uwarunkowania rozwoju gminy zabierzów

Microsoft Word - UWARUNKOWANIA

Zmiana Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw

1

WPROWADZENIE .................................................................................................................. 6 Podstawa opracowania zmiany Studium ............................................................................. 6 Cel i zakres opracowania zmiany Studium .......................................................................... 6 1. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY ZABIERZW. ........................................... 10 1.1. OGLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ZABIERZW. ............................................ 10 1.1.1. Podstawowe dane. ............................................................................................. 10 1.1.2. Pooenie geograficzne i powizania zewntrzne. ......................................... 10 1.1.3. Funkcje gminy. .................................................................................................... 11

1.2. STRUKTURA PRZESTRZENNA I FUNKCJONALNA GMINY .................................... 11 - dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu. ..................................... 11 1.2.1. Mieszkalnictwo. ................................................................................................... 12 1.2.2. Usugi oglna charakterystyka dla obszaru gminy. ................................... 12 1.2.3. Tereny rekreacyjne i zielone. ............................................................................ 15 1.2.4. Tereny cmentarzy. .............................................................................................. 15 1.2.5. Tereny zamknite. .............................................................................................. 16

1.3. STAN ADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGI JEGO OCHRONY. ........................... 17 1.3.1. Uwarunkowania planistyczne. .......................................................................... 17 1.3.2. Analizy przestrzenne .......................................................................................... 18 1.3.3. Ocena stanu istniejcego i wymogi jego ochrony. ........................................ 19

1.4. STAN RODOWISKA PRZYRODNICZEGO. .............................................................. 20 1.4.1. Rzeba terenu. .................................................................................................... 20 1.4.2. Geologia. .............................................................................................................. 21 1.4.3. Wielko i jako zasobw wodnych. .............................................................. 22

1.4.3.1. Wody powierzchniowe................................................................................ 22 1.4.3.2. Jako wd powierzchniowych. ................................................................ 22 1.4.3.3. Wody podziemne. ....................................................................................... 23

1.4.4. Gleby. ................................................................................................................... 24 1.4.5. Rolnicza i lena przestrze produkcyjna. ........................................................ 25

1.4.5.1. Gospodarka rolna........................................................................................ 25 1.4.5.2. Gospodarka lena. ...................................................................................... 28

1.4.7. Rolinno naturalna. ......................................................................................... 31 1.4.7. Powietrze atmosferyczne. ................................................................................. 34 1.4.8. Ochrona rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego. ........................... 34

1.4.8.1. Parki krajobrazowe. .................................................................................... 34 1.4.8.2. Rezerwaty przyrody. ................................................................................... 35 1.4.8.3. Uytki ekologiczne. ..................................................................................... 36 1.4.8.4. Stanowiska dokumentacyjne. .................................................................... 37 1.4.8.5. Pomniki przyrody. ........................................................................................ 37 1.4.8.6. ECONET. ...................................................................................................... 39 1.4.8.7 Natura 2000. ................................................................................................. 39 1.4.8.8. Krajobraz gminy. ......................................................................................... 40

1.5. DZIEDZICTWO KULTUROWE, ZABYTKI I DOBRA KULTURY WSPCZESNEJ. 43 1.5.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytkw. .......................................................... 43 1.5.2. Obiekty wpisane do ewidencji obiektw zabytkowych. ................................ 46 1.5.3. Stanowiska archeologiczne. .............................................................................. 51


2

1.5.4. Formy ochrony konserwatorskiej. .................................................................... 60 1.6. WARUNKI I JAKO YCIA MIESZKACW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA ............................................................................................................................ 61 1.6.1. Infrastruktura spoeczna. .................................................................................. 61 1.6.2. Sytuacja demograficzna. ................................................................................... 63

1.6.2.1. Dynamika zmian liczby ludnoci. .............................................................. 63 1.6.2.2. Migracje i saldo migracji. ............................................................................ 64 1.6.2.3. Rozmieszczenie ludnoci i gsto zaludnienia. ................................... 65 1.6.2.4. Ruch naturalny ludnoci. ............................................................................ 67 1.6.2.5. Struktura ludnoci gminy pod wzgldem pci i wieku. ........................... 69 1.6.2.6. Ludno wedug ekonomicznych grup wieku, wskaniki obcienia demograficznego. ...................................................................................................... 71

1.6.3. Rynek pracy. ........................................................................................................ 73 1.6.3.1. Struktura zatrudnienia. ............................................................................... 73 1.6.3.2. Bezrobocie. .................................................................................................. 75

1.7. ZAGROENIA BEZPIECZESTWA LUDNOCI I JEJ MIENIA. .............................. 76 1.7.1. Wpyw lokalizacji lotniska Krakw Balice na obszarze gminy. ................. 76 1.7.2. Strefa od obiektu technicznego. ....................................................................... 76 1.7.3. Haas. ................................................................................................................... 76

1.7.3.1. Haas komunikacyjny. ................................................................................. 77 1.7.3.2. Haas przemysowy i komunalny. ............................................................. 79 1.7.3.3. Haas od linii energetycznych. .................................................................. 79

1.7.4. Obszary naraone na niebezpieczestwo powodzi. ...................................... 79 1.7.5. Strefa od sieci infrastruktury technicznej. ...................................................... 81

1.8. POTRZEBY I MOLIWOCI ROZWOJU GMINY. .................................................... 82 1.8.1. Ocena moliwoci rozwoju gminy na podstawie analizy ruchu budowlanego w obszarze Gminy Zabierzw. ............................................................. 82 1.8.2. Moliwoci rozwoju turystycznego gminy. ...................................................... 84

1.9. STAN PRAWNY GRUNTW. ...................................................................................... 86 1.9.1. Wasno Skarbu Pastwa. ............................................................................... 86 1.9.2. Wasno Powiatu Krakowskiego. .................................................................... 94 1.9.3. Wasno mienia Gminnego. ............................................................................. 95

1.10. WYSTPOWANIE OBIEKTW I TERENW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISW ODRBNYCH. ........................................................................ 98 1.11. WYSTPOWANIE OBSZARW NATURALNYCH ZAGROE GEOLOGICZNYCH. ............................................................................................................................................ 101

1.12. UDOKUMENTOWANE ZOA KOPALIN, TEREN GRNICZY ORAZ ZASOBY WD PODZIEMNYCH. ..................................................................................................... 102 1.12.1. Zasoby z kopalin. ....................................................................................... 102 1.12.2. Obszar i teren grniczy. ................................................................................ 103 1.12. 3. Zbiorniki wd podziemnych. ........................................................................ 103

1.13. STAN SYSTEMW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ. ....... 104 1.13.1.System transportu. .......................................................................................... 104

1.13.1.1. Ukad drogowy. ........................................................................................ 105 1.13.1.2. Zaoenia systemowe. ............................................................................ 107 1.13.1.3. Bilans dojazdw do Krakowa ................................................................ 108


3

1.13.1.4. System drogowy...................................................................................... 110 1.13.1.5. System parkingowy. ............................................................................... 111 1.13.1.6. System szynowo - kolejowy. ................................................................. 112 1.13.1.7.Transport autobusowy. ............................................................................ 112 1.13.1.8. System rowerowy.................................................................................... 113 1.13.1.9.. System transportu lotniczego. ............................................................. 113

1.13.2.Uwarunkowania sprzyjajce i ograniczajce rozwj gminy. ..................... 114 1.13.3. System infrastruktury technicznej. .............................................................. 114

1.13.3.1. Zaopatrzenie w wod. ............................................................................ 114 1.13.3.2. Odprowadzenie ciekw sanitarnych i deszczowych. ...................... 116 1.13.3.3. Zaopatrzenie w gaz. ............................................................................... 116 1.13.3.4. Zaopatrzenie w energi elektryczn. ................................................... 117 1.13.3.5. Gospodarka cieplna. .............................................................................. 117 1.13.3.6. Telekomunikacja. .................................................................................... 118 1.13.3.7. Usuwanie i utylizacja odpadw. ............................................................ 118

1.13.4. Uwarunkowania ukadu komunikacyjnego. ................................................ 119 1.13.4.1 Ukad drogowy. ......................................................................................... 119 1.13.4.2. Ukad parkingowy.................................................................................... 124 1.13.4.3. Ukad kolejowy. ....................................................................................... 124 1.13.4.4. Obsuga autobusowa.............................................................................. 125 1.13.4.5. Ukad cieek rowerowych. ................................................................... 125 1.13.4.6. Port lotniczy. ............................................................................................ 125

1.13.5.Wnioski dla zaoe kierunkw rozwoju. ..................................................... 126 1.14. UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE I PONADLOKALNA FUNKCJA GMINY. ................................................................................................................................................ 128

1.14.1. Uwarunkowania wynikajce z planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa maopolskiego. .................................................................................... 128


4

2.KIERUNKI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZABIERZW............................................................................................... 2.1. GWNE KIERUNKI ZMIAN STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GMINY........................................................................................................ 2. 2. STRUKTURA PRZESTRZENNA GMINY - PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UYTKOWANIE TERENW... 2.2.1. Podzia na obszary funkcjonalno-przestrzenne. 2.2.2. Przeznaczenie terenw oraz standardy ich zagospodarowania .. 2.2.2.1. Kategorie terenw oraz wskaniki dotyczce zagospodarowania oraz uytkowania terenw 2.2.3. Tereny wyczone spod zabudowy. 2.2.4. Standardy zagospodarowania z podziaem na strefy. 2.3. PROGNOZY ROZWOJU SPOECZNO-GOSPODARCZEGO

2.3.1. Prognoza rozwoju demograficznego . 2.3.2. Prognoza rynku pracy

2.4. ZASADY OCHRONY LOKALNYCH ZASOBW RODOWISKA PRZYRODNICZEGO . 2.4.1. Czysto powietrza ... 2.4.2. Ochrona wd powierzchniowych i podziemnych ..

2.4.3. Ochrona przyrody i krajobrazu.. 2.4.3.1. Parki krajobrazowe i ich otuliny ..... 2.4.3.2. Rezerwaty przyrody . 2.4.3.3. Uytki ekologiczne ... 2.4.3.4. Stanowiska dokumentacyjne . 2.4.3.5. Pomniki przyrody .

2.4.3.6. Natura 2000 .. 2.4.4. Ochrona przyrody i rnorodnoci biologicznej 2.5. OBSZARY, OBIEKTY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKW ORAZ DBR KULTURY WSPCZESNEJ

2.5.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytkw na obszarze gminy 2.5.2. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw...........................

2.6. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMW KOMUNIKACJI................................. 2.6.1. Zaoenia systemowe............................................................................ 2.6.2. Rozwizanie systemowe....................................................................... 2.6.3. Ukad drogowy....................................................................................... 2.6.4. Ukad parkingowy.................................................................................. 2.6.5. Ukad kolejowy....................................................................................... 2.6.6. Ukad autobusowy................................................................................. 2.6.7. Ukad cieek rowerowych.................................................................... 2.6.8. Zagadnienia szczegowe zarzdzania przestrzeni............................

2.7. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ..................... 2.7.1. Zaopatrzenie w wod............................................................................ 2.7.2. Odprowadzenie ciekw sanitarnych i deszczowych............................ 2.7.3. Zaopatrzenie w gaz............................................................................... 2.7.4. Zaopatrzenie w energi elektryczn...................................................... 2.7.5. Gospodarka cieplna.............................................................................. 2.7.6. Telekomunikacja................................................................................... 2.7.7. Gospodarka odpadami..........................................................................

132 132 133 133 137 137 152 153 156 156 158 161161 163 166 167 170 172 174 174 174 175 176 176 176 178 178 180 181 184 185 186 186 187 187 187 188 189 190 191 191 191


5

2.8. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZANCZENIU LOKALNYM......... 2.9. PONADLOKALNE CELE PUBLICZNE NA OBSZARZE GMINY ZABIERZW......................................................................................................

