UZDOLNIENIAUZDOLNIENIAJAKO WŁAŚCIWOŚĆ JAKO WŁAŚCIWOŚĆ

CZŁOWIEKACZŁOWIEKA

NAJWAŻNIESZY W KAŻDYM NAJWAŻNIESZY W KAŻDYM DZIAŁANIU JEST POCZĄTEK DZIAŁANIU JEST POCZĄTEK

PLATONPLATON

PODSTAWA PRAWNAPODSTAWA PRAWNA

Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej:Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej: ...w sprawie warunków i sposobu oceniania, ...w sprawie warunków i sposobu oceniania,

klasyfikowania i promowania uczniów…klasyfikowania i promowania uczniów… … … w sprawie organizacji oraz sposobu w sprawie organizacji oraz sposobu

przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad..przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad.. ……w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń

na indywidualny program lub tok naukina indywidualny program lub tok nauki Plan nadzoru pedagogicznego dolnośląskiego Plan nadzoru pedagogicznego dolnośląskiego

kuratora oświaty na rok szkolny 2007/2008.kuratora oświaty na rok szkolny 2007/2008.

Zadanie ustalone przez Ministra Edukacji Zadanie ustalone przez Ministra Edukacji Narodowej w zakresie nadzoru Narodowej w zakresie nadzoru

pedagogicznego na rok szkolny 2007/2008:pedagogicznego na rok szkolny 2007/2008:

Przeprowadzenie Przeprowadzenie analizy zadańanalizy zadań wytyczonych wytyczonych przez szkołę związanych z przez szkołę związanych z kształceniem i kształceniem i

promowaniempromowaniem uczniów szczególnie uczniów szczególnie uzdolnionych.uzdolnionych.

Cele:Cele: OcenaOcena stanu realizacjistanu realizacji zadańzadań związanych z związanych z

kształceniem i promowaniem uczniów kształceniem i promowaniem uczniów szczególnie uzdolnionych.szczególnie uzdolnionych.

Upowszechnienie doświadczeńUpowszechnienie doświadczeń szkół szkół posiadających dobrą praktykę w tej posiadających dobrą praktykę w tej dziedzinie.dziedzinie.

Zakres działań:Zakres działań:Ocena stanu i warunkówOcena stanu i warunków oraz oraz efektówefektów kształcenia uczniów szczególnie kształcenia uczniów szczególnie

uzdolnionych:uzdolnionych: przeprowadzenie w szkołach realizujących indywidualne przeprowadzenie w szkołach realizujących indywidualne

programy lub/i indywidualny tok nauki, programy lub/i indywidualny tok nauki, kontroli kontroli zgodności zgodności działań z rozporządzeniem MENiS w sprawie warunków i trybu działań z rozporządzeniem MENiS w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki…, udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki…,

kontrolakontrola zapisów statutów szkół w zakresie: zapisów statutów szkół w zakresie: indywidualnych form nauki dla uczniów szczególnie uzdolnionych, indywidualnych form nauki dla uczniów szczególnie uzdolnionych, zasad ich oceniania, promowania itp. zasad ich oceniania, promowania itp. form wsparcia i promocji,form wsparcia i promocji, ocena:ocena:

sposobów wsparcia,sposobów wsparcia, promocji uczniów realizujących te formy nauki, promocji uczniów realizujących te formy nauki, udzielania pomoc psychologiczno – pedagogiczna.udzielania pomoc psychologiczno – pedagogiczna.

STRUKTURA UZDOLNIEŃSTRUKTURA UZDOLNIEŃ

UZDOLNIENIA= INTELIGENCJA UZDOLNIENIA= INTELIGENCJA

Ujęcie wąskieUjęcie wąskie sprowadzało uzdolnienia do sprowadzało uzdolnienia do inteligencjiinteligencji (iloraz inteligencji) – (iloraz inteligencji) – uzdolnienia ogólne uzdolnienia ogólne (myślenie (myślenie konwergencyjne). Ujęcie to wiązało się z głównym konwergencyjne). Ujęcie to wiązało się z głównym celem edukacji tj. celem edukacji tj. nabywanie i reprodukowanie nabywanie i reprodukowanie wiedzywiedzy. To z kolei było związane z pojmowaniem . To z kolei było związane z pojmowaniem roli człowieka w świecie, którego głównym celem roli człowieka w świecie, którego głównym celem było budowanie trwałych, niezmiennych struktur. było budowanie trwałych, niezmiennych struktur. Zmienność, brak trwałości, która rządzi współczesną Zmienność, brak trwałości, która rządzi współczesną rzeczywistością doprowadziło do weryfikacji rzeczywistością doprowadziło do weryfikacji definicji zdolności. definicji zdolności.

Ze 100% inteligencji mierzonej Ze 100% inteligencji mierzonej

w wieku 17 lat:w wieku 17 lat: 20% rozwija się w pierwszym roku 20% rozwija się w pierwszym roku

życia,życia, 50% do 4 roku życia,50% do 4 roku życia, 80% do 8 roku życia,80% do 8 roku życia, 92% do 13 roku życia.92% do 13 roku życia.

W 1929 roku w USA podjęto badania podłużne nad W 1929 roku w USA podjęto badania podłużne nad 1500 uczniami z IQ powyżej 140. Badano ich losy do 1500 uczniami z IQ powyżej 140. Badano ich losy do 1960 roku. W szczytowym okresie kariery 1960 roku. W szczytowym okresie kariery przypadało na nich:przypadało na nich:

67 wydanych książek,67 wydanych książek, 1400 artykułów naukowych,1400 artykułów naukowych, 200 nowel i sztuk teatralnych,200 nowel i sztuk teatralnych, 150 patentów,150 patentów, Kilku dziekanów wydziałów uniwersyteckich,Kilku dziekanów wydziałów uniwersyteckich, Jeden zdobywca Oskara.Jeden zdobywca Oskara.

