
751,74706,76
665,72
560,05500,24
Şekil 4.8. TCMPT Bileşiğinin FT-IR spektrumu
46
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.9. 4-(2-Kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo Benzen Bileşiği
s-Triazin bileşiği çok hassas bir bileşik olup çok hızlı nem kapmaktadır. Saklama
koşulları ve reaksiyon koşullarının bu bileşik için önemi yüksektir. Bölüm 3’ de
belirtilen koşullarda gerçekleştirilen sayısız denemeler sonucunda 2-kloro-4,6-
difenoksitriazin(CDPT) bileşiğinin 4-nitroanilin ile bu yöntem ve koşullarda yüksek
verimli boyarmadde reaksiyonu veremeyeceği görülmüştür. Yapılan deneyler
sonucunda beyaz renkli CDPT bileşiğinin kırmızı renge dönüştüğü gözlenmiş fakat
erime noktası tayini yapılamamıştır. Alınan FT-IR spektrumları istenilen bileşiğin
sentezlenmediğini göstermiştir. FT-IR spektrumları, çıkış maddesi CDPT bileşiğine
ait spektrumlarla karşılaştırıldığında piklerde kayma gerçekleştiği görülmüş fakat
boyarmaddenin sentezlendiğini destekleyecek spesifik pikler saptanamamıştır. Şekil
4.9’ da örnek bir spektrum verilmiştir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450 ,0
32,6
40
50
60
70
80
90
100
110113,3
cm-1
%T
3726,133443,00
3298,03
3058,52
2359,382340,99
1651,90
1601,671582,90
1570,08
1504,49
1494,04
1457,24
1429,23
1378,451360,08
1343,67
1283,97
1208,79
1168,97
1153,95
1140,04
1109,52
1025,17
861,39847,94
805,87764,08
733,88
690,44
668,14
538,62
Şekil 4.9. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin FT-IR spektrum Örneği
47
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.10. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo Benzen Bileşiği
s-Triazin bileşiği çok hassas bir bileşik olup çok hızlı nem kapmaktadır. Saklama
koşulları ve reaksiyon koşullarının bu bileşik için önemi yüksektir. Bölüm 3’ de
belirtilen koşullarda gerçekleştirilen sayısız denemeler sonucunda 2,4,6-
trifenoksitriazin(TPOT) bileşiğinin 4-nitroanilin ile bu yöntem ve koşullarda yüksek
verimli boyarmadde reaksiyonu veremeyeceği görülmüştür. Yapılan deneyler
sonucunda beyaz renkli TPOT bileşiğinin turuncu renge dönüştüğü gözlenmiş fakat
erime noktası tayini yapılamamıştır. Alınan FT-IR spektrumları istenilen bileşiğin
sentezlenmediğini göstermiştir. FT-IR spektrumları, çıkış maddesi TPOT bileşiğine
ait spektrumlarla karşılaştırıldığında piklerde kayma gerçekleştiği görülmüş fakat
boyarmaddenin sentezlendiğini destekleyecek spesifik pikler saptanamamıştır. Şekil
4.10’ da örnek bir spektrum verilmiştir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,028,8
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140,8
cm-1
%T
3445,343370,98
3059,34
2352,48
1599,84
1570,15
1520,01
1494,02
1457,13
1378,671360,03
1209,13
1168,73
1154,36
1087,271025,39
914,94854,08
805,86
764,09
733,87
690,96
633,18 480,38
Şekil 4.10. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiği Spektrum Örneği
48
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.11. 4-(2,4,6-Trifenoksitriazinil)-4'-azo Benzen-Sulfanilik Asit Sodyum Tuzu
s-Triazin bileşiği çok hassas bir bileşik olup çok hızlı nem kapmaktadır.
