viattence magazine septemer 2014
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
jaargang 8 - nummer 12 september 2014
zorgen doen we samen
De invloed van wonen op welbevinden
Het nieuwe Veldheem Wezep
Belevingsgerichte zorg
Het gaat om zorg dicht bij de burger
Uw gezondheid is onze zorg.Vooral als het om uw medicijnen gaat.
Locatie WendhorstEperweg 33Heerde
Apotheek HeerdeAls het om uw medicijnen gaat
Apotheek HeerdeBrinklaan 7Heerde
(0578) 69 27 [email protected]
TelefoonE-mailInternet
Apotheek Heerde is hét adres als het om medicijnen gaat. Het is onze zorg dat u, onze klant, de medicatie krijgt die past bij uw situatie. Bijvoorbeeld als er verschillende medicijnen worden gebruikt. Bij de afgifte van medicijnen controleren wij hier zorgvuldig op.
Apotheek Heerde doet echter meer. Wij geven onafhankelijk en per-soonlijk advies over het gebruik van medicijnen. En steunen initia-tieven die bijdragen aan het welzijn van mensen. Bijvoorbeeld het internetcafé in Wendhorst waar cliënten, al dan niet met hulp van een vrijwilliger, gratis gebruikmaken van computers en het internet.
130125 Adv Viattence 95x138.indd 1 26-01-13 16:55
U woont zelfstandig, maar gaan de jaren spelen? Dan is thuiszorg van Viattence de oplossing: hulp bij het huishouden, maar ook verpleging en verzorging. Professioneel? Ja. Betrokken? Natuurlijk. Maar onze thuiszorg is ook gewoon gezellig!
Vertrouwd en dichtbijVoor iedereen die tijdelijk of langdurig thuiszorg nodig heeft 24 uur per dag, 7 dagen per week. Heeft u vragen? Bel gerust 0578-66 84 49.
Excellente zorgU kunt rekenen op onze medewerkers van de thuiszorg. Zij staan altijd voor u klaar en u krijgt wat u nodig heeft: zorg, aandacht, warmte en betrokkenheid.
Uw vraag bepaalt onze zorgViattence levert zorg op maat, want elk mens is immers uniek. Ons zorgaanbod is heel divers: wij verzorgen fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, diëtetiek, ver pleeg huiszorg, specialistische zorg en gemaksservices. Het grote voordeel: voor alle mogelijke zorg kunt u terecht bij Viattence. Nu en in de toekomst. Eén organisatie en één aanspreekpunt, wel zo prettig!
Thuiszorg van ViattenceTHUISZORG OP DE VELUWE TUSSEN APELDOORN EN ZWOLLE
www.viattence.nl
Wordt het bereiden van uw maaltijd u te zwaar? Dan is de maaltijdservice van Viattence de oplossing. We kiezen voor verse ingrediënten en koken lekker en gezond. Beetje meer jus, extra groenten of zonder zout? Het is zo geregeld.
Vers op maatEet u elke dag hetzelfde? Vast niet. U kunt daarom uw eigen menu samenstellen. U heeft elke dag keuze uit een wisselend assortiment van vijf soorten heerlijk bereid vlees of smakelijke vis. Daarnaast bieden we ook lekkere maaltijden met een Oosters of Italiaans accent. We koelen de maaltijden direct professioneel, zodat ze ruim
een week houdbaar zijn in uw koelkast.
Vriesvers, wel zo handigWilt u een lekkere maaltijd die u wat langer kunt bewaren? Dan zijn onze Vriesvers-maaltijden vast iets voor u. Ze worden – net als de Vers op maat maaltijden – traditioneel bereid, maar daarna diepgevroren.
De smaak te pakken?Wilt u meer informatie of heeft u vragen? Bel gerust 0578-668 449
MAALTIJDSERVICE OP DE VELUWE TUSSEN APELDOORN EN ZWOLLE
Viattence Maaltijdservice
www.viattence.nl
3
Voorwoord
Van de redactieIn het najaar van 2014 zal Viattence maar liefst twee nieuwe locaties
openen. Waar op dit moment de ouderenzorg landelijk in een transitie-
proces verkeert en berichten over sluitingen van locaties de voorpagina’s
van de kranten vullen, opent Viattence twee nieuwe locaties. Mede als
gevolg daarvan hebben wij ook extra Verzorgenden nodig. We zijn de af-
gelopen maanden dan ook volop Verzorgenden aan het werven geweest.
Nieuwe locaties betekenen voor onze cliënten ook moderne zorgappar-
tementen voorzien van moderne faciliteiten, als ruime badkamers, goede
klimaatregelingen en bovendien veel ruimte in het pand. Wij vertrouwen
erop dat dit bijdraagt aan het gevoel van Welbevinden voor onze cliën-
ten, hun familieleden, vrijwilligers en medewerkers.
Onze locaties staan middenin woonwijken. Als Viattence willen we
wonen en zorg zo dicht mogelijk bij de huidige woonplaats van de cliënt
aanbieden. Dat doen we om op die manier het opgebouwde sociale
netwerk van onze cliënten in tact te houden en waar mogelijk zelfs te
versterken.
Niet voor niets zeggen we bij Viattence: Zorgen doen we samen!
Inhoud
4 Het nieuwe Veldheem in WezepTeamleider Liesbeth den Ouden van Wezep legt ons
uit hoe Het nieuwe Veldheem tot stand is gekomen en
wie daar komen wonen, werken en elkaar daar zullen
ontmoeten.
10 Belevingsgerichte zorgIn de nieuwe locaties van Viattence, de Klaarbeek in Epe
en het nieuwe Veldheem in Wezep, is bij de inrichting van
de panden rekening gehouden met de invloed van kleur,
vormen, routing en geur op de beleving van de woonom-
geving door bijvoorbeeld dementerenden. Wilma Lanke,
omgevingsvormgever en adviseur van Brein-dementie-
omgeving vertelt waarom dit zo belangrijk is.
18 Het draait om zorg dichtbij de burgerIn gesprek met Dick van Norel Wethouder zorg van
gemeente Epe en Voorzitter Raad van Bestuur Laurent de
Vries van Viattence.
In dit duo interview gaat het over de veranderingen in
de zorg en de nieuwe taken die de gemeente Epe op het
gebied van de nieuwe Wmo gaat invullen, als een van de
decentralisaties van het Rijk naar gemeenten.
Vaste rubrieken 7 Column Raad van Bestuur, Laurent de Vries
12 Door de bril van
13 Column Raad van Toezicht, Erik Dannenberg
20 Bespiegeling
En verder….. 8 Even voorstellen: Stefan Holman
9 Ervaring met de duofiets
14 Belevingsgerichte zorg
20 Naar je zin wonen
21 Vrijwilligers
22 Samenwerking voor maximaal welzijnAcquisitieMeer informatie over adverteren in het Viattence magazine krijgt u bij Jacqueline van Dinten, 0578 668 512 of [email protected]
Opmaak en drukBredewold, creatie • web • print, Wezepwww.bredewold.nlPaperclip Design, basisontwerp
CopyrightNiets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestem-ming van Viattence.
Reacties en vragenViattenceAfdeling MarketingcommunicatieEperweg 338181 ET Heerde0578-668512 [email protected]
ColofonViattence Magazine is de uitgave van Viattence voor externe relaties, waaronder ge-meenten, zorgkantoren of zorgverzekeraars, huisartsen en specialisten, transferbureaus van ziekenhuizen, woningbouwcorporaties, welzijnsorganisaties en samenwerkings-partners.
Verschijningsfrequentie4 maal per jaar in maart, juni, september en december.
Oplage2250 (peildatum december 2013)
RedactieMarjan HopLida van MoorstJan HeiningJacqueline van DintenSieger Nijdam
EindredactieAfdeling marketing/communicatieViattence
FotografieIlse KloosJaap Reiling
4
Liesbeth, we hebben het over Het nieuwe Veldheem, was er ook een oude Veldheem?“Velen in Wezep kennen het verzorgingshuis
Veldheem nog dat eind 2011 is gesloopt.
Cliënten van Viattence die daar woonden, zijn
destijds verhuist naar Weidebeek en Turfhorst.
Enkele van hen komen nu weer terug naar Het
nieuwe Veldheem.”
Wat zijn de grootste verschillen tussen oud en nieuw?“ In 2014 zitten we middenin een transitie
van de langdurige zorg. Iedereen wil, ook op
latere leeftijd, zo lang mogelijk thuis blijven
wonen. Veel van de cliënten die destijds in het
oude Veldheem, het verzorgingshuis, woonden
blijven nu en de komende jaren gewoon thuis
wonen. Viattence Thuiszorg levert de zorg
aan die ouderen dan in hun eigen huis. In Het
nieuwe Veldheem komen ouderen wonen die
zware zorg nodig hebben, zij zouden niet in
het oude Veldheem als verzorgingshuis terecht
komen, maar in een verpleeghuis. Viattence
heeft er echter voor gekozen niet het institu-
tionele verpleeghuis in Het nieuwe Veldheem
te bouwen, maar het concept van kleinschalig
wonen te creëren. We hebben goede ervaringen
vanuit Turfhorst en Weidebeek in Wezep en
vanuit Korteslag in Heerde met dit concept.”
