uniwersytety - federacjautw.pl · w roku 2015 obchodzimy także jubileusz 40. lecia ruchu...

UNIWERSYTETYtrzeciego wieku NR 7 marzec 2015

temat numeru: II KONGRES UNIWERSYTETW TRZECIEGO WIEKU

LICZBA UTW W POLSCESTAN NA MARZEC 2015 R.

(baza Oglnopolskiej Federacji Stowarzysze UTW w Nowym Sczu)

TO CZNA LICZBA UTW W POLSCESTAN NA MARZEC 2015 R.520

Realizacja: Oglnopolska Federacja Stowarzysze

Uniwersytetw Trzeciego Wieku33-300 Nowy Scz, ul. Jagielloska 18,

tel./fax: 18 443 57 08, tel. kom: 696 95 20 16, e-mail: [email protected], www.federacjautw.pl

Redaktor Naczelny: Wiesawa BorczykRedakcja: Daniel Jachimowicz, Wojciech Nalepa, Paulina Podwika

Wsppraca: Elbieta Pacho, Krystyna Bielowska, Ewa Piat, Barbara Fustoczenko, Anita Sobaska

Korekta: Andrzej Zarych, Skad: Ewa MrzekZdjcia: Miosz Saaciski, Micha Jzefaciuk Kancelaria Senatu

Druk: Drukarnia Nowodruk, Nowy Scz

Szanowni Pastwo!W tym roku przypada 40. rocznica zaoenia pierwszego w Polsce Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Zaoycielka tego Uniwersytetu Trzeciego Wieku przy Centrum Medycznego Ksztacenia Podyplomowego w Warszawie prof. Halina Szwarc, bya lekarzem, naukowcem, wykadowc akade-mickim i spoecznikiem. Za sub m.in. dla wywiadu an-tyhitlerowskiego zostaa odznaczona orderem wojskowym Virtuti Militari. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczeglnym znaczeniu wiadectwa ycia, misji i osigni profesor Ha-liny Szwarc oraz wyjtkowej roli Uniwersytetw Trzeciego Wieku we wspczesnej Polsce i ich znaczeniu dla edukacji i aktywnoci spoecznej osb starszych, oddaje hod pro-fesor Halinie Szwarc czytamy w przyjtej w dniu 6 lu-tego br. Uchwale Sejmu RP. Idei profesor Haliny Szwarc zawdziczamy dynamiczny rozwj ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Polsce, w skali niespotykanej w ad-nym innym kraju na wiecie. Zaznaczono w Uchwale, e funkcjonowanie 500 Uniwersytetw Trzeciego Wieku i ak-tywno 150 tys. suchaczy to wynik umiejtnoci przewi-dywania przez profesor Halin Szwarc odlegych w czasie nastpstw dobrze zaplanowanych dziaa.W roku 2015 obchodzimy take jubileusz 40. lecia Ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Polsce. W ramach ob-chodw oglnopolskich odby si II Kongres UTW w War-szawie, z udziaem delegacji UTW z kraju oraz polskich UTW z zagranicy, a take wielu znamienitych goci jak: Prezydent RP Bronisaw Komorowski wraz z Maonk Ann Komorowsk, ministrw, posw i senatorw, prezy-denta m. St. Warszawy i przedstawicieli wadz samorz-dowych oraz instytutw naukowych i uczelni wyszych. Byli obecni rwnie szefowie krajowych organizacji se-niorskich. Prezydent RP uhonorowa przedstawicieli ro-dowiska UTW odznaczeniami pastwowymi za zasugi dla rozwoju Uniwersytetw Trzeciego Wieku.Przyjta zostaa Deklarujca kocowa II Kongresu pod-sumowujca dziaalno UTW oraz wytyczajca kierunki prac na kolejne lata. Z tej okazji wydana zostaa monogra-fia Ruchu UTW za okres 1975-2015.W biecym numerze piszemy take o realizowanych przez Oglnopolsk Federacj Stowarzysze UTW projektach.Znajdziecie tu Pastwo take wiele informacji, ktre zda-niem Redakcji, mog by przydatne w codziennej pracy liderw UTW. Zamieszczono w numerze rwnie fotografie z przebiegu II Kongresu UTW, za ktre dzikujemy serdecznie ich autorom.ycz Pastwu przyjemnej lektury.

Wiesawa Borczyk Redaktor Naczelny

Spis treciII Kongres Uniwersytetw Trzeciego Wieku 2

Prof Halina Szwarc inicjatorka Ruchu UTW w Polsce 7

Spoeczny partner dla pastwa 13

Senior WIGOR: nowe moliwoci dla osb starszych 14

Biaoru na Kongresie UTW 15

Dowiadczenie i przyszo polskich Uniwersytetw Trzeciego Wieku na Wschodzie 16

Wyniki otwartego konkursu ofert ASOS 2014-2020 edycja 2015 16

Akademia Dobrych Projektw czyli jak skuteczniej pozyskiwa rodki na dziaalno UTW 17

Marsz, Olimpiada i Rajd 18

ABC Lidera UTW w pytaniach i odpowiedziach 19

Jest nas coraz wicej 20

Zapraszamy na Konferencje organizowane w partnerstwie z Oglnopolsk Federacj Stowarzysze UTW 20

O G L N O P O L S K I B I U L E T Y N U T W2

II Kongres UniwersytetwTrzeciego Wieku

Ramowy Program Obchodw 40-lecia Ruchu UTW w Polsce, pod patronatem Pani Anny Komorowskiej, Maonki Prezydenta RP, Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej oraz Ministra Pracy i Polityki Spoecznej, Wadysawa Kosiniaka-Kamysza, przewi-duje wiele wydarze o charakterze oglnopolskim. Najwaniejszym z nich by II Kon-gres Uniwersytetw Trzeciego Wieku, ktry odby si 30. marca 2015 r.

Opracowanie: Elbieta Pacho, czonek Zarzdu Sdeckiego UTW, uczestniczka II Kongresu UTW

Obrady II Kongresu miay miejsce w Teatrze Wielkim na Scenie Opery Narodowej przy Placu Teatralnym w Warszawie i uczestniczyo w nich ok. 1500 delegatw z 520 Uniwersytetw Trzeciego Wieku z kraju i polskich UTW z zagranicy. Patronat medialny nad Kongresem sprawowao Polskie Radio, na antenie ktrego wypo-wiadali si liderzy ruchu UTW i suchacze UTW. Wiesawa Borczyk, prezes Oglnopolskiej Federacji Stowarzysze Uniwersytetw Trzeciego Wieku bya gociem Sygnaw dnia, audycji Polskiego Radia pro-wadzonej przez Krzysztofa Grzesiowskiego. Mwia o uniwersytetach trzeciego wieku, ich strukturze, ofer-cie edukacyjnej oraz integracji osb starszych. Wy-wiad jest dostpny na stronie internetowej JEDYNKI Polskiego Radia: http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/1410188,Wieslawa-Borczyk-w-Polsce-dzia-la-520-Uniwersytetow-Trzeciego-WiekuOd wczesnych godzin rannych grupki starszych osb spaceroway po Placu Teatralnym, aby od godz. 9-tej mc si akredytowa, otrzyma kongresowe materiay i wej (po dokadnej kontroli pracownikw BOR-u) do gmachu Teatru Wielkiego. Z rozmw mona byo si do-wiedzie, e cz seniorw, z rnych stron Polski, po raz pierwszy moga podziwia zbudowany w I poowie XIX w. obiekt zaprojektowany przez A. Corazziego, znisz-czony w czasie II wojny wiatowej, odbudowany wysi-kiem caego narodu i oddany do uytkowania w 1965 r., o czym informuje pamitkowa tablica w holu Teatru.Wchodzcych do foyer Teatru witaa muzyk i piewem Kapela Domu Kultury w Wilanowie, zoona rwnie z seniorw. Wielka reklamowa tablica mobilizowaa ha-

Teatr Wielki, Warszawa, 30 marca 2015 r.

sem Aktywni do 100 lat ycia.Punktualnie o godz. 12-tej, prowadzcy Jakub Gierczy-ski zapowiedzia przybycie znakomitych goci Prezy-denta RP Bronisawa Komorowskiego wraz z Maonk Ann Komorowska. Wrd goci byli take wicemarsza-ek Sejmu Elbieta Radziszewska, szef Kancelarii Pre-zydenta RP Jacek Michaowski, senator Mieczysaw Au-gustyn, minister pracy i polityki spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Beata Maecka-Libera, zastpca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisaw Trociuk, prezes Polsko-Amery-kaskiej Fundacji Wolnoci Jerzy Komiski, posowie na Sejm oraz przedstawiciele urzdw i instytucji pa-stwowych, a take oglnopolskich organizacji pozarz-dowych, uczelni wyszych i rodowisk gospodarczych.Uczestnikw i goci powitali: Krystyna Lewkowicz, pre-zes Fundacji Oglnopolskie Porozumienie UTW i Micha Szczerba, pose, Przewodniczcy Sejmowej Komisji Poli-tyki Senioralnej.Zebrani wysuchali wystpienia honorowego gocia Kongresu Prezydenta RP Bronisawa Komorowskiego, ktry okreli suchaczy UTW jako fantastycznych, nie-zwykych ludzi, tryskajcych ogromn energi i zapaem. Solidarno pokoleniowa to to, czego nam w najwyszym stopniu potrzeba. Tej solidarnoci midzypokoleniowej powinno sprzyja pastwo polskie mwi Prezydent Bronisaw Komorowski. Powinnimy tworzy dobry kli-mat dla tej solidarnoci midzypokoleniowej, realizowa-nej na gruncie rodzin, instytucji i wszystkich innych miejsc ycia spoecznego.


Zdaniem Prezydenta, ruchowi UTW trzeba podzikowa za dynamiczny rozwj, a take osignicia w zakresie aktywizacji ludzi. Warto te dzikowa za kreowanie oso-bowoci i postawy aktywnego wspuczestnictwa w yciu narodowym i spoecznym mwi Prezydent. Dzikowa rwnie seniorom za aktywno i dziaalno, ktra su-y caemu pastwu i spoeczestwu. Nastpnie Prezy-dent Bronisaw Komorowski wrczy odznaczenia pa-stwowe. Odznaczeni zostali:za wybitne zasugi dla rozwoju ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku, za osignicia w dziaalnoci na rzecz aktywizacji osb starszych i popularyzacji idei ustawicz-nego ksztacenia seniorw KRZYEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI:

Wiesawa Borczyk, inicjatorka, zaoycielka i prezes Oglnopolskiej Federacji Stowarzysze UTW, z sie-dzib w Nowym Sczu; prezes Sdeckiego UTW;

Krystyna Lewkowicz, zaoycielka i prezes Fundacji Oglnopolskie Porozumienie UTW, z siedzib w War-szawie; prezes UTW przy SGH.

Za zasugi w dziaalnoci na rzecz rozwoju ruchu Uni-wersytetw Trzeciego Wieku w Polsce ZOTYM

KRZYEM ZASUGI po raz drugi: dr Helena Hrapkiewicz, UTW w Uniwersytecie lskim; dr Zofia Iwanicka, Mokotowski UTW w Warszawie; Halina ubniewska, UTW w Opolu.

Za zasugi w dziaalnoci na rzecz rozwoju ruchu Uni-wersytetw Trzeciego Wieku w Polsce ZOTYM KRZYEM ZASUGI:

prof. Tomasz Grodzicki, JUTW w Krakowie; Elbieta Iwan, witokrzyski UTW w Kielcach; Lidia Krlikowska, UTW w Toruniu; Irena Moskal, UTW im. H. Szwarc w Warszawie.

Wsplne zdjcie odznaczonych z Par Prezydenck upa-mitnio to wane wydarzenie. Nastpnie Kapitua Konkursu Wielka Osobowo UTW uhonorowaa laureatw, wrczajc im tytuy i dyplomy. Otrzymali je:

prof. Hanna Gronkiewicz-Waltz, Prezydent m.st. Warszawy; laudacj przedstawi Jacek Michaowski Szef Kancelarii Prezydenta RP, Przewodniczcy Ka-pituy Konkursu. Dzikujc za nagrod prof. Hanna

Pamitkowe zdjcie odznaczonych na II Kongresie UTW z Par Prezydenck, fot. Miosz Saaciski


Gronkiewicz-Waltz wspominaa swoje babcie, kt-rym zawdzicza wiele yciowych mdroci i wska-zwek. Stwierdzia m.in. e adne, nawet najlepsze uczelnie, nie zastpi uniwersytetu ycia prowa-dzonego przez seniorki rodu;

senator Mieczysaw Augustyn, wielki ordownik ruchu UTW, jak w laudacji przedstawi go minister Wadysaw Kosiniak-Kamysz. Senator jest zwolenni-kiem szeroko pojtej wsppracy wielopokoleniowej wedug zasady dwukierunkowych dziaa od senio-rw do modych i od modych do seniorw;

prof. Piotr Bdowski, okrelany w laudacji przez posa Michaa Szczerb, jako propagator gerontolo-gii w Polsce, kierownik bada naukowych Polsenior.