INTELIGENCJA EMOCJONALNAINTELIGENCJA EMOCJONALNA

Znajomość własnych emocji (samoświadomość)Znajomość własnych emocji (samoświadomość)

pozwala na podejmowanie trafnych decyzji. pozwala na podejmowanie trafnych decyzji.

Kierowanie emocjami Kierowanie emocjami ma znaczenie dla koncentracji ma znaczenie dla koncentracji uwagi, opanowania, umiejętności planowania, uwagi, opanowania, umiejętności planowania, systematyczności, twórczej pracy.systematyczności, twórczej pracy.

Rozpoznawanie emocji u innych (empatia)Rozpoznawanie emocji u innych (empatia) umożliwia umożliwia lepsze funkcjonowanie w społeczności.lepsze funkcjonowanie w społeczności.

Nawiązywanie i podtrzymywanie związkówNawiązywanie i podtrzymywanie związków umożliwia umożliwia skuteczne kontakty interpersonalne.skuteczne kontakty interpersonalne.

INTELIGENCJA WIELORAKAINTELIGENCJA WIELORAKA

W latach osiemdziesiątych XX wieku, Howard GardnerW latach osiemdziesiątych XX wieku, Howard GardnerOpracował teorię Opracował teorię inteligencji wielorakiejinteligencji wielorakiej,, która którazakłada funkcjonowanie 8 rodzajów inteligencji orazzakłada funkcjonowanie 8 rodzajów inteligencji orazmożliwość ich rozwoju na przestrzeni życiamożliwość ich rozwoju na przestrzeni życiajednostki. Zdaniem profesora każdy z nas ma wielejednostki. Zdaniem profesora każdy z nas ma wielewrodzonych umiejętności i zdolności, którewrodzonych umiejętności i zdolności, którewykorzystuje do poznania, rozumienia i kształtowaniawykorzystuje do poznania, rozumienia i kształtowaniaświata. Teoria ta uznaje prawo każdego człowieka doświata. Teoria ta uznaje prawo każdego człowieka doposiadania własnegoposiadania własnego profilu intelektualnegoprofilu intelektualnego,,własnego własnego stylu uczeniastylu uczenia się oraz własnej się oraz własnej drogi drogi rozwoju. rozwoju.

W myśl teorii inteligencji wielorakiej nauczyciel wW myśl teorii inteligencji wielorakiej nauczyciel wprocesie edukacyjnym powinien stosowaćprocesie edukacyjnym powinien stosowaćpolimetodycznośćpolimetodyczność,, tak aby wszyscy tak aby wszyscyuczniowie mieli równe szanse rozwoju (zakładając, żeuczniowie mieli równe szanse rozwoju (zakładając, żew grupie znajdują się uczniowie o każdym typiew grupie znajdują się uczniowie o każdym typieinteligencji). inteligencji).

Edukacja ma być Edukacja ma być „skonfigurowana„skonfigurowana”” , tzn. , tzn.dostosowana do profilu uczącego się, zapewniającdostosowana do profilu uczącego się, zapewniającdobór odpowiednich strategii, metod i form pracy.dobór odpowiednich strategii, metod i form pracy.Zatem ważnym zadaniem nauczyciela jestZatem ważnym zadaniem nauczyciela jestidentyfikacja identyfikacja rodzaju inteligencji i rodzaju inteligencji i wsparciewsparcie każdego każdego

ucznia. ucznia.

JęzykowaJęzykowaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

lubisz mówić, rozmawiać, słuchać, czytać, pisać, lubisz lubisz mówić, rozmawiać, słuchać, czytać, pisać, lubisz opowiadać, lubisz zabawy ze słowami, pamiętasz rzeczy mniej opowiadać, lubisz zabawy ze słowami, pamiętasz rzeczy mniej ważne, jesteś wrażliwy na wzory i schematy, chętnie ważne, jesteś wrażliwy na wzory i schematy, chętnie dyskutujesz, zadajesz pytania.dyskutujesz, zadajesz pytania.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?opowiadaj coś często, np. bajki, zapamiętuj nazwy miejsc, opowiadaj coś często, np. bajki, zapamiętuj nazwy miejsc, układaj puzzle, rozwiązuj gry ortograficzne, czytaj układaj puzzle, rozwiązuj gry ortograficzne, czytaj opowiadania i humorystyczne satyry, pisz opowiadania, opowiadania i humorystyczne satyry, pisz opowiadania, dzienniki, rób wywiady, dyskutuj, pisz na komputerzedzienniki, rób wywiady, dyskutuj, pisz na komputerze

MuzycznaMuzycznaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

cechuje cię wrażliwość na dźwięk, tembr głosu, wysokość cechuje cię wrażliwość na dźwięk, tembr głosu, wysokość dźwięków i tonów, wrażliwość na ładunek emocjonalny dźwięków i tonów, wrażliwość na ładunek emocjonalny zawarty w muzyce oraz wypowiedziach, uduchowienie.zawarty w muzyce oraz wypowiedziach, uduchowienie.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?naucz się grać na instrumencie, ucz się piosenek, stosuj naucz się grać na instrumencie, ucz się piosenek, stosuj koncerty pasywne i aktywne do uczenia się, ucz się przy koncerty pasywne i aktywne do uczenia się, ucz się przy podkładzie muzyki barokowej, gimnastykuj się przy muzyce, podkładzie muzyki barokowej, gimnastykuj się przy muzyce, zapisz się do chóru, komponuj, wplataj muzykę do innych zapisz się do chóru, komponuj, wplataj muzykę do innych przedmiotów, zmieniaj swój humor i nastrój za pomocą przedmiotów, zmieniaj swój humor i nastrój za pomocą muzyki, włącz muzykę do relaksacji, ucz się rytmizując muzyki, włącz muzykę do relaksacji, ucz się rytmizując materiał nauczania.materiał nauczania.