2.9.1. Potencjalne zadania ponadlokalne o znaczeniu krajowym, bezporednio dotyczce gminy Zabierzw .............................. 2.9.2. Potencjalne zadania ponadlokalne o znaczeniu wojewdzkim

2.10.OBSZARY, DLA KTRYCH SPORZDZENIE MIEJSCOWYCH PLANW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO JEST OBOWIZKOWE I DLA KTRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZDZI MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ZE WZGLDU NA LOKALNE UWARUNKOWANIA....... 2.10.1. Zasady oceny zgodnoci projektw miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego przestrzennego ustaleniami Studium 2.11. OBIEKTY HANDLOWE O POWIERZCHNI SPRZEDAY POWYEJ 2000 M2 .. 2.12. OBSZARY ZAGROE 2.12.1. Obszary naraone na niebezpieczestwo powodzi 2.12.2. Inne zagroenia niebezpieczestwa ludnoci i mienia.. 2.12.2.1. Uciliwoci i ograniczenia zwizane z lotniskiem . 2.12.2.2. Ochrona przed haasem 2.12.2.3. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 2.12.3. Ochrona i gospodarowanie kopalinami 2.12.4. Ochrona przed obszarami naraonymi na osuwanie si mas ziemnych........................................................................................................ 2.13. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ. 2.14. ZASADY KSZTATOWANIA LESNIEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ............................................................................................ 2.15. ZASADY KSZTATOWANIA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ .. 2.16. TERENY ZAMKNITE 2.17. UZASADNIENIE ZAWIERAJCE OBJANIENIA PRZYJTYCH ROZWIZA ORAZ SYNTEZ USTALE PROJEKTU STUDIUM ............... 2.17.1. Objanienia przyjtych rozwiza ................................................... 2.17.2. Synteza ustale projektu studium Spis literatury i materiaw rdowych.................................................................... Spis schematw.. ....................................................................................................

192 192 193 194 194 195 198199 199 200 200 202 203 203 204 204 205 206 207 208 208 209 211 212


6

WPROWADZENIE

Podstawa opracowania zmiany Studium

Podstaw podjcia opracowania byy uchway Rady Gminy Zabierzw: Nr IX/53/07 z dnia 25.05.2007 i Nr IX/54/07 z dnia 25.05.2007r. i Nr X/69/07 z dnia 29.06.2007r. w sprawie przystpienia do sporzdzania zmiany Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw. Zmiana Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw opracowana zostaa zgodnie z wymogami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 z pniejszymi zmianami) oraz z uwzgldnieniem przepisw odrbnych. Cel i zakres opracowania zmiany Studium

Studium stanowi podstawowy dokument planistyczny okrelajcy zasady polityki przestrzennej w gminie, kierunki przestrzennych przemian, jak rwnie przeksztace ukadu komunikacyjnego i infrastruktury technicznej na obszarze caej gminy, ktrych rozwizanie naley do zada samorzdu.

Postpujcy rozwj spoeczno gospodarczy gminy Zabierzw a take znaczce zainteresowanie terenami w celach inwestycyjnych, spowodoway konieczno ustalenia takich kierunkw rozwoju gminy, ktre pozwol uzyska oczekiwane wysokie standardy ycia mieszkacw, przy zachowaniu gwnych zasad planistycznych, to jest adu przestrzennego oraz zrwnowaonego rozwoju, ze szczeglnym uwzgldnieniem ochrony cennych przyrodniczo i krajobrazowo obszarw.

Potrzeba opracowania zmiany Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw wynika zarwno z przesanek formalnych, merytorycznych jak i oczekiwa mieszkacw wnioskujcych o wyznaczenie nowych terenw dla zainwestowania z zachowaniem zasad zrwnowaonego rozwoju.


7

CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY ZABIERZW

1. Ochrona unikatowych walorw przyrodniczo - krajobrazowych celem: zachowania zasobw dla przyszych pokole, tworzenia warunkw atrakcyjnoci gminy dla zamieszkania i

inwestowania.

2. Zapewnienie warunkw dla rozwoju przestrzennego i gospodarczo

spoecznego gminy w oparciu o zrwnowaony rozwj i przy zachowaniu adu przestrzennego.

3. Poprawa standardw ycia mieszkacw w gminie poprzez: popraw warunkw zamieszkiwania, rwnomierny dostp do usug podstawowych, zwikszenie bezpieczestwa dla ludzi i mienia.

4. Poprawa dostpnoci mieszkacw do terenw mieszkaniowych,

infrastruktury spoecznej i miejsc pracy poprzez realizacj sprawnego systemu transportowego.


8

Zmiana Studium obejmuje cay obszar gminy Zabierzw w jej granicach administracyjnych oraz pen problematyk przedmiotow dla tego typu dokumentu, okrelon w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Niniejsze opracowanie zastpi dotychczasowe Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw uchwalone uchwa Nr LIV/308/98 Rady Gminy Zabierzw z dnia 17 marca 1998r., ktre ze wzgldu na upyw czasu oraz dynamiczny rozwj gminy wymagao kompleksowej aktualizacji.

W zwizku z powyszym Zmiana Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw stanowica niniejsze opracowanie zwana bdzie w dalszej czci Studium.

Studium nie jest aktem prawa miejscowego, jednake jego ustalenia s wice dla organw gminy przy sporzdzaniu planw miejscowych, std znaczenie tego dokumentu dla rozwoju spoeczno-gospodarczego i przestrzennego jest bardzo istotne.

Konstrukcja Studium Dokument Studium stanowicy zacznik do uchway Rady Gminy Zabierzw skada si z czci tekstowej i graficznej:

Tom I - Cz tekstowa zawiera:

Wprowadzenie Cz I - Uwarunkowania rozwoju gminy Zabierzw, Cz II Kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw Cz tekstow ilustruj tabele, schematy, diagramy, wykresy

Tom II - Cz graficzna zawiera rysunki Studium w skali 1:5000 i 1:10000

Rysunki do Uwarunkowa: rys.1. struktura funkcjonalno-przestrzenna rys. 2. ukad komunikacyjny, rys. 3. infrastruktura techniczna, rys.4. rodowisko przyrodnicze, rys.5. walory krajobrazowo-kulturowe Rysunki do Kierunkw rozwoju: rys.1. struktura funkcjonalno-przestrzenna, rys. 2. ukad komunikacyjny, rys. 3. infrastruktura techniczna, rys.4. ochrona i ksztatowanie rodowiska, rys.5. walory krajobrazowo-kulturowe


9

CZ I

UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY ZABIERZW


10

1. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY ZABIERZW.

1.1. OGLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ZABIERZW.

1.1.1. Podstawowe dane. Gmina Zabierzw zajmuje obszar 9,959ha. Liczy wg stanu na koniec marca 2008r. ok. 22 330 mieszkacw. Jest jedn z wikszych gmin wiejskich wojewdztwa maopolskiego. Pooona jest w rodkowej czci powiatu krakowskiego i graniczy: od poudniowego-wschodu z Krakowem, od poudnia z gmin Liszki, od zachodu z gmin Krzeszowice, od pnocy z gmin Jerzmanowice, od pnocy i wschodu z gmin Wielka Wie.

Administracyjnie Gmina podzielona jest na 23 soectwa: Aleksandrowice, Balice, Bolechowice, Brzezie, Brzezinka, Brzoskwinia, Burw, Karniowice, Kleszczw, Kobylany, Kochanw, Mynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Rzska, Szczyglice, Ujazdw, Wickowice, Zabierzw, Zelkw.

Siedziba wadz samorzdowych mieci si w Zabierzowie. Przez teren Gminy przepywa lewobrzeny dopyw Wisy rzeka Rudawa oraz rzeka Sanka.

1.1.2. Pooenie geograficzne i powizania zewntrzne. Gmina Zabierzw posiada dogodne pooenie w centralnej czci wojewdztwa maopolskiego w bezporednim ssiedztwie Krakowa. Pooona jest w obrbie Wyyny Krakowsko-Czstochowskiej stanowicej region fizyczno-geograficzny obejmujcy w obszarze Gminy Zabierzw trzy mezoregiony: Wyyn Olkusk, Rw Krzeszowicki i Garb (Grzbiet) Tenczyski. Poudniowa cz Wyyny Olkuskiej (o redniej wysokoci 400mn.p.m.) rozcita jest gbokimi, jarowymi dolinami potokw, m.in. Bolechowickiej, Kluczwody, Bdkowskiej i Kobylaskiej, ktre powstay w wyniku znacznych rnic wysokoci pomidzy wierzchowin a dolin Wisy pod Krakowem (ponad 200m). Rw Krzeszowicki odpowiada cigncemu si w kierunku rwnolenikowym midzy Trzebini a Krakowem zapadlisku tektonicznemu, ktrego dnem pynie Rudawa najwiksza rzeka w poudniowej czci Wyyny. Trzeci z mezoregionw Garb Tenczyski (o redniej wysokoci okoo 350m n.p.m.) stanowi cz Wyyny Krakowsko-Czstochowskiej, odcit Rowem Krzeszowickim od Wyyny Olkuskiej. Grzbiet przecinaj martwe doliny, np. Wwz Kochanowski, a w jego czci wschodniej czste s doliny jarowe. Gmin cechuj wysokie w skali kraju- walory przyrodnicze sprzyjajce rozwojowi turystyki i rekreacji. Przez obszar Gminy Zabierzw przebiega szereg szlakw turystycznych, w tym rowerowych i motorowych, tras turystyki pieszej, cieki dydaktyczne. Wane dla przestrzennych moliwoci rozwoju Gminy s powizania z terenami bezporednio otaczajcymi z obszaru wojewdztwa maopolskiego, w tym szczeglnie ssiedztwo Krakowa. Powizania o charakterze przyrodniczym i krajobrazowym wynikaj z pooenia geograficznego. Korzyci z takiego ukadu przestrzennego s oboplne i dotyczc w szczeglnoci ruchu turystycznego o znaczeniu krajowym.


11

Przez teren Gminy przebiegaj wane trasy komunikacyjne: autostrada Krakw - Katowice z odejciem w kierunku Zakopanego, kolejowa trasa Krakw - Katowice ze stacjami w Rudawie i Zabierzowie nadajcymi si do przeadunku towarowego oraz droga krajowa z Krakowa w kierunku Katowic. W poudniowej czci Gminy zlokalizowane jest Midzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawa II Krakw-Balice.

1.1.3. Funkcje gminy.

Gmina Zabierzw jest rwnie wanym orodkiem rnorodnej dziaalnoci usugowej. Miejscowociami, ktre charakteryzuje wzmoona aktywno gospodarcza s: Zabierzw, Rudawa, Balice, Niegoszowice, Pisary, Brzezinka i Aleksandrowice. Na terenie tych soectw skupia si wikszo podmiotw gospodarczych. Najwiksza cz podmiotw gospodarczych zlokalizowana jest w miejscowoci Zabierzw, gwnie z powodu dobrze rozbudowanej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Istniej rwnie powizania w zakresie gospodarczym poprzez zwizki czci zakadw w gminie z zakadami oraz instytucjami na terenie Krakowa. Ma to istotny wpyw na lokalny rynek pracy. Krakw jako centrum regionu cechuje si du koncentracj miejsc pracy, co odgrywa istotn rol w warunkach zatrudnienia mieszkacw Gminy Zabierzw. Gmin Zabierzw mona zaliczy do strefy podmiejskiej o wysokim stopniu aktywnoci gospodarczej. Sprzyja temu korzystne pooenie, dogodne zewntrzne poczenia komunikacyjne i liczne walory przyrodnicze.

Gwn funkcj Gminy Zabierzw jest funkcja mieszkaniowa. Funkcjami uzupeniajcymi s: funkcje usugowe oraz rolnictwo i turystyka. Zrnicowany krajobraz Gminy i rnorodne uwarunkowania rodowiskowe pozwalaj na lokalizowanie miejsc zwizanych z rekreacj i wypoczynkiem dla mieszkacw aglomeracji krakowskiej. Gmin Zabierzw mona podzieli na dwie rnice si charakterem zagospodarowania czci:

cz pnocn z malowniczymi dolinami jurajskimi obszar o charakterze turystyczno-rekreacyjnym,

poudniow zwizan ze stref oddziaywania Lotniska w Balicach oraz autostrad A4 jest to obszar komercjalizacji terenw i obiektw dziaalnoci gospodarczej.

