ԳՄԴ 84Հց72 Ս 500

Երաշխավորված է ՀՀ Լուսավորության նախարարության կողմից

I). Մարկոսյան- ՄԱՅՐԵՆԻ ԼԵԶՈԻ (գործնական քերականություն)VII—VIII դասարանների համար Եր. 1995 թ- «Շաղիկ» — 160 էջ:

4806020200788 (01)-

ԳՄԴ 84.Հց72

ISBN 5-8079-1058-3 © «Շաղիկ» հրատ-, 1995

1. Ձեր դպրոցի մասին մանրամասն պատմի՜ր (ի՞նչն հս սիրում, ո՞րն է քո սիրելի անկյունը, ի՞նչն է քեց տխրեցնում, ի՞նչ կուզեիր փոխել):

2. Յուրաքանչյուր չարքի բառերի մեջ կրկնվող արմատներ՛ը գտի՜ր, դրանց ուղիղ ձևերը գրի՜ր և տրված բառերն արմատների միջոցով բացատրի՜ր.

ա) հլեէջ. Իջևան, իջնել, վայրէջք,բ) բանբեր, բանակոիվ. բանաստեղծ, բանասեր,գ) սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ:

3. Տրված ցայգ նախադասություններն իր»որ միացրու և, ու, կամ չադկապնհրից մեկով և բացատրի՜ր, թե երկրորդ նախադասության մեջ ընդգծված բառը ո՜ր դեպքում է դուրս գալիս:

Աղվեսը մի թուղթ գտավ: Աղվեսն այղ թուղթը տարավ գայլին: Թագավորը ժլատ ու աչքածակ եսրւլ էր: Թագավորը հրամայեց, որ կարասը իրեն տան:

Կղզին լճի հարավ-արևելքում էր: կղզին լճի հյուսիսային ափից տայ՚ւբհրվում էր թե՜ բուսականությամբ, jah' կհնդանի- ննրով:

Թեղճ կապիկը պիտի վարժվի նեղլիկ վանդակին: Կապիկն անրնդհատ պիտի փորձի դուրս պրծնել այդտհղից:

Զինվորն իջեցրեց բարովի կամուրջը: Չոր փոսի վրայով անցնելով՝ տիկինը մոտեցավ կոճղերին:

Մառախուղի միջից նախիրն էր մեզ ընդառաջ գալիս: Վա- րորդը մեքենան արգելակեց:

Կապիկը կես ժամում խժռեց իմ բերած բանանները: Մեր միջև կարծես թե բարեկամություն հաստատվեց:

Որպես խայծ, վանդակի մեջ հս ամհնագայթակղիչ բանաններդ կդնեմ: Նրան համոզելու համար տերն առաջինը կմտնի վանդակը:

4. Տեքստը վերականգնխր' նախադասությունների հաջորդականությունը փոխելով:

Նա պնդում է. որ նյւե մարդը ժամանակի և տարածության «միջանցքը» մտնի, կհայտնվի նորից նույն տեղում, սակայն ավելի վաղ ժամանակակետում: Նրանցից մեկը լույսի արագությամբ պիտի շարժվի, պտույտ գործի ու նախնական դիրքին դաոնա: Դոկտոր Բիփ Թոռնը Կալիֆոոնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի առաջատար ֆիզիկոսներից է: Նա պաշտպա- նեց այն վարկածը, որ ժամանակի մեքենայի կառուցումը լիովին հնարավոր է: Դոկտոր Թոռնի ներկայացրած ժամանակի մեքենայի նախագծում այդ «միջանցքը» գտնվելու է եյւկու մետաղե սկավառակի միջև: Մի քանի տարի առաջ գիտական աշխարհում նա մեծ իրարանցում առաջացրեց:

5. Ընդգծված բառերի ե բառակապակցությունների փոխարեն գրիկւ արված հոմանիշներից մեկը:

Մահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ հյուր էին Ֆրանսիայում: Այնպես եղավ, որ մի անգամ նրանց տարան մեծ ջրվեժի մոտ: կարծես թե սուխյւական ջրվեժ էր' գեղեցիկ m ձայնեղ. Ջուրը բյուրեղապակե

ilnin ջրհորին հասնելու հւսմար: Բանի՜ ժամ պետք է փորել նորից ու նորից փլչող ավաղը. մինչև որ փոսի հաաակին ջրիկ ցեխ երև ա. Անասյաաում ջուրը ոսկով են գնահատում: Նրա ամենափոքրիկ շիթերից անգամ հողի վրա բոցկլտում են խոտի վառ կանաչ կայծերը: Երբ մի ւոեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայից մարդիկ շտապում են տեսնելու այդ տեղը: Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր կտրելու. որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպե՞ս է աճում:

Իսկ այստեղ, Փարիւլում, այդ հրաչը հեղուկն այնպիսի' աոա- տությամբ է թափվում, կարծես անսպասելիորեն պատռվել է այն տկճորը, որի մեջ ամբողջ աշխարհի ջրի պաշարն է պահ- վու մ:

Ֆրանսիացի հյուրընկալը խնդրեր շարժվել առաջ. Բայց բեդվիններն ուղղակի չէին կարողանում այդտեղից հեռանար. Հրաշք էր, և նրանք երկյուղածությամբ դիտում էին:

- Սպասենք, մինչև ջուրր վերջանա,- խնդրեցին հյուրըն- կսղին:

Հայտնվի, նայելու, գահավիժում էր, զմրուխտ, հնչեղ, դեգերել, զնալ, դալիս է, ան ընդհատ, թվում էր, անցնել, հանկարեակի, կտրվի, կաթիլներից, նայում էին, համայն, վառվռում են, առաջ զնալ, սքանչացել էին։

6.Ի՞նչ կանեիր, եթե ժամանակի մեքենա ունենայիր, որը կարողանար անցյալի ցանկացած ժամանակակետ (պահ) տեղափոխել:

7.Ապ, դժ, տ ածանցներով կազւքի՚ր արված բառերի հոմանիշննրը:

Անգու՛յն, անբախտ, անգետ, անշնորհք, անարդյունք, անօրեն, անձն:

8. Բաոակապակցա թյուննևրի իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Ինքն իրենից գոհ. իրեն հավանող, իր կյանքի պատմությունը. ինքն իրեն կրթհլր. իրեն ժխտելը, իրեն սիրելը, իրեն կառավարելը:

9. Կետերը փոխարինի ր ներքնաւ! տրված համապատասխան բ աո հրով:

... արծիվն ա ... աղվեսը ... էին ապրում:

... գյուղացին ... բոներ ... թրուկին:

... մարդիկ ... նահանջում են ... գործից:Հզոր, խելարի, մեղավոր, կիրթ, հաշտ, պատահաբար,

պիտակցաբար, ամոթալի, ագահ։

10.Շարունակի՛ր և ավարտի՜ր տասը նախագ ասությամբ:

Ծովը խսւղադ էր քնած երեխայի նման: Արեր դհո չէէ1

ծագել. ն վաղորդայնի լռության մեջ ինչ-որ խոյւհու րւլ կար: Թվում էր. թե ամբողջ աշխարհն է խաղաղ քնած: Իայց մի մարդ միայնակ նստած էր ծովափի խոնավ ավաղին: Ի՞նչն էր այդքան վաղ ծովափ բերել նրան:

11.Նախագ ասությամբ yn'Ljy տուր, թե ի՛նչ են նշանակում հետնյալ բառերը՝ արի, սեր, հոտ, հոր:

Օրինակ' Վանեցի - Վանեցի մի տատ ունեմ:Ինձանից հնոու վանեցի վախը:

12.Ի՞նչ կանեիր, եթե ժամանակի մեքենա ունենայիր, որը ժամանւսկի ւ!եջ ցանկարած աղղու թյամբ ազատ տեղաշարժվեր:

13.Ընդգծւիսծ բազմիւ[ւսստ բառը յուրաքանչյուր նախադասության մեջ ի՞նչ իւ!աստով է գործածiJuiS. բացատրիր՜ դրա փոխայւեն փակագծևրոււ! տրված բառերից մեկր գրելով:

Լ. Ինչո՞ւ էր այդքան կոպիտ քանդակ առէդ:Կոպիտ է խոսում ընկերների հետ:Շատ կոպիտ դեմք ունի: (Անքաղաքավարի, տգեղ,

անճաշակ, անարւյնստ)2. Մեր նոր ընկերուհուն Նազելի են կոչում:

Եվ սրան է| իմաստուն են կոչո՞ւմ: (Անվանել, համարել)

3. Ինչ ասում է.ին. սուս ու փաս կատարում էր:Իմ գործը կատարեցի, կարո՜ղ եմ հեռանար Որոշումը որ չկա տա րի, չի հանգստանա: (Վերջացնել.

աներ իրագործել)4. Բաղում հարցերին մի ձևով հր պատասխանում,

լռումէր՛-

Դեռ լռում եմ. որ տեսնեմ, թե մինչև երբ Լ չարա թյուն անհլու:

Արձագանքները լռեցին: (Լուռ ւ1նալ, հաւքբերել. վերջանալ)

5. Ափսեները դրեց ւղահարտնը:Եկավ ու իր օրենքները դրեց:Ձեռքի գիրքը մի կերպ դրեց լիքը լցրած պայուսակն

ու դուրս եկավ: (Տեղավորել, հաստատել, խցկել, ձևացնել)

14.Յուրաքանչյուր րաոի իմաստը բառակապակցությամբ արաահայաի՜ր և գտի՜ր երկու խմբի բառերի նմա- նա թյունն ու տարրերու թյունը:

Ա. Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ՛

Բ. Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարհատ, պատմագիր, քանդակագործ:

15. II խմբի նախադասությունների կետադրական տարրերու թյունը գտի՜ր, այգ տարբերության պատճառը բացատրի՜ր: Բ խմբի նւսխաւ} ասություններն ի՜նքդ կետադ րիր:

11. ա) Հողմը մռնչաց, գալարվեց և խաոնեց ծովի ալիքները: Հողմը մռնչաց, գսղարվեց. և ծովի ալիքները լեռնացան:

բ) Գեմքը խաղաղ էր ու ողողվե| Էր մի զարմանալի լույսով: Գեմքը խաղաղ հր, ու աչքերում մի զարմանալի լույս հր ցոլամ:

զ) Մայորն անձամբ ցույց կտա կղզին կամ իր թիկնապահին կա զարկի ինձ ու ղնկցնլու:

Մայորն անձամբ ցույց կտա կղզին, կամ նրա թիկ-

Р. ш) Արևը Ժպտաց և արթնացրեց ծաղիկներին;Արևը ժպտաց ե ծաղիկներն արթնացան:

ր) Նա խոսում էր բարձր, խրոխտ ձայնով ու իր խոսքին տալիս էր տիրական շեշտ;

Նա խոսում էր բարձր, խրոխտ ձայնով ու դա նրա խոսքին տալիս էր տիրական շեշտ;

գ) Նա մեց թող սպասի ավտոմեքենաների կանգառում կամ էլ Ջհրալդի հետ միանգամից գնա հրավերքի սրահր:

Նա մեգ թող սպասի ավտոմեքենաների կանգառում կամ ինքն ու Զերալդը միանգամից գնան հրավերքի սրահը:

16. Երկու, խմբի գոյականների հոգնակին կազմի՛ր և օրինաչափությունը բացատրի՛ր:

Օրինակ 'դասագիրք - դասագրքեր, վիպագիր - վիպագիրներ:

Ա. Հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ;

Р. Մեծատան, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարհատ, պատմագիր, քանդակագործ:

17. Ուշադրությո՛ւն դարձրու, թե ը կամ ն մասնիկը բառին ի՛նչ օրինաչափությամբ է աւքհլանում:

Գործեր վադվան մի' թող: Գործն է անմահ: Գործն անմահ է: Ավելի քան հարյուր տարի նավշր մնաց ծովի հատակին: Նավն ավելի քան հարյուր տարի սուզված մնաց:

Ուսումնասիրում էր իրենց գյուղի բույսերդ: Իրենց գյուղի բույսերն էր ուսումնասիրում:

Սիրտ£ գործում էր օր ու գիշեր: Սիրտն օր ու գիշեր գործում է:

Հետքերդ տանում էին անտառ: Հետքերն անտառ էին տանում:

Աղեղնավորեր ներկաներին Ապառնում էր ու

Գինին կարասներում էին պահում: Գինին էին պահում կարասներում:

Տղան ցանկապատի ւ[րայու| թո ակ: Տղան էր ցանկապատի Վրայից թռչողը:

18.Հ,նաևություններից ո՜րն է (որո՜նք են) համապատասխանում տեքստին: Ընտրությունդ պատճառաբանի'ր: Կարող ես այլ հետնություն անել:

Արագիլին հար գրին.- Իմաստո՛ւն հավք, ինչո՛ւ եււ անվերջ մի ոտքի վրա

կանզ- նու մ:Պատասխա նեу.- Որպեսզի գոնե մի քիչ թեթևացնեմ աշքսարհի բեռը:Հետնա թյու և:ա) Մարդիկ մեծամիտ են ու յատ կարևորում են

իրենց: Նրանց թվում է, թհ իրենք են տանում աշխարհի հոգսը, և իրենցից է կախված, թե աշխարհն ինչպես է ապրում:

բ) Կա մարդ, որ այնքան բարի է. որ աշխարհին ու մարդկանց նեղություն չտալու համար պատրաստ է «մեկ ոտյփ վրա>՝ ապրելու: Իր կյանքը կդժվարացնի, միայն թե ուրիշների համար հեշտ լինի:

գ) Ծույլ մարդիկ, իրենց բան ու գործը թողած, ամբողջ օրը կարծես աշխարհի հոգսն են հոգում:

դ) Կան պարծենկոտ մարդիկ, որոնք իրենց ամհնասովորա- կան արարքները շատ են կարևորում ու դրանք վեհ գաղափարներու] բացատրում:

ե) Բոլոր մարդիկ սլիւոի մեկ ոտք ունենան, որ երկրի բեռը թեթև լինի:

ղ) Մարդիկ պետք է հարգեն ղիմացինների սովորությունները և րլրանց վերաբերող ավե|որրյ հարցեր չտան, թե չէ երբեմն շատ անհեթեթ պատասխաններ կլսեն: Ամեն ինչ չէ, որ բացատրելի է:

Է) Մարդիկ այնքան եսասեր ու շահամոլ են, որ երբեք, մի թռչունի չափ անգամ չեն մտածի իրենց երկրի մասին:

19.Տրված բարդ բառերի առաջին մասր (արմատը) փոխելով' նոր բարը բառեր ստացի՛ր ն բոլոր բաոնրր բացատրի՛ր:

Ոսկեշար, բսպմաււբադ, բազկատարած, զնդացիր, ստրր֊ կահոգի. սիրահոժար, մեղմանվագ. սառցալեռ, բանաձև, գտդաադոդի:

20.Ընդգծված բառերն ու բաոակապակցա թյուննե րր փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:

Օրինակ 'Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: - Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:

Հայոց աշխարհում. Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաչ՜ քով լի ու ձեռքով չկերտվաե կոթող կա: Դա Արարատն 1, երկինք սլացող, մեկուսի լեռների զանգված' կոնի նմանվող զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրարուխ- նհր են:Մասսի Ժայռե րով պատ վաե գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սսի գագաթի մասը նույնւզհս քարերով հահկվահ է: Լանջերը կտրտված են ճառագայթի ձև ու նեցող ձորակներով ու հեղեղատներուի Լանջերին խոտով առատ արոտներ ու թփուտներ կան. ներքնի գոտում' այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: <նում լեռը հռչակված էր որւզես արքաների որսատեղի:

Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելքի լանջի խորխորատը, հայտնի «Մտսյաց վիհ» անունով, որ դագա թ ին մոտ (մերձ) մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժիդ:

21. Թիվ ցույց տվող բառերը գտի՛ր: Դրանց հետ առարկա b գործողություն ցույց տվող բառերը (գոյականներն ու բայերր) ի՜նչ թվով (եզակի՜, թե՜ հոգնակի) են գործածվում:

Գտածոն յոթանասուն միլիոն տարվա հնություն

Փոքրիկ հովիվը ևրեսուն-երևսունհինգ գառ էր պահոս!: Մի օր երհքր գայլի րաժին դարձտւի

Հիսուներկու շենքից տասներեքը կառուցվել է:Տասներկու օր մնաց քարանձավում, մինչև որ

անձավի մա աքը բացվեց:Բացատում ընկույզի չորս ծւսո կա:Միայն մի քաղաքում' Րոմբհյու մ. մարդիկ յոթանասուն

լեզվով ու քարրաոով են խոսում:

22. Փորձի՛ր պաւոասխա՜սել, թև'ա) ով ե՛րր կարող է ասն|' «ես».բ) ով ո՛ւմ է ասում' <դու».գ) ո՛ւմ մասին !յն ասում' •■նա»:

23.Նախագ ասություններդ համապատասխանաբար ահղադրի՚ր տեքստում: Տրված և ստացված տեքստերդ համեմատի՛ր:

Մի վարժապետ իրեն մեծարելու հատուկ ծեսեր էր մշակել սաների համար: Օրինակ' երր փռշտում էր. երեխաները ոտքի էին ելնում ու. ւսւէեն վանկի վրա ծափ զարկելով, միաբերան վանկարկա մ.

- И-ոՈղ-ջու-թյուն, վար-ժա-պհ'տ...Մի անգամ այս վարժապետդ պարանը Փաթաթեց

մեջքին ա իջավ ջրհորը, որ ծարաւ) երեխաների համար ջուր հանի: Պարանն էլ երեխաներն էին րոննլ:

Հանկարծ նա փռշտաց: Երեխաներդ տեղնուտեղը բաց թողեցին պարանն ու միաբերան վանկարկեցին.

- Ա-ոող-ջու -թյուն, ւ[ար-ժա-պե՚տ...Վարժապետդ չհաս ցրեց շնորհտկա|Ո1 [պան

հայտնել:•ժամանակին մի վարժապետ կար: Վարժապետը

շատ էր սիրում, որ մարդիկ իրեն մեծարեն: Վարժապետը երեխա- նեըին բադ արից դուրս էր Աւարեր Г.т տով ջրհորի ոստն օդն ու պատերի թացությունը վարժապետի բիթը մտան: И ի իաւրխու [ ջրհոր գտան: Պարանի ծայրն սատիճանաբայւ րաց Լին թողնում:

24 Ձհր բակի մասին պատմի՜ր (մանրամասն նկարագրի՜ր. վերաբերմունք արտահայտի՜ր) և սյատմա թյունդ վերնագրի՜ր;

25. Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրի՜ր փակագծում դրված բառերն ու բառակապակցությունները:

... ձայնը գլուխն էր գցում: (երգել - ե՜րբ)Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար ...:

(վախենալ - ին-*Ի'«)

Թեյը ... յտափեց: (տանել - ե՞րբ)Կենսախինդ մարդիկ վախենամ են ...: (լուրջ, տխուր

կամ ծանր երևալ - ինփ՜ց)Ու Մոսկվա ... առաջ մի երկու օրով ման է գալիս

հարագատ վայրերում; (գնալ - ինչի՜ց)Մեղր ... մի կաթիլ գետին թափնց: (լցնել - ե՞րբ)26. Йп մասին պատմի՜ր (ո՞ւմ Ա ի՞նչ ես սիրում,

ո՞րն է քո սիրելի զբաղմունքը, ինչո՞վ ես ուրախանում, ի՞նչն է քեզ զարմացնում, ի՞նչ զգացումներ ես ունենում) ն պատմությունդ վերնագրի՜ր:

27. Առանձնացրո՜ւ այն բառերր, որոնք ժխտական նախածանց (բառի սկզբում դրվող ածանց) ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ. տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

28. Տեքստի 11 և Р մասերում ընդգծված բայերի ժամանակների տարբերությունը վերացրո՜ւ ՝ Ա մասի բայերը դարձնելով Р մասի բայերի նման:

Ա.Մի խեղճ գյուղացի ծերացած ե ուժատ եզ ուներ ու շգէ՜ տեր, յտն ինչպես ազատվեր բեռ դարձած անասունից? Որոշեց տանեյ շուկա, ծախեր Եվ քանի որ առևտրի փորձ չուներ, դիմեց իր դրացուն.

- Եզս հալից ընկել է. ի՞նչ կլինի՝ օգնիր, տանենք շուկա, ծախենք:

՜ ^£РЬи վրա.- պատասխանեց դրացին:Դրացին խոսքաշեն ու լհգվանի մարդ էր, շուկայում

սկսեց գովաբանել եզին.- Մյ նցը. լա՜վ եւլը. էն կողմն եկեք, մի էստե՛ղ նայեցեք:

Հո հր չէ, Ասաված վկա, գոմե՛շ է, գոմե՜շ...P. Հավաքվում են մարդիկ, Ո1 11Ш շարունակում է.- Գիտե՞ք' ի՜նչ ուժեղ է. առանց գույգի գութան է

քաշում: Էնքան խելոք է ու հեգ. որ կարող եք հա՛մ բարձել, հա՛մ լծել:

Մարդիկ լսում են, քննարկում, ձեռք տալէս եգանը, բայց ամենից ուշադիր եգան տերն է լսում■ Լսում, լսում է, մեկ էլ դառնում դրացուն ՈԼ ասում.

- Չէ, ախպե՛ր, ես իմ ապրանքը չեմ ծախում: Որ էղքան լավն է, ես կբանեցնեմ, էլի՜:

29.Նախադասության բառերը փոխարինի՛ր հոմա- նիշննրով (որը որ հնարավոր է)' աոանց նախադասության միտքը փոխելու:

Օրինակ' «Արքա՛, անկարելի է քո պահանջը բավարարեշը, մեկ այ[ բան խնդրիր»,- հորդորում էր իմաստունը: - «Թագավոր. անհնար է քո կարգադրությու նը կատարելը, մի ուրիշ բան պահանջիր»,- հորդորում էր իմաստունը:

Թագավորի երեսը տեսնելու համար էր այդքան երկար ճամ-' փան կտրել:

Էրեխաներն իրենց համար պար էին գալիս, հետո՛ շուռ գալիս, իրենք իրենց ծափ տալիս ու ուրախանում, աշխարհքով մեկ լինում:

Լուսանում է. սարի ետևից դուրս է գալիս արևը:Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած գրույց էինք

անում:«Թե ուգում եք, որ չմեռնեմ.- ասում է թագավորը,-

գնացեք ու անմահական ջուրը բհրեք, որ խմեմ ու վեր կենամ տեղիցս»:

30.Կետերը փոխարինի՛ր տրված' ժամանակ ցույց սոխդ բառերից մեկով:

Մարդկությունը ... ամեն ինչ չէ, որ իմանում է իր մոլորակի մասին: ... հայտնաբերում են դամբարաններ

Բրյոաելի (Բելգիայի մայրաքաղաքն է) օդե|ւհա թաբանական ինստիտուտում ... տագնապ հնշհցրին: Սարքերն սուում էին. ոք .... պիտի ուժեր երկրաշարժ լիներ: Մարդիկ ... իմացան, որ ... ինստիտուտից հինգ կիլոմետր հեոու մի դահլիճում հպան֊ դական նշանավոր մի ռոք խումբ էր համերգ տալիս:

«Սեպտեմբեր», «հոկտեմբեր», «նոյեմբեր», «դեկտեմբեր» ամիսների անուններն ... իրականությանը շեն համապատասխանում. որովհետև նշանակում են յոթերորդ, ու թերորդ. իններորդ, տասներորդ, իսկ իրականում դրանք իննից տասներկուերորդ ամիսներն են: Այդ անհամապատասխանա թյունն առաջացավ .... երբ մարդիկ հրաժարվեցին այն օրացույցից (հռոմեական), որտեղ տարվա առաջին ամիսը մարտն էր:

... կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նորածին երեխաները շեն սիրում ջազը ն սիրով լսում են քնքուշ, մեղեդային երաժշտություն:

ճապոնական ւ!ի ընկերություն ... սկսելու է գրպանի հեռուստացույցների արտադրության:

Մինչև հիմա, հանկարծ, մոտ ժամանակներս, վերքերս, հիմա, ինչ-որ ժամանակ, արդեն, ուր որ կ, այսօր, ավե/ի ուշ, տյդ ժամանակ, այն ժամանակ, այս պահին*

31.Շարունակի՜ր և ավարտի՜ր տասը նախադաս») թ- յամբ:

Արտաքուստ հանգիստ ու խաղաղ սպասում էր:Միայն մերթ ընդ մերթ ժամացույցին նետած հայացքներն էին մատնում, որ շտապում է: Վհրջաւզևս ավտոբուսը եկավ: Մոտեցավ, ուզում էր բարձրանալ, բայց սևեռուն ինշ-որ հայացք նրան ստիպեցշրջվեր

32.Ըստ տրված կաղապարների, բարդ նախադասություններ կազմի՜ր:

Եթե ................. ապա ..................:Բանի որ ............ հետևաբար ..........:

33.Նախադասա թյուն բայերը ժխտակա՛ն դարձրու և ստացված ա արված նախադասա թյուննհրի մտքերը համեւէաաի՚ր:

Եթե վագոնավարն ուրիշ ուղիներ փնւորի. տրամվայը գծերից դու րս կգա:

Այդ ուղտերին կտեսնեք, եթե կենդանաբանական այգի գնաք:

Եթե փղի վրա հարձակվեն, նա էլ ժանիքը գործի կդնի: Փիղն իր կնճիթով վերից վար ջրում է իրեն, երբ շոգ է լինում:

Եթե սագը աս դվում ՛է. ուրեմն անձրև է գալու: Իսկ եթե մի ոտքի վրա է կանգնում ու գլուխը թաքցնում թևի տակ. սաստիկ ցուրտ է լինելու: Երբ սագերը դեպի հարավ են չվում, ուրեմն ձմեռը մոտ է:

Հոդի մեջ որ փոս գտնեն, բույն կսարքեն:34.Ընդգծված բառերի տարբերությունը

բացատրի՛ր: Իմաստի տարբերությունն ի՞նչ ձևով է արտահայտվում:

ա) Մեր պարտեղում վարդի թուփ է աճում: - բ) Մեր պարտեղում վարդի թուփ ենք աճեցնում:

ա) Ջերմասեր բազմաթիվ բույսեր ու կենդանիներ ոչնչացան ու անհետացան: - բ) Ցուրտը բազմաթիվ ջերմասեր բույսեր ոչնչացրեց ՈԼ անհետացրեց:

ա) Գարնանը ձյունը հալվում է ՈԼ գո լորչիանոլմ: - բ) Գարնան արևը ձյունը հալեցնում ու գոլորչիացնում է:

35.Բառակապակցություններ կազմիր' հարցոււք արտահայտող բառերը գոյականներու! փոխարինելու!:

Վկայել ի՞նչ (ինչի՞ մասին):Հավատալ ո՞ւմ (ինչի՜ն):Հավատացնել ի՞նչ (ինչի՞ մասին):

36.Նախադասա թյունննրը համապատասխանաբար տեղադրի՚ր տեքստում: Տրված և ստացված տեքստերն ինչո՞վ են տարբերվում:

ԱՄՆ-ի Նյա Ջհրսի նահանգում մի փոքրիկ քաղաք կա: Արդեն հարյուր տարի է, ինչ այնտեղ կիրակի օրը

Է «լռության օր»: Այր օրը տրանսպորտի երթևեկությունն արգելված Լ: Թերթերն աոաքվում են հեծանիվներով: Փողոցները ծանր, թուջե շղթաներով ցանկապատվում են ու փականքով փակվում:

Բաղւսքի ահու bp От շեն Գրուով է:Յոթ հօպ ար բնակիչ ու նի:Բաղ ար ի փողոցներու մ ոչ մի ճռռոց ու հոնղյուն

չես լսի:Մա՛րդ են. հանկարծ մեքենա վարելու

գայթակղությա- ■ նր չտրվեն:Երկարատև բանավեճերից հետո մի

բացառություն է արվել:

37. Յուրաքանչյուր հարցին ւզաւոասխանելիս նախադասության մեջ բառերի դասավորությունը (շարադասությունը) փոխիր այնպե՛ս, որ կարևորվի հարցական բառին պատասխանող բառը:

Օրինակ ’ Պինգւ[ինների լճա1լը վերակառուցելու բարդ և հրաշալի սրան ունեմ:Լ Ռ՚վ ու հի պլան: • Ես ու նեմ պինգվինների ւճա- կը վերակառուցելու բարդ և հրաշայ)ւ պլան: 2. Ունեն թե' շուն ես ւճակր վհրակաոուցեւու պլան: - Ունեմ պինգվինների ւճակր վերակառուցելու բարդ և հրաշալի պւան: 3. Ի՛նչ պլան ունեմ: - Պինգվինների լճակը վերակառուցելու բարդ ն հրաշռղի պլան ունեմ: 4. Ինչպիսի՛ պլան ունեմ: • Բարդ ե հրաշողի պլան ու նեմ՝պինգվինների լճակը վերակառուցելու:

Երեկոյան գազանանոց այցելողների բազմությունը նոսրանում ԷՀ

1. Ե՞րբ է բսպմությունը նոսրանում:2. ГГр բազմությունն է նոսրանում:3. Ի՜նչ է լինում բազմությունը երեկոյան:Ջրավազանը սուզվողը Հրից կանաչ մազերով դուրս

կզաւ1. Ո՞վ դուրս կգա:2. Որտհղի՞զ կանաչ մազերով դուրս կգա:

Երկրաբանները Ս ահա րա անապատ ի տակ, շորս հարյուր քսան մետր խորության վրա պատահաբար ծով են հա յտնաբե րե ր

1. Որտե՞ղ են հայտնաբերել ծովը:2. Ովքե՞ր են հայտնաբերել ծովը:3. Ինչպե՜ս են հայտնաբերել ծովը:4. Ի՞նչ հն հայտնաբերել գիտնականները:քաղցրահամ Հրէ հսկայական պաշարները անապատը

ծաղկուն մարգագետինների կարող են վերածեր1. Ինչե՞րը կարող են մարգագնսփների վերածել

անապատը:՝2. Ի՞նչը կարող է մարգագետինների վերածել ջուրը:3. Ջուրն ինչի՜ կարող է վերածել անապատը:

38. Այս արւէատնհրի կրկնությամբ իմացածդ բոլոր բառերը գրի ր (արմատն ի՞նչ փոփոխության է ենթարկվում):

Օրինակ ՚ սառ - սարսուռ, սարսռսղ. սարսռազդու:Թիո. բառ, գիռ, մուռ:

39. Նախադասությունն րնդարձակի ր' ավելացնելով բառեր կամ բառակապակցություններ, որոնք բնութագրեն (նկարագրեն, բնորոշեն) գործողություն կատարողին:

Որդիներն անհանգստանում էին:Ընկերդ արդեն գնացել է:Արշավախումբը վերադարձավ լեռնհրից:Բո երգը գրավեց մարդկանց:40. Կետերի փոխարեն փակագծում դրված

բայերը գրի՞ր պահանջված ձեով:Այդ նամակը ... նա գունատվեց: (կարդալ - ե՞րբ)Ամբողջ երեկո ... հոգնած' դուրս եկավ զբոսնելու:

(կարդալ ՜ ինչի՞ց)Այդ տունը ... սպասում էր որդու վերադարձին:

(կառուցել ՜ ե՞րբ)

Չգիտես ինչու, վախենում էր իր վերջին կամուրջը մինչև վերջ (կառուցել - ինչի՞ց)

Ականջները խշշում էին ամբողջ օրն այղ աղմուկը (լսեյ- Ինչի՞ց)

Իրիկնապահին տուն ... մի անգամ էլ հիշեց խոստումր: (դաոնալ - ե՞րբ)

Վիրավորվել էր ընկերոջ' առանց պատճառի հետ ...: (դառնալ - ինչի՞ց)

Վրա-վրա .... նիհարել էր: (հիվանդանսղ - ինչի՜ց)... միշտ էլ նիհարում է: (հիվանդանսղ - ե՜րբ)41.Գործողության անունը դարձրո՜ւ այդ

գործողության հետ կապված գործիքի, առարկայի անուն (ո՜ր ածանցներով կազմեցիր այդ բաոեյւը):

Բհրել, գրել, կապել, քամել, թակել, ըւհղհլ, բացել, գործել, խաղալ. ուտել, խմել, հագնել, ձգել, փակել, խթանել, փաթաթել, ճոճել. գանձել, զսպել. սղել (կարճացնել), ջնջել, ծածկել, կապել, օրորել:

42.Տհքսւոը համառոաի՜ր' չորս, հետո էյի վեց նախադասություն հանելով (անհրաժնշաու թյան դհւզրոււէ բառեր ավելացրո՜ւ կամ փոխի՜ր):

Երկու ընկեր անապատով գնամ էին:Ընկերներից մնկր ծարավից թուլացավ, րնկավ: Իսկ

մյուսը, որի մոտ ջու ր կար. ոչ օգնեց ընկերոջը, ոչ էլ նույնիսկ ջուր տվեց: Թողեց, հեռացավ: Աղետյալը վերջին շնչում ընկած մնաց:

Բարեբախտաբար եկավ, մի քարավան հասավ այդտեղ:Մարդիկ կիսաւ1նռ տղային գտան, ջա ր տվեցին ու նրան ուշքի բհրեցին: Տղան, նորից առույգացած, շարունակեց ճամփան:

Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ ընկերոջը: Բան չասաց, լուռումունջ շարունակեց ճամփան:

Երբ լեռնոտ մի կածանով էին անցնում, ջտր չտվող ընկերը սայթաքեց, ընկավ ու չկարողացաւ] ոտքի կանգնել: Ոտքը կոտրվել էր:

Ընկերը նրան շալակն առավ, մեծ դժվարությամբ տարաւ} հայրենի քաղաքը, հասցրեց տուն, կնոջ մոտ: Ու հրաժեշտ տվեց.