Saklama koşulları ve reaksiyon koşullarının bu bileşik için önemi yüksektir. Bölüm
3’ de belirtilen koşullarda gerçekleştirilen sayısız denemeler sonucunda 2,4,6-
trifenoksitriazin(TPOT) bileşiğinin sulfanilik asit ile bu yöntem ve koşullarda
yüksek verimli boyarmadde reaksiyonu veremeyeceği görülmüştür. Yapılan deneyler
sonucunda beyaz renkli TPOT bileşiğinin sarı-turuncu renge dönüştüğü gözlenmiş
fakat erime noktası tayini yapılamamıştır. FT-IR spektrumları, çıkış maddesi TPOT
bileşiğine ait spektrumlarla karşılaştırıldığında piklerde kayma gerçekleştiği ve
sulafnilik asite ait olabileceği düşünülen 3415 cm-1’ de OH gerilme piki, 1376 cm-1
ve 1168 cm-1 pikleri arasında yayılma görülmüştür. Bu durum bileşiğin çok düşük
verimle de olsa oluştuğunu göstermektedir. Fakat su dışında uygun bir organik
çözücüsü bulunamadığı için saflaştırılamamıştır. Bu nedenle yapı aydınlatması
gerçekleştirilememiştir. Şekil 4.11’ de örnek bir spektrum verilmiştir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,0
-10,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
107,5
cm-1
%T
4062,63
3415,023098,57
3059,17
2899,812822,51
2605,992547,01
2448,11
2329,362281,972174,78
2070,042008,28
1969,65
1951,32
1899,06
1881,86
1840,47
1798,42
1750,211720,79
1617,99
1598,12 1575,431493,86
1457,44
1376,001361,00
1270,301248,09
1199,33 1168,73
1154,14
1086,11
1070,82
1049,76
1024,65
1002,64
914,52
827,58
805,30765,12
733,40
710,32
690,32
632,66
612,46
594,33
501,50
479,98
Şekil 4.11. 4-(2,4,6-Trifenoksitriazinil)-4'-azo Benzen-Sulfanilik Asit Sodyum Tuzu FT-IR Spektrum Örneği
49
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.12. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.12’ de verilmiştir. 3418 nm-1’ de görülen pik OH
grubuna ait spesifik bir piktir. 1429 nm-1’ de görülen zayıf pik –N=N- azo grubuna
aittir. 1337 nm-1’ de yer alan keskin pik NO2 grubunun varlığını göstermektedir.
1140 nm-1 ve 1109 nm-1’ de yer alan pikler benzen halkasının gerilmesinden
kaynaklanmaktadır. 1939 nm-1, 1795 nm-1 ve 1653 nm-1’ deki üç pik ve 847
nm-1’deki keskin pik para pozisyonunda bağlanmanın gerçekleştiğini göstermektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,01,7
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
71,8
cm-1
%T
3901,92
3418,17
3111,99
2927,192840,71
2439,14
2360,952342,61
1939,53
1653,95
1604,64
1585,88
1504,30
1458,23
1429,441402,80
1379,84
1337,52
1283,841192,95
1181,75
1140,89
1109,51
1102,08
1006,52
861,41847,29
836,28
755,66
721,99
687,51
679,84
642,42
538,16
510,04
Şekil 4.12. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu 4.1.13. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.13’ de verilmiştir. 3448 nm-1’ de görülen pik OH
grubuna ait spesifik bir piktir. 1456 nm-1’ de görülen zayıf pik –N=N- azo grubuna
aittir. 1345 nm-1’ de yer alan keskin pik NO2 grubunun varlığını göstermektedir. 754
nm-1’ deki gerilme Cl atomundan kaynaklanmaktadır. 1143 nm-1 ve 1104 nm-1’ de
yer alan pikler benzen halkasının gerilmesinden kaynaklanmaktadır. 1928 nm-1, 1784
nm-1 ve 1653 nm-1’ deki üç pik ve 857 nm-1’deki keskin pik para pozisyonunda
bağlanmanın gerçekleştiğini göstermektedir.