Wat is dat dan? Dan kleinschalig wo-nen? Hoe ziet dat eruit?“ Met kleinschalig wonen bootsen we de
thuissituatie zoveel mogelijk na. Naast het
eigen appartement met badkamer en toilet
is er een gezamenlijke woonkamer met open
keuken waarin voor de ouderen in de groep
wordt gekookt. Viattence streeft ernaar het
sociale netwerk van de cliënt zoveel mogelijk
in tact te laten en waar mogelijk te versterken.
Familieleden en mantelzorgers zijn dan ook
altijd welkom! Samen gezellig koffie drinken,
televisie kijken een spelletje doen of een bood-
schap halen bij de winkel, wij willen graag de
familieleden volop betrekken bij de dagelijkse
activiteiten. Vanzelfsprekend is de zorg, meer
op de achtergrond, altijd aanwezig, 24 uur per
dag, 7 dagen per week. Een groep bestaat uit 6
tot 8 cliënten, soms ouderen met lichamelijke
klachten als gevolg van ouderdom (somatisch
noemen we dat), soms cliënten die demente-
rend zijn (psychogriatrische cliënten),” vertaalt
Liesbeth naar haar vakgebied.
Waarom kleinschalig wonen?“ Viattence stelt de wensen van de cliënt voor-
op. Er is dan ook veel aandacht voor de leefstijl
en belevingswereld van de individuele cliënt.
Het nieuwe Veldheem in Wezep
Viattence heeft in Wezep in de gemeente Oldebroek al twee locaties, Turfhorst en Weidebeek. Deze locaties bestaan in 2014
vijf jaar en hierin zijn zorgappartementen voor cliënten die zelfstandig wonen aanwezig die veelal gebruik maken van de
thuiszorg van Viattence. Daarnaast wonen er groepen ouderen in de vorm van kleinschalig wonen. In Weidebeek is boven-
dien de dagbesteding van Viattence aanwezig. Inmiddels is ook de derde locatie van Viattence in Wezep klaar, Het nieuwe
Veldheem. Teamleider Liesbeth den Ouden van Wezep legt ons uit hoe Het nieuwe Veldheem tot stand is gekomen en wie
daar komen wonen, werken en elkaar daar zullen ontmoeten.
Liesbeth den Ouden
5
Het oude Veldheem
Het nieuwe Veldheem
6
Immers, iedere cliënt is uniek! Wij
proberen te achterhalen waar de pas-
sie van de cliënt zit nu en vanuit het
verleden en vertalen dat naar de zorg
en ondersteuning die wij bieden. Wij
betrekken de bewoners van kleinscha-
lig wonen bij algemene dagelijkse
activiteiten, als koken, wassen, bood-
schappen doen eten en koffie drinken.
Dat versterkt het gevoel van “thuis”,
van geborgenheid en veiligheid. Dat
heeft positieve effecten voor de be-
woners. Ze hebben meer om handen
dan op een verpleegafdeling, ze zijn
meer sociaal betrokken en ervaren
meer privacy en eigenheid dan zij de
eigen meubels en spulletjes om hen
heen,” vertelt Liesbeth enthousiast.
Wat is nog meer nieuw aan Het nieuwe Veldheem?“ In Het nieuwe Veldheem wonen ook
cliënten van Careander, het gaat hier
om mensen met een verstandelijke
beperking. We delen dus het pand
met andere partijen. Daarnaast is er
direct naast de ingang, De Ontmoe-
ting. Een ruimte waar cliënten van
Viattence, Careander, vrijwilligers en
bewoners uit de wijk elkaar kunnen
ontmoeten. Dit draagt ook bij aan het
versterken van het sociale netwerk
van alle in Veldheem wonende cliën-
ten. Bovendien is er een ruimte voor
de Thuiszorg van Viattence en tevens
een oefenruimte voor fysiotherapie en
andere behandelaars van Viattence.
Overigens mogen ook de inwoners
van Wezep gewoon bij hen op af-
spraak voor een consult komen.”
Wanneer gaan de eerste be-woners er wonen?“ In september gaan we de eerste
cliënten verhuizen naar Het nieuwe
Veldheem. We proberen dat in
enkele dagen voor elkaar te krijgen
en vervolgens zullen onze collega’s
van de technische dienst iedereen
nog even helpen met het ophangen
van schilderijen, foto’s en dergelijke,
zodat het een echt thuis wordt voor
de cliënten. De meeste bewoners
waren allemaal zeer aangenaam ver-
rast over de ruimte en het licht in de
appartementen. Samen gaan we er
een echt thuis van maken,” besluit
Liesbeth.
Adres:Viattence locatie Veldheem
Klinkenberg 58 8091 GZ Wezep
Telefoonnummer : 0578 – 668 399
Entree van het oude Veldheem
Enkele feiten over Het nieuwe Veldheem:
- Aantal bewoners van Viattence 32
- Aantal appartementen van Careander 18
- Begane grond met De Ontmoeting
- Twee verdiepingen
- Lift aanwezig
- Ruime parkeergelegenheid
- Middenin de wijk in Wezep
7
Mentaal welbevinden is nauw verbonden
met participatie, wonen en lichamelijk
welbevinden. Of je lekker in je vel zit, heeft
ook te maken met de wijze waarop je be-
trokken wordt en deel uitmaakt van wat er
in je woonomgeving gebeurt. De contac-
ten met familieleden, met medebewoners
en de wijze waarop je je lichamelijk voelt.
In de zorg zoals we die de afgelopen
decennia hebben gekend, was er steeds
een scheiding tussen welzijn en zorg, alles
was op die manier ook in taken en func-
ties onderverdeeld. Viattence zet in op
“gewoon lekker in je vel zitten”. Ouderen
moeten zich goed voelen en hun wensen
aan kunnen geven. Voor ieder individu
geldt dat je zelf moet bepalen wat je nog
wil doen in het laatste stukje van je leven.
De een kiest voor het luisteren naar Jantje
Smit, de ander zingt graag psalmen en de
volgende is gek op dieren. Alles wat wij als
Viattence doen, moet hierbij aansluiten en
zo in het teken staan van welbevinden van
de cliënt.
Het wandelen met een cliënt in een
rolstoel is daarbij net zo belangrijk als het
verstrekken van medicijnen. Het concept
van kleinschalig wonen is feitelijk de
huiselijke omgeving die men altijd heeft
gekend. De huiskamer als centrale plek in
het huis, de keukentafel voor de gezamen-
lijke maaltijd en een goed gesprek en toch
privacy in het eigen appartement als men
dat wenst. Viattence biedt hiermee “woon-
plekken” en geen “verblijfsplekken”.
Viattence medewerkers komen bij de be-
woners op bezoek om de ondersteuning
te geven waar nodig, zij zijn te gast bij de
bewoner. Voor familieleden betekent het
dat het keukenkastje niet het kastje van
Viattence is, maar van vader of moeder,
opa of oma. Als familieleden koffie zetten
dan doen ze dit ook vaak voor alle aanwe-
zigen in de huiskamer. Wij merken dat het
wonen in de vorm van kleinschalig wonen,
uitnodigt tot vanzelfsprekendheden zoals
men die vanuit het familieverband kent.
Dit betekent ook dat onze medewerkers
zich als gast gaan gedragen en de fami-
lieleden het kleinschalig wonen voelen als
“thuiskomen”.
Het maakt dat bewoners meer betrokken
zijn bij wat er in hun woonomgeving ge-
beurt, zij en hun familieleden maken actief
deel uit van de dagelijkse activiteiten. Laat
dat nou juist een belangrijke bijdrage zijn
aan :”Lekker in je vel zitten”.
Laurent de Vries
Voorzitter Raad van Bestuur Viattence
Column
Welbevinden : Het gaat gewoon om “lekker in je vel zitten”
Vakantiekrachten zet Viattence in de maanden juni, juli, augus-
tus en september in. Dit is nodig omdat in deze maanden veel
medewerkers met vakantie gaan. Vakantiekrachten die een op-
leiding in de zorg volgen worden ingezet op de afdelingen om
de verzorgenden te ondersteunen. Vakantiekrachten die een
andere opleiding volgen, worden ingezet bij facilitair en op de
afdeling in de afdelingskeukens. Vakantiewerkers dienen dag-
onderwijs te volgen. Regelmatig blijven stagiaires bij Viattence
om in de zomerperiode aan de slag te gaan als vakantiekracht.
Onderstaand een weergave van het gesprek dat wij met een
van onze vakantiekrachten hadden over zijn werkzaamheden
en ervaringen als vakantiekracht bij Viattence.
Stefan, wil je je even nader aan ons voorstellen?“Vanaf begin juli ben ik, Stefan Holman uit Vaassen, aan de
slag gegaan als vakantiekracht bij Viattence. Tot eind augustus
zal ik op locatie de Speulbrink in Vaassen de collega’s in de
zorg ondersteunen. Ik ben 21 jaar en volg de opleiding HBO-
verpleegkunde, ik zit in het 4e jaar op Windesheim in Zwolle.”
