wapen-munitie test - groeperingen derby/wapenmuntest.pdf · de schutter zijn immers meestal veel...
TRANSCRIPT
Wapen-munitie test
- Groeperingen
(Ref: www.defensivecarry.com)
Guido VANDEVELDE
Trainer A
1. Waarom?
Elke sportschutter komt er snel achter dat niet elke soort munitie even goede resultaten geeft. Naar
gelang de munitie verschilt de grootte van de groepering in de schijf. Sommige munitiesoorten geven
zelfs aanleiding tot haperingen bij het vuren. Het is niet zo dat de duurste munitie de beste is of de
goedkoopste de slechtste. Ook verschillende loten van dezelfde fabrikant kunnen gevoelige
verschillen geven. Verschillende wapentypes schieten niet noodzakelijk vergelijkbare groeperingen
met dezelfde munitie (zie voorbeeld 3).
Het feit dat er altijd een spreiding is van de invalspunten in de schijf, is te wijten aan een aantal
imperfecties, o.a.:
- De speling bij de constructie van het wapen; - De speling bij de fabricatie van de munitie;
- De mate van goed samengaan van wapen en munitie;
- De fouten van de schutter.
2. Hoe doen?
We willen dus die munitie zoeken die het best past bij ons wapen. Als men het beste uit zijn
pistool/revolver/geweer wil halen, is men genoodzaakt om wapen-munitietesten te doen. Ideaal
doet men dit in een wapenbank (een soort bankvijs). Enkel zo kan men de menselijke factor
uitsluiten bij het schieten.
Een “Ransom Rest” is een voorbeeld van een goede testopstelling voor handvuurwapens.
(Ref: www.shootingtimes.com)
Heeft men geen wapenbank, dan kan het zittend schieten met een vaste wapensteun ook al enige
idee geven van de kwaliteit van de munitie in uw wapen. De fouten van de schutter worden hier
evenwel niet 100% vermeden natuurlijk.
(Ref: www.amazon.com ,Caldwell Pistolero Handgun Shooting Rest)
Ook voor geweer zijn er tal van modellen in de handel verkrijgbaar. Hieronder enkel modellen van
HySkore. (Ref www.midwayusa.com)
3. Wat doen?
De testomgeving moet natuurlijk windvrij zijn. De schootsafstand is best die van wedstrijden: 10m
voor luchtdrukwapens, 25m voor handvuurwapens, 50m voor geweren in Cal .22LR en 100m of 300m
voor geweren in zwaar kaliber. De bankvijs moet op een vaste installatie gemonteerd worden. Het
wapen moet op een goede en correcte manier bevestigd worden in de bankvijs.
Koop per soort munitie één doos (50 schot). Per soort doe je 5 à 10 schoten opwarming. Schiet
vervolgens een groeperingen van 10 schot. Eventueel kan je dit 2 à 3 keer herhalen. Voor de
overgang naar een volgende soort, ga je door de loop om de residu’s van de vorig munitie te
verwijderen. Deze kunnen namelijk de volgende munitie beïnvloeden. Maak de nodige
aantekeningen (soort munitie) bij de groeperingen op de schietkaarten zodat er zich achteraf geen
vergissingen kunnen voordoen bij het toekennen van de metingen.
Na de test in de bankvijs is het aangeraden om met elke munitiesoort ook te schieten uit de vrije
hand. Dit om de goede functionering van de munitie in het wapen te testen op de manier zoals je
normaal zou schieten. Voer bij pistolen ook een snelvuurtest uit: 5 schoten snel achter elkaar. Zo kun
je de snelle opeenvolging van voeding, kamering, afvuring en uitwerping controleren. Kijk ook na of
uw wapen niet te snel vuil wordt waardoor er zich ook eerder dan normaal haperingen kunnen voor
doen. Vooral pistolen in Cal .22 LR hebben soms te lijden van te vettige munitie. Door vetophoping
aan de kamerrand, wordt de patroon niet helemaal in de kamer geduwd. Bij de actie op de trekker
duwt de slagpin de munitie verder in de kamer. De slagpin verliest aldus een deel van zijn kracht en
de impact op de rand van de munitie is te klein om te zorgen voor percussie van de patroon.
4. Hoe meten?
Er zijn meerdere manieren om een groepering te meten. De eenvoudigste en snelste manier is de
afstand van de meeste uit elkaar liggende inslagen te meten, inclusief de diameter van de munitie. Zo
heb je de diameter van de omschrijvende cirkel. Trek je van die afstand het kaliber af, dan heb je de
center-to-center afstand. Je kunt natuurlijk ook de afstand meten van de centers van de meest uit
elkaar liggende inslagen.