50
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,0
10,5
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
92,2
cm-1
%T
3448,02
3108,72
2436,98
2360,632342,67
1606,44
1592,39
1521,59
1494,37
1485,19
1456,801417,39
1374,03
1345,76
1301,00
1264,87
1184,94
1170,88
1143,76
1125,32
1104,67
1046,99
952,09
892,44874,56
857,54
835,22
754,03717,21
685,84
591,97557,79
525,88
484,45
Şekil 4.13. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu 4.1.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.14’ de verilmiştir. 3406 nm-1’ de görülen pik OH
grubuna ait spesifik bir piktir. 1455 nm-1’ de görülen zayıf pik –N=N- azo grubuna
aittir. 1347 nm-1’ de yer alan keskin pik NO2 grubunun varlığını göstermektedir. 754
nm-1’ deki gerilme Cl atomundan kaynaklanmaktadır. 1138 nm-1 ve 1071 nm-1’ de
yer alan pikler benzen halkasının gerilmesinden kaynaklanmaktadır. 1927 nm-1, 1791
nm-1 ve 1653 nm-1’ deki üç pik ve 854 nm-1’deki keskin pik para pozisyonunda
bağlanmanın gerçekleştiğini göstermektedir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,00,0
10
20
30
40
50
60
70
80
92,0
cm-1
%T
3735,19
3406,48
3104,38
2445,37
2360,692341,76
1791,701750,01
1717,311684,18
1606,56
1588,99
1560,47
1514,62
1474,52
1455,75
1402,04
1347,77
1321,20
1295,53
1279,41
1183,05
1163,30
1138,52
1108,12
1071,97
1007,12911,48
893,57
861,58
854,65
810,96
754,67
714,72703,94688,46679,82
668,16632,02
601,84
579,83
548,23
531,21
511,80
Şekil 4.14. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu
51
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.1.15. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiği
Bileşiğin spektrumu şekil 4.15’ de verilmiştir. 3405 nm-1’ de görülen pik OH
grubuna ait spesifik bir piktir. 1423 nm-1’ de görülen zayıf pik –N=N- azo grubuna
aittir. 1342 nm-1’ de yer alan keskin pik NO2 grubunun varlığını göstermektedir. 755
nm-1’ deki gerilme Cl atomundan ve 3106 nm-1’ deki gerilme ise CH3 grubundan
kaynaklanmaktadır. Benzen halkasına sübstientlerin konumu nedeniyle meta
pozisyonunda bağlanma gerçekleşmiştir.
4400,0 4000 3000 2000 1500 1000 450,035,5
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100103,1
cm-1
%T
3735,15
3106,26
2922,12
2360,852341,69
1684,14
1608,93
1587,86
1521,34
1474,19
1423,51
1400,23
1373,99
1303,241275,88
1224,87
1175,81
1155,08
1131,30
1103,63
1007,07879,95
859,85
819,06
775,63
755,80
737,22
709,53
684,24
668,19
649,80
626,88
578,00565,26
483,07459,68
Şekil 4.15. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin FT-IR spektrumu 4.2. UV Spektrumları
UV Spektrumunda s-Triazin bileşiğine ait 226 nm’ nin üzerindeki pikler n-π*
geçişlerinden kaynaklanır. Bunların altındaki pikler ise halka üzerindeki π-π*
geçişini gösterir. 2,4,6-trikloro-1,3,5-triazin bileşiğinin en belirgin piki 238 nm’ de
görülür. Triazine bağlanan farklı fonksiyonel gruplar farklı kaymalara neden olurlar.
Azo benzen türevlerinin UV spektrumlarında genelde iki tip bant görülür.
Ultraviyole bölgesindeki bant genelde fenil halkasının elektronlarının uyarılmasından
52
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
meydana gelir. İkinci bant ise, görünür bölgede –N=N- grubunun π elektronlarının
uyarılmasından oluşur.
Ultraviyole ve görünür bölgedeki bu bantların yeri ve absorpsiyon yoğunluğu,
ortamın polaritesi ve fenil halkası üzerindeki sübstitüentin yapısına ve pozisyonuna
bağlıdır. Sübstitüentin yapısından en çok görünür bölgedeki bant etkilenmektedir.
Çözücünün polaritesi arttıkça her iki bant daha uzun dalga boyuna kayar. Örneğin, p-
hidroksi azo benzen türevleri için; Etil alkol- Eter- Kloroform- Karbontetraklorür-
Siklohekzan sırası gözlenmiştir.
Burada incelenen geçişler genelde π → π* geçişleridir. Azobenzendeki azot
atomunun p- elektronun n → π* geçişi kabul edilen, 360-450 nm arasındaki zayıf
absorpsiyon bantları gösterirler. n → π* geçişi yasaklanmış olmasına rağmen p
orbitali n orbitaline çok yakın ve aynı atomda olmasından dolayı n → π* geçişi
gözlenir.
Azobenzenin görünen rengi, n → π* geçişi sonucudur. –N=N- grubunun n →
π* geçiş enerjisi benzen halkası üzerine elektron veren ve elektron çeken grupların
bağlanmasından çok etkilenmektedir.