Hoe ben je bij Viattence terecht gekomen ?“Vorig jaar was ik nog op het laatst op zoek naar een zomer-
baantje. Na verschillende organisaties te hebben aangeschre-
ven, werd ik door Viattence benaderd om vakantiewerk te
komen doen. Ik heb toen vakantiewerk op locatie Wendhorst
in Heerde gedaan, op de afdeling J/K, waar ik met veel plezier
heb gewerkt”.
Waarom ben je bij Viattence aan de slag gegaan ?“De belangrijkste praktische reden, is omdat locatie de Speul-
brink ook in mijn woonplaats ligt”, geeft Stefan aan.
Wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen tussen locatie Wendhorst J/K en Speulbrink ?“Het grootste verschil tussen de afdeling en locatie is de zorg-
vrager. En op de Speulbrink hebben de bewoners hun eigen
appartement. Extramuraal, maar toch intramuraal.”
Heb je nog een bijbaantje of al eens ergens an-ders vakantiewerk gedaan?“Ik heb verschillende baantjes gehad. In het café gestaan en bij
een autobedrijf aan de benzinepomp. De overeenkomst tussen
al deze baantjes is het contact met de mensen. Contact met de
mensen, daar houd ik van en dat vind ik heel leuk.”
Welke werkzaamheden verricht je op de Speul-brink ?“Ik verzorg de huishoudelijke dienst, koffie en thee rondbren-
gen, maar doet ook de ADL (Algemeen Dagelijkse Handelin-
gen). En natuurlijk het contact met de mensen.”
Wat heb je geleerd bij Viattence ?“Vooral het vorige jaar op de pg-afdeling (Psychogeriatrische
afdeling) heb ik veel geleerd omdat het voor mij de eerste
keer was dat ik aan het werk was met cliënten met pg-proble-
matiek.”
Wat voor een indruk heb je van Viattence ?“Viattence is een organisatie die enorm in beweging is; cliën-
ten merken daar nog niet zoveel van. Ik zelf vind dat je mee
moet in de veranderingen vooral in deze roerige tijden.”
Kun je wat je met je vakantiewerk doet of leert gebruiken in je opleiding ?“Ja zeker, ik heb veel ervaring en vakbekwaamheid opgestoken
van vakantiewerk bij Viattence.”
Wat je hier in praktijk brengt, komt dat overeen met wat je in je opleiding leert ?“Ja, er zijn veel overeenkomsten; zoals oog voor de mensen,
wat er voor mij bij Viattence toch uit springt. Ik merk heel erg
dat de missie en visie in de organisatie leeft.”
Heb je zelf privè te maken gehad met de Speulbrink of Viattence? Bijvoorbeeld via een opa of oma?“Nee, van te voren niet.”
Wanneer je klaar bent met je opleiding wat zijn dan je plannen ?“In het nieuwe schooljaar ga ik stage lopen in de psychiatrie. Ik
zie hier heel erg naar uit, omdat ik hier nog geen ervaring mee
heb gehad.”
Stefan heeft al een half jaar stage gelopen in België op de
Spoed Eisende Hulp in een ziekenhuis. In de toekomst wil hij
graag weer richting België werken in het ziekenhuis waar hij al
stage heeft gelopen. Hij ervaart daar een andere manier van
omgaan met zorgverleners, meer respect. Het verzorgingshuis
zoals we dat nu hier nog kennen bestaat in België niet. Rust-
huis wordt dat daar genoemd, maar komt niet overeen met
verzorgingshuis van hier. Het Rusthuis heeft meer weg van een
verpleeghuis.
Even voorstellen: Stefan Holman
Waarom zet Viattence vakantiekrachten in ?
9
Ervaring met de duofiets van vrijwilliger en cliënt
De Duofiets is plezier voor tweeHarm Uitslag is vrijwilliger op afdeling Jacobspark/Kraay-
enberg van Viattence locatie Wendhorst in Heerde. Op
donderdag fietst hij vaak met cliënten op de duofiets.
Graag vertelt hij wat meer over zijn ervaring met de
duofiets.
Bewegen is beleven!“Ik wil iets doen voor de medemens en zinvol bezig zijn.
Bewegen is beleven is mijn motto. Door te gaan fietsen
haal je cliënten met dementie uit hun isolement. Het is
echt een uitje voor de mensen, degenen die lichamelijk
minder worden kunnen nog steeds gebruik maken van
de duofiets, je belast het lichaam minder op de fiets dan
bijvoorbeeld bij wandelen en je gaat vlugger van a naar
z. Men hoeft zelf niet te sturen en wanneer je kunt of
wilt mag je meetrappen. Cliënten hebben vaak al jaren
niet meer op de fiets gezeten. De duofiets maakt deze
activiteit weer mogelijk. Samen op weg is meer dan fietsen
alleen, tijdens de ritten ben je bewust veel in gesprek,
probeer hem of haar te betrekken bij de omgeving en met
de cliënt op zoek te gaan naar herkenning of herinnerin-
gen. Zo ben je ook nog voor een deel therapeutisch bezig.
Regelmatig fiets ik met een man die bij de brandweer in
Zwolle heeft gewerkt naar de brandweerkazerne hier in
de buurt, dan heeft hij de dag van zijn leven! Zo probeer
je zoveel mogelijk samen te genieten van het ritje op de
duofiets.”
Trapondersteuning helpt“Voor de meeste cliënten is het spannend om voor de
eerste keer op de duofiets te stappen, als men een keer
gefietst heeft wordt het enthousiasme steeds groter!
Veiligheid is een belangrijk onderdeel bij het fietsen, het
is handig dat je de nodige instructie krijgt van iemand
die ervaring heeft. Uiteraard moet je goed op de hoogte
zijn van de huidige verkeersregels en kunnen anticiperen
in het verkeer. Zo moet je bijvoorbeeld bij het ingaan van
een bocht vaart minderen en er rekening mee houden dat
de duofiets breder is dan een normale fiets. Ondanks de
trapondersteuning heb je nog wel enige conditie nodig
voor als je een eindje gaat fietsen. Neem altijd een tele-
foon mee om te bellen bij een pechsituatie of als je om
hulp moet vragen voor je duopassagier onderweg.”
“De duofiets is plezier voor twee of meer! Je kunt als
familie of vrienden ook met eigen fiets samen met de
duofiets een tochtje maken door de omgeving. Daarom
beveel ik dit bijzonder mooie en functionele vervoermiddel
van harte bij een ieder aan die het leuk vindt om te gaan
duofietsen met onze cliënten.”
Even een frisse neus halenMevrouw Dop is cliënt van afdeling Kraayenberg van
locatie Wendhorst. Zij is geboren en getogen in Heerde.
Mevrouw Dop is onderwijzeres geweest, samen met
Harm fietst ze graag naar de basisschool in Heerde waar
ze les gaf, om te zien hoe de school er tegenwoordig bij
staat en om herinneringen van vroeger op te halen. Ook
vindt mevrouw Dop het leuk om naar de schoolkinderen
te zwaaien. Daarnaast fietsen ze op de landwegen in en
rondom Heerde. Zij vindt het fijn om in de buitenlucht te
zijn: “Even lekker weg, een frisse neus halen!”
Bent u ook bereid om als vrijwilliger een cliënt te
begeleiden op de duofiets? Meld u zich dan aan bij
Sieger Nijdam, coördinator activiteiten, ontspanning
en vrijwilligerswerk: [email protected]
Een duofiets is
plezier voor twee !
10
In de nieuwe locaties van Viattence, de Klaarbeek
in Epe en het nieuwe Veldheem in Wezep, is bij
de inrichting van de panden rekening gehouden
met de invloed van kleur, vormen, routing en
geur op de beleving van de woonomgeving door
bijvoorbeeld dementerenden. Wilma Lanke, om-
gevingsvormgever en adviseur van Brein-demen-
tie-omgeving vertelt waarom dit zo belangrijk is.
Wilma, wat doet een omgevingsvormgever?“In de meeste gevallen ben ik op een aantal
manieren betrokken bij bouw en inrichting:
• Bij visievorming over nieuwbouw
• Bij renovatie en nieuwbouw van woon zorg
locaties
• Als adviseur van architecten
• Voor ontwerp en advies van de buitenruimte
• Concrete adviezen op locatie; “hoe richt ik dit
nu in?” Waar en hoe kunnen we belevingsplek-
ken creëren?
Waarom schakelt men jou dan in?“Vanuit mijn achtergrond uit het cultureel werk,
mijn hoveniersopleiding, ervaring in het oude-
renwerk gecombineerd met mijn eigen ervarin-
gen van mijn vader die een CVA (beroerte) heeft
gehad en een jong dementerende buurman, heb
ik veel ervaring opgedaan en word ik gevraagd te
adviseren. Men vraagt mij voor fysieke omgevin-
gen die bewoond worden door mensen met een
hersenbeschadiging, een verstandelijke beper-
king of dementie.”
“Viattence heeft mij gevraagd mee te denken
over kleurstelling in combinatie met de routing
in het gebouw, behangkeuze en bijvoorbeeld de
kleurstelling van, om en bij het toilet. Voor de
nieuwe Klaarbeek heb ik een schetsontwerp voor
de buitenruimte gemaakt.”