1.2. STRUKTURA PRZESTRZENNA I FUNKCJONALNA GMINY

- dotychczasowe przeznaczenie i zagospodarowanie terenu. Ukad przestrzenny Gminy zwizany jest gwnie z uksztatowaniem rzeby terenu. Najwikszy wpyw na struktur przestrzenn miay uwarunkowania geograficzne. Obszar charakteryzuje zrnicowane uksztatowanie terenu, w tym malownicze doliny i znaczne powierzchnie lasw. Atrakcyjnoci dla lokalizacji zabudowy sprzyja korzystne pooenie, dogodne zewntrzne poczenia komunikacyjne (drogowe i kolejowe) i liczne walory przyrodnicze. Struktur przestrzenn Gminy tworz tereny: zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej, zabudowy usugowej i produkcyjnej, infrastruktury technicznej i komunikacji, zieleni, wd oraz rolne i lene.


12

1.2.1. Mieszkalnictwo.

Gmina Zabierzw pooona w strefie podmiejskiej i bezporedniej bliskoci Krakowa, posiadajca dogodne warunki przyrodnicze, krajobrazowe, dobre poczenia komunikacyjne i kolejowe z Krakowem jest niezwykle atrakcyjn dla rozwoju mieszkalnictwa. Gmina charakteryzuje si trwaym przyrostem iloci mieszkacw, wynikajcym przede wszystkim z napywu ludnoci spoza Gminy, gwnie Krakowa. Dogodne warunki mieszkalnictwa, szczeglnie ze wzgldw komunikacyjnych wystpuj we wsiach pooonych najbliej Krakowa w Szczyglicach, Rzsce i Zabierzowie oraz pooonej przy drodze krajowej Rudawie. Wzrost cen gruntw i mieszka w Krakowie przyczynia si do wzrostu tendencji inwestowania poza granicami miasta, w tym na obszarze Gminy Zabierzw. Na caym obszarze Gminy powstaj deweloperskie osiedla domw jednorodzinnych, przewanie pooone w pewnym oddaleniu od istniejcej zabudowy, co powoduje rozproszenie zabudowy, wpywajce niekorzystnie na ad przestrzenny.

Zabudowa wielorodzinna w Gminie wystpuje w soectwach: Zabierzw, Karniowice, Aleksandrowice i stanowi j obiekty z lat 70- i 80- tych. Powstaj rwnie nowe inwestycje o charakterze zabudowy wielorodzinnej zlokalizowane w soectwie Zabierzw. Struktur zabudowy na wikszoci obszaru Gminy tworz budynki jedno- oraz dwukondygnacyjne, z dachami spadzistymi w ukadzie wolnostojcym. Zabudowa w poszczeglnych soectwach nawizuje swoim charakterem do form architektury tradycyjnej poprzez wysoko, ksztat dachw jak rwnie wkomponowanie w otoczenie, przy uwzgldnieniu uksztatowania terenu. Wyjtkami s zabudowania z lat 70, 80, ktre przewaaj w formie dwukondygnacyjnych domw z dachem paskim lub kopertowym, charakterystyczne dla zabudowy z tamtego okresu. Podkreli naley, e powstajca zabudowa jest obwarowana wieloma ograniczeniami wynikajcymi m.in. z pooenia obszaru Gminy w wikszoci na terenie podlegajcym ochronie Zespole Parkw Krajobrazowych Wojewdztwa Maopolskiego. Obostrzenia dla zabudowy maj na celu ochron przyrody i kultury w powizaniu z racjonalnym wykorzystaniem dla potrzeb spoecznych i turystycznych Jury Krakowsko-Czstochowskiej, w ktrej skad wchodzi Gmina Zabierzw.

1.2.2. Usugi oglna charakterystyka dla obszaru gminy.

Gmina Zabierzw charakteryzuje si szerokim zakresem dziaalnoci gospodarczej. Podmioty gospodarcze prowadz dziaalno handlow, gastronomiczn, rzemielnicz i produkcyjn. Placwki handlowe wystpuj czsto jako usugi wbudowane w parterach, kioski lub jako wolnostojce obiekty handlowe. Na terenie Gminy znajduj si take obiekty handlu hurtowego, zwizane niekiedy z dziaalnoci produkcyjn oraz magazynow. Pojawiaj si nowe brane, a istniejce ulegaj przeksztaceniom. Najwiksz koncentracj funkcji usugowej obserwuje si przy gwnych arteriach komunikacyjnych, w tym wzdu drogi krajowej. Usugi te w znacznym stopniu zabezpieczaj potrzeby spoecznoci i maj charakter lokalny i ponadlokalny. Brak obiektw handlowych wielkopowierzchniowych, stwarza korzystne warunki do rozwoju maych i rednich firm handlowych.


13

Dynamiczny rozwj gospodarczy Gminy potwierdza rosnca liczba przedsibiorcw. Gmina ma warunki sprzyjajce rozwojowi produkcji rzemielniczej, drobnej wytwrczoci, w tym zakadw brany budowlanej, odzieowej i spoywczej oraz baz turystycznych. Wikszo istniejcych podmiotw gospodarczych charakteryzuje si niewielkim poziomem zatrudnienia.

Znaczcy pod wzgldem dziaalnoci usugowej dla Gminy jest Krakw Business Park kompleks biurowy z parkiem naukowo-badawczym w Rzsce oraz Kopalnie Odkrywkowe Surowcw Drogowych. Na terenie caej Gminy zlokalizowane s obiekty Instytutu Zootechniki, ktry jest jednym z wikszych instytutw naukowo-badawczych o zasigu oglnokrajowym. Obok nich rozwijaj si prnie mae i rednie przedsibiorstwa. Ponadto na obszarze Gminy zlokalizowane s usugi handlowe, stacje paliw, skady budowlane, rozwija si te handel specjalistyczny typu: farmaceutyka, czci meblowe, wyrb opakowa, czy wyroby hutnicze. Istotny dla rozwoju Gminy jest zlokalizowany w soectwie Balice midzynarodowy port lotniczy im. Jana Pawa II Krakw-Balice. Teren portu lotniczego zwizany jest rwnie z lokalizacj funkcji usugowej, typowej dla obsugi korzystajcych z lotniska pasaerw.

Na podstawie inwentaryzacji terenowej dokonano podsumowania zlokalizowanych usug na obszarze Gminy z podziaem na soectwa i zobrazowano je na zaczonym schemacie oraz tabeli:


14

Tabela 1. Usugi na obszarze gminy Zabierzw.

l.p. Nazwa soectwa rodzaj prowadzonej dziaalnoci (numery w tabeli odpowiadaj numeracji usug na schemacie)

1. Aleksandrowice sklep (1), MOP (2)

2. Balice usugi handlu(4, 6-12), hurtownie, magazyny(1), biuro i magazyn (2), MOP z punktem poboru opat(3), paac Radziwiw hotel, biblioteka publiczna, Ochotnicza Stra Poarna (5),

3 Brzezie warsztat samochodowy (1), Tawerna(2), usugi handlu(3, 4), OSP (4), magazyny +skady (5), szkoa (6), magazyny spedycyjne (7), szkka drzwi i krzeww (8), surowce spoywcze (9), hale+biura(10), zakad maszyn do produkcji szyb zespolonych(11), kaplica(12)

4 Bolechowice restauracja (1), orodek zdrowia (2), apteka (3), koci (4), szkoa(4) poczta+ sklep+ dentysta(5), usugi handlu (6, 8, 11, 13-15), sprzeda maszyn rolniczych (7), produkcja i sprzeda artykuw spoywczych (9), sprzeda opau(10), sprzeda materiaw budowlanych(12)

5 Brzezinka wyposaenie sklepw (1)

6 Brzoskwinia koci (1), usugi handlu(2, 4), skup surowcw wtrnych(3)

7 Burw usugi handlu (1, 2), Zakad elektroniki(3)

8 Karniowice Maopolski Orodek Doradztwa Rolniczego(1), Dom Pomocy Spoecznej dwr (2), kaplica barokowa + park; sklep(2)

9 Kleszczw wietlica rodowiskowa(1), koci(2) 10 Kobylany Przedsibiorstwo produkcyjno-handlowe (1), usugi handlu (2, 4, 5),

koci + szkoa (4) 11 Kochanw skad kostki brukowej (1), wietlica rodowiskowa (2),

usugi handlu (3,4), zakad mechaniczny (5), restauracja (6), skad materiaw budowlanych (7)

12 Mynka Brak

13 Niegoszowice Ochotnicza stra poarna w Niegoszowicach(1), Lakiernia samochodowa(2), Oczyszczalnia ciekw(5), Dar Czystych Wd stawy rybne(6)

14 Nielepice Szkoa podstawowa(1), Zotnik+bar(2), sklep(3), Kaplica+ wietlica wiejska(4)

15 Pisary Skad budowlany(1), Zesp dworski z parkiem (2)

16 Radwanowice Koci p.w. w. Brata Alberta w Radwanowicach(1), Sklep(2, 3), Ochotnicza Stra Poarna(3), Integracyjna Szkoa Podstawowa w Radwanowicach, Dom katolicki(4), Fundacja im. w. Brata Alberta schronisko dla niepenosprawnych w Radwanowicach(5)

17 Rudawa MATIMEX Polska handel zagraniczny(1), centrum motoryzacyjne(2), stacja kontroli pojazdw, warsztat samochodowy, orodek szkolenia kierowcw itp., Bazy transportowe(3), Korty tenisowe - Klub Tenisowy Rudawa(4), Rynek w Rudawie(5), sklepy spoywcze(6), OSP(5), Zesp Szk w Rudawie(6),Koci p.w. Wszystkich witych w Rudawie(7), KOSD S.A. - Kopalnie Odkrywkowe Surowcw Drogowych w Rudawie S.A.(8), restauracja(9)

18 Rzska Business Park(1), Mechanika samochodowa(2), Zarzd Drg Wojewdzkich w Krakowie(3), Produkcja i sprzeda ekologicznych materiaw czyszczcych Raypath(4), Mechanika samochodowa(5) Sklep(6), Ochotnicza Stra Poarna(7), Orodek zdrowia(8), Szkoa podstawowa (9), Koci (10), usugi handlowe (11, 12, 15, 16), Pracownia ortopedyczna(13), Apteka(14), Uniwersytet Rolniczy(17),


15

Zgromadzenie Sistr Albertynek Posugujcych Ubogim(18), Uniwersytet Rolniczy(19), Sklep, skad i hurtownia materiaw budowlanych, hotel(20), skad i hurtownia materiaw budowlanych(21)

19 Szczyglice bar (1), sklep (2), Skady budowlane (3, 4)

20 Wieckowice Dom Pomocy Spoecznej dwr+ zaoenie parkowe(1), Ochotnicza Stra Poarna(2)

21 Ujazd Sklep+Ochotnicza Stra Poarna(1), Zesp folwarczny z ogrodem(2),

22 Zabierzw usugi handlu (1, 2, 7, 10, 11, 12, 14-18, 21, 23, 24, 25, 27, 30, 34-41, 43, 47, 48, 50-53, 55-66), stacja LPG(3) i benzynowa(9),Orodek Zdrowia(4), Food Care Sp. zoo. Gellwe (5), Skady(6), Hurtownie(8) Restauracje(13, 31), Pizzeria (49), Stadnina koni (19), Pastwowe Gospodarstwo Lene, Lasy Pastwowe, Nadlenictwo Krzeszowice(20), Koci (22), apteka (25), bank (25), Urzd Gminy Zabierzw +Policja (26), Urzd Gminy Zabierzw Wydzia Spraw Spoecznych +hurtownie(29),hurtownia (54), stadnina koni (19), Szkoa, orodek sportowo-rekreacyjny (28), ASPEL S.C. Zakady Elektroniki Medycznej+hurtownia Erena wiat Sztucznych Kwiatw(33) Piekarnia, Ochotnicza Stra Poarna+Poczta(44), Szkoa podstawowa(46).