- Էհ. մնաս բարով, եղբա՜յր: Բանի կանք, դու

4.1. ա) Տրված բայերը պատճաոակա՚ն դարձրու: Պատ- ճառական դարձնւււլ մասնիկն ընդգծի՛ր:

Օրինակ՝ խոսել - խոսեցնել (խոսեցրի),վախենալ - վախեցնել (վախեցրի)

Վազել, պարել, աշխատել, ատել, կարմրել, սովորել, խմել, շփոթել, լռել, վստահել, հագենալ, մոտենալ, մերձենալ:

ր) Ստացված պատճառական բայերով բառակապակցություններ կազմիր' ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով:

44.Spijiud բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով'նոր բարդ բառեր ստացի՛ր և բոլոր բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:

Բառապաշար, վիրաբույժ, միամիտ, սևահոգի, մանրազնին, սրբատաշ, մազապուրծ, փայտահատ, մթնկա, դյուրահավան, մրրկածեծ, որմնադիր:

45. Հարցերին պատասխանի՛ր:Ո՛ր առարկայի մասին ենք* ասում' «սա», որի մասին'

«դա», որի մասին' «նա»:Ո՛ր բաժակի մասին ենք ասում' «այս բաժակը», որի

մասին' «այդ բաժակը», «այն բաժակը»:

46. Ի՛նչ բառով կարոդ ես փոխարինել Ա ե Բ շարքերի րնդգծված բառերը: Փորձի՛ր երեքական նախա- դասու թյուննհր կազմել որպիսի ե որպեսզի բաոն- րո վ:

Ա. Ծովը սաթի մի այնպիսի կտոր ափ նետեց, որպիսին աղջիկը դեռ չէր տեսել: Հյուրը չափազանց շոյված եր. ի՜նչ ընդգծված վերաբերմունք, որպիսի' ընդունելություն:

P. Նա շատ վաղ Էր արթնացել, որպեսզի հասցներ կատարել խոստացածը: Մի քանի քար առաջ եկավ, որպեսզի լավ տեսնի հուշարձանը:

47. Ընդգծված pump փոխարինի՞ր արված բառերից մեկով:

ա) Վիրավորված ընկավ ձիուց Ոև օգնություն կանչեց: Ծաղրուծանակից վիրավորված հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

(իա ցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած)

բ) Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերընրան գրավեցին՛.

Որոշել էր անպայման գրավել այդ բերդը., որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

(տիրանալ, սեփականեր նվաճել, հրասլուրե լ, հմայել)գ) Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կանգնեցնելու:Հարկավոր է կանգնեցնել այդ վիրավորական

խոսակցությունը:Էլեկտրական լարհրի համար այստեղ մի սյուն են կանգ-

նեցրել:(բարձրացնել, վեր հանել, ոտ րի հանել, հաստատել,

կերտել, շինել, կաո֊ուցել, կասեցնել, դադարէ ցնե լ)

48. Բառակապակցություններ կազմի՞ր'հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Ընկնել' ո՛՜ւր:Ընկած լինել' որտե՞ղ:49. Տրված պարց նախադասությունները

բարդաց- րռ՞ւ' ավելացնելու! փակագծում տրված հարցին պա- տասխանոդ նախադասություն (կարող ես նախադասությունները կապող անհրաժեշտ բառեր ավելացնել):

Օրինակ ՛Վստահ բացում եմ դուռը: (ո՛ւմ) - Վստահ բացում եմ նրա դուռը, աք բարյացա1րտ/ է իմ նկսւտմսւմբ: Կամ' Վստահ բացում եմ դուռը, ումից ջերմ ընդ ու նեյ ու թյու ն եմ ակնկալում:

Ձկնորսի ցանցը մի ձկնիկ ընկավ: (ինչպիսի՞)Նայում էի ծովի ալիքներին: (ո՞ր)Նավից ապշահար հետևում էին հնդկացիներին; (ո՞ր)Ամբողջ օրը շրջելուց հետո հասանք դղյակին: (ո՞ւմ)

50.Տրված բարդ րաոնրի իմաստներն արաահայաի՚ր բառակապակցա թյուննհրով:

Գահընկեց. իշխանազուն, արևացա ն, արյունարբու, արքայանիստ, դյուրաբեկ, գավաթակից. դրկից:

51. Բարդ նախադասության րնդգծված մասը հանիր:

Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը, որն ապշեցնում էր մարդկանց դեռ հնադարում. Բեոփսի բուրգն է:

Մհքսիկայում տարածվում է ֆուտբոլի ւէի նոր տեսակ, որիԺամանակ դաշտ են թողնում կատաղած ցուլին'.

Ամազոնի ավագանում մի հետաքրքիր ծաո է աճում, որիցտեղացիները կաթ են ստանում:

Նորվեգացի հայտնի ճանապարհորդ, հետագոտոդ ու գրոդ Թուր Հհյերդալը նորից ու ղևորվեց Զատկի կղզի, որը խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում է: Այս անգամ նրան ճանապարհորդության են հանե| քարն հսկայական բանդակները, որ կղզոլ ափերի մոտ են գտնվում և տասնվեց դար ւււոաջ են ստեղծվեր Ովքե՞ր են դրանց հեղինակները, ինչպե՞ս են դրանք մի քանի կիլոմետր հեռու գտնվող քարհանքից հասցվեյ այդտեղ: Բսան տոննանոց արձանները, որոնցից մի քանիսի բարձրությունն ութ մետրի է հասնում, կանգնած են ուղղահայաց դիրքով:

Նրա վրանը լիքն Լր թխվածքի Փշրանքով, քանի որ թխվածքից բացի ոչինչ չէր ուտում:

Հարազատները հաջողություն մաղթելու փոխարհն մի անգամ էլ լա՞վ դնգստեցին Փղիկին. շնա յած որ նա շատ քաղաքավարի խնդրեց դադարեցնել ծեծը:

Հնագետներին մի քանի ամիս է պետք, որ առանց վնասէ լու մ ամ ուռից ու տիղմից մաքրեն ծովի հատակից գտնված անտիկ սափորը:

Անապատներում, որտեղ կատաղի ու քմահաճ քամինե* րից տուժում են և' մարդիկ, և' կենդանիները, քաւես էներգիան կարեփ է օգտագործել տնտեսական նպատակներով:

Մասնագետները պնդոււ! են, որ ծովափնյա մի քանի

52.Տեքստը փոխադրի՜ր ll ավարտի՜ր Նրան հաջոր դող հետևություններից նրանցով, որոնք տեքստից ևն բխում:

Ագռաւ]ին աղավնու շորորա ն բայ/բը շատ դուր Լկաւք: «Աստ- կած վկա,- шишу ինբն իրեն.- ես /.[ պիտի այդպես շորորամ Փորձ եց֊փորձ և у. տեսակ'շի ստաւյկու մ, ինբն ադավնու պես բայ - յել շի կարողանում: «Էն.- шишу,-ի՜նչ հիմարությա ն.- ակեյի յակ է ' նորիր պապերիս նման բայ/եմ»: Փորձեր, տեսակ, որ պապերի բայ/բն է[ Լ մոռացեր Այդ օր կանի у ագո ակր ո ՛շ շորորա/ Լ l/սւրոդանում. ո՚շ էլ ուղղակի բայլել. րատկոտում է:

Հետնա թյու ն:ա)Մարդ թոդ չփորձի ո։ րիշների նման ապրել ու իր

բնայ- թից չբխող բաներ անել, թե չԼ անհարմար վիճակի մեջ կրնկնի: բ) Մարդը որ ինչ-որ բան շատ ու սրտանց ցանկանա, անպայման ուզածին կհասնի:

գ) Ավելի |ավը դաոնալու համար մարդ պիտի անընդհատ շուրջը նայի, ուսումնասիրի ու սովորի:

դ) Եթե մեկն անընդհատ փորձի ուրիշներին ընդօրինակել, սեփական ոչինչ չի ունենա:

ե) Բնությանն իր շնորհները հավասար չի բաժանամ մարդկանց. իսկ մարդիկ դժվար են հաշտվա մ այդ անարդարա թյան հետ և անընդհատ փորձում Է՛ն ինչ-որ բան աղվել:

զ) Մարդուն միշտ ուրիշի ունեցածն է ավելի րււվր թվամ. Փոխանակ իրեն ու իր մեջ նայի, մարդը աչքն անընդհատ ուրիշի ունեցածին է գզում:

53. Թիվ ցույց տվող բասերը գտի՜ր: Աոայւկա ցույց տվող բւաւհրր (գոյականներր) ո'ր դեպքում են հոգնակի ձեով գործածվում նրանց հետ:

Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա մասնակցեց: Մասնակիդ հարյուր իննսունվեց երեխաները նույն երգը երգեցին:

Երբեմն, սառնամանիքների1 Ժամանակ, երկնքում երկու կամ հրել) արե է երեում: Մի անգամ 1868 թ. աւդրիլի իննին, m րւպ- յուն երկնքում միաժամանակ ութ

54.UUP նախադասությունները համեմատի՜ր li տարբերությունները գտի ր:

Ա. Եթե դիվանագետն ասում է «այո», ուրեմն մտածում է. «Կարող է պատահել»: P Դիվանագետն «այո» ասելիս մտածում է. «Կարող է սլատահել»:

Ա. Եթե ստում է. «Կարող է պատահել», ուրեմն մտածում է «ոչ»: P. «Կարող Լ պատահել» ասելիս մտածում Լ «ոչ»:

Ա. bph ւսսոււէ է «ոչ», ուրեւՈւ դիվանագետ չէ: P. «Ոչ» ասելու դեպքում դիվանագետ չէ:

Ա. Լոձի պողպատյա սայրերի ե սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոններն այնպիսին են, որ գործարանում աշխատող տղամարդիկ պարտավոր են չսափրված ներկայա- նւսլ աշխատանքի: P. Ըստ Լոձի պողպատյա սայրերի և սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոնների, գործարանում աշխատող տղամարդիկ պարտավոր են չսափրված ներկայանալ աշխատանքի:

Ա. Գործարանի մուտքի մոտի հատուկ վարսավիրւսնոցում նրանց սափրում են այդտերլ արտադրված սայրերով, որպեսզի այդպես ստուգեն աշխատանքի որակը: P. Գործարանի մատքի մոտի հատուկ վարսավիրանոցում նրանց սափրում են այւլտևց արտադրված սայրերով' այդւցես ստուգելով աշխատանքի որակը:

55.Նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կաւք շաղկապական րաոով միացրո՛ւ (անհրաժեշ- տաթյսւն դեպքում գրանցում որոշ փոփոխություննե՛ր արա):

Գառնուկը ջրհււրում մի բան տեսավ: Դա դաշտում տնսնե- |իս կփախչեր: (ինչ որ)

Պապն այդ օրը պատմում էր: Աղջիկը դա ւխւղուց էր աղամ իմանալ: (ինչ որ)

Պայմանը սա էր: Գիքորը պիտի տունը մաքրեր, ամանները լվանար, ոտնամանները սրբեր: (որ)

քերականության մասին մի բան եմ լսել: Դա բոլոր

Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվհլ:Եգիպտոսի տեղը չգիտի: (որովհետև ^ւա/'քանի որ)

Ամեն գարնան երկու հակառակորղնհրի հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր: Ձմռան պարապությունից ավելի ուժ ու եռանդ ստացած' նրանը ավելի կատաղի էին դառնում: (որովհետև, քանի որ)

Առակագիր Եցոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան: Այնտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծադրել ու բարկացնել: (որտեղ)

Ծարավ այծը մոտեցավ ջրհորին: Ջրհորում աղվեսն էր նստած: (որտեղ)

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր: Նա զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ: (որը)

Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ: Նրան հարցներ ճանապարհի մասին: (որպեսզի, որ)

Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան: Քերականություն սովորի; (որ. որպեսզի)

56.Նախադասությանը ինչպե՞ս, ի՛՞նչ ձևով ե ինչ- ՀսՏն հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացրո՞ւ:

•Հանգստացած թագավորը նստեց:Հանդարտված առյուծները կանգնեցին նրա

գահավորակի մոտ:Հիվանդ մարդը դեղ խմեց:

57.Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրի ր փակագծում տրված բառերի հականիշները:

Փարիզում անցորդներից մեկը ...(բարակ) անձրևի տակ ընկավ: ... (չորանալ) պաշտպանվելու համար թևի տակի նկարը ... (իջա՛նել) գլխի վրա ու վազեց: ... (հաստատ) աշխարհում ... (արդեն) ոչ ոք անձրևից այդպիսի ... (էժանագին) «անձրևանոցով» չէր ...(հարձակվել):

Տեսնելով անցորդի գլուխը պաշտպանող նկարը, դեպքի ... (կամավոր) վկան' ոստիկանը, զարմանքից ... կռել): Նա ճանա- >եց Գյուստավ Կուրբնի ... (աննշան) «Քնած շիկահեր կինը» կտա

վը: Թանգարանից հափշտակված այգ նկարի վերատպված օրինակները հենց այդ օրը ... (հավաքվել) ոստիկաններին: Նկարը յոթ հարյուրից ութ հարյուր դոլար էր գնահատված: Ոստիկանը մարդուն ... (առաջնորդել) մինչև նրա բնակարանը, որտեղ ... (կորչել) ... (նույն) ժամանակներում ... (նույն) անդերից գոգացված նկարների ամբողջ պատկերասրահ:

- Ավելի ... (վատ) էր մինչև ոսկորներս ... (չորանալ),- ... (ուրախություն) ասաց գողը, երբ նրան ... (բաց թոկնել):

58.Սկզբից աասը-ւոասնհրկու նախադասություն ավել սոյր ո'ւ, որ ամբողջական ահքսա դաոնա:

Մեծ-մնծ քայլերով կտրհց-անցավ բակն ու վազելով մոտեցավ փոստարկղին: Նամակն արագ հանեց գրպանից, գցեց արկ- ղը:'Վհրջ: Ձեռքերը թափ տվեց ու գնաց առաջ

59.Պատմությունը փոխադրի՛ր ներկա ժամանակով (այսպես՝ «Մրջյունը մի Ժամանակ մարդ է լինում և զբաղվում է հա ցահաաիկ մ շա կե լո վ

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր և զբաղվում էր հացահատիկ մշակելով: Բայց նա չբավարարվեց իր աշխատանքի պտուղներով. նախանձեց և գողություն արեց: Այդ ագահության պատճառով Զեսը զայրացավ և նրան միջատ դարձրեց: Բայց նոր կերպարանքի մեջ էլ նա բնույթը չփոխեց ու մնաց դաշտերում ու կալերու մ վազվզող, ցորենի ու գարու պաշար հավաքող:

60.Զսա արված հետևության, պատմի՛ր տեսած, լսած կամ կարդացած մի պատմություն:

Սուտասանը որ իմանա' սուտը բռնող չկա. ինչ ասես կհնարի:

61.կետերի փոխարեն մի արմատ գրի՛ր և երկու բարդ բառ կազմի՛ր:

Օրինակ 'դեմ(բ), .... գրել - դեմ(ք), նկար, գրել- դիմսԽկար. նկարագրել:

Գայլ....կուլ, ոսկի....արձակ, դեմ(ք),.... գիր, մայր գլուխ.զբոս(նել). . .գործ, ընկեր....առատ, մեծ....արժան,

62.Տրւ|ած նւսխսււ] ասությունը համառոտի՜ր. դարձրո՜ւ ւ{եց-յոթ րաոանի նախադասության տարբերակներ: Բւսնի' նախադասություն է ստացվամ.

Կապիկների վանդակի մոտ կանգնած՛ տասր րոպե մետա- դացանցի արանքից փրչոտ ձագուկներին էի շոյում՝ հակառակ Բիլի անհամբերության ու շտապողականության:

63.Ուրիշի ուղղակի խոսքը գտիր կհտադրությւսնն ու շադրու թյո՛ւն դարձրու: Ե՜րբ է ուղղակի խոսքը չակերտների մեջ գրվում:

Ա. Աոաջին մոլորակի վրա մի թագավոր էր ապրում: Ծիրա- նիով ն կնգումի մորթիով պճնված' նա բազմել էր շատ հասարակ. րայց, այնուամենայնիվ, փառահեղ իր գահին:

- Ահա ն հպատակը,- բացա կանչեց թագավորը' տեսնելով Փոքրիկ իշխանին:

«Այղ ինչպե՜ս ճանաչել),- անցավ Փոքրիկ իշխանի մտքով.- չէ՜ որ ինձ առաջին անգամն է տեսնա մ»:

Փոքրիկ իշխանը մտածում էր. «է1յսքան բարձր սարից այս ամբողջ մպորակը և նրա վրայի մարդկանց կտեսնեմ»: Բայց նա ասեղի նման բարակ ա սուր ժայռեր տեսավ միայն: .... «Ինչ տարօրինակ մոլորակ է.- մտածեց Փոքրիկ իշխանը.- բոլորովին չոր է և աղի. ամբողջովին պատած է ասեղներով»:

Բ. «Բոլորը բնության օրենքներին են ենթւսրկվամ. նույնիսկ երբ նրան են հակադրվում, նրա հետ են գործում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ցանկանում են նրւս ւլելք գործել»,- ասել է Գյոթնն:

Գյոթեն գրել է. «Բնության ւղսակր սերն է: Աիայն սիրո մի- ջոցու] են մոտենում նրան»:

Գ. Շվեյցարական Ալւզեյւում ճանապարհորդներին ծսւղիկ- ներր չքաղհ|ու կոչ են անում: Այլք կոչերն արված են' ազգային հոգհբանու յպու նր հաշվի առնելով: Ֆրանսերեն մակսւգրու \л- յունն ասա մ է. «Ծաղիկներով հիացեք, բայց մի' սպանեք նրանց»: j Կոչն անգ] հրեն հնչում է որպես քաղաքավարի խնդրանք, «խնդրու մ ենք՝

64 Տհքււտր վերականգնիր պարբևրու թյունների հա- ջորդ ականա թյու նր փոխեցայ:

Փոխանակությունը պարզեցնելու համար մարդիկ փորձում էին իրրե փոխանակման միջոց ծառայող ամենահարմար առսւր- կան գտներ Անասունը, մթերքն ու մորթեղենը, որսյես փող. հարմար շէին, որովհեսմ! խնամք Լին պահանջում ու շուտ էին փչանում: Մարդիկ սատիճանարար հասկացն) էին. որ փողը ոչ թե ժամանակավոր, այլ մշտական ու հաստատուն պիտի լիներ: Նան դիմացկուն լիներ, որ ձեռքից ձեոք անցնելիս շուտ չփչանար: Թե jab լիներ, որ. կրելը հեշտ լիներ: Իսկ արժեքը ե' եղան ու տան. ն' նավի ու հողակտորի, ե՛ւ ցանկացած այլ առարկայի արժեքի հետ պիտի համեմատվեր: Ու պիտի րաժանվհր մանր մասերի, որ մանր առարկաների գնումներ էլ կատարւխին:

Բայց փոխանակություն կատարելը բարդ էր. քանի որ իրերն ու մթերքները տարբեր արժեքներ ունեին: Արժեքը ւյախւ]ած էր նրանից, թե ինչքա՛ն աշխատանք էր ծախսվել այս կամ այն առարկան կամ մթերքն ստանալու հասար, կամ րլրանբ ձեռք բերհ|ու համար ի՛նչ դժվարություններ ու վտւսնգներ էին հաղ- թահարվնր Սհկ ոչխարի դիմաց, օրինակ, կարելի էր երկու կացին կամ չորս սափոր կամ էլ ւ1հկ անդրավարտիք ստանալ, իսկ հովազի ժանիքներից ու ճիրաններից պատրաստված աւցա- րանջանի փոխարեն՝ նւախճլ կամ ւէի զույգ եզ:

Հազարաւկակննր առաջ մարդիկ չգիտեին, թե ի՛նչ է փողր. ւզարզաւզես զանազան առարկաներ էին ւիոխանակում միմյանց հետ: Բրրո տները խեցե ամաններ ու սաւիորննր էին տալիս, դարբինները' դանակներ, կացիններ ու նետերի ծայրապանակներ, երկրագործները' հացահատիկ, յուղ, գինի, անասնապահ- Նհրր' միս, բուրդ, կաշի, հարլթանակած մարտիկներն էլ'իրենց գերիները:

Դրա հետ նոր ւցահանջ ծագեց: Հարկավոր էր, որ ամհ- նամանր մասերի բաժանելու Ժամանակ էլ փողի րնդհւս- նուր արժեքը չփոքրանար: Օրի սակ, եթե մորթին

65 Մխայ կազմված պատճառական բայերն ուղւլի՚ր:

Բ-նեցնել. հաշտեցնել, լռացնել. ուտացնել, լսեցնել, ճհրմա- կեցնհլ. կարմրացնել, վախացննլ. աշխատացնել, հնչեցնել, պար- ւլեցնել, ցավեցնել, վստահացնել, ծառայացնել, ապրացնել:

66.Տեքստից հանի՜ր այն նախադասությունները, որոնք նկարագրում են նախորդ կամ հաջորդ նախադասության գործողության տեղը, ժամանակը, ձեր: Տրված և ստացված տեքստերը հաւքհմատի՚ր:

Արդեն մաթն ընկնում էր, ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր: Մի ուլիկ հոտից հետ ընկավ: Գայլը հասավ նըան ու բոնեց: Գյուղն էլ շատ մոտ էր:

Ուլիկն ասաց.- Գիտեմ, որ քո գոհն եմ, ու վերջը պիտի ուտես ինձ:

Րայց մի խնդրանք ունեմ՝ սրինգդ նվագիը, պարեմ, հետո կեր:

Գայլը նվագեց:Նա շատ բարձր ու գայլավարի էր նվագում: Շները լսեցին ու ընկան նրա ետևից: Փախչելիս գայլը շա ո եկավ դեպի ուլիկը: Նա ասաց.

- Տեղն է ինձ, մսագործն՝ ո՜ւր, երաժիշտն' ուր:

67.Րառակաւդակցություննհր կազմիր'հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Տիրապեւոել ինչի՞(ն):Տիրել ի՞նչը, (ինչի՞ն), ո՞ւմ:Գավանհլ ինչի՞ն:68.Սկզբից տասը-տասներկու նախադասության

ավհլացրո՞ն, որ ամբողջական տեքստ դաոնա:Ի՜նչ պատժնլ, ի՜նչ բան: Հայրը բակում կանգնած, բթի

տակ խորամանկ ժպտալով նրան էր ղիմավորում: Ի՜նչ լավ է, որ ամեն, ինչ լավ վերջացավ:

69.Առաջին նախադասությունը փակագծոււէ գրված բառով միացրո՛ւ երկրորդին (անհրաժհշության դհւզ- քաւ1 որոշ փոփոխություններ արա):

Որսորդներն իրենց շների հետ հայտնվեցին: Վախկոտ

Աղվեսն ուտսմ էր խախաե| պայմանն ու դուրս թռչել: Այծը նախատեց աղվեսին: (հենց որ. երբ)

Կարապները չէին ադամ ապրել մարդկանց մոտ ու երգել նրանց համար: Ծիծեռնակները ծաղրում էին կարապներին: (քանի դեռ, այնքան ժամանակ)

Մեղաները չէին ուղում իրենց մեղրր մարդկանց տալ: Նրանք որոշեցին խայթոցով վնասհլ մեղրը տանողներին: (ուստի. հետևաբար)

Մի բան ծածկում էր աղբյուրն ու գուռը: Դա ընկած էր քիչ հեռու, թափթփված ճյուղերի մեջ: (ինչ, ինչ որ)

Ծովի ջուրը չի խմվում: Ծովին հասնելը փրկություն էր թվում: (թեև. չնայած, բայց)

Ձեռքը մեկնեց անկարգին բռնելու: Մտքինը նրան պատժե- լը չէր: (թեև. չնայած, բայց)

70.Հիմնավորի՛ր «Լք արդկությանը ժամանակէ մե~ քենա է անհրաժեշտ»:

71. Ցուրաքանչյուր նախադասության մեջ ո՜ւմ են ցույց տալիս նա, էնքը {նրանք, էրենք) բառերը (դերանունները):

Օրինակ 'Տղայի հայրն իրենով է պարծենում: - Հորը:Տղայի հայրը նրանով է պարծենում: - Տղային:

Տղան ընկերոջ մասին ասում էր, որ նա վախենում է օձի լեղվից, մինչդեռ էնքը գիտե. որ օձերը յհղվով միայն հոտոտում ու շոշափում են:

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին, նա էրեն այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է:

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին, ինքը նրան այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է:

Ծերունին տղայի կողքին էր մանկությունն էր հիշում:Ծ՜երունին տղայի կողքին նրա մանկությունն էր

հիշում:Գայլն էրեն հսոէոզում էր, որ էնքը չի վախենում շներից:Գայլը նրան համոզում էր, որ նա չի վախենում շներից:

72.Նախադասու թյան ամեն մի բաոը կամ բաոակա պակցությրսնը հարցական բառով փոխարինի՛ր ն բանի հարցական նախադասություն կարող հս' ստացի՛ր:

Բրիստին Լիսկեիչը փոքրիկ միայնակ առագաստանավով շուրջերկրյա ճանսայայւհորւյություն կատարեց երկիր մոյորա֊ կի ?ուրջր:

73.Տրված աեքստերր համեմատիր, տարրերու թյուն֊ ննրը գտի՛ր ե մեկ նախադասությամբ գրի՛ր, թհ այդ տեքստերն ինչով են տարբերվում:

11. Հին Իաբելոնում գետի ադտոտման մեղավորը մահապատժի էր ենթարկվում: Պետրոս Մեծը Սիրիր էր աքսորում այն պետերբուրգցինհրին, որոնք լվացքաջուր էին թափաւք Նևան: Իսկ այսօր մարդկու թյան ունեցած ամբողջ ջուրն է ենթակա վտանգի: Մարդիկ անխնա թունավորում ու կեղտոտում ե'՛ գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները, և դհռ ուրախանում են:

Հին Եգիպտոսի գրերի ւէհջ «գգվել» հիերոգլիֆն արտահայտվել է թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ չէին հասկանում այդ տարօրինակ զուգորդումը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդպիսի դիրք ընդունում:

Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկնհրն ահավոր վախենում են: Նրանք ջրի մակերևույթի մոտ են ելք փնտրում, ցատկում օդ. նետվում սոխ Հոգեվարքի պարը վերջանում է ջղաձգություններով, ապա ձկնհրր սատկում են:

Ի՜նչ է մտածում բանական մարդը:P. Հին Բաբհյոնում գետի աղտոտլքան մեղավորի

աստղը խավարում էր: Պետրոս Լէեծր Սիրիր աքսոր էր քշում այն ւգհ- տհրրուրգւյինհրին. որոնք | վագր աջու ր էին թափու մ Նհան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջրի գլխին է վտանգը կախված: Մարդիկ առանց սրտերը ցավելու թունավորում ւււ կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովնյւն ու օվկիանոսները, ե դեո աշխարհքով մեկ են լինոււ!:

երկար ժամանակ գլխի չԼին րնկնամ այդ տարօրինակ կասլր: Այժմ գիահնր, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում L այդ օրն ընկնում:

երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվեր ձկնհրին սարսափ է պատա մ: Նրանք ջրի երեսին են ճար փնտրում, վեր՜վեր թռչում, իրենց ափ գցում: Հոգեվարքի պարը վերջանում է թալիկ-թալիկ գալով, ապա ձկները շունչները փչում են:

Ի՞նչ է ստածում բանական մարդը:

74Հիմնավորի՛ր այս միտքը' «.Ձի՛ կարելի, որ մար ֊ դիկ ժամանակի մերենա ունենան»:

75Ա.և Р նախադասությունները համեմատիր U տաըբնրու թյու ննհրր գրի՛ր:

II. Ամերիկացի գիտնականների հետադոտություՆներից պարդվել Լ. որ մարդն օրական միջին հաշվով կես ժամ խոսում է: Р. Սարդն օրական խոսում է միջին հաշվով կես ժամ: Դա պարդւ{ել է ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններն

IJ. Լեհական Ենջա վեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրո- պայա մ հայտնի է եդակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամսսյույց է ցուցադրված: Р. Լեհական են* ջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոսյայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց Լ ցուցադրված:

Ա. Դրանց մեջ Լ նաե արեգակնային մի ժամացույց որը պատրսատվհլ L տասնվեցերորդ դարում: Р. Դրանց մեջ Լ նան արեգակնային մի Ժամացույց: Դա պատրաստվել է տասնվեցերորդ դարում:

Ա. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան, որտեղ կարդա մ են ժամացույցների ե նրանց պատմա թյան մասին: Р. Թանգարանի այցելուներն անպայման մտնում են նաե գրադարան: Այնտեղ կարդում են ժամացույցների ե նրանց պատմության մասին:

76. Ուրիշի ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձրո՛ւ և գրի՛ր' ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՛ս փոխեցիր:

Արագիլին հարցրին.- իմաստուն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մի ոտքի վրա

կանգնում :Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից,

ուղղեց թևիկներն ու տզզաց.- Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, բարեկա՛մ,

մնաս բարով, ես գնում եմ:Ուղտը վիզը ծոեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող

մոծակին ու ասաց.- Ղու ո՞վ ես՛, քեզ չեմ ճանաչում:Մոծակը թոավ առյուծի մոտ ու ձայն տվեց.՜ Ես քեզնից չեմ վախենում, է՛, որովհետև դու ինձնից

ուժեղ չես:

77. Ուրիշի անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձրո՛ւ և գրի՛ ր' ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՛ս փոխեցիր:

Օրինակ ' Արան шишу, որ ինքը շատ արագ է վազում:- Ես շատ արագ եմ վազում, - шишу Արան:

(որ - դուրս եկավ, ինքը - ես, վագում է ֊ վագում եմ)

Փոքրիկ իշխանն ասում էր, որ ինքը միշտ ուզում է իմանալ, թե ինչո՛ւ են փայլում աստղերը:

Թագավորն ասաց, որ իրեն բոլոր աստղերն են ենթարկվում:

ճանապարհորդը ւզատմում էր, որ ինքը շատ տարօրինակ մարդկանց է տեսել.

Գործարար մարդը պնդում էր. որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերված աստղերը:

Աշխարհագրագետը հարցնում էր, թե նորահայտ մոլոյամլի վրա օվկիանոս կա՞ արդյոք:

Գայլը տեսավ, որ հովիվներն իրենց վրանում գառան միս են ուտում ու նախատեց, թե ի՛նչ հարայհրոց կբարձրացնեին. եթե միս ուտողն ինքը լիներ:

78. Նախադասությունն ընդարձակիդ' ընդգծված բառին ավհյ ացնհ|ով յրացումնհր, որոնք նույն հարցին պատասխանեն:

Օրինակ Ամեն օր կռիվ էր սարքում ու հետ գալիս. - Ամեն օր կռիվ էր սարքում ու հուզված, բարկացած, հոգնած ու անտրամադիր (ինչպե՛ս) հետ գ ա լի и :Կւսմ 'Ամեն օր կոիվ էր սարքում ու հետ գալիս' մեզ մոտ արդ արանալու, նոր փաստարկներ գտնելու ու կովի պատրաստվելու կամ 'զղջալու, լաց լինելու ու բոլորիս մեղադ- րե/ու (ինչո՛ւ):

Գնացքը մոտենում է կայարանին:Կետը թափահարեց պոչը:Բագմությունն սպասու մ Լ:Կրիաները դուրս եկան ափ:

79. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կսոյմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չհնթարկվոդ բսար:

ա) Տնային, մարդկային, աղային, կապկային, լեռնային: ր) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան: գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, ղարթոնք, հոնք: դ) Համառորեն, տնօրեն, վեհորեն, անսրաորեն, մարդկայնոյ։ են:

80. երկխոսություն հորինի՛ր, որ կարող է լինհյ հանդիսությունների դահլիճում:

8 1. Բառակապակցություններ կազմի՛ր'հարցու մ ար տահայսադ բաոնրր արված գոյականներով փոխարինե |ով:

Վնյւադառնալ' ո՞ւր, ինչի՜ն:Տուն, երկիր, միտք, կարծիք Անդրադառնա]' ինչի՛ն, որտե՜րյ:Միտք, հայե/ի, Հրեր, ապակի, կարծիք:

82. Կետերը փոխարինիր հարմար շաղկապով կամ' շաղկապական բառոփ

Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում. ... հովիտներում' անձրև:

Աշան էր. ցովաշունչ ու պայծառ աշուն. ... սովորաբար |ի- նում է Արարատյան դաշտաւ!:

... ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին. դաշտոււ1 բնական ավազաններ էին գոյանում: Կարդացի անունս մի ոտանաւխրի տակ ... ինձ թվաց. ... իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով է տպած:

... մինն ուներ, տասն եմ արել:Այն օրից. ... գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:

Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը. ... գտնվում էր բակի խորքում:

Բոլորը նկատեցին, ... ձկնորսներն ափ դա րս եկան:... մեծահռչակ զորավար էր. ... երկրնհրի կուսակալ:... նույն ուղղությամբ չէին գնա մ. միմյանց չէին

հանդիպում: ... հնէաբանը.... թանգարանի տնօրենը նոր քննա թյան գաղափարին չընդդիմացան:

83. Կհսւհրը փոխարինի ր նախադսաա թյու ննհրով, որոնք նկարագրեն, բացատրեն կամ վերաբերմունք արտահայտեն:

.... Ամերիկուհի Արդատ էվիտը կյանքում առաջին անգամ էր օդանավից պարաշյուտով թռչում, բայց ճիշտ նշանակված տեղում վայրէջք կատարեց: .... Թեև կինը յոթանասա նչորս տարեկան էր. բայց նրա թռիչքն ավելի հաջող էր. քան նրա հետ ցատկող պարաշյուտիստ աղջիկներից շատհրինը: ....

84. Ընդգծված նախագ ասությունները բառակապակցություննե՛ր դարձրու ն ստացված բառակապակցություններն անհրաժեշտության դեպքում տրոհի՚ր:

Սպիտակ մշուշի միջից հազիվ էր նշմարվում կածանը, որըհետզհետե աչքից անհետանում էր՛.

Գյա ղացինհրից ոմանք վազա մ էին բանջարանոցները, որայնտեղ թողաե վերջին դդումները բերեն:

Նրան զարմացրեց, որ անեանոթ մարդիկ ներս եկան:

85. Կետերի փոխարեն տրված հոմանիշներր հերթով գրի՜ր: Ոացատրի՜ր ստացված նախադասությունների իմաստային տարբհրությա նները կամ նրբերանգները:

՛Հիվանդության ... (շնորհիվ, պատճառով, պատրվակով) դասի չգնաց:

Տղան լավ էր գդում, որ կարողացավ ընկերներին ... (պահպանել, պաշտպանել):

Ո՞վ քեգ ;.. (մղեց, դրդեց) այդ արարքին:... (թողեց, լքեց) իր հոտն ու գնաց լույսի ուղղությամբ:86. Նախադասությունները

լրացրո՜ւ'կետերը փոխարինելով ուղղակի խոսքերով:

Հյուրն ուշադիր լսում էր ոգևորված ու ղեկցի պատմությունը տաճարի մասին ու մտածում էր....

Р-աղցն անհամբեր էր դարձրել նրան, ու լսելով տանտիրուհու շաղակրատանքը' մտքում ասում էր....