Logiczno – matematycznaLogiczno – matematycznaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

cechuje cię myślenie abstrakcyjne, systematyczność, cechuje cię myślenie abstrakcyjne, systematyczność, dokładność, zorganizowanie, lubisz liczyć, rozwiązywać dokładność, zorganizowanie, lubisz liczyć, rozwiązywać problemy oraz zagadki logiczne, lubisz eksperymentować problemy oraz zagadki logiczne, lubisz eksperymentować w logiczny sposób, lubisz pracę na komputerze, wolisz robić w logiczny sposób, lubisz pracę na komputerze, wolisz robić notatki.notatki.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?rozwiązuj gry matematyczne i logiczne, eksperymentuj rozwiązuj gry matematyczne i logiczne, eksperymentuj z cyframi i liczbami, przedstawiaj fakty w sposób logiczny z cyframi i liczbami, przedstawiaj fakty w sposób logiczny i uporządkowany, eksperymentuj ze zgadywaniem, wpleć i uporządkowany, eksperymentuj ze zgadywaniem, wpleć matematykę do innych przedmiotów, zorganizuj i uporządkuj matematykę do innych przedmiotów, zorganizuj i uporządkuj miejsce nauki, myśl na zasadzie dedukcji, używaj komputerów miejsce nauki, myśl na zasadzie dedukcji, używaj komputerów do obliczeń.do obliczeń.

PrzestrzennaPrzestrzennaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

cechuje cię myślenie wizualne, obrazowe, tworzenie obrazów cechuje cię myślenie wizualne, obrazowe, tworzenie obrazów i wizji umysłowych, poczucie całości i dopełnienia sytuacji, i wizji umysłowych, poczucie całości i dopełnienia sytuacji, używasz metafor, lubisz sztukę, łatwo czytasz mapy, diagramy, używasz metafor, lubisz sztukę, łatwo czytasz mapy, diagramy, tabele, masz dobre wyczucie koloru, zapamiętujesz wizualnie, tabele, masz dobre wyczucie koloru, zapamiętujesz wizualnie, włączasz wszystkie zmysły w procesie wyobrażaniawłączasz wszystkie zmysły w procesie wyobrażania

Jak rozwijać?Jak rozwijać?używaj obrazów do uczenia się i zapamiętywania, rób używaj obrazów do uczenia się i zapamiętywania, rób kreatywne bazgroły, rysuj, rób mapy umysłowe, poświęć czas kreatywne bazgroły, rysuj, rób mapy umysłowe, poświęć czas na kreowanie i wyobrażanie sobie wewnętrznych obrazów, na kreowanie i wyobrażanie sobie wewnętrznych obrazów, oglądaj filmy i rób swoje, porozwieszaj plakaty i obrazy, oglądaj filmy i rób swoje, porozwieszaj plakaty i obrazy, zmieniaj często miejsce w pokoju, w którym się uczysz, zmieniaj często miejsce w pokoju, w którym się uczysz, rozplanuj swoje zajęcia w rocznych kalendarzach, podkreślaj rozplanuj swoje zajęcia w rocznych kalendarzach, podkreślaj ważne informacje na kolorowo, używaj grafiki komputerowejważne informacje na kolorowo, używaj grafiki komputerowej

PrzyrodniczaPrzyrodniczaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

interesujesz się naturalnym otoczeniem, cechuje cię interesujesz się naturalnym otoczeniem, cechuje cię wrażliwość na zwierzęta i roślinność, żyjesz w zgodzie wrażliwość na zwierzęta i roślinność, żyjesz w zgodzie z rytmem przyrody i świata, prezentujesz postawę z rytmem przyrody i świata, prezentujesz postawę ekologiczną.ekologiczną.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?spędzaj dużo czasu na świeżym powietrzu, uprawiaj ogródek, spędzaj dużo czasu na świeżym powietrzu, uprawiaj ogródek, hoduj rośliny, ucz się spacerując, chodź na wycieczki, opiekuj hoduj rośliny, ucz się spacerując, chodź na wycieczki, opiekuj się zwierzętami, klasyfikuj przedmioty w hierarchie, się zwierzętami, klasyfikuj przedmioty w hierarchie, zapamiętuj przedmioty w ich naturalnym środowisku – np. zapamiętuj przedmioty w ich naturalnym środowisku – np. samochody, okładki płyt..., oglądaj programy przyrodnicze, samochody, okładki płyt..., oglądaj programy przyrodnicze, prowadź własne obserwacje poznając środowisko.prowadź własne obserwacje poznając środowisko.

