vakkeuses: inlitingsaand graad 9
TRANSCRIPT
ONTHOU!Die keuse van ‘n loopbaan beteken NIE om jou
geskik en gereed te kry vir ‘n taak of leefwyse wat ánder
mense vir jou uitgedink het nie!
Kies ‘n lewe wat jy wil lei, maar dit moet ‘n realistiese,
eerlike, en verantwoordelike keuse wees!!!
VERDER • Daar is min geleentheid om foute reg te maak.
• Vakverandering = werk wat ingehaal moet word.
• Die rooster moet veranderinge kan akkomodeer.
• Die Departement moet veranderinge goedkeur.
• Inhoud van die verskillende grade volg op mekaar.
Leerders kies wat maats kies
Leerders kies vakke a.g.v. onderwysers en vermy
ander.
Leerders kies die maklikste uitweg.
Leerders doen nie genoeg navorsing oor tersiêre
studie en wat benodig word nie.
BEROEPE IN AANVRAAG
• Verkoopverteenwoordigers
• Bestuurders (Besigheidsbedryf)
• Ingenieurs(Omgewingsveld)
• Toergidse/Reisagente/Hotelbedryf
• Voedselsekerheidvelde
• Mediesevelde/Navorsers
• Geoloë/Mynbou
• Vakmanne/Konstruksie/
Vervaardiging
• Rekenaarverwante beroepe
• Arbeidsprokureurs
• Geoktrooieerde rekenmeesters
• Kindersorg/Bejaardesorg
• Planttelers/Plantpatoloë
BEROEPE IN AANVRAAGAMBAGTE
Meulmaker (Millwright)
Meganiese stelsels en prosesse (laers, ratkaste, remstelsels, hidroulika ens.
Studente doen ook kursus in elektronika en PLC-beheer.
Dieselwerktuigkundige
Instandhouding, diens en herstel van enjins, ratkaste, ewenaars, wielsporing,
hidrouliese stelsels en outo-elektriese bedradingstelsels.
Pas en Draai
Gevorderde handvaardighede, stelsels en vervaardigings-
Prosesse m.b.t gebruik van draaibanke, slyp- en boormasjiene.
Elektries
Stelsels en prosesse m.b.t aanwending van
enkel- en drie-fase elektrisiteit in die
Industriële en huishoudelike omgewing.
BEROEPE IN AANVRAAGAMBAGTE (vervolg)
Gereedskapmaker
Gevorderde handvaardighede asook stelsels en vervaardigingsprosesse
m.b.t die gebruik van CNC-draaibanke, CNC-freesmasjiene, slypmasjiene,
boormasjiene, vonk-erosiemasjien en plastiekinspuit-vormgiet masjiene.
Sweis
Sweistegnieke in ingeslote ruimtes m.b.t. boog-, gas-, MIG- en TIG
sweismasjiene asook plasma-snywerk. Kan later in onderwatersweiswerk
spesialiseer)
Trekkerwerktuigkundige
Instandouding, diens en herstel van enjins,
ratkaste, ewenaars, hidrouliese stelsels,
laers, stuurstelsels en outo-elektriese
bedradingstelsels.
BEROEPE VIR DIE TOEKOMS
Biotegnologie
Stadsbeplanning
Bestuurskap
Entrepreneurskap
Diensverskaffing
Onderwys
Medies
Verpleging
Aktuarisse
Navorsers
Landbou-ekonome
Bejaarde & kinderversorging
Risikobestuurders
Ontleders
Akademici
Inligtingstegnoloë
Kommunikasie
Logistieke bestuur
Boekhouers
Oproepsentrums
Elektrisiteit- en waterkrisisse
Bosbou operateurs
Windturbine en solar tegnici
Spesialiste in Robotika
3-D Drukwerk tegnici
WENKE WAT HELP MET VAKKEUSES:• Watter vakke bied die skool?• In watter vakke stel ek belang?• In watter vakke vaar ek goed?• Wat geniet ek, wat is my passie?• Pas die vakke by my belangstelling EN vermoë?• Hou ek van:
- Projekte- Skeppende werk- Geskrewe inligting- Handewerk?
• Wat is my belangstelling buite die skool?- Sport,- Fotografie,- Houtwerk,- Kuns,
• Watter vakke benodig ek vir wat ekwil word?