Wat zien we in de panden terug van jouw adviezen en hoe dragen deze bij aan belevingsgerichte zorg?“Voldoende daglicht toetreding is een eerste ver-
eiste, dat is sowieso voor iedereen van groot be-
lang. Oudere bewoners hebben vaak slecht zicht
en de diepteperceptie verdwijnt op den duur. De
deuren die er voor bewoners toe doen moeten
extra opvallen. Dat zie je in Veldheem terug door
de rustige kleur van de wanden en de opvallende
kleur van de deuren van de appartementen en
huiskamer. Er is extra contrast aanwezig. Facili-
taire deuren zijn niet van belang voor cliënten en
die hebben dan weer een onopvallende kleur, en
vallen weg in de wand. Op deze manier maak je
ook direct de routing helder.”
“Het behang in de huiskamer is op èèn muur
heel herkenbaar en met de meubeltjes van de
bewoners (geen moderne abstracte meubelen)
voelt het al snel als thuis. Bij de toiletten heeft de
betegelde achterwand van het toilet een duidelijk
Belevingsgerichte zorg
Zintuigen in de hoofdrol
Onder de loep
Wilma Lanke
11
andere kleur dan het toilet. Zodat ook bij
een verminderd zicht het toilet duidelijk
onderscheiden kan worden als functie.”
“Het is van belang dat functies duide-
lijk zijn. Zo moet een keuken een echte
keuken zijn, daar hoort bijvoorbeeld een
geblokte theedoek te hangen. De functie
moet overeenkomen met de uitstraling,
Denk aan herkenbaar meubilair, dus een
stoel is een stoel met een zitting, een rug-
leuning en 4 poten. Zou de stoel bijvoor-
beeld zwevend zijn gemaakt met 1 poot,
dan is die voor de dementerende minder
herkenbaar als zijnde stoel. Een ‘zwe-
vende’ stoel voelt onveilig, de bewoner
zal daar niet op gaan zitten. Een stoel met
zitting, rugleuning en 4 poten is stevig en
herkenbaar en voelt dus veilig.”
Begrijpen wij het goed dat de zin-tuigen dus heel belangrijk zijn en moeten worden geprikkeld?
“Klopt, de juiste kleuren en het kunnen
onderscheiden van functies is van belang.
Ook de akoestiek in een ruimte speelt een
belangrijke rol. Mensen met een hersen-
beschadiging kunnen geluiden bijvoor-
beeld slecht filteren, al het geluid uit de
omgeving komt bij hen even hard binnen.
Echte gordijnen bijvoorbeeld helpen bij
het absorberen van geluid. Ook geur is
van belang, bij dementerenden verdwijnt
het reukvermogen op den duur, maar het
zit nog in het geheugen. Het is van belang
dat groenten echt naar groenten ruiken
en ook herkenbaar worden gepresenteerd.
Wat bijvoorbeeld positief kan worden erva-
ren, is zelf gebakken brood, die geur blijft
lang in huis hangen en is voor iedereen
herkenbaar.”
Zijn activiteiten ook van belang om zintuigen te prikkelen?“Jazeker, denk aan breiwerk, krantjes
doorbladeren, puzzelen en naar buiten
gaan. De inbreng van familieleden en
zorgmedewerkers is daarbij van groot
belang, zij kennen de bewoners het beste.
De bevlogenheid van de Viattence mede-
werkers en hun betrokkenheid was zeer
goed merkbaar bij de besprekingen over
de nieuwbouwlocaties.”
Welk advies heeft u voor familie-leden van de bewoners van de nieuwe locaties?“Koop niet teveel nieuwe spulletjes. Hoe
goed bedoeld ook, het is heel goed herken-
bare dingen van vroeger in de apparte-
menten te plaatsen, juist oudere meube-
len zijn vaak herkenbare meubels. Wees u
ervan bewust dat door oudere spulletjes te
combineren huiselijkheid wordt geassoci-
eerd met een veilig en vertrouwd gevoel.
Daar doet u uw vader moeder, opa of oma
veel plezier mee.”
www.brein-dementie-omgeving.nl
12
Om als mens goed te kunnen functioneren, zijn wij afhankelijk van omgevingsfactoren. En aangezien
er talloze factoren om ons heen zijn, is het niet vreemd dat wij hierdoor allemaal wel eens een steekje
laten vallen. Denk bijvoorbeeld aan een deur waar je eindeloos aan loopt te trekken, terwijl je zou
moeten duwen; dat je verdwaalt tijdens een wandeling doordat je bewegwijzering hebt gemist; of dat
je struikelt over een drempel omdat deze niet opviel.
Slim inrichtenOnze hersenen zijn er maar druk mee
om alle omgevingsfactoren op te merken
en op de juiste manier te verwerken. En
hoewel we allemaal wel eens één van bo-
venstaande ‘foutjes’ maken, kunnen we
desondanks nog wel steeds zelfstandig
functioneren.
Wanneer de hersenen echter beschadigd
raken (bijvoorbeeld door dementie),
zullen er steeds meer omgevingsprik-
kels niet of onjuist worden verwerkt. Dit
kan als gevolg hebben dat een donker
tapijt op een lichte vloer er uitziet als een
diep gat; dat een kerstbal in een schaal
op tafel wordt aangezien voor een appel
in een fruitmand; of dat er ijverig wordt
geboend op een houtnerf in de tafel alsof
het een vlek is die maar niet weggepoetst
kan worden.
Of je nu een gezond brein hebt, of een
beschadigd, fouten maken (zoals in
bovenstaande situaties) roepen altijd
emoties op. Soms moet je lachen om de
situatie (laten we het gezonde zelfspot
noemen); maar vaker komen er negatieve
gevoelens boven: schaamte, onzekerheid,
angst of woede.
Faalkansen zo klein mogelijk maken is
dus belangrijk, enerzijds voor het welbe-
vinden, anderzijds om zelfstandigheid
zo lang mogelijk te behouden. Dit kan
worden bereikt door de omgeving van de
cliënten slim in te richten volgens een
aantal principes.
HerkenbaarheidDe wereld om ons heen is voor ons
herkenbaar: wij herkennen objecten,
routes en plaatsen omdat wij deze eerder
hebben opgeslagen in ons geheugen.
Het geheugen van mensen met de-
mentie brokkelt echter af, waarbij de
meest recente herinneringen als eerste
verdwijnen en de vroegste herinneringen
het langst bewaard blijven. Dit kan als
gevolg hebben dat iemand het gevoel
heeft dat hij 15 jaar oud is, bij zijn ouders
woont en voor de koeien moet zorgen.
Samen met iemands herinneringen
aan zijn levensloop, verdwijnen ook de
herinneringen aan hedendaagse meubels
en apparaten. De herinneringen die een
dementerende heeft van een radio is heel
anders dan een moderne radio. Ditzelfde
geldt voor een stoel: vroeger een robuust
meubelstuk, tegenwoordig iel en strak
vormgegeven. Een dementerende kan dit
meubelstuk dus mogelijk niet herkenbaar
als zijnde een stoel.
Belangrijk is dus dat de woonomgeving
van een dementerende wordt ingericht
met voor hem herkenbare meubels en
apparaten uit de jaren ‘50.
LichtLicht heeft een grote invloed op ons
functioneren: het reguleert ons slaap- en
waakritme; maakt dat wij onze omge-
ving kunnen waarnemen en heeft een
positieve werking op onze stemming.
Naarmate mensen ouder worden of gaan
dementeren, wordt licht nog belangrijker.
Door schade in de hersenen verloopt het
dag- en nachtritme minder gestructu-
reerd. Door afname van het zichtvermo-
gen wordt een tafel die een soortgelijke
kleur heeft als de grond niet meer goed
gezien. Doordat ouderen minder worden
blootgesteld aan licht (ze blijven meer
binnen, vaak met de gordijnen dicht) kan
zich een depressie ontwikkelen.
Voldoende helder (dag)licht en het
gebruiken van contrasterende kleuren
(bijvoorbeeld donkere tegels achter
een wit toilet) kan er dus voor zorgen
dat mensen langer zelfstandig kunnen
functioneren.
Prikkels doserenWaar gezonde hersenen vaak automa-
tisch omgevingsgeluiden filteren, lukt het
beschadigde hersenen niet om prikkels
uit de omgeving af te weren. Hierdoor
kunnen dementerenden onrustig worden
als er veel om hun heen gebeurt, zij raken
letterlijk overprikkeld. Tegelijkertijd kun-
nen te weinig prikkels ook beangstigend
zijn. Hierdoor gaat de dementerende
vaak zelf voor prikkels zorgen (geluid
maken, overal aan voelen of rond lopen).
Dementerenden zijn dus op zoek naar
die gulden middenweg aan hoeveelheid
prikkels en deze middenweg ligt voor
iedereen ergens anders.
Om iedere dementerende dat te kunnen
geven waar hij behoefte aan heeft, is
als eerste voldoende ruimte om vrij te
kunnen bewegen een vereiste. Daarnaast
is het belangrijk om op het loopcircuit
verschillende plekken te creëren waar
prikkels worden afgegeven (een zacht
muziekje, verschillende objecten die
vastgepakt kunnen worden).