Արդ Ыь ամեն ինչ պարդ էր ու հասկանալի, նա գրեց....Ցուցանակն անտառում զբոսնել ցանկացողներին

զգուշացնում էր....Զարմացած նայում էր վիճող անծանոթներին ու

մտածում....Վազում էր ծիածանի հետևից ու իրեն-իրեն շշնջում....Սպասումից ձանձրացած' մտածում էր....Գրքում մի նախադասություն էր ընդգծված....Այդ մասին օրագրումս գրեցի....

87. Նախաւյ ասա թյւսն րնդգծւ|ած մասը հանի՜ր և ստացված մասում անհրաժեշտւււթյան դեւզքում փոփոխություննե՜ր արա:

Օրինակ 'երբեմն արջն իրեն այնպես թափով էր գրում տակառի մեջ. որ մ յոլս կողմ ի ղ դուրս էր ընկնում:

- երբեմն արջն իրեն թափով գրում էր տակառի մեջ:Վաղու ց ի վեր բմիշկնևրն ու գիտնականները վիճում

են այնմասին, թե մաղնիսական դաշտն ազդո ւմ է արդյոք մար՛

ղու. առողջության վրա՛. Այդ վեճը նոր թափով բորբոքվեց այն Ժամանակ, երբ արյան ճնշման հիվանդոլթյան դեմ

մի շարք երկրներում սկսեցին կիրառել մագնիսական ապարանջաններ: Մագնիսական դաշտը լայնացնում է մաշկի մազանոթները. որն էլ հանգեցնում է արյան ճնշման նվազմ անը:

Ուղևորվելու համար ջերմանավն էի րնարել այն պատճառով, որ ընդհանրապես շեմ վստահում օդային տրանսպորտին՛.

Վանդակի առաստաղից անտակ տակառ էինք կախել նրա համար, որ տրջը խաղալու բան ունենա:

Միշտ չէ որ հնարավոր է լինում գնել կամ որսալ այն կենդանուն. որը մեզ հարկավոր է:

Արձանագրվել են բազմաթիվ այնպիսի դեպքեր, երբ կենդանիները երկար ժամանակ ապրել են առանց սնվելու՛.

Գերմանացի մի ինժեներ պատրաստել է այնպիսի չմուշկներ, որոնք էլեկտրական շարժ իշով են աշխատելու:

88. Տրված բայերը պատճառակա՜ն դարձրու: Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի ր:

Օրինակ ' ա) զգալ - զգացնեի (ղւգացրի) բ) մեծանալ - մեծացնել (՛մեծացրի) գ) հագնել - հալցնել (հագցրի):

ա) խաղալ, դողալ, եռալ, թվալ, հավատալ,բ) փոքրանալ, լավանալ, վատանալ, բարեկամանալ,

թշնամանալ. մանրանալ, հզորանար բարկանալ, բարձրանալ, քարանալ,

գ) հասնել, թռչել, տեսնել, փախչել, փակչել, կպչել:

89. Աստ արված հետնա թյան' տեսած, լսած կամ կար դ աւլած մի սլատմություն պատմի՜ր:

Եթե մի բանը կարոդ ես գործով սալացա ցել, խոսքերդ իգա ր մի՜ վատնիր:

90. Տրված արմատներով բաղադրյսդ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՜ր' դրանք

91. Տրված նախադասություններին նախադսաա- թյուննհր ավելացրո՜ւ' դրանք տրվածներին կապելովերբ, որ, թե, եթե, ինչպես, որովհեաև, որպեսղի ll այ|շաղկապներով ու շաղկապական բառերով:

Օրինակ 'Մինչև կրակեյ ն աղվեսները փախան: - Մինչև կրակէր ն աղվեսները փախան, որովհետև անզգույշ շարժումից թփերը խշխշացին:

է՚կէպնԷտը Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում:Վայրի վարաղի պես էր անտառապահ Պանինը:Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էյ արեց:Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և

գազանի միջե:ճամփին նրա ձիու սանձից բռնում էին:Կեսգիշերին կտուրի վրա խոսելիս էր ասել:Ջուրը բակի ջրհորի՜ց բերեք:

92. Տեքստը փոխադրի՜ր կաթսայագործ վարպետի անունից' վերաբերմունք արտահայտեյով ն հետնություն անելով:

Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքում փղերին փոքրիկ հանձնարարություններ տալու սովորություն կա: Երբ լավ են բացատրում, խելացի կենղանին կարողանում է ինքնուրույն շատ լավ կատարել տրված հանձնարարությունը:

Մի անգամ մի փղի հանձնարարնլ էին ծակ կաթսան կաթսայագործի մոտ տանել՛ նորոգէդ ու: Փիղն սպասեց, մինչև վարպետն աշխատանքն ավարտեց, ու ետ բերեց կաթււան: Սակայն գործը վատ էյւ արված: Փղին ցույց տվեցին, որ կաթսայից կա- թու մ է. ն նորից ու ղարկեցին վայւպհտի մոտ: Փիղը ճանապարհին կաթսան լցրեց աղրյա րի ջրով և կնճիթով կաթսան պահեց կաթսայագործի գլխավերևն այնպես, որ ջուրը կաթի նրա դեմքին: Վարպետը հասկացավ ու այս անգամ կարգին նորոգեց կաթսան:

94. Պատմությունը դարձրո՛ւ նհրկա ժամսւնակույ: Տրված ե ստացված տեքստերում ո՜ր նախադասությունները լրիվ համընկան:

Մեր կապիկը մի սւֆրիկացու у էինք ձեռք ըհը և լ. որը վաո ան- I հատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ էր: Ամեն օր նրան դուրս էինք տանում ու կապում ծառին: Առա- ! ջին երկու օրը խելոք նստում էր տան մուտքի մոտ. ու նրա կողքով չընդհատվող հոսանքով անցնում էին որսորդները, մեց սննդամթերք բհրող պաոավ կանայք, իւումբ-խումբ վաղում էին իփտւջնհր ու միջատներ բհրող փոքրիկ տղաները: Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադար շարժումը կղվարճացնի ու կհետաքրքրի կաւղիկին: Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր մտնում, կապիկն իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից ու բոնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էր գցում, որին.նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր դիմանում:

95. Բարդ նախադասությունները պարդ նախադասություններո՛վ արտահայտիր (ընդգծված բառերը հա- I նի՚ր կամ ուրիշներով փոխարինի՛ր ե անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություննե՛ր արա):

Օրինակ ՝ Մի անգամ մի ժ[ատ մարդ կորւյրհրյ բասկը, որի մեջ քսան ոսկի կար: - Մի անգամ մի ժլատ մարգ կոր գրեր բսակը: Բսակում (կամ դրա մեջ) բասն ոսկի կար:

Շվեյցարիայի Լյուցնռն քաղաքի կենտրոնում մի անսովոր ցուցատախտակ կա. որի վրա նշված են նույն անունը կրող բոլոր քաղաքներն աշխարհում:

Երբ 1907 թ. շվեդական Ուպսալի քաղաքի բնակիչ Նիլս Պաուլսոնը մահացավ, հարյուր վաթսուն տարեկան էր: (փքացան նրա երկու պպիները, որոնցից ավագը հարյուր հրեք տա- | ընկան էր. իսկ կրտսերը' տասը:

Անգլիայում հրատարակվել է մարդկության

և՚գիպտացի մի մի|իոնատիրոջ ազգականները նրա մահից անմիջապես հետո գնացին նոտարի մոտ. որ իմանան ժառանգության մասին: Կտակին ծանոթանսդուց հետո հանգուցյալի սպգականները քիչ մնաց խելքնհրր թռցնեին, որովհե Աք և ԻՐ փողերը տասը եղբայրներին ու քույրերին թողնհյու փոխարեն կտակել էր իր կենդանիներին:

96. Փակագծում տրված հարգին պատասխանող նա- խտդասու թյուն ավելացնելով' տրված պարդ նախագ ւս- սություննհրը բարդ դարձրո՛ւ (որպեսզի ավելացրածդ նախադասու թյունը կապվի, կարոդ ես անհրաժեշտ բառ ավելացնել):

Օրինակ 'Մուտքիս դուրս եկաւք: (ո՛վ) - Մուտքիդ դուրս եկավ նա, ում տեսե[ Լինր առավոտյան:Մուտքիդ դուրս եկավ նա, ով վերջինն էր մտեր Մուտքիդ դուրս եկավ նա, ու միդ յուր էինք ու դու մ իմանար

Հանկարծ հայտնվեց: (ո՞վ)Ուրեմն կատարվե՜ց: (ի՜նչը)Այստեղից չի լսվի: (ի՜նչը)Հևասպառ սարն էր բարձրանում: (ո՞վ)

97. Պատմի՛ր րնտանիրիդ մասին (ովքե՞ր են անդամները, ինչո՜վ եք իրար նման, ինչպե՞ս եք իրար հետ ապրում. ի՜նչ սովորություններ ու ավանդույթներ ունեք, ինչպե՞ս են անցնում ձեր ընտանեկան տոները):

98. Յուրաքանչյուր նախադասության իմաստն արտահայտի՛ր' քանի ձևով կարող ես:

Օրինակ ' Նրա համար ամենիդ մեծ հաճույքդ այդին ու արտերը ջրելն էր: - /. Ամենիդ հաճույքով նա այգին ու արտերն էր ջրում: 2. Ամեն ինչից ավելի նա սիրում էր այգին ու արտերը ջրել: 3. Նա շատ էր սիրում այգին ու արտերդ ջրելը: 4. Նա մեծ հաճույքով էր ջրում այգին ու արտերը: 5. Այգին ու արտերը ջրելուդ հաճելի գործ չկար նրա համար:

խորհրդավոր է գիշերւսյին ցանգի ձայնը' լի ինչ-որ գուժկան հնչյուններով:

Ննջարանը լուսավորվում էր արդուգարդի սեղանին վառվող մոմերով:

Միմիայն սարսափից էր դիմել այդ հա սահատ թայլին:Մեր տան պատշգամբից տեսա աղջկանց' ցախը

շալակին, բրդե շալը գլխին:Արձանագրությունն այնպես էր մաշվեր որ

ամբողջովին անընթեռնելի էր դարձել:

99. Բաղադրյալ բառեր կազլքի՚ր միայն արված բառերի արմատներով:

ա) հայրապետ, սահւ1անացոր, դիմադիր, խաժակնը ել, ծանրակշիռ. գլխարկ,

բ) զվարթաբան, ձայնասփյուռ, լուսապսակ, աստղագուշակ, մեղմաշունչ, կանխավճար, բարետես, ժպտալից:

1 00. Նախադասա թյունն րնդարձակի՛ր' կետերը համապատասխան բառերով փոխարինեյով (ամեն նախադասությունից մի քանի տարբերակ գրի՛ր):

... գայլը ... պահապան է:

.... փղիկը .... դիմեց .....:

.... կոկորդիլոսը . . ասաց . . .:

.... ջրհորը . . ցամաքել է .....:

101. Պատմությունը շարունակի՛ր:Տիեզերանավի բոլոր ուղևորներն արդեն տեղերու մ

էին. շարժասանդուղքը հեռացել, դուռն ամուր փակվե) էր ն ուղեկցորդուհին թռիչքի մասին էր հայտարարում: Բայց դեռ վախենում էի, որ հանկարծ կզղջան մեզ այղ վտանգավոր թռիչքին թողնելու համար, կիջնցնեն ե մեր բոլոր ջանքերն ապարդյուն կանցնեն: Բայց իանկարծ մի ահավոր աղմուկ սկսվեց, նւսվը ցնցվեց ու թափով պոկվեց տեղից:

Մխրճվում ենք երկնքի մեջ. սլանում ենք դնւզի աստղե-

102. Համանիշներից յա րաքանչյտ րով նախադասություն կազմի՛ր.

ա) երկարել. ձգվել, բ) աղքատ. խեղճ, գ) գույն, երանգ:

103. Տրված աոածնհրն ընդգծված բառերի հականիշ ների օգնությամբ լրացրո'։:

1Լմւսովա փուշը . . .Բարեկամ կորցնելը հեշտ է........:կուրսը' քահանա.............:Գիտունէն դերի եղիր.......Գիտունի հետ քար քաչի> ..........:

Իր աչքի գերանը չի տեսնամ.............:

104. Նախածանցն այնպիսի վերջածանցով փոխարինի՛ր, ռր բառի իմասար չփոխվի.

դժգույն, անպոչ, անկուռ (անթև), անքուն, անգլուխ թողնել:

105. Տրված բառերով նախադասա թյու ններ կազմիր հ ցո՛ւյց տուր, թե ի՛նչ կարող են նշանակել.

սրի. աղի, մարտ, որդի:

106. Ձեր բակի ւէասին պատմի՛ր (մարդկանց՝ մեծերի ու երեխաների, հետաքրքիր անձերի ա դեպքերի մասին գրի՛ր):

107. Գծիկները ը կամ ե մասնիկով (հոդով) փոխա-րինիր:

Ժողովուրդներ- տարբերվում են իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով: ժ՛ողովուրդներ* իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով են տարբերվում:

եվրոպացիներ- առաջին տնգւտէ արևածաղիկ* անսան մեքսիկական տափաստաններում, երբ հայտնագործնւյին Ամերիկա-: Արևածաղիկ- առաջին անգամ եվրոպացիներ- տեսան մեքսիկական տափաստանն երում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկա-: Եվրոպացիներ- մեքսիկական տափաստաններում առաջին անգամ տեսան արևածաղիկ-, երբ հայտնագործեցին Ամերիկա-:

Գաոնիի սյանաղարդ տաճար- (մ. թ. 77 թվական) Միհր աստծո պատվին է ստեղծվել: Գաոնիի սյանաղարդ տաճար- ստեղծվել է (մ. թ. 77 յցվական) Միհր աստծո պատվին: Միհր աստծո պատվին է ստեղծվել Գառնիի սյանաղարդ տաճար- (մ. թ. 77 թվական):Միհր աստծո պատվին Գաոնիի սյանաղարդ տաճար- է ստեղծվել (մ. յտ. 77 թվական):

108. Տեքսաը բաժանի՜ր պարբերությունների:

Գոյության կովում կենդանիները թշնամանում են, բայց և շատերն էլ բարեկամանա մ և օգնում են միմյանց: Ափամերձ կղզիներում հաճախ միլիոնավոր թռչուններ են միասին բնադրում: Թռչնաշուկաներ են կոչվում այն վայրերը, որտեղ նրանք հատկապես շատ են: ճիշտ է. երբեմն թռչունները կռվում են. բայց թշնամիներին միասին են հալածում: Մրջյուններն էլ ուտիճների հետ են ընկերություն անոււհ Այդ փոքրիկ աշխատավորները փնտրում գտնամ են ուտիճներին, պահպանում նրանց ու նրանց ձվերը, մի ծաո-բնակավայրից մյա սը տանում: Ծովաւղուտ կոչվող կենւ՜լանին ծաղկի է նման: Նրա տեսքով խաբված ձկնհրն անզգուշորեն մոտ են լողամ ծաղկաթերթերի նմանվող շոշափուկներին, որոնք անմիջապես բռնում են ավարը: Բայց ծովապատն ինքը տեղից տեղ շատ դանդաղ Է շարժվում: Նա մենակյաց խխունջին է հեծնում ու առաջ գնում: Նույնիսկ խեցգետինն ինքն է հարմար ծովաւղուտ փնտրում, որ իր խեցուն նստեցնի ու ման տա: Մովաւղուտն էլ իր շոշափուկներով նրա թշնամիներին է խրտնեցնում: ճապոնական ծովում երբեմն ծովաւղուտի տեղը բռնում է

109. Նա խաղ muni թյու ններր լրացրու:Հյուրերի բազմությունը շարժվեց դհւզի դահլիճ և .....;Հյուրերի բազմությունը շարժվեց դեպի դահլիճ, ե .....:Արդեն ւ!ի շաբաթ ու շացրել եմ խոստացածս նվերն

ու..........................................................................................Արդեն մի շաբաթ ուշացրել եմ խոստացածս նվերը, ու

.............................................................................................;Տղաները սկյուռին հավանաբար մոռացել էին կամ...... . .Տղաները սկյուռին հավանաբար մոռացել էին. կամ...;

110. Րառակւտցակցա թյունննր կազմի՛ր' հարցում ար- սւահայաոդ բառի փոխարեն գոյականներ գրելով:

Դավաճանել' ո՛ւմ, ինչի՞ն:Ուրանալ' ո՞ւմ, ի՞նչքը):

111. Փակագծի բառերը գրիր կհւոնրի փոխարեն' դնելով պահանջված ճեով (եզակի կամ հոգնակի):

Աշխարհում մոտ հազար երեք հարյուր ... (ժողովուրդ) կա: Այդ հազար հրեք հարյուր ... (ժողովուրդ) խոսում են մոտ երեք հազար լեզվով: Կան լեզուներ, որոնցով տարբեր ժողովուրդներ են խոսում: Օրինակ' Մևգլիայի, ԱՄՆ-ի, Կանադայի. Ավստ- րալիայի. Նոր Զելանդիայի քաղաքացիները հիմնականում անգլերեն են խոսում. Լատինական Ամհրիկայ ւ բնակչության մեծ մասր, բացառությամբ բրազիլացինհրի. իսպաներեն է խոսում: Սակայն ավելի հաճախ հակառակն է լինում, մի երկրի ժողովուրդը մի քանի լեզվով է խոսում: Սաղանում, օրինակ, հարյուր տասնյոթ լեզու ... (գործածվել): Կոնգոյում հինգ հարյուր ... (լեզու) կա: Դադստանում մոտ մեկ միլիոն մարդ ... (բնակվել), և այդտեղի մեկ միլիոն բնակիչները ... (խոսել) ավելի քան վաթսուն լեզվով:

Աշխարհի ամենամեծ պատկերասրահը Մանկտ Պհտհրբուր- գի էրմիտաժն է: Այստեղ արվեստի ավելի քան հրեք միլիոն ... (ստեղծագործության) ...

1 12. Տրված տեքստերը փսխաւլրիր' ընդհանուր վերնագիր և հետևություն գրելով:

Ա. Ս՛ի անգամ դեպի հարավ չվելիս ծիծեռնակներդ փորձանքի մեջ ընկան: Այդ տարի Շվնյցարիայա մ ուժեղ ցրտիւ) բոլոր միջատները սատկել էին: Դե, էլ ի՜նչ պիտի ուտեին ծիծեռնակները. չէ՜ որ շատ թռչանների նման նրանք էլ են միջատներով սնվում: խեղճ ծիծեռնակները սովից ուժասպառ եղան ու վայր ընկան: Բայց Շվեյցարիայի բնակիչներն անօգնական չթողեցին նրանց, հավաքեցին, դրեցին տուփհրի մեջ ու տարան երկաթուղային կայարան: Այնտեղից էլ հատուկ գնացքով արագ ու ապահով ուղարկեցին հարավ:

Բ. Հնդկաստանի Ռւտար Պրադեշ նահանգում բնության շատ կրքոտ պաշտպաններ են բնակվում: Նրանք կազմն) են «Չիպկո-Անդոլայ» («Գրկիր ծառը») ընկերությունը: Լ:րբ ընկերության անդամներից մեկն իմանում է. որ ինչ-որ տեղ պատ- րասավա մ են ծառ կտրել, համախոհներին անմիջապես հայտնում է, ն նրանք բոլորը շնչակտուր սլանում են այնտեղ: Ծառահատների հայտնվելուն պես ընկերության կամավորներից յուրաքանչյուրը մի ծառի բուն է գրկում և թայլ չի տալիս, որ կտրեն:

113. Բարդ նախադասությունը պարզեցրո՜ւ' նրա մեջ եղած նախադասություններից մեկը հանելով:

Գյա ղի վերևում հին քարայրներ կան, որոնց շվաքա մ նախրից հետ մնացած հորթերն են նստում:

Եվ որովհետև այղ օրը Պանինը անտառ չպիտի գար (նա լսել էր, որ անտառապահը հիվանդ է). Սվին գերադաս համարեց մի շալակ ցախ տանե| տուն:

Կա ձմեռվա ճանապարհ, որ անցնում է արևկող տեղերով, վտակների ավաւլոտ հունով:

Մանուկները գնում են ծանոթ արահետով, որովհետև մյուս կածանները նրանց անծանոթ են ու երկյուղալի:

Գարնան մի գեղեցիկ առավոտ, երբ ամեն ինչ աշխույժ և դուրեկան է թվում, մարդ ամենից քիչ է

1 14 Գտի ր տրված բաոհրի բոլոր նմանությու ններյւ(ձևի. իմաստի).

ա) ես. սա, այս,բ) դու. զա, այդ,գ) նա, այն:

115. Կետերի փոխարեն ավհյացրո՜ն նախադասություններ, որոնք նկարագրեն նախորդ կամ հաջորդ նախադասության աոարկան կամ վերաբերմունք արտահայտեն:

I փսորդր մնծ դժվարությամբ մի հավք բռներ:.... Հավքը հանկարծ լհդու առավ ու աւաւց.

- I փսորդ, ինձ рш'у թող, քո լավույՅյան դիմաց քնղ համար հրեք հատ մարգարիտ կածեմ:

Որսորդը հավատաց ու ршу թողեց: Հավքը ծառի վրա թոավ, մի բարձր ճյուղի նստեց: .... Որսորդն էլ կանգնել ու մարգարիտներին էր սպասում: .... Բայց հավքն իր խոստումը կատա- յւե|ու միտք էյ չուներ: Որսորդը զղջար ու ձեռքը պարզեր, որ նրան նորից բռնի, բայց չհասավ: .... Հավքը ծիծաղեց ու шишу.

- Ձեռքդ մի' մեկնիր նրան, ինչին չի հասնի, սա՝ մեկ: Չլինելու բանին մի՛ հավատա, սա՝ երկու: Անցած-

116. Ընդգծված բառերից որը հնլսրավոր է՝ փոխարինիր անձ կամ իր ցույց տվող այլ բառով:

Օրինակ '/. Այդ մարդն աշխարհում ոչ մեկին իրենից շատ չի սիրում2. Այդ մարդն աշխարհում ոչ մեկին նրանից շատ չի սիրում:3. Այդ մարդն աշխարհում ոչ մեկին որդուց շատ չի սիրում:

Իշխանն իրեն էլ չէր խնայում, վաղ առավոտից մինչև ուշ երեկո թամբին էր:

Իշխանը նրան էլ չէր խնայում, վաղ առավոտից մինչև ուշ երեկո թամբին էր:

Երկիրը նրա շուրջը պտտվում է մի տարում:Երկիրն իր շուրջը մեկ օրում է պտտվում:Մայրս ասում էր. որ ինրը երեկոյան հյուրեր է ընդունելու: Մայրս ասում էր. որ նա երեկոյան հյուրեր է ընդունելու: Այդ մարդն իրենից բացի բոլորին վստահում է:Այդ մարդը նրանից բարի բոլորին վստահում է:

117. Ընդգծված բառաձևը ե՜րբ է սխալ և ե՜րբ' ճիշւո: Մխալ ձևերն ուղղի՛ր:

Գնալուց մի անգամ էլ պատվիրեց դգույշ լինել:An գնալուց հետո հյուրեր եկան:Այդ աղջկան փրկելուց քիչ էր մնում ինքը խեղդվեր: Մարդու կյանքը փրկելուց բարի գործ կա՞:Շտապելուց ամեն ինչ գցում էր ձեռքից:Շտապելուց ինչ-որ մեկը կանգնեցրեց նրան:Հոգնել եմ նույն բանն անվերջ ասելուց:Այդ ասելուց հանկարծ գյխի ընկավ, որ մոոացհլ է

գլխավորը:Հեռանա լիս հիշեցրեց իր հրավերն ու խնդրանքը: Հեռանալիս հոգնել եմ, ուդում եմ բոլորիդ միասին տեսնել: Ուշադիր դիտելիս վրան ճեղք կնկատես:Դա դիտելիս հետո էլ ոչինչ չեմ ուզում տեսնել:

1 18. Ժամանակային սխալ ձևով գործածված բայհրը գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Մեր կյանքի մեջ աշխուժություն էր մտցնում մարդանման կապիկը' Չսսկին, որն ամեն առավոտ թեյ բերող սպասավորի հետ մտնամ է մհր ննջարանը: Մի ցատկով կտրեց դոնից մինչև մահճակալս ընկած տարածությունը և թոավ մահճակալիս: Ի նշան ողջույնի' շտապ-շտապ համբուրում էր ինձ իր խոնավ շուրթերով ու հետո տնքտնքալով հետևում էր, թև ինչպես եմ կաթ. թեյ ու շաքար (հինգ գդալ) լցնու մ իր բաժակը: Բաժակն

ինձնից վերցնում էր հուզմունքից դողղողացող ձեռքով, մոտնց- նում շու քթերին ու խմում ահավոր մի ֆռոցով: Առանց դադար տալու ավելի ու ավհլի էր բարձրացնում լքաժակը, մինչև որ այն յառ էր գափս մռութի վրա: Դրանից հհտո վրա էր հասնում մի երկար ընդմիջում. Չամլին սսլսաում էր. որ կիսահալված չարա րր հոսի իր լայն բացված բհրանի մեջ: Երբ համոզվում էր. որ բաժակի մեջ էլ ոչինչ չկա. խոր հոգոց էր հանում ու բաժակը վերադարձնում ինձ' այն աղոտ հայսույ. որ նորից կլցնեմ:

119. Տրված բառերը բւսղաւլ րիչների բաժանի՜ր (սահեք հրաշամանուկ ■ հրաշ - ա “ մանուկ) և պար- ղի՜ր, թե բաոաշարքերից յուրաքանչյուրն ի՛նչ ընդհան րաթյամբ է կսպւէված.

ա) սահւէանադիր. դւ1րու խտափայլ. կանխավճար, սնափառ, բաղաձայն, պարտատեր, կենսախինդ, ջրամուկ, արևամանուկ, ձեռագործ, նորամուտ,

բ) կենարար, կենսուրախ, ւլուգընթաց, ջրկիր, ջրհեղեղ, բանբեր. քարտաշ, տնպահ, լուսնկա, մթնկա, ձնծաղիկ, ռնգեղջյուր, քարափ, ւէոլեռանղ. հրձիգ, քարտաշ, ակնհայտ:

120. Դետերի փոխարեն ժամանակ ցույց տվող հարմար բառ կամ բառակապակցություն գրի՜ր:

... ենթադրում էին, որ Վեղուվի ժայթքման ժամանակ (մ. թ. ա. 79թ.) կործանվել է երեք քաղաք' Հհրկա լանիումը. Պոմ- սլեյն ու Ստաբիան: Սակայն ... նշանավոր հրաբխի լավայի և մոխրի տակ թաղված մի այլ քաղաք են գտել' Օււլուլհնտիսը: Պեղոււէննրը .... ցույց տվեցին, որ այղ քաղաքում .... ապրելիս են հղել միայն ունևոր մարդիկ: Աղքատների տներ ... չեն հայտնաբերվել:

Գիտնականները միայն գանգի օգնությաւէբ մարդու մասին շատ բան կարող են ասել' նրա սեռը, տարիքը, սպգային ւցւստ- կանելությունը. մարմնի կառուցվածքը, մտավոր ունակությանը և այլն: Րայց պարւրխւ մ է, որ գանգը «խոսոււ!» է ոչ միայն տիրոջ մասին: .... գոյուլղուն

պաղի, այլ աֆրիկացի իր ժամանակակիցների գանգին: (Հանի որ ... նավեր չկային, որ աֆրիկացին նավակով հասներ Աիցի- լիա, իսկ |ողալով այդքան ճանապարհ կտրելն անհնար Լ, ru • րեմն կդղին մայր ցամաքի մասն է հղել:

121. Զայգ նախագ ասա թյու նն հրը փակագծում տրված շաղկապով կամ շաղկապական բառով միացրո ւ ' քանի ձևով կարող ես:

()րինտկ ' Դու ամբողջ աշխարհում շրջած կյինես: Դու կվերադառնաս: (երբ) - Երբ ամբողջ աջ խար հա մ շրջած կշինես, կվերադառնաս: Դու, երբ ամբողջ աշխարհու մ շրջած կշինես, կվերադառնաս: Կվերադառնաս, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կ\ի նես:

4արնանը մժդհւկը դա յա եկավ ա ղտի ականջից: Օրերը կարգին տաքացան: (երբ)

Ամեն ինչ մոռացել ե րպորին ներեյ Ւ.ր: Որոշեց վևրաղաո- նա| հայրենի քաղաք: (որովհեսւն)

Այդ կղւլին կատարյսգ դրախտ կարեյի էր դարձներ Հորդա֊ բախ աղբյուրներ կային այնտեղ: (որովհետև)

Անտառում դեռ ոչ մի շշակ չէր րյվամ: Անձրևը արդեն դադարէդ էր: (չնայած)

Բոլորը քեց նման մտածեին: Աշխարհն այսպիսին չէր |ինի: (երփ)

Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիա հետքերը: Այս քարի կտորը գտհ| եք: (որտեղ)

122. Կետերի փոխարեն հերթով գրի՜ր տրված հոմա նիշնհրը: Ստացված նախագ ասա թյու ննևրն ինչո՜վ հն աարբերվում:

Անում էր կախարդական մատանին ... (փախցնելու, գարս նայա):

Այս ձողը ... (ծռի՜ր. թեքի՜ր, խոնարհի՜ր):... (ու դում, ցանկանում, տենչում, մաղթում) ենք. որ

մեր քաղաքը միշտ մաքուր ու գեղեցիկ տեսնենք:Ինչ ուղում ես' ... (գրի՜ր, շարադրի՜ր, փորագրի՜ր..գրի՜

աո), ես կկարդամ:

123. Սկղբից աաս-տասներկու նախադասալււյան ավե| шу րո'Լ. որ ամբողջական ահքաո դաոնա:

Վերջապես ոստիս մաանհրով շոշափեցի հողը, փորձեցի քար անել ու ընկա: Օդապարիկը փլվեց վրաս: Սի քիչ մնացի այդպես, հողին ձո!|ված, նրա մասը դարձած: Կամաց-կամաց սկսեցին ձայներ մոտենալ: Կարոտին ու վերադարձի ուրախությանը ինչ-որ մեղմ ու խոր տխրության խաոնվեց:

124. Նախադասությունները ժխսաւկա՜ն դարձրու:

Կաքավաբհրդի գլխին տարին բոլոր ամպ է նստում:Կաքավաբհրդի բարձունքի միակ ծաղիկը ալպիական

մանուշակն Լ:Գունավոր բղհւլին մանուշակը ճոճր է թվում:Պարիսպների գլխին ցինն ու անգղը բույն Լին դրել:Ներս մտնողն իմ մայրն է:

125. Նախադասության ո՛ր բաոին կարոդ ես բնութագրող, նկարագրող բաոհր կամ բառակապակցություններ ավելացրու:

Օրինակ 'Քաղաքում մարդիկ Լին ապրում. -Մեծ ու ^քա ո~ սային այդ բաղաթոէ մ բա րձր ահա սա կ ու. կարճահասակ, գեր ու նիհար, կենսասեր, միայն ապրելով ու ստեղծ ե քով երջանիկ մարդիկ էին ապրում:

Աֆրիկայի ափերին ջայլամներն են հսկում հոտերին:Աշխարհի համարյա բոլոր ժողովուրդները պատմում

են ջրհեղեղի մասին:Այղ ճամփորդության պաամու թյունր բարդ ու

խճճված էր. մանավանդ երբ ինքն էլ պատմում էր:Հովիվը եղբայրն է:

126. II խմբից հերթով մեկ բաո վերցրո՜ւ և P խմբի բաոհր ի հետ բոլոր հնարավոյյ կապակցությունները գրի ր :

II. Օացատրհլ, ներեր կարոտել, մոոանսղ:P. Տատին, ընտանիքին. հորը, դասը, սխայր,

մարդկանց, ղասցանքր, րնսւանիքր:4У

127 Ծնողներիդ ուղղված հարդեր գրի ր, հնւոո դրան դոկ հարցազրույց անցկացրո՜ւ և գրի' աո:

128. Տրված բայերը պատճառակա՜ն դարձրու տալ բայի օգնությամբ:

Օրինակ ՝ զանգեք - ցանգեյ տայ:Հանձնել, պատմել, ասեր աղմկել, պատասխանել,

զրուցել, հայտնել, աղալ, բանալ, տաներ129. կտոր բազմիմաստ բառր

նախադասությունների ւ1հջ գործածի՜ր քեզ հայտնի բո|որ իմաստներով:

130. Նախադասության բառերը քանի ձևով հնարա վոր է' վերադասավորի՜ր, որ ամեն անգամ մի բան կա րեորվի:

Որսորդությունը Տասկինների ընտանիքի ամենասիրելի զբաղմունքն Լ:

Մեկ տոննա հացահատիկ ստանա]ու համար հազար տոննա ջուր է պահանջվու մ:

Հին Հունաստանում օլիմպիական խաղերի մամանակ ատ- |նտները մերկ 1;ին հանդես գալիս:

Մարաթոնյան դաշտից հաղթանակի լուրը տանող զինվորը առանց կանգ առնելու մինչև Աթենք վազել է:

Փրկարար շան վզին փոքրիկ ռադիոընդունիչ էր ամրացված:

131. Տեքստից հանի՜ր այն նախադասությունները, որոնք տեղեկություն են տայիս'

ա) մարդու ե նրա բնույթի մասին,բ) ստեղծված նոր սարքի մասին:Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՜ր:Մարդիկ ուզում են իրենց կյանքը հեշտացնել ու

հետաքրքիր դարձնել: Նրանք անընդհատ մտածում են' ինչպե՜ս անեն, որ իրենց անհրաժեշտ իրհրր միշտ իրենց մոտ լինեն: Եվ քանի գնում, անհրաժեշտ առարկաների ցանկն ավելանում է: ճապոնական մի ֆիրմա սկսել է գրպանի հեռուստացույց արտադրել: Տեսնո՜ւմ եք, թե ուր է հասե| մարդու պահանջը: Imp սարքն ընդւաքհնը երեք

հեռուստացույցը: ‘1-ա շատ փոքր մարտկոցների օգնության ինը ժամ անընդմեջ կարոդ է աշխատել: Հարմար է. չէ', գրպւս- նու մ այդպիսի առարկա ունենալը, էլ ոչ շտապել է պետը ու ոչ էլ հուզվել: Որտեղ էլ լինես, սիրած ֆիլմը կամ հետաքրքիր հաղորդումը կդիտես:

132. Կետերը համապատասխանաբար փոխարինի ր որպես, որպիսի կամ ո ր պե и զի բառերից մեկով:

Գայլը որոշեց տեսքը փոխել. ... ավելի շատ որս անի:.... հյուր՝ չէր խաոնվում տնեցիների վեճին:... անակնկալ, քեզ բոլորովին չէինք սպասում:Այգու տերը' ... ծառի լավ ու վատից հասկացող մարդ,

ինքն էր խնամում ծառերը:Եթե պատրաստես այնպիսի մի արկղիկ հրացու

մս եմ տեսել. առատ պարգե կստանաս:

... ոչ մեկը ժամանակից շուտ չիմանա ու չխանգարի, սուսուփուս դուրս եկավ տանից:

133. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձհով են կազմված: Գտի՛ր շարքում օրինաչափությանը չենթարկվող բառը.