VAKKE IN GR 10: VOO-fase
‘n Leerder moet SEWE (7) vakke neem:
VIER VERPLIGTE VAKKE:
• Afrikaans Huistaal• Engels Eerste Addisionele Taal• Lewensoriëntering• Wiskunde OF
Wiskundige Geletterdheid
+
DRIE KEUSE-VAKKE UIT:
• Inligtingstegnologie (IT) • Rekenaartoepassings-tegnologie (RTT)• Lewenswetenskap• Fisiese Wetenskap• Geografie• Toerisme• Gasvryheidstudie• Verbruikerstudie• Ingenieursgrafika en -ontwerp• Visuele Kunste• Rekeningkunde• Besigheidstudie• Ekonomie• (Drama)• (Musiek)
WISKUNDE VERPLIGTEND/ baie help:
Rekeningkunde en Wiskunde
Inligtingstegnologie en Wiskunde
Fisiese Wetenskap en Wiskunde
Verbruikerstudie en FW/Wiskunde/Lewenswetenskap
ASSESSERINGSKAAL VIR VOO
KODE GRADERING %
7 Uitstekend 80-100
6 Meriete 70-79
5 Beduidend 60-69
4 Bevredigend 50-59
3 Gemiddeld 40-49
2 Elementêr 30-39
1 Nie bereik nie 0-29 (Druip)
SLAAGVEREISTES:
Afrikaans Huistaal 40%Enige TWEE ander vakke 40%DRIE ander vakke 30%SEWENDE vak kan “Nie bereik wees” -30%
DRIE MOONTLIKE GRAAD 12 ENDOSSEMENTE/UITKOMSTES:
MOONTLIKE VERDERE
STUDIE
ONDERRIGTAAL
(Min. vereistes)
ANDER VAKKE
Baccalaureus Graad 50-60% Enige 4 vakke
50-59%
Diploma 40% Afrikaans
30%
4 ander vakke–
40-49%
Hoër sertifikaat 40% Afrikaans 40%
4 ander vakke
30%
Minimum vereistes vir verdere studie:
VOORVEREISTES VIR SEKERE VAKKE
• 40% in Graad 9 om ‘n vak te kies• Vakke gedruip – kan nie geneem word nie• Universiteitstoelating – sien instansies(s) se vereistes• Fisiese Wetenskap MOET saam met Wiskunde geneem word• IT MOET saam met Wiskunde geneem word• RTT – aanbeveel dat Wiskundepunt 40% in Graad 9 is• Gasvryheidstudie en Verbruikerstudie kan nie saam geneem word nie• Keuring/ beperkte getalle: IT, RTT, Visuele Kuns, Gasvryheidstudie en
Verbruikerstudie• Wiskunde as keusevak – aanbeveel Graad 9 ten minste 55%• Rekeningkunde: Vir Universiteitstoelating word ook Wiskunde benodig• Rekeningkunde kan met Wiskundegeletterheid geneem word. Nie• aan te beveel nie!• Agtste vak: Toestemming by hoof/ Buite skoolure/ Koste/ • 85% gemiddeld handhaaf/Alle SBA’S voltooi/PAT/punte gedokumenteer
Bv. Besigheidstudie/Ekonomie/IT/Alpha Wiskunde/Musiek/Drama/Toerisme
Promosies in Graad 10-12 vir nuwe KABV (CAPS):- Deurlopende Assessering (SBA) = 25 punte- Eksamen = 75 punte
Promosies van Tale en vakke met PAT (PraktieseAssesseringstaak):
- Deurlopende Assessering = 50 punte- Eksamen = 50 punte
Verandering van Wiskunde na Wiskunde Geletterdheid:- Dit moet binne die departementele tyd geskied – voor einde:
Graad 10 einde van 2 de kwartaal (slegs 2 vakke), Gr 11 eindeMaart (slegs 1 vak) en Gr 12 (slegs 1)einde van die Gr 11 jaar
- Leerder met Fisiese Wetenskap en IT moet diévak/vakke ook los (2 vakke reeds verander!)