23

Zelkw

Szkoa (1), usugi handlu (204)

Zakres uwarunkowa w zakresie istniejcego zainwestowania przedstawia rysunek nr 1.

1.2.3. Tereny rekreacyjne i zielone. Uzupenienie terenw intensywnie zainwestowanych stanowi tereny zieleni lenej, k, zieleni nieurzdzonej gwnie przy ciekach wodnych i w dolinach oraz tereny rolne i zieleni ogrodowej a take zieleni parkowej, gwnie w zespoach o wartociach historycznych m.in. w Balicach, Pisarach, Niegoszowicach, Karniowicach i Ujedzie. Turystyka i rekreacja rozwija si tu w oparciu o walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy i okolic. Forma turystyki ma czsto charakter wypoczynku weekendowego, gwnie dla mieszkacw Krakowa, ale te i lska.

Jedn z form wypoczynku s rwnie zlokalizowane na obszarze gminy ogrody dziakowe w miejscowociach: Zabierzw, Aleksandrowice, Balice, Karniowice, Brzezie.

Gmina, pomimo i posiada dogodne tereny rekreacyjne o duej atrakcyjnoci turystycznej z uwagi na swe walory krajobrazowe w skali kraju i wojewdztwa, nie jest wystarczajco wyposaona w infrastruktur turystyczn.

1.2.4. Tereny cmentarzy.

Cmentarze w Gminie zlokalizowane s w: Bolechowicach, Rudawie, Zabierzowie, Rzsce, Brzeziu, Kobylanach. Zapotrzebowanie na nowe tereny pod cmentarze wynika z lokalnych warunkw terenowych oraz tradycji pochwku.


16

1.2.5. Tereny zamknite.

Tereny zamknite w resorcie obrony narodowej kompleksy wojskowe, ustalone przez Ministra Obrony Narodowej decyzj Nr 0-11/MON z dnia 28 grudnia 2000r. zgodnie z art. 4 ust. 2a ustawy z dn. 17 maja 1989r. prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000r., Nr 100, poz. 1086 z pn. zm.)

Poniszy schemat obrazuje rozmieszczenie terenw zamknitych zarejestrowanych na obszarze Gminy Zabierzw:


17

1.3. STAN ADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGI JEGO OCHRONY.

1.3.1. Uwarunkowania planistyczne. Na obszarze opracowania obowizuje Studium uwarunkowa i kierunkw

zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw zatwierdzone uchwa Nr LIV//308/98 Rady Gminy Zabierzw z dnia 17 marca 1998r.oraz nastpujce plany miejscowe:

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego soectw Bolechowice, Brzezie, Ujazd i Zelkw w Gminie Zabierzw przyjty uchwa nr XXIX/275/2000 z dnia 21.07.2000r.,

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzw w czci obejmujcej soectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Mynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Wickowice przyjty uchwa nr XXVIII/161/04 z dnia 15.04. 2004,

Miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego soectw Kochanw i Zabierzw w gminie Zabierzw przyjty uchwa nr XII/64/03 z dnia 30.05.2003r.


18

Studium opracowane byo w latach 1997-98 zgodnie z wymogami wczenie obowizujcej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. W dokumencie tym zawarto dyspozycje przestrzenne okrelajce m.in. gwne cele rozwoju Gminy rozwj zabudowy mieszkaniowej i usugowej oraz funkcji rolniczej, turystycznej, przy zachowaniu wszystkich zasad ochrony przyrody i krajobrazu. Najwikszy rozwj terenw mieszkaniowych nastpowa w soectwach ssiadujcych z obszarem gminy Krakw oraz pooonych wzdu drogi krajowej: Zabierzw, Kochanw i Rudawa. Przeprowadzona analiza dotychczasowego rozwoju zagospodarowania przestrzennego Gminy Zabierzw w oparciu o obowizujce plany miejscowe, pozwala stwierdzi, e ustalenia w nich przyjte s zgodne z obowizujcym Studium i z istniejcymi uwarunkowaniami. Dotychczasowy kierunek rozwoju Gminy Zabierzw zmierza do rozwoju terenw zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej przy zachowaniu uwarunkowa wynikajcych z zasobw rodowiska przyrodniczego oraz innych ogranicze majcych wpyw na lokalizacj zabudowy. Ilo zgoszonych wnioskw do zmiany Studium wskazuje na bardzo due zapotrzebowanie na wyznaczanie nowych terenw pod zabudow (gwnie mieszkaniow), co byo przedmiotem analiz i rozstrzygni na etapie sporzdzania projektu zmiany Studium.

1.3.2. Analizy przestrzenne Przeprowadzone na etapie uwarunkowa analizy materiaw wyjciowych do

Studium, w tym wykonanej inwentaryzacji urbanistycznej obszaru gminy wskazuj na potrzeb okrelenia w kierunkach rozwoju wynikw tych analiz w zakresie wysokoci budynkw i rodzajw zabudowy.

W zakresie wysokoci budynkw: Analiza gabarytw wysokociowych budynkw istniejcych i lokalizowanych

na terenie gminy potwierdza prawidowo dotychczasowych ogranicze wysokoci budynkw mieszkalnych i usugowych w terenach objtych ochron na podstawie przepisw odrbnych, w szczeglnoci przepisw o ochronie przyrody i przepisw Prawa lotniczego.

W zwizku z tym w kierunkach rozwoju naley zachowa wysokoci ustalone w dotychczas obowizujcych planach miejscowych lub ich projektach. Utrzyma naley zasad, e wysoko budynkw powinna by dostosowana do poziomu terenu lub pooenia ich na obszarze gminy. Powstajca zabudowa powinna by wpisana w otaczajcy krajobraz przyrodniczy jak i kulturowy, ktry stanowi jeden z podstawowych walorw Gminy Zabierzw.

Materiay wyjciowe, przede wszystkim wnioski do Studium spowodoway konieczno rozwaenia moliwoci lokalizacji budynkw wyszych od dotychczas


19

wystpujcych na obszarze gminy. Analiza tego problemu wskazuje, e w ograniczonym zakresie taka moliwo istnieje i powinna by uwzgldniona w kierunkach rozwoju. Moliwo tak stwierdza si, dla niektrych obszarw, gdzie nie obowizuj szczeglne formy ochrony i wycznie dla zabudowy usugowej. S to obszary znacznie zainwestowane lub przewidywane w polityce przestrzennej gminy do intensywnego zainwestowania w kierunku usugowym. W szczeglnoci rozway naley lokalizacj budynkw wyszych w terenach tzw. Business Parku (gdzie wysza zabudowa istnieje lub powstaje) oraz w otoczeniu lotniska. Przy ustalaniu gabarytw wysokociowych naley uwzgldni rzdne terenu od 230m n.p.m. do 240m n.p.m. Wstpnie okrela si moliwo ustalenia maksymalnej wysokoci budynkw w wymienionych obszarach do 25m; na etapie kierunkw rozwoju mona rozway, czy na terenie przy lotnisku nie dopuci budynkw o wysokoci do 30m. Dopuszczenie zabudowy o wyszych gabarytach winno wiza si z zastrzeeniem, e bdzie to zabudowa o wysokich standardach architektonicznych, dostosowana do pooenia w danym terenie.

Na pozostaych obszarach budynki usugowe o podobnych funkcjach powinny mie gabaryty nie wicej ni 2-3 kondygnacje.

W zakresie rodzajw zabudowy Przeprowadzone analizy wykazuj, e na terenie gminy Zabierzw, z uwagi na

uwarunkowania historyczne, kulturowe, krajobrazowe i przyrodnicze nie powinna by lokalizowana zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna.

Podobnie elementem obcym dla tradycji gminy jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna szeregowa a nawet bliniacza, powstajca w wielu miejscowociach gminy i powodujca faktyczn degradacj jej podstawowych walorw.

W kierunkach rozwoju do Studium naley wprowadzi bezwzgldny zakaz lokalizacji zabudowy wielorodzinnej (nieliczne, stare zespoy takiej zabudowy naley pozostawi do utrzymania z moliwoci poprawy standardw, albo do przeksztacenia w zabudow jednorodzinn). Celowym bdzie wprowadzenie rwnie zakazu dla zabudowy szeregowej a nawet bliniaczej przy czym wskazane bdzie poprzedzenie decyzji o wprowadzeniu takiego zakazu przeprowadzeniem konsultacji spoecznych.

1.3.3. Ocena stanu istniejcego i wymogi jego ochrony.

Obszar gminy charakteryzuje si zrnicowanym uksztatowaniem powierzchni terenu, na ktre skadaj si dolinki, rezerwaty, przecinajcy Gmin Garb Tenczyski oraz bogate zasoby przyrodniczo-kulturowe. Na obszarze gminy zlokalizowanych jest szereg zabytkw architektury sakralnej i dworskiej, z zachowanymi historycznymi ukadami dronymi i charakterystyczn zabudow. Walory te ulegaj cigym przeksztaceniom. Naturalne cechy krajobrazu s zagroone presj inwestycyjn stwierdzon w tych terenach, gwnie zainteresowaniem cieszy si ssiedztwo cennych przyrodniczo dolinek i rezerwatw. Gmina w caoci znajduje si w terenach objtych ochron na podstawie przepisw o ochronie przyrody, na jej obszarze ustanowione s prawne formy ochrony w postaci Zespou Parkw Krajobrazowych Wojewdztwa Maopolskiego - Tenczyskiego i Dolinek Krakowskich oraz ich otulin.


20

O stanie przestrzennym Gminy stanowi rwnie takie elementy jak komunikacja oraz zlokalizowane w Balicach lotnisko o znaczeniu krajowym. Przez teren gminy przebiegaj wane trasy komunikacyjne: autostrada Krakw - Katowice z odejciem w kierunku Zakopanego, kolejowa trasa Krakw - Katowice ze stacjami w Rudawie i Zabierzowie oraz droga krajowa z Krakowa w kierunku Katowic, pozostay ukad stanowi drogi lokalne i dojazdowe suce obsudze komunikacyjnej poszczeglnych miejscowoci.

Ukad sieci dronej nie wpyn znaczco na ksztat obszaru Gminy. W ostatnich latach nie powstay nowe wiksze drogi.

1.4. STAN RODOWISKA PRZYRODNICZEGO.

1.4.1. Rzeba terenu.

Zgodnie z podziaem fizycznogeograficznym Polski wedug J. Kondrackiego Gmina Zabierzw znajduje si na granicy czterech regionw fizjograficznych (mezoregionw): Wyyny Olkuskiej (341.32), Rowu Krzeszowickiego (341.33), Garbu Tenczyskiego (341.34) nalecych do makroregionu Wyyna Krakowsko Czstochowska (341.3), podprowincji Wyyna lsko Krakowska (341) oraz do Obnienia Cholerzyskiego (512.32) nalecego do makroregionu Brama Krakowska (512.3), podprowincji Pnocne Podkarpacie (512).

Rzeb obszaru charakteryzuje pasowo gwne formy terenu wyduone

s w pasy biegnce przez obszar gminy rwnolenikowo. Wyyna Olkuska to rozlegy paskowy o falistej powierzchni, obcity od

poudnia strom prostolinijn krawdzi o zaoeniu tektonicznym, ktra oddziela Wyyn od pooonego rednio 100 140 m niej dna Rowu Krzeszowickiego. Krawd (prg) Wyyny Olkuskiej opada stromo (spadki lokalne do 70 %) na poudnie. Najbardziej wybitnym elementem rzeby jest odcinek progu cigncy si pomidzy wylotami dolin Bolechowickiej i Kobylaskiej. Przecinaj go doliny i wwozy gboko wcite w blisk krawdzi cz Wyyny. Cztery najatrakcyjniejsze z nich, kolejno od zachodu to:

Dolina Szklarki Racawki (w wikszoci na terenie Gminy Krzeszowice, czciowo na terenie Gminy Zabierzw w miejscowoci Radwanowice),

Dolina Bdkowska (na obszarze Gminy, w miejscowoci Kobylany znajduje si jej poudniowa cz),

Dolina Kobylaska (na obszarze Gminy, w miejscowoci Kobylany znajduje si jej poudniowa cz),

Dolina Bolechowicka (w miejscowoci Karniowice). Zbocza dolin urozmaicaj liczne skaki wapienne. Niektre z nich, silnie

eksponowane widokowo tworz silne akcenty, bdce wrcz symbolami krajobrazowymi Gminy. Chodzi tu zwaszcza o Bram Bolechowick form bramy skalnej, widocznej z wielu punktw i cigw widokowych Gminy.