Cielesno – kinestetycznaCielesno – kinestetycznaJak rozpoznać?Jak rozpoznać?

cechuje cię wysoka kontrola ciała, refleks, kontrola nad cechuje cię wysoka kontrola ciała, refleks, kontrola nad przedmiotami, poczucie czasu, wrażliwość na otoczenie, najlepiej przedmiotami, poczucie czasu, wrażliwość na otoczenie, najlepiej uczysz się w ruchu, lubisz dotykać, lubisz zabawy i prace uczysz się w ruchu, lubisz dotykać, lubisz zabawy i prace mechaniczne, lubisz zajęcia ręczne, bawisz się lub poruszasz mechaniczne, lubisz zajęcia ręczne, bawisz się lub poruszasz przedmiotami podczas słuchania, kręcisz się, gdy musisz za długo przedmiotami podczas słuchania, kręcisz się, gdy musisz za długo siedzieć w jednym miejscu.siedzieć w jednym miejscu.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?ucz się poprzez ćwiczenia fizyczne: chodząc, tańcząc, zamień się ucz się poprzez ćwiczenia fizyczne: chodząc, tańcząc, zamień się w aktora i odgrywaj materiał nauczania, zmieniaj pozycję w aktora i odgrywaj materiał nauczania, zmieniaj pozycję i organizuj sobie częste przerwy, powtarzaj materiał podczas zajęć i organizuj sobie częste przerwy, powtarzaj materiał podczas zajęć domowych, spacerów, pływania..., układaj klocki, zajmij się domowych, spacerów, pływania..., układaj klocki, zajmij się robótkami ręcznymi, naucz się stosować muzykę do osiągnięcia robótkami ręcznymi, naucz się stosować muzykę do osiągnięcia koncentracji, chodź na wycieczki, ucz się na pamięć klaszcząc, koncentracji, chodź na wycieczki, ucz się na pamięć klaszcząc, pstrykając palcami, chodząc, skacząc, wspinając się.pstrykając palcami, chodząc, skacząc, wspinając się.

Intrapersonalna (refleksyjna, empatyczna)Intrapersonalna (refleksyjna, empatyczna)Jak rozpoznać?Jak rozpoznać?

cechuje się wiedza na temat samego siebie, świadomość cechuje się wiedza na temat samego siebie, świadomość swoich uczuć i własnego „ja”, świadomość swojej roli swoich uczuć i własnego „ja”, świadomość swojej roli życiowej, rozwinięta intuicja, wewnętrzna motywacja, głęboka życiowej, rozwinięta intuicja, wewnętrzna motywacja, głęboka świadomość własnych cech charakteru, honorowanie wartości, świadomość własnych cech charakteru, honorowanie wartości, które uznałeś za nadrzędne, cenisz swoją prywatność.które uznałeś za nadrzędne, cenisz swoją prywatność.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?rozmawiaj z ludźmi od serca, obserwuj i przysłuchuj się rozmawiaj z ludźmi od serca, obserwuj i przysłuchuj się swoim myślom, poświęć czas na wewnętrzną refleksję, słuchaj swoim myślom, poświęć czas na wewnętrzną refleksję, słuchaj intuicji, dyskutuj, prowadź dziennik, uhonoruj swoje prawo intuicji, dyskutuj, prowadź dziennik, uhonoruj swoje prawo bycia innym niż reszta, napisz biografię, bądź dyrektorem bycia innym niż reszta, napisz biografię, bądź dyrektorem i planistą swojej edukacji, ucz innych.i planistą swojej edukacji, ucz innych.

Interpersonalna (społeczna)Interpersonalna (społeczna)Jak rozpoznać?Jak rozpoznać?

łatwo nawiązujesz kontakty i aklimatyzujesz się w grupie, łatwo nawiązujesz kontakty i aklimatyzujesz się w grupie, lubisz być z ludźmi, lubisz zajęcia grupowe, lubisz lubisz być z ludźmi, lubisz zajęcia grupowe, lubisz współpracować, masz wielu przyjaciół, łatwo porozumiewasz współpracować, masz wielu przyjaciół, łatwo porozumiewasz się, manipulujesz, szybko orientujesz się w sytuacjach.się, manipulujesz, szybko orientujesz się w sytuacjach.

Jak rozwijać?Jak rozwijać?ucz się w grupie, w parach, rób częste przerwy na pogaduszki, ucz się w grupie, w parach, rób częste przerwy na pogaduszki, wplataj umiejętności porozumiewania się w proces uczenia wplataj umiejętności porozumiewania się w proces uczenia się, zrób z uczenia prawdziwą przyjemność, pytaj jeśli nie się, zrób z uczenia prawdziwą przyjemność, pytaj jeśli nie wiesz, ucz się sam ucząc innychwiesz, ucz się sam ucząc innych

Ujęcie poszerzoneUjęcie poszerzone (1990) łączy (1990) łączy inteligencję z twórczością i inteligencję z twórczością i zaangażowaniem zaangażowaniem – – model interakcyjnymodel interakcyjny. .

INTELIGENCJA INTELIGENCJA (myślenie konwergencyjne)(myślenie konwergencyjne)

TWÓRCZOŚĆ ZAANGAŻOWANIETWÓRCZOŚĆ ZAANGAŻOWANIE(myślenie dywergencyjne) (myślenie dywergencyjne)

(MOTYWACJA) (MOTYWACJA)

Ujęcie szerokie Ujęcie szerokie - - UZDOLNIENIA JAKO REZULTAT UZDOLNIENIA JAKO REZULTAT

KOINCYDENCJI:KOINCYDENCJI:

1.1. zdolności intelektualnych (myślenie konwergencyjne),zdolności intelektualnych (myślenie konwergencyjne),2.2. uzdolnień specjalnych,uzdolnień specjalnych,3.3. uzdolnień twórczych – kreatywność (myślenie uzdolnień twórczych – kreatywność (myślenie

dywergencyjne),dywergencyjne),4.4. motywacji (emocji),motywacji (emocji),5.5. wpływu rodziny,wpływu rodziny,6.6. wpływu grupy rówieśniczej,wpływu grupy rówieśniczej,7.7. wpływu szkoły,wpływu szkoły,8.8. wpływu środowiska ekologicznego.wpływu środowiska ekologicznego.