4-hidroksiazobenzen türevleri üzerine yapılan araştırmada, sübstitüent etkisi
incelenmiş ve görünür bölgedeki bandın fenil halkası üzerindeki sübstitüentten çok
fazla etkilendiği bulunmuştur. Farklı sübstitüentler arasındaki batokromik etki
gösterme sırası şu şekilde olduğu belirtilmiştir NO2 > COOH > OH > I > Br > Cl >
CH3.
4.2.1. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiği
Elde edilmeye çalışılan bileşiğin UV spektrumu şekil 4.16’ da verilmiştir. 375
nm’ de görülen absorbans piki N=N grubuna aittir. 350 nm’ den sonra çok karışık
pikler bulunduğu için bileşiğin oluşup oluşmadığı tam olarak bilinmemektedir.
53
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
Şekil 4.16. 4-(2-kloro-4,6-difenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin UV spektrumu Örneği
4.2.2. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo Benzen Bileşiği
Elde edilmeye çalışılan bileşiğin UV spektrumu şekil 4.17’ da verilmiştir. 370
nm’ de görülen maksimum absorbsiyon piki N=N grubuna aittir. 350 nm’ den sonra
çok karışık pikler bulunduğu için bileşiğin oluşup oluşmadığı tam olarak
bilinmemektedir.
Şekil 4.17. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen Bileşiğinin UV spektrumu Örneği
54
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.2.3. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo Benzen-Sulfanilik Asit Sodyum Tuzu
Elde edilmeye çalışılan bileşiğin UV spektrumu şekil 4.18’ da verilmiştir. 320
nm’ de görülen maksimum absorbsiyon piki N=N grubuna aittir. 350 nm’ den sonra
çok karışık pikler bulunduğu için bileşiğin oluşup oluşmadığı tam olarak
bilinmemektedir.
Şekil 4.18. 4-(2,4,6-trifenoksitriazinil)-4'-azo benzen-sulfanilik asit Sodyum Tuzu UV spektrum Örneği 4.2.4. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiği
Elde edilen bileşiğin UV spektrumu şekil 4.19’ da verilmiştir. 370 nm’ de
görülen maksimum absorbsiyon piki N=N grubuna aittir. Bileşiğin renkli olması ve
azo grubunun belirlenmesi FT-IR sonucunu desteklemektedir.
Şekil 4.19. 4-Hidroksi-4'-azobenzen Bileşiğinin UV spektrumu
55
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
4.2.5. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiği
Elde edilen bileşiğin UV spektrumu şekil 4.20’ da verilmiştir. 370 nm’ de
görülen maksimum absorbsiyon piki N=N grubuna aittir. Ayrıca 4-hidroksi-4'-
azobenzen bileşiğinin UV spektrumundan farklı olarak 510 nm de görülen absorbans
piki Cl atomunun azo grubuna etkisinden kaynaklanmaktadır. Bileşiğin renkli olması
ve azo grubunun belirlenmesi FT-IR sonucunu desteklemektedir.
Şekil 4.20. 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen Bileşiğinin UV spektrumu
4.2.6. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiği
Elde edilen bileşiğin UV spektrumu şekil 4.21’ da verilmiştir.520 nm’ de
görülen maksimum absorbans benzen halkasına bağlanan iki Cl atomunun azo
grubuna etkisinden kaynaklanmaktadır. İki Cl atomunun batokromik etkisi nedeniyle
N=N absorpsiyon piki spektrumda net bir şekilde görülememektedir. 350 nm’ de
sonra karışık piklerin görülmesi de N=N absorpsiyon pikinin spektrumda
belirlenmesini engellemiştir. Bileşiğin renkli olması ve Cl atomlarının belirlenmesi
FT-IR sonucunu desteklemektedir.
56
4. BULGULAR VE TARTIŞMA Gülden GERDAN
Şekil 4.21. 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-diklorobenzen Bileşiğinin UV spektrumu
4.2.7. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiği
Elde edilen bileşiğin UV spektrumu şekil 4.22’ da verilmiştir. 350 nm’ de
görülen maksimum absorbsiyon piki N=N grubuna aittir. Ayrıca 4-hidroksi-4'-
azobenzen bileşiğinin UV spektrumundan farklı olarak 410 nm de görülen absorbans
piki Cl atomu ve CH3 grubunun azo grubuna etkisinden kaynaklanmaktadır.
