Olivera Lučić

ВИРУСИ

• Ne dišu• Ne hrane se• Ne kreću se• Ne rastu • Ne mogu samostalno da se razmnožavaju• Vidljivi samo pod elektronskim mikroskopom• Nemaju ćelijsku građu• Izgrađeni od čestice VIRIONA koji čine bjelančevinasti omotač (kapsid) i

nasljedi materijal (DNK ili RNK)

Živi? Acelularni organizmi.Šta su virusi?

lat. VIROS- živi otrov

Ćelija kao „fabrika“ virusa

1. Virus ulazi u ćeliju i „napada“ nasljedni materijal u jedru.

2. Virus blokira jedro ćelije.3. Sinteza proteina i replikacija

DNK virusa.4. Nove virusne čestice

napuštaju ćeliju.

• Virusi se razmnožavaju samo u živim ćelijama. • Parazitiraju na bakterijama, protistima, gljivama, biljkama i životinjama.• Viroze- virusne bolesti

VIRUSNE BOLESTI ČOVJEKA

Načini širenja i prenošenja Simptomi bolesti

Bjesnilo (lues) Ujedom zaražene životinje, kontaktom sa zaraženom pljuvačkom životinje (vuk, lisica, pacov, mačka, pas)

Razdražljivost, gubitak sna, povraćanje, glavobolja, paraliza, smrt

Grip (influenca)Vazduh, putem direktnog kontakta sa sekretima inficirane osobe, kapljičnim putem (kijanje, kašljanje) i preko prljavih ruku

Osjećaj opšte slabosti, kijavicom, vrtoglavicom i jakom glavoboljom. Nakon toga pacijent osjeća bolove u mišićima, zglobovima i kostima i jak umor.

Жутица (hepatitis) Zaražena voda i hrana Muka, povraćanje, groznica,

natečena jetra

Dječja paraliza (poliomyelitis)

Poliovirus, jedan od enterovirusa, širi se gutanjem vode zagađene inficiranim izmetom. Infekcija se iz crijeva širi cijelim tijelom, ali su mozak i kičmena moždina najteže zahvaćeni.

Povišena temperatura, jaka glavobolja, ukočen vrat i leđa i duboka mišićna bol. Ponekad se u pojedinim područjima kože javljaju čudni osjećaji, poput utrnulosti ili neobične osjetljivosti na bol. Zavisno od toga u kojem su dijelu mozga i kičmene moždine patološke promjene, bolest se može zaustaviti ili napredovati do slabosti ili oduzetosti u nekim mišićima.Najteža komplikacija polia je trajna oduzetost.

VARICELLAE – OVČIJE BOGINJE

Izvor zaraze je osoba oboljela od „ovčijih boginja" ili odrastao obolio od Herpes – Zostera.

Malaksalost, povraćanje, glavobolja, bolovima u mišićima i zglobovima, ne rijetko povišena telesna temperatura, i tada je bolesnik već zarazan.Slijedi eruptivni stadijum varičele, tj. pojava vezikuloznog osipa – vezikula – vodeni mehurić, praćen svrabom. Ospa izbija na mahove, prvo na trupu

Meningitis

Najčešći uzročnici su enterovirusi koji se šire putem direktnog kontakta sa sekretima

inficirane osobe, dok se neke druge vrste mogu preneti kapljičnim putem (kijanje,

kašljanje) i preko prljavih ruku i ovaj način je načešći za širenje virusa kod male djece.

Virusi se mogu preneti i indirektnim kontaktom, recimo preko kontaminirane čaše, kao i putem kontaminirane hrane i

vode (recimo nehigijenski bazeni).

povišena tjelesna temperatura, glavobolja, povraćanje, ukočen vrat, a mogu da se jave i osjetljivost na svetlo, bolovi u vratu i mišićima, preosetljivost.

Zauške(Parotitis) Pljuvačkom

Virus napada pljuvačne žlijezde, pa zauške možete prepoznati po otoku ispod uha i donjem dijelu vilice. Otok se može javiti samo sa jedne ili sa obje strane lica. Ako se javi sa obje, često jedna strana otekne par dana pre druge. Zauške prati i visoka temperatura (od 38.3 C) i otežano gutanje, pričanje, glavobolja, bolu u uhu i gubitak apetita. Postoji vakcina.

