canlilarin yapisinda bulunan temel bİleŞİkler
DESCRIPTION
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER. ATOM. Maddeyi oluşturan en küçük birim ( Canlı ve cansız tüm varlıklarda). ELEMENT. Bir cins atomdan oluşan oluşan saf maddeler. C ,H, O ,N, P,S. İki ya da daha fazla elementten oluşan saf maddeler. BİLEŞİKLER. ORGANİK VE İNORGANİK - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/2.jpg)
ATOM Maddeyi oluşturan en küçük birim( Canlı ve cansız tüm varlıklarda)
ELEMENT Bir cins atomdan oluşan oluşan saf maddeler
C ,H, O ,N, P,S
BİLEŞİKLERİki ya da daha fazla elementten
oluşan saf maddeler
ORGANİK VE İNORGANİKBİLEŞİKLER
![Page 3: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/3.jpg)
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
İNORGANİK BİLEŞİKLER ORGANİK BİLEŞİKLER
•..........................•..........................•..........................•..........................•..........................
•..........................•..........................•..........................•..........................•..........................•……………………….•………………………
![Page 4: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/4.jpg)
İnorganik Bileşiklerin Özellikleri• Düzenleyicidirler
• Canlılar tarafından sentezlenemezler. hazır alınır.
• Karbon ( C ) içermezler • ( İstisna : CO, CO2,CO3 ) • Enerji vermezler.• Genellikle cansız yapıların bileşenleridir• Organik moleküllere nazaran daha basit
bir yapıya sahiptirler. Asla hidroliz edilmez yani su ile parçalanmazlar.
![Page 5: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/5.jpg)
Canlılardaki İnorganik Bileşikler
• 1 ) SU : Hücrenin , dolayısıyla da canlının
büyük bir kısmı sudan oluşur. ( İnsan vücudunun %65’i , kemik dokusunun %20-25’i, beynin %80-85’i )
![Page 6: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/6.jpg)
Suyun Canlılık İçin Önemi• 1. FOTOSENTEZ : Yeşil bitkilerdeki
fotosentez olayının hammaddesidir. Su sentezlenen besinlerin ................ kaynağıdır. Aynı zamanda ortama verilen oksijenin de kaynağı sudur.
![Page 7: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/7.jpg)
2. Polardır, bu nedenle iyi çözücüdür.
Kohezyon: benzer moleküller arası çekimdir (yüzey gerilimi yaratır)
Adhezyon: farklı moleküller arası çekimdir.
![Page 8: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/8.jpg)
3. Enzimlerin çalışması için ortam hazırlar. (%15’in altında su bulunduğu durumlarda enzimler çalışamaz)
4. Sindirim olayında görev alır 5.Vücut ısısının düzenlenmesinde rol
oynar.(özgül ısısı yüksektir) sıcak lık değişimleri yavaştır.
6. Canlının metabolizması sonucu oluşan ,zararlı atıkların seyreltilmesinde ve vücuttan atılmasında görev alır.
7. Bitki ve hayvanda madde taşınması
![Page 9: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/10.jpg)
ASİTLER• Suda çözündüklerinde hidrojen
iyonu ( H+ ) veren bileşiklerdir.• Tatları ............• Turnusol kağıdının rengini.............
................çevirirler • Yapısında C atomu taşıyan
çoğuna ............ ,taşımayanlarına ............. asit denir.
• Ör : Laktik asit ( C3H6O3)(...............)
HCl (........................)
![Page 11: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/11.jpg)
• HCl H++Cl-
• Turnusol kağıdı asit ve bazların ayıracıdır. • Asitler
Mavi Turnusol Kırmızı Turnusol
![Page 12: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/12.jpg)
• BAZLAR :• Suda çözündüklerinde hidroksil iyonu
(OH-) veren maddelere baz denir. • Tatları .............• Turnusol kağıdının
rengini ................. .............. çevirirler.• Yapısında genellikle C ve N
bulunduranlar organik , diğerleri inorganik baz adını alır
• Ör : Metilamin ( CH3NH2)
Sodyum hidroksit ( NaOH )
![Page 13: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/13.jpg)
İNDİKATÖR• İndikatör çözeltinin pH ına göre
rengi değişen asit ve baz ayıracıdır.
• Turnusol kağıdı ( Litmus ) , pH kağıdı ve pH metre asitlik bazlık derecesini ölçmek için kullanılabilir. Likenlerden elde edilir.
...........çözelti
...........çözelti
![Page 14: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/14.jpg)
ASİTLİK-BAZLIK DENGESİ• Bir çözeltinin asitlik-bazlık dengesi
H+ iyonu konsantrasyonunun bir ölçümü pH şeklinde ifade edilir.pH , 0 dan 14’e kadar olan bir çizelge ile gösterilir.
• pH < 7 ise çözelti ...............( )• pH = 7 ise çözelti ...............( )• pH > 7 ise çözelti ...............( )
![Page 15: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/15.jpg)
*** Çözeltinin asitlik derecesi arttıkça pH’ı ........... , Çözeltinin bazlık derecesi arttıkça pH’ı.............
![Page 16: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/16.jpg)
Ödev • Asit-bazların
– Özelliği– İndikatörleri– H iyon miktarları
• Tuz nasıl oluşur?• Nötrleşme reaksiyonu?• Canlılarda pH derecesinin önemi nedir?• Vücudumuzdaki tampon mekanizmasına
örnek?