ROZWÓJ ZDOLNOŚCIROZWÓJ ZDOLNOŚCI

Pozytywna Pozytywna Działalność akceptowana społecznieDziałalność akceptowana społecznie

Pozytywne doświadczenia Pozytywne doświadczenia

Afirmacja emocjonalnaAfirmacja emocjonalna

Pozytywna samoocenaPozytywna samoocena

Wysoka motywacja Wysoka motywacja

Umysł Umysł gorący,gorący,

stymulującystymulujący

Aktywacja Aktywacja emocjonalno - emocjonalno - energetycznaenergetyczna Możliwości potencjalneMożliwości potencjalne Umysł zimnyUmysł zimny

Negatywna Negatywna Brak skuteczności w działaniuBrak skuteczności w działaniu

Negatywne doświadczenia Negatywne doświadczenia indywidualneindywidualne

Niska samoocenaNiska samoocena

Zahamowanie emocjonalneZahamowanie emocjonalne

Brak motywacjiBrak motywacji

Umysł Umysł dezorganizujądezorganizujący, cy,

hamującyhamujący

SzkołaSzkoła

--CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE:CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE: Przygotowanie nauczycieli (przedmiotowe, Przygotowanie nauczycieli (przedmiotowe,

pedagogiczne, pedagogiczne, psychologicznepsychologiczne),), Treści, strategie, formy i metody kształcenia Treści, strategie, formy i metody kształcenia

pobudzające rozwójpobudzające rozwój poznawczy i artystyczny poznawczy i artystyczny uczniów,uczniów,

Jasne (mierzalne) określenie Jasne (mierzalne) określenie celów i efektów,celów i efektów, Gotowość nauczycieli do Gotowość nauczycieli do pracy zespołowejpracy zespołowej,, Gotowość do prowadzenia bieżącej i końcowej Gotowość do prowadzenia bieżącej i końcowej

ewaluacji,ewaluacji, OdpowiedzialnośćOdpowiedzialność za realizację zaplanowanych za realizację zaplanowanych

celów.celów.

Nauczyciel Nauczyciel

Opiekuńczy:Opiekuńczy: Ciepły,Ciepły, Żartobliwy,Żartobliwy, Motywujący,Motywujący, Specjalista:Specjalista: Korygujący,Korygujący, Dyscyplinujący.Dyscyplinujący. Mistrz:Mistrz:

RodzinaRodzina„„Otwarty, spontaniczny i twórczy styl życia to największy dar, jaki rodzice Otwarty, spontaniczny i twórczy styl życia to największy dar, jaki rodzice

mogą ofiarować swojemu dziecku.”mogą ofiarować swojemu dziecku.”

Czynniki sprzyjające:Czynniki sprzyjające: Wartości, wiara w możliwości, zaufanie, entuzjazm, zadziwienie, Wartości, wiara w możliwości, zaufanie, entuzjazm, zadziwienie,

inwencja, prawo do błędu…,inwencja, prawo do błędu…,

Czynniki hamujące:Czynniki hamujące: Nieufność, ograniczanie, nadmierne ambicje, onieśmielanie…, Nieufność, ograniczanie, nadmierne ambicje, onieśmielanie…,

Uzdolnionym dzieciom zagraża Uzdolnionym dzieciom zagraża uzależnienieuzależnienie od uwagi dorosłych od uwagi dorosłych(oczekiwanie na bodźce stymulujące rozwój) lub (oczekiwanie na bodźce stymulujące rozwój) lub dominowaniedominowanie – poczucie – poczuciewładzy skrzętnie wykorzystywane w różnych sytuacjach. władzy skrzętnie wykorzystywane w różnych sytuacjach.

Biologiczne i psychospołeczne Biologiczne i psychospołeczne czynniki sprzyjająceczynniki sprzyjające

PreferencjePreferencje sensoryczne – drogi zdobywania i przyswajania sensoryczne – drogi zdobywania i przyswajania

informacjiinformacji WZROKOWCY: WZROKOWCY:

- lubią demonstracje lub pokazy, - lubią demonstracje lub pokazy, - lubią wykresy i tabele, - lubią wykresy i tabele, - lubią opisy, - lubią opisy, - pamiętają twarze i imiona, - pamiętają twarze i imiona, - lubią robić notatki, - lubią robić notatki, - lubią patrzeć, rysować, - lubią patrzeć, rysować, - preferują sztuki wizualne. - preferują sztuki wizualne.

SŁUCHOWCY: SŁUCHOWCY: - lubią dialogi i rozmowy, - lubią dialogi i rozmowy, - powtarzają głośno to, co napisali, - powtarzają głośno to, co napisali, - rozmawiają ze sobą, - rozmawiają ze sobą, - lubią słuchać, - lubią słuchać, - lubią wykłady, - lubią wykłady, - lubią długie wypowiedzi własne, - lubią długie wypowiedzi własne, - lubią muzykę, - lubią muzykę, - wolą mówić o działaniach niż je oglądać, - wolą mówić o działaniach niż je oglądać, - dobrze pamiętają twarze, - dobrze pamiętają twarze, - lubią czytać głośno, lub półgłosem. - lubią czytać głośno, lub półgłosem.