RIGTING VEREISTE VAKKE AANBEVOLE VAKKE
BSc Wiskunde
Fisiese Wetenskap
LW/RTT/Geo/Eko/Bs/Rek/
IGO/VB/GV
Ingenieurswese Wiskunde
Fisiese Wetenskap
IT/Siviel Teg/Geografie
Rek/IGO/Eko/RTT/LW/Add Wisk
Medies Wiskunde
Fisiese Wetenskap
LW/Rek/RTT
BCom Wiskunde IT/RTT/Rek/
Besigheidstudies/
Ekonomie/VB/Geo/LW/TO
BA Universiteitstoelating Min spesifieke vakke, hang af
van studierigting/RTT/
Rek/Lw/VK/TO/BS/Eko/IT/Geo
VAKKE BY OOS-MOOT VIR GRAADSTUDIEEN ANDER TOELATING
Vakke:
• Rekeningkunde
• Besigheidstudies
• Ekonomie
• Ingenieursgrafika en –ontwerp
• Geografie
• Verbruikerstudie
• Inligtingstegnologie
• Tale
• Lewenswetenskappe
• Wiskunde
• Wiskundige Geletterdheid
• Fisiese Wetenskap
• Visuele Kunste
• Toerisme
• Gasvryheidstudies
• RTT
Vereiste minimum-persentasie
GRAADSTUDIE (Universiteitstoelating)
Afrikaans 50 %
50% in enige VIER vakke
DIPLOMASTUDIE
Afrikaans 40%
40% vir enige Nasionale Senior
Sertifikaatvakke
SERTIFIKAATSTUDIE
Afrikaans 40%
Geen vereiste minimumpersentasie nie
Benodig slegs ‘n NSS (Graad 12)
Beroepe:
Onbeperk/entrepreneurs/Restaur
ante/Attraksie/
Lughawens/Toergids/
Natuurbewaring
Komponente van die vak: Die Toerismebedryf
Kaartwerk en Toerbeplanning
Attraksies in S.A., SAOG-lande
en in die wêreld
Volhoubare toerisme
Kultuur- en Erfenistoerisme
Buitelandse geld/valuta
Kommunikasie en kliëntediens
Bemarking
Wie sal van vak hou: Belangstel in reis
Hou van die natuur
Lande en wêreld leer ken
Wil met mense werk
Hou van praktiese komponent:
bv. toerbeplanning
Gr 10 -12
Kaart-,fotovertolking en
GIS
Temas:◦ Klimaatkunde
◦ Geomorfologie
◦ Bevolkingsaardrykskunde
◦ Nedersettings/Ekon
◦ Volhoubaarheid
◦ Verstedeliking
◦ Ekonomies: RSA
BEROEPE:
Vlieënier
Opvoedkunde
Omgewingsbestuur
Inligtingsdienste
Geoloog
Klimatoloog
Hidroloog
Stads- en streeksbeplanning
Navorsing
Toerisme en reis
Kartograwe
GIS spesialis
Behuising en Interieur
Verbruikersgedrag
Kleding
Vesels/Tekstielse
Voedsel en voeding
Bemarking
Entrepreneurskap
Voedseltegnoloog
Onderwys
BEROEPE:
Sjef/kelner
Hotel- of restaurantbestuurder
Kosredaktuer
Onderwyser
Dieëtkundige
GASVRYHEIDSTUDIES
Bereiding van voedsel Bediening van voedsel Verbruiker se
akkomodasie, kos &
drank Entrepeneurskap Kulinêre
kookkuns/spyskaarte
VERBRUIKERSTUDIES
Verpakking,
Etikettering,bereiding van
voedsel Verbruiker se klere, huis
& voedsel toerusting Entrepeneurskap Verbruikersaspekte bv.
verbruikersregte,
rentekoerse, inflasie ens
Lewe op molekulêre-,
sellulêre- en weefselvlak
DNA, Genetika, Selle, Weefsel
– studie
Lewensprosesse in plante en
diere
- Bv. Senuweestelsel
- Bv. Hormone
Omgewingstudies, bv
Ekosisteme, bevolking
Diversiteit verandering en
kontinuïteit, bv. klassifikasie
Ondersteunend tot alle
mediese beroepe.
Mikrobiologie, Biochemie,
Patologie
Hidrologie, Wildbewaring,
Eko-toerisme, Tuinbou,
Marinebiologie
Somatologie
Landbou
Internasionaal erkende
beginsels vir akademiese
en tegniese toepassing.
Verskeie tekentegnieke en
–vaardighede:
• lokusse, helikse, nokke,
meganismes
• Isometriese - en perspektief
tekeninge
CAD
BEROEPE:
Argitektuur
Ingenieurswese
Mediese tegnikus
Binnehuise ontwerper
Bourekenaar
Stadbeplanner
Onderwyser
Juwelierontwerper
Tegnikus
Ambagsman
Vanaf graad 10 word kuns as akademiese
keusevak aangebied.
Hier word gekonsentreer op teken en
skilderkuns
Ons eksperimenteer met verskillende
kunsmedia soos pastelle, houtskool, conte
potlood, waterverf,
ink en akriliese verf.