ա) արեմուտք. նեղսիրտ, գունաթափ, ձկնկիթ, ձեռնպահ, բ) ծալպակաս, չարագործ, գործակից տառակեր, գետաբերան:134. U խմբից հերթով մեկ բառ վերցրո՛ւ

ն 1' խմբի բառերի հետ բոլոր հնարավոր կապակցություններըգրի՛ր:

Ա. Փարվել, գրկել, բռնել:Բ. Թևը, երեխային, թևին, աղջկան, գ|ուխը. Արային,

գլխին. Լուսինեին, մազերը, մորը, մազերին, գեղեցկուհուն:Թեկուզ ................. այնուամենայնիվ

Թեպետ ................ . սակայն .........Չնայած որ ......... թայց .................Թեև ................. . բայց ն այնպես .

136. Տեքստը կարդա' և րարի վրա պայմանագիր ստո- րագրնլա արարողությունն այնպե՛ս նկարագրիր, որ հավաստի հնչի (վարձի՛ր պահպանել պատմական կոլորիտը, արարողության հանդիսավորությունը, մասնակիցների հագուստ-կապուստը, դենք ու ւլրահը ն այլն):

ժնեում, ԼՈ1Կ-ի թանգարանում, ի թիվս բադմաթիվ այլ ցուցս յնւէուշների, աշխարհում աոաջին խաղաղ դաշնագիրն է պահվում: Այդ եդակի «փաստաթուղթը» մեր թվականությունից առաջ 1290 թվականին է կադմվնլ. «ստորագրել են» եգիպտական փա- րավոնր և խեթերի թագավորը: Դաշնագիրը րարի վրա է փորագրված և տեքստի տակ ստորագրության փոխարեն երկու տիրակալների անձնական խորհրղանիշննրն են քանդակված:

137. Տրված բայերը հնարավոր ձևերով պատճառակա՛ն դարձրու:

Օրինակ լսել - [սեւյնհլ, [սել տայ:Իմանալ, բարկանալ, տեսնել, դգալ;

138. Փակագծերում տրված ժամանակաձևերից մեկն ընտրի՛ր, գրի՛ր կետերի փոխարեն և պարդի՚ր՝ ո՛ր բառն է թելադրում ընտրությունդ:

Բարձր կրունկներով կոշիկներն առաջին անգամ երևացել են ուշ միջնադարյան Փարիդում: Բայց կինն իր կրանկներն ինչո՛ւ ... (պիտի պահի, պիտի պահեր) բարձր ու մարմնի ծանրությանը ոտքի թաթերի վրա ... (պիտի դնի. պիտի դներ): Պատճառն այն էր, որ այն ժամանակ Փարիզի փողոցները սալահատակված (չեն, չէին) ն մարդիկ մի մայթից մյուսն անցնելու ժամանակ ... (խրվում էին. խրվեցին, խրվել են. խրվել էին) ցեխի մեջ: Եվ ահա մի հնարագետ կոշկակար, որն իր համար ... (հնարեց, հնարել է, հնարել էր) բարձր կրունկները, որոշեց մյուսների կոշիկներն էլ այդպես կարեր

Աշխարհի մեծածավւպ հին գրքերից մեկը հայերեն «Մշո ճառընտիր» գիրքն է, որ (պատրաստեցին,

ձեոագիրը, երբ սելջուկները դա (հափշտակհլ են, հափշտակում էին, հափշտակհլ էին):

Միայն դինոզավրհրն ու մյուս նախապատմական կենդանիները կարող էին տեսնել հայտնի ամենահին երկնաքարի անկումը, որովհետև երեք հարյուր միլիոն տարի առաջ, երբ դա (ընկավ, ընկել է. ընկնում էր. ընկել էր), միայն նրանք (թափառել են, թափառհյ էին. թափառեցին, թափառում էին) ծառանման պտերների հսկա անտառներում:

1 39. Տեքստը փոխադրի՜ր' նկարագրող, բնու թագրող, վերաբերմունք արտահայտող բաոհր, բաոակապակ- уш թյանննր կամ նախադասա թյուննհր ավե|ացնելով:

Երբ նապաստակները հասկացան, որ իրենք են ամննավախ- կոտ կենդանիները, որոշեցին, որ բոլորով գնան, լիճն ընկնեն, խեղդվեն: Իսկ լճափի գորտերը նրանց ոտքերի թփթփոցը որ լսեցին, անմիջապես ցատկեցին լճի ամենախոր տեղը: Մի նապաստակ ասաց.

- Է| ի՜նչ խեղդվենք, աշխարհում մեզանից վախկոտ արարածներ էլ կան:

140. Ընդգծված բառերով Նախադասությունները ձեափոխի՜ր' ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինելով հականիշ բառերով ու արտահայ- տու թյուննհրով:

Օրինակ 'Մարդը որ բարի ու ներողամէտ [ինի, ավելի քիչ հիվանդ կլինի: - Մարդը որ չար ու հիշաչար չլինի ավելի շատ առ.ողջ կլինի:

Անտառը ոչ մեկի թշնամին չէ:Անտարկտիդան գտնվում է երկրագնդի ծայր

հարավում և ամբողջովին սառցապատ է: Այնտեղ շատ ցու րւո է, ձմռանը նրբեւքն մոտ իննսուն աստիճանի ցուրտ է լինում:

Չնայած «աշխարհի յոթ հրաշալիքներ» հանդիսացող

Զարմանա լի նյա թ է ապակին: Վերցնում ես միանգամայն անթափանց ավագ սոդա և նման մի քանի այլ նյութ, իրար խաոնում ու րարձր ջերմաստիճանի վառարանում հայեցնամ. և ահա թափանցիկ ապակին պատրաստ է:

Միջագետքցիներն իրենց քաղաքների փողոցների ուղիղ ու լայն լինելը շատ խիստ էին պահպանում'.

Բոլորը գիտեն, որ արեր ղեղին է, իսկ արևածագի և մայրամուտի ժամանակ' կարմիր: Բայց 1950 թվականի սեպտեմբերին Գերմանիայու մ, Ֆյոսնսիայում. Շվհյցարիայում ոչ թե ղեղին. այ) երկնագույն արև են նկատել: Դրա պատճառը Կանադայի տափաստանների ու անտառների հրդեհն է եղել: Մթնոլորտի վերին շերտերում ծեւխ ու մուր են հավարվել. ն արևի գույնր փոխվել է:

141. Տրված տեքստերը փոխադրի՜ր' րնդհանա ր վերնագիր ն հետևություն գրելով:

Ա. Գայլն անցնում էր մի տան մոտով, իսկ ուլիկը տանիքից ծաղրում ու հայհոյում էր նրան: Գայլն ասաց.

- Ո՛չ թե դու ես խոսում, այլ տեղդ:՛Բ. Երկու ընկերներից մեկը դարձավ թագավորի

խորհրդական:Մյուս ընկերը մի օր գնաց նրան այցելե[ու: Պաշտոնյա

ըն- կերր բարձր ձայնով, մեծ-մեծ խոսում էր ու գլուխ էր գովում: Տեսության եկածն ասաց.

- Թե որ ես քեղ ճանաչում եմ. էս մեծ-մեծ բրդողը դու չես: Կա՜-չկա՜ աթոռիդ ձայնն է էսպես դմբդմբում:

142. Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՜ր հինգ խմբի:

Իջնել, սահմանել, հափշտակել. շռայլել, թեքվել, կարգել, հո- շուոհլ, վատնել, խլել, կքվել, քամու ն տալ, բզկտել, կորզել, ծ վատել, խոնարհվել, ծախսել, պոկել, հաստատել, ճկվել, պատառոտել, հակվնլ, շորթել, մսխել, գզգզել, որոշել, կռանալ, գողանար ծռվել:

143. էդւեքտկան նախադասություն կազմիր որպես .. Հի՞նչ) Ս որպեսզի . . . Հի՞նչ անի) կաղապարներով:

144 Նախադասություններն ընդ արձակի՞ր՝ ընդգծված քառերին ւսվելսպնհլով ipiuyni մներ, որոնր տարրեր հարցերի պատասխանեն:

Օրինակ 'Եղանակը փոխվեց: ■ Առավոտյան եղանակը գյուղում միանգամից փոխվեց: (Ե՜րբ փոխվեց: Որտե՛ղ փոխվեց: Ինչպե՛ս փոխվեց:)

Մ րցել ու են մյուս թիմերը:Եկել եմ Ձեզ հա յտնելու նորա թյունը:Սիր տր տեսնա մ է:

145. Ընդգծված րառակապակցա թյուններր մեկական բաոով փոխարինի՛ր:

Դեռևս հեռա անցյալում մարրյիկ նկատել են. որ կաղնին ծ առ ե րի մյուս տեսակներից ավելի հաճախ է խփվում կայծակից: Կայծակի ժամանակ ե անձրևիր պաշտպանվելու համար պատսպարվելու տեղ փնտրելիս պետք է հեռու գնալ կաղնաց:

կանաչով պլստեքը փյւկում է բազարում բնակվողներին. օդում եղած փոշու ու գաղի մեծագույն մաււր ծառերի, թփերի, խոտի վրա է նստում:

Փայտի նյութից գրեթե թսան հազար արտադրանբի տեսակ են ստանում:

146. Որտհդ պետը է' դի՛ր ստորակետ:Ամառային սիրուն երեկո էր և արեգակն արդեն

թեքվում էր դեպի իր մուտքը: Մի փոքր տոթ օդին խաոնվել էր մեղմ հովիկը ե ւլբոսնելր հաճելի էր դարձեր Հանգստյան օր էր ե ծովափին շատ մարդիկ կային: Րպորն անհանգիստ էին և հայացքներն ուղդե| էին ծովում ինչ-որ կետի: Ոչ ոք չէր ուզում քան ասել 1ւ չէր է| ուզում լսել ինչ-որ քան: Միայն բարձրախոսն էր

րակությանը: Հաղորդավարը միապաղաղ ձայնով ինչ-որ բան էր կարդում ե այղ ձայնը մատնում էր ձանձրույթն ու հող նա֊ ծությունր: Մակույկավարների տնակում անվերջ զնգում էր հեռախոսը և ոչ մեկը չէր մոտենամ, որ խոսեր կամ գոնե անջա* տհր այն:

147. Ըսւո արված կաղապարների' բարդ նախադասություններ կազմի ր: Փորձի՛ր բացատրել' ստորակետը նախադասության այս կառայցներում ի՜նչ դեր անի:

........ ............ այլապես............:Ոչ թե .................այ| .................:Ոչ միայն ............. արև ..............:

.....................այլ ոչ թե .............:

148. Այնպիսի' պատմության գրիր, որ գրածիցդ հետևյալ հետևությունն արվի:

Մարդուն ըստ իր ար արբի են ճանաչում:

149. Բարձրաձայն կարդա' ու հնչերանգով ցո՜ւյց տար նախադասությունների կետադրական տարբե րա թյա նը: Կետադրական օրինաչափա թյունը բացատ- րիր:

Ա. Ապարդյուն որոնելով բոլոր մետաղները ոսկի դարձնող փիւիսոփայական քարը, ալքիմիկոսները հայտնաբերեցին ֆոսֆորը. ազոտաթթուն և ճենապակին:

Ձեռքի խեցիով մերթ ահեղագոչ ու մերթ մհւլմ մեղեդիներ հնչեցնՒղով՝ ձկնապոչ Տրիտոնը շրջում էր՛ ծովերում:

F-. Ալքիմիկոսները հայտնաբերեցին ֆոսֆորր. ազոտաթթա Ն ն ճենապակին՝ ապարդյա ն որոնն|ով բպոր մետաղները ոսկի դարձնող փիլիսոփայական քարը:

Ձկնապոչ Տրիտոնը շրջում էր ծովերու մ'ձեռքի խեցիով մերթ ահեղագոչ ու մերթ մեղմ մեղեդիներ հնչեցնելով:

Դ. Ալքի.,,.զոսնհրը, ապարդյուն որոնելով բոլոր մետաղները ոււկի դարձնող փիւիսոփայական քարը, հայտնաբերեցին ֆոսֆորր, ազոտաթթուն 1ւ

150. Նախադասությունն ընդայւձակիր' ինչի՞ց կաւք ինչո՞ւ հարդերին պատասխանող բառեր կամ բաոակա պակդություննհր ավելադնելով:

Ձայնը գլուխը գցած երգում է:Եկեյ ես մեր քաղաքը:Նավաստին հայտնվեց նավամբարում:Նա կարծես թե մի քիչ շփոթվեց:

151. Առաջին երկու ե վերջին երկու նախադասութ յանները մեկական նախադասություն դարձրո՛ւ, մի նախադասաթյուն էլ հանի՜ր ն ահքսաը հրեք նախադասությամբ փոխադրի՜ր:

«Ալոն» աշխարհում ամենատարածված բառերից է: Այսօր դա գործածվում է հեռախոսային խոսակցությունների ժամանակ: Բայց բոլորը չէ որ հասկանում են «ալոն»: Դա շատ ավելի հին է. քան հեռախոսը: Մինչև հեռախոսի գյուտն այդ բառը նավերի վրա է օգտագործվել' խոսափողով կանչերի ժամանակ: «Ա- |ո» նշանակում է «լսում եմ»:

152. Տեքստում վաղուց, մինչև հիմա, վերջերս, այժմ բառերը հաւէապաւոասխանաբար միշւո, մինչև այդ օրը, մի անգամ, այդ ժամանակ բառերով փոխա - րինի՜ր: Գրի՜ր (կամ ընդգծի՜ր) այն բայերը, որոնք դրանդ հետ փոխվեցին:

Հայտնի Է, որ ծովերի և օվկիանոսների ջրերը թանկարժեք մետաղներով են հարուստ: Գիտնականներին վաղուց Է հագել այն միտքը, թե կարելի՜ է արդյրք օւյկիանոսային ջրից ոսկի ստանալ: Սակայն բագւէւսթիվ փորձերը, որ թանկարժեք մետաղներ ստանալու նպատակ են ունեցել, մին չև հիմա անհաջողությամբ են վերջացեք Բայց վեր ջերս մի քիմիկոս այնպիսի նյութ է ստեղծ եր որն ընդունակ է ջրիդ ոսկի կորդերս: Հարյուր յիտր օվկիանոսային ջրից գրո

153. Տհքստր փոխադրի՛ր' ուղղակի խոսքեր ավելացնելով:

Անցյալ դարի վերջին վիեննացի աստղագետ Պալիսը հայտնաբերեց նոր աստղակերպ: Գիտնականն աստղագիտական Ւպոր գործիքներ ձեռք բերե|ու միջոցներ չուներ: Նա հայտարարեց. որ վաճառում Լ նոր երկնային մարմնին անուն սագու իրափսնթր: Իսկույն հայտնվեց գնորդը: Դա բարոն Ալբհրտ ֆոն Ռոտշիլդն էր: Միլիոնատիրոջ ցանկությամբ աստղակերպն անվանվեց նրա կնոջ' Բետինայի անունով:

154. Ընդգծված բաոակւսպակցա թյու ններր նախադասության մեջ գործածի՛ր տարբեր դիրքերում ու կետադրի՛ր:

Օրինակ ' փ֊ աղաչքի հին թաղամասերն ու. խուլ փողոցներն ընկած' վիպագիրև այդ պատմության կորած հերոսներին Լր փնտրում:1. Վիպագիրն այդ պատմության կորած հերոսներին էր փնտրում ըաղաըի հին թաղամասերն ու ի /ուլ փողոցներն ընկած:2. Վիպագիրը, քաղաըի հին թաղամասերն ու խուլ փողոցներն ընկած, այդ պատմության կորած հերոսներին էր փնտրում:

Ամեն գարուն հգոր վարարումներով շրջապատը հերլեղև|ով' Օրը. Ենիսեյն ու Լենան շատ մեծ քանակությամբ ջուր են տանում դեպի Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս:

Հանդուգն երիտասարդ ինժեները. նախագծի ընձեռած բո- |որ հնարավորա լողունները ծանրութեթև անելով, տասնմեկ տարի շարունակ փաստեր էր հավաքում:

Հանիբալի գորքը երկու օր կանգ առավ Ալպերի բարձու՚ււք- ներում' թափառումներից ու վերե|քի ժամանակ կրած տառապանքից ուժասպառ եղած:

155. Սխայ կազմված պատճառական ձնևրր զ ո ւ ր ս գրի՛ր ե ուղղի՛ր:

Վախեցնել տւպ. խոսհ| տար բարկանալ տալ.

ննլ, փայլեցնել, բանեցնել աաւ, հայաարարել սաղ, անել տալ, ցավեցնել տալ, ափսոսել տալ. սիրել տալ, մտածեցնել, ճանաչեցնել. պայթեցնել տայ. խնղղե| տալ:

156. Նախագ ասա֊ թյունն ընդարձակի՚ր' հերթով նախագ ասա թյան աւքնն մի բառին ավելացնելով լրացումներ, որոնր տարբեր հարցերի պատասխանեն:

Օրինակ 'Ընկերոջը շէր պատմել: - Մ տեր իմ ընկերոջը ոչինչ չէր պատմեր (tf ր ընկերոջը: - Մտերիմ: Ի՞նչ չէր պատմել: ֊ Ոչինչ:)

Աղավնին հավատարիմ է:Հնդիկներն են կառուցել քաղաքը:Ինկերն արհեստական կդւլինհր էին սարքում

ջրագռավների համար:

157. Նախադասություններին սււ{ելացրո'ւ ինչպեք,ս հարցին պատասխանող բառ, բաոակաւգակցու թյու ն, նախադասություն, կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ:

Օրինակ 'Անծանոթ տղան ժպտաւ/: - Անծանոթ տղան մեղմ ժպտալ/: Անծանոթ տղան ժպտալ/'ուրախ թափա- հ ա ր ե լ ո վ ձ ե ռ ք ը : Անծանոթ տղան այնպեղ Ժպտաւ/, կարծես հազար տարվա ընկերներ էին:

Անծանոթ առարկայի վրա ինչ-որ դուռ բացվեց:Տղաներր ողջունեցին հյուրին:Անձրև էր գալիս:

158. Փակագծերում տրված դարձվածրներր գրի՛ր հոմանիշ բառերի փոխարեն ե համեմատի՛ր տեքստհրր. դարձվածքներն ի՜նչ ւիռխեցին:

Շատ հետաքրքիր է [Յիթհոննրին հհտեե|ը (վրան աչք պահել): Նրանք «լրիվ կերպարանափոխա թյամբ»՛ զարգացող միջատներ են (առաջ գնւպ): խավարասերի կամ ծղրիդի ձվից անմիջապես փոքրիկ խավարասեր կամ ծղրիդ է ևյնամ (տիղն ու տեղը):Մինչդեռ այն japjanipp, որից լ<փթեո է ստացվելու, բոլո

րովին նման չէ թիթեռի (դուրս դալ): Հավատալն անգամ դժվար Լ. որ ինչ-որ որդիդ մետաքսե թևերով գեղեցկուհի է «ծնվելու» (հավատ ընծայել, խելքին մոտ չէ. յույս աշխարհ գալ): Աճել-մեծանալու համար թրթուրներն անընդհատ ուտում են. երբեմն'օրվա ընթացքում ավելի շատ, քան իրենց քաշն է (փորնհրը լցնել): Իսկ մի օր թրթուրի փոխարեն հատուկ նյութից կադմված թաղանթով պատված հարսնյակներ են հայտնվում (լույս ընկնել): Նրանք չեն ուտում ու չեն շարժվում, բայց ընթանում է նրանց երկրորդ կերպարանափոխությունը. թիթեռը թռիչքի է նախապատրաստվում (պատրաստություն տեսնել): Եվ ահա հարսնյակն սկր- սում է շարժվել (մեկ էլ տեսար): Թաղանթը պատռվում է. և աստիճանաբար հայտնվում են թիթեռի մեջքը, գլուխը, ոտքերը, ու թիթեռը դուրս է սողում (մաս-մաս լինել):

159. Փակագծում արված հարցին պատասխանող նախադասություն ավելացնելով'տրված պարդ նախադասությունն երր դարձրո՜ւ բարդ (որպեսզի ավելացրածդ նախադասությունը կապվի, կարող ես անհրաժեշտ բառ ավելացնել):

Կարդալուց հետո կհասկանաք: (ի՜նչ)Արդեն որոշել եմ: (ի՜նչ)Վաղուց գիտեր: (ի՜նչ)Բռնակալները սպանում են: (ո՜ւմ)Ծերուկը նկատեց: (ո՜ւմ)Նավաստին փնտրում էր: (ո՜ւմ)

160. Տրված նախագ ասությունը համառոտի՛ր և վ ե ց ֊ յոթ բաոանի նախադասությունների տարբերակներ ստացի՛ր : (Ստացածդ յուրաքանչյուր նախադասության մեջ ի՜նչն է կարևորված):

Մայր մտնող արևի շողերից տաքացած'աղավնիները իրար առաջ պարծենում էին իրենց գեղեցկությամբ' մերթ լայն բացելով շագանակագույն թևերն ու մերթ

161 Ընդգծվածները ո՜ր բառերի արմատներն են:

Օրինակ ' ստեղծարար - անել:

Դլխա^ճր, հեռատես/<յ. զուգընթա ց. սրճաղաց, հեռուստա- yrujy. աստեղ ածին, անվ աեւսկից:

162 Դո՜ւրս գրիյւ ու րիշի ուդդակի խոսրով նախադասությունները, ու դւլակի խոսքը դարձրո՜ւ անուղղակի:

Աստաֆյան փողոց: Եվրոպա կատարած շրջագայությունից վհրադարձհյ էր բանսատեղծ Չարենցը ե ֆիլ հարմոնիկի լեփլեցուն դահլիճում պատմում էր իր տեսած քաղաքների մասին: Գավաոականից ւէայրաքաղաքի վերածված փոքրիկ ու ծուռումուռ Երեանի բնակիչներն ամենատարբեր հարցեր էին տալիս բանաստեղծին: Հանկարծ դահլիճի վերջում նստած մի գունատ տղա հարցրեց.

- Իսկ ո՜րն է աշխարհի ամենագեղեցիկ փողոցը:Չարենցը նայեց նրան, զգաց, որ սիրահարվածի մեկն

է, ուոչինչ չասաց: Տղան կրկնեց հարցը: Չարենցը մի քիչ էլ լռեց ու ասաց.

- Հա՜. տնսն| եմ, շատ գեղեցիկ փողոցներ եմ տեսել, բայդ իմ տեսած ամենագեղեցիկ փողոցը գտնվում է Երևանում: Դա Նայիլ՛ ի pm չեն է:

Իսկ Նայիբի քուչհն Երևանի ամենանեղ ու կեղտոտ էիողոցն էր: Եթե երկու աքաղաղ միասին անցնեին այղ փողոցով, մեկը մյու սին կխանգարեր: Այդ փողոցից դուրս էին գւպիս լվացքի ու կենցաղային օգտագործման այլ ջրեր ու առա դաոնում: Այնպես որ. ոչ մի պատուհան, ոչ մի պատշգամբ ու բակ չէր րաց- վամ այղ փողոցի վրա: Թերևս հին թուրքական թաղամասերից էր ւՈւսցևլ:

Տղան նեղացաւյ. որ Չարենցն իրեն ծաղրու մ է: Իանաստեղծը պարզաբանեց.

- Նայիբի քու չեն աշխարհի աւքննալավ փողողն է,

163. Տեքսւոը փոխադրի՜ր 7-8 նախադասությամբ:

Առյուծը քնած էր: Մի մուկ եկաւ} ու բարձրացավ նրա մարմնին. սկսեց ւ|սպվզհլ նրա վրայով: Առյուծը զարթնեց ու բռնեց նրան: Հենց այն է. ուցում էր խժռել, մուկը խնդրեց.

- Րա՜ց թող ինձ. ես քո լավության տակից դուրս կգամ:

Առյուծը քահ-քահ ծիծաղեց, թե մո՜ւկը սլիտի իրեն լավություն անխ Բայց մկան ինքնավստահությունը դուր եկավ, ու նրան բաց թողեց: Բայց այնպես պատահեց, որ մուկն իսկապես հատուցեց առյուծին' նրա կյանքը փրկելով:

Աւէենահղորներն էլ կարող են փորձանքի հանդիպել: Մի օր սայուծն ընկաւ| որսորդների ճանկը: Նրանք առյուծին պարանով կապկպհցին ծառին: Առյուծը ցավից ու վիրավորանքից մռնչում էր: Նրա զարհուրելի ձայնն ամբողջ անտառը բռնել էր. բայց ո՜վ կմոտենար, բոլոր գազանները թաքնվել էին: Առյուծի ձայնն ընկավ մկան ականջը: Մուկը վազելով եկավ, կրծեց պարանն ու ազատեց նրան:

Երբ արդեն հեռու էին մարդկանցից, մուկն ասաց.- Այն ժամանակ ծիծաղեցիր ինձ վրա ն չհավատացիր

ինձ. հիմա իմացի՜ր, որ մուկն էլ կարող է երախտահատույց |ինհլ:

164. Ուրիշի անուղղակի խոսքերը դարձրո՜ւ ուղղակի: Ուշադրությո՜ւն դարձրու ընւյգծված բառհ- րին:

Ծովը նավաբեկյալին ասաց, որ նրա նավի խորտակվելու մեղավորը ոչ թե ինքն է. այլ հողմը, որ թռչում է իր վրայով: (Ծովը նավաբեկյալին ինչպե՜ս կարող է դիմել):

Շունը գայլին հարցրեց, թե ի՜նչ է անելու, մի ամլիկ գառը, որ բան ու գործ թողած եկել է նրան փախցնելու: (Ի՜նչ բառերով է դիմում):

Գյուղացին որդիներին ասաց, որ եթե նրանք իրար հետ

165. Փակագծու մ արկած հարցին պսւսւասխւս՚ււոզ նա- խադասա թյուն ավելացնելով' տրված սլսւրզ նախաղա- սությանները բարդացրո՜ւ:

Նավակն արդեն մոտեցել էր: (ո՜ւմ)Սա պատմություն է այն մասին: (ինչի՜)Արդեն շատ հեորո եք: (ո՜ւմից)Դևո կլսեք նրանց մասին: (ո՜ւմ մասին)

1 6 6 . Բ ա ր դ ն ա խ ա դ ա ս ո ւ թ յ ո ւ ն դ պ ա ր զ ե ց ր ո ՜ ւ ' ն ր ա մ ե ջ ե դ ա ծ Ն ա խ ա դ ա ս ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի ց մ ե կ ր թ ո ղ ն ե լ ո վ :

Սարդարը տախտակամածից նայեց ծովեդրի լեռնաշղթային, որի սրածայր գագաթներին ամււլր նազով էր նստել:

Հերա գարունքին, երր Արայի լյառը փեշերից ձյուն էր հալում ե |ւսնջր մերկացնում, ձյունաջրի պղտոր առվակնևրր ձորակներով գլորվում էին դեպի Քասախի ձորը. Հունավանքից մի շինական, որի պապերը յոթերորդ դարում շալակով քար էին կրել վանքի պատերի համար, աչքր դրեց վանքի պարիսպների միջև ընկած հողակտորի վրա:

Տատի այդ տարօրինակ պատմությունը, որ յՅոոան սրտում երկյուղած տրամադրություն ստերլծելու նպատակ ուներ, վատ ազդեց երեխայի վրա:

Ամռան շալին, երր ւււրհն այնքան մոտ է. ջերմությունը'շատ, երր շները շոգից տան ստվերում սյւսռկոււ! են, լեզուն հանած թնչին տայիս, աովի եզերքին ւքիշտ էլ կարելի է տեսնել էառ- Մարգարին' ոտքերը մինչև ծնկները բաց. գլխին մի սպիտակ շոր, բահն ուսին:

Լուսնյակ գիշերներին, երբ գյուղը քնած էր բեզարած մրափով, հովը սառնություն էր բհրում ցերեկվա շոգից խւսնձված դաշտերին, յուսնյակ գիշերներին, երբ բարդու վրա, իր բնի ւ1եջ. հանգստանում էր արագի|ը. որ |ուսարացին լաո-|ւոռ յտևերը փռած իջնի ճահճուտի վրա.

167. Տրված տեքստերը վախւայրի՚ր' ընդհանուր վերնադիր և հետևություն դրէդով:

Ա. Ծխելու վնասակար լինելու մասին բավականին շատ փաստարկներ կան: Սակայն շվեյցարացի բժիշկները ևս մնկ։ շատ լուրջ փաստարկ են բերում:

Նրանք էլեկտրոնային սարքավորումներով Լուլանի սիմֆոնիկ նվագախմբի հարյուրավոր երաժիշտների լսողությանն ստուգել են ու սլարւլհլ, որ չծխողները երաժշտական շատ ավելի լավ լսողություն ունեն, քան նրանք, ովքեր ծխախոտին գերի են: Բժիշկները նւլրակացրն] են. որ ծխելն ու լուրջ երաժշտությունն անհամատեղելի են:

Բ. 1992 թվականին Բարսելոնի ամառային խաղերի կազմակերպիչներն ամեն ինչ անում էին, որ դա լիներ օլիմպիադա' առանց ծխախոտի ծխի: Որոշվել էր ծխախոտ չվաճառել բոլոր այն վայրերում, որտեղ պիտի մրցույթ անցկացվեր: Լկւգհ|ված էր ծխախոտի գովազդը: Եվ իհարկե, խոսքը միայն մարզական շենքերի ու մարզադաշտերի մասին չէր, այլ նան'օլիմպիական գյուղի ն մշակութային կենտրոնների:

168. Տրված նախադասության հիման վրա երկու պատմություն հորինի՛ր, որոնցից մեկում դա ուղղակի հասկացվի, մյուսում' փոխաբերաբար:

Ինչքան գհտնի երեսին է. յոթն էնքան' (փտնի տակ:

169. Բարւլ նախադասությունը պարզ նախադաււութ յուններով արտահայտի՛ր:

()րինակ Այն փաստը, որ նույնիսկ աշխարհի տարբեր ծայրերում բնակվող երկվորյակների ճաշակը շատ հարւյերում միանման է, հայտնի է վաղու սվանից: - Վաղու սվանից հայտնի է մի փաստ: Նույնիսկ աշխարհի տարբեր ծայրերում բնակվող երկվորյակների ճաշակը շատ հստցերու մ միա նման է: 4ամ ' Նույնիսկ աշխարհի տարբեր ծայրերում

Հնագիտական պեղումներից պարգվել է. որ մոտ վեց հագար տարի առաջ Լլ աղավնիները ծառայել են Ֆրանսիայի տարածքում բնակվող եվրոպացիներին:

Գիտնականները փորձերով ապացուցել են, որ աղավնիներն օժտված են հիանալի հիշ՛ողությամբ:

Լարվածությունը թուլացնե|ու ամենահեշտ միջոցը հյուսելն Ւ„ որի ժամանակ մարդ կենտրոնանա մ է թելի ու նախշի վրա' կամաց-կամաց կտրվելով իրեն անհանգս տսւցն ող մտքից:

Ամերիկյան մի համալսարանի հոգեբանները պարւլնլ են, որ մարդու ստորագրւ:; թյան չափն արտահայտում Լ նրա հոգեկան վիճակը:

170. Ընդգծված նախաղ ասա թյունննրը դարձրո'ւ բառակապակցություն և ստացված բառակապակցություններից որը պետք է՝ ւորոհի՜ր:Օրինակ ' / . Ով որ ձուկ է բոնում,

բրիւք չպիտի վախենա:- Ձուկ բռնողը քրից չպիտի վախենա

2. /!ի բանի քարափոր մարագներ կան, որոնց մեծ մասի դռները կանաչել են: - Մի բանի ршрш* փոր մարագներ կան մեծ մասի դռները կանա՜ չածւ

Երբ անցնում էր բարանձավների միջով, շունչր ЩШ- հա մ հյւ:

Գեռ գյուղ չէր հասեք բոյորր գիտեին նրա հետ պատահածը:

Լփերը խլշեցին ականջները, որովհետև վախեց ան անգ = ղերի կռնչոցից, ու իրար մոտեցան:1/Ш եկե| Լր հրեան, որպեսպի դիմավորի օտարոլթյու' նից վերադարձող րնկերոջր:

‘հււնակւււյ ծակծկող փշերն ու լիանանհրը կարում ո։ ճամփա է՛ր րաց ու մ եաևից եկողների համար:

Նա աղմկոտ Լր շնչում, բայց անաղմուկ ոտքերը դնում էր փափուկ խոտի վրա:

Շատ հեշտ Լր բարձրանամ, կարծես հարթ քայլում էր ճանապարհով:

Թավուտի միջով տեսանք գրանիտե հիսուն ֆուտ դարձրու թյամբ մայոր:

Շատ լավ խոտերը բայնր քողարկում էին:

172. 11 խմբից հերթով մեկ բաո վերցրո'ւ ե Ր խմբի բաոերի հետ բոլոր հնարավոր կապակցությու ններր գրիր:

11. Հպարտանար կարոաեր սիրեր մտաբերեր1՝. Հողը, ծնողներին, ջու րր. րնկհրներին, հողին,

ընկերներով. հողով, քրոջը, ջրին, քրոջով, ջրով, հայրենիքը, արեր, արևին:

173. Այնպիսի պատմությո՛ւն գրիր, որ գրածիցդ հև ւոևյալ հետևությունն արվի.

Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ուրիշի աչքի շյուղն է տեսնա մ:

174. Տեքստում մի անգաւ! տհդադրի՚ր փակագծերում դրված առաջին բայաձևերը, մյուս անգամ՝ երկրոյւդնե րր: Ստացված տեքստերի իմաստային տարբերությունը գտիր:

11. Անվավոր չմուշկները 1ոնդոնամ են հայտնագործվեք Աոաջին օգտագործողն էլ բեքյիացի երաժիշտ Ժ՜ուլեֆ Մալդ ինն և եղել: Նա դրանցով (եկավ, գալիս էր) պարահանդես ու ամբողջ երեկո (սահեց, սահում էր) չմուշկներով m միաժամանակ ջա թակ (նվազեց, նվագում էր):

P. Ֆրանսիացի գիտնական Р-րիստիան Մարշալն առաջարկում է Լուսնի վրա տեղագրել հայև|ինհր. որոնք Արեգակի ճտ- օագայթները (անդրադարձնելու են. կանդրադարձնեն)երկիր: I կղ դեպքում գիշերը կարհ|ի է կարդայ և աշխատել'առանց ար

հեստական լա սաւյորության: Լուսնային հայելիները (փոխա- լւինելու 1ւն. կփոխարինեն) փորլոև|ւսյի4ւ |սւպտերնհրին ու շինհրապարակներում, դաշտերում և այ|ւսր գիշերներն աշ- խատնլա հնարավորա թյուն (տալու հն, կտան): Դրա համար (պահանջվելու է, կպահանջվի) 200 հատոր քառ. կմ հա- յհ]ի:

175. Դրիր արված գույների երանգների անուննն- րր (սկզբում իմացածգ բառերը գ րի ր . հնաո բառարանով ւրացրու ):

Կապա յա, կարմիր, կանաչ, դերին, սպիտակ, սև, մոխրագույն:

176 Տերստի միտքն ութ նախագ ասա թյամբ փոխադրիր՛ արված ամեն մի նախադասությունը երկուական ՛նախագ шиш թյամբ արւոահայւոհ|ով:

Դի օր Փարսին ալյուր, ջուր, հադարջ, սալոր, շաքար ու համեմանքներ վերցրեց ու երկու ոտնաչափ երկարու թյամբ և հրեք ոտնաչափ հաստությամբ թխվածք պատրաստեր, որն անշուշտ առաջնակարգ խմորեղեն էր: Փարսին խմորր դրեր վառարանին, քանի որ դրանիդ օգտվելու հնարավորություն ուներ: Թխվածքը եփվեց, եփվեց, մինչև կարմրեց, սկսեց ախորժայի բուրմունք արձակել: Փարսին ցանկացավ ուտել, բայց հենց այդ պահին Լրիվ -Անմարդաբնակ կդդու խորքից դուրս եկավ մի Ռնգեղջյուր՝ եղջյուրը քթին, խոճկորային աչքերով ու անկիրթ շարժուձևով:

177. Երես բագմիմասւո բառը նախադասությունների մեջ գործածի՛ր քեդ հայտնի բոյոր իմաստներով:

178. Նախադասությունն ընւյ արձակի՜ր' նախագ ա- ււու թյան յուրաքանչյուր անդամին մի յրացում ավեյաց- նհլով:

Գիտնականը փորձում էր հասկանսդ:Ավտոբուսը լիքն էր ուղևորներով:

179. Մխսւ| գործածված պատճառական ձեհրր գտի՜ր Ա ու գոի ր:

Առավոտից իրիկուն, հետո էլ նորիւյ մինչև առավոտ աշխատեցնել է տալիս, մինչև որ մշակն էլ չի դիմանում:

Զգացնէդ տվեց, որ ինրր բնավ էլ համաձայն չէ մևլւ որոշմանը:

Մեց այսրան սպասեցնել տվեց. ինրն իր համար ման է գալիս: - Հասկացնել կտամ, թե ես ով ևս՛.- զայրացած գոռգոռում էր նա: Է;րբ բոլոր րնդդիմախոսներին |ոել տվեց ա համոզեց. սկսեց ուրիշ բանի մասին խոսել:

180. Տրված պարդ նախադասու թյունները դարձրո՛ւ բարդ' ավելացնելով փակագծում արված հարցին պատասխանող նախադասություն (որպևսդի ավելացրածդ նախադասությունը տրվածի հետ կապվի, կարոդ ես բաո ավելացնել):

Նորեկն էր խոսում: (ինչպե՜ս)Արևն այրքդ էր կնոյ> դեմքը: (ինչպե՞ս)Ահռելի որոտից պայթում է երկինքը: (ինչպե՞ս) Բարկանո՞ւմ եք: (ե՞րբ)Բոլոր կասկածներս փարատվեցին: (երբվանի՞ց)Երեկոյան հադիվ տհդ հասանք: (ե՞րբ)Մայր ու որդի զբոսնում էին: (ինչքա՜ն ժամանակ)

181. Տեքստը 4-5 նախադասությամբ փոխադրի՞ր:

Կրիան ու նապաստակը վիճեցին, թե իրենցից ո՛վ է ավելի արագ վազում: Բանի որ խոսքով իրար ոչինչ չկտրոզացան ապա- ցուցեի որոշեցին մրցեր Հանդիպման տեգը նշեցին ու բաժանվեցին: Նապաստակը չէր կասկածում, որ ինքն իսկապես արագավազ է: Նա հույսը դրեց իր բնատա [1 արագավազաթյան վրա ու ճամփեզրին պաոկհց. մուշ-մաշ քնեց, որ մի քիչ հանգստանա: Իսկ կրիան հասկանում էր. որ ինքր դանդազաշարժ է, դրա համար է| աոանց հանգստանալու վազում էր ու վազում: Այդպես

Այդպես Լ. հրբ բնական ընդունակությունները շեն օգտագործվում. աշխատասիրությանը հարթում է:

182. Րարդ նաիււււդւսսությա ննհրր կեւոադրի՜ր (փւս- կագծամ նշվում Լ, թե քանի' նշան ընես):

հրբ րարը կայծ шЦЬу b կայծից ւխւոոդր բռնկվեց ձորերը ղղրղացին ահավոր արձագանքից: (2)

հրբ ծանոթ արտին հասավ հենվեց հրացանին ու միտք արավ: (1)

Բաղցած աղվեսը փչակամ հաց ու ս՞իս գտավ որ հովիվներն էին թողել: (1)

Ալքիոնհն մի թռչնիկ Լ որ մենակության է սիրում ե ապրում է ծովաւիին: (1)

Ս՜ի շան որ ձու կայ տսղա սովորություն ուներ մի անգամ ձվի փոխարեն խխունջ կուլ տվեց: (2)

Արծիվը ցած սուրաց ու բռնեց այն աքաղաղին որն ընկերոջը հաղթհ| ու ձայնը գլա խր գցած պարծենամէո:0)

Գայ|ը ւքի անգամ որոշեց փոխե| իր տեսքը որովհետև այդպես ավելի շատ որս անելու հույս աներ: (1)

Պատմության մեջ հայտնի են դեււլքևր երբ ղատարանր հեղինակին ստիպել է ատել իր գրած դիրքը: (1)

P-անի որ գրքի րովանդակա յտյանը թունավոր է թող հեղինակն ինքը թունավորվի ղրանով: (1)

I հի անգամ երեկոյան երբ մի քանի ժամ շարունակ երկնքում փայլեց թռչող անորոշ մի առարկա Տոկիոյում մեծ իրարանցում սկսվեց: (2)

'1ւյու ԷԽրքում սլատրաստել են շատ փոքր մի ասրք որը քննհ- |ով Կ ձայնի ղողը ոոսսղով' բռնում է սուտը: (1)

Այնքան հղոր 1. մոծակը որ նույնիսկ փիղն է վախենում նրա-նից: (1)

Աո|որված մարղր հանկարծ րւհց հնովոււք մի կկու է կանչում ա գլխի րնկավ ար պիտի գնա: (3)

Ս՛ի անգամ առյուծն աղամ էր ցուփն ատել բայց նրա

183. Պատմություն հորինի՜ր. որն ավարտվում I այսպես՝

Այւ։ ոյտամա թյունր պատմեցի, որ չվախենար անծանոթ рш- դարում «կորչելուց»:

184. Ընդգծված րաոսւկասյակցու թյու ննեբը նախա- յ յ սա ու թ յա ննևրի վերածի՜ր:

Օրինակ Զնա յած փոջլ7 չափերին ' ծաղկափոշու հատիկն ու նի բարդ կացմությու ն: - Ծաղկափոշու հատիկն ունի բարդ կացմու թյուն, շնա յահ որ փոքր ենշափեք1 ը:Հոր հեռանալուն պես աղջիկը կացեր, պահարանիդ դհդ հանեց, բերեց, ըսեց տղայի կերբերին: - Հենց որ հայրը հեոացավ, աղջիկը կացեր, պահարանից դեղ հանեց, բերեց, բսեց տղայի վերբե րին:

Այդ պատմությունն իմանա լոկ մարդիկ սկսեցին կւ И - րնկցն| նրան:Ղո< րս գա քով անտառից շշմած կանգ աոաւ[:

վրաններից մի մարգ, մանգ աղը գոտու մեջ իւր ած, բարձրացավ րարափով:

Օչաքսի մոտ նստած կինր թվա if Ւ.ր րրմուհի' եռոտանաառաջ ծիւի շարժումները գոէ.շա1լող:

186. (՜աոերր բաղադրիչների բաժանի՛ր. հաշվիր, fib քանի՛ արմատից և ածանցից է կազմված. ե պարզիր, թե բառաշարբհրից յու րաբանչյուրն ի՛նչ ընդհանրության հիման վրա Ւ. կազմված:

Օրինակ 'մանկէս - մթն (մութն) - կա - 2 ար if ատ:ւհսրհպւտություն - րարե (բարի - ա) սրա (սիրտ) - ու թյու ն - 2 արմատ և I ածանւյ:Դմկամու թյուն - դժ - կամ(ք) - ու թյու ն - 1 արմատ հ 2 игЛт նւյ:

ա) ծովահեն, լ ու ււնկա. ընձու ւլտ. նավահանգիստ, գիսսատդ. գիտարշավ, բախտակից, ճերմակաթույր, կամագու րկ.

ր) մաքրահնչյուն. ոմրարկու. վրիժառու. կաոավարիչ. կուսակցություն. անկսւնխակա|. աղմկարարություն, բանաստեղ- ծու թյու ն. կարգադրիչ,

գ) յ՚աոայւանային. անմտության, ղժրսփւտա.թյուն. հակագիտական, տկարության, գրչակ (ապաշնորհ գրող), գրակա- նա թյու ն:

187. Ձեր ղաււարանի մասին պատմի՛ր ն պատմությանդ վերնագրի՞ր: Այնպե՛ս արա, որ տրված հարցերի պատասխաններն 1գ յինեն պատմությանդ մեջ: Աոանձին մարդկանց մասին գրեյաց մի' խուսափիր:

ա) Ձեր դասարանն ինչպիսի՞ն ի: բ) Ձեր դասերն ինչպե՞ս են անցնում: գ) Դասամիջոցներն ինչպես են անցնում: ւյ) Դասերից հետո (դպրոցից դուրս) ինչպե՞ս եր ընկերության անում:

188. Ընդգծված արսւահայտու թյու ններր փոխարինիր համանիշներով:

I եխտրիական ՛ներտ բաղ աքի իշխան ությա ններր հսկայական պա մար հասմրսրյրին IJ կրիաների hunfuifi հարմար, հատուի հ թով ւ ու ստվսրված սի գետնուղի կառուցեցին, որ ճա- նտպարհն անցնև|իււ այղ դանդաղաշարժ ճամփորդները ավ-

189. Ավել ււfiդ բառերը գտի՜ր և նախադասություն- նհրն ու գրիր:

Այդ հավաքին իր մասնակցությունը բհրեց նրանց առաջնորդը: Սսյիտակ գույնի ցգեւաւը բևց շատ է սաղում:Ոսկեծամ մաղերով մի աղջիկ գալիս է արլբյա ըը ջրի:

Մոտենում Լ աղջկա մոտ և տեսնում, որ մի վիշապ, գլուիւր նրա ծնկներին, քնել է:

Ու հանկարծ սիրահարվել էր այդ աղջկա վրա:Այլ ես առավոտներն էլ չէին երգում:Գառնուկների հոտոտում էին հողի բայրր:Գործը նրանում Լ. որ բոլորը մոռացել են ուխտի

մասին: Իսկ մողեսները, երբ արևը տաքացնում էր բարերը, նրանք պառկում էին քարերին:

190. Տրված տեքստերը համեմատի՜ր և տարբերությունները գտի՜ր: Գրանցիր ո'րն է՝

ա) ավելի հստակ, բ) ավելի խրթին, գ) ավհ|ի գեղհ-ԸԻկ:

Ա. Մեծ նկարիչ Պիկսաոն իր կյանքի վերջին տարիներին ապրել է Նոտր ՛մամ դը Վի քաղաքում: ժակլին Պիկսաոն մտադիր է թանգարանի վերածել այդ տունը: Նա նկարչի այրին է: Նա է Պիկասոյի ստհդծագործա թյուննհրի ամհնախոշոր հավաքածուի տեքր: Աակսւյն քաղաքագլուխը յՆադ չէր տափս: Նա պնդում էր, թե քաղաքացիները լռությունն ա հանգիստը նախընտրում են փառքից:

Բ. Պիկասոյի այրին' ժակլին Պիկսաոն, որը նկարչի ստեղծագործս։ թյուննհրի ամենախոշոր հավաքածուի տերն էր, մտադիր էր թանգարանի ւ[երածե| այն տանը, որտեղ իր կյանքի վերջին տարիներին ապրքղ էր մեծ նկարիչը: I (ակայն Նոտր Գամ դր ՚1իի քաղաքագլուխը թուր չէր տալիս, քանի որ պնդում էր. թե քաղաքացիները լռությունն ո՛ւ հանգիստը նախընտրում են վւաոքից:

Գ. Պիկասոյի այրին՝ ժակլին Պիկսաոն'նկարչի ստեղծագործությունների ամենախոշոր հավաքածուի

տունը: Սակայն Նոտր Դամ դը Վիի բաղաքաղ) ուխր թույլ չէր տալիս' քաղաքացիների' լոա թյունն ու հանգիստը փառքից նա- խընտրհլու պնդոււ1ով:

191. Ընդգծված բառակապակցա թյունննրր դարձրո ւ նախադսաու թյուննհր:

Մենք գիտեինք քւսղաքում ապրած Ժամանակ եղբորս հետ ընկերացած այդ մարդու մասին:

Նա սպասում էր հայրենակիցների իրեն դիմավորելուն՛.

Նա վնրադարձաւ| երկար տարիներ ապրած տեղից՛.Իր հայրենի րի բախտը ոտնակոխ անելու չափ անգու

թ չէր նա:Մեկ էլ կ անշելոլ դեպքում պիտի հեւոևհի նրան:

192. Տեքստը փոխադրի՜ր' անուղղակի խոսբևրն ադ- ղակի դարձնելով:

Անգլիացի նկարիչ Ջւպհֆ Թերներր մի շուն ու նհր. ոյփն շատ էր սիրում: Սի օր շան ոտրը կոտրվեց: Թերն էտը տա ն հրավիրհց 1 ոնդոնի լավագույն լ՝<էշկին: երբ բժիշկը եկավ, նկարիչն ասաց, որ ինքը գիահ, որ շան համար նման անվանի բժշկին հրավիրհլն անհարմար է. բայց խնդրեց, որ օգնի: Նա խոստացավ, որ լավ կվճարի: Բժիշկը ոչինչ չասաց ե շանը բուժեց:

Արոշ ժամանակ անց բժիշկը Թհրներին խնդրեց այցելև| իրեն: Թերներր մտածեց, որ հավանաբւսր իր ջան մասին է խոսելու:

Արբ նկարիչը գնաց բժշկի տան. վերջինս ողջանեց նրան ե ասաց, որ իրէւն ԹերՆերի ՚ գնա թյունն է պետը, սլիտի տան դուռը ներկվի: Նա ննրոդա թյուն խնդրեց նկարչին ւլա ո նէւրկհլու պատճառով անհանգստացնելու համար ե խոստացավ լավ վճարէդ:

193. Նախադասությունները կեաադրի՜ր:Ադւսմ շնչասււլաո վագւււմ էր շուտով հասներն

Գնացէդ կանգնէղ էր ճանապարհի վրա հկող-գնացողի հեսւ մի քիշ ղրայց աներս:

ե՛ղնիկը հանկարծակի մի ոստյունով ցատկեց լուսամուտի գոգը սորերը սա դելով խավարի մեջ:

Մի օր մեղմաշունչ մի քամի Նուբիական բարձու նքնե- րխյ վար սահէրով իջավ ոսկհափք Նեղոսի ափերը և մի վայելչակազմ ա դեռատի արմավենու ոտների տակ փռվեց հեիհե:

Նա ճամվւա ընկավ Մի ու րի? ււի լավ աշխարհ գտնելու:

194. Միայն արված բառերի արմաանևրն օգւոագոր֊ ծհլով' նոր բաղադրյալ բառեր կաղմի ր

ա) աղեփող (կենգուրու). վաղանց, կակղամորթ, թավամաղ, թավշապատ,

բ) մեղսակիր, մարտունակ, արճճասլաա. կցասայլ, հողածին, ատոմակայան:

195. Ասա արված կաղապարների'նաիյաղասա թյուն- ներ կաղմի՚ր:

.................. և ................:

.................. ու ...............:

.................. կամ ..............:

.................. ե .................:I

.................. ա ...............:

.................. կամ ..............:196. Տհքստր վերականգնի՜ր' նաիւաղ ասա

թյու ննհ- րր վերադ աս ավորն| ով:Այդ քարայյւներից ամենամեծը ենթադրաբար

հարյուր խո- րանսւրղ մետր տարածություն է գրավում: Մաս տիեղերա- ւլնացնևրն այղ մասին երբեք չեն նշում, և ւղարղ չէ' շե՞ն տեսել. թե՞ ււլարցապես «դրա մասին չի կսյր ել ի խոսեր: Դեռևս 60-ական թվականների սկւլբին աստղագետ Կ. 1 (ագանը հայտնեց. որ I.ու սնի մակերևա յթին հսկայական քարայրներ կան: Եթե ե՛րկրին մոտեցած կամ երկրի վրա իջած «թռչող ափսեները-՛ հա- ղարավոր մարդիկ տեսնում են. Լուսնի

սասիս միայն աստղանավորդներն րս տի եղ նրադնացնե [ւը կար՛պ I ill վկայել: Ին՝ ւվ1ւ( mipfipm if է ամերիկացիներին մամայն այնրան I. ւ|րև|. որ ղմվար Լ որոշել, լոհ ո՛րն է ճշմարաաթյա- նը: Այնսւևւ| կյանբի համար րարենպաստ պայմաններ կայւոր) են |ինև|: I .ու սնի հետ կապված առեղծվածները բազմաթիվ են:

197. Ըսա տրված hhuiluu թյուն՝ տեսած, |սած կամ կար ղաղ ած մի սյսւամա թյու ն պատմի՛ր:

Պետը •>!. որևէ. ղոյւծ առանց մտածհյու սկսել:

198. ք-աոակապակցա թյու ննևրի իմաստները մեկա կան յաւռերով արտահայտի՛ր.

հրկինրյւ բերեյսւ >ւաի րարձր. բարի մտրով. վասւ համբավ ունեցող, հհշսաւ լւյամր թեբվող, խամ աչրեր ունեցող, կյանրր սիրող. հանյւու յպան կողմից ճանաչված, կյանբով ուրախացող, կրակին (եյփն) ղիմացալ:

199. 11 խմբից հերձակ մեկ բառ վերցրո՛ւ և F խմբի բառերի հետ բրղոր հնարավոր կապակցա թյա Ններր ցրի՛ր:

II. 11ւրանա|. մսռանաի դավաճանել, դավ նյութերՐ. 4տղւայւարր. զինակիցներին. <լաղափար|ւն.

զինակիցնե րի դեմ, սկզբա նբնե|ղւ սկղբա նբնևրին. ընկերների հանդեպ, րնկհընևրին. թշնամա ն, թշնամու դեմ. հայրենիըր. հայրեՆիրի հանղհււյ. հտյրհնիբին տանը, տանը:

200. (!նդցծված բառերի իմաստներն արտահայտի յ> բաոակապակցու թ.( ո < ՛Աներով ե բացատրի՛ր, թն ինչո՛ւ հատկանիշ Ա Ո 1 JH տվող այդ բառերր ոչ թև ուն. ա/| յո> ն ածանցով են կասմվն|:

Օրինակ՛ Ահեղաշաչյուն վաշտիկ - Ահեղ շաշյանոէ/

փորւ՚քփկ:

Քա,1ւքր"՚հն։յ"։ն 'Պպեդի:*ն4>։աշրսո,ն մվեսա:

201. Սկզբից 7 10 նախսս}ասություն ավելացրու, որ ամբողջական ահpnin դաոնա:

Վերջապես այդ հրեշը մի կհրեին անգամ ցնցվեց ու կանգ աոավ: Փրկված հնբ:

202. Տրված առածներն ընդգծված բաոհրի հականիշների օգնությամբ լրացրո՜ւ:

Լավ ձին կերը կսւվնրոցնի.............:Խելոքին' մեկ ասա. . ..... . .Արդար մազը շի կտրվի, ...............Սեկ խոսիր. ... ..........:(՜ոյր երկար. ... ........:

203. Տրված նախադ ասությունները (ասույթները) դարձյւո՜ւ հեղինակի իւոսրով նաիւաղ ասա թյա ննհր:

է )րինակ 'Ամեն ին; արվեստ է: Բեն - /. Բենն ասել Լ. «Ամեն ին; արվեստ ԼՀ 2. «Ամեն ինշ արվեստ I ասեք Լ Բ-ենր: 3. Ամեն ին;.- սաե/ է Բենը,- արվեստ ԼՀ

ճիշտ ճանապարհն անցնում է ճոպանի վրայով. որբ ոv թհ բարձրության վրա են ձգ1դ. այյ' համարյա գեանի: Կարծես ավե- յի շատ սայթաքում են. քան անցնում դրա վրայով:

Ֆրանц ԿաֆկաԻսկական հսւկաոտկորղն անսահման արիու թյուն Լ

ներշնչում:Ֆրան у Կաֆկա

ճշմարտությանը կվախի արվեստը:Բեն

204. Ընդգծված բառսւկապակցու թյուննհյւի իմաստներն արսւահայսփ՜ր մեկական բառերով:

Փոքր Ասիայի էփեսոս բազարում հայդա ր քսան սւայվւ շա րանակ մի տաճար էին կառա ցում'բուսականա թյան հ ւդաւլսւ բհըության աստվածուհի Արտեմիսի տաճարը: Այդ գւտծին

իրենց մասնակցությունն կին բերում փոքրասիական |'Ո-

Արտեմիսի տաճարր սյուներ էր ստացեր Աստվածնհրի u|tuui 1|երնհրու| մարդու հասակ ունեցող բարձրաքանդակն երր դարդարում Լին սյուները: Կրեսոսր Եփհսոսյան Արտեմիսին մի ուրիշ բարձր արժեր ունեցող նլ[հր էլ էր ըներա բերել կո- ւ|երի ոսկուց ձուլած դրոշմաւդա տկերն եր:

Արբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ տա ճարի շինարարությունն ավարտին հասավ, դարմանք ու հիացմունք առաջացրեց բոլոր նրանց մեջ. ում վիճակվեց տեսնել մարմարից կերտված, նուրբ գեղեցկություն ունեցող շինությունր: Բայց դա հարյուր տարուց ավելի կանգուն չմնաց:Ա. թ. ա. 356թ. Եփեսոսի բնակիչ ոմն Հևրոստրտտո" ցանկանալով իր անունն անւ!ահացնն|. կրակի մատնեց նշանավոր սրբւտյայրը: Նրա հանցագործա թյու նը բոլորին դայրաց- րհց: Փոքրասիական բոլոր պետությունները միասին որոշեցին մոոացության տալ Հերւատրաւրփ անունը: Պատմությոէն գրողները նույնիսկ տաճարի հրդեհի մասին գրելիս իրավունք չու նեին հրդեհողի անունը նշելու: Բայց հին աշխարհի որոշ հե գինակներ, այնուամենայնիվ պահեցին ոճիրը գործողի անունը:

205. Դարձվածքները Փոխարինի՛ր տեքստի ոճիՆ հարմար հուքւււնիշ բառերով

Մեր նախնիները հրեի շատ դաոր փորձերից այն համող ման կին եկել, որ ձուկ ատելիս ;փ կարելի երկաթե դանակ գործածել: Այդ կանոնը բանի տեղ չգնող մարդիկ անկողին կին ընկնում ու նու յնիոկ հողին փչում: Հիմա արդեն գլխի ենր ընկել, թե ինչից էր դա. երկաթը հեշտ քայքայվող ՛ափ տակուցների հետ (ձկան մսի 'г,'у շ""" կ'") ռեակցիայի uhy Լ մսւնում, որի հետհանքով աո աք կ պայիս թունավոր նյութ

I ! յսոր արդեն կենցադսւ մ երկաթ՛։ դ՚մնւոկ չի օգտագործվա մ Աղամի տարվանից սՄւևւ|ծվե| I. չմանգուովոդ պողս|ատ ք. "Ու՛ կարե|ի է

206. Տրված րաոհրով նախադասություններ կարժիր և yn'ijg տուր, թհ ի՛նչ կարող հն նշանակել:

Անել, անտաո. աղաց, աներ:207. Ձեր թաղի, qjni ղի կամ քաղարի մասին

պատմիր (որտե՜ղ է. ի՜նչ դիրք անի. ինչպիսի՜ տննր կան. րհղ այղ տեղ ինչպե՜ս ես ղգամ, մյուս բնակիչները նրա նկատմամբ ի՜նչ վերաբերմանը անեն) և պատմությունը վերնագրի՛ր:

208. Ընդգծված pump հոմանիշներով փոխարինի՛ր ա yn'ijg տա ր, թհ քանի' ձեով կարհ|ի Լ հասկանայ:

Օրինակ Մենակ երեկոյան նստում էր պատշգամբում: ֊ /. Երեկոյան մ իա յնակ նստում էր պատշգամբու մ:

Մի այն երեկոյան էր նստում պատշգամբում:Iկլխկան մորաքույրն է պահել - Ինձ քո աղան էր բռնել.- բողոքեց շունը:Աարհրր շրջեց ու ետ եկավ:Նոր իմացավ, թե ի՛նչ եմ ասում:Նոր աշխարհ եկավ:Ընկերներին բաժանեց ու գնաց .ուրիշ քաղաք:

200. Կետերի փոխարեն հերթով գրի՛ր տրված հոմա- նիշներր: Ստացված նախագ ասություններն ինչո՜վ են տարբնրվա մ:

Տղան ... (լուո. անձայն, անլսելի) մոտեցավ մորը:Նա ղհռ նստած ... (ուտում, խժռում, լափում) էր:Ըժիշկր հետն ինչ-որ ... (խոտ. բան չար) էր բերել:Ստնողր (դուրեկան, հմայիչ) . մի աղչիկ էր:

210. Գծիկները ը կամ ն մասնիկով (հողով) փոխարինիր:

Ս՛ի ււր Ցեսի գլուխ- սոսկալի ցավեց: Նա կանչեց իլ) որդու - ու հրամայեց, որ ճեղքի իր գ|ուխ- ու ինք- աղատվի ցավից ա ՛դիփ միչի աղմուկից: Հեփեստոս- կացինը տարավ-բհրհց ու մի հղոր հարվածով ճեղքեց հոր գլա իւ-: Այդ Ժամանակ աստծո

գլխից դուրս հկաւ| Աթհնսա-Պւպաս հզոր դիցուհի-: Ոտից գ|ուխ դինավաո. շողշողուն սաղավարտով. վահան- ու նիզակ- ձեռքին' կանգնեց աւցշահար աստվածների առջև. ու նրա կանչ- որոտաց ու ցնցեց Օլիմպոս-: Արենաս- սկսեց հովանավորել Հունաստանի հերոսների-, պահպանէդ քաղաքներ- ու ամրոցներ:

211. ա) Տրված րառակապակցու ր|ուն\ւերի իմաստները հոմանի? բառակապակցություններով արտահայտի՜ր:

Օրինակ'/7 տարբերություն մյուսների - տարբերողով մյուսն հրիր:

Ի տարբերություն երեխաների, տարբերվէդով կենդանիներից. տարբերվելով աղջկանից, ի տարբերություն ինչ-որ մեկի, տարբերվելով բոլորից:

բ) Տրւիսծ հ սւոացւ|ած բաոակապակցա թյաննևրր ծա- վալուն դարձրո՛ւ (դրանց ւէհջ բառեր ավե(ացրո՜ւ):

Օրինակ ' Տարբերվեյով իր հետ բայք ող աղերսն իւ;,ի տարբերություն իր հետ բայ քող այս աղջկա և այլն:

գ) Ստւսցված բառսւկաււ|ակցու թյու Ննեյւից մի բանի- սով նախադասություններ կազւքի՜ր

212. ա) Ընդգծի՜ր այն նախադասա թյուննհրը, որոնք՝

- նախորդ կամ հաջորդ նախադասա թյան առարկան են նկարագրում.

- գործողությունն են բացատրում.- հերոսների վերաբերմւււնքն են ցույց տայիս,- կրկնվում են:Վաղո՜ւց, շա՜տ վաղուց փիղը կնճիյրէ շուներ, միայն

մի բիթ ուներ: Բիթր սև էր, ցցուն, կրկնակոշիկի մեծույրէյան: Փիղն այղ քիթը տարուբերում էր այս ու այն կու|մ և դյւանով որևէ իր բարձրացնել չէր կարողանում:

(՛այց մի Փիղ կար. մի Նոր Փիղ: Նա անհագ հհտաքրքրասի- րությամբ լի մի Փղիկ էր: Իսկ դա նշանակում է. որ չափազանց հարցասնր էր: Փղիկն

նում էր. [uni if. շոշափում կամ հոտոտում, ամեն ինչի մա՛յր հարց հր տայիս: Բարձրահասակ Ջայլամ մորաքրոջը հարցնա f հր. թե ինչո՛ւ նրա փհտա րննյւը հհնց այդպես հն աճում: եկ բարձրահասակ մորաքույրը՛ Ջայ|սւմր. էտան իր կոշւո-կոշա մագիլներով հարվածում էր: Կամ |ոդլոդ Ընձուղտ հորհղբորր հարցնում հր, թե ինչի՛ց է. նրա մաշկը բծավոր դարձհ|: Եվ լսդ- |ոդ հորհդբայյւը՝ Ընձուղտդ, նրան իր ծանր-ծանր սմբակով բացի հր տայիս: Г-այց Փդիկր դեռևս անհագ հնտաքրքրասիրա թ֊ յամբ յի Էր: 4պա հաստ հորարույյւ Գետաձիուն էր հարցնում. թ1I ինչո՛ւ են նրա աչքերը կարմիր: եվ հաստ հորաքույրը' Գետաձին. հարվածում էր նրան իր լայն-լայն սմբակով: Կամ փյւչոսւ բեռի Շնագլուխ Կապիկին հարցնա մ էր. թե սեխերն ինչո՛ւ հենց այդպիսի համ ունեն: Եվ փրչոտ բեոին' Շնագյուխ Կա- ւցիկր. նրան իր մսպոտ-մւալսցոտ թաթով շրւէփացնում էր: Բայց Փդիկր դհոևս լի էր անհագ հետաքրքրասիրությամբ: Նրա բո֊ |Ո|1 հպւաքույր-մորաքա յրհրն ու քեոի-հորհդբայրներր նրան դնգստում էին: Բայց Փդիկր դեոհս յի էր անհագ հհւոաքրքրա- սիրա թյամբ:

Ս ի գեղեցիկ առավոտ. Գիշերահավասարի նախօրեի կեսին հետաքրքրասեր Փդիկր մի բպորովիէւ նոր ու հետաքրքիր հայւց տվեց: Դա նախկինում երբեք չէր հարցրել:

- Կոկորդիյոսն ի՜նչ է ատամ ճաշին.- հարցրեց նա:Բոլորը սարսափահար, տագնապահար ճչացին'

սո՛ւս, ա անմիջապես. ու ղդակիորնն. առանց դադարի, հրկար-եյւկար ծեծեցին նրան:

բ) 11յդ բոլոր նախադասությունները աեքսաից հանի՛ր: Ինչսլիսի՞ն է ստացածդ սւհքսւոր:

213. Ե՜րկրորդ, պարրհրա թյան բայերը առաջին պար- բնրաթյան բայերի նման անցյալ ժամանակով արտա- հայաի՚ր: Տեքստի այդ

հաստատել: Սակայն նրա վրա բարձրանալը յսաւ դժվար էր. թեևւ[երհլրի շատ ճանապարհներ կային:

Նրանք, ովքեր բարձրանալու ժամանակ կանգ տոտնհանգստանալու, սայթաքեցին ու ցած գլորվեցին, մինչևստորոտը: Իսկ ովքեր դադար առնէդ չաւլեցին, այլ գավա-դանի օգնությամբ շարունակեցին վերելքը, բարձրացան լե-ոան վրա ու հանգիստ կյանք վայելեցին:

Այդւդես թուլակամ ու վախկոտ մարդիկ մնում են կես ճւս-նապարհին ու կորչում, իսկ հաստատակամները. համբերու-

Սայրս այս ւդտուդներր սիրա ւք է:Նշանաբառը բոլորը գիտեն:Պարտեզում գեղեցիկ վարդ էր բացվել:Ւ."ս վաղուց փնտրում էի այս իրը:Սի քանի երեխա խաղում էր բակում: Ջրաղացը հին օրերի երգն էր երգում:Կաթի սաբոդ? սերը պահել էր միջնեկ որդուն:215.Տրված նախադասության հիման վրա

հորինի՜ր երկու պատմության, որոնցից մհկոււք ուղղակի հաս- կացւ{ի, մյուսում' Փոխաբերաբար:

Էհզուն չլիներ' ագռավներն աչքերը կհանեին:

216.Տրված ւցատճաոսւկան բայերն րոտ օրինակի փոփոխի՜ր (խոնարհի՜ր):

Օրինակ ’ վազեցնեք - վազեցրի վազեցրինքվազեցրիր վազեցրիրվազեց Ր եզ վազեցրին

Դոեսւ^նեյ, վստահե^Նել. փակցնել. թթվե^եել,

217. Կհսւհրի փոխարեն մի անգամ փակագծերում դրված աոաջին բայաձև երր գրի՛ր, մյուս անգամ' երկրորդներդ 11 ՜ր ձևերն են ավելի հարմար:

Դայլը տեսավ. ւ>յւ անտառային աղավնին շյուղեր ... (հավաքեց. հավարում է.) և նրան ասաց.