Bileşiğin renkli olması ve azo grubunun belirlenmesi FT-IR sonucunu
desteklemektedir.
Şekil 4.22. 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen Bileşiğinin UV spektrumu
57
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Gülden GERDAN
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Bu çalışmada; 2,4,6-trikloro-1,3,5-triazin ile fenol, 2-klorofenol, 2,5-
diklorofenol ve 4-kloro-3-metilfenolün bazı türevleri (CDPT, TPOT, CDCPT, TCPT,
CDDCPT, TDCPT, CDCMPT ve TCMPT) sentezlendi. İkili bağlanma
reaksiyonlarında 1 mol 2,4,6-trikloro-1,3,5-triazine karşı 2 mol fenol, 2-klorofenol,
2,5-diklorofenol ve 4-kloro-3-metilfenol kullanıldı. Reaksiyon sıcaklığı ilk 1,5 saat
15 oC ve sonraki 1 saat boyunca 25 oC’ de tutuldu. Üçlü bağlanma reaksiyonlarında
ise 1 mol 2,4,6-trikloro-1,3,5-triazine karşı 3 mol fenol, 2-klorofenol, 2,5-
diklorofenol ve 4-kloro-3-metilfenol kullanıldı. Reaksiyon sıcaklığı 3 saat boyunca
25 oC’ de tutuldu. Tüm reaksiyonların sonunda CDPT, TPOT, CDCPT, TCPT,
CDDCPT, TDCPT, CDCMPT ve TCMPT ürünlerinin yanında triazinden kopan Cl
atomu ile fenol türevlerinden kopan H atomunun oluşturduğu HCl bileşiği de
çözeltilerde yer aldı. Tüm bileşiklerde, fenol türevlerinin OH grubundaki H
atomunun bazik ortamda koparılarak elde edilen fenoksi iyonunun triazin üzerindeki
Cl atomu ile yer değiştirdiği, bileşiklerin FT-IR spektrumları ile aydınlatıldı. FT-IR
spektrumunda 1222 cm-1, 1230 cm-1, 1235 cm-1, 1246 cm-1, 1258 cm-1, 1265 cm-1’
de C-O gerilmesine ait pikler bu bağlanma reaksiyonlarının gerçekleştiğini
göstermektedir. Ek olarak FT-IR spektrumunda 1050 cm-1, 1083 cm-1, 1086 cm-1,
1089 cm-1, 1143 cm-1, 1168 cm-1’ de benzen halkası gerilmesine ait pikler
bileşiklerin sentezlendiği sonucunu desteklemektedir(bkz. Şekil 4.1, 4.2, 4.3, 4.4,
4.5, 4.6, 4.7, 4.8). Ek olarak triazine bağlanma reaksiyonları denenmek üzere 4-
Hidroksi-4'-azobenzen, 4-Hidroksi-4'-azo-2-klorobenzen, 4-Hidroksi-4'-azo-2,5-
diklorobenzen, 2-Hidroksi-2'-azo-4-kloro-3-metilbenzen bileşikleri 4-nitroanilin ile
fenol, 2-klorofenol, 2,5-diklorofenol ve 4-kloro-3-metilfenol reaksiyonu sonucu
sentezlendi. Bileşiklerin FT-IR spektrumlarında 3418 nm-1, 3448 nm-1, 3406 nm-1 ve
3405 nm-1’ de alınan OH gerilme pikleri ile N=N gerilmesine ait 1429 nm-1, 1456
nm-1, 1455 nm-1, 1423 nm-1’ deki pikler bileşiklerin sentezlendiklerini
göstermektedir. Bu bileşiklerin UV-Vis spektrumlarında 375 nm, 370 nm, 320 nm,
350 nm’ de görülen maksimum absorbanslar N=N grubuna aittir(bkz şekil 4.16, 4.17,
4.18, 4.19, 4.20, 4.21, 4.22). Bileşiklerin renkli olması sonucu desteklemektedir.