Rw Krzeszowicki przebiega z zachodu na wschd przez centraln cz Gminy. W rzebie jego dna wyrniaj si dwie formy:

paskodennej doliny Rudawy o redniej szerokoci 1 km 1,5 km,


21

wyszego poziomu dna Rowu Krzeszowickiego, cigncego si pasem o szerokoci 2 3 km, midzy dnem doliny Rudawy na poudniu a progiem Wyyny Olkuskiej na pnocy, o rzebie falistej, rozcitego pytkimi dolinami potokw dopyww Rudawy, wypywajcych z dolin rozcinajcych wierzchowin Wyyny Olkuskiej;

Garb Tenczyski zajmuje poudniow cz Gminy. Jest oddzielony od Rowu Krzeszowickiego stromym prostolinijnym progiem tektonicznym, wznoszcym si 110 140 m nad poziom doliny Rudawy. Dolny, spaszczony stopie progu agodnie obnia si do doliny Rudawy. Wierzchowina Garbu tworzy falist paszczyzn, opadajc z niewielkim spadkiem w kierunku poudniowym. Rozcinaj j doliny krasowe spywajcych w kierunku poudniowo wschodnim potokw: Brzoskwinki, Aleksandrowickiego, Burowskiego oraz przeomowy odcinek doliny Rudawy w rejonie Skay Kmity. Maj one formy podobne do dolin Wyyny Olkuskiej, jednak s pytsze a zbocza maj mniejszy spadek. Niemniej i tu spotyka si na zboczach formy skalne. Mniejsze, suche dolinki maj charakter gbokich wwozw. Od strony poudniowej Garb Tenczyski obcity jest progiem terenowym (rwnie o zaoeniu tektonicznym), najbardziej wyrniajcym si na rodkowym odcinku pomidzy Balicami a Brzoskwini, gdzie jego wysoko wzgldna dochodzi do 100m.

Obnienie Cholerzyskie znajdujce si w poudniowym fragmencie obszaru Gminy (Balice port lotniczy i fragment Aleksandrowic). Teren jest agodnie sfadowany. Nieco wiksze zrnicowanie zaznacza si w jego wschodniej czci, gdzie rnica wzniesie midzy powierzchni obnienia, a pytko wcit dolin Rudawy dochodzi do 30 m.

1.4.2. Geologia.

Obszar ley w poudniowo- wschodniej czci monokliny lsko-krakowskiej. Od pnocnego zachodu ograniczony jest antyklinaln form grzbietu dbnickiego. Na gboko zalegajcym podou paleozoicznym obszaru zalegaj utwory jury (piaszczysto- ilaste osady limniczne, iy, iowce, piaski, piaskowce i piaszczyste wapienia jura rodkowa; utwory wapienno-marglistych oraz rnych odmian wapieni jura grna), kredy (wapienie i margle z glaukonitem oraz opoki), trzeciorzdu (utwory ilasto margliste z gipsem, wapienie iy i piaski), czwartorzdowe (utwory piaszczyste, rzeczne, peryglacjalne, wirowe, lessy, mady). Wspczesna budowa geologiczna jest wynikiem trzeciorzdowych ruchw tektonicznych zwizanych z fadowaniem i nasuniciem Karpat Fliszowych. Spowodowao to spkania obszaru monokliny. Wzdu powstaych paszczyzn uskokw, przesuwajce si wzgldem siebie bloki utworzyy szereg obnie i wypitrze nadajc ostateczny obecny ksztat budowie tego obszaru. Waniejsze jednostki tektoniczne to:

pyta ojcowska w pnocnej czci obszaru, zbudowana z utworw paleozoicznych, przykrytych utworami jury, kredy i lokalnie trzeciorzdu,

rw krzeszowicki w centralnej czci, bdcy gbokim obnieniem tektonicznym o kierunku rwnolenikowym. Wypeniaj go osady morskiego i ldowego miocenu, przykryte piaskami i glinami czwartorzdowymi,


22

zrb pasma tenczyskiego zbudowany z wapieni oksfordu podcielonych skaami karbonu, czciowo przykrytych marglami kantonu,

zapadlisko cholerzyskie zbudowane z iw wieku mioceskiego, na ktrych zalegaj utwory czwartorzdowe, w tym lessy. Zdecydowana wikszo obszaru Gminy pokryta jest utworami

czwartorzdowymi. Naturalne odsonicia ska starszych spotykane s w stromych zboczach dolin, skaek i w korytach potokw, a odsonicia sztuczne w kamienioomach i wykopach.

1.4.3. Wielko i jako zasobw wodnych.

1.4.3.1. Wody powierzchniowe.

Obszar Gminy jest pooony w zlewni dwch lewobrzenych dopyww Wisy: Rudawy i Sanki. Wododzia powierzchniowy II rzdu pomidzy tymi rzekami przebiega w obrbie Grzbietu Tenczyskiego.

Rzeka Rudawa jest gwn jednostk hydrograficzn Gminy. Jej zlewnia od rde do zamknicia przekrojem wodowskazowym w Balicach ma obszar 288,8 km2, dugo 31,59 km. redni spadek Rudawy wynosi 5,6 %, a w obrbie dna Rowu Krzeszowickiego zmniejsza si do okoo 3%. Zlewnia pnocna (lewobrzena) Rudawy obejmuje cay obszar nalecy administracyjnie do Gminy Zabierzw. Jest ona odwadniana przez potok Krzeszwk (po poczeniu z Rudawk tworzy Rudaw) oraz potoki Rudawk (Szklarka wraz z Racawk), Bdkwk, Kobylank, Bolechwk, Kluczwod i Wedonk. Zlewnia poudniowa (prawobrzena) Rudawy jest odwadniana przez potok Borowiec oraz bezimienne cieki z rejonu Zabierzowa, Skay Kmity i Balic.

Poudniowo zachodnia cz obszaru Gminy, jest odwadniana przez potok Brzoskwink nalecy do rzeki Sanki.

Obszar Garbu Tenczyskiego jest odwadniany do dorzecza Rudawy poprzez potoki Mynk, Nielepicki, Oblaski, Balicki i Pasternik o dugoci od 1,5 km do 4 km o powierzchni zlewni od 3 do 12 km2, a do dorzecza Sanki poprzez Brzoskwink i Potok Aleksandrowicki.

Do powierzchniowych wd stojcych naley kilkanacie staww gospodarczych (z hodowl ryb) i innych sztucznych zbiornikw wodnych, znajdujcych si najczciej w dolinach wikszych ciekw staych. Do wikszych zbiornikw wodnych nale stawy rybne w rejonie Rzski i Szczyglic, zesp staww hodowlanych w dolinie Bdkowskiej, stawy w rejonie Aleksandrowic, Bolechowic i Ujazdu, Pisar, Mynki i Niegoszowic, zbiornik wodny w wyrobisku kamienioomu w Zabierzowie. Z powodu maej pojemnoci zbiorniki te maj znikom rol w bilansie wodnym obszaru.

1.4.3.2. Jako wd powierzchniowych. Klasyfikacja jakoci wd powierzchniowych (wedug 5 klas).

Wedug oceny jakoci wd powierzchniowych w wojewdztwie maopolskim w roku 2006, wykonanej przez WIO w Krakowie, w oparciu o nieobowizujce rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 11 lutego 2004 roku wprowadzajce


23

klasyfikacj dla prezentowania stanu wd powierzchniowych obejmujc pi klas jakoci tych wd stwierdzono, e:

wody rzeki Rudawy, w punkcie pomiarowo kontrolnym Podkamycze odpowiadaj III klasie jakoci wd (wody zadowalajcej jakoci);

wody rzeki Krzeszwki, w punkcie pomiarowo kontrolnym Pisary odpowiadaj IV klasie jakoci wd (wody niezadowalajcej jakoci);

wody rzeki Szklarka, w punkcie pomiarowo kontrolnym Rudawa odpowiadaj III klasie jakoci wd (wody zadowalajcej jakoci).

Ocena wd ujmowanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia.

Wedug oceny wd ujmowanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, wykonanej przez WIO w Krakowie, w 2006 roku w oparciu o rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga, jakim powinny odpowiada wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia (Dz.U. nr 204/2002 poz.1728) dla rzeki Rudawy, w punkcie pomiarowo-kontrolnym Podkamycze stwierdzono, e woda nie speniaa kategorii oglnej wd A1, A2, A3. Stan ten utrzymuje si od roku 2005. W roku 2004 wody Rudawy odpowiaday kategorii A3.

Ocena stopnia eutrofizacji rdldowych wd powierzchniowych. Na podstawie oceny stopnia eutrofizacji rdldowych wd powierzchniowych, wykonanej zg. z Rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie kryteriw wyznaczania wd wraliwych na zanieczyszczenie zwizkami azotu ze rde rolniczych (Dz. U. Nr 241/02 poz. 2093) stwierdzono, e w badanych rzekach, tj. w Rudawie, Krzeszwce i Szklarce zostay przekroczone wartoci granicznych wskanikw stosowanych przy ocenie eutrofizacji. Stwierdzono tutaj take jeden z wyszych poziomw zanieczyszcze pochodzenia rolniczego, obserwowany wysokimi steniami azotanw.

1.4.3.3. Wody podziemne.

Pitra wodonone wystpujce w obszarze Gminy maj rne zasigi i znaczenia uytkowe. Mona tu wydzieli pitro karboskie, jurajskie, kredowe, trzeciorzdowe i czwartorzdowe.

W pitrze karboskim warstw wodonon jest wski pas wychodni wapienia wglowego cigncy si w dolinie potoku Szklarki. W Gminie Zabierzw brak jest uj wody z tego pitra.

Zbiornik jurajskiego pitra wodononego ma charakter szczelinowy i szczelinowo- krasowy. Zwizany jest gwnie z rnymi odmianami litologicznymi serii wglanowej jury grnej, a take z seri piaszczystych wapieni oraz piaskw i piaskowcw jury rodkowej. Pitro jurajskie jest gwnym rdem zaopatrzenia Gminy w wod.

Zasig pitra kredowego ogranicza si do wschodniej czci Gminy (cz wschodnia rowu krzeszowickiego, w obrzeeniu pnocnym rowu w rejonie Wickowic, Kobylan, Bolechowic). Wystpuje w marglach, wapieniach i opokach kredy grnej.


24

Trzeciorzdowe pitro wodonone zwizane jest z utworami piaszczystymi warstw wielickich. Ze wzgldu na znikomy stopie zawodnienia i ograniczony zasig warstw piaszczystych, pitro to nie ma praktycznego znaczenia.

Czwartorzdowe pitro wodonone zwizane jest gwnie z Rowem Krzeszowickim i jego bezporednim otoczeniem, dolin kopaln w Obnieniu Cholerzyskim (wypenion piaszczysto wirowymi utworami peryglacjalnymi), z dolinami dopyww Rudawy oraz lokalnie z rnymi miejscami obszaru w zagbieniach lub wikszych wymyciach krasowych.

1.4.4. Gleby.

Na terenie Gminy wystpuj gleby zrnicowane rodzajowo, gatunkowo i typologicznie:

Pseudobielicowe - wytworzone z lessu, piaskw i gliny, Gleby brunatne powstae ze wszystkich ska macierzystych wystpujcych

na terenie gminy lessw oraz z utworw mieszanych, zasobnych w wglan wapnia ska macierzystych, w miar yzne, powstaj w miejscach, powrastanych przez lasy liciaste oraz mieszane;

Czarnoziemy utworzone z utworw lessowych zasobnych w wglan wapnia pod wpywem rolinnoci kowo stepowej, sprzyjajcej nagromadzeniu si prchnicy,

Rdziny - powstaj na wapieniach podlegajcych wietrzeniu, a poziom prchnicy zalega w nich na skale macierzystej, do urodzajne,

Mady (gleby aluwialne)- powstaj w dolinach rzecznych, a zoone s z drobnych czstek materiau, nanoszonego przez rzek; zawieraj duo prchnicy,

Gleby glejowe wytworzone z utworw deluwialnych w obnieniach terenu o sabym odpywie wd gruntowym przy staym nadmiarze wilgoci spowodowanej wysokim poziomem wd gruntowych.