CZUCIOWCY-KINESTETYCY: CZUCIOWCY-KINESTETYCY: - uczą się przez wykonywanie czynności i bezpośrednie zaangażowanie, - uczą się przez wykonywanie czynności i bezpośrednie zaangażowanie, - lubią emocje, ruch, - lubią emocje, ruch, - nie lubią czytać, - nie lubią czytać, - pamiętają, co sami wykonali, - pamiętają, co sami wykonali, - muszą się poruszać, wiercić, coś trzymać, - muszą się poruszać, wiercić, coś trzymać, - tupią, gestykulują, - tupią, gestykulują, - nie lubią słuchać. - nie lubią słuchać. Podobne preferencje dotyczą nauczyciela. Podobne preferencje dotyczą nauczyciela.

Uczeń zdolnyUczeń zdolny Szczególny rozwój uzdolnień specjalnych,Szczególny rozwój uzdolnień specjalnych, Twórcza wyobraźnia,Twórcza wyobraźnia, Skłonność do strukturyzacji,Skłonność do strukturyzacji, Dostrzeganie związków, praw i prawidłowości,Dostrzeganie związków, praw i prawidłowości, Wyróżnianie się oryginalnością myślenia i działania,Wyróżnianie się oryginalnością myślenia i działania, Zdolność rozwiązywania problemów,Zdolność rozwiązywania problemów, Silna motywacja,Silna motywacja, Wysoka samoocena,Wysoka samoocena, Poczucie humoru,Poczucie humoru, Bezkompromisowość.Bezkompromisowość.

SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIĄGNIĘĆ JAKO SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIĄGNIĘĆ JAKO NIEPOWODZENIE SZKOLNE UCZNIÓW ZDOLNYCHNIEPOWODZENIE SZKOLNE UCZNIÓW ZDOLNYCH

Niskie osiągnięciaNiskie osiągnięcia i zakłócenia w zachowaniui zakłócenia w zachowaniu uczniów uzdolnionych to symptomy uczniów uzdolnionych to symptomy konfliktukonfliktu między wewnętrznymi między wewnętrznymi potrzebamipotrzebami akceptacji, akceptacji, sukcesu i sensownego uczenia się a sukcesu i sensownego uczenia się a zewnętrznymi zewnętrznymi warunkamiwarunkami klasy, szkoły, klasy, szkoły, rodziny (środowiska).rodziny (środowiska).

ETAPY PRACY Z UCZNIEM ETAPY PRACY Z UCZNIEM UZDOLNIONYMUZDOLNIONYM

PLANOWANIEPLANOWANIE Identyfikowanie,Identyfikowanie, Wspieranie - motywowanie,Wspieranie - motywowanie, Promowanie.Promowanie. WYKONANIEWYKONANIE Identyfikowanie,Identyfikowanie, Wspieranie - motywowanie,Wspieranie - motywowanie, Promowanie.Promowanie. BADANIE – EWALUACJABADANIE – EWALUACJA Identyfikowanie,Identyfikowanie, Wspieranie - motywowanie,Wspieranie - motywowanie, Promowanie.Promowanie.

SYSTEM – PROGRAM PRACY Z UCZNIEM SYSTEM – PROGRAM PRACY Z UCZNIEM UZDOLNIONYMUZDOLNIONYM

Kto uczestniczy w programie (uczniowie, pracownicy szkoły, Kto uczestniczy w programie (uczniowie, pracownicy szkoły, rodzice)?rodzice)?

Jakie zasady regulują współpracę?Jakie zasady regulują współpracę? Czego od siebie oczekują uczestnicy programu?Czego od siebie oczekują uczestnicy programu? Co sobie oferują?Co sobie oferują? Jakie zadania pełni zespół zadaniowy ds. pracy z uczniem Jakie zadania pełni zespół zadaniowy ds. pracy z uczniem

uzdolnionym?uzdolnionym? Jak brzmi definicja ucznia uzdolnionego? Czy jest stała, czy Jak brzmi definicja ucznia uzdolnionego? Czy jest stała, czy

podlega modyfikacji?podlega modyfikacji? Skąd są czerpane informacje o potencjale uczniów? Skąd są czerpane informacje o potencjale uczniów? Jakie narzędzia służą do identyfikacji indywidualnej i Jakie narzędzia służą do identyfikacji indywidualnej i

zespołowej uczniów zainteresowanych, a jakie zespołowej uczniów zainteresowanych, a jakie uzdolnionych?uzdolnionych?

W jaki sposób dane uzyskane o uczniach są przechowywane W jaki sposób dane uzyskane o uczniach są przechowywane i przekazywane innym nauczycielom i rodzicom?i przekazywane innym nauczycielom i rodzicom?

Jakie zasady regulują tworzenie oferty edukacyjnej szkoły dla Jakie zasady regulują tworzenie oferty edukacyjnej szkoły dla uczniów zainteresowanych, a jakie dla uczniów szczególnie uczniów zainteresowanych, a jakie dla uczniów szczególnie uzdolnionych?uzdolnionych?

Jak zróżnicować ofertę, tak, aby uczestniczyła w niej jak Jak zróżnicować ofertę, tak, aby uczestniczyła w niej jak największa grupa uczniów?największa grupa uczniów?

Jak konstruować programy (plany) pracy indywidualnej i Jak konstruować programy (plany) pracy indywidualnej i zespołowej z uczniami zainteresowanymi, a jak z uzdolnionymi? zespołowej z uczniami zainteresowanymi, a jak z uzdolnionymi?