W czasie Kongresu zabierali gos gocie. W swoim wy-stpieniu Wadysaw Kosiniak-Kamysz powiedzia m.in.Jako najmodszy minister tego rzdu, czuj szczegln odpowiedzialno za seniorw. Tworzenie mdrej polityki senioralnej jest jednym z najwikszych wyzwa stojcych przed Polsk. Musimy dobrze przygotowa si na nadcho-dzce zmiany demograficzne. To wielkie zobowizanie mojego pokolenia wobec naszych rodzicw i dziadkw. To nasza wsplna odpowiedzialno. Gratulacje i wyrazy szacunku oraz uznania uczestnikom Kongresu przekazay rwnie: wicemarszaek Sejmu Elbieta Radziszewska oraz podsekretarz stanu w Mini-sterstwie Zdrowia Beata Maecka-Libera. Prof. Andrzejowi Szwarcowi, synowi Haliny Szwarc, ser-decznie podzikowano owacj za dzieo Matki, jakim byo utworzenie pierwszego UTW w Polsce w 1975 r.Pose Micha Szczerba poinformowa o spotkaniu przedstawicieli ruchu UTW i organizacji seniorskich z Marszakiem Sejmu RP Radosawem Sikorskim, kt-ry zadeklarowa, e 1.10.2015 r. odbdzie si pierwsze posiedzenie Obywatelskiego Parlamentu Seniorw, o utworzenie ktrego postuloway rodowiska UTW. W czasie Kongresu rwnie wrczono dyplomy laurea-tom I Konkursu Srebrnej Gospodarki Przyjani Senio-rom. Wrd wyrnionych znalazy si nastpujce fir-my oraz osoby:1. Firma Synexus Polska Sp. z o.o. we Wrocawiu ofe-rujc bezpatne badania profilaktyczne z konsultacj lekarsk;2. Uzdrowiska Kodzkie, oferujce turnus rehabilita-cyjno-wypoczynkowy Senior w formie;3. Silvermedia Sp. z o.o. w Krakowie za produkt pod nazw Zintegrowany system teleopieki i telenadzoru Sil-vermedia Sp. z o.o. Life System; jest to pierwsze w Polsce kompleksowe narzdzie suce zdalnemu monitorowa-niu i ocenie stanu zdrowia oraz zarzdzania opiek pa-cjentw w wieku podeszym i przewlekle chorych.

4. prof. Henryk Bieniak, pod ktrego redakcj powsta-a Wieka Ksiga Zdrowia; publikacj mona zakwalifi-kowa do programw edukacyjnych na rzecz seniorw.Po przerwie, w panelu dyskusyjnym pt. Dokonania i nowe wyzwania ruchu UTW gos zabrali: pose Micha Szczerba, prezes Krystyna Lewkowicz, minister Wady-saw Kosiniak-Kamysz, prezes Wiesawa Borczyk, prze-wodniczcy Rady ds. Polityki Senioralnej prof. dr n. med. Bolesaw Samoliski oraz prezydent m. Pocka Andrzej Nowakowski. W dyskusji panelici podsumowali osig-niecia ruchu UTW, ktry sta si partnerem spoecznym rzdu, parlamentu oraz samorzdu w ksztatowaniu po-lityki senioralnej; opracowane zostay pomocnicze ma-teriay dla liderw UTW w zakresie standardw tworze-nia i zarzadzania UTW; podjto dziaania konsolidujce UTW w regionach.Wrd wyzwa i kierunkw dziaania na kolejne lata panelici zwrcili m.in. uwag na konieczno dalszej integracji rodowiska UTW, a szczeglnie wzmacnianie struktur regionalnych; na aktywny udzia przedstawi-cieli UTW w gminnych radach seniorw oraz potrzeb wsparcia dla starszych liderw UTW i tworzenie wa-runkw wsppracy z modym pokoleniem. Podkrela-no znaczenie rozwoju srebrnej gospodarki, w ramach ktrej powinny powsta nowe usugi dla seniorw; przybliono nowy program rzdowy Senior WIGOR, ktry we wsppracy z samorzdem lokalnym ma by realizowany na terenach mniejszych gmin. Przedstawio-no take informacj o rozpocztych pracach zwizanych z utworzeniem Obywatelskiego Parlamentu Seniorw, w ktrych udzia zadeklaroway m.in. Fundacja Ogl-nopolskie Porozumienie UTW, Oglnopolska Federacja Stowarzysze UTW, Polski Zwizek Emerytw, Renci-stw i Inwalidw oraz rodowiska kombatanckie wspie-rane przez Urzd ds. Kombatantw i Osb Represjono-wanych, a take powoanych gminnych rad seniorw.Na zakoczenie obrad jednogonie przyjto Deklaracj Kocow II Kongresu UTW, wyznaczajc kierunki roz-woju ruchu UTW na lata 2015-2020.Piknych wrae i wzrusze dostarczy uczestnikom II Kongresu UTW recital Ireny Santor, od pierwszej fra-zy: Ja piewam piosenki ludziom na pocieszenie z re-pertuaru Hanki Ordonwny. Artystka zapiewaa take piosenki Skarb, Kataryniarz, Serce, Jeszcze jeden wit oraz utwr O staroci z optymistycznym tekstem Wojciecha Mynarskiego.Uczestnicy Kongresu owacyjnie dzikowali artystce za wspaniay koncert, ktry uwietni to wyjtkowe, histo-ryczne wydarzenie.


DEKLARACJA KOCOWAII KONGRESU UNIWERSYTETW TRZECIEGO WIEKU

Teatr Wielki w Warszawie, 30 marca 2015 r.

II Kongres Uniwersytetw Trzeciego Wieku stanowi najwaniejsze wydarzenie obchodw 40. lecia Ruchu UTW w Polsce, majce na celu podsumowanie dotychczasowego dorobku tego edukacyjne-go i spoecznego ruchu oraz wyznaczeniu dla niego priorytetw dalszego dynamicznego rozwoju.

Uniwersytety Trzeciego Wieku w Polsce s oddolnym edukacyjnym ruchem obywatelskim osb starszych. Jego inicjatork bya prof. Halina Szwarc twrczyni w 1975 roku pierwszego UTW na warszawskich Bielanach. Ruch ten jest dzi wskazywany, take w wymiarze midzy-narodowym, jako modelowy przykad spoecznego funk-cjonowania, charakteryzujcy si rnorodnoci form organizacyjno-prawnych oraz bardzo bogat ofert pro-gramow. Wykazuje, zwaszcza w okresie ostatnich 10. lat, niezwyk dynamik ilociowego i merytorycznego rozwoju, a take dbao o wysokie standardy dziaania.Dziki tym unikalnym walorom rodowisko UTW stao si aktywnym, dojrzaym, rwnoprawnym partnerem spo-ecznym najwyszych wadz pastwowych w tworzeniu polityki senioralnej w Polsce.Rozwj ten moliwy by dziki zaangaowaniu i aktywnej pracy liderw UTW, ale te wielkiej otwartoci najwy-szych organw Pastwa na wyzwania senioralne, w tym inicjatyw Sejmu RP, Senatu RP, Rzdu oraz jednostek sa-morzdu terytorialnego w tworzeniu dugofalowej syste-mowej polityki senioralnej w Polsce.Ostatnie lata charakteryzoway si te bezprecedenso-wym otwarciem i bezporednim wsparciem Kancelarii Prezydenta RP dla spraw rodziny i poprawy sytuacji osb starszych. Stanowiy one jeden z priorytetw aktywnoci Prezydenta RP, za Maonka Prezydenta RP obja ho-norowy patronat nad obchodami 40. lecia Ruchu UTW w Polsce.W dziaaniach Rzdu nadano polityce senioralnej wysok rang, a rodowiska senioralne wykazay w tworzeniu jej podstaw i wdraaniu partnerskie, kreatywne postawy.

Za najwaniejsze wydarzenia w okresie 1975-2015 rodowisko UTW uznaje: ilociowy i merytoryczny rozwj spoecznego ruchu

Uniwersytetw Trzeciego Wieku, ktry aktualnie reali-zowany jest w ponad 500 UTW na terenie kraju. Ponad-to polskie UTW dziaaj take za granic: na Ukrainie, Biaorusi, Litwie, otwie, Modawii i Austrii;

utworzenie dwch oglnopolskich organizacji UTW, re-prezentujcych interesy rodowiska UTW Oglnopol-skiego Porozumienia UTW i Oglnopolskiej Federacji

Stowarzysze UTW, jak rwnie struktur regionalnych; ogoszenie przez Senat RP roku 2012 Rokiem Uniwer-

sytetw Trzeciego Wieku, w czasie obchodw Europej-skiego Roku Aktywnoci Osb Starszych i Solidarnoci Midzypokoleniowej;

zorganizowanie I Kongresu UTW 2012 w marcu 2012 r. w Warszawie;

przygotowanie dokumentu programowego Pakt na rzecz Seniorw;

nadanie ruchowi UTW rangi partnera rzdu w kszta-towaniu polityki senioralnej w Polsce;

utworzenie Rzdowego Programu na rzecz Aktywnoci Spoecznej Osb Starszych (ASOS) 2012-2013;

powoanie w strukturach MPiPS Departamentu Polity-ki Senioralnej;

powoanie Komisji Ekspertw ds. Osb Starszych przez Rzecznika Praw Obywatelskich i wydanie monografii Strategie dziaania w starzejcym si spoeczestwie. Tezy i rekomendacje;

powoanie przez Ministra Pracy i Polityki Spoecznej Rady ds. Polityki Senioralnej, ciaa partycypacyjnego w dziaaniach na rzecz polityki senioralnej;

powoanie w 2011 r. Parlamentarnego Zespou ds. Uni-wersytetw Trzeciego Wieku i coroczne Oglnopolskie Konferencje UTW pod patronatem Marszaka Sejmu podsumowujce dokonania rodowiska UTW (lata 2012-2014);

powoanie staej Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej, unikalne i imponujce prace Komisji dotyczce diag-nozowania sytuacji osb starszych oraz formuowania rekomendacji i monitoringu polityk publicznych doty-czcych osb starszych;

przyjcie przez Rad Ministrw pakietu dokumentw senioralnych, w tym Zaoe Dugofalowej Polityki Senioralnej na lata 2014-2020 oraz Rzdowego Pro-gramu na rzecz Aktywnoci Spoecznej Osb Starszych (ASOS) na lata 2014-2020;

nowelizacja, w padzierniku 2013 roku, ustawy o sa-morzdzie gminnym zachcajcej do aktywnoci oby-watelskiej osb starszych w rodowisku lokalnym, w tym powoywanie gminnych rad seniorw majcych charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny;


stworzenie podstaw prawnych i systemu wspomagania rozwoju ekonomii spoecznej i ochrony starszych kon-sumentw w srebrnej gospodarce;

zainicjowanie przez Senack Komisj Rodziny, Polityki Senioralnej i Spoecznej prac nad projektem systemo-wych rozwiza w zakresie opieki nad osobami niepe-nosprawnymi i niesamodzielnymi;

organizacj cyklicznych, oglnopolskich i regionalnych imprez sportowo-rekreacyjnych, krajowych i midzy-narodowych imprez o charakterze konferencyjnym, oglnopolskich kampanii edukacyjnych i spoecznych, festiwali kulturalnych itp;

wydanie Monografii 40 lat ruchu UTW w Polsce; podjcie, z inicjatywy Komisji Polityki Senioralnej,

uchway Sejmu RP z dnia 6 lutego 2015 r. w spr. Uczcze-nia pamici prof. Haliny Szwarc w zwizku z 40. Rocz-nic pierwszego UTW w Polsce;

nadanie rondu w Warszawie imienia prof. Haliny Szwarc; inicjatywa powoania Obywatelskiego Parlamentu Se-

niorw, ktra zyskaa akceptacj najwaniejszych ro-dowisk seniorskich oraz poparcie wadz pastwowych.