Obszary Wyyny Krakowskiej pokrywa gruby, nieraz kilkumetrowy paszcz lessw, ktry sta si materiaem tworzcym wysoko cenione gleby lessowe. Powstae w ten sposb gleby zaliczane s do gleb o wysokiej klasie bonitacyjnej I III, przydatne s dla upraw wszelkich rolin uytkowych hodowanych w naszych warunkach klimatycznych. Gleby wystpujce w zwartych kompleksach, na obszarach o niewielkich spadkach s atwe w uprawie i stosowaniu czynnoci agrotechnicznych. Na obrzeach zwartych kompleksw w/w klas obserwuje si procesy zmywania, narastanie procentu spadku terenu, warstwa gleby staje si ciesza i atwiej ulega degradacji. Wystpuje zjawisko gleby niecakowitej przewanie na podou wapiennym. Wzrastaj trudnoci uprawy roli i ograniczenie asortymentu uprawianych rolin. Wystpuj niekorzystne stosunki wodne, nadmierne spadki i erozja powoduj zmian sposobu uytkowania z upraw polowych na trway uytek zielony (pastwisko, ka).

Wyyna Krakowska charakteryzuje si przewag gleb dobrych i bardzo dobrych, a w zwizku z tym istnieje niewielka potrzeba zadarniania. W skutek procesw wietrzenia z pojawiajcych si wrd lessw ska wapiennych powstay gleby rdzinowe o przecitnych cechach uprawowych klasa III-IV. Pytkie


25

piaski wystpujce na wapieniach s mao przydatne rolniczo i tworz grunty klas V i VI.

Szeroka dolina rzeki Rudawy wytworzya due kompleksy kowe pooone w niszych partiach doliny - klas III-IV - powstay na cikich madach, trudno przepuszczalnych, wystpujcych w miejscach dugostagnujcych wd na zalewiskach. Na wyszych terasach rzeki struktura mad pozwala na uprawy polowe - klasy I III, wystpuj tu mady pyowe o duej miszoci na przepuszczalnym podou (piasku, wiru)

Niemal cay teren odznacza si podatnoci na degradacj naturogeniczn i uprawow.

W okresach roztopw wiosennych oraz nawalnych deszczy wystpuj procesy denudacyjno erozyjne o charakterze zmywowym. Charakterystyczne jest przemieszczanie si warstw przypowierzchniowych (spezywanie) zwaszcza w obrbie stokw i zboczy niezadarnionych i nie pokrytych trwa rolinnoci drzewiast, niesprzyjajce uksztatowanie terenu, jego budowa geologiczna, a take warunki meteorologiczne. Na terenie gminy nie wystpuje problem skaenia metalami cikimi w stopniu wymagajcym zabiegw rekultywacjnych.

1.4.5. Rolnicza i lena przestrze produkcyjna.

1.4.5.1. Gospodarka rolna.

Analizujc dotychczasow polityk roln w Gminie Zabierzw mona wskaza elementy, ktre stanowi potencjalne moliwoci rozwoju tej funkcji jak i elementy niekorzystne. Do elementw korzystnych nale: wysoki udzia uytkw rolnych (5 288 ha) okoo 53%, wysoki 80% udzia gleb klas bonitacyjnych I-III, wysoki poziom waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej:

Wyszczeglnienie Wskanik bonitacyjny

jako i przydatno rolnicza gleb 90,9 pkt.

agroklimat 11,0 pkt.

rzeba terenu 3,4 pkt.

warunki nawodnienia gleb 4,2 pkt.

wysoki udzia ziemi sektora publicznego sprzyja przejciu przez Gmin okrelonych funkcji w zakresie potrzeb bada naukowych i postpu rolniczego prowadzonych przez zlokalizowane w jej obszarze placwki naukowe i orodki,

bardzo korzystny rozg pl rednio 2 dziaki na gospodarstwo, blisko Krakowa jako wielkiego rynku konsumentw artykuw spoywczych. Do elementw niekorzystnych zaliczy naley: due rozdrobnienie gospodarstw rolnych oraz duy udzia dziaek rolniczych tj.

obszarw poniej 1,0 ha (76,3%), wystpujce powszechnie zjawisko erozji gleb,


26

ogln tendencje do odchodzenia od rolniczego wykorzystywania gruntw na rzecz funkcji mieszkaniowej i usugowej.

Uytki rolne Gminy Zabierzw stanowi 53,1% powierzchni Gminy. W strukturze uytkw rolnych dominuj grunty orne 81,7%. ki zajmuj 10,2 % powierzchni uytkw rolnych, pastwiska 4,2% oraz sady 3,9%.

Tabela 2. Struktura uytkw rolnych w Gminie Zabierzw. Wyszczeglnienie Powierzchnia w ha % w odniesieniu do uytkw

rolnych ogem Grunty orne 4 323 81,7 Sady 205 3,9 ki 538 10,2 Pastwiska 222 4,2 Uytki rolne ogem 5 288 100 rdo wg danych GUS; stan 2005 r.

W Gminie Zabierzw gleby klasy bonitacyjnej I - III, stanowi okoo 80% uytkw rolnych, gleby klasy IV stanowi okoo 15%, a gleby klasy V-VI tylko okoo 5% .

Tabela 3. Klasyfikacja gleb Gminy Zabierzw

L.p. Wyszczeglnienie

miernik

Klasy gleb Razem

I II III IV V VI

1. Grunty orne ha 13 692 2889 633 91 5 4323 % 0,3 16,1 66,8 14,6 2,1 0,1 100

2. Sady ha 32,3 139,2 29,6 4 205 % 15,7 67,9 14,5 1,9 100

3. ki ha 0,8 106 269 118,7 36,7 6,8 538 % 0,1 19,7 50,0 22,1 6,8 1,3 100

4. Pastwiska ha 6,3 52,7 49 27 25 62 222 % 2,8 23,7 22,1 12,2 11,3 27,9 100

Razem ha 20,1 883 3346,2 808,3 156,7 73,8 5288

Duy wpyw na rolnicze wykorzystanie przestrzeni produkcyjnej ma rzeba terenu. W Gminie Zabierzw wyodrbnia si: tereny bardzo korzystne dla potrzeb produkcji rolnej Tereny paskie obszarw rwninnych, tereny paskie szerokich dolin rzecznych (powyej 300 m szerokoci) oraz bardzo sabe stoki o nachyleniu nie wikszym ni 3. Tereny takie wystpuj na wikszych obszarach w dolinie Rudawy we wsiach: Zabierzw, Szczyglice, Bolechowice, Wickowice, Kochanw, Niegoszowice, Rudawa i Pisary. tereny korzystne dla potrzeb produkcji rolniczej Stoki o nachyleniu 3,1 - 6, wskie doliny rzeczne (do 300 m szerokoci), szerokie doliny nieckowate (powyej 50m) oraz tereny paskie i bardzo sabe stoki poprzecinane licznymi wwozami. Obszary te wystpuj na terenie caej Gminy, oprcz wsi Kochanw. tereny rednio korzystne dla potrzeb produkcji rolniczej Stoki o nachyleniu od 6,1 10 , wskie doliny nieckowate (do 50 m szerokoci oraz stoki o nachyleniu od 3,1- 6, ale z licznymi wwozami. Wystpuj na terenie caej


27

Gminy ( z wyjtkiem wsi Kochanw) i zajmuj najwiksz powierzchni uytkw rolnych. tereny niekorzystne dla potrzeb produkcji rolniczej Stoki o nachyleniu powyej 15 oraz stoki mniejsze, od 10,1-15,ale pocite wwozami. Na terenie Gminy wystpuj w Nielepicach, Mynce, Brzoskwini, Kobylanach, Karniowicach, Bolechowicach i Zelkowie.

Obszar Gminy ma dobrze rozwinit sie rzeczn, dobrze rozwinity system wd gruntowych i system melioracji, co w wikszoci zabezpiecza potrzeby wodne rolin Odnonie zjawisk niekorzystnych dla rozwoju rolnictwa w obszarze Gminy Zabierzw naley wymieni wystpujce powszechnie zjawisko erozji gleb (wietrznej, wwozowej, wodnej powierzchniowej). Niemal cay teren Wyyny Krakowskiej odznacza si podatnoci na degradacj naturogeniczn i uprawow. Niewaciwe uytkowanie gruntw, niewaciwe stosowanie nawozw sztucznych i rodkw ochrony rolin s gwnymi czynnikami antropogenicznymi powodujcymi niszczenie gleb. W okresach roztopw wiosennych oraz nawalnych deszczy wystpuj procesy denudacyjno erozyjne o charakterze zmywowym (pokrywa lessowa). Przemieszczanie si warstw przypowierzchniowych (osuwiska, spezywanie) zwaszcza w obrbie stokw i zboczy nie pokrytych trwa rolinnoci drzewiast, sprzyjaj uksztatowanie terenu, jego budowa geologiczna, a take warunki meteorologiczne. Kolejnym niekorzystnym zjawiskiem dla rolnictwa jest nadmierne rozdrobnienie gospodarstw rolnych oraz duy udzia dziaek rolniczych, tj. obszarw poniej 1,0 ha (77,7%).

W produkcji zwierzcej zdecydowanie dominuje chw drobiu. Na terenie Gminy Zabierzw dziaaj placwki naukowo badawcze Akademii

Rolniczej i Instytutu Zootechniki dysponujce znacznym majtkiem zarwno pod wzgldem zainwestowania kubaturowego i urzdze jak i liczcej si wielkoci areau rolnego, posiada sw siedzib Maopolski Orodek Doradztwa Rolniczego (w Karniowicach).

Na dotychczasowy rozwj rolnictwa zasadniczy wpyw miay uwarunkowania zewntrzne, a mianowicie: bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe regionu Maopolski, ograniczone rodki i kompetencje samorzdu terytorialnego, brak systemu promocji produktw z regionu Maopolski, niski stopie integracji rolnictwa z gospodark.

Ze wzgldu na nieopacalno prowadzenia gospodarki rolnej przede wszystkim w gospodarstwach o maej powierzchni, zmniejsza si sukcesywnie liczba gospodarstw rolnych w Gminie. Analiza danych statystycznych oraz analiza wnioskw zoonych do Studium potwierdzaj, e w Gminie Zabierzw nastpuje wyranie zjawisko odchodzenia od dziaalnoci rolniczej na rzecz przede wszystkim szeroko rozumianej dziaalnoci usugowej, usugowo produkcyjnej. Jest to tendencja trwaa a jej skutkiem bdzie postpujca zmiana w uytkowaniu gruntw rolnych i wykorzystywanie ich na cele zabudowy mieszkaniowej i usugowej.


28

1.4.5.2. Gospodarka lena. W obszarze Gminy wystpuj drzewostany, ktre pod wzgldem klasyfikacji

lenej zalicza si w zdecydowanej wikszoci do dwch podstawowych grup siedliskowo rolinnych lasu wyynnego i boru mieszanego wieego. Pod wzgldem fitosocjologicznym zrnicowanie siedliskowe odpowiada trzem zbiorowiskom lenym Wyyny Krakowskiej: rnym postaciom lasu bukowego, grdowi i zbiorowisku boru mieszanego i wieego.

Lasy pokrywajce obszar Gminy Zabierzw nale do najbardziej cennych elementw krajobrazowych w rodowisku naturalnym, typowym dla zrbowego obszaru poudniowej czci Wyyny Krakowskiej. Pod wzgldem skadu gatunkowego, drzewostany cechuj si jeszcze nieznacznym stopniem antropogenicznego przeksztacenia. Jedynym praktycznie dostrzegalnym elementem degradacji jest zwikszony udzia sosny zwyczajnej w siedliskach typowo lasowych.