SIDA (AIDS) Seksualni kontaktom, preko krvi zaražene osobe, upotrebom zaraženih igala

Razara imuni sistem, smrtonosna bolest

Pričiji grip Kontakt sa zaraženom pticomGlavobolja, bolovi u mišićima, groznica, kašalj, kijavica, smrtonosna bolest

Žuta groznica komarac Povraćanje, groznica, može biti smrtonosna bolest

Kožni herpes

Dvije su osnovne vrste virusa herpesa simplexa. Virus herpesa simplexa tip 1 (HSV-1) obično je vezan za infekciju usana, usta i lica, oralni herpes. HSV-1 se prenosi slinom (poljupcima), te zaraženom hranom i pićem (i kašljanjem i kijanjem). Herpes simplex-virus tip 2 (HSV-2) povezuje se s oštećenjem genitalne sluznice (sluznice polnih organa) i prenosi se polnim kontaktom, genitalni herpes. Obje vrste virusa vrlo su zarazne i prvi se simptomi javljaju 1 do 2 nedjelje nakon kontakta sa zaraženom osobom.

Najčešće se javlja na donjoj usni, mada se promjene mogu proširiti i na nos, obraze, uši, vrat, grudni koš i šake. Na mestu gdje će se javiti erupcija vezikuloznih promena javljaju se prodromalni simptomi u vidu svraba ili bola. Promjene se povlače tokom 8-10 dana.

Humani papiloma virus (HPV) infekcija

Virus se širi direktnim kontaktom sa zaraženom kožom i sluzokožom. Pri tome nije neophodno da postoji oštećenje istih, ali svakako pogoduje infekciji,. Genitalni HPV može inficirati i sluzokožu gornjeg dela respiratornog sistema, konjunktivu oka, ali osnovni rezervoar za sve viruse je sluzokoža i koža genitalnog trakta oba pola, pa je HPV infekcija najčešće posledica polnog kontakta sa zaraženom osobom.

Većina infekcija ovim virusom nije opasna po život (ili bar to do danas nije poznato). Humani papiloma virusi stvaraju epitelne tumore kože i sluznica. Veoma su uporni i otporni na razne ljekove.

EbolaVirus se može dobiti dodirom krvi ili tjelesne tečnosti inficirane životinje (obično majmuna ili velikih ljiljaka). Muškarci koji prežive zarazu ebolom, mogu da polnim putem prenesu zarazu još do dva mjeseca.

Simptomi tipično počinju od dva dana do tri nedjelje nakon inficiranja virusom, groznicom, gušoboljom, bolovima u mišićima, i glavoboljom. Slijede mučnina, povraćanje, i proliv, zajedno sa smanjenom funkcijom jetre i bubrega. Tada neki ljudi počinju da imaju probleme sa krvarenjem.

Zapamti!

Meningitis

Najčešći uzročnici su enterovirusi koji se šire putem direktnog kontakta sa sekretima inficirane

osobe, dok se neke druge vrste mogu preneti kapljičnim putem (kijanje, kašljanje) i preko

prljavih ruku i ovaj način je načešći za širenje virusa kod male djece. Virusi se mogu preneti i

indirektnim kontaktom, recimo preko kontaminirane čaše, kao i putem kontaminirane

hrane i vode (recimo nehigijenski bazeni).

povišena tjelesna temperatura, glavobolja, povraćanje, ukočen vrat, a mogu da se jave i osjetljivost na svetlo, bolovi u vratu i mišićima, preosetljivost.

Zauške(Parotitis) Pljuvačkom

Virus napada pljuvačne žlijezde, pa zauške možete prepoznati po otoku ispod uha i donjem dijelu vilice. Otok se može javiti samo sa jedne ili sa obje strane lica. Ako se javi sa obje, često jedna strana otekne par dana pre druge. Zauške prati i visoka temperatura (od 38.3 C) i otežano gutanje, pričanje, glavobolja, bolu u uhu i gubitak apetita. Postoji vakcina.

SIDA (AIDS) Seksualni kontaktom, preko krvi zaražene osobe, upotrebom zaraženih igala Razara imuni sistem, smrtonosna bolest

Pričiji grip Kontakt sa zaraženom pticom Glavobolja, bolovi u mišićima, groznica, kašalj, kijavica, smrtonosna bolest

Žuta groznica komarac Povraćanje, groznica, može biti smrtonosna bolest

Kožni herpes

Dvije su osnovne vrste virusa herpesa simplexa. Virus herpesa simplexa tip 1 (HSV-1) obično je vezan za infekciju usana, usta i lica, oralni herpes. HSV-1 se prenosi slinom (poljupcima), te zaraženom hranom i pićem (i kašljanjem i kijanjem). Herpes simplex-virus tip 2 (HSV-2) povezuje se s oštećenjem genitalne sluznice (sluznice polnih organa) i prenosi se polnim kontaktom, genitalni herpes. Obje vrste virusa vrlo su zarazne i prvi se simptomi javljaju 1 do 2 nedjelje nakon kontakta sa zaraženom osobom.