Bovenstaande principes neemt Viattence
mee in onze nieuwbouwprojecten. Hier-
mee vertrouwen wij erop het welbevinden
en zelfstandig functioneren van de bewo-
ner zoveel mogelijk te stimuleren.
Door de bril van Audrey Bos - pshychologe
De invloed van omgevings-
factoren op het welbevinden
13
Steeds meer Nederlanders willen het liefst oud
worden in hun eigen omgeving. Dicht bij de
vertrouwde contacten en de eigen spullen. Als
er dan toch zorg en ondersteuning nodig is,
dan het liefst thuis!
Soms gaat dat om diverse redenen toch niet
langer. Het onderhoud van de woning en tuin
wordt te zwaar, de lichamelijke of mentale
conditie is niet meer zo goed. Dan zoek je naar
een woning die bij je veranderde situatie past.
Waar vroeger de stap naar een verzorgingshuis
werd overwogen, is dat nu voor mensen met
lichte zorgvragen door het veranderde beleid
van het rijk geen optie meer.
In beide situaties, blijven in eigen huis of ver-
huizen naar een passend appartement, geldt
dat men zoveel mogelijk de regie over het
eigen leven wil behouden. Het doel is ‘welbe-
vinden’, wat ook het thema is van dit Viattence
Magazine.
Bij het woord ‘welbevinden’ moest ik even
nadenken. Het woord is misschien enigszins
belegen. Ik denk niet dat veel jongeren het
gebruiken. Toch is het een mooi woord! Het
klinkt mij als een combinatie van twee woor-
den, twee betekenissen. Enerzijds gaat het om
‘welzijn’, je goed voelen. Anderzijds zit er het
woord ‘bevinden’ in, van ‘op een plaats zijn’.
Je zou kunnen zeggen: je voelt je goed op de
plaats waar je verblijft.
Het is juist dát wat Viattence wil bijdragen aan
het leven van haar cliënten. Het welbevinden
staat vaak onder druk van lichamelijke of men-
tale achteruitgang.
In de eerste plaats is het dan fijn als er pas-
sende huisvesting is. Zoals het nieuwe Veld-
heem in Wezep, waarmee mensen met een
zorgvraag een huurwoning kunnen betrekken.
Zo blijft de zelfstandigheid van de mensen
zoveel mogelijk in stand. Vroeger zei men wel:
“Ik wil niet de benen onder andermans tafel
hebben”. Dat behoud van de ‘eigen tafel’ is het
uitgangspunt in dit woonzorgcomplex zoals
dat door woningcorporatie deltaWonen is gere-
aliseerd. Maar voor die zaken waar begeleiding
en zorg nodig is, is het belangrijk dat ervaren,
betrokken en attente professionals nabij zijn,
zowel voor de cliënten als voor hun naasten.
Behalve in Wezep zijn er volop plannen in
voorbereiding en in uitvoering om combinaties
van wonen en zorg aan te bieden in het ver-
zorgingsgebied van Viattence. Kleinschalig en
dicht bij de mensen, zodat je met welbevinden
oud kunt worden in je eigen omgeving. Liefst
thuis, maar anders in ‘zo thuis mogelijk’. Het
is mooi dat er goede samenwerking is – en
steeds meer komt – met andere zorgaanbie-
ders, zoals huisartsen, fysio- en ergothera-
peuten, logopedisten en diëtisten. De kennis
die vroeger ‘binnen de muren’ van Viattence
bleef, wordt steeds meer ingezet ten dienste
van collega-hulpverleners. Samenwerking in
wijkteams wordt gaandeweg steeds meer een
efficiënte werkvorm. Gelukkig komt ook de
‘wijkverpleegkundige’ weer terug. Viattence
ziet het als volkomen logisch om de opge-
dane kennis van zorg voor ouderen te delen,
zodat we samen, ook met de mantelzorgers,
dienstbaar kunnen zijn aan langer zelfstandig
wonende ouderen.
De beste beloning is immers als zij kunnen
blijven zeggen; “Ondanks alles, ik voel me
goed op de plaats waar ik ben”.
Erik Dannenberg
Voorzitter Raad van Toezicht
twitter.com/erikdannenberg
Column
‘Welbevinden’
Kleinschalig
en dicht bij
de mensen,
zodat je met
welbevinden
oud kunt
worden in
je eigen
omgeving.
www.viattence.nl
Belevingsgerichte zorg en reminiscentieWat is Belevingsgerichte zorg?Het is gebaseerd op hoe de bewoner zijn ziekte ervaart en
wat hij of zij dan nodig heeft, wat hem of haar helpt. Het
gaat uit van mogelijkheden en de eigen regie. Dit in tegen-
stelling tot het uitgangspunt wat men in het verleden had,
toen stond de ziekte met de beperkingen op de voorgrond.
Het is gebaseerd op de behoeften hiërarchie van Maslow,
behoeften die ieder mens heeft
We kijken dan hoe die behoeften het beste bij iedere unieke
bewoner vervult kunnen worden.
Dat hangt af van de: • Geschiedenis
• Persoonlijkheid
• Gewoonten en wensen
• De eigen manier van omgaan met problemen ( coping) van
de bewoner
• De lichamelijke conditie en eventuele andere ziekten
Het is dan ook noodzaak dat we de bewoner goed (leren) ken-
nen. Bovenstaande gegevens, onze observaties en positieve
contact momenten, zullen leiden tot een unieke belevingsge-
richte benadering die de bewoner goed zal doen!
ReminiscentieEen van de manieren waarop we de bewoners beter leren ken-
nen is door reminiscentie met behulp van een Levensboek.
Reminiscentie is het ophalen van herinneringen.
Bij ouderen is het gekoppeld aan het bewaren van de eigen
identiteit. Het praten over positieve en negatieve gebeurtenis-
sen uit het leven helpt henzelf en anderen te herinneren wie
men was en is en kan een gevoel van veiligheid en zekerheid
geven. Ouderen hebben een heel leven achter zich en hebben
veel meegemaakt, niet voor niets zegt men “de wijsheid komt
met de jaren”.
Ze hebben in jaren gemeten meer verleden dan toekomst. Het
is daarom niet zo verwonderlijk dat ouderen in gesprekken met
leeftijdgenoten, maar ook met anderen nogal eens gebeurtenis-
sen uit het verleden inbrengen, er is zoveel wijsheid en ervaring
met ons te delen.
Door jongeren wordt er weleens geklaagd dat ouderen steeds
maar dezelfde verhalen vertellen. Zelf kijken we echter ook
even terug als we een belangrijke periode afsluiten en kijken we
daarna weer vooruit.
LevensboekEen aantal jaren geleden is een positieve wending gegeven aan
het ophalen van herinneringen. Het ophalen van herinneringen
stelt ouderen in staat, de belangrijkste ontwikkelingstaak van
de laatste levensfase, het opmaken van de balans van het leven,
tot een positief einde te brengen.
Om deze belangrijke ontwikkelingstaak te ondersteunen is
een Levensboek essentieel. Daar staat het levensverhaal in
chronologische volgorde in opgetekend met foto’s en tekst .
Het dient als uitgangspunt voor een goed gesprek.
Wonen in kleinschaligheidDaar waar het levensverhaal bekend is, gehoord en
begrepen wordt, de eigenheid erkent en gerespecteerd
wordt, de levenswijsheid gedeeld kan worden met de
ander, ben je “Thuis”!
In samenwerking met …….Je leven kunnen delen is zeer belangrijk, zeker als je je eigen
vertrouwde omgeving en je geliefden achter moet laten en in
een kleinschalige woning van een zorginstelling gaat wonen.
Om dit te realiseren is de samenwerking met familie en het
sociale netwerk heel belangrijk.
Zo’n waardevol en bijzonder eigen verhaal optekenen in een
Levensboek kan alleen door hen, in samenwerking met de
(toekomstige) bewoner, gedaan worden.
Hester Hauer
Praktijkopleider
15
Hoe dragen jullie als Abena bij aan het welbevinden van cliënten van Viat-tence?“ Incontinentie heeft een grote impact op het
leven van mensen. Bovendien is het vaak een
beetje een taboe. Maar het gebruik van het juiste
incontinentiemateriaal geeft mensen veel vrijheid
om hun leven zoveel mogelijk te blijven leiden
zoals zij dat zelf graag willen. Het maakt dat
mensen weer naar buiten durven en kunnen, dat
ze zich veilig voelen. Daarnaast vormt inconti-
nentie voor de mantelzorger vaak een breekpunt.
De juiste ondersteuning en advisering is van
groot belang voor het welbevinden van de cliënt
maar ook van zijn of haar directe familieleden,”
vertelt Rob Basjes.
Rob, op welke vlakken zoeken jullie samenwerking met partijen als Viat-tence?“Onze productspecialisten hebben allemaal een
achtergrond in de zorg, zij hebben zelf in de zorg
gewerkt. Zij adviseren de Viattence medewer-
kers op welke wijze zij met behulp van de juiste
huidverzorging en het gebruik van het juiste
materiaal, aangebracht op een comfortvriende-
lijke wijze, huidschade kunnen voorkomen en
cliënten een veilig gevoel kunnen geven.