VISUELE KUNS
Argitektuur/tekenaar
Fotografie
Advertensiewese
Joernalistiek
Mode-ontwerp
Forensiese kriminoloog
Grafiese kunstenaar
Multimedia ontwerp
Tekstiel ontwerp
Binnehuise versiering
ontwerp
Ontwerp/rekenaar-
speletjies
Filmtegnologie / animasie
Dekorontwerp
Daar sal ‘n keuringsproses wees vir toelating tot
Visuele Studies in Augustus.
Die volgende sal in ag geneem word:
◦ Gr. 9 KK Portefeulje
◦ Teken eksame
NAVRAE EN AANSOEKVORMS
Mej Combrink (K38)
Open Window Kunsakademie
Universiteit Van Pta (TUKS)
Tshwane Univ. Van Tegnologie (TUT)
CTI
CTU
Varsity Kollege
Boston Kollege
Design School SA
Kyk, die som is maklik.
As ek 5 bottels het in een
hand en 6 bottels in die
ander – Wat het ek?
‘n Drankprobleem!
NEE! Die antwoord is ELF
bottels! ELF!!!
Dit is baie… U moet dalk
tog vir ‘n bietjie
sielkundige hulp gaan!
WISKUNDE WISKUNDIGE GELETTERDHEID
Abstrak
Geisoleerd: leerders sien
nie altyd verwantskap met
die werklikheid nie.
Kommunikeer deur simbole
en tabelle.
Formules moet
gememoriseer word.
Vakinhoud MOET ingeoefen
word.
Toepassing
Interpretasie van bv. grafieke.
Daaglikse basiese probleme
oplos
Formules word verskaf.
Vertrekpunt is konteks met
inoefening - klas.
Vind X
Hier is dit…
Kreatiewe- en logiese
beredenering
Beskrywende-, numeriese- en
simboliese verwantskappe.
Streng logiese en abstrakte
denke.
Deur taal simbole ontwikkel en
beredeneer
Nie vir almal
Ingesteldheid moet reg wees
Selfvertroue he
HARD werk
Numeriese – en ruimtelike
denke.
Alledaagse situasies
interpreteer.
Probleme in alledaagse
situasies op te los.
Lewensgerigte aanwending.
WISKUNDE WISKUNDIGE GELETTERDHEID
Teologie
Spraak- Taalpatologie
Maatskaplike werk
Menslike bewegingskunde
Sportsielkunde
Regte – BA/LLB
Tale
Politieke studies
Arbeidstudies
B Cur (Verpleegkunde)
Beeldende Kunste
Inligtingsontwerp
Visuele studies
Musiek
Drama
Opvoedkunde
B Admin
BIS (Inligtingkunde/
Uitgewerswese)
Sertifikaat in Sportwetenskap
INLIGTINGSTEGNOLOGIEREKENAARTOEPASSINGS-
TEGNOLOGIE
Ontwerp programmatuur
oplossings
Wiskundige en logiese aanleg
Wiskunde = verpligtend
Beroepe:
- Data-analis, stelselanalis,
administrateur, ingenieur,
programmeerder,opleiding,
webmeester.
Gebruik programmatuur.
Basiese wisk berekeninge
Wisk nie verpligtend nie.
Beroepe:
Vaardighede in oordverwerking
& siglaaie nodig in 90%
beroepe/sekretarieel.
CHEMIE FISIKA
Materie en materiale
Chemiese verandering
Chemiese stelsels
BEROEPE:
Ingenieurswese
Biochemikus
Medici
Tegnici
Wetenskaplike
Verpligtend vir alle BSc
Navorsing
Meganika- kragte/
momentum/arbeid
Golwe, geometrika, klank en
lig
Elektrostatika, elektrisiteit,
magnetisme
BEROEPE:
Ingenieurswese
Tegnikus
Astronomie, Argitek,
Landmeter
Landbou en Mynbou
REKENINGKUNDE EKONOMIE BESIGHEIDSTUDIES
IFRS en nuwe
Maatskappywet
Interne kontrole, etiek
en ouditkunde
Boekhouding van:
- Eenmansaak
- Vennootskap
- Klub
- Maatskappy
Bankversoening
Debiteure en Krediteure
BTW
Salarisse en Lone
Begrotings
Vervaardiging en
kosteberekening
Produksiefaktore
Ekonomiese goedere
en dienste
Ekonomiese stelsels
Sakesiklusse
Openbare sektore
Dinamika van markte
Ekonomiese groei
Armoede
Geld en Bankwese
Globalisering
Die mikro-mark en
makro omgewing
Besigheidsektore
Sosio-ekonomiese
kwessies
Entrepreneurskap
Vorme van eienaarskap
Kreatiewe denke en
probleemoplossing
Besigheidsplan
Leierskap en bestuur
REKENINGKUNDE EKONOMIE BESIGHEIDSTUDIES
Rekenmeester:
Huidiglike tekort van
3 000
Een van hoogs
betaalde beroepe
Rek onderwyser
Eie besigheid
Werk met Belasting
opgawes
Bestuurder: Salaris
en Lone
Syferwerk
Leesbegrip/spoed/
akkuraatheid
Risiko Bestuurder
Beleggingsbestuur-
der of konsultant
Begroting-analis
Ekonoom
Vele meer
Analies/interpretasie
vermoë
Leerwerk/Taal-
vaardigheid
Eie Besigheid
Alle B.Com studies
Bv. Personeel,
Bemarking,
Aankope, ens.