Nadlenictwo Krzeszowice w odniesieniu do drzewostanw znajdujcych si w obecnych granicach gminy preferuje ochronny typ gospodarki lenej. Wystpuje tu zdecydowana przewaga powierzchniowego zasigu drzewostanw najbardziej cennych z punktu widzenia zasad zachowania istotnych krajobrazowych i rodowiska naturalnego. Drzewostany znajdujce si w granicach Gminy zajmuj siedliska zasobne i wysoko produktywne.

Blisz analiz istotnych z punktu widzenia ksztatowania si walorw rodowiska przyrodniczego Gminy, mona uzyska w oparciu o analiz wybranych redniowaonych elementw taksacyjnych uzyskanych z Planu Urzdzenia Lasu sporzdzonego na lata 2002- 2011 dla Nadlenictwa Krzeszowice. Biorc pod uwag ochronn funkcj zbiorowisk lenych jak i ich walory krajobrazowe najbardziej istotne informacje uzyskuje si w oparciu o charakterystyk struktury wieku, wysokoci i piernicy. Zasobno drzewostanw a take bonitacja siedliskowa maj istotne znaczenie w przypadku drzewostanw typowo produkcyjnych. Ta ich funkcja na obszarze Gminy jest funkcj podrzdn. Zastawienie wyliczonych redniowaonych elementw taksacyjnych zamieszczono w tabeli 4.

Tabela 4. redniowaone elementy taksacyjne (obliczenia wasne na podstawie danych z Planu Urzdzenia Lasu).

Oddzia nr Powierzchnia lena Zalesiona (ha)

Wiek (lat) Piernica (cm) Wysoko (m)

Drzewostany I- III klasy wiekowej (0- 60 lat)

17 33,94 58,7 26,3 18,3 188 26,60 58,8 24,7 16,5 233 22,81 55,6 23,6 18,7

Drzewostany IV klasy wiekowej (61- 80 lat)

12 18,63 78,6 17,8 19,9 16 26,92 75,4 31,9 23,1 19 11,94 66,0 26,0 20,8 21 8,93 74,6 22,2 20,5 22 27,44 78,2 25,9 17,5 26 26,27 70,4 22,4 20,3 27 29,23 71,8 24,6 19,4 179 4,09 73,3 25,0 19,8


29

194 20,52 75,9 31,0 18,9 198 14,70 78,9 32,9 22,2 204 7,91 75,3 23,9 22,0 207 4,08 68,1 24,2 20,5 208 0,69 66,0 20,4 16,6 218 24,58 77,5 30,7 22,4 220 26,75 69,8 27,2 19,9 223 20,70 69,5 22,7 18,4 224 25,07 77,7 31,8 24,2 228 39,52 71,6 33,5 23,5 230 28,72 79,7 35,8 26,3 231 20,78 77,7 32,2 24,0 232 33,12 77,6 32,3 24,4 234 15,04 74,8 28,2 21,3 235 18,30 65,2 27,6 20,9 238 18,89 74,0 29,3 20,8 240 28,93 69,1 29,4 21,9 247 11,52 73,0 29,0 22,0 248 15,39 61,0 30,3 25,1 249 7,88 68,9 28,6 19,6 251 11,95 73,1 22,6 18,0

Drzewostany V klasy wiekowej (80- 100 lat) 2 6,79 91,8 25,9 21,4 13 12,77 81,7 36,7 27,7 14 20,29 80,1 28,4 23,4 15 19,96 81,0 27,6 20,7 20 31,68 99,2 23,6 21,8 23 18,84 84,4 29,9 23,4 24 26,21 84,0 27,5 21,6 25 19,87 93,5 26,9 22,3 187 30,91 85,7 28,4 16,9 189 21,99 91,3 38,5 25,3 219 24,09 87,6 34,1 21,3 221 22,91 84,1 28,8 12,0 222 24,62 90,9 31,4 22,6 226 29,47 88,4 22,7 24,1 227 19,52 88,1 39,6 21,4 229 18,15 84,0 35,7 26,6 336 18,40 88,8 34,5 13,1 237 25,25 80,3 30,8 20,9 240a 10,50 99,0 39,3 25,9 241 20,46 86,0 33,0 25,2 242 30,88 91,8 34,7 25,1 243 21,46 99,8 32,9 23,9 244 19,94 80,2 30,6 22,3 245 21,25 84,0 34,1 24,1 246 29,59 80,4 33,7 24,3 239 23,98 95,2 29,0 21,9 252 26,47 97,1 30,6 26,1

Drzewostany VI klasy wiekowej (>100 lat) 3 19,64 105,0 30,6 23,9 18 33,10 101 35,4 22,3 186 12,01 108,0 32,1 20,0


30

193 25,66 117,0 44,4 24,9 203 1,68 112,0 40,3 23,2 225 28,2 111,9 34,6 24,3 250 26,2 111,2 35,5 24,7

Poniej zamieszczono zbiorcze zestawienie przecitnych wartoci

redniowaonych elementw taksacyjnych.

Tabela 5. Zbiorcze zestawienie przecitnych wartoci redniowaonych elementw taksacyjnych (obliczenia wasne na podstawie danych z Planu Urzdzenia Lasu). Charakterystyka redniowaone elementy taksacyjne Klasy Wieku

Powierzchnia lena (ha)

Wiek (lata)

Piernicy (cm)

Wysoko (m)

I- III 83,35 57,70 24,8 17,8 IV 548,49 72,85 27,6 21,2 V 596,25 88,09 21,4 22,4 VI 146,49 109,44 36,1 23,3

Procentowy udzia drzewostanw poszczeglnych klas wieku w oglnej powierzchni lenej Gminy Zabierzw przedstawiono na schemacie nr 1.

schemat nr 1 Procentowy udzia drzewostanw poszczeglnych klas wieku w oglnej powierzchni lenej Gminy Zabierzw.

I- III IV V VI

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Klasa wieku drzewostanu

%

Charakterystyka istotnych cech drzewostanw w odniesieniu do ich roli w rodowisku naturalnym Gminy. Z przeprowadzonej w oparciu o dane z dokumentacji Plan urzdzenia lasu analizy (najbardziej istotnych punktu widzenia oglnej charakterystyki drzewostanw) redniowaonych elementw taksacyjnych wysuwaj si nastpujce wnioski:

Na obszarze Gminy Zabierzw wystpuje zdecydowana przewaga powierzchniowego zasigu drzewostanw najbardziej cennych z punktu widzenia zasad zachowania istotnych cech krajobrazowych i rodowiska naturalnego. Drzewostany IV, V i VI klas wieku (bliskorbne, rbne i starodrzewia) zajmuj 94% powierzchni lenej zalesionej. Pozostae okoo 6 %


31

przypada na drzewostany modsze. redniowaony wiek tych ostatnich wynosi 57,7 lat. wiadczy to o ochronnym typie gospodarki lenej.

Drzewostany znajdujce si w granicach gminy zajmuj siedliska zasobne i wysoko produktywne.

1.4.7. Rolinno naturalna. Zbiorowiska lene

Lessowe wierzchowiny zajmuj gwnie bory mieszane (Pino- Quercetum), o wielogatunkowym drzewostanie (sosna, db z domieszk brzozy, graba, buka, osiki, jarzbiny i innych), bogatej warstwie podszytu i runa, w ktrym zwraca uwag wysoka papro orlica pospolita (dorasta do 2 m). W niszej warstwie dominuje borwka czarna, majownik dwulistny, szczawik zajczy i in.

Na zboczach dolin i wwozw, na wzgrzach oraz w otoczeniu ostacw wapiennych wystpuj grdy, tj. wielogatunkowe lasy liciaste (Tilio- Carpinetum). Ich drzewostan jest wielogatunkowy. Najczciej dominuj graby i lipy (szerokolistna i drobnolistna), a obok nich wystpuj db (bezszypukowy i szypukowy), klon, jawor, a domieszkowo take buk, wiz, brzoza brodawkowata, jesion, olsza czarna, jarzbina, joda, sosna, modrzew i wierk. Warstwa podszytu jest tworzona przez leszczyn, trzmielin, dere, wiciokrzew i inne, a charakterystycznymi gatunkami dla runa s: gwiazdnica wielokwiatowa, jaskier kaszubski, zawilec ty, przylaszczka pospolita.

Najbardziej cennymi zespoami lenymi w Gminie s buczyna karpacka i jaworzyna grska, tj. lasy grskie.

yzna buczyna karpacka (Dentario glandulosae-Fagetum) jest typowym zespoem grskim o reliktowym charakterze w Gminie Zabierzw, jak i na caej Wyynie Krakowskiej. Zajmuje zawsze siedliska chodne i cieniste. Jej wystpowanie stwierdzono koo Kochanowa oraz w Dolinie Kluczwody. W drzewostanie panuje buk, a towarzyszy mu joda i jawor. W podszycie element grskie jest reprezentowany przez bez koralowy, a w runie przez ywiec gruczoowaty, paprotnik kolczysty, parzydo lene, przetacznik grski.

W Dolinach Kluczwody i Bdkowskiej oraz w rejonie Nielepic spotka mona ciepolubn buczyn naskaln (Carci-Fagetum), zwan buczyn storczykow (od rosncych w jej runie storczykw). Ciepolubna buczyna zajmuje siedliska szczeglnie silnie nasonecznione i suche, strome i skaliste zbocza. Wpywa to na panujce w drzewostanie buki, ktre wytwarzaj zwykle formy skarowaciae, niemal krzewiaste. Podobny pokrj maj wystpujce domieszkowo graby, dby i lipy. W warstwie krzeww czsto wystpuje wawrzynek wilczeyko oraz irga czarna, a w runie storczyki (buawniki- mieczolistny, wielokwiatowy i czerwony; kruszczyki- szerokolistny, rdzawoczerwony), podkolan biay, gnienik leny, obik koralowy, konwalia majowa, lilia zotogw, dzwonek brzoskwiniolistny, naparstnica wielokwiatowa, kokoryczka wonna, ciemiyk lekarski, okszyk szerokolistny.

Kolejnym zespoem lasw bukowych spotykanych na obszarze Gminy (na Garbie Terczyskim koo Nielepic, w Dolinie Kluczwody) jest kwana buczyna niowa (Luzulo pilosae- Fagetum). Domieszk panujcego buka jest sosna, sporadycznie joda. Warstwa podszytu jest skpa, a w runie dominuje borwk czernica, kosmatka owosiona, majownik dwulistny.

W rejonie Kochanowa- Nielepic stwierdzono obecno jaworzyny grskiej (Phyllitido- Aceretum). Jest to osobliwy, reliktowy las grski zajmujcy najbardziej


32

chodne, ocienione, i wilgotne osypiska gazw wapiennych u pnocnych podny wielkich cian skalnych. Drzewostan tworz stare jawory z domieszk buka, lipy szerokolistnej i jesionu. W bujnym i wyranie dwuwarstwowym runie najbardziej charakterystycznym gatunkiem jest papro jzycznik zwyczajny. Warstw wysz tworz okazale byliny: miesicznica trwaa, pokrzywa zwyczajna, starzec gajowy, czyciec leny. W warstwie niszej dominuj szczyr trway, ywiec gruczoowaty, marzanka wonna, grski paprotnik kolczysty. Gatunki naskalne reprezentuje np. paprotka zwyczajna, zanokcica skalna, kozek trjlistkowy i zanokcica zielona.

W obszarze Gminy spotykane s rwnie zbiorowiska gowych lasw liciastych- wielogatunkowy g (zwizek Alno- Padion) wystpujcy w Dolinie Kluczwody i w Wwozie Bolechowickim. Jego drzewostan jest urozmaicony. Dominuje olsza czarna, a obok niej rosn jawor, jesion, wiz, lipa, grab i czeremcha.