Samen met jullie incontinentieverpleegkundige
wordt dit aan jullie verzorgenden geleerd. Onze
productspecialisten lopen mee in een zogenaam-
de serviceronde, om in de praktijk te adviseren.
We geven trainingen aan medewerkers en
analyseren samen het gebruik van de producten
en de kwaliteit van zorg. Er zijn hierdoor minder
huidproblemen als gevolg van incontinentie.
Op die manier dragen we een steentje bij aan
het verbeteren van de kwaliteit van de zorg. Het
voordeel van deze samenwerking is dat de pro-
ducten langer meegaan, het bed en de kleding
niet nat worden en cliënten zich veilig en meer
comfortabel voelen.”
Samenwerken voor optimaal welbevinden
Abena Healthcare
Dit gesprek gaat over de wijze waarop Viattence en Abena Healthcare samenwerken om met de juiste huidverzorging en met het
meest comfort gevende incontinentiemateriaal voor de cliënt bij te dragen aan maximaal welbevinden. Het gesprek vindt plaats
met Rob Basjes de directeur van Abena.
Rob Basjes
16
Hoe kijk jij aan tegen de ontwikke-ling dat ouderen langer thuis blijven wonen?Ouderen die thuis blijven wonen, kopen zelf ver-
zorgende middelen en hun incontinentiemate-
riaal. De thuiszorg kan hen adviseren. Ouderen
moeten worden aangemoedigd tot het vragen
om goede oplossingen, dat is voor iedereen heel
persoonlijk, zij moeten durven vragen om het
beste voor zichzelf. Dat maakt dat cliënten ook
veel meer in eigen regie over hun leven blijven.
Wij adviseren de thuiszorg graag, zodat zij
met cliënten het gesprek hierover goed kunnen
voeren. Daarnaast proberen we onze advisering
laagdrempeliger te maken door bijvoorbeeld
een e- learning programma met betrekking tot
verzorgend wassen.”
Welke ontwikkelingen ziet Abena in de toekomst om cliënten nog meer welbe-vinden te bezorgen?“ Abena is een familiebedrijf van Deense oor-
sprong. In de ontwikkeling van onze producten
zetten wij de cliënt 100% centraal, dat is onze
drive.
In eerste instantie willen we de kwaliteit van
leven van de cliënten verder verbeteren, pas in
de tweede plaats kijken we of het product ook
makkelijker voor de zorg toe te passen is. Daar-
naast zetten we in op het gebruik van zo min
mogelijk materiaal, beter voor het milieu, maar
ook minder belastend en meer comfortabel voor
de cliënt. Het beste systeem van verzorging op
dit gebied betekent ook het minste gebruik van
materialen. Dat is voor iedereen beter.”
Rapport over verzorgend wassenHet Radboud umc heeft in samenwerking
met Abena onderzoek gedaan naar de
kosteneffectiviteit van Verzorgend Was-
sen, vergeleken met traditioneel wassen.
De resultaten van dit onderzoek laten zien
dat Verzorgend Wassen met Abena leidt tot
grote tevredenheid bij zowel cliënten als
zorgverleners, minder huidklachten, vaker
volledige wasbeurten en veel lagere kosten.
Kijk op verzorgendwassenmetabena.nl voor
de samenvatting.
Nieuw maaltijdconcept in De Speulbrink in Vaassen
Zien eten, doet eten. Voor veel van onze cliënten is de maaltijd een van de hoogte-
punten van de dag. Kleuren, geuren, de samenstelling en de
grootte van de porties, maar ook het gezelschap, geluiden en
aankleding van de omgeving hebben invloed op de hoeveel-
heid die mensen eten. Dit geldt ook voor ouderen in de zorg.
Wanneer maaltijden worden geserveerd in een gezellige sfeer
gaan ouderen meer eten, blijft hun gewicht stabiel, behouden
zij hun kwaliteit van leven en hun fijne motoriek. Kortom, een
gezellige sfeer tijdens de maaltijd, heeft een positief effect op
het welzijn van onze cliënten.
Het huiskamerconcept in de SpeulbrinkNa de succesvolle opening van het restaurant de Klaarbeek in
Epe, is nu ook in de eerste week van juni in de Speulbrink een
nieuw maaltijdconcept gestart in de huiskamer. De werkgroep,
waarin zowel medewerkers van zorg, welzijn en facilitair zitten,
zijn enthousiast van start gegaan. De huiskamer is opgeknapt
samen met medewerkers van de technische dienst. De mede-
werkers van het restaurant zijn in een nieuw jasje gestoken.
Bovenal is er een nieuwe samenwerking tot stand gekomen
tussen facilitaire- en zorgmedewerkers.
De cliënt kan vanaf nu dagelijks zelf de keuze maken of hij de
maaltijd in het huiskamerrestaurant of toch in het appartement
wil eten. Ook kan de cliënt in het huiskamerrestaurant of op
de kamer vrienden en familie uitnodigen om mee te eten. De
cliënt heeft hierin dus zelf de regie.
De eerste weken in het huiskamerrestaurantDe cliënten en zorgmedewerkers reageren enthousiast op
de vernieuwde sfeervolle uitstraling in de binnentuin van de
Speulbrink en het restaurant. Ook is iedereen zeer te spreken
over de kwaliteit van de maaltijd en de gastvrije benadering
van onze medewerkers en vrijwilligers. De sociale contacten
onderling en de ambiance zijn belangrijke succeselementen
voor het huiskamerrestaurant in de Speulbrink.
Als projectondersteuner ben ik trots op de medewerkers die
deze laagdrempelige, klantvriendelijke en gastvrije ontmoe-
tingsplek voor cliënten en bezoekers hebben gecreëerd.
Namens het team van de Speulbrink
Kitty Oude Bruinink
Projectondersteuner Facilitaire Zaken
18
In dit duo interview gaat het over de verande-
ringen in de zorg en de nieuwe taken die de
gemeente Epe op het gebied van de nieuwe Wmo
gaat invullen, als een van de decentralisaties van
het Rijk naar gemeenten.
Wat betekent de decentralisatie volgens u als wethouder voor de gemeente Epe?De heer van Norel antwoordt: “De Wmo betekent
voor ons als gemeente vooral veel extra werk.
Het goede nieuws is dat er al nieuw beleid is
vormgegeven in de gemeente Epe. Wat dat aan
gaat ben ik als nieuwe wethouder op een rijdende
trein gesprongen. Het extra werk zit hem in een
nieuwe inkoopprocedure, maar ook in het bepa-
len van de Algemene Voorziening en de Maatwerk
Voorziening binnen de gemeente Epe.”
Laurent de Vries vult aan: “ Ik ben altijd een groot
voorstander geweest van de decentralisatie. Zorg
moet zo persoonlijk en individueel mogelijk zijn,
dus moet je het brengen naar de overheidslaag
die het dichtst bij de burger staat, de gemeente.
Dit is een van de grootste herzieningen sinds
Thorbecke in 1848. Zorg raakt inwoners van Epe
persoonlijk, als gemeente kun je nu je meerwaar-
de laten zien voor de burgers. De komende ge-
meenteraadsverkiezingen gaan voor burgers echt
ergens over. De uitdaging voor zorgaanbieders
en gemeenten om in samenwerking optimaal
mogelijke zorg te verlenen.” De wethouder knikt
bevestigend:” Dat kan ik alleen maar onder-
schrijven. Het is een positieve uitdaging om het
SAMEN te doen.”
Kunt u uitleggen wat ik me voor moet stellen bij een Algemene en Maatwerk Voorziening? “Maatwerk is op de individuele zorgvrager gericht
en onder de Algemene Voorziening vallen zaken
als wijksteunpunten, waar Viattence samen
met SWO/E en WZU Veluwe een rol in spelen.
Bovendien gaan we binnen die Algemene Voor-
zieningen ‘ wassen, strijken en boodschappen
doen’ onderbrengen. Ook andere inwoners van
de gemeente Epe die niet onder de Wmo vallen
kunnen hier straks een beroep op doen,” vertelt
de heer van Norel.
Wat zijn de effecten voor de gemeente Epe? Wat gaan burgers hiervan merken?De Vries maakt een beweging naar voren en
zegt:” Wij als zorgaanbieders en de gemeente
moeten naar de burger toe. De uitvoering van
zorgaanbieders en gemeente moeten dichter bij
de burger plaatsvinden, we moeten niet alleen
denken vanuit beleid, maar ook over hoe we het
samen met die burger gaan organiseren.”
Van Norel stelt:” De burger gaat er zo min
mogelijk van merken, we streven naar een zachte
landing.
Het draait om zorg dicht bij de burger
In gesprek met Dick van Norel Wethouder zorg van gemeente Epe en Voorzitter Raad van Bestuur Laurent de Vries van
Viattence.
19
De huidige Wmo cliënten voor huishoudelijke
hulp zullen er weinig van merken en er komt dus
een nieuwe voorziening voor strijken wassen en
boodschappen doen in de Algemene Voorziening.