- Տեսնաս" ես. որ ամբողջ օրր ... (թռչկոտեցիր. թոչկո- տա մ ես) ճյու ւ|ից ճյու ղ. շյուղեր ես հավաքա մ. բայց մինչև այսօր ո՛չ կարգին տուն ... (ունեցար, անես) ո՛չ էլ տաք օջախ:

Աղավնին պատասխանեց.- Այն օրից, ին՝ հարևան ենք. ես է| ... (տեսա, տեսնամ

ես"), որ ղու ոչխարներ ... )հափշտակեցիր. հափշտակում ես) ու ... (բերեցիր, բերու մ ես) որջդ, բայց ո՛չ կարգին հագա ստ ... (ունեցար. ունես), ո՜՝ է| մոտ ընկերներ:

Առակը ... (ցույց տվեց, ցույց Լ տալիս), որ չար ու գիշատիչ մարդիկ է| քիչ ... ('աշխատեցին, չեն աշխատում), բայց երջանկության ... (չհասան, չեն հասնում):

218. Ջայգ նախադասությունները միացրո՛ւ, մեկ բարդ նախադասա թյու ն դարձրո՛ւ' քանի ձևով կարող ես:

Օրինակ ՚ Քւտ/ցր ատերս րյան արմատն է: Բաղցը նրան մղեւյ ու տելու միջատներին: - Բաղցր, որ ատել ու - րյան արմատն է, նրան մղեր ուտե/ու միջատներին: Նրան միջատներին ուտելու մղեցբաղցր, որ ատել HI րյան արմատն Լ: Բաղցր, որ նրան մղեց ու - տերս միջատներին, ատելության արմատն Լ: Բաղ- ւյր նրան մղեց ուտելու միջատներին, որովհետև ատելու րյան արմատն է:

Փողոցի ծայրը բաժանվում Ւ. նեղ ճանապարհների: Դրանք տանում են դեպի այգիները:

Զրայցր |ոամ էր: Նրանք լաս մ էին ջրերի ձայնը:Դացե այդպիսին է եղհ| աշխարեր այն ժամանակ:

Puipiii- ծա խի հսկա շերտեր են գոյացել հ շերտերի վրա

Անունը Ծիրանի տափ է: Ծիրանի ո> մի ծառ չկա այնտհդ:

ժամանակին հսկան հը նն ապրեր I'հարկն, այդ ձորերը նրանց համար առուներ են հղեր

Շինականին քարափի գլխի հովր դուր նկափ Կային կայււա- լւր հեշտ կլիներ քամուն տալ:

219.ա) Տրված բաոերի իմաս ան It ր ր հոմանիշ բաոա- կապակցություններով սւրաահայսւի՜ր:

Օրինակ ' օրե Եք՛ ու/ - ըստ օրենըի. ■ւ[ւենըի համաձայն լկամ համաձայն օրենըի):

Կարդացրու թյամբ. նախսյսիրու pjnt ննհրով. որոշմամր. սյա- տսախաննհրու|. դիմումու[. սյւստմւաԽվ. խնդրանքով:

բ) Մաացված բառակապակցություններից մի քանիսով նախադասություններ կադւրի՚ր:

220. Ընդգծված նախադ ասա թյու ննեբն արտահայտի՛ր հաւքաս|ւուոասխան բառակապակցություններով:

Մեր կհնդանաբանաւրոն այգու գոյության հինգ տարիների ընթացքում համառորեն հավաքում Լինք այն կհնդանինև- րին, որոնք իրենը հայրենիքու մ րնաջնջվում էին՛. Այդ կհն- դանինեյվւ |3ւխւմ են գորիլաննրն m հարավամերիկյան գհտա- կինճներր: Հատկապես գորիլանեւտվ Լինք հպարտանաւք.որովհետև նրանք մեր ա մ ենահե տ ա ք ր ք ի ր նմուշներնէին.

ևքխբ տ հնարաւխր չէր | ին ու ս գանէդ կամ որսալ այն կենդանուն. որը մեզ հարկավոր էր, ա ստի մենք փոխանակումներ Լինք անում: Մի անգամ ջայլամի փոխարեն մեգ մի բին- տու րոնգ ե մի ակնոցավոր ալդ տվեցին: Ըինտուրոնգը, որն արջի նման է ու կառ շու ն ւզոշ ու նի. շատ յա րօրինակ կեն- ւլանի Լ ա սայրում է Արևելյան Ասիայում: Ակնոցավոր արջը. որի անունը Պեդր ո կնքէ ցինք.

ու շոկոլադ ստանում՛. Որպեսպի Պեդրոն ինշ-որ բանովխաղա, վանդակի առաստաղից անտակ տակառ էինք կաիւև|: 4ա նրան որպես ճոճանակ էր ծառայում ն անասելի հաճույք պատճառում: Վագրով գալիս մտնում էր տակառի մեջ ու ստիպում արագ ճոճվել: Երբ Պեդրոն տխրում էր. մանում էր իր տակաոր. պառկում այնտհւյ ու թաթը ծծում:

2.21. Տրված պիեսր որպես արձակ ւդւաոմու թյու ն (առակ) փոխադրի՛ր:

Կատուն m հաւյևրլւԳործող անձինք)'կատու - ինքնագոհ, խորամանկ հայացքով, խոսելիս

ագահորեն լպստում է շուրթերը:Երեք հավեր - վախևւյած. տեգներու մ անընդհատ

անհանգիստ զարմվում են:Րեմր կահավորված է ոբպԱս բնակարան կան սեղան,

աթոռներ, պահարան հ թախտ:Կատուն ներս Լ մտնա if, տեղա մ կանգնում ու երկար

հոտոտու մ Լ:

կատու - Ապրեմ ես: Է| մկան հոտ չի գոդիս: Իմ նման կարիճի ճանկից մո՜ւկ կպրծնի: (Դնում, նստում Լ սեղանի մոտ. հարմար տեղսւվորվոէմ Լ. ասես պիտի ճարի:) I .ա՜փ րւս ի՞նչ պիտի ոււոհմ հիմա: (Վեր Է կենում, (քնում, հերթով բացում է պահարանի ղոներր:) ‘յէ՜, ո՝ մի բան չեմ թոփդ ու տհլու: Դե՜, րեդ տեսնեմ, ճարպի՜կ կատու, մի րա)ւ մտածիր: Հա՜, տիրուհին բոդոքում էր. թե մեր հավերը հիվան- դացել ն)ւ. չգնա՞մ տեււնե|ու: (Պահարանից հանում Լ մի ճերմակ խալաթ п/ հա՛լ նու մ:) Ս՛եր հավերն են. օտար հո չե՞ն. գնամ, բուժեմ:Դուրս Լ գաւ ի и:Մյուս կողմից մտնամ են հավերր. կողր կողբի

շարվում թախտին, գքուխնևրր կախ. ախար սպասում ինշ- որ բանի

Աոաջին հավ - էս ի՜նչ ցավ կււ|սս| բոլորիս:

Երկրորդ հավ - Տիրուհին է| է ա նհանգս տաց հ| մեգ համար:Երրորդ հավ - <ш'. ճիշտ է. հս իմ ականջով լււհցի. ասում էր.«Հավերս հիվանդ են. շա՜տ ափսոս են. որ չլավանան. մոր-թե |ու եմ»:

Րոլոր հավևրր միասին հոդ այ են հանումՄտնում է կատուն' ճերմակ խայաթով:

կատու. - (['֊աղւյր-մհղրր) Հավիկնե՜ր ջան. լավիկնե՜ր ջան. ին-չո՜ւ եք հիվանդացել: Իմացա՝ հիվանդ եք, քորն ու հան-գիստս կորցրի: Ասի' գնաւ!, տեսնեմ ի՜նչ է եդհլ:Հավերն անհանգիստ իրար են նայում

Երկրորդ հավ - Ի՜նչ լավն Լ մեր կատուն, ի՜նչ հոգատար Լ:Առաջին հավ - Դմբո՜, կատվի լավը ո՜րն է: Ախր, մենակ

բռնիթե չէ. կհոշոտի քեդ:

Երրորդ հավ - ճիշտ որ. անցած տարի կերավ, չէ՜, մեր խևդճրնկհրահան: Հետո ես իմ ականջով |սևցի. ասաց.«‘Իժվո՜ւմ եմ հավի մսի համար»:

կատու - Դև', ասեք, ի՜նչ եք դգու մ. ի՜նչն է ցավամ, հը՜:Առաքին հավ - Դիտես ի՜նչ: Շատ է| րսվ ենք: Ահեակ թե դուհհոա եդիր մեզնից: W-h հիվանդ է| ենք. հիվանդու թյու-

222. Դետերի փոխարեն հերթով գրի՜ր «որմած հոմա֊ նիշնհրր: Ստացված նախադասություններն ինչո՜վ hli ւոայւրերվա մ:

Ամբալջ օրր նախորդ օրվւս արածն էյ։ ... (կշռադատս։ մ, մտածում):

(Պատմի՜ր, հադսրգի՜ր) ... կատարվածի մասին:Դ ևրջասլնս ամեն ինչ ... (վերջացավ, մեռավ):(Սայթաքեց, գսգթակդվեց) ... ու ինքն իյւեն բարկացավ՜Իր (մսսլից. ծսւմից, վարսերից, բրդից) հյւամարվե|

չէր որդու մ:

223. III IMPN ւոասը-սւասնհրկա նտխադ ասա թյուն ավելացրու rip ամբողջական տեքստ դաոնա:

Վերադարձս բոլորի համար անսպասելի 1յւ Բայց նրանք մի պահ քարացան m հանգիստ շարա նակեցին պււտհլ:

224. Կհաելւի փոխարեն մի արմասւ գրի լւ հ բարդ բա- ոհր կադմի՚բ Ս նախորդ, և' հաջորդ радо ի հհա:

Հասա...գթոքս. դեն(բ). . .թուղթ, խադ, սհր. աստդ.......մատ. պարտ(ք), .. մայր, քեռիմեծարէ եյ ) սփեդհր(ք).... վար.աչք հոգքI, մահ հար. նուրբ գհտ, (ի կայ, յի. .... հաչ.երկայն....մպոյւ ցայգ.....բադ:

225. Տեքստդ պ ար բ ե ր ո և թ յ ո I նն ն ք ի բաժանի՛ր ե ստացված ւդաբբերա թյուններր վերադ աո ավորի՜ր՝ քանի ձևով հնարավոր I;:

Այ|մոլորակսրյինների հետ շփումներ հսատատհյոև մասին աոաջին տեդեկա թյուններր ֆրանկների թագավոր Կայդոս Մեծի ժամանակներին են վերաբերում (ութերորդ դար): Արձա- նագրու թյու ններում հիշատակվում է. որ I իոնա մ սրր ցերեկով, բադմայ՚փվ մարդկանց ներկայությամբ. «օդային նավերից երեք տդամտրդ ա մեկ կին իջան և հավաքվածներին պատմեցին, որ զարմանայի կախարդներն իրենց հափշտակե| Լին ու ան- 1 ու ր հրաշքներ ցույց տվեք՝: Բպորին մհղադյւևցին թե կախարդ են. ու ցանկացան չորսին էյ կենդանի այրեի սակայն Լիոնի արքեպիսկոպոսի հրամանով ազատ արձակեցին. 1Ժ38 |3վակա- նին չինացի մի երկրաբան Տիյ՝հթի լեոնհրա՛ւ քարանձավ է հայտնաբերեի որի պատերին սկաֆանդրներով մարդկանց ուրվանկարներ կային, ինչպես նաե Արևի, երկրի, հասնի պատ- կերնհրը, որոնք ինչ-որ կնտե|ւով իրար էին միացված: երկրաբանը պատկե|ւնե|վւ տակ փոքրամարմին մայրանման էակնե- րի կմախքնհյւ է գսւել: Քարանձավից գրանիտե յոյժ

վել: Անձնակազմը նոր տիեզերանավ կառուցելու ն հեռանալու հնարավորա թյուն շի ունեցել: Եկվորները տեղաբնակների հետ բտրհկաւևսնալու փորձեր են արեր սակայն վերջիններս ]ք»շլնսւսաք*սւյյ են ւյերաբնրվհւ նրանց. հհսւապնդե| են. մի մասին սպանել: Կենդանի մնացածները բարանձաւխւմ են թաքնվեր ՕՍ-Օ-ների մասին ուղղակի ե անուղրլակի բազմաթիւ} վկայ ու թյու նն եր կան: Գուցե դրանք այնբա՚Ն Լյ նյւեակայական ■֊են. որրան թւյում են: Մի պրոֆեսոր ռադիոաստղագետ հաշվել է. որ միայն մեր գալակտիկայում տասը միլիարդ մոլորակ կա. որի վրա կյանքի գոյությունը հնարավոր է: եթե ավե|ացնենր. որ տեսանելի տիեզերքում ութսունութ գալակտիկա է., ււլատ- կհրը պարզ կ|ինի: Դժվար է հավատար որ այս անհուն տիեզերքում երկրացիներս, որպես բանական Էակներ, բացառության ենք: Իսկ եթե շենք, ապա կարելի Լ հուսալ, որ վազ թե ուշ մեր բանական եղբայրներին հանդիպելու ենք:

226. Նախադասա թյան բառերը քանի ձեով հնարավոր է վերադասավորի՞ր, որ ամեն անգամ մի բան կարևորվի:

Կենսաբանների փորձերից ձանձրացած դելֆինները հացա- դա I են հայտարարու մ:

Դելֆինները բաց ակվարիումից դանդաղ (ալամ էին դեպի սպաւոու թյու ն:

Կևրմանացի մի կոնստրուկտոր մթու թյան ւ(եջ տեսնող և հաշող արհեստական շուն է պատրաստել:

Շոտ|սւնդիայի ե Նորվեգիայի բնակիչները (ծովատառեխի անձրևի» բազմիցս ականատես են եղել:

Հնդկաստանի բնակիչները ութ հարյուր լեզվով ու բարբառով են խոսու լ!:

Օձի թայնր բժշկության մեջ շատ արւէեքավոր է:Ծայրին փոքրիկ լամսլ ունեցող ինքնահոսներ են

թողարկվում ձտպոնիայռւ մ:

227. Ընդգծված Ժամանակաձ1ւ1։րն ուղղի՜ր:

մարմնով իրար կպած էին: Ֆիզիկական բոլորովին նույնատիպ արատը նրանց դարձրե| էր անբաժանելի:

Մասնագետները, թերթերը գրեցին այդ չտեսնված ու չլսված երևույթի մասին, և հիվանդությանը քաղաքի անունով էլ կոչեցին' «Սիամի երկվորյակներ»: Սակայն հարցը դրանով չփակվեց: Բժշկական արտահայտությունը դարձավ նաե զանագան համեմատությունների ու Փոխաբերությունների հիմքր: Ընդհանրապես. երբ հարկ եղավ նշելու երկու արարածների հար ե նմանությանը, իսկույն ասացին. «Կարծես Սիամի երկվորյակներ լինեն»:

228. Տեքււտն ընդ արձակ Փոխադրի՛ր' նկարագրություն. բնութագրում, վերաբերմունք արտահայտող բառեր, բառակապակցու թյու ններ կամ նախադասություններ ավելացնելով:

Սարի լանջից չուրը գոչգոչալով իջնու մ էր:Մի մարդ կաշտ խմեց, հայացավ, ասաց.- Ձայնդ ականջ է տանում, չլիներ' լավ չէ՜ր:- Ինչ-ինչ-ի՜նչ,- զարմացավ ջուրը:- Տեսա՜ր,- պատասխանեց մարդը.- ձայնդ

խանգարեց, խոսբս քեզ չհասավ:- Հասա՛վ m շա՛տ լավ հասավ, ո՛վ կարճամիտ,-

ասաց ջուրը:- Ամնն բան, որ շարժվում է, ձայն ւզիտի հանի:

229. Հականիշ բառակապակցու ft յա ններ էլազմի՜ր՛ տրլ|ած բաոերյւ գործածելով հարուստ և աղրաա (կամ զուրկ) բառերի հևա:

Հումբ. խե|{>. անտառներ, գետեր, հանածոներ, կենդանիներ.

Ստացված բաոաԼյապակցա թյուննհրից մի քանիսով նախադատս թյու նն,նր կազմի՛ր:

2.30. Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով նա կամ ինրը բառերը տևդադրի՚ր:

Ի՜նչ առյուծ, այդ վախկոտը ... ստվերից էլ է վախենամ:

Որսորդը խուսափում էր հարևանին հանդիպելուդ, ախր ... հրացանն էր թփի տակ թալել:

Պապն ... երկար կյանքի ընթացքում այդպիսի գեղեցկություն չէր տեսել:

Նա հյուրերին ողջունեց ... իմացած բոլոր լևգունհրով, բայց ... կարծես թե նորից չհասկացան:

Գնչուն ասում էր. որ ... ամբողջ աշխարհում ման է եկել:Հայրը որդու մասին ասում էր. որ ... իր տեսած

ամենախե- լացի երիտասարդն է:Որդուն ու ղղփսծ նամակու մ գրում էր. որ ...

հետաքրքրվողներին թող ... ասի, որ.... շատով գալու է:Երգչի մասին ասում էր, որ ... շատ վաղուց է

ճանաչում. ... իր մանկության ընկերն է եղել:ճանապարհորդի մտքով չէր անցնում, որ ... անցնու մ

է Սա- գելանի անցած ճանասլարհով. որ չորսուկես հարյուրամյակ առաջ այստեղով ... նավերն են անցել:

231. Ա շարքի ածանցներից յուրարանչյու րը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՜ր (բաղադրյալ բաոհր կադ֊ միր) Ր շարքի բառերի հետ:

Ա. Հակ, անդր. արտ. հաւէ. նախ, վեր, գեր. տար:Բ. Կարծիք, դարձնել, գրել, գտնել, հարված, ւլգհստ,

օրոք, դասել:

232. Բո սիրած վայրի մասին պատմի՜ր (ինչպիսի' տեղ է, ո'ւ| է լինում այդւոհղ, ի՜նչ են անում, ի՜նչն է քնդ հևտաքրքրոււք):

233. Տրված բայերը կրավորակա՜ն դարձրո՜ւ: Ինչի'օգնությամբ դարձրիր:

Օրինակ ՝ գտնել - գտնվել.նետել - նետվել:

Դրել, գրավել, ծեծել, թրքել, թխել, աղացեր տաշել, վրդովեր կապեր սպաներ նկարեր կեղտոտել:

234 Նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարրերու թյու նր զտի՜ր' ուշադրություն դարձնելով թվականներին:

11. Ըրդոր դասարաններում րսանհինզ աշակերտ կա: Ր. Fn- Iոր դասարաններում րսանհինզ-րսանհինզ աշակերտ կա:

Ա. Շրջանի գյուղերում երկու դպրով կա: Բ. Շրջանի գյուղերում երկուական դպրով կա:

Ա. Թռչուններդ չորս ւիեստւր գցեցին ու անցան: F-. Թռչունները չորսական փետուր գցեցին ու անցւււն:

Ա. Ընկերներն ամրոցում ս՜ի տուն ունեն: F. Ընկերներն ամրոցում մի-մի տան ունեն:

235. Տեքստի քարդ նախադասություններից յա րաքանչյու րք ւդարւ|ևցրո'ւ' նրա ւէեջ եւյած նախադա- tini թյու ններից if 1ւ[յյւ հանհ|ով (ուշադիր ելլիր, որ տեքստը պահպանվի):

ԳոյույՅյուն անեն հսկա որդեր, որոնց երկարությունը հասնում է մեկից երկու մետրի: Այդ հսկաներից մնկր' մհգասկոյի- ղհսր. որը ս՜ուտի հաստություն ունի, աւցրում Լ իր փորած ստոր- հրկրյա շավիղներում: Նրա օրգանիզմն այնքան է հարմարվեյ ստորերկրյա կյանքին, որ հողից հանելիս իսկույն խեղճանամ է:

236. Փակազծոււք դրված ըայերն այնպես գրի՜ր, որի՞նչ արեց (ի՞նչ արեցի, արեցիր, արեցինք, արեցիք, արեցին) հարցին ււլւստսախանևն:

Դուք ինչ-որ երերուն տախտակի ւ(րւս (ամրացնել) այդ ւխւն- դակը:

Ինչո՜ւ դու քո հոտն իմ դաշտում (արածեցնել):Հավերը (երկսւրացնել) վզնհրը դեպի ներքև,

նայեցին դես ու դեն:Նա իր ձիան (մեծացնել) չամչույ ու գարիով:Ես հավանաբար (ձանձրացնել) ունկնդիրներին:Մենք անզգուշորեն (լացնել) արևկուլ անոդ թոչաննե-

237. Փոքրիկ պատմու p»jni ն գրի՜ր, որից հետևյալ հետնա թյունն արկի.

Ի՜նչ էլ փնի. կյանքը հրաշալի է:

238. Օրինակի Ա 1ւ Բ նախաւլ ասա թյու ննհրի սւար- բերութ յդւ ննհրք qԱւի՜ր: Մնացած նախադասա տյուններն րսւո օրինակի փոխի՜ր (կրավորական դարձրու):

Օրինակ.՝Ա. Ծուխը մրոտել էր առաստաղն ու պատերը:Բ. Սոսոոոաղն ու պատհրր մրոտւքել Լին ծխից:II. Պատահաբար այդ կողմերով ան ընող մի

ւ/յուղադի փրկել էր նրան:Բ. Նա փրկվել էր այդ կո՛ղմերով անցնող մի

գյուղացու կողմից:Ա. Աղիները ծածկել էին նրա ամրոցը մար մի նը:Բ. Նրա ամբողջ մարմինը աղիներով էր ծածկվել:

Անցած տարիները կնճռոտել էին կնոջ դեմքը:Դահյիճր լակ կահավորել էին:Մեր ժոդոկուրդը մշակութային շատ արժեքներ է ստեղծել:

239. Ցայդ նախադասությունները արված շաղկապական րաոերից յուրաքանչյուրով միացրո ւ, քարդ նախադասություն դարձրու: Փակագծում գրի՜ր, թե ի՜նչ հարցի է պատասխանա մ այն նախադասու թյունր, որի մեջ ավևլացրե| ես կապող րաոր:

ա) երր, բ) թե չէ. գ) որ:Գետը գայրանամ !.: Կամուրջը նրա հոսանքը

բաժանում է ճյա ղերի:

240. Նախադասա թյուններն |ւսա արված օրինակի փոփոխի՜ր: Կետադ րու թյանն ուշադրա թյո՜ւն դարձրու:

Օրինակ Անտառաբնակ բուի նման մի կին բւսշա մ Լք) ղան-

ղակի պարանը:Մի կին նմ ան անտառաբնակ բուի, բաշում Լրղանգակի պարանը:

I/ ր տ ա բ ո t իէ ու. մտերիմ այր} А Ш ] ll [} ՈI ջ p ի p հ p li և|նրան:

9*արնա ն երեկոյի նման գգվող մի Ժպիտ թաոե| էր դեմ- րին:

կոշտուկներով պատած ու հողաբույր ձեորերր հար-(]տնր Լ՛ին ներշնչում:

Անտ ա ռա յ ին հավերժահարսի նմ ան մի աղջիկ հանկարծ փայտահատին մոտեցավ:

երկարոտն ու նրբակազմ մի կին անցնում էր մեր փողոցով:

Դադանիկը մարդու ձեռքերին նմանւխդ երկար, բարակ т ոսկրոտ մատներով թաթեր աներ:

Ընդգծված բառակապակցա թյուննհրն ի՜նչ հարցի են պատասխան ու մ ե ի՜նչ հն ynijg տալիս:

241. Ընդգծված բաոևրր, բառակապակցություններն ու արւււահայտու թյուննհրր փոխարինի՜ր իմաստով մոտ (հոմանիշ) բառերով, բառակապակցություններով ու ար- տահայտա թյուննհրով:

Մեր դարաշրջանից առաջ 214 թվականին կարթագհնցի դորավար <անիբա|ը հարձակվեց իսպանական Սագ անտ բազարի վրա:

Ցած իջնելն ավելի դժվար էր. բան վեր բարձրանալը-

I .ոնդ ոնու մ գո յո ւթ յո ւ ն ո ւնի մի ակու մր, որի անդ ւսմ- նեյւն ապրում հն հին տներու if ու դդյակներում 1ւ շեն օգ տա գո րծու մ այն. ինչ հա յտն աբե րվե լ է 1500 յдվшկшնից հետո: Վե րջեր ս ակումբից վտարվեցին նրա եյւկա անդամ- ներր. որովհետև նրանք իրենց բնակարանում հեռախոսէին անցկացրել:

թո լ որ հիմ քերը կա ն են թադրէ լո ւ , Որ

Անտարկտիդան մեր մոլորակի ւ||յу մայր ցամաքներից մեկն է: երկրի լ[րա մարդու հայտնվելուց միլիոնավոր տարիներ առաջ Անտարկտիդայում տար էր. աճում էին արևադարձային pm յսհր. թափառում' ահռելի կենդանիներ:

Ալժիրում. Սիդի Բել Արաս փոքրիկ րադաքի մոտ. թանաքի մի լիճ է գտնվում՛. Այդ լճում ոչ մի կենդանի չկա: Ջուրը միայն գրելու համար է պիտանի:

Կրկեսի ժաննա անունով փիդն զբոսնում էր ավստրիա- կան Կլագևնֆուրտ քաղաքի փողոցներից մեկով: Հանկարծ նա մի մկնիկ նկատեց ու փախուստի դիմեց: Այդպիսի ուրիշ դեպքեր էլ են հայտնի: Պատահել է, երր փիղը վաիւեցել է ծովային ոդնա ց կամ խոդից:

ԱՄՆ-ի Օրիգոն նահանգի ծովափնյա ջրերում մի արտասովոր ձուկ կա. որր երկու զույգ աչք ունի: Աչքերի մի զույգը նայում է վեր, մյուսը վար: Տեղացի ձկնորսները վկայոլմ են. որ իր չորս աչքի շնորհիվ ձուկը վտանգավոր գիշատիչներից կարողանում է խուսափէ լ.

242. Նախադասությունները կևւոադրխր:Նա տեսավ ցամաքին մի շատ գեղեցիկ մի շողշողուն

ձուկ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ գալիս:Մեծահամբավ բժիշկներն ու վհուկները եկան

հավաքվեցին քննելու համար արքայորդու ահավոր հիվանդությունը և բուժիչ հնար գտնելու:

1905 թվականի ամաոր երեք ընկեր տղաներ Բաքվից հկն| էին Ալնքսանդրասյոլ Արագած լեոան գագաթը բարձրանալու համար:

Փառատենչ իշխանը շարունակ դավեր է նյոէ թհ| դրացի իշխանների դհմ գրավելու նրանց սեփական նրկրննրից մանր ու խոշոր հողամասեր:

Պաշարաւք Ւ. քաղաքը բանակը՛ զետեղում ամրակուռ ւցա- րիսպննրի շուրջ ինքն էլ նստում Է արքայական վրանի մեջ օր ու գիշեր դավեր որոճսդով քաղաքին աիրանւս|ու համար:

243. Ч-ըիը' ընդգծված ս կամ դ մասնիկը (հոդը) ի՜նչ է նշանակում՝

ա) ս-ն' ե՛ս, մե՜նք, ի՜մ, թե՜ մհր, ր) / յ -ն ՝ դո՜ւ, դո՜ւք, քո՜, ph' ձեր:երկրի բնակիչներս շատ անփույթ ենք մեր մեծագույն

հարստության նկատմամբ:Մեծերդ մեց՝ երեխաներիս անընդհատ փոխել եբ ու դում: Շուրթս ոչինչ չհւ1 նկատում:Ինքս էլ լճի ափին լինհլ շատ եմ սիրում:Կենդանու հետքերն ինք<շ կնկատես jaiuy գետնի վրա: Աչքներդ. |ույս յինի:Կիրակի օրը ծնողներիս հետ գազանանոց էինք

գնացել: երեխաներս ամևնաշատր կապիկներով էինք հետաքրքրվում: ^եֆ^ կգար, որ տեսնեիր դրանց խազերն ու օյինները:

244. Նախադասությունները ձևափււխի՜ր' ընդգծված բաոևրն ու արւոահայւոու թյունները փոխարինելով հականիշներով:

Զու ր չէ. որ առյուծն է համարվում գազանների արքան: Ուժով. ճարպկությամբ ու համարձակությամբ դժվար թե որևՀ մեկը համեմատվի նրա հետ: Առյուծը չի թաքնվում, զոհի վրա գաղտագողի չի հւսրձակվա մ: Նա հպարտ մռնչոցով զգա շաց- նում է' զգուշացե՛ք, գազաննե՜ր, որսի եմ ելել:

Մինչե հրացանավոր ւ1արդու հրևւպը առյուծներն իրոք տիրակալ էին: Մարդիկ հազվադեպ էին առյուծի որսի ելնում: P-այ у ո՛չ ուժն ու համարձակությունը, ո՛չ ճկունությանն ու թաքնվելու հմտությունը չէին փրկա մ հրացանից: Մարւլիկ կարծում էին. որ եյժն առյուծները պակասեն, կճղակավոր կենդանիների քանակը կավելանա\ Ու առյուծներին գրեթե լյփվ ոչնչացրին: Նրանք պահպանփդ են միայն Կենտրոնական Աֆ- րիկայի մի քանի շրջաններում ու արգելանոցներում.

ռու| Լ| կենդանիների մեջ հիվանդությունները շէին տա- րսւծփսմ:

Այժմ առյուծների որսն արգելված է. Կարելի է որսալ միայն կենդանաբանական այգիների համար, այն էլ' հատու կ թու յլտվա յտյամբ:

Առյուծի նորածին ձագուկները շատ փոքր են ու խայտաբղետ. հետո, մեծանալով, միագույն են դառնում:

245. Սկզբից ւոասը-ւոսւսնհրկա նսւխադ ասա թյու ն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական ւոեքսւո դաոնա:

1»որից նրկնբում յողամ էր լուսինը:Կաթնավուն լույսի մեջ ուրվագծվում էին լհոներր: Բամ ին շոյում էր տղայի դեմքը, ե քաղաքը կանշում էր բյուրավոր լույսերով:

246. Տրված բառերի կազմությունն ու գրությունը բացաւորի՚ր.

ա) անհյուրընկալ, զրուցընկեր, դյուրընկալ, գահընկեց, անընդհատ, համընթաց,

բ) միջօրե, հանաւզազօրյա, ոսկեզօծ, ապօրինի, առօրյա, առօրեական. բացօյժյա, բարօրույժյուն. զօրուգիշեր,

գ) ւևսնրէ. վայրէջք, հնէաբան, որևէ, երբևէ:

247. Նախադասություններին ինչո՞ւ (ինչի՞ համար) հարցին պատասխանող բառ. բառակապակցություն, ն ախազ աււու թյու ն ավևլւսցրո՚ւ, կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ ' Նա ձայն տվեց-կանշեց իր բաշերի ն: - Նա ձայն տվեց-կանչեց իր բաշերին կուվելու: Նա ձայն տվեց ֊կանչեց իր բաշերին 'անծանոթ աչխարհի հրաշքները տեսնելու: Նա ձւպն տվեց-կանչեցիր բաշերին, որպեսզի միասին ափին մոտեցնեն նավը:

Քարացած կանգնեց քաղաքի հրապարակում:Հւսյացքր հտոնյ էր սւնթւաիանց խավարին:Վերջին այցհյան ուշադիր նայում էր այդ նկարին:

248. Նախադասա թյու ններից ընդգծված մասերդ հանի՛ր: Կետադրությանն ււ ւ շադրու թյո՛ւ ն դարձրու: Ստացված հ տրված նախադասա տյունների արաահայ- տած մտքերը հաւքհմաաի՚ր:

11րտակր. նա արդեն մի շնռրհալի երիտասարդ էր դարա

ձել. հարգալիդ բարևեց բո(որին ա մոտեցաւ| հորը:Հասմիկը. ճի՞շտ եմ հիշու մ դստերդ անունը, հիմա.

hlU- վանաբար, հասուն օրիորդ Լ:Զարմացած հրնքսան, ինչպե՛՛ս էին փայլում նրա մեծ-

մեծ աչուկները, tfriuihyiui] արդուկին:Մագաղաթյա մատյանը (նա բոլորովին չէր սպասում

այդպիսի վախճանի) գրված է,ր սեղանին:

249. Ըստ օրինակի հոմանիշ նախադասություններ կադմի՜ր:

()րինակ ' խոսբր վե ըաբե ըում է այս հատվածին: ■ Ի աւրն այս հատվածի մասին է:

250. Տրված բաոակապակցու թյաննևրն այնպե՜ս ավհ- լացրու նախադասու թյուններին. որ ղրանը |ինհն ր!ւդգծված բաոից աոաշ և հհւոո: Կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՜ւ:

< կփնակ 'Ծեր ու ի մաս տա ն հերիաթասաւյ: Ջրաղացը լոևւ Լր արդնն: - Ծեր ու իմաստուն հերիայրւատտյջրաղացը յոել էր արդեն:Ջրաղացը ծեր ու իմաստուն հհրիաիոսսադ, լոել Լր արդեն:

1՚,րւէճաւղահար թռթււնի նման: Մ ի աղջիկ մոտեցավ հավտը- վածնհրին:

Վերջալույսի շողերով օծված: Լեռն առասպելական մի նահապետ Լր կարծես:

Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գ|ուխր գդած: Զանդր

251. Կարդա' անրսար ե հարդերին պատասխան ի՜ր: Պատասխաններդ այնպես գրի՛ր, որ ւոերսսփ համառոտ փոխադրություն սսւացվի:

Մի թագավոր կամենամ էյւ ժողովրդին հաճոյանալ ու իր անունն անմահացնել: Օրերիդ մի օր բանտ գնաց, որ այնտեղ, ցմահ բանտարկվածների մեջ. դատապարտված անմեղներին ու իսկապես զղջացողներին գտնի, ազատ արձակի: Նա բանտարկյալներից յուրաքանչյուրին հարցուփորձ արեց: Բոլորն էլ բողոքի վայնասուն բարձրացրին ու կուրծք ծեծելով պահանջեցին ազատ արձակն] իրենց:

- Իմ այստեղ լինելը մեծ անիրավության է.- ասաց մեկը:- Իմ դատավորը կաշառված էր,- ասաց մյուսը:- Ինձ չարամտորեն զրպարտել են,- բողոքեց երրորդը:Ու բոլորն էլ՝- ես չար նախանձի դժբախտ զոհն եմ...- Ես մի դժբախտ մարդ եմ...- Ես անմեղ եմ...Եվ զղջման կամ ներամ հայցհյու մասին ոչ ոք չէր

մտածում: Բանտի վերակացուն է| յուրաքանչյուրի հանցանքը մեկիկ-մն- կիկ թվարկում էր. ու թագավորը տեսնամ էր. որ բոլորն էլ չարսիրտ գազաններ էին՝ աստ երդումներով, յանամպ խաբեությամբ ու այ| պղծություններով աղտոտված: 1և նա գնալով մոայլվամ էր: «Մի՞թե ինձ վիճակված չէ անունս ժողովրդի մեջ անմահացնել»,- մտածում էր:

Մեծ տխրությամբ մթագնած' արքան պատրաստվում էր բանտից դույա ելնելու, երբ բանտախցի ամենամութ անկյունում մի կալանավորի տեյավ. որը մինչ այղ ծպտուն չէր հանել:

- Բ՞վ ես.- նրան դիմեց թագավորը,- անունդ ի՜նչ է:- Կարծածս չարիքների պատճառով մարդիկ

անեծքով են հի- յամ անունս, դրա համար է| չեմ ուզում, որ լյա իմանաս. աււաց երիտասարդը:

Մազավորը տեսավ, որ կալանավորը լայն ճակատ ունի ու բաց. համարձակ հայացք: Նրան

- Հրամանս է. պատմի՛ր' ժողովուրդն ինչի՜ համար անունդ անիծեր, և ինչո՜ւ չես աղմկում, թե անմեղ ես:

Եվ երիտասարդ կալանավորը մեկ աո մեկ պատմեր իր նանրանքները: Իր տխուր ւզատմությունը վերջացնելով' ասաց.