![Page 17: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/17.jpg)
• pH olcumleri metabolizma icin oldukca onemlidir. Bazı hastalıkların tanısının konmasında idrarın ve kanın pH derecesi araştırılır. Orneğin kanın normal pH değeri 7,2 - 7,4 iken, şeker hastası olan insanlarda bu değer normal değerin altındadır.
• pH değeri organizma icin olduğu kadar biyokimyasal tepkimelerin gercekleşebilmesi icin de onemlidir
![Page 18: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/18.jpg)
• *** pH değeri organizma için çok önemlidir. Çünkü ph daki çok küçük değişikliklere bile canlılar çok duyarlıdır. Çünkü her ............... çalışabildiği kendine özel bir pH’ı vardır. Bu pH da meydana gelen bir değişiklik biyokimyasal tepkimelerin oluşumunu engeller.Örneğin insanın kanının pH’ı 7.4 tür. Bu değer 7 ye düşerse veya 7.8 in üzerine çıkarsa ölüm gerçekleşir.
![Page 19: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/19.jpg)
• Toprağın asitliği artarsa organik maddelerin parcalanmasını sağlayan, nitrat ureten ve atmosferdeki azot miktarını sabit tutan bakterilerin aktivitesi azalır
![Page 20: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/20.jpg)
• Vücudumuzda olduğu gibi topraktada farklı pH değerleri vardır. Toprağın pH ına göre toprakta yetişen bitkiler çeşitlilik gösterir. Birçok bitki toprağın pH sı 6-7 olduğunda büyür.
• Ör : Ortanca topraktaki pH değerine göre rengini alır. Toprak ne kadar asitliyse bitki o kadar mavi-mor çiçek açar.
![Page 21: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/21.jpg)
• kanın pH 7.4 de kalmasında etkili olan karbonik asittir. ( H2CO3 )
• Kanda asitlik azalırsa(pH bazik) Karbonik asit sulu ortamda H+ ve HCO3
- iyonlarına ayrışır.
• H2CO3 H+ + HCO3-
• Ortamda hidrojen iyonu derişimi artar, pH düşer. Bu durumda kanın asitliği de artar.
Enzim
![Page 22: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/22.jpg)
• Kan pH sı düştüğünde(asitlik artar) bikarbonat iyonları hidrojen iyonlarını tekrar kendisine bağlar.
• H+ + HCO3- H2CO3
• Bu durumda kanın pH’ı yükselir, asitliği azalır. Dolayısıyla H2CO3
kan pH sı düştüğünde H+ iyonu alıcısı,arttığında H+ iyonu vericisi olarak görev yapar.
Enzim
![Page 23: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/23.jpg)
• Asit yağmurları nedir? Canlıları nasıl etkiler?
![Page 24: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/24.jpg)
TUZLAR
• Asitlerle bazların veya asitlerle bazı metallerin tepkimeye girmesi ile oluşur. Asidin H+ iyonu ile bazın OH- iyonu birleşirken H2O açığa çıkar ve “TUZ” oluşur. HCl + NaOH NaCl + H2O
(Asit) (Baz) --- (Tuz) (Su)
![Page 25: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/25.jpg)
• Hücre içinde ve hücrelerin arasında çeşitli mineral tuzları vardır. Örneğin sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi
Kalsiyum ve fosfor tuzları dişlerin ve kemiklerin yapısına katılmaktadır. Kalsiyum tuzları kasların kasılmasında, kalbin ve sinir hucrelerinin calışmasında, hucreler arası iletişimde ve bazı tepkimeleri hızlandıran enzimlerin calışmasında etkilidir.
![Page 26: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/26.jpg)
Table 2.1
![Page 27: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/27.jpg)
• Klor tuzları, mide oz suyunun uretiminde ve hormonların calışmasında etkilidir.
• Magnezyum tuzları kas ve sinir sisteminin calışmasında kullanılır.
• Sodyum tuzları ise kalp ritminin duzenlenmesi ve kas kasılması, sinir hucrelerindeki iletimin sağlanması ve enzimlerin calışmasında gorev alır.
• Na, K ve Ca tuzları olması gereken değerin altında olursa kalp rahatsızlığı yaşayabilir veya bayılabilirsiniz.
![Page 28: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/28.jpg)
fl9aMİNERALLER
• Mineraller, vucudun sağlıklı yapısının korunması icin gerekli olan, canlıların yapılarında sentezleyemediği ve dışarıdan almak zorunda olduğu inorganik maddelerdir.