Najčešće se javlja na donjoj usni, mada se promjene mogu proširiti i na nos, obraze, uši, vrat, grudni koš i šake. Na mestu gdje će se javiti erupcija vezikuloznih promena javljaju se prodromalni simptomi u vidu svraba ili bola. Promjene se povlače tokom 8-10 dana.

Humani papiloma virus (HPV) infekcija

Virus se širi direktnim kontaktom sa zaraženom kožom i sluzokožom. Pri tome nije neophodno da postoji oštećenje istih, ali svakako pogoduje infekciji,. Genitalni HPV može inficirati i sluzokožu gornjeg dela respiratornog sistema, konjunktivu oka, ali osnovni rezervoar za sve viruse je sluzokoža i koža genitalnog trakta oba pola, pa je HPV infekcija najčešće posledica polnog kontakta sa zaraženom osobom.

Većina infekcija ovim virusom nije opasna po život (ili bar to do danas nije poznato). Humani papiloma virusi stvaraju epitelne tumore kože i sluznica. Veoma su uporni i otporni na razne ljekove.

Ebola

Virus se može dobiti dodirom krvi ili tjelesne tečnosti inficirane životinje (obično majmuna ili velikih ljiljaka). Muškarci koji prežive zarazu ebolom, mogu da polnim putem prenesu zarazu još do dva mjeseca.

Simptomi tipično počinju od dva dana do tri nedjelje nakon inficiranja virusom, groznicom, gušoboljom, bolovima u mišićima, i glavoboljom. Slijede mučnina, povraćanje, i proliv, zajedno sa smanjenom funkcijom jetre i bubrega. Tada neki ljudi počinju da imaju probleme sa krvarenjem.

http://www.bionet-skola.com/w/Biologija

*imuniglobulin protiv hepatitisa B (HBIG) se daje novorođenčadi HbsAg + majki** ukoliko nije ranije primljena daje se u 12 godini tri doze (nulti mjesec, posle mjesec dana i posle 6

mjeseci)V vakcinacija

R revakcinacija (prva, druga, treća doza vakcine po redosledu davanja vakcine)DTP vakcina protiv difterije, tetanusa i velikog kašlja koja sadrži toksoide difterije i tetanusa i

inaktivisanu korpuskulu Bordetella pertusis. Daje se do navršenih pet godina života.DTaP vakcina protiv difterije tetanusa i velikog kašlja koja sadrži toksoide difterije i tetanusa i

acelularnu pertusis. Daje se do navršenih pet godina života.DT vakcina protiv difterije i tetanusa koja sadrži toksoide difterije i tetanusa. Daje se do navršenih 7

godina života.dT vakcina protiv difterije i tetanusa za odrasle koja sadrži toksoide difterije i tetanusa. Redovno se

daje od navršenih 7 godina života do navršenih 14 godina života.TT vakcina protiv tetanusa koja sadrži toksoid tetanusa. Vakcina izbora nakon navršenih 14 godina

života. Može se davati i mlađim osobama ukoliko nema prethodno navedenih vakcina.OPV živa oralna tritipna polio vakcina protiv dječije paralize koja sadrži sva tri tipa živa oslabljena

poliovirusa. Daje se zdravoj djeci od rođenja do 14 godina. Vakcina izbora do navršenih 12 meseci života.IPV inaktivisana polio vakcina protiv dječije paralize. Daje se u slučaju imunodeficijencije i kao prva

doza za započinjanje vakcinacije djece sa navršenih 12 mjeseci života.MMR vakcina protiv malih boginja, zaušaka i crvenke - rubeole koja sadrži žive ali oslabljene viruse

malih boginja, zaušaka i crvenke. Redovno se daje od navršenih 12 meseci do navršenih 14 godina života.HB vakcina protiv hepatitisa B dobijena genetskim inženjeringom, sadrži prečišćeni HbsAg. Prva doza

se daje u porodilištu, druga za mjesec dana, a treća 6 mjeseci nakon prve doze. HBIG se daje kod akcidenta sa infektivnim materijalom i kod novorođenčadi HbsAg pozitivnih majki, po preporuci u prvih

12 sati, u dozi koju propisuje proizvođač (kao i IV doza vakcine u skladu sa Pravilnikom).Hib konjugovana vakcina protiv oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa B.

• Оdržavanjem lične higijenе

Zaštita od virusnih infekcija?

• Održavanjem higijene životnog i radnog prostora

• Higijena namirnica

• Redovnim vakcinisanjem

https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=MXCu1Ayza7I

https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=6G9eh9NvJcM

https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=HJM4qhLMv3Y