Velji rat (1876-1878)

Lazar Femić, prof.

CRNOGORSKO-OSMANSKI RAT 1876-1878. ,,Velji rat”

• UZROCI RATA:• Podgorički pokolj 1874-ubistvo Jusuf-bega Krnjića (Juso Mučin)-

Pero Popović.• Ustanak u Hercegovini-pomaganje hercegovačkih ustanaka i

traženje dijela Hercegovine.• Objava rata Osmanskom carstvu juna 1876. godine.

Jusovača

Osmansko utvrđenje- Podgorica

Prva faza rata• Na početku rata Crna Gora- oko

17 000 vojnika i 6000 hercegovačkih ustanika pod komandom knjaza Nikole.

• Oko 36 000 osmanskih vojnika.• Dva odreda: Sjeverni pod komandom

knjaza Nikole i Južni pod komandom Boža Petrovića sa zadatkom da čuva južne granice.

• Sjeverni odred početkom jula dejstvovao je u pravcu Hercegovine sa zadatkom da prodre do rijeke Neretve.

Borbe u Hercegovini• Crnogorska vojska je nastupala u dvije

kolone: Sjeverna u pravcu Mostara i južna Peko Pavlović sa zadatkom da zauzme pristanište Klek.

• Intervencija Austro-Ugarske i povlačenje crnogorske vojske.

• Bitka na Vučjem dolu 28. jula 1876. godine.

• Rasplamsale su se borbe na južnom frontu.

• Bitke na Fundini-Ilija Plamenac, Medunu-Marko Miljanov i Trijepču.

• Pregovori u Carigradu aprila 1877- nijesu uspjeli i ulazak Rusije u rat 24. aprila.

Bitka na Vučjem dolu

U bici su Osmanlije imali 4000 poginulih i ranjenih; među poginulim sem Selim-paše nalazila su se 3 miralaja (pukovnika), 3 potpukovnika i 168 nižih oficira; zaplenjeno je oko 3000 pušaka, 21 zastava, i dr. Severni odred imao je 70 poginulih i 118 ranjenih. Zarobljen je Osman-paša.

Ilija Plamenac i Marko Miljanov

Borbe u Hercegovini

.Neum .Vučji do

Neum

Klek

Druga faza rata• Obnova neprijateljstva i plan Osmanlija da iz

tri pravca napadnu Crnu Goru.• Osmanska vojska je nastupala Gacko-Duga-

Nikšić-Spuž.• Borbe u Ostroškom klancu ,,Devet krvavih

ostroških dana”- Sulejman-paša je došao do Spuža- cilj je bio Cetinje.

• Naglo povlačenje osmanskih trupa u Bugarsku.• Pad Nikšića 8. septembra 1877. godine.• Prebacivanje težišta rata u pravcu primorja.• Pad Bara 9. januara 1878. godine.• Pad Ulcinja.• Napredovanje ruske vojske u pravcu

Carigrada-osmanska vlada zatražila je mir.• Crna Gora izgubila je 3089 vojnika, a ranjeno

je 7 760.

Nikšić -bedem

Crna Gora na Berlinskom kongresu • San Stefanski mir marta 1878. – Austrougarska i V. Britanija nijesu

priznale (Dominacija Rusije na Balkanu-stvaranje velike Bugarske).• Berlinski kongres od 13. juna do 13 jula 1878. godine.• Iz Crne Gore na kongresu su učestvovale vojvode Božo Petrović i

Stanko Radonjić-nijesu mogli prisustvovati raspravi.• Nakon Berlinskog kongresa Crna Gora je imala površinu od

9 475km2, a prije rata 4 440km2.

Anton von Werner, „Berlinski kongres“.

Stanko Radonjić

Glavne odluke Berlinskog kongresa• Odluke:• Crna Gora dobija nezavisnost i

teritorijalno proširenje.• Srbija- nezavisnost i

teritorijalno proširenje.• Stvorena je kneževina

Bugarska.• Južna Bugarska tzv. Istočna

Rumelija dobija autonomiju.• Makedonija i Trakija ostaju

pod Osmansku vlast.• Austrougarska dobija pravo

okupacije BiH.• Rumunija dobija nezavisnost.

Mapa Crne Gore