Za najwaniejsze cele i kierunki strategii rozwoju ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku na lata 2015-2020 uczestnicy II Kongresu UTW uznaj: zwoanie Obywatelskiego Parlamentu Seniorw. W tym

celu zostanie zawizana kierunkowa koalicja i podjta wsppraca Fundacji Oglnopolskie Porozumienie Uni-wersytetw Trzeciego Wieku w Warszawie i Oglnopol-skiej Federacji Stowarzysze Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Nowym Sczu oraz Polskiego Zwizku Emery-tw, Rencistw i Inwalidw Zarzd Gwny w Warsza-wie, rodowisk kombatanckich wspieranych przez Urzd ds. Kombatantw i Osb Represjonowanych w Warsza-wie, a take powoanych gminnych rad seniorw. Oby-watelski Parlament Seniorw stanowi bdzie kolejny wany etap budowania oglnopolskiej reprezentacji polskich seniorw, jej konsolidacji i tworzenia partner-skich relacji rodowiska senioralnego z rzdem i parla-mentem. W opinii rodowiska seniorskiego najbardziej waciwym corocznym terminem posiedzenia Obywa-telskiego Parlamentu Seniorw byby Midzynarodowy Dzie Osb Starszych obchodzony 1 padziernika i usta-nowiony przez Zgromadzenie Oglne ONZ.

Priorytetowymi dziaaniami Obywatelskiego Parla-mentu Seniorw bdzie: reprezentacja interesw osb starszych wobec

wadz publicznych; monitorowanie i ocena efektywnoci rzdowych

programw dotyczcych osb starszych; wspieranie procesu legislacyjnego systemowych

rozwiza na rzecz osb niesamodzielnych i ich opiekunw;

przegld i proponowanie nowelizacji ustaw w kie-runku czynienia ich przyjaznymi seniorom oraz inicjowanie nowych rozwiza legislacyjnych po-prawiajcych sytuacj ekonomiczn, zdrowotn i spoeczny status seniora;

wspieranie lokalnych dziaa na rzecz osb star-szych oraz inicjatyw powoywania rad seniorw w 2497 polskich gminach;

wsppraca z sejmow Komisj Polityki Senioralnej oraz senack Komisj Rodziny, Polityki Senioralnej i Spoecznej w przedmiocie opiniowania i prowa-dzenia konsultacji spoecznych projektw aktw prawnych podmiotowo dotyczcych osb starszych oraz monitorowania podejmowanych dziaa na rzecz osb starszych;

wsppraca z Rad ds. Polityki Senioralnej przy mi-nistrze pracy i polityki spoecznej w celu stworze-nia mapy drogowej koniecznych dziaa w oparciu o Zaoenia Dugofalowej Polityki Senioralnej na lata 2014-2020;

wsppraca z Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz Penomocnikiem Rzdu ds. Rwnego Trakto-wania w zakresie przestrzegania praw osb star-szych i podejmowania dziaa przeciw dyskrymina-cji ze wzgldu na wiek;

budowa powszechnego, uniwersalnego systemu komu-nikacji umoliwiajcego szybkie dotarcie z informacja-mi do suchaczy UTW, jak i umoliwiajcego komunika-cj midzy organizacjami senioralnymi;

wdraanie programw wyduania aktywnoci zawodo-wej i spoecznej osb starszych, nabywania nowych kom-petencji i umiejtnoci niezbdnych do funkcjonowania we wspczesnym wiecie, w tym kompetencji cyfrowych;

inspirowanie rozwoju ruchu wolontariackiego we-wntrz- i midzypokoleniowego oraz wsppracy mi-dzypokoleniowej;

wspieranie ekonomii spoecznej oraz inspirowanie roz-woju srebrnej gospodarki sucej poprawie bezpie-czestwa i jakoci ycia osb starszych;

wsppraca z polskimi organizacjami senioralnymi za granic;

budowanie silnej marki Profesjonalny UTW, poprzez inspirowanie UTW do aktywnoci w rodowiskach lo-kalnych oraz na poziomie regionalnym i oglnopolskim oraz staego podwyszania standardw dziaania UTW;

nadanie w strategii rozwoju UTW priorytetu zagadnie-niom aktywnego, zdrowego i kreatywnego starzenia si zgodnie z koncepcj ONZ Spoeczestwo dla ludzi w kadym wieku.

Zachcamy wszystkie Uniwersytety Trzeciego Wieku do tworzenia lokalnych, regionalnych i oglnopol-skich obchodw 40. lecia Ruchu UTW.


Prof. Halina Szwarcinicjatorka Ruchu UTW w Polsce

Opracowanie: Krystyna Bielowska, UTW im. Haliny Szwarc, Warszawa, Wykad wygoszony na Podkarpackiej Jubileuszowej Konferencji 40 lat ruchu UTW w Polsce, acut, 19 lutego 2015 r.

Pocztek jej ycia by zwy-czajny i nic nie zapowiada-o dalszych, sensacyjnych i dramatycznych wydarze, brzemiennych w skutki. Urodzia si w odzi 5 maja 1923 roku jako Halina Kb. Przed godzin sm rano, w granatowym fartuszku z marynarskim konierzem, biega do renomowanego, prywatnego, chrzecija-skiego gimnazjum eskie-go Heleny Miklaszewskiej.

Koleanki mwiy na ni Paderewski z racji jej dosko-naej gry na fortepianie. Dyrektorem szkoy za jej cza-sw bya dr Jadwiga hr. Krasicka, ktra wywara wielki, pozytywny wpyw na Halin. Halinka wstawaa o pitej rano, odrabiaa lekcje, p-niej sza do szkoy, po niej do konserwatorium i jeszcze pi godzin wiczya na fortepianie. Przed wojn zrobia ma matur i rozpocza nauk w Liceum Przyrodni-czym. Dziaaa te w szkolnej druynie harcerskiej.

Nikt wwczas nie przypuszcza, e ta grzeczna, bardzo dobra uczennica, w do-datku muzycznie uzdolniona, wykae si ju w wieku 16 lat ogromnym hartem du-cha i wol walki w obronie ojczyzny.

W 1939 roku, po napaci Niemiec i Rosji Sowieckiej na Polsk, postanowia wstpi do konspiracji w odzi. Mimo modego wieku (16 lat!), przyjto j i zaprzysi-ono. Wyprowadzia si z domu. Halina Kb zostaa onierzem Suby Zwycistwa Polski, pniej Zwizku Walki Zbrojnej, nastpnie Armii Krajowej.Odkd wstpia do konspiracji, nie tylko przestaa si mia, ale i paka. W yciu kadego agenta najdotkliw-sza jest samotno, a Halina bya cay czas sama, bez

Prof. Halina Szwarc, 5 V 1923 28 V 2002

rodzicw. By moe miaa przed sob karier pianistki, gdy przed wojn wietnie si zapowiadaa. Ale po woj-nie ju nie usiada do fortepianu jakby muzyka zostaa wycita z jej rejestru wraliwoci. Potem bya pochoni-ta a do blu prac. Jak powiedzia Stanisaw Rewicz trzeba by bardzo siln facetk, aby to wszystko znie. Miaa niezwykle siln osobowo i wol. W konspiracji otrzymaa polecenie opanowania jzyka niemieckiego (nauczya si go biegle w cigu piciu miesicy) i przy-jcia, wraz z matk, Volkslisty. Babka bya z domu Vogel, co stanowio pewne uatwienie. W odzi koleanki pluy na jej widok, gdy dowiedziay si o Volkslicie. Halina Kb zmienia nazwisko na Klomb, w Kaliszu ukoczya niemieckie liceum jako jedyna z wyr-nieniem, a w kwietniu 1941 roku, z okazji 52. urodzin Hitlera, otrzymaa te jako jedyna w szkole nagrod od ministra Trzeciej Rzeszy do spraw nauki, wychowania i ksztacenia. Bya ju dla Niemcw wiarygodna i zostaje wpisana na Volkslist. Matura z wyrnieniem daje jej moliwo objcia po-sady w wiejskiej szkole podstawowej w podkaliskich Pi-wonicach. Zostaje guwernantk syna jednego z najwa-niejszych niemieckich dygnitarzy, ktry decyduje m.in. o deportacji Polakw oraz ydw i budowie kolejnych obozw pracy. Dziki temu poznaje plany, jakie urzdni-cy maj w stosunku do cywilw. Po kilku miesicach Halina dostaje inne zadanie. Dywer-sja. Zostaje przydzielona do Akcji N. Ma wysya do nie-mieckich rodzin dywersyjne ulotki oraz gazetki. Wykonywaa kolejne rozkazy, staa si coraz gbiej za-konspirowanym i jednym z waniejszych agentw pol-skich. Z Kalisza dojedaa na zwiady do Zduskiej Woli rowerem, do odzi przyjedaa pocigiem i tu zdawaa meldunki. Przyja pseudonim Jacek Drugi po tym, jak Niemcy rozstrzelali w marcu 1942 roku w Zgierzu jej ko-leg Jacka Pierwszego (Wacawa Kauniaka) wraz ze stu innymi Polakami. Na dworcu w odzi, od kuriera Jana Nowaka-Jeziora-skiego, odbieraa walizki wypenione gazetkami wyda-


wanymi w nienagannej niemczynie. Byy w nich arty-kuy o nadchodzcej klsce Niemiec, faszywe odezwy dowdcw armii niemieckiej, by zaprzestano walki. Szu-kaa nekrologw Niemcw, ktrzy zginli za Fhrera. Gazetki wysyaa do domw dotknitych aob. Z ga-zetkami jedzia do Monachium, Norymbergi, Frankfur-tu n/Menem, Kolonii, Hanoweru, Hamburga, Szczecina. W maych miasteczkach do skrzynki wrzucaa po kilka kopert. Akcja N bya czynnikiem podkopujcym morale przecitnych Niemcw i ich wiar w zwycistwo. Te podre byy moliwe dziki temu, e w 1942 roku Halina zacza studia na Wydziale Slawistyki Uniwersy-tetu Wiedeskiego, nastpnie na Wydziale Lekarskim. W rzeczywistoci nie zdaje adnych egzaminw, a in-deks dostaa od cichociemnego Bolesawa Jaboskiego. W pocigu czytaa podrczniki anatomii, gdy studentka zagbiona w lekturze nie wzbudzaa podejrze.

Przed trudniejszym zadaniem, wymagaj-cym szczeglnej koncentracji, zachodzia do pustego kocioa i przez kilkanacie mi-nut modlia si lub tylko usiowaa skupi.

Szpieg, ktry bez problemu moe porusza si po caej Rzeszy jest bezcenny. W chusteczk do nosa wszya fiolk z cyjankiem potasu. W razie przesuchania i tortur miaa j przegry. W maju 1943 roku alianci postanowili zbombardowa Hamburg. Z caej Europy wysano szpiegw, by rozpra-cowali obron przeciwlotnicz i zamaskowanie obiek-tw w porcie. Nowy dowdca Okrgu dzkiego AK, Bolesaw Jaboski, cichociemny, ps. Emma, absolwent Polskiej Szkoy Wywiadu w Londynie, wysya j na prze-szkolenie. Sylwetki okrtw, ich uzbrojenie, wyporno, stopnie wojskowe, miaa w jednym palcu. Na drog do-staa plan Hamburga ze starego Baedekera i szpiegow-ski aparat fotograficzny, niewymagajcy przykadania do oka. Jej zadanie polegao na zrobieniu jak najdokad-niejszych map tego portowego miasta.

Bya jednym z najmodszych szpiegw AK i niezastpionym informatorem o sytuacji w Rzeszy. W pnocnych Niemczech zbie-raa informacje o celach strategicznych w miastach portowych, o rozmieszczeniu wielkich jednostek wojskowych i jedno-stek obrony przeciwlotniczej, o lokaliza-cji magazynw wojskowych. W Hambur-gu rozszyfrowaa sposoby maskowania najwaniejszych obiektw militarnych i przemysowych.

ledzia ruchy okrtw w portach. Z Kolonii raportowaa stany i ruchy okrtw podwodnych, wykonywaa mn-stwo zdj, planw i szkicw, ktre docieray do aliantw. Najwikszym jej sukcesem byo dostanie si do pracy w Centralnym Archiwum Medycyny Wojskowej w Ber-linie, skd od kwietnia 1944 roku przekazywaa bez-cenne raporty o stanie wojsk niemieckich, ich ruchach, szczeglnie na froncie wschodnim. Ile bohaterskiego ryzyka i opanowania wymagao wchodzenie do tego Archiwum mieszczcego si w gma-chu dawnego Reichstagu, aby pod przysig zachowania penej tajemnicy wojskowej i kar mierci szyfrowa meldunki frontowe dotyczce rannych onierzy! Jedno-czenie w obecnoci pracujcych tam osb sporzdza notatki, potem ukry je i przewie do kraju na uytek organizacji!

Wywiad Okrgu dzkiego i Halina imiennie otrzymali od gen. Dwighta Ei-senhowera wyrazy szczeglnego uznania, a Jacek Drugi (Halina) w 1943 roku Br-zowy i Srebrny Krzy Zasugi z Mieczami od rzdu londyskiego. Jednoczenie gen. Dwight Eisenhower powiedzia, e gdyby nie meldunki Haliny, nie wiadomo, jak po-toczyyby si losy II wojny wiatowej.