![Page 29: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/29.jpg)
Minerallerin En Önemli Fonksiyonları
1. Vitamin ve hormon gibi moleküllerin yapısına katılırlar
2. Kanın osmotik basıncının ayarlanmasında görev alırlar, alyuvarda demir(hemoglobin) bulunur.
3. Kas kasılmasında ve sinirlerde uyartı iletiminde rol oynarlar
4. Bazı enzimlerin yapısına katılarak (kofaktör) yardımcı katalizör görevi yaparlar .***
5. Sindirilmezler(hidroliz olmazlar). Doğrudan kana geçerler
![Page 30: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/30.jpg)
• Cok eskiden insanlar odun ve diğer bitki atıklarını once yakarlar sonrasında kul haline gelen atıkları, yıkama ve kurutma işleminden sonra bahcelerindeki sebze ve meyve ağaclarının diplerine dokerlerdi
• Cunku yanma sonrasında kalan kul icerisinde potasyum karbonat bol miktarda bulunur.
![Page 31: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/31.jpg)
Mineraller fl9a
Mineral adı Görevi Eksikliğinde oluşan hastalıklar
Demir
İyot
Fosfat
Kalsiyum
Sodyum
Çinko
Magnezyum
Potasyum
Flor
Klor
![Page 32: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/32.jpg)
SODYUM VE KLOR• Sodyum ve Klorun temel kaynağı
tuzdur• Vücudun su (ozmotik) dengesinin
düzenlenmesini sağlar• Kas ve sinir sisteminin çalışması için
gereklidir.
POTASYUM• Su dengesinin sağlanmasına
yardımcı olur.• Sinirsel iletimde gereklidir.• Kasların uyarılmasında görev
alır• Kan pıhtılaşmasını düzenler.
![Page 33: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/33.jpg)
KALSİYUM• Bu mineral büyük oranda
vücudumuzdaki kemiklerde bulunur. Eksikliği yüksek oranlara vardığında diş ve sırtta ağrılar, kemiklerde zayıflama, çatlama ve kolay kırılma görülür.
• Raşitizm hastalığı ortaya çıkar• Osteomalazi -yetişkinlikte
![Page 34: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/34.jpg)
FOSFOR• Kalsiyumla beraber kemiklerin
ve dişlerin yapımında görev alır.• Ayrıca hücrede enerji elde
edilmesinde görev yapar(ATP). • DNA ve RNA nın yapısında
bulunur.
![Page 35: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/35.jpg)
MAGNEZYUM • Kalsiyum ve fosforla birlikte dişin
yapısına katılır.• Kas ve sinir sisteminin düzenli
çalışmasında görevlidir.• Sakinleşmeye yardımcı olduğu için
" Anti stress Minerali " olarak bilinir.
• Magnezyum kandaki şekerin enerjiye dönüştürülmesinde önemli bir rol alır(kofaktör).
![Page 36: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/36.jpg)
DEMİR• Kana renk veren hemoglobin Ve
kaslara renk veren miyoglobin pigmentlerinin üretimi için gereklidir.
• Ayrıca metabolizmada birçok enzimin yapımı için de demire ihtiyaç vardır.
• Dalak,karaciğer ve kemik iliği Demir depo eden organlarımızdır.
![Page 37: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/37.jpg)
• Demir eksikliği durumunda hemoglobin üretilemez.Bunun sonucunda kansızlık ( anemi) ortaya çıkar
• Demir vücutta büyümeye yardım eder,yorgunluğa karşı ve hastalıklardan korunmada kullanılır.
• Demir özellikle kadınlar için daha önemlidir çünkü eksikliği en çok görülen mineraldir
![Page 38: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/38.jpg)
İYOT• Tiroid bezinden salgılanan tiroksin
Hormonunun yapımında görev alır.Ayrıca metabolik fonksiyonlar için gereklidir ve enerji elde etmede rol oynar
• Eksikliğinde guatr hastalığı ortaya çıkar
![Page 39: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/39.jpg)
BAKIR• Bazı enzimlerin yapısına katılır.• Oksijeninin hemoglobine
bağlanmasında görev alır.• Karaciğerde depolanır• Vitamin C'nin kullanımı için
gereklidir.• Sinir hücreleri ve bağ dokusu için
bakır miktarı önemlidir.
![Page 40: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/40.jpg)
ÇİNKO• Vücuttaki pek çok fonksiyonda
görev alır. • RNA ve DNA oluşumu ve
proteinlerin enerjiye dönüştürülmesi için çok önemlidir.
• Vücuttaki her hücrede Çinko vardır.
• Zihinsel fonksiyonlarda,vücudun kendi kendini iyileştirmesi ve yenilemesi gereken durumlarda,
![Page 41: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/41.jpg)
• Bu mineralin varlığına ihtiyaç duyan organlar; kalp, beyin ve üreme sistemidir.
• Kan şekerinin düzenlenmesinde rol oynayan insülin hormonunun üretimi için gereklidir.
• Yemeklerin pişirilme yöntemleri, stres,alkol alımı ve diğer faktörlerle vücuttaki çinko oranı azalır
![Page 42: CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061520/56814f89550346895dbd42a4/html5/thumbnails/42.jpg)
KÜKÜRT• Aminoasit ve proteinlerin
yapısına katılabilir.• Sağlıklı saç, cilt ve tırnaklar için
gereklidir.• Oksijen dengesinin korunmasına
yardımcı olur,bu da beyin fonksiyonları için çok önemlidir.
• Karaciğerde safra salgılanmasına yardımcı olur.