5. Wat kunnen we verwachten?
Voor luchtdruk wapens op 10m, kan je ongeveer gat in gat verwachten. Veel hangt ook af van de
snelheid van het loodje. Experimenteren met de gasregeling is dus de boodschap.
Voor handvuurwapens in Cal .22 LR op 25m, moet je in ongeveer in de “mouche” (binnen tien of
25mm) kunnen blijven.
Voor geweren in Cal .22LR op 50m, moet je ongeveer op de “10” kunnen blijven (10,4mm).
Voor sportgeweren op 300m, zou je mooi in de tien-ring moeten kunnen blijven.
Munitie die niet op de tien-ring blijft, is geen goede munitie voor het precisieschieten met uw wapen.
De foutmarge is dan te groot. Als alle soorten munitie een te grote spreiding hebben, is er
vermoedelijk iets mis met de loop. Bij geweren in groot kaliber kan de loop schade oplopen aan de
uitgang van de kamer. Dit komt doordat de hete gassen, na een groot aantal schoten, het metaal in
de loop wegbranden, de trekken verdwijnen dan. Bv. bij een sportgeweer in 6mmBR kan dat al
voorkomen na 5000 schoten. Dit is geen vast gegeven, maar is afhankelijk van de kwaliteit van de
loop. Gevolg is dat het projectiel niet meer de nodige rotatie krijgt om stabiel te vliegen of
beschadigd raakt en dan niet meer perfect aerodynamisch is. De oplossing hier is een nieuwe loop
steken.
Een ander voorkomend geval kan zijn dat de uitgang van de loop niet meer perfect is. Dit komt
meestal omdat de schutter bij het poetsen de beschadigingen zelf aanbrengt. De uitgang van de loop
noemt men de kroon en is egaal ingeslepen in 360°. Door met stalen poetsstok langs voor te poetsen
kan men de kroon beschadigen. De gassen ontsnappen dan ongelijkmatig en destabiliseren het
projectiel bij het verlaten van de loop. Oplossing hier is om de kroon opnieuw te laten inslijpen door
een wapenmaker (voorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=9MOlxPdnbww ).
6. Waar?
VSK beschikt over de nodige installatie te Mechelen om testen te doen met luchtdrukwapens, een
afspraak maken is wel nodig. VSK koopt jaarlijks verschillende loten loodjes aan om te testen en te
verkopen.
In Beveren-Leie bij Sint-Hubertus beschikken ze over een “Ransom Rest” voor handvuur wapens en
een bankvijs voor geweer op 50m (Cal .22LR).
Bent u sportief bezig op internationaal niveau, dan telt elk punt (of tiende van een punt). In dat geval
kun je ook een afspraak maken met de munitiefabrikant van uw keuze, om de testen in de fabriek te
doen. Je laat dan het gekozen lot in België leveren via de Belgische importeur. Je moet je dan wel de
verplaatsing getroosten natuurlijk. In Schönebeck (Am Elbe, GER) bij voorbeeld heeft Lapua/SK een
testbaan voor Cal .22LR. In Lapua (FIN) beschikt de producent over een schiettunnel van 300m.
7. Wat kopen?
Heb je de best passende munitie gevonden, koop dan een grote hoeveelheid van hetzelfde lot. Want
er kan zelfs een verschil zitten op verschillende loten van hetzelfde merk. Koop een hoeveelheid
zodat je minstens twee jaar voort kunt. Stockeer je nieuwe pas gefabriceerde munitie een jaartje in
een donkere, droge omgeving, zodat ze kan rusten. Dit geeft het voordeel dat de chemische
samenstelling van het kruit in de verschillende patronen gelijkmatiger wordt en dus betere resultaten
zal geven. Op het einde van het eerste jaar dat je met de nieuwe munitie schiet doe je opnieuw
munitietesten en koop je weer voor twee jaar munitie. Terwijl je het tweede jaar schiet, ligt je
nieuwe munitie te rusten. Zo heb je altijd de beste munitie voorhanden om te schieten en kom je
niet zonder te zitten.
De kostprijs is natuurlijk ook een aspect om in overweging te nemen. Uw budget en uw sportieve
eisen spelen ook een rol. Schiet u geen wedstrijden en bent u niet zo technisch onderlegt in het
schieten, dan spelen de laatste winst in cm of mm geen rol. Dan kunt u het doen met wat
goedkopere munitie met een voor u aanvaarbare grootte van de groepering. Schiet u wedstrijden
dan is goede munitie onontbeerlijk, maar dan hoef je nog niet de duurste te nemen. De fouten van
de schutter zijn immers meestal veel groter dan de imperfecties van de munitie. Voor schutters die
hoog op internationaal niveau bezig zijn, is alleen het beste goed genoeg. De prijs zal dan
waarschijnlijk ook navenant zijn.