W kwietniu 1944 roku Gestapo przechwycio w odzi archiwum AK. Mimo to zdecydowaa si wrci do odzi, aby zobaczy si z matk. Szef wywiadu poleci Halinie zaprzesta pracy, odpocz, wyjecha, ale nie zdya. Gestapo aresztowao j i jej matk 26 maja 1944 roku w domu przy ul. Sienkiewicza 65. Matk wywieziono do obozu koncentracyjnego w Ravensbrck (przeya woj-n), a j sam osadzono w wizieniu kobiecym przy ul. Gdaskiej 13 w odzi, gdzie obecnie mieci si Muzeum Tradycji Niepodlegociowych. Oto jedna z modlitw wiziennych, ktre Halina spisaa wkrtce po uwolnieniu:

Ojcze nasz Ojcze nasz, ktry jeste w niebie i widzisz nasz niedol tuacz Wejrzyj na swe dzieci i ukj zy, co dusz tocz. wi si imi Twoje a po wszystkie czasy, gdzie wy-gnani przemoc Prosimy w pokorze zmiuj si, zmiuj si nad nami Boe. Chleba powszedniego nie poskp nam Panie, daj si do przetrwania, A dla duszy wiar, e nie bez celu jest nasze zesanie, i e moe cierpimy za swe winy stare. Odpu nam nasze winy powstae w saboci, gdy bl i rozpacz dusz nasz wada i niejeden Panie pod swym krzyem pada.


Nie wd nas na pokuszenie, co nam gubi dusz, ale nas zbaw ode zego I daj szczliwy powrt do domu rodzinnego. Amen

Bya okrutnie torturowana. Gestapowcy skuli jej rce i nogi pod kolanami. By wrd nich fachowiec od deski, ktry bi j po pitach i plecach. Kobietom, ktre krzy-czay z blu, zakada na twarz maski przeciwgazowe. Postanowia, e nie powie ani sowa. Zemdlaa, ale nie wydaa nikogo! Wyznaczono dat jej egzekucji. Gdy 17 stycznia 1945 roku winiarki wyprowadzono na plac wizienny i poprowadzono w kierunku Pabia-nic, Rosjanie byli ju pod odzi, a komendant wizie-nia wiedzia o przegranej wojnie. Powiedzia kobietom, eby si nie bay, bo nie wyda rozkazu, aby do nich strze-la. Ucieka wic z grup winiarek w jakim drogo-wym zamieszaniu.Jak niezwyk wytrzymao i si charakteru trzeba mie, aby nie tylko znie aresztowanie, przesuchania z biciem do nieprzytomnoci, ile odpornoci fizycznej i psychicznej, aby nie tylko wytrzyma omiomiesiczny pobyt w koszmarnym wizieniu Gestapo (w tym 12 i 9 dni w chodnej ciemnicy o powierzchni 1 m kw. i wyso-koci 1,5 m, z wod na betonowej posadzce), ale jeszcze podnosi na duchu wspwiniarki, suy im pomoc i przyjani! Dopiero w czasie przesucha i tortur w Gestapo nabra-a przekonania, jak wana bya jej akcja i ile zamieszania wywoaa wrd Niemcw. Po wojnie chciaa zapomnie o koszmarze okupacji. Zostaa zweryfikowana jako onierz AK. W procesie sdowym musiaa z rodzin udowodni, e Volkslist podpisaa na rozkaz polskiego wywiadu. Przyby nawet przedstawiciel sztabu armii amerykaskiej, aby wiad-czy o jej pracy i zasugach. Wyjechaa do Poznania. Tam ukoczya Akademi Medycz-n, a w 1949 roku wysza za m za modego prawnika.

W PRL-u bya szykanowana za dziaal-no w AK. W dziewitym miesicu ciy zostaa aresztowana i przewieziona do Urzdu Bezpieczestwa. Po kilkunastu godzinach przesucha wykrzyczaa ube-kom, e Gestapo te bio, ale dawao pi

Zostaa zwolniona. Syna Andrzeja urodzia dwa tygo-dnie pniej 8 maja 1951 roku. Mwia, e to by naj-szczliwszy dzie w jej yciu. Powiedziaa te, e gdy wojna si skoczya, to cho miaa 22 lata, to czua si na szedziesit.

Nie chciaa rozmawia o tym, co przesza. Z dnia na dzie wojn wyrzucia z pamici. Przesza weryfikacj jako onierz AK, ale zerwaa wizi z kolegami z podzie-mia. Dopiero w latach szedziesitych nawizaa kon-takt z dawnymi dowdcami AK. Gdy w 1948 roku ukoczya studia, profesor Jan Rogu-ski z Akademii Medycznej w Poznaniu, zaproponowa jej prac w Klinice Chorb Wewntrznych, ze stypendium w wysokoci poowy wczesnej pensji pielgniarki. A jednak to by sukces. W tamtych czasach pracowao si po studiach jako wolontariusz. Za akowsk prze-szo wyrzucono j z pracy w Akademii Medycznej.Chciano j zesa do wiejskiego orodka zdrowia. I znw prof. Roguski wstawi si za ni. Dostaa prac w przy-chodni fabryki Stomil pod Poznaniem, a wkrtce potem udao jej si przenie do poznaskiej poradni chorb tarczycy. Wyjedaa na wsie podpoznaskie bada wy-stpowanie wola u rolnikw i wkrtce w AM w odzi zrobia doktorat z endokrynologii. Nie zwolnia tempa. Do opieki nad dzieckiem zatrudnia gosposi. Rano sza do przychodni, po poudniu przyj-mowaa w gabinecie, a wieczorem pracowaa w Poradni Walki z Wolem. W Poznaniu zaproponowano jej prac w Wyszej Szkole Wychowania Fizycznego. Zdobya tam tytu profesora i zostaa kierownikiem Zakadu Medycyny Sportu, a na-stpnie prodziekanem. W 1958 roku urodzia Hani. W 1964 roku Halina przeprowadzia si z dziemi do Warszawy. Miaa wwczas 41 lat. Zamieszka z nimi jej ojciec. By bardzo szczliwy i dumny z jej osigni. Zmar w wieku 100 lat. wczesny minister zdrowia, Jerzy Sztachelski, znajcy jej dziaalno w Poznaniu, powoa j na jednego ze swoich zastpcw w Gwnej Komisji Socjalnej i Zdro-wia. Dziki temu udao jej si zorganizowa II Krajowy Zjazd Lekarzy ZBoWiD, na ktrym wsplnie z Gwn Komisj Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce przed-stawia wiele prac naukowych. Ju na I Krajowym Zje-dzie Lekarzy ZBoWiD w 1963 roku referowaa wyniki bada. Bya przecie winiem, a zarazem lekarzem-in-ternist. Poza pracami z zakresu wpywu wysiku fizycz-nego na ustrj ludzi starszych, do pocztku lat siedem-dziesitych tematyka jej studiw oparta bya gwnie na badaniach epidemiologicznych. W 1966 roku zostaa profesorem na Akademii Wycho-wania Fizycznego w Warszawie, w latach 1965-1969 penia funkcj prodziekana na tej uczelni, a w latach 1969-1971 jej prorektora.Zaja si badaniami wpywu wysiku fizycznego na starszych ludzi. Jedzia w delegacje do Francji, Woch, Szwecji. Omijaa Niemcy, gdy baa si, e spotka tam ge-stapowca, ktry j bi.


W 1973 roku prof. Halina Szwarc zorganizowaa w Hen-rykowie koo Warszawy oddzia rehabilitacji geronto-logicznej. Dostaa budynek z dwudziestoma kami. Przyjmowano tam starszych ludzi na 6-tygodniowe tur-nusy. By psycholog, internista i fizykoterapeuta. Od okoo 1974 roku zacza specjalizowa si w ge-rontologii. Zawsze lubia starszych wiekiem pacjentw. Zorganizowaa te Zakad Gerontologii z Oddziaem Re-habilitacji Gerontologicznej przy Centrum Medycznym Ksztacenia Podyplomowego w Warszawie. Przekonaa si, jak wiele mona pomc ludziom starym, dziaajc w zespole zoonym z lekarzy, psychologw, socjologw i specjalistw kultury fizycznej. Pod koniec lat siedem-dziesitych bya ju uznanym gerontologiem.

Niezwyky czowiek. Niezwyka kobieta. Bohaterka narodowa. Niekwestionowa-ny autorytet, a przy tym osoba bardzo skromna, bezporednia, wyrozumiaa, a-two nawizujca kontakty.

2 kwietnia 1975 roku pojechaa do Mediolanu na zjazd powicony pomocy spoecznej, gdzie spotkaa przystoj-nego Francuza. By to Pierre Vellas, zaoyciel Uniwersy-tetu Trzeciego Wieku w Tuluzie we Francji (pierwszego w wiecie!). Podsun Jej myl, i obieca wsparcie orga-nizacyjne i metodyczne, powoania podobnej placwki w Polsce. Ju jesieni 12 listopada tego samego roku Studium Trzeciego Wieku, dziki yczliwej pomocy i poparciu Centrum Medycznego Ksztacenia Podyplomowego w Warszawie, rozpoczo dziaalno. Dopiero na konferencji zorganizowanej 4 czerwca 1980 roku przez nasze Studium postanowiono, e wszystkie placwki speniajce podstawowe cele (tj. polepszenie jakoci ycia osb starszych przez wczenie ich do syste-mu ksztacenia ustawicznego, aktywizacj intelektualn i fizyczn) przyjy nazw Uniwersytet Trzeciego Wieku.Oto wspomnienie jej syna Andrzeja: [] Trzeba byo ogromnego wysiku, lat uporczywej pracy, cigej walki z absurdami, koatania do urzdo-wych mecenasw, przekonywania wsppracownikw i kolegw, a przede wszystkim pozyskiwania coraz to nowych studentw-seniorw, cierpliwego przekonywa-nia ich, e nowa na naszym gruncie instytucja ma sens. Krelia pierwsze plany zaj, cigaa wykadowcw []. Nie rezygnowaa w sytuacjach trudnych, a nawet zdawa-oby si, beznadziejnych. Rwnoczenie prowadzia bada-nia lekarskie suchaczy i udzielaa im medycznych porad. Publikowaa liczne prace z zakresu gerontologii, ale take artykuy, ktre dzisiaj nazwalibymy promocyjnymi. Ide UTW upowszechniaa, gdzie tylko moga.

Nagrod usilnej pracy by rozwj UTW w caym kraju. Halina Szwarc jedzia waciwie do kadego z nowo powstaj-cych, udzielaa rad, wygaszaa wykady inauguracyjne [], dbajc rwnoczenie, aby nie dochodzio do obniania ambicji i poziomu zaj.

Zgodnie z francuskimi pierwowzorami uwaaa, e moe to zapewni wycznie mocne oparcie w tradycyjnej wyszej uczelni []. Powstaway nowe UTW: we Wrocawiu, Opolu, Pozna-niu, Rzeszowie, odzi i nastpne. Istotnym elementem jej wasnej aktywnoci byy czste wyjazdy zagraniczne, co uatwiaa znakomita znajomo jzykw niemieckiego, francuskiego i angielskiego. Jedzia do wielu stolic i miast europejskich, a take do USA i Afryki. Wyjeday te liczne grupy suchaczy na-szego UTW na wymian do Francji, Woch, Belgii, Nie-miec, Szwecji, co sprzyjao integracji rodowiska oraz utrzymaniu i zacienieniu zwizkw z nauk i kultur europejsk. Grupy suchaczy UTW z zagranicy przyje-day do Warszawy. Prof. Halina Szwarc, powoujc do ycia pierwszy UTW, postawia przed nim bardzo ambitne zadania, a miano-wicie:

wczenie osb starszych do systemu ksztacenia ustawicznego,

aktywizacj intelektualn, psychiczn i fizyczn suchaczy, prowadzenie obserwacji i bada naukowych, opracowanie metod dalszej edukacji osb starszych, wdraanie profilaktyki gerontologicznej.

Realizacja powyszych zaoe zapewnia UTW prowa-dzenie dziaalnoci na odpowiednio wysokim poziomie. Nadrzdnym celem uniwersytetw trzeciego wieku jest poprawa jakoci ycia osb starszych, stworzenie warunkw dobrego starzenia przez systematyczne po-gbianie wiedzy i prac twrcz w zespoach. Dziki aktywizacji intelektualnej i psychofizycznej oraz po-wstawaniu nowych wizi spoecznych UTW odgrywaj ogromn rol w szerzeniu profilaktyki gerontologicznej. Na czoo czynnikw ryzyka wysuwa si niski stopie wyksztacenia i przypisuje si mu wiksze niekorzystne znaczenie w starszym wieku ni niskie dochody, ograni-czenia fizyczne, izolacja spoeczna i depresja.