Dankzij het feit dat Epe met beleid vroeg inge-
speeld heeft op de korting vanuit het Rijk, kunnen
ook nieuwe zorgvragers straks gebruik maken van
de Huishoudelijke Hulp. De komende maanden
ontvangen we de gegevens van inwoners die nu
zorg gebruiken, we kennen ons budget en moe-
ten de komende maanden te weten komen wat
daarvoor geleverd kan worden.”
Laurent de Vries uit zijn zorg richting Dick van
Norel:” Delen van de huidige AWBZ worden de
verantwoordelijkheid van gemeenten. Tussen
zorgkantoren en gemeenten moet nog veel werk
verzet worden. Deze partijen werken voor het
eerst met elkaar samen, dat is een hele toer met
slechts enkele maanden te gaan tot 2015.” Van
Norel begrijpt wat hij bedoelt en geeft aan:” 2015
wordt een overgangsjaar, we moeten het zo soe-
pel mogelijk laten verlopen, in 2016 kunnen we
echte keuzes gaan maken.”
Hoe kijkt u beiden tegen de samenwer-king tussen gemeente en zorgaanbie-ders aan?Van Norel benadrukt het belang van samenwer-
king tussen gemeente en zorgaanbieders. “Zorg-
aanbieders zijn vaak grote werkgevers in een
gemeente. Ook bij ontwikkelingen op het gebied
van onroerend goed kan nog het een en ander
worden gestroomlijnd, is mijn ervaring vanuit
mijn functie als bestuurder bij een zorgaanbieder.
Om de WMO goed te kunnen uitvoeren, moeten
we goed samenwerken. We doen het samen voor
de burger.”
Wethouder van Norel stelt een vraag aan Laurent
de Vries.
Viattence werkt ook samen met anderen. Ben je niet bang dat je aanloopt tegen de NMA (Nederlandse Mededinging Autoriteit)?“We hebben daar als bestuurders van meerdere
organisaties naar gekeken. We stemmen met
elkaar af, in dit geval gaat het concreet over de
dagbesteding. We kijken waar we samen kunnen
werken zonder overlap met minimale overhead.
De decentralisatie vraagt om samenwerking,
terwijl wet- en regelgeving dat soms lijkt te
beletten. Wet- en regelgeving hebben de intentie
ten dienste te staan van de burger. We hebben
een goed verhaal, dat kan ik prima uitleggen en
verdedigen, voegt Laurent de Vries toe. Van Norel
knikt bevestigend:” Ik deel de mening dat wet- en
regelgeving, soms onbedoeld, belemmerend is
voor het doel.”
Wat is uw toekomstvisie voor de ouderenzorg in Epe?“ Voldoende woningaanbod en een goede woon-
omgeving, dat kan ook door de juiste aanpassin-
gen in de eigen woning. Gemeenten moeten zich
ook naar de provincie daar sterk voor maken. We
moeten zorg verlenen aan wie dat nodig heeft,
wonen en leven in goede harmonie met elkaar.”
De Vries van Viattence vult aan:” De uitdaging is
de eerste lijn (huisartsen en behandelaars zoals
fysiotherapeuten) zo dicht mogelijk bij de ou-
derenzorg te betrekken. We kunnen het verschil
maken door gemeenten, 1e lijn en langdurige zorg
veel dichter bij elkaar te brengen. Viattence start
samenwerkingen op met huisartsen in verschil-
lende kernen. 80% van de hulpbehoevende
ouderen woont gewoon thuis. Viattence stelt
graag haar kennis op het gebied van ouderen-
zorg ter beschikking aan anderen. Zo kunnen we
samenwerken met gemeenten, het zorgkantoor
en de eerste lijn. Eigenlijk ben ik voor populatie-
bekostiging vanuit een pot met geld, om dit dan
in samenwerking effectief te besteden aan het
optimaal gezond houden van inwoners van een
gemeente.”
De slotvraag: Wat heeft u als gemeente van zorgaanbieders nodig?“Goed overleg en een goede verstandhouding,”
antwoordt van Norel namens de gemeente Epe.
“De gemeente moet er bovendien voor zorgen
dat de burger keuzevrijheid heeft en houdt.”
En u, meneer de Vries, als bestuurder van een zorgaanbieder, wat heeft u van de gemeente nodig?“Het draait om de burger. We moeten investe-
ren in onderlinge samenwerking en vertrouwen.
Samen kijken, hoe lossen we het op? Transpa-
rantie over en weer en elkaar in de ogen kunnen
kijken en naar oplossingen zoeken. We moeten
in crisissituaties elkaar helpen. Dan zijn regeltjes
van latere zorg.”
20
Woon je naar je zin? Een vraag uit de dagelijkse omgang, maar vol beteke-
nis. Want wonen heeft inderdaad te maken met ‘zin’.
Waar je woont ben je jezelfHet etymologisch woordenboek van Dale meldt dat
‘wonen’ vanuit het oud – gothisch de grondbetekenis
heeft van ‘ergens graag vertoeven’. Waar je woont, daar
ben je graag. Waar je woont, ben je in de meest eigen-
lijke zin jezelf, zegt de filosoof Levinas. De woning is
echt een spirituele plek.
Het is dan ook niet gek, dat mensen ongelukkig wor-
den, als je ze niet naar hun zin wonen en verhuizen is
eigenlijk een spiritueel trauma omdat je je plek mist
waar je jezelf kunt zijn. De meeste mensen hebben
genoeg veerkracht om een dergelijke ingreep te boven
komen. Oudere mensen hebben dat minder en kwets-
bare ouderen nog minder. Hoe kunnen we hen hierin
ondersteunen? Er komen drie dingen bij me boven, ja
eigenlijk vier.
HerkennenHet eerste is het erkennen van dit trauma. Niets is zo
misplaatst als verwarde en verdrietige ouderen wijzen
op de mooie eigen privékamer, met de mooie gordij-
nen en de mooie voorzieningen. Dat vinden wij als
omstanders en dienstverleners wel prachtig, maar het
zegt de nieuwe bewoner helemaal niets, want het is
niet zíjn/háár huis. De ziel kan er niet tot rust komen
en men is zichzelf kwijt. Dat te benoemen, te erkennen
en daarin samen met de ander te zijn is helend.
Tot jezelf komenHet tweede is zorgen voor een materiële omgeving die
maximale mogelijkheden biedt voor het ´tot jezelf ko-
men´. Een eigen kamer biedt daarvoor meer mogelijk-
heden dan een meerpersoonskamer, eigen vertrouwde
spullen meer dan aangekochte, zachte kleuren meer
dan harde, een gelede, gecompartimenteerde ruimte
meer dan een zaalachtige ruimte etc. Van belang is ook
een goede balans tussen licht en donker, geborgenheid
en uitzicht. Dat zijn allemaal spirituele termen, die te-
gelijk heel materieel worden in bouw en inrichting van
een huis. Uitzicht krijg je overigens niet alleen door
vensters, maar ook door symbolen: planten, kunst-
werken, afbeeldingen, foto’s. Het zijn vensters op een
andere werkelijkheid en geven daarom hoop.
Wat maakt een huis tot een thuis?Het derde - en misschien wel het belangrijkste- is het
benutten van de menselijke mogelijkheid om een huis
tot een thuis te máken. Een woning heeft niet alleen
invloed op je ziel, maar je ziel heeft ook invloed op
de woning. Waarom zijn mensen zo gehecht aan hun
huis? Omdat ze er eerst zelf hun ‘ziel en zaligheid’ in
hebben gelegd en dat zijn ze vaak vergeten. Je kunt
een huis tot thuis maken door je eigen aanwezigheid.
Bewoners zouden geholpen en gestimuleerd kunnen
woorden om binnen hun mogelijkheden verantwoorde-
lijkheid te nemen voor hun woonomgeving. En als de
mogelijkheden daarvoor ontbreken, zijn wij er als zorg-
verleners nog altijd. Laten we de muren en de ruimten
van onze locatie doodringen met onze aanwezigheid,
aandacht, interesse en liefde voor elkaar.
Ruimte voor gastenIk voeg er nog een vierde punt aan toe. Een huis is
pas een thuis als er ruimte is voor gasten. Juist als er
gasten zijn, voel jij je het meest bewoner van je eigen
huis. Zouden we samen met de bewoners werk kunnen
maken van gastvrijheid? Niets bevordert het thuisge-
voel zozeer als het beoefenen van gastvrijheid.
Job Smit
Geestelijk verzorger Viattence
Naar je zin wonenBespiegeling
21
Vrijwilligers zijn van grote waarde voor
onze totale samenleving, slechts een
deel daarvan is actief binnen de zorg. De
een kiest voor de jeugd (sportvereniging
of school ), andere vrijwilligers kiezen
bewust voor een andere doelgroep, waar-
onder “het werken met” ouderen.
Uitgangspunten kunnen hobby- of
beroepsmatige werkzaamheden zijn,
de mate van verbondenheid met iets of
iemand, maar ook eigen belang telt en
dat mag ook! Het maakt in feite ook niet
uit waarom iemand voor vrijwilligerswerk
kiest, het gaat uiteindelijk om een win-
winsituatie. Iedereen die in Nederland
verblijft, maakt deel uit van onze maat-
schappij, de een staat er nog midden in,
terwijl de ander er bijna geen deel (meer)
van lijkt uit te maken.