Leerwerk
Taalvaardigheid)
Kreatiwiteit
DEFINISIE VAN AANLEG:
AANLEG
Die potensiaal waaroor ‘n persoon beskik wat hom in staat stel
om ‘n bepaalde vlak van vermoë te kan bereik met ‘n gegewe
hoeveelheid opleiding en/of oefening.
Aanleg tesame met
• belangstelling,
• houding,
• motivering en
• persoonlikheidseienskappe
sal in groot mate die uiteindelike sukses van ‘n persoon bepaal
Gebruiksaanwysings vir die D.A.T.
Meet SLEGS die aanlegte om Akademies in verskillende rigtings op Hoërskool te presteer
Indien aanleg vir bv. sport, kan D.A.T. dit nie meet nie!
NB: Werk op ‘n 9 punt-skaal met 5 as die populasiegemiddeld
DOEL VAN DIE D.A.T. TOETS:
• Toets aanlegveld• Toets gebruik van aanleg• Toets Hoërskool gereedheid
• Student of nie• Beroepsveld of -rigting• Presteer volgens potensiaal?
Akademiese aanleg/Hoërskool-Gereedheid
• Vakrigting-aanleg
(Studie en werk waarin leerder die meeste aanleg het)
• Hoe aanleg benut
(Leerder kan beter prestasie lewer as wat aanleg is,
omdat hul prestasie-motivering hoër is)
Hoërskool Gereed?
PUNT NOMMER
OP SUBTOETSE
BESKRYWING POPULASIE GEMIDDELD
2 Redenering 5
4 Berekeninge 5
5 Leesbegrip 5
9 Geheue 5
VERSKILLENDE TOETSE:
HOE GEBRUIK JY D.A.T. PROFIEL VAN LEERDER?
BEGIN BY PUNT 3 – TERSIÊRE STUDIERIGTING
• Soek die TWEE (2) hoogste rigtings, kyk na kombinasies
- Geestes- en Natuurwetenskaplik:
Dokters, Terapeute, Tandartse, Aptekers, Dieetkundiges
- Tegnies en Natuurwetenskappe:
Ingenieurs, Vlieëniers, Landbou, Programmeerders
- Geestes- en Ekonomiese wetenskappe
Bemarkers, Bestuurders, Bedryfsielkundiges
- Kuns en Natuurwetenskappe
Argitekte, Nywerheidsontwerpers, Grafiese ontwerpers
- Kuns en Geesteswetenskappe
Toneelspelers, Musikante en Modelle
Onthou: Jy kies nie nou ‘n beroep nie,
Slegs vakke vir ‘n rigting!
BEWEEG NOU NA PUNT 2 – VAKRIGTING
Vier vakke moet gekies word
• Nommer 1 - Tale (Afrikaans Huistaal en Engels EAT)
• Nommer 2 - Wiskundig
-5 punt beteken kan Wiskunde moeilik ervaar, kies dan
eerder Wiskundige Geletterdheid (hou naskoolse studie ingedagte)
• Nommer 3 - 8
Kies drie vakaanlegte wat hoër is as die ander
Onthou – Sekere vakke kom by meer as een aanleggroep voor
Indien grafiek (stafies) ewe hoog, is aanlegte ewe sterk
Kyk na skoolrapport
• Kies drie vakke met hoogste punte, uitgesluit Tale, Wisk en LO
• Kombineer keuse uit skoolrapport met keuse vir vakaanlegte
Onthou - belangstelling
• Jy kan ‘n hoë aanleg in vak hê, maar nie daarin belangstel nie
• Kies dan ‘n ander vak wat jou opgewonde maak!!
BEWEEG NOU NA PUNT - VAKRIGTING
ONTHOU:
Daar is net een ding in die lewewat die moeite werd is om te jag:
-Dit is kennis van God
-Robert H Benson-