*** W stanie wojennym nasz UTW sprawdzi si jako oaza bezpieczestwa, spokoju, kultury, a przyjaciele z Zachodu nie tylko dodawali nam otuchy, lecz rwnie przy-syali paczki z ywnoci i odzie.


Mimo ogoszenia 13 grudnia 1981 roku stanu wojenne-go w Polsce i przerwy w zajciach od 15 grudnia 1981 do 15 lutego 1982 roku, dziaalno naszego UTW nie zostaa zawieszona. Bez zakce i zgodnie z progra-mem odbyway si wykady, co byo wielkim osigni-ciem w czasie ostrej zimy, gdy na ulicach stay czogi, uzbrojone wojsko z bagnetami na karabinach i trwa-y nkajce kontrole ludzi oraz samochodw. Jakby na przekr wszystkiemu, frekwencja nie tylko nie zmalaa, ale liczba suchaczy znacznie wzrosa!Gdy we wrzeniu 1982 roku siedemnastu suchaczy wy-jechao do Nicei na kongres Midzynarodowego Stowa-rzyszenia Uniwersytetw Trzeciego Wieku AIUTA, nasz UTW by jedynym z krajw obozu socjalistycznego! Dopiero dziesi lat po zaoeniu pierwszych UTW na wiecie Zgromadzenie Oglne ONZ wczyo w 1982 roku sprawy edukacji do najwaniejszych uwarunko-wa dobrej staroci obok takich czynnikw, jak zdro-wie, wyywienie, mieszkalnictwo, sytuacja materialna, stosunki rodzinne i opieka spoeczna. Populacja seniorw ma ju nie tylko niezbywalne prawo do nauki, ale i obowizek dalszego uczenia si.

Profesor Halina Szwarc naleaa do pio-nierw polskiej gerontologii. Bya autor-k ponad 200 prac naukowych, drukowa-nych zarwno w kraju, jak i za granic. Do najistotniejszych naleay prace op-arte na badaniach wydolnoci fizycznej osb starszych. Za jeden z gwnych celw dziaalnoci UTW profesor postawia pro-wadzenie obserwacji i bada naukowych w zakresie gerontologii spoecznej i edu-kacyjnej.

W naszym UTW prowadzono wiele bada suchaczy, a do ciekawszych naleay:

badania dugofalowe prowadzone przez okres trzech lat na tej samej grupie, ktrych celem bya ocena wpywu ksztacenia ustawicznego na jako ycia suchaczy UTW. Przeprowadzone badania pozwalaj na stwierdzenie, e ksztacenie ustawiczne ma pozy-tywny wpyw na jako ycia osb starszych, a po-zytywna ocena swojego ycia jest wyznacznikiem dobrej i pomylnej staroci. Badania dugofalowe na-le do rzadkoci;

badania porwnawcze suchaczy naszego UTW i nie-mieckiego UTW w Schwbisch Gmnd, ktre miay ustali istnienie podobiestw i rnic wieku, wy-ksztacenia, programw wykadw, przey zwiza-nych z przejciem na emerytur itp. Niektre wyniki byy zaskakujce. Ot w grupie polskiej byo duo wicej osb z wyszym wyksztaceniem, a w niemie-

ckiej dwa razy wicej osb zadowolonych z przejcia na emerytur (miay wysze emerytury!), ale znacz-nie wicej byo Polakw zadowolonych z ycia;

badania suchaczy-turystw grskich w wieku do 86 lat na obozie w Rajczy. Codziennie 30 osb pokony-wao 10-24 km i ku zdumieniu wszystkich stwierdzo-no, e ich parametry hemodynamiczne i respiracyjne ulegy poprawie!

Jake suszne s sowa dr. Wojciecha Oczki: ruch jest w stanie zastpi kady lek, ale wszystkie leki razem nie s w stanie zastpi ruchu. Podobnie uwaaa prof. Halina Szwarc, ktrej zdaniem Zdrowie to nie tylko brak choroby, ale dobrostan fizycz-ny i psychiczny. Wiadomo te, e im wyszy stopie wyksztacenia, tym wiksze jest zamiowanie do uprawiania sportu i turystyki. Wyniki prowadzonych przez prof. Szwarc bada sucha-czy UTW s cennym materiaem dla socjologw, geron-tologw, andragogw, rehabilitantw i lekarzy innych specjalnoci. S take cenn wskazwk dla producen-tw lekw, kosmetykw, rodkw higienicznych, sprz-tu rehabilitacyjnego, sportowego i innych.

*** Nasz UTW peni funkcj badawcz rwnie wtedy, gdy sam bdc terenem bada, umoliwia powstawanie prac licencjackich, magisterskich i doktorskich. W ostatnich latach charakter bada nieco si zmieni. Obecnie badany jest stan zdrowia naszych suchaczy. Profesor bya inicjatork ruchu UTW w kraju i na wie-cie przez aktywny udzia w rozwijaniu go poprzez:

penienie wysokich funkcji w wielu instytucjach kra-jowych i zagranicznych zajmujcych si sprawami ludzi starszych, np. Polskim Towarzystwie Geronto-logicznym (PTG), AIUTA, Europejskiej Federacji Osb Starszych (EURAG),

aktywny udzia w licznych konferencjach i kongre-sach w kraju i za granic, np. w Nicei, Riva del Garda, Grazu, Tuluzie, Weronie, Berlinie, Wiedniu itd.,

organizowanie w Polsce konferencji i kongresw na poziomie zarwno krajowym, jak i midzynarodo-wym, np. AIUTA 83, AIUTA 87, Centrum Sonnenberg 90, EURAG 94.

Po raz pierwszy pojechaa do Niemiec w 1976 roku na seminarium gerontologii. Okazao si, e nie zapomnia-a niemieckiego. Bya te w Hamburgu. Chodzia po uli-cach, odwiedzia port, ale nie powiedziaa nikomu o ak-cji z 1943 roku. W 1999 roku wydaa swoje Wspomnienia z pracy w wy-wiadzie antyhitlerowskim ZWZAK. Do czasu publikacji tych wspomnie ani najblisi, ani wsppracownicy nie znali jej okupacyjnej przeszoci.


Dwadziecia siedem lat Pani Profesor bya z nami i wrd nas. Nie szczdzia si, energii, czasu oraz swej ogromnej wie-dzy i dowiadczenia dla dobra naszego uniwersytetu. Prof. Halina Szwarc zmar-a, po dugiej i cikiej chorobie, 28 maja 2002 roku. Pochowana zostaa z wszelki-mi honorami wojskowymi na Powzkach w grobowcu rodzinnym.

Rodzina nie skorzystaa z propozycji pochwku Pani Profesor w Alei Zasuonych. Gdy 28 maja 2002 roku tragiczna wiadomo o mierci dotara do Turynu, uczestnicy kongresu EURAG uczcili jej pami minut ciszy. Za okupacyjn dziaalno antyhitlerowsk oraz za wy-bitne osignicia w dziaalnoci naukowej i spoecznej otrzymaa wiele odznacze:

Order Wojenny Virtuti Militari, najwysze bojowe odznaczenie w Rzeczypospolitej. Jak pisa ks. Jzef Poniatowski: nagroda orderu naley si dzieom rzadkim nad powinno pospolit;

Krzy Komandorski z Gwiazd II klasy Orderu Odro-dzenia Polski (Polonia Restituta), wczeniej Krzye tego Orderu: Kawalerski, Oficerski i Komandorski. Order ten zgodnie z dewiz z 1921 roku nadaje si ludziom nieskazitelnego charakteru i sumiennej pracy [], ktrzy si szczeglnie zasuyli Ojczynie przez dokonanie czynw wybitnych [];

Brzowy i Srebrny Krzy Zasugi z Mieczami (konspi-racyjne);

Krzy Walecznych i inne. Dnia 26 sierpnia 2003 roku zostaa patronk naszego uniwersytetu. Przyjlimy nazw Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc. Dziaamy ju czterdzieci lat zgodnie z dewiz profesor Haliny, wygoszon podczas inauguracyjnego wykadu w pierwszym roku naszej dziaalnoci: aby dodawa ycia do lat, a nie tylko lat do ycia. Gdyby prof. Halina Szwarc bya jeszcze wrd nas, za-pewne byaby zadowolona z faktu, e zaoony przez ni UTW realizuje ambitne programy edukacyjne, integra-cyjne, aktywizujce, prowadzi badania i ma znakomit kadr wykadowcw. Ta niezwyka kobieta i jej pamitne sowa: ludzie starsi powoani s do szerzenia kultury wspycia, aby zapo-biega rozproszeniu si energii psychicznej i spoecznej stay si dla nas wzorem. 2 padziernika 2009 roku na terenie Akademii Wy-chowania Fizycznego w Warszawie zostaa odsonita tablica powicona prof. Halinie Szwarc. Uroczysto zaszczyciy sw obecnoci crka i wnuczka. Celem po-woania kapituy Gloria Optimis, przyznajcej Zo-

ty Krg, byo uhonorowanie tych, ktrzy przez swoje osignicia sportowe, karier zawodow, patriotyzm i niezomny charakter zasuguj na miano wybitnych osobowoci sportu polskiego, a Zoty Krg jest wyra-zem szczeglnego wyrnienia i uznania. W 2007 roku Teatr Telewizji wystawi sztuk pt. Doktor Halina, ktrej scenariusz napisano na podstawie wspo-mnie prof. Szwarc.

10. rocznic mierci swej zaoycielki, pa-tronki i krzewicielki idei UTW w Polsce, uniwersytet jej imienia uczci 26 maja 2012 roku odsoniciem tablicy pamit-kowej na budynku Centrum Medycznego Ksztacenia Podyplomowego. Uroczysto odbya si wedug ceremoniau wojsko-wego, tablic powici kapelan Ordyna-riatu Polowego, a wojsko wystawio po-sterunek honorowy.

Dziki staraniom Zarzdu naszego UTW, 15 stycznia 2015 roku Rada Miasta Stoecznego Warszawy Uchwa- nr IV/79/2015 nadaa nowo powstaemu rondu na skrzyowaniu ulic Stefana eromskiego, Andrieja Sacha-rowa i Teodora Duracza w dzielnicy Bielany m.st. War-szawy nazw Rondo Haliny Szwarc. Sejm RP rwnie upamitni prof. Halin Szwarc i 6 lute-go 2015 roku jednogonie (435 gosami) podj uchwa-, w ktrej czytamy:

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, prze-konany o szczeglnym znaczeniu wia-dectwa ycia, misji i osigni profesor Haliny Szwarc oraz o wyjtkowej roli Uni-wersytetw Trzeciego Wieku we wsp-czesnej Polsce i ich znaczeniu dla edukacji i aktywnoci spoecznej osb starszych, oddaje hod profesor Halinie Szwarc.

Uchwaa podkrela jej misj i osignicia. Idei profesor Haliny Szwarc zawdziczamy dynamiczny rozwj ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Polsce w skali nie-spotykanej w adnym innym kraju na wiecie czytamy w dokumencie. Jak zaznaczono w uchwale, funkcjono-wanie 500 Uniwersytetw Trzeciego Wieku i aktywno 150 tys. suchaczy to wynik umiejtnoci przewidywa-nia przez profesor Halin Szwarc odlegych w czasie na-stpstw dobrze zaplanowanych dziaa. Ona sama w wywiadzie, ktrego udzielia w 1995 roku, powiedziaa: Ruch UTW odnis sukces dziki grupom lu-dzi, ktrzy wiedzieli, czego ludziom potrzeba. Osoby zado-wolone ze swego ycia s zdrowsze i yj duej.


Spoeczny partner dla pastwa

2 kwietnia 1975 r. w Mediolanie na posiedzeniu ekspertw gerontologw prof. Halina Szwarc poznaa prof. Pierre`a Vellasa, zaoyciela pierwszego Uniwersytetu Trzeciego Wie-ku w Tuluzie. 7 miesicy pniej na warszawskich Bielanach inaugurowa swoj dziaalno pierwszy UTW w Polsce. Od tego zdarzenia mija 40 lat. Rzucone wwczas ziarno kiekowa-o bardzo dugo, ale wydao plon stukrotny. W 1989 r., u progu transformacji ustrojowej, w Polsce funkcjonowao zaledwie 9 UTW. W 2015 r. dziaa ich... p tysica.