W rezerwacie Skaa Kmity (przeom rzeki Rudawy przez Garb Terczyski) wystpuje ols bagienny z panujc w drzewostanie olsz czarn tworzc charakterystyczne kpy, pomidzy ktrymi w botnistych, podtopionych zagbieniach panuje rolinno typowo bagienna. Rolinno nielena

- Zbiorowiska kowe Najbardziej rozpowszechnionymi zbiorowiskami kowymi s ki wiee

(Arrhenatheretum medioeuropaeum). Jest to najcenniejszy gospodarczo typ k naturalnych. W skad ich wchodz trawy (kostrzewa czerwona, wiechlina kowa, rajgras wyniosy, konietlica kowa, kupkwka zwyczajna), dwulicienne byliny: bodziszek kowy, ppawa dwuletnia, zocie waciwy oraz licznie roliny motylkowate. Zbiorowiska te wystpuj w dolinie Rudawy i w dolinach jej bocznych dopyww. Siedliska k wieych wystpuj take czsto na siedliskach porolnych.

Na terenie Gminy podrzdnie wystpuj take: - ki rdestowe (Cirsio- Polygonetum) z masowo wystpujcym rdestem

wownikiem (Dolina Rudawy koo Zabierzowa), - ki ostroeniowe (Cirisietum rivularis) z licznym wysokim ostroniem kowym

(Cirsium rivulare) - na niewielkich powierzchniach stale podtopionych, - pastwisko yciowo - grzebienicowe (Lolio-Cynosuretum), ktre w chwili

obecnej moe znajdowa si w stadium recesji ze wzgldu na ograniczenie wypasu byda.

- Kserotermiczne murawy i zarola Wyksztaciy si na nasonecznionych zboczach na suchym podou wapienny.

W Gminie Zabierzw s to silnie usonecznione obszary progu Wyyny Krakowskiej, odsonite skaki wapienne w obrbie Wyyny Krakowskiej oraz poudniowe stoki Garbu Tenczyskiego. Wystpuj tu:

Murawa z kostrzew blad (Festucetum pallentis): ma charakter zespou pionierskiego i jest najwaniejszym, pocztkowym ogniwem zarastania ska. Dominuj w niej sinozielone kpy kostrzewy bladej (Festuca pallens) grupujcej si w szczelinach i na drobnych pkach skalnych, pokrytych warstewk gleby. Kostrzewie towarzysz typowi przedstawiciele sukulentw: rojnik pospolity oraz rozchodniki ostry szczeciorzdowy oraz wielki oraz inne charakterystyczne dla tego zbiorowiska gatunki: czosnek skalny, olenik grski, jastrzbiec siwy oraz liczne mchy i porosty.

Roliny naczyniowe reprezentuje kozek trjlistkowy, a w Dolinie Bdkowskiej wystpuje dodatkowo skalnica gronkowa.


33

Kwiecista murawa kserotermiczna (Origano-Brachypodietum): zajmuje

niezalesione partie sonecznych zboczy i niezbyt nachylone czci masyww skalnych charakteryzujcych si wystpowaniem pytkich (20-30 cm) gleb. Licznie wystpuj tu trawy: kosownica pierzasta, wiechlina kowa i kostrzewa bruzdkowana oraz rnobarwne kwiatostany okazaych bylin: to kwitnce dziewanny- austriacka i firletkowa, dziurawiec zwyczajny, posonek pospolity), rowo i czerwono kwitnce cieciorka pstra, lebiodka pospolita, bodziszek czerwony, koniczyna dwukosowa oraz fioletowo: przetacznik pagrkowy, dzwonki- brzoskwiniolistny, syberyjski, skupiony oraz jednostronny.

W Dolinie Kluczwody i Bdkowskiej wystpuj rozlege paty muraw, w ktrych dominuje oman wskolistny.

Kserotermiczne zarola (Peucedano cervariae- Coryletum): tworzy je kilka

gatunkw krzeww: leszczyna, dere widwa, trzmielina brodawkowa, szakak pospolity oraz pojedyncze skarlae okazy drzew- gwnie dbw, graba, lipy i buka.

- Rolinno potokw i rde krasowych Dna potokw, ktrych cech jest niska temperatura, silne natlenienie i dua

zawarto dwutlenku wgla w wodzie pokrywaj liczne gatunki glonw i sinic, a przede wszystkim rolin naczyniowych osigajcych wiksze rozmiary. W odpywach rde oraz w grnych odcinkach potokw rozwija si szuwar z mann fadowan, potocznikiem, przetacznikami.

Roliny chronione Na podstawie Atlasu Flora Cracoviensis Secunda zawierajcym informacj o rozmieszczeniu rolin naczyniowych w okolicach Krakowa w obszarze Gminy Zabierzw wystpuj stanowiska dziko wystpujcych rolin objtych ochron cis takich jak: podejrzon ksiycowy, paprotka zwyczajna paprotnik kolczysty, skrzyp olbrzymi, widak godzisty, dzwonek syberyjski, fioek bagienny, centuria nadobna, centuria pospolita, goryczuszka orzsiona, rojownik pospolity, orlik pospolity, tojad modawski, zawilec wielkokwiatowy, rukiew wodna, parzydo lene, ra francuska, naparstnica zwyczajna, wawrzynek wilczeyko, miodownik melisowaty, zaraza przytuliowa, zaraz goryczelowata, zaraza czerwonawa, aster gawdka, dziewisi bezodygowy, nieyczka przebinieg, ciemiyca zielon, lilia zotogw, niadek baldaszkowaty, buawnik wielkokwiatowy, buawnik mieczolistny, gnienik leny, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, kruszczyk siny, kukuka plamista, kukuka szerokolistna, listeria jajowata, obuwik pospolity, podkolan biay, storczyk mski nakrapiany, perwka siedmiogrodzka, rojnik pospolity oraz objtych ochron czciow: bluszcz pospolity, kopytnik pospolity, przytulia wonna, wilyna bezbronna, pierwiosnek lekarski, pierwiosnek wyniosy, kalina koralowa, porzeczka czarna, kruszyna pospolita, barwinek pospolity, konwalia majowa.

Obszary lene jako obszary o najwyszych lokalnie zasobach przyrodniczych oraz obszary o wysokich zasobach biocenotycznych (zbiorowiska kowe, cieki wodne z obudow biologiczn) tworz korytarze ekologiczne suce do zachowania lub odtworzenia drg migracji gatunkw.


34

1.4.7. Powietrze atmosferyczne. Na stan jakoci powietrza w Gminie Zabierzw wpywa wiele czynnikw, z

ktrych najistotniejszymi s: niska emisja z lokalnych kotowni i palenisk indywidualnych, zanieczyszczenia przemysowe i energetyczne spoza terenu gminy (z wojewdztwa lskiego, z terenu Skawiny i Krakowa), zanieczyszczenia pochodzenia komunikacyjnego, wystpujce szczeglnie w ssiedztwie drogi krajowej nr 79 Krakw Katowice, oraz autostrady A4 Krakw- Katowice oraz w mniejszym stopniu emisje z zakadw zlokalizowanych na obszarze Gminy.

Jako powietrza w wojewdztwie maopolskim oceniana jest corocznie. Wynikiem jest klasyfikacja stref wykonana dla kryterium ochrony zdrowia i kryterium ochrony rolin.

Zgodnie z klasyfikacj dla kryterium ochrony zdrowia Gmina Zabierzw (strefa krakowsko- wielicka) zostaa zakwalifikowana do strefy C. Z ocenianych jedenastu substancji (SO2, NO2, CO, benzen, Pb, As, Cd, Ni, ozon, PM10, B(a)P) stenia PM10 (py zawieszony) i B(a)P (benzo(a)piren) byy powyej poziomw dopuszczalnych powikszonych o margines tolerancji (z uwzgldnieniem dozwolonych czstoci przekrocze okrelonych w RM w sprawie dopuszczalnych poziomw) i poziomw docelowych, co spowodowao zaliczenie ich do strefy C.

Z uwagi na przekroczenie dopuszczalnej czstoci przekraczania poziomu dopuszczalnego 24- godzinnych ste oraz przekroczenia dopuszczalnego poziomu pyu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym, przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu w roku kalendarzowym, biorc pod uwag kryterium ochrony zdrowia strefa krakowsko wielicka (obejmujca m.in. obszar Gminy Zabierzw) zostaa zakwalifikowana do programu ochrony powietrza.

Zgodnie z klasyfikacj dla kryterium ochrony rolin strefa krakowsko- wielicka zostaa zakwalifikowana do strefy A. Ocen objto trzy substancje - SO2, NO2, ozon, ktrych poziomy ste nie przekroczyy poziomw dopuszczalnych (z uwzgldnieniem dozwolonych czstoci przekrocze okrelonych w RM w sprawie dopuszczalnych poziomw) i poziomw docelowych. Tym samym strefa nie zostaa zakwalifikowana do opracowania programw ochrony powietrza.

1.4.8. Ochrona rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego.

1.4.8.1. Parki krajobrazowe. Na terenie Gminy Zabierzw znajduj si Tenczyski Park Krajobrazowy oraz

Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie, nalece do Zespou Parkw Krajobrazowych Wojewdztwa Maopolskiego.

Tenczyski Park Krajobrazowy zajmuje powierzchni 13 658,1 ha. Obejmuje Garb Tenczyski, Puszcz Dulowsk i Rw Krzeszowicki. W gminie Zabierzw obejmuje obszar 4384,2 ha, co stanowi okoo 44 % powierzchni gminy. W parku znajduje si pi rezerwatw przyrody. Jeden z nich Skaa Kmity, pooony jest na terenie gminy. Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie obejmuje zlewni lewobrzenych dopyww Rudawy oraz doln cz Doliny Pdnika. Charakterystycznym elementem rzeby parku jest rozlega wierzchowina, ponad ktr gruj biae, wapienne skaki, zwane ostacami, wrd nich Skaka (o wysokoci 512,8 m n.p.m.) bdca najwyszym wzniesieniem na caej Jurze. Z wierzchowiny spywaj na poudnie potoki, tworzc malownicze skalne doliny, od ktrych pochodzi nazwa Parku. Na obszarze Parku znajduje si pi rezerwatw przyrody, z czego trzy na


35

terenie gminy Zabierzw Wwz Bolechowicki, Dolina Kluczwody oraz czciowo dolina Racawki.

Dla Tenczyskiego Parku Krajobrazowego obowizuje Rozporzdzenie Wojewody Maopolskiego z dnia 17 padziernika 2006 r. w sprawie Tenczyskiego Parku Krajobrazowego.

Dla Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie obowizuje Rozporzdzenie Wojewody Maopolskiego z dnia 17 padziernika 2006 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie.

Dla w/w parkw brak jest obowizujcych planw ochronnych, plany takie s na etapie projektw, w ktrych ustalono obszary dziaa ochronnych.

Obszar I, o szczeglnych walorach krajobrazowych, o zachowanych najwyszych walorach krajobrazu jurajskiego wymaga bezwzgldnej ochrony, co wie si z wyczeniem z lokalizacji zabudowy.

Obszar I obejmuje obszary lene, obszary polno-kowe o bogato uksztatowanej rzebie terenu z licznymi akcentami unikatowych form skalnych fragmentami terenu o zachowanym historycznym rozogu pl oraz z pojedynczymi budynkami, doliny rzek i potokw, cigi, punkty i paszczyzny biernej i czynnej ekspozycji widokowej, tereny i obiekty poddane ochronie konserwatorskiej. Preferowanymi kierunkami dziaa s: kompleksowa, zintegrowana ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej, zrwnowaony rozwj gospodarki lenej i rolnej, ochrona zasobw kulturowych, rozwj turystyki i edukacji ekologicznej.

Obszar II, o szczeglnych walorach krajobrazowych, o walorach krajobrazu jurajskiego, miejscami zuboonego dziaalnoci czowieka, wymaga zachowania istniejcych walorw, porzdkowania miejsc przeksztaconych, co wie si z ograniczonym inwestowaniem na okrelonych warunkach.

Obszar II obejmuje obszary polno-kowe o mao zrnicowanej rzebie terenu, pozbawione naturalnych akcentw widokowych z zachowanym charakterem otwartego krajobrazu kulturowego, przylegajce do terenw zabudowanych,

uwarunkowania rozwoju gminy zabierzów

Documents