- Խոստովանում եմ. որ մահապատժի էի արժանի, բայց դատավորս արդարամիտ ու գթասիրտ էր. իմ երիտասարդությունը խնայեր, մահվան չդատապարտեց:

Այդ ժամանակ թագավորի մռայլությունը վերջապես անցավ, ու նա հրամայեց.

- Հեյ, վերակացո՜ւ, այս մարդուն դո՛ւրս քշիր, քանւլի այս վայրագ գայլը կհոջոտի մյուս համեստ, անմեղ գառնուկներին...

Այդպես երիտասարդ հանցագործն աղատվեց, իսկ իրենց հանցանքներն ուրացողները մնացին սահմանված պատիժը կրելու:

Ժողովուրդն էլ պահհց-պահպանեց ու մեղ հասցրեց այս ուսանելի պատմությունը:

ՀարցերԻնչո՜ւ թագավորը բանտ գնաւք.Բանտարկյսղները թագավորին ինչպե՜ս ընդունեցին:Թագավորն ինչպե՜ս վերաբերվեց կալանավոր ների

արդարացա մների ն:Երիտասարդ բանտարկյսղը մյուսներից ինչո՛վ

տարբերվեց:Թագսւվորնի՜նչ վճիռ կայացրեց:

252. Բանի ձևով կարող ես արված զույգ նախադասությունները միացրու և բարդ նախադասություններ դարձրու:

Ես ուրախ կլինեմ: Ամեն ինչ կկարգավորվի:Դու քաջ ես ու անձնվեր: Դու կարդարացնհս մեր

հույսերը:Մարդու արյունատար մազանոթների ընդհանուր

երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում: Դա հասարակածից երկու սա կես անգամ երկար է:

253. Պաւոմա թյուն հորինի՛ր, որն

254. Յուրաքանչյուր նախագ ասա թյան իմաստն արտահայտի՜ր քանի ձևով կարույ ես:

Անհույս գործ կլիներ թեկուզ մոտավորաւզես հաշվել. թհ անիվը հայտնագործելու ժամանակվանից ի վեր մարդկությունն ինչքան ճանապարհներ է կստուգեր

Թվում էր. թե հեծանիվ ունենայի, ամեն ինչ այլ կլիներ:

Մի քիչ էլ բզբզացի հեծանիվիս վրա. բայդ անօգուտ էր, չքշվեգ:

Տրոյական ւդատերագմից քսան տարի էր անցել արդեն, երբ Ոդիսևսը տուն վերադարձավ:

Յոթանասուն տարի պահանջվել), որպեսզի ամերիկյան փոստային գործակալությունը Ջնկ Լոնդոնին ընդունի որպես ականավոր գրոդ ն նրա պատվին նամականիշ թողարկի: Սաոան մեր հարևանի ադջիկն էր. մանկական ամենաքաղցր րոպեները միասին էինք անցկացրել:

Ծովի հետ մտերիմ մարդը դժվար է համակերպվում ցամաքի կյանքին:

255. Փոխադրի՜ր այնպես, որ երևաա)էոնևստ էգլուզհրի պատմածներին

հավատում հո, բ) այս պատմությանը չես հավատում, Լոխ Նեսսի «վիշապի» մասին ուրիշ կարծիք ունես:

Զբոսաշրջիկներ շատ են գնում Լոխ Նեսս լիճ: Նրանց անընդհատ հոսքը լճի ափերն աղտոտում է: Աղբահավաք Էռնեստ էգլոււլերն ամեն օր այնտեղից պահածոյատուփեր, շշեր ու թղթեր էր հավաքում: Հերթական պտույտի ժամանակ նա աղբի մեջ, հենց ջրի եզրին, նարնջագույն ծանր աոարկա տեսավ, որը ռեգբիի գ՛նդակ էր հիշեցնում: Էգլուզերր դա գլորելով աղբարկղին հասցրեց ու մեջը գցեց:

Երեկոյան, երբ աղբահավաքը լճափ եկավ, աղբարկղում միայն նարնջագույն կճեպն էր, իսկ ինչ-որ հետքեր աղբարկղից դեպի ջուրն էին ձգվում: Հետո նա պնդում էր, որ խոնավ ավազի վրա ւզարզորոշ տարբերել էր եռամատ թաթի ու պոչի հհտ- քնրր:

Մինչև ձախորդ աղբահավաքն իրեն մոտակա հեռախոսս»֊ խուցը »լցեց ու զանգեց, մինչև կառավարության ներկայացուցիչները եկան, աղբարկղն արդեն ղաաարկհլ ու կճեպն աղբի հետ սաղւել Լին:

Չվի կճեպի թեկուզ մի փոքր կտորր գիտնականների համար թանկարժեք գյուտ կյիներ: Դա կհաստատեր այն վարկածը, պւ ևոխ Նհսսի «վիչապը» դինոզավրհրի ցեւփց է սերվել: Չէ' որ ղի- նոցավրերր ձու էին ածում:

256. Ընդգծված բառակապակցու թյաննհրը դարձրո՜ւ նախադասա թյունննր:

Օվկիանոսի գաղտնիքների մասին ոչ մի ւզատմության 1Ոիվ էհ [ինի՝ առանց անձնակաղմէг կո ղմ ի ց լբված <<\Т{х = րի Մն|հսյ»»» նավի պատմության: Հակառակ Ազորյանկղզիների և Պոր տոլգալիայի միջև հայտնաբերվել ո ւ ն , նավն ավելի հաճախ Րերմադյան եռանկյունու գազտնիքի հետ է կապվում: 1872 թ. դեկտեմբերի 4-ին «Դեի Գրատիա» բեռնանավը հայտնաբերեց նոյեմբերի 7-ինՆյոլ 8 որբից դուրս եկած և դեպի A են ո վա ոլղղու- թյուն վերցրած քքքերի Սելեսթլյ»ւ Աո ագաստանա-վր տեսնելով, բեռնանավի կապիտանը վատ նախազգացում ունեցավ նրա զիգզագ ընթացրի պատճառով: Նա հրամայեց մի խու մբ նավաստիների բարձրանալ «Մերի Մե- լհսթի» վրա: Նավաստիները պիտի իմանային պատահածի մասին և տեղեկացնեին: Նրանք պարցեցին նավի դատարկ |ինե|ը: Չկային կապիտան Րրիգսը. նրա կինն ու աղջիկը. ութ մարդուց բաղկացած անձնակազմը:

Նավի վրա ամեն ինչի կարգին լինելը և նավի' եղանակից տուժած չլինելը «Մերի Օելեսթի- մասին բոլոր պատմողներն էլ վկայում են: Անձնակազմ ի ճակատագրի մասին

257. Տեքստն իբրև զրույց Փոխադրի՜ր:

Ս'վ է հայտնագործել պաղպաղակը:Հայտնի Լ, որ Աիցիլիան նվաճած արարները

տասնմեկերորդ դարում մի հետաքրքիր ուտելիք էին պատրաստում, թռչունի ձվի պարունակա թյու նր դատարկում էին, դատարկ կճեպի մեջ համեմված ջուր լցնում ն մի գիշեր թողնում ձյան մեջ: Հին հռոմեացիները նույնպես ունեցել են իրենց սաոն աղանդերը, հանում էին դեղձի միջուկը հ փոխարհնր՝ մհջը սառու յցի կտորներ լցնու մ: Առաջնա թյունը, սակայն, հին չի- նացիներին է պատկանում: Նրանր հռոմեացիներից դեռ շատ առաջ, որպես սառն անուշեղեն, գործածել են ձյունը' լիմոնի. նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խաոնած: Էվ ճիշտ են արն|. դա շատ համով է:

258. Յուրաբանչյու ր բարդ նախադասու pjnt ն պարզեցրո՜ւ' նրա մեջ եդած նախադասություններից մևկր հանե|ով (ուշադիր եղիր, որ աերսաը ւզահպանվԻ):

Բենիայի, Կամերունի. Կոնգոյի որոշ ւ1արզերում մինչև որս էլ պատմում են հաստ մաշկով, սձի գ|խով ու ընձուղտի վզից երկար վզով կենդանիների մասին, որոնթ բնակւխւմ են անանցանելի ճահիճներում ու լճերում: Տեղի բնակիչները պատմում են նաև, որ ոչ ոք չի հանդգնում մանել այդ հրեշների թագավորա թյունը: Սակայն երբեմն նրանք իրենք են հայտնվում մարդկանց բնակավայրերու if. սրի պատճառով գյուղը սարսափի մատնված' փախչում է:

259. Հարցեր գրի՜ր' ուղղված այն ուսուցչին, որի դա- ս ավան զ ած առարկան չես կարևորում (փորձիր հասկա- նսղ, թե նա ինչո՜ւ է բնարե| այդ աոայւկան, դպրոցում ինչո՜ւ են անցնում, ույւիշ երեխաներ ի՜նչ վեր

260. Փոխադրի՜ր' ուրիշի ուղղակի խոսքերն անաղ- ղակի դարձնելով:

Ս՛ի անգամ, քննություններից առաջ, էյնշտեյնին հարցրին.

- Դժվա՞ր նն լինելու քննության հարցերը:- Բոլորովին,- պատասխանեց էյնշտեյնը,- տալու եմ

ճիշտ նույն հարցերը, ինչ անցյալ տարի:- Սակայն եթե այդպես անեք, միևնույն

պատասխանները կլսեք:- Սխալվում եք, սիրելի գործընկեր,- ժպտալով

պատասխանեց էյնշտեյնը,- անցել է ուդիրլ մեկ տարի, ե միևնույն հարցերի ճիշտ պատասխանները արդնն պիտի նա յնը չլինեն, քանի որ այս մեկ տարում գիտությունը հսկայական քայլերով աոաջ է գնացել:

261. Փակագծերում տրված բայաձևերից մեկն ընտ- րի՞ր ե գրիր:

Գայլն սպասում էր, որ այծյամը (ննջի, ննջեր), որ նրան (բոնի, բռներ) և (ուտի, ուտեր): Այծյամը նրա միտքն իմացել էր ու (չէր քնում, չքնեց) օրեր ու օրեր, մինչև որ գայլն ինքը թմրեց ու նիրհեց: Այն ժամանակ եկավ առյուծն ու կերավ գայլին:

262. Ն ախ ադ աս ութ յան մեջ բառերի դասավորա թյան (շարադասա թյան) սխալ կա. ուղղի՜ր:

Բարձր ու երկարաձիգ ծառի գորտն սկսեց դայլայլել:Աղմուկի միջից հուսահատ մեց էին հասնում

օգնության կանչերը:Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային

ձայները' ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն:Բարացած նայում էր մեց աղջամուղջային տերևների

ու թփերի նախշին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում:

Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:

Սա հսկայի կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան:

Տեսանք ավտոբուսի վարորդին, որով եկել էինք:

263. Նախադասություններն ըստ օրինակների փոփոխիք: Ստացված նախադասությունների մեջ բացա- հայաող մասն ընդգծի՜ր: Կետադրությանն ուշադրություն դարձրու:

Օրինակնէտ Սիրո աստվածուհի Աստղիկը լողանում էր Արածանիի ջրերում: - Աստղիկը սիրո աստվածուհին, լողանում էր Արածանիի ջրերում:Հա յաստ ան ի ամենամեծ լիճ ՍեանիԱ սկիզբ է առնում միայն Հրսպդանը: - Սևանից' Հա լաստանի ամենամեծ լճից, սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:

Տղսւն մոտեցավ չարաճճի գեղեցկուհի արքայադսահրը:Ջորքը պաշարում է երկրի մայրարաղաբ Նինվեն ու

սպասում նոր հրամանի:Կինը հարևաններին բողոքում է իր ոչ ու փուչ մ արդ

Նա- զարից:Նա զա ր ի հետ կռվող Սաքոն էլ էր այդ

հարսանիքում:Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը իր հայրենիր

Իտալիա յի թշվառ վիճակից:Ծերունին հաճախ էր իր թոռնիկ Կարոյով

հպարտանում:

264. Նախադասությունն այնպես փոխի ր, որ ընդգծված բառը փակագծում տրված ձևով լինի (ըստ անհրաժեշտության կարող ես այյ փոփոխություններ անել):

Օրինակ ' 1. Երկինքը պղտոր էր գարնան ջրերի պես: (գարնանը, ջրերը) - Երկինքը պղտոր էր, ինչպես ջրերը գա ր նանը:2. Լեռ ների վիթխարի ստվերները ծածկել Լին դաշտերն ու հովիտները: (ստվերներով) - Դաշտերն ու հաԱւտները լեռն երի վիթխարի ստվերներով էին ծածկվել:

Արադաեի անունը, [Ш1П ավանդության. Արա անուն ի ցև «գահ» բա ուից Լ առաջացել: (Արագած, ավանդա թյու նն. Արա անունն ու գահ բառը)

Մթնշաղին, երբ վերջւպույսի ցոլքերն սկսում են մարել, Աբագածի վրա, նրա չորս գագաթների միջև, կանթեղի նման երկար ցոլք է կախվում: (մթնշաղի, Արագածին)

կողովուրդը դա «էոաավորչի կանթեղ» է կոչում, հայոց հույսի ու եըաղանքի խորհրդանիշ համարում: (ժողովրդից, հույսն ու երազանքն)

Մինչև մեր օրերն են հասել Արագածի լանք ե րին պահպանված հին մշակույթի հետքեր' ոռոգման ջրանցքնեյւ, որոնց ակունքներին կանգնեցված են ջրի պաշաաման- քը խորհրդանշող -.վիշապ» կոչվող ձկնակերպ կոթողներ: Շատ են միջնադարյան բերդերի, եկեղե ցինե րի ավերակները: (օրերին, լանջերի, ակունքների, բերդերն ու եկեղեցիները)

265. Նախադսաա թյունների մեջ հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն տրված նախադասությունները տեղադրի՜ր:

Բազմախոստում Լ կենդանիների աշխարհը, ո՞ր: ((ձեյւի որոշ տեսակներ, ո՞ր դեպքում, ջերմության հազարերորդական աստիճան փոփոխա թյանն արձագանքում նն: Չղջիկն այնքան նուրբ լսողության անի, որրա՞ն: Արու թիթեռնիկն իր «անտենայով» իմանամ ե էգի տեղը նույնիսկ այն դեպքամ, ո՛ր: Ե րբ, հնարավոր կլինի արտասովոր զգայուն ռադիոաստղադիտակներ ստեղծեր Իսկ դա հնարավոր՛ությա ն կտա լսելու ազդանշաններ, ինչպիսի':

Դրանից գիտնականները սովորելու շատ բան ունեն: Անգամ շատ հեռա են լինում քամու կամ կրակի գոտուց: Իր ծղրտոցից երկու հազար անգամ ավելի բարձր աղմուկի մեջ էլ մոծակի բզզոցը րաւ մ է: Նա հինգ կիլոմետր հեռու է լինում: Գիտնականները թիթեռնիկի «անտենայի» ու չղջիկի լսողական ապարատի KM

266. Փորձի՜ր բացատրել, թե ո՜ր նախադասություններն նն փակագծերում գրված:

Հռոմի ամենահին կամա րջր' փայտյա Pont-Sublicius-ը (հայերեն կլինի «Ցցաշեն կամուրջ)»), առաջին քարե կամրջից համարյա հինգ հարյուր տարի առաջ է կառուցվել (մ. թ. ա. 625 թ. է բացվել): Այգ կամուրջը, հավանաբար, կրոնական նշանակություն Լ ունեցել, որովհետև նրա շինարարության մեջ մետագե ո շ մի գերանակաւգ ու ոչ մի մեխ շի օգտագործվել:

Իսկ Հոոմի առաջին հուշարձանը կերտվել է Պաբլիուս Հո- րացիաս Միակնանա ւցատվին: (Նրա սխրագործությունն էլ Հռոմի աոաջին կամրջի հետ է կապված): Հարազատ քաղաքն էտրուսկների հարձակումից պաշտպանելիս նա իր սեփական մարմնով փակեց կամրջի ճանապարհը, մինչև որ ընկերներն այրեցին ցցասյուներն ու փայտամածը: (Այդ ժամանակներից ի վեր կամուրջների խորտակումը կազմում է ամեն մի «օրինավոր» պատերազմի անբաժան մասը): Ե՛րբ կամուրջն այրվեց, Պաբլիուս Հորացիուսը թռավ ջուրն ու կարողացավ նետերի տարափի տակ բարեհաջող հասնել յուրայիններին: Հերոսության համար նա այնքան հոգ ստացավ, որրան մեկ օրւ(ա ընթացքում կարողացաւ} հերկել:

267. Սիրածդ առարկայի ուսուզչին ուղղված հարցեր գրի՜ր, հետո դրանցով հարցազրույց անցկացրո՜ւ ն գրի՜ աո:

268. Ընդգծվածները հոմանիշ բառերով կաւ! արտահայտություններով փոխարինի՜ր:

Ֆլորիգայի ատոմային էլեկտյւակայանի ւ1ի աշխատակցուհի պատմու մ էր. Ա՜յ քեզ բան. ռոբոտը բարձրացրեց ամուր սեղմած ձեռքն ու, չէի սպասում այդպիսի վախճանի, սկսեց հատվածելու} ինքն իրեն մսանա տել»: Նա ականատես էր եղել ռոբոտի «ինքնասպանության»' աշխարհում առաջին գեւզքին:

Էլեկտրոնային օգնականն ստեղծվել էր ատոմային էլեկտրակայանի ռեակտորներում տարբեր տեսակի սև աշխատանքներ կատարելու համար: Աոբոտը,

խատելուց հետո իր համար հեռանկար չէր տեսել, կամ էլ, որն ավելի հավանական է. ուղղակի նրա էլեկտրական սխեմայի մհջ անսարքություն էր առաջացել:

269. Նախադասություններն ըստ օրինակի ձհափո- խի՜ր: Ստացված նախադասություններում բացահայաող րառը կամ բառակապակցությունն ընդգծի՜ր: Կետադրությանն ուշադրությո՜ւն դարձրու:

Օրինակներ' Արան դասընկերս Լ: Արան զարմանալի բաներ էր պատմում: - 1. Արան ' դասընկերս, զարմանալի բաներ էր պատմում: 2. Դասընկերս' Արան, զարմանալի բաներ էր պատմում:

Ներս մտնողը Նվարդն է: Ներս մտնողը բժշկի դուստրն է:Ընկերոջը նվիրեց «Գանձերի կղզին»: «Գանձերի

կղզին» իր սիրելի գիրքն է:Նոյեմ տատիկը մեր հարևանուհին է: Նոյեմ տատիկը

ութսունն անց առույգ կին է:խուստուփը մեր դիմացի լեռն է: խուստուփը երկար

ժամանակ է ծածկված մնում ձյունով:Իշխանը փառատենչ բռնակալ է: Ծերունին իշխանին

պատմեց հուշարձանների մակագրությունների մասին:Օդեսան ծովափնյա մեծ քաղաք է: Նա առաջին

անգամ տեսավ Օդեսան:Օմար Իւայամը խորասանի մեծ բանաստեղծն էր:

Աստծուն լսելի եղան Օմար Ինսյամի զղջումն ու իմաստալից խոսքը:

270. Պատմություն հորինի՜ր, որն ավարտվում է այսպես.

Այս սլատմաթյունը զույզ է տսղիս, որ հարազատ միջաւ/այրիդ դուրս հայտնված մարդու ն պետք է օգնել ու նեւյուկ լի նել, մինչև որ նոր տեղին հարմարվի:

271. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ ն ածանցավոր) բառեր կազւ[ի'ր' դրանք դնելով նոր բառերի սկզբոււք, մեջտեղում ն վերջում:

Ուղի, ուղիղ, աղտ, ախտ, ուղտ, ուխտ, թիռ, թրջ(ել):

272. Երեք նախադաս ու թյամբ ներկայացված միտք՛ս արտահայտի՛ր տասը նախադասությամբ:

խելամիտ գուխւցդի շնորհիվ, «Ֆաձի» հյուրանոցը Ֆուձիյա- մա լեռան 3776 մետրանոց գագաթի շրջակայքի լսսցմաթիվ հյուրանոցներից ամենահաջողակն է: Գովացդը հետնյալն Լ. «ե՛թե Ձեր համարի պատուհանից Ֆուձիյաման դիտելուն վատ եղանակը խանգարի, հյուրանոցը Ձեր վճարած վարձը կվերադարձնի»; Իսկ տեսանելիությունը տասնյոթ տարվա ընթացքում ընդամենը տասնհինգ օր է վատ եղել:

273. Նախադասությունների արւոահայտւսծ մտքերի տարբերությանը գտի՜ր, ի՜նչն (. այղ տարբերության ւղաաճաոր:

Ա. Մարհնին' ակումբի նախագահին, կհամողհնր: Р. Սուրե- նին, ակումբի նախագահին կհամոգենք:

II. Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին'եղեգի պես ճոճելով բարակ իրանը: Բ. Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին' եղեգի պես' ճոճելով բարակ իրանը:

274. Տկըսւռի նախաղասա թյունների մեջ տեղագրիր հարցերին համապատասխան նախադասությունները:

Մոտավորապես վաթսունհինգ միլիոն տարի առաջ մեր մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչնչացել են, ինչ պատճառով: Գիտնականների մի խամը կարծիք է հայտնել, ինչպիսի՞: 1հ գդակի աղետից հետո փոշու այնքան հոծ շերտ Ւ; պատել Երկիրը, ինչքա՞ն: Դրանից ե՜ւ ջևրմու յպունն է զգալիորեն նվազել, ե՜ւ խավար է եդել: Այդ ժամանակաշրջանի շատ կենդանիներ, ո՞ր. չեն կարողացել հարմարվել պայմաններին և ոչնչացե] են:

Մեր Երկրին ինչ-որ Աստղակերպ կամ փոքր մոլորակ է ընդհարվել: Կենդանիները հարվածից կամ ցնցումից չեն

275. Տեքստը երեք նախադասությէսմբ փոխաղրի՜ր'ա) առաջին 1ւ երկրորդ, չորրորդ ն հինգերորդ

նախադասությունները մեկական նախադասություն դ արձնևլով,

բ) երկու նախադասություն հանելով:Գայ|ն անցնում էր մի վրանի մոտով: ՚եա տեսավ, որ

այնտեղ հովիվները րյտռան միս են ուտուււ: Այղ փաստն անարդարացի թվաց ու շատ նեղացրեց գայլին: Նա մոտեցաւյ հովիվներին ու բողոքեց: Ասաց.

- Ի՜նչ հարայ-հրոց կբարձրացնեիք, եթե ձեր արածն անեի՜:

276. Բարդ նախադասությունը պարզ նախադասություններով արտահայտիր:

Հարավային Աֆրիկայում կա մի բույս, որը հիմնականում թիթեռ ներու( է սնվում:

Անգլիայում մեծ համարում ունի խոլորձ (օրխիդեա) ծաղիկը, որն ունի չորս հաւյար տեսակ:

Առավել արժեքավոր է այն տեսակը, որի հոտը շարունակ փոխվում է:

Մոնղո|իայի երկարակյացների մեջ. որոնց միջին տարիքը գերազանցում է հարյուրը, չկա ոչ մի տղամարդ:

Արդեն գիտական պատասխան կա այն հարցին, թև ո՜ր տարիքից են երեխաները սկսում հեքիաթ սիրել:

277. Բո մասին պատմի՜ր (քո ն ծնողներիդ, քո ե ընկերներիդ' խաղընկերներիդ, դասընկերներիդ, գործընկերներիդ, քո ե ուրիշների հարաբերությունների մասին պատմիր) ե պատմությունդ վնրնա- գրի՜ր:

278. II ն Բ նախադասությունները համեմատի՜ր: Տարրերու թյու ննհրը գտի՜ր' ուշադրություն դարձնելով թվականներին:

Ա. Ամեն մեկը երկու հաղթանակ շահեց:Բ Բոլորը երկուական հաղթանակ շահեցին:

11. Հաղթողներից յուրաքանչյուրին մի գիրք նվիրեցին:Բ. Հաղթողներին մի-մի գիրք նվիրնցին:Ա. Ռոբոտներից յա րաքանչյուրը քսան հրահանգի էր են-

թարկվում:Բ. Ռոբոաները քսանական հրահանգի էին ենյասրկվում: Ա. Ամեն մի թզուկը հինգ խնդիր առաջարկեր:Բ. Թզակները հինգական խնդիր առաջարկեցին:Ա. Ամեն անկյունում յոթ քար շարի՜ր:Բ. Անկյուններում քարերը յոթ-յոթ շարի՜ր:279. Նախադասություններն ըսա օրինակի փոխի՜ր

(կրավորական դարձրո՜ւ):Օրինակ ' Քամին երկնքով մեկ հալածում էր ամպերին: -

Ամպերը երկերով մեկ հալածվում էին քամուց:Այս նկայւը պատին սրացս է ամրացյւեր Այս գիրքը նաե ընկերս է կարդացեր Առավոտյան ցողը թյւջեւ էր ոտքերը:Տերը շանր կաւզեյ էր ծառից:Տարրեր մարւյիկ տարբեր ձևով էին պատմում

առավոտվա դեպքը:Սարքերը թեթև ցնցում գրանցեցին: Ինստիտուտի

աշխատակիցները մարդկանց զգուշացրին սպասվող փոթորկի մասին:

Անտառում այդ երեխային որսորդներն էին գա եր Տղային միշտ նայն երազն էր կախարդում:Վարպետի խնամքոտ ձեռքը տաշում ու իրար կողքի էր

դնա մ քարերը:Շինարարությունն ավարտին հասցրին:Հանդիպումը հետաձգա if են:

280. Նախադասությունները տարբեր ձեևրսվ կետադրիր այնւդե՜ս, ոք իմաստը փոխվի:

Նա թագավորին նամակ էր գրել միայն իր որդու եգորի մասին:

Վաղուց չէր տեսհյ ընկերոջը Վահագնին:

Նուբարենր տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով Զա- վենի ընկերներով:

Իշխանը կանչեր բհրդապեսփն Վահրամին մի անգամ նս զգուշացնելու գիշերային արկածի մասին:

281. Տեքսաը կարդա' Ա առաջադրանքները կասւա- րի'ր:

Գողը գիշերով մի հարուստի տուն էր թալաներ իր ավարն առել, գնում էր: Նրա դեմ դուրս եկավ ւզահակը: Նա գոզին հարցրեր, թե շսղակի պարկում ի'նչ կա ն ո'ւր է տանում: Գողը հանգիստ բացատրեր, թե տան տերը մեռել է ե մհռնն- լուր անմիջապես առաջ իրեն սյատվիրհլ է որոշ իրեր տանել եղբոր տուն: Այդ բացատրությունը պահակին կասկածելի թվաց: Նա հարրրեր, թե ինչո'ւ այդ դեպքում տնից ողբ ու լաց չի լսւխւմ: Բայց գողը դրա պատասխանն էլ ուներ: Ասաց՝ բաղ պահակը հանգիստ սպասի մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսի, թե տնեցիներն ինչպնն են ողբում ու լալիս: Միամիտ պահակը պատասխանի երկիմաստությունը չզգաց ե բար թողեց գողին: Առավոտյան նա լսեր, թե մեծատունն ու կինը ինչւզես են ողբում ու անիծում, ամեն ինչ հասկացավ, բայց էլ ի՞նչ աներ:

Աո աջադրանք ներ.ա) գրիր' ո՜րն է այս տեքստի ասելիքը,բ) հերոսներին նկարագրի՛ր ե բնութագրի՛ր (չորս-

հինգ գործող անձ թող լինի),գ) գործողության վայրը նկարագրի՛ր (բակ, փողող,

պահակի տնակ),դ) բացատրի՛ր 'ինչպե՛ս են հասկանում այս

նախադասութ- յու նը'ա) գողը, բ) պահակը.

«Հանգիստ սպասի՛ր մինչև առավոտ, առավոտյան անպայման կլսես, թե տնեցիներն ինչւզե ս են ողբում ու լաւիս»:

ե) տեքստը սցենարի վերածի՛ր,զ) սցենարդ վերնագրի՛ր:

282. Ընդգծված բառակապակցու թյունները դարձրո՜ւ նախադասություններ:

Աշիյա րհի քա ղա քա կան քալւտեզը թերթելով վարդ հաճախ դարմանում է: Է րա դա րձութ յուննե ր էն ուշադիր չհետևելու դեպքում բոլորովին անհայտ երկրներ կգտնի' իրենց սահմաններով ու քաղաքներով: Մարդկային պատմության ընթացքում քանի' անգամ է փոխվել աշխարհի քարտեզը: Վարդագույն, կանաչ, մոխրակապտավուն, դեղին բծերը մերթ սեղմվում են, մերթ լայնանում, մերթ էլ բոլորովին անհետանում՝ գուցե և ավելի ուշ հանդես գալու համար'.

283. Տրված տեքստերը փոխադրի՜ր' ընդհանուր վերնագիր ն հետեու թյուն գրելով:

II. Պեկինում չինական ամենահին տաճարներից մեկը' երկնքի տաճարն է պահպանվել: Դա շա՛տ անսովոր շինություն է. նրա տանիքը բաց երկինքն է: Տաճարի ներսում քարն հարթակ է: Դրա աոաջին սալի վրա կանգնած մարդու կանչը մեկ արձագանք է ունենում: Եթե երկրորդ սալից են կանչում' երկու անգամ է լսվում, երրորդ սալից' երեք անգամ: Հարթակի կենտրոնում մի քարե սկավառակ կա: Երբ մարդը դրա վրա է բարձրանում ու խոսում, ձայնն ուժեղանում, սովորականից մի քանի անգամ բարձր է հնչում: Միմյանցից հարյուրաւխր քայլ հեռու կանգնած մարդիկ իրար հետ մինչև անգամ շշնջոցով կարոդ են խոսել:

Р. Իրաքի իշխանույպունը երկու միլիոն դոլար պարգև է խոստացել այն մարդուն, ով Շամիրամի կախովի այգիների գաղտնիքը կբաւյահայտի: Բանն այն է, որ Իրաքոււէ ուզում են վերակառուցել Հին աշխարհի ամենազարմանալի քաղաքներից մեկը' Բաբելոնը: Ու որպեսզի հին քադաքը ճշտորեն կրկնվի, նաև կախովի այգիները պիտի վերականգնեն: Սակայն ոչ ոք չի կարողանում լուծել աստիճանահարթակների վրա տնկած բույսերը ջրելու խնդիրը: Չեն հպականում, թե երեք հազար տարի առաջ կախովի այգիներն ինչպե՜ս

284. Փորձի՜ր այս բաոհրի կազմությունն ու նշանակությանը բացատրել.

ա) այգեբաց, այգաբաց,բ) հայելի, հայացք, ծովահայաց (գրաբ, հայել - նայել),գ) ակնթարթ, ակնդնւո, ակնոց,դ) քինախնդիր, վրնժխնդիր, մանրախնդիր,

խորազնին (գրաբ. խնդրել - փնտրել):

285. Տեքստն այնպես փոխադրի ր, որ զգացվի' ինքդ զարմացած ես հ ուզում ես ուրիշներին էլ զարմացնել:

Երբ աոաջին անգամ Անաարկտիդայի սաոցածաձկույթի տակ արևադարձային հնագույն կենդանիների ե ծառերի քարացած մնացորդներ հայտնաբերվեցին, ոչ ոք դրան չհավատաց: Մոտ հիսուն տարի պահանջվեց, որ վեցերորդ մայր ցամաքի դինոզավրհրի մասին ճշմարտությունը հաղթանակի:

Անտարկտիդայում հնէաբանական վերջին գտածոն եզակի է: Մի այնպիսի կմախք է հայտնաբերվեր որպիսին գիտնականները դեռ երբեք ե ոչ մի տեղ չէին հանդիպել: Դա երեք մետր վաթսուն սանտիմետր բարձրության ունեցող փետրավոր գիշատիչ մողես է, որը ջայլամ է հիշեցնում, բայց ձիու գլխից մեծ գլուխ ե արծվի հզոր կտուց ունի: Գտածոն քառասունվեց միլիոն տարեկան է:

286. Ըստ արված կաղապարների, բարդ նախադասություններ կազմի՜ր:

Այնքան ............... ինչքան (որքան) Այնպես ................ . ինչպես .....Այնտեղ ..............., որտեղ (ու ր) .....:Երբ .................., հենց այդ ժամանակ . .