Opracowanie: Ewa Piat, Penomocnik Rektora UJ ds. JUTW, Uczestniczka II Kongresu UTW

Dynamika rozwoju UTW jest czym niewyobraalnym. W cigu ostatnich 10 lat ich liczba wzrosa dziesiciokrot-nie stwierdzi Jacek Michaowski, szef Kancelarii Pre-zydenta RP. Te znamienne sowa pady 30 marca 2015 r. podczas II Kongresu UTW najwaniejszego wydarze-nia obchodw 40-lecia, ktre zainaugurowao jubileusz Ruchu UTW w Polsce.

150 tysicy studentwW poniedziaek, 30 marca, widowni Teatru Wielkie-go w Warszawie niemal do ostatniego miejsca wypenili uczestnicy II Kongresu Uniwersytetw Trzeciego Wieku. To wyjtkowe spotkanie stao si okazj do policzenia uniwersytetw dla seniorw. Mamy ich ju w kraju 520. Skupiaj ok. 150 tysicy studentw w trzecim wieku. Do-datkowo poza granicami dziaa 15 polskich UTW. W II Kon-gresie wzio udzia 35 ich przedstawicieli. Reprezentuje-my grup osb aktywnych, ciekawych wiata, chtnych do rozwoju intelektualnego, dbajcych o zdrowie i sprawno fizyczn. Nikt nie zrobi wicej dla obalenia negatywnego mitu staroci stwierdzia Krystyna Lewkowicz.O randze kongresu Uniwersytetw Trzeciego Wieku naj-lepiej wiadczy obecno znamienitych goci. Do Teatru Wielkiego przyby prezydent RP Bronisaw Komorowski z maonk. Anna Komorowska obja obchody 40-lecia UTW i sam II Kongres UTW swoim honorowym patrona-tem. W kongresie uczestniczya wicemarszaek Sejmu El-bieta Radziszewska, minister pracy i polityki spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz, przewodniczcy Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej Micha Szczerba, prezydent Miasta stoecznego Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz (honorowa przewodniczca komitetu organizacyjnego i mecenas kongresu), liczne grono parlamentarzystw,

II Kongres UTW: Obywatelski Parlament Seniorw trwaym ladem po jubileuszu 40-lecia Ruchu Uniwersytetw Trzeciego Wieku

przedstawicieli wiata nauki, samorzdowcw. Kongres rozpoczynajcy obchody 40-lecia z jednej strony podsu-mowa dokonania ruchu UTW w Polsce, z drugiej wskaza najwaniejsze cele do osignicia w najbliszej przyszo-ci i nakreli strategi dziaania.

Sia w jednociElita, awangarda, fantastyczni ludzie, kipicy energi, ktrzy nie maj czasu si starze. Druga modo w trze-cim wieku takie okrelenia studentw Uniwersyte-tw Trzeciego Wieku paday ze sceny Teatru Wielkiego wielokrotnie, a najczstszym sowem bya odmieniana przez wszystkie przypadki i wypowiadana z niekama-nym podziwem aktywno, ktra przynosi znakomite efekty nie tylko samym seniorom, ale suy caemu pa-stwu i spoeczestwu. Mona zaamywa rce z powodu zmian w strukturze demograficznej spoeczestwa, ale mona szuka w tych zmianach take obszarw aktywnoci, ktre przyczyniaj si do rozwoju oglnego. Sia demokratycznego pastwa zaley m.in. od aktywnoci obywateli, ich zaangaowania, kreatywnoci, a take aktywnoci w kadym obszarze ycia mwi prezydent Bronisaw Komorowski. Powinnimy tworzy dobry klimat dla solidarnoci midzypokolenio-wej, realizowanej na gruncie rodzin, instytucji i wszystkich innych miejsc ycia spoecznego. Tej solidarnoci midzy-pokoleniowej powinno sprzyja pastwo polskie.Podziw i gratulacje z ust goci kongresu nie byy spowo-dowane wycznie kurtuazj. Zarwno parlamentarzy-ci, jak i naukowcy oraz samorzdowcy doceniaj si seniorw skupionych w UTW. To nie tylko ruch eduka-cyjny, nie tylko aktywizujcy osoby starsze, ale rwnie


spoeczny partner dla pastwa podkrela pose Micha Szczerba. Partnerstwo Uniwersytetw Trzeciego Wieku jest zasu-g konsolidacji tego ruchu, a konsolidacja zasug dwch liderek Wiesawy Borczyk, ktra w 2007 r. zaoya Oglnopolsk Federacj Uniwersytetw Trzeciego Wie-ku, i Krystyny Lewkowicz, ktra rok pniej powoaa Fundacj Oglnopolskie Porozumienie UTW. Ich wsplne dziaanie doprowadzio do organizacji w marcu 2012 r. I Kongresu UTW. I Kongres za uruchomi lawin wyda-rze: powstanie Rzdowego Programu na rzecz Aktyw-noci Osb Starszych (ASOS) i zagwarantowanie rod-kw finansowych w budecie pastwa na jego dziaanie, powoanie Departamentu Polityki Senioralnej w MPiPS, powoanie Rady ds. Polityki Senioralnej, powstanie Par-lamentarnego Zespou ds. UTW, a nastpnie Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej, przyjcie przez Rad Mini-strw Zaoe Dugofalowej Polityki Senioralnej na lata 2014-2020, nowelizacj ustawy o samorzdzie gminnym umoliwiajcej powoywanie w gminach Rad Seniorw. Ruch Uniwersytetw Trzeciego Wieku spowodowa rady-kaln zmian polityki pastwa wobec obywateli w trze-cim wieku, nie tylko tych najaktywniejszych. Ci zawsze i w kadych warunkach dadz sobie rad. Zmiany najbar-dziej powinni odczu seniorzy najbardziej nieporadni, chorzy, niesamodzielni i bezradni. Takich osb zazwyczaj nie ma wrd studentw UTW, ale o ich prawa si upo-minamy. Dlatego przytoczone wczeniej okrelenia elita czy awangarda nie s przesadzone.Ogromne zaangaowanie i zasugi dwch liderek ru-chu UTW zostay docenione przez prezydenta RP, kt-ry Wiesaw Borczyk oraz Krystyn Lewkowicz odzna-czy Krzyami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowano rwnie przedstawicieli najstarszych polskich UTW. Zote Krzye Zasugi otrzymay Helena Hrapkiewicz, Zofia Iwanicka, Halina ubniewska, El-bieta Iwan, Lida Krlikowska i Irena Moskal. Jedynym mczyzn w gronie odznaczonych przez prezydenta RP by prof. dr hab. Tomasz Grodzicki, najbliszy wsp-pracownik p. prof. Jzefa Kocemby - wspzaoyciela UTW na Uniwersytecie Jagielloskim, wspierajcy przez ponad 30 lat sw wiedz i zaangaowaniem dziaalno Jagielloskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Budujemy mark UTW 520 UTW w kraju, 15 za granic. Kady ma swojego li-dera. To ogromny potencja ludzi, ktrzy w cigu tych 40 lat pracowali w zupenie innych warunkach, wykonywali zupenie inne zadania. Dzi prezes stowarzyszenia UTW, dyrektor, penomocnik rektora na uczelni czy koordyna-tor wszystko jedno jaki ma tytu jeli kieruje UTW, to musi by menederem spoecznym. Lider UTW musi my-le nie tylko o programie edukacyjnym, ale o finanso-waniu, wsppracy z samorzdami, instytucjami kultury.

Gdzie ma si tego nauczy? pytaa Wiesawa Borczyk prezes Oglnopolskiej Federacji UTW. I apelowaa o organizacj kursw i studiw podyplomowych kszta-ccych kadry dla organizacji pozarzdowych, take tych dziaajcych na rzecz osb starszych. Tyle si mwi o bezrobotnych socjologach, politologach i absolwen-tach innych studiw humanistycznych... Krystyna Lewkowicz jako zadanie na najblisz przy-szo wskazaa budowanie marki UTW. Z siln mark kady si liczy mwia ze sceny Teatru Wielkiego. Bu-dowanie marki UTW wymaga jednak staego podwy-szania standardw dziaania UTW.Jubileusz 40-lecia Ruchu UTW zostanie zwieczony powoaniem Obywatelskiego Parlamentu Seniorw. Ta inicjatywa zyskaa aprobat premier Ewy Kopacz i mar-szaka Sejmu Radosawa Sikorskiego. Wstpnie wyzna-czono dat pierwszego posiedzenia Obywatelskiego Parlamentu Seniorw na 1 padziernika 2015 r., w Mi-dzynarodowym Dniu Osb Starszych. Od 1994 r. taki par-lament dziaa w Irlandii. Kada ustawa, kady akt praw-ny s w trakcie procesu legislacyjnego opiniowane przez posw-seniorw. Mog oni zablokowa ustawy. Tak si stao, gdy w ramach restrukturyzacji chciano radykalnie zmniejszy w Irlandii liczb placwek pocztowych. W Polsce w organizacj Obywatelskiego Parlamentu Se-niorw angauj si obydwie oglnopolskie organizacje UTW, Polski Zwizek Emerytw, Rencistw i Inwalidw, Urzd ds. Kombatantw i Osb Represjonowanych oraz istniejce oraz powstajce Gminne Rady Seniorw. Oby-watelski Parlament Seniorw bdzie trwaym ladem po jubileuszu 40-lecia UTW w Polsce.

Do 2020 roku Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej przeznaczy 360 mln z na utworzenie dziennych domw i klubw dla seniorw. W 2015 roku powstanie 100 ta-kich miejsc. Rzdowy Program Senior-WIGOR zosta skierowany do konsultacji spoecznych. Senior-WIGOR to poczenie uniwersytetu trzeciego wie-ku, klubu seniora, biblioteki i gabinetu rehabilitacyjnego. Planujemy stworzenie sieci placwek, ktre maj ua-twi aktywizacj osb starszych powiedzia Wadysaw Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki spoecznej.

Wicej informacji na stronie:http://www.mpips.gov.pl/bip/projekty-aktow--prawnych/projekty-programow-i-inne/projekt--programu-senior-wigor/#akapit3

Senior WIGOR: nowe moliwoci dla osb starszych


Biaoru na Kongresie UTW

Opracowanie: Barbara Fustoczenko, Rektor UTW w Grodnie przy ZS PMS

Przede wszystkim serdecznie dzikujemy za zapro-szenie oraz umoliwienie uczestnictwa polskich UTW ze Wschodu (w tym i z pastw nie nalecych do Unii Europejskiej) w II Kongresie Uniwersytetw Trzeciego Wieku Polski.Podziwiamy i cieszymy si, e w Polsce ruch UTW osig-n takie szerokie rozmiary i doczekalimy si tak wiel-kich sukcesw. Rozumiemy, e wanym czynnikiem w tym by tworzcy si system dugofalowej polityki senioralnej, zgodnej z potrzebami wzrastajcej liczby populacji Seniorw.II Kongres UTW sta si najwaniejszym wydarzeniem obchodw 40. lecia ruchu UTW w Polsce, bo nie tylko dokonano pewnego podsumowania dorobku ich dziaal-noci, ale te przyjciem Deklaracji kocowej wyznaczo-no kierunki i sposoby rozwoju na kolejne lata.Zorganizowanie, w ramach II Kongresu UTW, seminaryj-nego posiedzenia w Senacie RP potwierdzio jak wielk trosk darzycie nas Polakw zamieszkaych poza gra-nicami Rzeczypospolitej Polskiej.Gwny temat seminarium skonstruowany i przedsta-wiony przez Pana Senatora Mieczysawa Augustyna pt. Znaczenie Uniwersytetw Trzeciego Wieku dla podtrzy-mania polskoci i rozwoju osobistego Polakw za granic trafi w sedno sprawy: cele i zadania dla dziaalnoci polskich UTW za wschodni granic.

II Kongres UTW goci przedstawicieli z Grodna

Spotkanie w Senacie z polskimi UTW z zagranicy, 31 kwietnia 2015 r., fot. Micha Jzefaciuk, Kancelaria Senatu

Moliwo przedstawienia dorobku polskich UTW na Wschodzie, w nieskrpowanych wypowiedziach lide-rw tych UTW, pozwolia odczu, e jestemy dowarto-ciowani za nasz dziaalno.Sowa wielkiej wdzicznoci Pomysodawcom i Organi-zatorom II Kongresu Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Warszawie pragniemy przekaza nie tylko za cz me-rytoryczn Kongresu, ale i za tak wspaniale przemylany i dostosowany program, ktrym ta merytoryczno Kon-gresu bya otoczona.

Spotkanie w Senacie z polskimi UTW z zagranicy, 31 kwietnia 2015 r., fot. Micha Jzefaciuk, Kancelaria Senatu


Dowiadczenie i przyszo polskich Uniwersytetw Trzeciego Wieku na Wschodzie

Opracowanie: Anita Sobaska, Kancelaria Senatu RP

Wsplne posiedzenie Komisji Spraw Emigracji i cznoci z Polakami za Granic oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Spoecznej w dniu 31 marca 2015 r.