Jak mierzyć efekty realizacji programów?Jak mierzyć efekty realizacji programów? Jak oceniać uczniów zainteresowanych i szczególnie Jak oceniać uczniów zainteresowanych i szczególnie

uzdolnionych?uzdolnionych? Na czym polega nadzór dyrektora nad realizacją zadań Na czym polega nadzór dyrektora nad realizacją zadań

wynikających z pracy z uczniem uzdolnionym?wynikających z pracy z uczniem uzdolnionym? Jak motywować uczniów uzdolnionych?Jak motywować uczniów uzdolnionych? Jak wspierać rodziców uczniów uzdolnionych?Jak wspierać rodziców uczniów uzdolnionych? Jak zapobiegać syndromowi nieadekwatnych osiągnięć?Jak zapobiegać syndromowi nieadekwatnych osiągnięć? Jak promować uczniów uzdolnionych i nauczycieli wspierających Jak promować uczniów uzdolnionych i nauczycieli wspierających

uczniów uzdolnionych? uczniów uzdolnionych?

Co dalej?Co dalej?Propozycja warsztatówPropozycja warsztatów

Budowanie szkolnego systemu wspierania uzdolnień.Budowanie szkolnego systemu wspierania uzdolnień. Narzędzia pomiarowe używane w identyfikacji i kształceniu Narzędzia pomiarowe używane w identyfikacji i kształceniu

uzdolnień.uzdolnień. Budowanie oferty edukacyjnej szkoły, jako podstawa pracy z Budowanie oferty edukacyjnej szkoły, jako podstawa pracy z

uczniami zainteresowanymi i uzdolnionymi.uczniami zainteresowanymi i uzdolnionymi. Projektowanie programów (koncepcji) pracy z uczniami Projektowanie programów (koncepcji) pracy z uczniami

zainteresowanymi i uzdolnionymi. zainteresowanymi i uzdolnionymi. Rozwijanie twórczego myślenia w obrębie przedmiotów Rozwijanie twórczego myślenia w obrębie przedmiotów

humanistycznych, matematyczno – przyrodniczych i artystycznych.humanistycznych, matematyczno – przyrodniczych i artystycznych. Niepowodzenia szkolne uczniów zdolnych.Niepowodzenia szkolne uczniów zdolnych. Motywowanie i wsparcie psychologiczno – pedagogiczne uczniów Motywowanie i wsparcie psychologiczno – pedagogiczne uczniów

uzdolnionych.uzdolnionych. Współpraca z rodzicami (opiekunami) uczniów uzdolnionych.Współpraca z rodzicami (opiekunami) uczniów uzdolnionych. Wsparcie psychologiczno – pedagogiczne rodziców u. u.Wsparcie psychologiczno – pedagogiczne rodziców u. u. Ewaluacja szkolnego programu wspierania uzdolnień.Ewaluacja szkolnego programu wspierania uzdolnień.

ZZestawienie bibliograficzne w wyborze - westawienie bibliograficzne w wyborze - wydawnictwa ydawnictwa

zwartezwarte Bates J., Munday J.: Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Warszawa, Wydaw. K.E. Bates J., Munday J.: Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane. Warszawa, Wydaw. K.E. Liber, 2005. ISBN 83-602-1505-7.Liber, 2005. ISBN 83-602-1505-7.

Dyrda B.: Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów Dyrda B.: Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych : diagnoza i terapia. Kraków, „Impuls”, 2000. ISBN 83-7308-024-4.zdolnych : diagnoza i terapia. Kraków, „Impuls”, 2000. ISBN 83-7308-024-4.

Eby J.W., Smutny J.F.: Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży. Warszawa, Eby J.W., Smutny J.F.: Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. ISBN 83-02-07025-4.Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. ISBN 83-02-07025-4.

Fechner-Sędzicka I.: Szkolny system wspierania zdolności : jak rozpoznawać i rozwijać Fechner-Sędzicka I.: Szkolny system wspierania zdolności : jak rozpoznawać i rozwijać dziecięce uzdolnienia? Toruń ; Łysomice, „Aker”, [2005]. ISBN 83-921912-3-4.dziecięce uzdolnienia? Toruń ; Łysomice, „Aker”, [2005]. ISBN 83-921912-3-4.

Landau E.: Twoje dziecko jest zdolne : wychowanie przykładem. Wyd. 2. Warszawa, Landau E.: Twoje dziecko jest zdolne : wychowanie przykładem. Wyd. 2. Warszawa, „Pax”, 2005. 83-211-1666-3.„Pax”, 2005. 83-211-1666-3.

Lewis D.: Jak wychować zdolne dziecko. Wyd. 2. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL, Lewis D.: Jak wychować zdolne dziecko. Wyd. 2. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2007. ISBN 978-83-200-3626-8.cop. 2007. ISBN 978-83-200-3626-8.

Perleth Ch., Schatz T., Gast-Gampe M.: Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u dzieci : Perleth Ch., Schatz T., Gast-Gampe M.: Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u dzieci : każde dziecko ma talent. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2003. Popek St.: każde dziecko ma talent. Warszawa, Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2003. Popek St.: Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003. ISBN 83-227-1790-3.Skłodowskiej, 2003. ISBN 83-227-1790-3.

Puślecki Wł.: Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów. Kraków, Puślecki Wł.: Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów. Kraków, „Impuls”, 1999. ISBN 83-86994-60-6.„Impuls”, 1999. ISBN 83-86994-60-6.

Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych. Red. Wiesława Limont. Kraków, Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych. Red. Wiesława Limont. Kraków, „Impuls”, 2004. ISBN 83-7308-387-1.„Impuls”, 2004. ISBN 83-7308-387-1.

Wiechnik R.: Intelektualne i kreatywne aspekty zdolności do uczenia się. Lublin, Wiechnik R.: Intelektualne i kreatywne aspekty zdolności do uczenia się. Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996. ISBN 83-227-0806-8.Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996. ISBN 83-227-0806-8.

Wojda K., Szybalska M., Chojnacki J.: Wspieranie rozwoju ucznia i nauczyciela. Stan Wojda K., Szybalska M., Chojnacki J.: Wspieranie rozwoju ucznia i nauczyciela. Stan prawny na dzień 1 kwietnia 2005 r. Warszawa, Dom Wydawniczy ABC, cop. 2005. prawny na dzień 1 kwietnia 2005 r. Warszawa, Dom Wydawniczy ABC, cop. 2005. Zdolności i uzdolnienia jako osobowościowe właściwości człowieka. Red. Stanisław Zdolności i uzdolnienia jako osobowościowe właściwości człowieka. Red. Stanisław Popek. Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996. Popek. Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996.

Artykuły z czasopismArtykuły z czasopism Bernacka R.E.: Zdolność a uzdolnienie. „Wychowawca”, 2006, nr 1, s. 5-9.Bernacka R.E.: Zdolność a uzdolnienie. „Wychowawca”, 2006, nr 1, s. 5-9. Fijałkowska B.: Jak wspieram uzdolnienia uczniów. „Gazeta Szkolna: aktualności”, Fijałkowska B.: Jak wspieram uzdolnienia uczniów. „Gazeta Szkolna: aktualności”,

2004, nr 37, s. XI.2004, nr 37, s. XI. Giza T.: Uzdolnienia intelektualne i twórcze : problemy, koncepcje, perspektywy. Giza T.: Uzdolnienia intelektualne i twórcze : problemy, koncepcje, perspektywy.

„Edukacja”, 1997, nr 4, s. 121-122.„Edukacja”, 1997, nr 4, s. 121-122. Głowacka E.: Istota procesu twórczego – uzdolnienia plastyczne. „Plastyka i Głowacka E.: Istota procesu twórczego – uzdolnienia plastyczne. „Plastyka i

Wychowanie”, 1997, nr 3, s. 4-5.Wychowanie”, 1997, nr 3, s. 4-5. Janik M.: Jak uczyć twórczego myślenia. „Oblicza Edukacji”, 2006, nr 3, s. 14.Janik M.: Jak uczyć twórczego myślenia. „Oblicza Edukacji”, 2006, nr 3, s. 14. Januszewska-Warych M.: Uzdolnienia muzyczne, zdolności i muzykalność dzieci. Januszewska-Warych M.: Uzdolnienia muzyczne, zdolności i muzykalność dzieci.

„Nauczyciel i Szkoła”, 2006, nr 3/4, s. 109-123.„Nauczyciel i Szkoła”, 2006, nr 3/4, s. 109-123. Kotlarski K.: Płeć a uzdolnienia matematyczne. „Kwartalnik Pedagogiczny”, 1991, Kotlarski K.: Płeć a uzdolnienia matematyczne. „Kwartalnik Pedagogiczny”, 1991,

nr 1, s. 99-107.nr 1, s. 99-107. Leśniewska D.: Akredytacja szkół i placówek oświatowo-wychowawczych w Leśniewska D.: Akredytacja szkół i placówek oświatowo-wychowawczych w

obszarze wspierania uzdolnień. „Dolnośląska Gazeta Szkolna”, 2002, nr 230, s. 1,5.obszarze wspierania uzdolnień. „Dolnośląska Gazeta Szkolna”, 2002, nr 230, s. 1,5. Limont W.: Uzdolnienia plastyczne a inteligencja, zdolności twórcze i style Limont W.: Uzdolnienia plastyczne a inteligencja, zdolności twórcze i style

poznawcze. „Przegląd psychologiczny”, 1998, z. 1/2, s. 73-88.poznawcze. „Przegląd psychologiczny”, 1998, z. 1/2, s. 73-88. Perleth Ch., Schatz T., Gast-Gampe M.: Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u Perleth Ch., Schatz T., Gast-Gampe M.: Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u

dzieci. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2004, nr 3, s. 64.dzieci. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2004, nr 3, s. 64. Piechal A.: Dziecko w świecie roślin, barw i faktur : wybrane zagadnienia Piechal A.: Dziecko w świecie roślin, barw i faktur : wybrane zagadnienia

twórczości plastycznej. „Wychowanie na Co Dzień”, 2006, nr 6, s. 22-25.twórczości plastycznej. „Wychowanie na Co Dzień”, 2006, nr 6, s. 22-25. Sawiński J.P.: Wspieranie zainteresowań młodzieży. „Gazeta Szkolna: Sawiński J.P.: Wspieranie zainteresowań młodzieży. „Gazeta Szkolna:

aktualności”, 2005, nr 20, s. 22-23.aktualności”, 2005, nr 20, s. 22-23.

Szkoły, których celem jest wejście do Szkoły, których celem jest wejście do Dolnosląskiej Sieci Szkół Wspierających Dolnosląskiej Sieci Szkół Wspierających

Uzdolnienia proszone są o kontakt:Uzdolnienia proszone są o kontakt:

ewaw.@dodn.jgora.plewaw.@dodn.jgora.pltel. 64 – 23 - 353tel. 64 – 23 - 353