58
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Gülden GERDAN
Yapılan çalışmalar s-triazin molekülünün neme karşı çok hassas olmasına karşın
sıcaklık kontrolü ve uygun şartlar sağlandığında yapısındaki klorların kolaylıkla yer
değiştirilerek farklı substütientler bağlanabileceğini göstermiştir. Ancak elde edilen
bileşiklerden 2-kloro-4,6-difenoksi-1,3,5-triazin(CDPT) bileşiğinin 4-nitro anilin ile
boyarmadde reaksiyonu ve 2,4,6-trifenoksi-1,3,5-triazin(TPOT) bileşiğinin 4-
nitroanilin ve sulfanilik asit ile boyarmadde reaksiyonları Bölüm-3’ de belirtilen
metodlarla gerçekleştirilememiştir. Kenetlenme reaksiyonu sırasında diazonyum tuzu
elektrofilik substütient olarak, kenetlenme bileşiği ise nükleofil substrat olarak
davranmaktadır. Reaksiyon S2E mekanizmasına göre yürür. Kenetlenme her zaman
iki reaksiyon üzerinden yürümektedir. Kenetlenmenin orto, para veya meta
pozisyonundan gerçekleşmesi bileşiğin üzreindeki substütiente bağlı olduğu kadar
ortamın pH değerine de bağlıdır. Reaksiyonların gerçekleşememesinin nedenlerinden
biri ortam pH’ ı olabilir. Diazonyum tuzları oluşturularken kuvvetli bir asit olan HCl
kullanılmıştır. Ortam oldukça asidiktir. Kenetleme reaksiyonu sırasında kuvvetli bir
baz olan NaOH ortama eklenerek optimum pH sağlanmıştır. NaOH eklenirken pH
kontrolü yapılmış ve pH değerinin 8-9 olması sağlanmıştır. Reaksiyonlarda istenilen
sonucun alınamamış olmasının nedenlerinden biri bu pH değerinin reaksiyonun
ilerlemesi için uygun bir değer olmamasından kaynaklanabilir. Farklı pH değerleri
kullanılarak deneyler tekrar edilebilir. Ayrıca kentelenme reaksiyonlarında CDPT
bileşiği ve TPOT bileşiği için çözücü olarak aseton kullanılmıştır. Kullanılan
çözücünün kenetlenme reaksiyonunu olumsuz etkileyebileceği düşünelerek daha
sonraki denemelerde farklı organik çözücüler kullanılabilir. Son olarak, CDPT ve
TPOT bileşiklerinin yapılarının büyüklüğü göz önüne alınarak, diazonyum tuzları
sterik etkiden dolayı kenetlenme reaksiyonlarında kullanılan CDPT ve TPOT
bileşiklerine bağlanamamış olabilir.
s-Triazin bileşiğinin fenol ve fenol türevleri ile sentezinden elde edilen
bileşiklerin, 4-nitroanilin ve sulfanilik asit bileşikleri ile boyarmadde oluşturma
reaksiyonlarında sorunlar yaşanması nedeni ile fenol ve fenol türevlerinin 4-
nitroanilin ile boyarmadde oluşturma reaksiyonları gerçekleştirilmiş ve ikinci adım
olarak s-triazin ile reaksiyona girdirilmesi planlanmıştır. Fakat bu çalışma için yeterli
zaman kalmadığı için bu denemeler daha sonraki çalışmalara bırakılmıştır.
59
5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Gülden GERDAN
Triazin içerikli reaktif boyarmaddeler yıkama haslıklarının, ter ve ışık
haslıklarının yüksekliği nedeniyle tekstil sektüründe oldukça ilgi gören
boyarmaddelerdir. Daha sonraki çalışmalarda, uygun koşullar araştırılarak verimi
yüksek, yıkama, ter ve ışık haslığının yüksekliği nedeniyle tekstil sektöründe
kullanımı tercih edilecek reaktif boyarmadde sentezi gerçekleştirilebilir.
.
60
KAYNAKLAR
SERİNDAĞ,OSMAN VE HALEFOĞLU,Yusuf Ziya;Tekstil Kimyası, St.Nobel,
Kasım 2001; pg 47-48.
KİRK AND OTHMER;1969. Encyclopedia of Chemical Technology;Volume 2,
pg 869-870
KİRK AND OTHMER;1969. Encyclopedia of Chemical Technology;Volume 7, pg
630-640
BİRKETT, E.HELEN; 2003. Structural investigations of three triazines: Solution-
state NMR Studies of Internal Rotation and Structural Information from solid-
state NMR, plus a full structure determination from powder x-ray diffraction
in one case.
ÖZCAN,YILDIZ;1984,İstanbul.Tekstil Elyaf ve Boyama Tekniği, Pg 316-338.