W trakcie posiedzenia poczonych komisji dyskutowa-no o dowiadczeniach i przyszoci polskich Uniwer-sytetw Trzeciego Wieku na Wschodzie. W obradach uczestniczya 30-osobowa grupa liderw kilkunastu polskich Uniwersytetw Trzeciego Wieku (UTW) z Li-twy, otwy, Biaorusi, Ukrainy i Modawii. 30 marca 2015 r. wzili oni udzia w II Kongresie Uniwersyte-tw Trzeciego Wieku, zorganizowanym przez Fundacj Oglnopolskie Porozumienie Uniwersytetw Trzeciego Wieku w Warszawie w ramach obchodw 40-lecia ru-chu UTW w Polsce.Przewodniczcy Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Spoecznej Mieczysaw Augustyn mwi o znaczeniu ruchu UTW dla podtrzymania polskoci i rozwoju oso-bistego Polakw za granic. Podzikowa liderom za do-tychczasow aktywno w krajach zamieszkania.Zaoycielka i bya dyrektor Mokotowskiego Uniwersy-tetu Trzeciego Wieku w Warszawie prof. Zofia Iwanicka przypomniaa, e pierwsze polskie UTW za wschodni granic powstay przed 20 laty we Lwowie i w Wilnie, nastpnie w Grodnie i w Brzeciu jako filie Mokotow-skiego UTW. Prof. Z. Iwanicka zachcaa liderw UTW ze Wschodu do udziau w Midzynarodowym Stowarzy-szeniu Uniwersytetw Trzeciego Wieku (AIUTA).Liderzy polskich Uniwersytetw Trzeciego Wieku z Li-twy, otwy, Biaorusi, Ukrainy i Modawii przedstawili dorobek UTW oraz ich biec dziaalno, majc prze-de wszystkim na celu podtrzymywanie tradycji, kultu-ry i jzyka polskiego. Zwracali uwag na brak pomocy ze strony wadz miejscowych i na trudnoci finansowe, z jakimi borykaj si na co dzie po przeniesieniu rod-kw przeznaczanych na pomoc Polonii z Senatu RP do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Prezes Fundacji Oglnopolskie Porozumienie Uniwer-sytetw Trzeciego Wieku w Warszawie Krystyna Lew-kowicz przedstawia przesanie II Kongresu UTW oraz zadania, ktre bd realizowane we wsppracy z rz-dem, parlamentem oraz z innymi partnerami. Sia UTW podkrelia tkwi w ich konsolidacji i jednoci, cho ruch UTW nie reprezentuje caego 7 mln rodowiska

polskich seniorw. UTW w Polsce maj tylko 150 tys. suchaczy. Obecnie prowadzone s konsultacje w rodo-wisku seniorw dotyczce projektu utworzenia Obywa-telskiego Parlamentu Seniorw. Termin pierwszej sesji Obywatelskiego Parlamentu Seniorw wyznaczono na 1 padziernika br. W trakcie dyskusji senatorowie podzikowali przedsta-wicielom polskich UTW na Wschodzie za to, e realizuj nie tylko uniwersalne cele ruchu UTW, ale rwnie podej-mowane dziaania polonijne. UTW s wanymi orodka-mi krzewienia jzyka polskiego i kultury narodowej. Maj istotne znaczenie aktywizujce i integrujce rodowiska seniorw polskiego pochodzenia na Wschodzie.Zastpca dyrektora Departamentu Wsppracy z Polo-ni i Polakami za Granic w Ministerstwie Spraw Zagra-nicznych Wojciech Tyciski zapewni, e problematyka senioralna bdzie uwzgldniona w przygotowywanym nowym rzdowym programie wsppracy z Poloni i Polakami za granic. Zachca do ubiegania si o do-finansowanie inicjatyw UTW przez placwki dyploma-tyczno-konsularne.

Edycja 2015 konkursu cieszya si bardzo duym zainte-resowaniem. Ilo zoonych ofert (cznie ponad 3200) jest dowodem na to, e potrzeby i oczekiwania w za-kresie pomocy osobom starszym w Polsce s ogromne i warto dziaa w obszarze aktywnoci. W tym roku od-notowano wzrost o 25% w liczbie zoonych ofert w sto-sunku do roku 2014. Departament Polityki Senioralnej MPiPS zachca do przekazywania swoich sugestii o sposobie organizacji konkursu poprzez kontakt mailowy: [email protected] konkursu ASOS edycja 2015 i wicej informacji na stronie: http://www.mpips.gov.pl/aktualnosci--wszystkie/seniorzy/

Wyniki otwartego konkursu ofert ASOS 2014-2020 edycja 2015


Akademia Dobrych Projektw czyli jak skuteczniej pozyskiwa rodki na dziaalno UTW

Jak pokazuje praktyka oraz prowadzone badania rodowiska uniwersytetw trzecie-go wieku w Polsce (m.in. ZOOM na UTW. Raport z badania, Towarzystwo Inicjatyw Twrczych , Warszawa, grudzie 2012) podstawowym rdem pierwotnych do-chodw UTW s niewysokie z reguy skadki pochodzce od czonkw, gwnie emerytw.

Opracowanie: Daniel Jachimowicz, Koordynator projektu, Penomocnik Zarzdu Oglnopolskiej Federacji Stowarzysze UTW

Aby organizacja moga si rozwija, przyjmowa nowych czonkw i wzbogaca ofert edukacyjn konieczne jest zatem pozyskiwanie rodkw ze rde zewntrznych. Pomimo czstego wsparcia samorzdw oraz poszerze-nia w ostatnich latach moliwoci w zakresie pozyska-nia dofinansowania projektw dedykowanych seniorom (m.in. w ramach programw FIO czy ASOS) bardzo zni-koma cz UTW aplikuje o nie, a jeszcze mniej odnosi sukcesy w tym obszarze. Zarysowany powyej problem jest tym bardziej istotny, gdy w nowej perspektywie fi-nansowej UE na lata 2014-2020 bd rwnie istniay moliwoci pozyskania rodkw przez organizacje po-zarzdowe na realizacj przedsiwzi mikkich, sta-nowicych inwestycj w czowieka, w ramach ktrych UTW rwnie mogyby znale swoje miejsce. Opisany stan rzeczy stanowi zatem jedn z zasadniczych barier w dalszym rozwoju UTW w tym kontekcie wzmocnie-nie kwalifikacji kadr wskazanych podmiotw, w przygo-towywaniu dobrych, profesjonalnych projektw finan-sowanych ze rde zewntrznych oraz ich skutecznego realizowania naley uzna za szczeglnie wany i ko-nieczny obszar wymagajcy wsparcia ze strony Oglno-polskiej Federacji Stowarzysze UTW.Majc to na uwadze, w ramach projektu pt. Razem moemy wicej dofinansowanego ze rodkw Progra-mu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich w marcu 2015 r. w Diecezjalnym Centrum Pielgrzymowania OPOKA w Starym Sczu zostay zorganizowane i przeprowadzo-ne dwie edycje nowego cyklu szkoleniowo-doradczego pt. Akademia Dobrych Projektw. Zainteresowanie udziaem w tych warsztatach przeroso oczekiwania or-ganizatorw liczba zgosze dwukrotnie przewyszya liczb dostpnych miejsc. Ostatecznie w bezpatnych za-jciach uczestniczyo cznie 20 osb (m.in. liderzy UTW, czonkowie zespow projektowych) reprezentujcych uniwersytety trzeciego wieku z Zakopanego, Kielc, az, Tarnowa, Leszna, Rzeszowa, Zawiercia, Legionowa, Byd-

goszczy, Koobrzegu, Nowego Targu oraz Brzegu. Celem oglnym 3-dniowych warsztatw byo podniesienie poziomu wiedzy i umiejtnoci uczestnikw w zakre-sie pozyskiwania zewntrznych rde finansowania dziaalnoci organizacji pozarzdowej poprzez opraco-wywanie profesjonalnych projektw. W ramach zaj uczestnicy mieli okazj m.in. pozna podstawy prak-tycznych zasad przygotowywania projektw oraz spo-rzdzania wnioskw o ich dofinasowanie (m.in. analiza problemowa, formuowanie celw, wskazanie grupy docelowej, konstruowanie opisu dziaa, okrelanie re-zultatw przedsiwzicia, budowanie harmonogramu jego realizacji oraz przygotowanie budetu), a take for-malnoprawnych i praktycznych aspektw realizacji pro-jektw (m.in. tre umowy o dofinansowanie projektu, promocja, monitoring i ewaluacja przedsiwzicia, do-kumentowanie realizacji projektu). Istotna cz szko-lenia bya rwnie powicona zapoznaniu uczestnikw z potencjalnymi zewntrznymi rdami pozyskiwania rodkw na realizacj projektw dedykowanych senio-rom (m.in. Program FIO 2014-2020, ASOS 2014-2020, konkursy dotacyjne na szczeblu centralnym, regional-nym i lokalnym, w tym w ramach tzw. maych grantw, moliwoci pozyskania wsparcia w ramach konkursw ogaszanych przez podmioty niepubliczne). Przedsta-wiono take ogln informacj na temat potencjalnych moliwoci pozyskania wsparcia w ramach nowej per-spektywy funduszy unijnych na lata 2014-2020.Warto podkreli wprowadzenie istotnej innowacji w podejciu do kwestii podnoszenia umiejtnoci li-derw UTW w obszarze przygotowywania projek-tw udzia w warsztatach stanowi bowiem pocztek, a nie koniec pracy z uczestnikami zaj. Po zakocze-niu zaj szkoleniowych rozpoczyna si etap indy-widualnej pracy z uczestnikami, ktrzy w ramach prowadzonego przez specjalistw doradztwa bd mieli moliwo rozwijania zdobytej wiedzy i umie-


jtnoci. Zakada si, i podczas ich wsplnej pracy dla poszczeglnych UTW zostan przygotowane konkretne projekty i wnioski o ich dofinansowanie. W ten sposb pozyskane na szkoleniu informacje oraz umiejtnoci zostan przeoone na praktyk w wymiarze dostoso-wanym do aktualnych potrzeb organizacji seniorskich.Uwzgldniajc wysokie zainteresowanie uniwersytetw trzeciego wieku udziaem w opisanych wyej zajciach Oglnopolska Federacja Stowarzysze UTW bdzie za-biega o ich kontynuacj w ramach kolejnych projektw. Wicej informacji o realizowanym aktualnie projekcie

Razem moemy wicej mona uzyska na stronie in-ternetowej www.federacjautw.pl/rmw/.Szkoleniowcy prowadzcy zajcia prawnicy, wsppra-cujcy od wielu lat z Oglnopolsk Federacj Stowarzy-sze UTW: Paulina Podwika, Daniel Jachimowicz i Woj-ciech Nalepa, posiadajcy profesjonalne przygotowanie oraz praktyczne dowiadczenie w zakresie opracowania i realizacji projektw przez organizacje pozarzdowe, z uznaniem wypowiadali si o zaangaowaniu uczestni-kw warsztatw i chci pozyskania przez nich nowych umiejtnoci.

Marsz, Olimpiada i RajdNajblisze wydarzenia sportowe dla Studentw UTW

Opracowanie: Paulina Podwika

1) Stowarzyszenie Akademia Zotego Wieku Uniwer-sytet Trzeciego Wieku w Wejherowie wraz ze wsp-organizatorami: Polsk Federacj Nordic Walking oraz Akademi Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdasku zachcaj Studentw UTW do wzicia udziau we wspl-nej oglnopolskiej akcji pn. III Marsz Nordic Walking Studentw UTW 2015, ktra odbdzie si 9 maja 2015 r. o godzinie 11.00. Miejsce marszu to teren dziaania zgoszonego uniwer-sytetu. Udzia w marszu jest cakowicie bezpatny.Zgoszenie uczestnictwa w marszu nastpuje poprzez przesanie wypenionego formularza zgoszeniowego UTW (dostpnego na stronie internetowej Organizato-ra) na adres e-mail: [email protected] w ter-minie do 8 maja 2015 r. do godziny 20.00.Wicej informacji o III Marszu Nordic Walking dostp-nych jest na stronie www.utww.pl

2) Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w a-zach ju po raz sidmy zaprasza Studentw Uniwer-sytetw Trzeciego Wieku i organizacji senioralnych (rocznik 1965 i starsi) do udziau w VII Olimpiadzie Sportowej Uniwersytetw Trzeciego Wieku i Orga-nizacji Senioralnych. 16 maja 2015 r. w obiektach sportowych na terenie gminy azy oraz miasta Zawiercie zawodnicy bd rywalizowa w nastpujcych konkurencjach: pywanie 50 m stylem klasycznym i dowolnym; bieg na 60 i 200 m; pchnicie kul, strzelectwo, tenis stoowy, turniej szachowy, wycig rowerowy, turniej brydowy, kajakarstwo, turniej boule.