8. Voorbeelden
Hierna volgen enkele voorbeelden van uitgevoerde testen.
In voorbeeld 1 werden de metingen voor een sportpistool in Cal .22LR gegeven met 10 patronen en
9 patronen. Zo kun je zien of er zich een afzwaaier bevond in de groepering. Om een idee te geven
van de dichtheid van de patronen wordt eveneens vermeld hoeveel patronen er in een cluster zitten,
d.w.z. inslagen die mekaar raken.
In voorbeeld 2 vindt u een vergelijkbare test met een sportgeweer in Cal .22LR.
In voorbeeld 3 vindt u een vergelijkende test met 3 pistooltypes met enkel de schotbeelden.
Meerdere testen voor handvuurwapens met vindt u op het internet o.a. op
http://ake_nordin.ownit.nu/frilans/index.html .
Voorbeeld 1: testresultaten voor een sportpistool in Cal .22LR.
Testgegevens:
Pistool: Walther GSP Expert Cal .22LR in Ransom Rest
Schootsafstand: 25m indoor te Beveren-Leie
Metingen: afstand van buitenkant tot buitenkant van meest uit elkaar liggende schoten
Testresultaten:
De test en de prijzen van de munitie dateren uit 2003.
Mun 10 schot 9 schot Cluster Prijs/50 bij Min 500 EA
Opm
Gpg(mm) Gpg(mm)
# patronen
Eley Tenex 27 26 7 12,39 € Fed Gold Medal 34 31 7 3,10 € Eley Pistol Match 24 20 10 4,96 € RWS Spec Match 48 34 2 7,85 € CCI Standart 38 34 3 1,50 € RWS Pistol Match 39 30 8 3,30 € Geco Pistol 31 29 3 2,50 € SK Pistol Match 30 29 6 2,85 € RWS .22 Club 35 29 3 2,70 € Eley Target Pistol 29 25 7 3,20 € 3 x hapering, kop te dik
SK Match 24 23 8 3,20 €
Codering van appreciatie van de groepering:
>=50mm
50>x>=40mm
40>x>=36mm
36>x>25mm
25>=x
De diameter van een projectiel in Cal .22LR is afgerond 5,6mm
Diameter van een center-10 is 25mm.
Diameter van de 10-ring is 50mm.
Codering van appreciatie van de cluster:
x>=7
7>x>3
3>=x
Cluster = een aantal patronen dat in elkaar hangt
Voorbeeld 2: testresultaten voor een sportkarabijn in Cal .22LR.
Testgegevens:
Karabijn: Anschutz Match Mod 1907 in Cal .22LR in “Rifle Rest”.
Schootsafstand: 50m indoor te Beveren-Leie.
Metingen: afstand van buitenkant tot buitenkant van meest uit elkaar liggende schoten.
Testresultaten:
De test en de prijzen van de munitie dateren uit 2008.
Mun 10 shot 9 shot cluster Prijs/50 Bij Min 500 EA Gpg(mm) Gpg(mm)
# patronen
Lapua Midas L 22 20 8 12,00 €
Lapua Super club 23 15 9 3,60 €
Lapua Center-X 25 20 8 ?
Lapua Signum 20 17 8 6,50 €
Lapua Master M 23 20 8 ??
Lapua Master L 19 17 10 ?
Eley Target Rifle 20 18 8 4,00 €
Eley Tenex EPS 22 15 9 12,50 €
Eley Club Xtra 20 17 8 3,80 €
Eley Sport 19 18 9 3,50 €
Eley Match (New EPS) 20 17 9 8,60 €
Eley Match EPS 26 19 5 7,50 €
Eley Team 16 14 10 6,50 €
RWS Rifle Match 33 22 6 4,50 €
RWS R50 18 16 9 14,80 €
Geco .22 Rifle 25 24 5 ?
SK Match 21 18 9 4,50 €
SK Pistol Match 18 17 8 4,5 €?
RWS Rifle Match(New) 24 22 9 4,20 €
Codering van appreciatie van de groepering:
x>=32mm
32>x>=26,5mm
26,5>x>21mm
21>=x>16mm
16mm>=x
De diameter van een projectiel in Cal .22LR is afgerond 5,6mm
Diameter van een 10-ring is 10,4mm.
Diameter van de 9-ring is 26,4mm.
Codering van appreciatie van de cluster:
x>=9
8>=x>6
6>=x
Cluster = een aantal patronen dat in elkaar hangt.
Voorbeeld 3: vergelijkende testresultaten voor 3 verschillende sportpistolen in Cal .22LR.
Ref: http://ake_nordin.ownit.nu/frilans/22lr/09/index.html uit “VapenTidningen” nr 6 van 2009.
Schotbeelden
van een
Hammerli SP20
Pardini SP
Feinwerkbau AW93
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.