Z. BRZOZOWSKİ AND F. S CZEWSKİ,2002,POLONYA. Synthesis and
antitumor activity of novel 2-amino-4-(3,5,5-trimethyl-2-pyrazolino)-1,3,5-
triazine derivatives
A. H. M. RENFREW, D. A. S. PHİLLİPS AND I. BATES ,2003,İNGİLTERE. 4-
Arylamino-6-chloro- 1,3,5-triazin -2(1H)-ones: nucleophilic substitution of a
model compound in acid medium to produce novel fibre reactive triazinyl
derivatives.
ANNA IULİANO, CRİSTİNA LECCİ AND PİERO SALVADORİ, 2003,
İTALYA. The s-triazine moiety as a scaffold for connecting different chiral
auxiliaries: synthesis of new biselector CSPs for enantioselective
chromatography
KANNAN P. NAİCKER, SHİBO JİANG, HONG LU, JİAHONG Nİ, LOUİSE
BOYER-CHATENET, LAİ-Xİ WANG AND ASİM K. DEBNATH,
2003,AMERİKA. Synthesis and anti-HIV-1 activity of 4-[4-(4,6-
bisphenylamino-1,3,5 triazin-2-ylamino)-5-methoxy-2-methylphenylazo]-5-
hydroxynaphthalene-2,7-disulfonic acid and its derivatives.
61
CHEOL JU LEE, SEUNG JU LEE VE Jİ YOUNG CHANG, Nisan 2002.
Synthesis of a polymerizable discoit liquid crystalline compound with a 1,3,5-
triazine core. Tetrahedron Letters 43, page 3863-3866.
VLADİMİR BOJİNOV AND IVO GRABCHEV, Ocak 2002. Synthesis and
Application of new combined 2,2,6,6-tetramethylpiperidine-2-
hydroxybenzophenone 1,3,5-Triazin Derivatives as Photostabilizers for Polymer
Materials. Journal of Photochemistry and Photobiology A: Chemistry,
Volume 146, Issue 3.
BERTH VERHEYDE, WOUTER MAES AND WİM DEHAEN, Aralık 2001. The
Use of 1,3,5-Triazines in Dendrimer Synthesis, Material Sience and
Engineering:C, Volume 18, Issue 1,2.
QİANG FANG, XUEMEİ DİNG, XİONGYİNG WU AND LUXİA JİANG,
Ağustos 2001. Synthesis and Characterization of a Novel Functional Monomer
Containing Two Allylphenoxy Groups and one s-Triazin Ring and The
Properties of Its Copolymer With 4,4’-bismaleimidodiphenylmethane(BMDPM).
Polymer, Volume 42, Issue 18.
CHİ-HAN LEE AND TAKAKAZU YAMAMOTO, Haziran 2001. Synthesis and
Chracterization of a New Class of Liquid-Crystalline, Highly Luminescent
Molecules Containing a 2,4,6-triphenyl-1,3,5-triazin Unit. Tetrahedron Letters,
Volume 42, Issue 24.
GOPALSAMY A. AND YANG H., Haziran 2001. Combinatorial synthesis of
Heterocycles: Solid-Phase Synthesis of 6-amino-2,4-dioxo-3,4-dihydro-1,3,5-
triazine derivatives. Journal of Combinatorial Chemistry, Volume 3, Issue 3.
ERDEN, Emel ; Eylül 1995, ADANA; Bazı Simetrik\Asimetrik s-Triazin
Türevlerinin Sentezi ve UV, IR Absorbsiyon Spektrumlarının Değerlendirilmesi
Z. BRZOZOWSKİ AND M. GDANİEC, Aralık 2000. Synthesis, Structural
Chracterization and Antitumor Activity of Novel 2,4-Diamino-1,3,5-Triazine
Derivatives. European Journal Medicinal Chemistry, Volume 35, Issue 12.
62
ÖZGEÇMİŞ
1979 yılı Adana doğumlu. İlk ve orta ve lise eğitimini Adana’da tamamladı.
2001 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kimya Öğretmenliği
Bölümü’nden mezun oldu. 2001 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak
başladığı İngilizce Öğretmenliği görevine hala devam etmektedir. 2003 yılında
Çukurova Üniversitesi Kimya Anabilim Dalı’nda yüksek lisans programına başladı.
63