Zgoszenia do udziau w Olimpiadzie przyjmowane s do 30 kwietnia br. pod adresem www.olimpiada.lazy.plWszelkie informacje zwizane z Olimpiad, Regulamin oraz karty zgoszenia dostpne s na stronie interneto-wej: www.utw.lazy.pl Patronat nad Olimpiad obja Oglnopolska Federacja Uniwersytetw Trzeciego Wieku.

3) witokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku w Kiel-cach zaprasza na IV Rajd Seniorw Gry witokrzy-skie 2015, ktry odbdzie si 6 czerwca 2015 r. Organizatorami Rajdu s: witokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku w Kielcach oraz Koo Przewodnikw witokrzyskich w Kielcach. Honorowy Patronat nad Rajdem sprawuj: wjt gminy Masw Tomasz Lato oraz Oglnopolska Federacja Stowarzysze Uniwersyte-tw Trzeciego Wieku. W Rajdzie mog uczestniczy zespoy wieloosobowe re-prezentujce Uniwersytety Trzeciego Wieku i Kluby Se-niora, a take osoby indywidualne. Koszt uczestnictwa wynosi 20 z od osoby. Zgoszenia do udziau w Rajdzie przyjmowane s do 15 kwietnia (dla osb korzystajcych rwnie z nocle-gw) lub do 15 maja (dla pozostaych). Wicej informacji uzyska mona w siedzibie Sztabu Raj-du witokrzyski Uniwersytet Trzeciego Wieku ul. Se-minaryjska 28a (pokj nr 9), Kielce (budynek Spdziel-ni Budowlano-Mieszkaniowej im. J. Czarnockiego) lub piszc na adres mailowy [email protected]


ABC Lidera UTW w pytaniach i odpowiedziach

Opracowanie: Wojciech Nalepa, radca prawny, penomocnik Zarzdu Oglnopolskiej Federacji Stowarzysze UTW

Zamierzam przeksztaci uniwersytet trzeciego wie-ku dziaajcy w ramach Miejskiego Orodka Kultury w stowarzyszenie. Jak uregulowa kwestie czon-kowskie w nowotworzonej organizacji? Jaki status powinni mie dotychczasowi suchacze UTW?

Ustawodawca w przepisach Ustawy z dnia 7 kwiet-nia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach reguluje kwestie czonkowskie bardzo oglnie wskazujc w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 4 i ust. 3, i:

statut stowarzyszenia okrela w szczeglnoci [] sposb nabywania i utraty czonkostwa, przyczyny utraty czonkostwa oraz prawa i obowizki czonkw,

osoba prawna moe by jedynie wspierajcym czon-kiem stowarzyszenia.

Biorc pod uwag powysze uzna naley, i sposb regulacji statutowej w zakresie spraw czonkowskich zaley niemal w caoci od samych czonkw. W stowa-rzyszeniach uniwersytetw trzeciego wieku najczciej wystpuj trzy kategorie czonkw:

zwyczajni, wspierajcy, honorowi.

Czonkowie zwyczajni to zarwno te osoby, ktre za-kaday stowarzyszenie (czonkowie zaoyciele), jak i te, ktre zostay przyjte do stowarzyszenia w okresie pniejszym. Mog nimi by wycznie osoby fizyczne. Statut powinien szczegowo regulowa zasady przy-stpowania i wykluczania ze stowarzyszenia oraz pra-wa i obowizki tych czonkw. Tego typu czonkostwo wie si zazwyczaj z najszerszym zakresem upraw-nie w ramach organizacji. Czonkowie wspierajcy to tacy, ktrzy deklaruj na rzecz UTW pomoc finanso-w, logistyczn lub merytoryczn. Zakres podmiotowy czonkw wspierajcych jest szerszy ni w przypadku czonkw zwyczajnych. Mog nimi by osoby fizycz-ne i osoby prawne (np. inne stowarzyszenie, fundacja, spka kapitaowa, spdzielnia itp.). Z analizy statutw i obserwacji praktyki orzeczniczej sdw rejestrowych mona wywie wniosek, i czonkiem wspierajcym moe by rwnie jednostka organizacyjna nie posiada-

jca osobowoci prawnej tzw. quasi osoba prawna (np. spki osobowe). Prawa i obowizki czonkw wspiera-jcych s zazwyczaj istotnie ograniczone w stosunku do praw i obowizkw czonkw zwyczajnych obejmuj np.: prawo uczestniczenia w walnym zebraniu, ale bez prawa gosu bd tylko z gosem doradczym czy te obo-wizek terminowego wywizywania si z zadeklarowa-nych wiadcze na rzecz organizacji. Zakres uprawnie i obowizkw tego typu czonkw zaley tylko i wycz-nie od zapisw statutowych. Warto pamita, e czonek wspierajcy osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadajca osobowoci prawnej (quasi osoba praw-na) dziaa w stowarzyszeniu UTW poprzez swojego przedstawiciela. Czonkostwo honorowe powinno by zastrzeone dla osb fizycznych, ktre:

wniosy wybitny wkad w powstanie, dziaalno lub rozwj UTW, albo

s szczeglnie zasuone w realizacji i upowszech-nianie celw, dla ktrych dana organizacja zostaa powoana.

Godno czonka honorowego nadaje zazwyczaj walne zebranie na wniosek zarzdu, nie ma jednak przeszkd, by uregulowa t kwesti odmiennie. Czonkowie hono-rowi mog mie wszelkie prawa i obowizki czonkw zwyczajnych, czsto jednak zwalniani s z opacania skadek czonkowskich.

W statutach stowarzysze UTW czsto wprowadzany jest czwarty rodzaj quasi czonkostwa tzw. sucha-czy UTW. Takie osoby zazwyczaj uczestnicz w wyka-dach, warsztatach, kursach, wyjazdach edukacyjnych i innych dziaaniach merytorycznych UTW, natomiast nie maj prawa np. udziau w walnym zebraniu oraz czynnego i biernego prawa wyborczego. Prawa czon-kw suchaczy ksztatuj si bardzo rnie w zaleno-ci od regulacji wewntrznych danej organizacji. Odpowiadajc na wyej postawione pytania wskaza na-ley, i osoby, ktre dotychczas korzystay z oferty UTW mog zosta co do zasady bd czonkami zwyczajnymi bd tzw. czonkami suchaczami. Uzalenione to jest od decyzji zebrania zaoycielskiego uwidocznionej w odpo-wiednich zapisach statutu nowotworzonej organizacji.


W jaki sposb naley przyjmowa czonkw zwy-czajnych do stowarzyszenia UTW?

Czonkowie zaoyciele (czyli te osoby, ktre bio-r udzia w zebraniu zaoycielskim) uzyskuj status czonka zwyczajnego stowarzyszenia poprzez fakt pod-pisania listy zaoycieli. Natomiast procedura uzyski-wania czonkostwa w stowarzyszeniu UTW w trakcie jego funkcjonowania powinna by precyzyjnie opisana w statucie zasadnicze znaczenie ma wskazanie organu wewntrznego uprawionego do podejmowania decyzji w tym przedmiocie. Praktycznym rozwizaniem jest powierzenie kompetencji w kwestii przyjcia czonkw zarzdowi UTW nie jest jednak wykluczone inne roz-wizanie w tym zakresie. I tak np.: przekazanie upraw-nienia do przyjmowania nowych czonkw walnemu zebraniu w istotny sposb utrudnia praktyk dziaania podmiotu walne zebrania odbywaj si stosunkowo rzadko, a sam proces ich zwoania bywa skomplikowa-ny i uciliwy. W praktyce dziaania procedura przyjcia nowego czonka zwyczajnego obejmuje takie etapy jak: zoenie deklaracji czonkowskiej przez osob zaintere-sowan oraz podjcie przez waciwy organ wewntrz-ny stowarzyszenia UTW uchway o przyjciu danej oso-by w poczet czonkw zwyczajnych organizacji.

Jest nas coraz wicejOpracowanie: Paulina Podwika

Stowarzyszenie UTW Przy Dbrowskim Domu Kul-tury czonkiem zwyczajnym Oglnopolskiej Federa-cji Stowarzysze UTW

30 marca 2015 r. Zarzd Oglnopolskiej Federacji Sto-warzysze UTW podj uchwa w sprawie przyjcia Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku przy D-browskim Domu Kultury (UTW dziaa w Dbrowie Tar-nowskiej) do grona czonkw zwyczajnych Oglnopol-skiej Federacji Stowarzysze UTW.Uniwersytet powsta w 2011 r. i zrzesza 120 czonkw. Prezesem Zarzdu jest p. Krystyna Guzik. Jego gwnym celem dziaania jest stworzenie suchaczom moliwoci rozwoju intelektualnego, integracja ze rodowiskiem oraz poprawa jakoci ycia. Zaoone cele UTW realizuje poprzez organizacj systematycznych zaj edukacyj-nych, rehabilitacyjnych i integracyjnych.Wicej informacji o Stowarzyszeniu Uniwersytet Trze-ciego Wieku przy Dbrowskim Domu Kultury znajduje si na stronie internetowej UTW www.utwdt.plObecnie Oglnopolska Federacja Stowarzysze UTW zrzesza 26 czonkw zwyczajnych oraz dwch czon-kw wspierajcych.

PERSPEKTYWA 2020: CYFROWE KOMPETEN-CJE WARUNKIEM ROZWOJU POLSKI. Partne-rzy lokalnej zmiany: samorzdy organizacje pozarzdowe uniwersytety trzeciego wieku. Konferencja obdzie si 15 kwietnia 2015 roku w Hotelu SOUND GARDEN, ul. wirki i Wigury 18 w Warszawie.Podczas Konferencji poruszane bd tematy zwi-zane z aktywizacj cyfrow i podnoszeniem jakoci ycia osb starszych, rol samorzdw lokalnych w przeciwdziaaniu wykluczeniu cyfrowemu oraz moliwociami finansowania samorzdowych pro-jektw edukacji cyfrowej z programw operacyj-nych perspektywy 2014-2020 (PO Polska Cyfrowa, PO Wiedza Edukacja Rozwj, Regionalne Programy Operacyjne). W trakcie spotkania zaprezentowana zostanie rw-nie moliwo udziau partnerw lokalnych w ogl-nopolskim projekcie edukacji cyfrowej dorosych, organizowanym przez Stowarzyszenie Miasta w In-ternecie w ramach kontynuacji projektu Polska Cy-frowa Rwnych Szans.Wicej informacji:http://www.mwi.pl/aktualnosci/427-konferen-cja-samorzady-edukuja-cyfrowo.html

SILVER ECONOMY NOWE TRENDY W OBSUDZE KLIENTW 60+Seniorzy s obecnie najszybciej przyrastajc grup wiekow w Polsce. Jak szacuje GUS ju w tym roku liczba osb w wieku poprodukcyjnym signie blisko 7,4 mln i bdzie o 900 tys. wiksza ni pi lat temu. Jednak wbrew stereotypom seniorzy, to najbardziej sta-bilna pod wzgldem dochodw grupa klientw, z naj-wikszymi oszczdnociami i zasobami majtkowy-mi. Ale to take grupa o specyficznych wymaganiach, ogromnych potrzebach, czyli ogromnym potencjale.Konferencja obdzie si 17 kwietnia 2015 roku w Hotelu SOUND GARDEN, ul. wirki i Wigury 18 w Warszawie.Program konferencji wraz z informacj o prele-gentach dostpny jest na stronie:http://konferencje.pb.pl/konferencja/888, silver-economy

ZAPRASZAMY NA KONFERENCJE ORGANIZOWANE W PARTNERSTWIE Z OGLNOPOLSK FEDERACJ STOWARZYSZE UTW

Opracowanie: Paulina Podwika

II KONGRES UNIWERSYTETW TRZECIEGO WIEKUTeatr Wielki Opera Narodowa, Warszawa, 30 marca 2015 r

16 maja 2015 r.zapraszamy na

VII OLIMPIAD SPORTOW UNIWERSYTETW TRZECIEGO WIEKU

I ORGANIZACJI SENIORALNYCH

ORGANIZATOR: Uniwersytet Trzeciego Wieku w azach

ul. Jesionowa 1, 42-450 azytel. 698 695 971, e-mail: [email protected]

Regulamin, wykaz konkurencji, program Olimpiady na stronie

www.utw.lazy.pl

uniwersytety - federacjautw.pl · w roku 2015 obchodzimy także jubileusz 40. lecia ruchu...

Documents