Breng de maatschappij binnenVrijwilligers binnen de (ouderen-)zorg
vervullen een sleutelrol en brengen de
maatschappij weer binnen de muren van
het verpleeg –of verzorgingshuis. Was
het tot voor kort de pensioengerechtigde
leeftijd die iemand tot vrijwilligerswerk
aanspoorde, nu praten we over mensen
van alle leeftijden, rangen en standen.
De vrijwilliger brengt de maatschappij
naar binnen. Laten we alle vrijwilligers
binnen onze samenleving waarderen! Het
gaat er ook niet om hoe groot ieders rol
is, laat iedereen bijdragen naar vermogen.
Binnen Viattence ervaren we elke dag dat
vrijwiligers zeggen: “ Wat kan vrijwilli-
gerswerk dankbaar en leuk zijn!”
Sieger Nijdam.
Als vrijwilliger sta je middenin de maatschappij
Binnen Viattence zeggen we dat vrijwil-
ligers “de slagroom op de koffie zijn”,
maar geldt deze uitspraak ook nog voor
de toekomst? Duidelijk is dat vrijwilligers
deel zullen uitmaken van het kleinscha-
lig wonen, hun bijdrage en inzet is van
wezenlijk belang. Ze mogen niet gezien
worden als een verlengstuk van de be-
roepskracht, geen “gatenvullers” voor als
het nodig is. Al datgene wat vrijwilligers
(en mantelzorgers) kunnen bijdragen
komt ten goede aan de wooneenheid met
cliënten.
Zorgen doen we samenWe spreken ook liever over een samen-
spel, dan samenwerking, tussen meer-
dere partijen. Een ieder doet dit immers
vanuit een heel andere achtergrond en be-
weegredenen. Elk individu heeft zo zijn of
haar kwaliteiten en daar moet zo optimaal
mogelijk gebruik van worden gemaakt,
zeker binnen een klein team. Samenspel
als het gaat om hoe we gezamenlijk “de
zorg” verdelen. Immers ; Zorgen doen we
samen!
De beroepskracht heeft specifieke zorg-
taken, maar daar buiten doen we het
met en voor elkaar. Een vrijwilliger heeft
vaak heel veel te bieden en schenkt als
het ware wat extra van zijn of haar eigen
tijd. Tijd voor aandacht, tijd om de ander
te ontlasten of te ondersteunen, tijd die
in principe onbetaalbaar is. Het gaat er
eigenlijk helemaal niet om wie, of wat, nu
precies de slagroom vormt. Bij een goed
samenspel is er zelfs ook nog iets lekkers
voor bij de koffie en laten we daar met
zijn allen voor gaan!
Sieger Nijdam.
Vrijwilligers zijn de slagroom op de koffie!
22
“Al in 1971 is de Stichting voor Bejaarden-
welzijn in de gemeente Epe opgericht, we
bestaan dus al weer ruim 40 jaar,” zo begint
Sjaak Bijl zijn bevlogen verhaal over de
SWO/E Welzijn & Ondersteuning Epe zoals
de organisatie nu heet vanwege de uitbreiding
van doelgroepen. Sjaak is directeur en “mee-
werkend voorman” zoals hij zelf zegt. SWO/E
heeft als opdracht het welzijn van ouderen en
onder andere mantelzorgers in de gemeente
Epe te bevorderen en in stand te houden.
Viattence en SWO/E werken nauw samen.
Over die samenwerking, de activiteiten en
producten van SWO/E gaat dit interview met
Sjaak Bijl.
Wat doet de SWO/E voor ouderen en andere burgers in Epe?“ SWO/E levert op een aantal gebieden onder-
steuning:
• Regieondersteuning ten behoeve van zelf-
standigheid van inwoners van Epe, Emst,
Oene en Vaassen.
• Het bevorderen en ondersteunen van sociale
netwerken.
• Praktische ondersteuning zoals het formu-
lierenteam, de klussendienst en maaltijdser-
vice.
• Netwerken, samenwerken met andere orga-
nisaties in de gemeente Epe, zoals Viattence.
We doen dat met een team van 7 beroeps-
krachten en meer dan 130 vrijwilligers. De
doelgroep waar wij welzijnsdiensten en/of
activiteiten voor organiseren en die we onder-
steunen woont, meestal zelfstandig thuis. We
maken bovendien gebruik van de infrastruc-
turen die er al zijn en doorbreken muren en
drempels die opgeworpen zijn,” zegt Sjaak
met een glimlach.
Wat doen vrijwilligers zoal voor de SWO/E?“ Dat varieert van ondersteuning bij het invul-
len van formulieren, denk aan het aanvragen
van financiële ondersteuning bij de gemeente
en het verrichten van klussen bij ouderen in
huis , dit wordt met name uitgevoerd door
vrijwilligers van de twee Vrijwillige Hulpdien-
sten in Epe. Of bijvoorbeeld chauffeur en
begeleiding zijn bij uitjes, of het rondbrengen
van maaltijden aan huis.”
Welk soort activiteiten organiseert SWO/E?“Naast informatie en advies door een oude-
renadviseur of een consulent mantelzorg,
organiseren wij uitjes van een dagtrip naar
Ameland, tot een bezoek aan een cactuskwe-
kerij, bedrijfsbezoeken bij lokale ondernemers
of gezellig samen eten. Maar ook voorlichting
over het invullen van formulieren, bijeen-
komsten voor mantelzorgers, gymclubs en bil-
jarten om beweging te bevorderen. Bovendien
ontwikkelen wij wijksteunpunten en organi-
seren we samen met Vrijwillige Hulpdiensten
het Repair Café. Kortom, ons team is van vele
markten thuis,” vertelt Sjaak trots.
Op welke wijze speelt SWO/E in op het feit dat ouderen langer thuis blij-ven wonen?“ We stimuleren zoveel mogelijk de zelfstan-
digheid van burgers uit de gemeente Epe. We
gaan dus geen dingen overnemen, maar pro-
beren het sociale netwerk van bijvoorbeeld ou-
SWO/E Welzijn & Ondersteuning Epe
Samenwerking voor maximaal welzijn
“ Wij gaan ervan uit dat iedereen mee moet kunnen
doen en geloven in het principe : Meer welzijn =
Minder zorg”
23
deren in te schakelen. We zien vaak dat
het sociale netwerk kleiner wordt bij het
afnemen van mobiliteit, door verminderde
gezondheid, waaronder dementie of het
overlijden van een partner. Dan proberen
wij het sociale netwerk te activeren. Wijk-
steunpunten helpen daarbij, daar kunnen
we samen met andere partijen dagbe-
steding organiseren voor verschillende
doelgroepen die daar samen komen.”
Vindt daar dan ook de samenwer-king met Viattence plaats?“ Ja, dat is een van de zaken waar wij
samenwerken met Viattence. Samen
met Viattence en Woonzorg Unie Veluwe
realiseren we dagbesteding. We hebben
ook gezamenlijk een plan bij de gemeente
ingediend om de toekomst van de dagbe-
steding van onder andere ouderen veilig
te stellen. Wellicht dat de bestaande en
mogelijke toekomstige wijksteunpunten
hierin een rol kunnen vervullen. Dit mede
met het oog op de nieuwe Wet maat-
schappelijke ondersteuning (Wmo). We
maken daarbij zoveel mogelijk gebruik
van bestaande initiatieven en bijvoorbeeld
panden. Doel is om groepen in de wijk
zelf erbij te betrekken en initiatieven voor
activiteiten te laten ontplooien, SWO/E
en de andere partijen ondersteunen waar
nodig. Onze beroepskrachten als inspira-
tors om burgers zelf aan de slag te laten
gaan.”
Wat levert die samenwerking de ouderen van de gemeente Epe op?“ Allereerst laagdrempeligheid, wij hebben
directe contacten met de ouderen die thuis
wonen. Bij beginnende dementie kunnen
wij hen al in contact brengen met organi-
saties zoals Viattence om gerichte zorg
en ondersteuning te bieden waar nodig.
Wij activeren het sociale netwerk en zij
zijn de ogen en oren voor de medewerkers
van Viattence die in de thuiszorg werken,
daarmee kunnen ouderen ook langer thuis
blijven wonen. Door de wijksteunpunten
komen ouderen bovendien in aanraking
met andere burgers uit de wijk en dat helpt
ook weer het sociale netwerk te versterken.
Wij ervaren dat als een groot voordeel van
het meer samenwerken en staan er open
voor om meer
‘buurthuiskamers’ te helpen realiseren.“
Wat is de belangrijkste les die jij en je team hebben geleerd de afgelo-pen tijd?Terwijl Sjaak even nadenkt: “ Eigenlijk leren
we nog iedere dag. De maatschappij is voor
velen heel ingewikkeld geworden. Maar
toch zien we dat ook ouderen vaak veel
meer kunnen dan ze zelf denken en weten.”
Het team van SWO/E
Bredewold is uw betrokken, creatieve en productieve partner
in o� line & online communicatie. Communicatie
die informeert, prikkelt, enthousiasmeert, overtuigt en activeert.
a Rondweg 76, 8091 XK Wezep t (038) 376 33 90 w www.bredewold.nl � � �
Bredewoldactiveert !