287. Տեքստն այնպե՜ս փոխադրիր, որ լուրն իմացվի երկու մարդու զրույցից:

ճապոնիայի գյուղատնտեսս։ թյան նախարարությունն ուտելի ծաղիկների մշակման հաււաւ կ ծրագիր է մշակել: Րանն այն է, որ ճապոնիայում մոդայիկ է դարձել քրի-

զանթեմից, վարդի տերևներից, անգամ սրբազան սակու- ռայի ծաղիկներից ճաշեր պաարասաելը: Ռեստորաններում խոհարարները յուրաքանչյուր ճաշատեսակի մեջ մեխակի կամ նարդոսի եփուկ են ավելացնում: Ինչպես ճապոնացիներին, այնպես էլ արտասահմանցի զբոսաշրջիկներին շատ են դուր գալիս ծաղիկների տերևներից պատրաստած աղցանները:

288. Նախադասությունները աարբնր ձննրով կետադրիր այնպն'ս, որ իմաստը փոխվի:

Մանեն կարդում էր բոլորածին հանգիստ նրա ձայնը հնչում էր հարթ ու հավասար:

Այգուց դուրս նկած միջահասակ մարդուն Վարդանին նորից հանդիպեցինք ձորում:

Աճում էին Հակոբի խնձորենիները որդիները Արամն ու Այւեգը:

Երկաթուղու, վարչության կառավարիչը ճաղատ գլխով ու շատ երկար բեղերով մի մարդ և մյուս հյուրերը երգում էին:

Այւյ կնոջից Մառայի մորից հետո աներս նորից ամուսնացել է:

289. Երկխոսություն հորինի՞ր, որ կարող է յիննլ համերգային դահլիճում:

290. Բ խւ1րի եախադասու թյուննհրն Ա խմբի նախա- դասա թյու ններին ավելացրո՞ւ ե կետադրի՞ր (մի մասը՝ ստորակեահրով, մի մասը՝ փակագծերով):

Ա. Արամբ տանն սպասում էր:Ընկերը արարված քայլոււ! էր անկյանից անկյան:Տղայի այղ արարքի մասին ինձ ւզատմեյ էր նրա մայրը:Սարինհն գեղեցիկ ու ւզայծառ աչքեր ուներ:Վերջապես գպւծընկերս եկավ, ե մենք միասին դարս

գնա- ևԻնք:Աղջիկն անսպասելիորեն ժպտաց ու պարզևց ձեռքը:

Ց

F. Ա՜յ բեզ զարմանալի պատմություն:Ես հենց նրան էլ սպասում էի:Վախից գլուխը կորցրել էր:Նրա հետ երեկ էի պայմանավորվել:Նա զարմանալի պայծառ ժպիւո ուներ:Նրա անունր, պարզվեց. Մարինն է;

291. Հասակակիցներից ուղղված հարգեր գրի՛ր, հեստ դրանցով հարցազրույց անցկացրո՛ւ ն գրի' առ:

292. Հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինեյով՝ բառակապակցություններ կազմի՛ր:

Վերաբերել (կապ. առնչու թյուն ունենալ, կապված լինել) ո՞ւմ, ինչի՛ն:

Վերաբերվել (վերաբերմունք ցուցաբերել, վարվել) ո՜ւմ, ին֊ չի՞ն:

293. Տրված պարզ նախադասությունները բարդացրու' փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն ավելացնելով (որպեսզի ավելացրածդ նախադասությունը տրվածի հետ կապվի, կարող ես անհրաժեշտ շաղկապ կամ շաղկապական բառ ավելացնել):

Այդպիսի աղային պետք է փնտրել: (որտե՞ղ)Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում: (որտեղո՞վ) Նրան անապատում հանդիպեցի: (որտե՞ղ)Առավոտից պատմեց այդ պատմությանը: (ինչքա՞ն)Արդեն ուշ էր: (ինչքա՞ն)Թոռան գալը տատին կուրախացնի: (ինչքա՞ն)Մի՞թե այդքան սիրում էր կատւ{ին: (ինչքա՞ն)Նսսյը հեռացավ: (ինչքա՞ն)

294. Տեքստը վերականգնի ր' նախադասությունները վերադասավորելով:

Բացի դրանից, թեև դա ճակատագրի վրա որոշակիորեն չի ազդում, բայց առողջության վրա ազդեւյա թյուն թողնում է: Արյան խմբերի միջև հղած տարբերությանը փոքր է, բայց չի կա

րելի անտեսել, npmjhhuili վերաբերում է էրիթրոցիտներին ե արյան շիճուկի կարևոր հատկություններին: երեխաները դա ծնողներից են ժառանգում: Ամբողջ աշխարհա մ մարդկանց արյունը չորս խմբի է բաժանվում և միանման (0 կամ 1-ին, 2-րդ, 3-րդ ն 4-րդ) նշանակվում: ճապոնացի հոգեբանները պնդում են, որ մարդու արյան խումբը թույլ է տալիս եզրակացնել, թե մարդն իրականում ինչւզիււի՜ն է: Արյան խումբն ամբուլջ կյանքում չի փոխւխւմ: Ըստ ֆրանսիացի հոգեբան ժան Рш- տիստ Դելակուրի, արյան նույն խումբն ունեցող մարդիկ նման խառնվածք ունեն:

295. Գտի'ր' բառաշարբերից յա րաբանչյուրն ի՜նչ րնդհանրու թյան հիման վրա է կազմւլած.

ա) քննադատ, արտատեր, եռագույն, ղեկավար, ծովակալ, մանրախնդիր, աստղւսշող. թուլակամ, երկւինղկ,

բ) ջրաղացքար, դյուցաւլնակերպ, կիսաշրջանագիծ, կիսաշըր- ջազգեստ, հեռագրատուն, հեռագրավար:

296. Դարձվածքները սւերսւոի ոճին հարմար հոմանիշ բառերով փոխարինի՜ր:

Մեր դարաշրջանից 481 տարի առաջ Պարսկաստանի տի- րակսղ Բոերքսեոը կս-վի էր դուրս եկել հունական պե- տությունների միության դեմ: Ավանդությանն ասում է, թե դա մտքին դրեց միայն նրա համար, որ ու զում էր թզի համը տեսնել , իսկ աթենական օրենքներն այդ համեղ ւզտուդ- ների արւոահանության դեմն արւել էին:

Փոքրասիական ժողուխւրդների դիմադրությանն արյան մեջ խեղդելով, քաղաքննյւը գրավելով, կրակի ճարակ դա րձնելով ԱԼ հողին հավասարեցնելով ւզարււիկ- ներր հասան Եւ|րոպան Ասիայից բաժանող բնական ար- գելագծին' Հելլևսպոնտոսի նեղուցին: Նեղուցն անցնելու համար Բսերբսեսը կամուրջ կառուցել ՛տվեց: Ր-այց երբ կամուրջն ւււրդեն

զանի երեք հարյուր հարւ]ածու{ և ջրի մեջ ստրկության շղթաներ գցել: Ջրի ջարդը տվողներին հրամայւ]ած էր արտասանել հետևյալ խոսքերր. «Չարաղետ ջուր, քո տիրակալն այս պատիժը նշանակեց, քանի որ դու անազնիւ] վարվեցիր, իսկ նա քեզ ոչ մի վատ բան չէր արել»: Եվ մինչ ւզատժում էին ծովին, թագավորը հրամայեց թռցնել գլուխներն այն մարդկանց, որոնց հրամայել էր կամուրջ կառուցել: Ծովի ու մարդկանց գլուխը մտավ, որ ավելի լավ է պարսից տիրակալի ճանաւզարհին դեմ չկանգնեն:

Հետո շինարարները ձեռնամուխ եղան մի ուրիշ, ավելի ամուր կամրջի շինարարությանը: Երբ դա սլաւորսատ էր ու Բսերքսեսի առջև արդնն իսկաւզես բաց էր Եվրոսյա տանող ճանապարհը, տիրակալը տատանվում էր' անցնի', թե'չանցնի: Աւէենայն հավանականությւսմբ, վախենում էր ծովի ♦վրևժխնդրությունից: Փոխանակ տեղն ու տեղը ճամփա ընկնելու, նա հրամայեց քրմերին ամեն ինչ անել նեղուցի բարեհաճությունն ու ողորմածությունը նվաճելու համար, իսկ ինքն իր սուսերն ու ոսկե անոթները ծովին մատաղ արեց՛. Զոհաբերությունից հետո սկսվեց անցումը, որը հինգ օր ու գիշեր տևեց: Բսերքսեսը միայն վերջում սիրտ արեց ու անցաւի

297. Նախադասություններով yn'Ljy տուր, թև ի՛նչ են նշանակում հետնյալ բառերը.

անցաւ], կարող, գրի, բարի:

298. Տեքստը համառոտ փոխադրի՛ր:Մի անգամ բախտ ունեցա լսելու, թե ինչպե՜ս էին

աչքերը գանգատվում:- Իրո՜ք, շատ դժբախտ ենք,- ասացին նրանք:- Արդեն

մի քանի հարյուրամյակ է, ինչ շատ դժվար ենք աւզրում: Մենք միշտ սոլխր ենք տեսնելու, որ Սրեն է պտտվում Երկրի շուրջը: Բայց հանկարծ հայտնւխց այդ Կոպեռնիկոսը, հայտնվեց այւլ Գալիլեյը, և նրանք

որովհետև Երկի՛րն է. պտտվում Սրեի շուրջը: Նայում ենք ջրին ու տեսնում, որ ջուրը մաքուր ու զուլալ Է: Բայց հայտնվել) հոլանդացի ևնենհակը, հայտնագործեց մանրադիտակն ու հեսւն էլ անամոթաբար հայտարարեր, որ ջրի կստիլի մեջ ավեյի շատ կենդանի արարած կա. քան գազանանոցում: Գիշերը նայու մ ենք երկնքին, ա՛յ. այնտեդ, վերև: Երկինքը սն Լ՛, կաււկած լինեյ չի կարոդ, ախր լա՜վ ենք տեսնում: Բայց պարզվում Լ. որ այստեղ է.լ ենք սխալվել: Մեզ մոտեցնում են աստղադիտակին, ա վերևում միլիոնավոր աստդեր ենք տեսնում: Այնպես որ, հիմա անւ{իճնյի է ա ապացուցված, ւզիտի անցնենք թոշակի: Լա՛վ: Բայց էլ ո'վ կնայի մանրադիտակներով ու հեռադիտակներով:

299. Նախացասա թյուննհրն այնպե՛ս փոխիր, որ րնդգծված ը-ի փոխարեն ն մասնիկը (հոդր) գ ր հ ս:

Օրինակ ՝/. Այժմ Հսղիկաոնասը Թոր րրիայի Բոդրու մ թաղարն է: - Հսղիկաո նասն այժմ Թուրքիայի Բույրում քաղաքն է: 2. Եվրոպական լեզուներում դ ամ քար անի ն տրվող «մավզոլեյ» անունը Սավ- սոլոսի անու նիւյ Լ առաջացել: - Եվրոպական լեզուներում ղամբարանին տրվող «մավզոլեյ» անունն աո աքացն լ է Մավսոլոսի անունից: Կամ ' Մավսպոսի անունից եվրոպական լեզուներում ղ ամբարանին տրվող «մավզոլեյ» անոր նն էառատացեր

Աշխարհի յոթ հրաշւպիքներից մեկ/» Փոքյւ Ասիայի Հսդի- կաոնաս քաղաքում էր գտնվում: Մեր թվականությունից առաջ չորրորդ դարում Արտեմիսիա թագա հին' Մավսոլոս թագավորի կին/» կառուցել էր տվե| թագավոր ամուսնու դամ- յադաւնր: Գաւէբարան/» եոահարկ շինության էր: Մպիտակ մարմարե բարձրաքանդակներ/» գոտա նման պասւև) էին առաջին հարկի ւզատնրր: երկրորդ հարկ/» մարմարե սլացիկ սյունաշար էր; Երրորդ հարկը բրգաձև տանիքն էր' նույնպես մարմարից: Կառույց/» պսակում է՜ր

կառքը, որշ վարում Լին Արաեմիսիան և Ս՜ավսոլոսՀ»: Այժմ այդ արձաններդ և դամբարանի այ| դարդեր Լոնդոնի Բրիտանական թանգարանում են պահվում:

300. Ա շարքի ՛նախ ածան գներիդ յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր (բաղադրյալ բառեր կադմի՚ր) Р շարքի բառերի հետ:

II. Անդր, հակ, համ, ենթ, նախ, ներ, պար, վեր. տար, փոխ:

Ր. Կովկաս, (հ)արձակ, տարած, դարձ, դնել (դրեյ), կշիո. մուժել, փակել, կանգներ աշխարհ(իկ):

301. Տեքստը պատմի՛ր'ա) օդաչուի անունից,բ) որպես լրագրող,գ) որպես մի մարդ, որն ինքը չի հավատում ն չի

ուզում, որ մյուսները հավատան:Երբ Բելգիայի երկնքում «թռչող ափսե» հայտնվեց,

ռադ- մաօդային ուժերի գլխավոր շտաբից երկու կործանիչ ինքնաթիռ ուղարկեցին, որ նրան «որսան»: ՉԹՕ-ն ինքնաթիռի նման չէր. մի քանի վայրկյանում նա արագությունը ժամոււէ երկու հարյուր ույժսունից հադար ութ հարյուր կիլոմետրի հասցրեց: Մոտավորապես քառասունհինգ րոպե ինքնաթիռները հետապնդեցին Չ13-0-ին, հետո նա անհետացավ: Օդաչուներն իրենք ՉՕ-Օ-ն չէին տեսել, բայց նրա ներկայությունը հաստատել էին ոադիոձայնորսիչնհրը: Հետաքրքիյդէ, որ ամեն անգամ, երբ հաջողւքամ էր ՉԹՕ-ն նշմարել, վերջինս անմիջապես թռիչքի հետագիծն m արագությունը փոխում էր:

302. Տրված նախադասությունները ձևի և իմաստի ի՞նչ տարբերություն ունեն:

Ֆրանսիացի գիտնականները պարւլեցին, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու, հադար յոթ հարյուր իննսունվեց |եդվով (չհաշված յոթ-ութ հազար

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզել են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը):

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզում են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու խազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը):

Ֆրանսիացի գիտնականները պարզերին, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսուււ էր երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը):

Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսել է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը): Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսում է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը):

Ֆրանսիացի գիտնականները կպարզեն, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսելու է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց լեզվով (չհաշված յոթ-mja հազար բարբառը): Ֆրանսիացի գիտնականները պարզել են, որ երկրագնդի բնակչությունը խոսելու է երկու հազար յոթ հարյուր իննսունվեց. լեզվու[ (չհաշված յոթ-ութ հազար բարբառը):

303. Ձեր դասարանի մասին ւզաւոմի՜ր b պատմությանդ վերնագրի՜ր: Այնպե՜ս արա, որ պատմութեանդ մեջ տրվւնծ հարսերի պատասխաններն էլ լինեն.

ա) ինչպիսի' մարդկանց խումբ է, բ) ինչո՞վ եք իրար նման, գ) ինչո՞վ եք տարբերվում, դ) ի՞նչն է ձեզ

304. Տրված բառերն ու արտահայաա թյա ննհրը հո- մանիջնհրով փոխարինի՛ր: Ստացված ե արված տեքս- անրը համեմատիր, ո՞րն է՝

ա) ավե|ի խոսակցական,բ) ավելի վերամբարձ:Լիբիական մհոյալ անապատի տաք ավացտ

տներում, տասնյակ կիլոմետրեր զարմանալի կանոնավոր սարեր են երևում: Բուրգերն են' եգիպտական փարավոնների դամբարանները: Վիթխարի ա վեհասքանչ այդ բուրգերը կարծես անապատի ավազներից են հառնում ու ճնշում մարդուն իրենց արտասովոր չափերով ու խիստ ուրվագծերով: Բուրգի ստորոտում կանգնած' դժվար է պատկերացնել, որ այդ հսկայական քարե սարերը մարդու ձեռքով են կերտված: ժամանակին դրանք քարերի առանձին մեծ բեկորներով են կառուցվել: ժամանակակից երեխաները այդպես խորանարդիկներով են բուրգեր կառուցում:

Թագավորների, քարաբեկորով, ստվերագծերով, ա վա զն ե ր ի մ ե ի, մտածել, ճզմում են, ելնում են, ձգվում են, ահռելի, մեծասքանչ, ասես թե, անսովոր, ներքև, ձեռակերտ, մեր օրերում, այն ժամանակ։

305. Ըստ տրված հետնության, տեսած, լսած կամ կարդացած մի պատմություն պատմի՛ր:

Ամեն ինչ իր ժամանակին է գեղեւ/իկ:

306. Նախադասությունն այնպե՛ս փոխիր, որ ընդգծված բառը փակագծում տրված ձևով լինի (նախադասության մյուս գոյականների ձևերը կարոդ ևս փոխել):

Վաղուց ի վեր դելֆինների մասին հեքիաթների նման զարմանահրաշ պատմություններ են պատմում: (դե|ֆիններից. հեքիաթներ)

Հունական լեգենդը մի դելֆինի մասին Լ պատմում, որն ամեն օր մի տղայի ծովածոցով տանում եր դպրոց ու հետ բերում: (լեգենդի, դելֆին, ծովածոցր(ն))

Նոր Զելանդիայում. Ծովակալության ծովածոցում, Պիլո- լաւս Ջեկ անունով մի դելֆին երեսուն տարի շարունակ ուղեկցում էր նավերին, ե նրա պաշտպանության համար հատուկ օրենք էր մշակվել: (Նոր Զելանդիայի, անունը, պաշտպանությանը, օրենրով):

307. Ամենա և ագույն ածանցներով կազմված ածականների իմաստները համեմատի ր, ո՜ր ածանցն է չափազանց շատ ի իմաստ հաղորդում, ո՜րը' ամենաշատ է (նրանց հետ գործածված գոյականի ձնին էլ ուշադրությո՜ւն դարձրու):

Թանգարանում հնագույն գործիքներ են պահվում: Այդ դամբարանից գիտությանը հայտնի ամենահին գործիքներր գտան: Դժվարագույն խնդիր են տվել ինձ: Գրքի ամենադժվար խնդիրը սա է:

Փոքրագույն ձկներ են լողում իմ ակվարիումում: Իմ ակվարիումի ամենափոքր ձուկն է սա:

308. Տուն բազմիմաստ բառը նախագսաությաննե- րի ւէեջ գործածի՜ր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով:

309. Ընդգծված դերանունները փոխարինի՜ր համապատասխան հոդերով (եթե պետք է' կարող ես նախա- դասաթյանից բառ հանել):

Քո րնկնրր մենակ քարում էր փոշեծածկ ճանապարհով: իմ որսն իր ոտքով եկավ:Մենք, այսինքն' ծովափի բնակիչները, ծովիր ենք

հանում մեր սնունդն ու հարստությունը:Գու մեր ամենաաժնղ մարզիկը, հաղթանակով պիտի

գաս: Ես ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել: Գուք' մեր շնոըհա]ի տղաները, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել:

Քո սիրտը քա՜ր է, քար:Աե\\ ձեռքն ընկնողին պրծում չկա:

310. Ընդգծված բառերը փոխի՛ր' առանց նախադասության միտքը փոխելու:

Թանգարանի սրահներից յուրաքանչյուրում ցուցադրվողгվաթսուն առարկա կա:

Դււյրոցի բո լոր դասարաններում տ ա սնհ ին գա կան սեղան է դրւխւծ:.

Ամեն մի երամում տասնհինգ կռունկ է:Այդտեղ յուրաքանչյուր գետ երեք ւիուսկ ունի:

311. Բառակապակցություններ կազմի՛ր' հարցոււք արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Հնարավորություն ունենալ' ինչի՞:Հնարավորություն ընձեռել (տալ)' ինչի՞:Նպատակ ունենալ' ինչի՞:Աշխատանք, խաղ, ուսում, հանգիստ, գործել, խաղալ,

ипт վորել, հանգստանա լ (կարող ես շարունակեի):Հարցին պատասխանող բառը բայից առա՞ջ գրեցիր,

թե՞ հետո: Ո՜ր դեպքում է բայից առաջ գրելն ավելի բարեհունչ:

312. Ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները հոմանիշն հրով փոխարինիր այնպե՛ս, որ տհքստի ոճն աւ(նյի վերամբարձ դառնա (ըստ անհրաժեշտության' կարող ես բառեր հանել, բառ հր, բառաձևեր կաւ! բառերի դասավորություն փոխել):

Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին ձգում ճամւիորդնհրին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի զարմանալի պարիսպները, որոնց ւիւայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ:

Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի գրավում էր Նա֊ բուգողոնոսոր թագավորի հիասքանչ պալատը: Պալատի կողքին բա րձր անում էր ապշե ղուղ ի չ մի կառույց կախովի այգիները: Թագավորը դրանք ստեղծել էր իր սիրելի կնոջ հա-

սար: Թագուհին մեդացի էր' իր հայրենիքի կանաչ սարերին ու անտառներին սովոր: Շոգ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում էր Մհդիայի լեռնային անտառների հովէն ու ստվերին: Կնոջ տխրությունը պակասեցնելու համար Նաբուգոդո- նոսորր որոշեց նրան կարծես լհռներից բերված ամբողջ մի օազիս նվիրել: Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին հայտնի կախովի պարտեզները: Հասարակ մարդկանց համար պարտեզները մտնելը շատ դժվար էր. չէ՞ որ դրանք թագավորական պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մատքը պահւզանում էր ահավոր ւզահակա խումբը:

Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք շատ լավ էին մտածված և հեքիաթային գեզ երկություն ունեին, իզուր չէ, որ մտցվել էին աշխարհի յոյժ հրաշալիքների շարքը:

313. Նախադասություններն ըսա օրինակի փոխի՜ր (ներգործակա՜ն դարձրու);

Օրինակ ' Նա պար տվեք էր մի հզոր թշնսւմոսյ: -Մի հզոր թշնամի էր պարտության մատնել նրան;

Սիրտը գերվեց աղջկա մի ժպիտից:Այս ծառի տակ ինչ-որ մեկի կողմից գանձ է թագվեր Բարը մաշվել, հարթվն| էր անձրևից ու քամուց:Արտերը խանձվել էին բարկ արևից:Բարտը լրացվում է միայն չափահաս քադաքացինհրի

կողմից: Նա ազատազրկման է դատապարտվել ու տուգանվել իտալական դատարանի կողմից:

Սւթ տարի տղամարդ համարվեց ընկերների կողմից ու նրանց հետ հավասար աշխատեց:

Դյութվել էր ալիքների ու քամու, երգով:Աղջիկը շրջապատված էր հետաքրքրասերների մեծ խմբով: Ընկերս համերգի է հրավիրված:Վերջապես խոսքը արվում է օրվա հերոսին:

314. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նայն ձևով են կազմված: Գտի՜ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը.

ա) փառապանծ, հենակմախք, հեռախոս, ռազմակոչ, կի- սսւշրջանաձն,

բ) սեղմաժպիւո, կաըմրազգնսա, կարմրախայտ, խավարասեր, իսկույնևեթ:

գ) Մանկություն, գրավիչ, հերարձակ, գրական, բննա թյու ն:

315. Հարգում արտահայտող բառերը փոխարինի՜ր համապատասխան բառակապակցություններով:

Հեռագիրը' ո՞ր, բերել էին գիշերը:Ծաղիկը' ինչպիսի՞, դաշտա մ կարծես միակն էր:Աշունը շուկան յցրն| է, մրգերով' ինչպիսիй:Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը' ինչպիսիէ Մի ժպիտ' ինչպիսի՞ թառել է.ր դեմքին:

316. Հարցու մ արտահայտող բառերը տրված գոյա֊ կաններով փոխարինելով' բառակապակցություններ կազմի՜ր:

Դիմադրել' ինչի՜ն: խու սափել' ինչի՜ց:Մ իսէվւ, ճնչում, ցաւ/, հեոանա/, աո ա ջանա լ, մ

որլանա լ Լկա- րпц էւս շարու հակեք):

317. Տրված պարզ նախաղասա թյուններր դարձրո՜ւ բարդ' ավելացնելով փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախագ ասա թյու ն (որւզեսզի ավելացրածդ նախադասությունը տրվածի հետ կապվի, կարոդ ես անհրաժեշտ բառ ավել ազնէդ):

Ա՜յ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից: (ինչո՜ւ)Ութ տարի մնացի այդ նրկյւում: (ինչո՞ւ)Րոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ: (ինչո՜ւ) Зли ուժ հավաքեց: (ինչի՜ համար)

318. Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կե տադրի՜ը այնպես, որ իմաստները տարրեր լինեն:

Հայրն ու մայրր ողջաննցին մեց համբուրեցին շնորհավո- րհցին իրար:

Հայաստանը ա ր որոնել էր գնալ մանուկ հասակից չէր տեսել:

Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:

խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր ււլւպլամ Ծիծեռնավանքի ծա ո իւաչի վրա:

Ծովափին կանգնած աղջիկը հայացքը հառել էր հեռա հո- րիղոնին:

319. Ընտանիքի վերաբերյալ հայւցևր գրի՜ր, տարբեր մարդկանց հետ հարցազրույց վարի՜ր ու գրի' աո (քո կարծիքը փորձիր տվածդ հարցերով արտահայտել):

320. Փակագծերում տրված բայերը պահանջված ձևով գրի՜ր և Ա և Р տեքստերում բայի ժամանակները համեմատի՜ր:

Ա. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կա, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում է, այլն (պատժվել): Գյուղացիներից ո՜վ է՜լ (յիննլ), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին (բռնվել), (տագանվեյ): Սակայ՛ն վերջին տարիներին Հանդեր գյուղում միայն մի դեպք (լինել), որն (արժանանալ) պատժի; Բնակիչներն արդեն (վարժվել) այն մաքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխն- |Ո1 սովորություն չունենալը շատ վաղուց (սկիզբ առնհ|) ն սերնդից սերունդ (փոխանցվել): Այժմ ոչ ոք (չհիշել), թե ե՜րբ ե ի՜նչ պատճառով (առաջանալ) այդ լավ սովորու յթը:

Բ. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյու ղ կար, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում էր,, այլև (պատժվում); Գյուղացիներից ո՜վ է| (լինել), եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին (բռնվել),

պատժի: Բնակիչներն արդնն (վարժվել) այն մաքին, որ ծխողներն իրենք գյուղում տհզ (չունենալ): Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը չ ատ վաղուց (սկիւլբ առնել) ն սնրնդից սերունդ (Փոխանցվել): Ոչ ոք (չհիշել), թե երբ ե ի՜նչ պատճառով (առաջանալ) այդ լավ սովորույթը:

321. Ըստ տրված տեղեկության, փոքրիկ պատմվածք գրի՜ր (այդ մի քանի րոպեն կամ ժամը մանրամասն նկարագրի՜ր' օվկիանոս, դեպի Հնդկաստան լողացող նավեր, երկարատև ուղևորության համար ուրա՞խ, թե՞ դրանից հոգնած նավաստիներ, նավապետ, թռչուններ և այլն, նրանց զրույցը հորինի՜ր):

Կոլումբոսն ինչպե՞ս է Ամերիկան հայտնագործել:Պատւէաբաններր դրա հետ կապված հետաքրքիր

փաստ են հայտնաբերել: Պարզվում է, որ երբ իսպանական նավերի քարավանն անցնում էր օվկիանոսով, մայրամուտին դեպի հարավ-արևելք թռչող թութակների երամ երևաց: Փորձված նավագնացը հասկացավ, որ թռչունները գիշերելու են գնամ, ուրեմն ցամաքը մոտ է: Նա փոխեց նավի ուղղությունը և հասավ Ամերիկա:

322. Սխալ կամ ոչ հարմար գործածված բառերը (ամե նսւքիչը' տասը բառ) գտի՜ր ն ճշտի՜ր:

Րարննցի ծովի Կիլդին կզզում մի շատ հետաքրքիր լիճ կա: Նրա ջուրը հինգ շերտ ունի: Առաջին շերտի' հատակի տիղմի վրայի ջուրն այնւզիսին է, որ հողին է հավասարեցնում ամեն մի կենդանի բան: Դրա համար է( ջրի այդ շերտում ոչ մի կենդանի էակ չկա:

Երկրորդ շերտը ծիրանագույն մանրէներով է ցանկապատած: Այդ մանրէներն այնքան բազում են այդւոեզ, որ չեն հրա- ժարւխւմ, որ ցածի թունավոր գազը ոտքի ելնի, հասնի եյւրորզ«հարկ»:

Ջրի երրորդ շերտը բնակեցված է ծովային ձկներով. ոզնիներու! ու այլ կենդւււնիներով, որոնք գոյություն ունկն աղի ջրե- րամ:

Չորրորդ «հարկում» ջուրը շատ է աղի ու կյանքի համար պիտանի չէ: Իսկ վհրին, հինգերորդ շերտում ջրհորի քաղցրահամ ջուր է: Դա էլ քաղցր ջրերին ուրույն կենդանիների արքայու- թյունն է:

Ամենահհտաքրքիրն այն է, որ այդ տարօրինակ լճի հինգ շերտերը երբեք իրար մեջ չեն ընկնում:

323. Յուրաքանչյուր բարդ նախադասություն սյար- գեցրււև' նրա մեջ հղած նախադասություններից մեկը հանելով (ուշադի ր եղիր, որ տեքստը պահպանվի):

Հննրի Ռաուլինսոնը Մեծ Րրիտանիայի ե Հնդկաստա- նի միջև երյտևեկող անգլիական մի նավում նավաստի էր, որն ուշադիր ականջ էր դնում տախտակամածին նստած ուղևորների խոսակցությանը: Նրանք ամեն տեսակ տարօրինակ հրաշքներ էին պատմում արևելքի այն երկրների մասին, ուր գնում էին որպես վաճառականներ կամ պաշտոնյաներ: Այդ պատմություններն այնքան տսյավորիչ էին, որ նա սկսեց երագել հեռավոր ճամւիորդությանների ու արկածների մասին: Ծովային ծառայությունը հանկարծ դժնդակ գերություն թվաց, և նա որոշեց այդ գերությունից դուրս պրծնել լայնարձակ աշխարհ:

324. «Հարգում արտահայտող բառերի ւիոխարհն համապատասխան բառ կամ բառակապակցություն (բացահայտիչ) գրիր:

Միքայելը' ո՞վ, երեկ մեր տանն էր:Տանտիրուհուց' ումի՞ց, հեռագիր էր ստացեր Տղան

անհամբեր սպասում էր Սևուկի' ինչի՞ երևալուն: Մայրը որդուց' ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:

Բուռ1լիկ Ջալալին արագ՛՜ մոտեցավ տիրոջը' ո՞ւմ: Հրագդանը' ի՞նչը, Երևւււնով է անցնում:Առավոտյան' ե՞րբ, իմացանք ցնցող լուրը:Պատմությունն իմացանք միսդն հաջորդ օրը' ե՞րբ:Այդ խորամանկը թաքնվել էր իմ սենյակում' որտե՞ղ:

325. Գրի՜ր փոքրիկ պատմություն, որից այսպիսի հետնության արվի

Լավությու ն արա՛, զսի՛ր ջուրը, մի օր դուրս կգա:

326. Տրված щшрц նախադասությունները բարդ դարձրո՜ւ' ավելացնելով փակագծում արված հարդին պատասխանաւ նախագ ասություն:

Վագրը ծառի հանիդ մռնչաց: (ի՞նչ պատճառով)Նավակը մյուս ափին էր կանգնած: (ի՞նչ պատճառով)Ինքն էլ իր ասածին չի հավատում: (ինչո՜ւ)Մինչե կյանքի վերջը ծիծաղելու է վրադ: (ինչո՜ւ)

327. Նայի՜ր օրինակին ն ընդգծված բառակապակցությունը փոխարինի՜ր որպես ... կամ իբրև ... կաղա- պայւներով: Կետադրությանն ուշադրություն դարձրու:

Օրինակ 'Կոշիկի դատարկ տուփի նման տու նը ինչ-որ մեկի կողմիդ մոռացվել էր այղ հեռավոր րլրի վրա: -

1. Որպես կոշիկի դատարկ տա փ, տու նն ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվեշ էր այղ հեռավոր րլրի վրա:2. Տու նր, որպես կոշիկի դատայ/կ տա փ, ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այղ հեռավոր բլրի վրա:3. Տու նն ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այղ հեռավոր բլրի վրա' որպես կոշիկի դատարկ տուփ:

Նավի հսկա թրի նմանվող սուր քթամասը ճեղքում էր ջուրը:

Ապահով թաքստոցի նմանվոդ այդ տակառը կատվին շատ էր փրկել:

Մութ վարագույրի նմանվոդ անտառը թաքցնում էր այդ հսկա կենդանիների բախումը, բայդ ձայները յսվում էին:

Սպիտակ բրդի եթերային ծվենների նման ամւցերը սահում էին մեր գլխի վրայով:

Տարօրինակ արձանների նմանվոդ ժայռերը կանգնել էին քամուն հանդիման:

Վարարած ալիքների նման բարձր խոտը թրթռա մ էր քաման ներդաշնակ:

328. Որտեղ անհրաժեշտ է' ը գրի ր.անակ-.նկալ, ան.մբռնելի, օր.սաօրն, ակ.նթարթ, ան-

նդմնջ, լուսն.կա, մթ.նկա, համ.նդհանուր, մնրթ.նդմնրթ, ան.նթհռնե- լի, ակնհայտ, ան.նդհատ, անհյուր.նկա[, սր.նթաց:

329. Դա ռն ալ բազմիմաստ բաոը նախադասությունների մեջ գործածի ր քեզ հայտնի բոյոր իմաստներով:

330. Փակագծերում արված բայերը պահանջված ձևով գրի՜ր, II ե Р տեքստերում բայի ժամանակները համեմատի՜ր:

Ա. Գերմանիայի դւզրոցներում կատարված ուսումնասիրություններից ւզարզվեց, որ քաղաքի երեխաները գյուղական խանքի մասին ոչ մի պատկերացում (չունենալ):

Օրինակ, նրանցից շատերը (կարծել), որ կաթը ֆաբրիկայում (պատրաստվել):

Կրթության նախարարությունը, դրությունը շտկելու նպատակով, պահանջել Լ, որ բոլոր քաղաքների կենդանաբանական այգիներում կովեր (ցուցադրվել) ն օրվա մեջ հրեք անգամ (կազմակերպվել) նրանց կիթը:

Բ. Գերմանիայի դպրոցներում կատարված ուսումնասիրություններից պարզվել էր, որ քաղաքի երեխաները գյուղական կյանքի մասին ոչ մի ւզատկերացում (չունենալ): Օրինակ, նրանցից շատերը (կարծել), որ կաթը ֆաբրիկայում (պատրաստվել):

Կրթության նախարարությունը, դրությունը շտկելու նպատակով, պահանջել էր, որ բոլոր քաղաքների կենդանաբանական այգիներում կովեր (ցուցադրվել) ն օրվա ւ1հջ երեյ_> անգամ (կազմակերպվել) նրանց կիթը:

331. Նախադասություններով ցո՜ւյց տուր, թե ի՜նչ կարող են նշանակել այս բառերը.

332. Տրված բառերի բոլոր հոմանիշննրը գրի ր' ըսա իմաստների սաստկության:

Օրինակ 'կռվել - գզվել, վիճել, գժտվել, ընդհարվել, իրար ուտել, պատերազմեր

'իամիг, ձայն, վախ, գեղեցիկ, տգեղ, շատ,՛ցանկություն, ծիծաղել։

333. Փակագծում նախադասություն գրի՜ր, որ' ա) լրսդյուգիչ տեղեկության հայտնի,բ) վերաբերմունք արտահայտի:

«Շունն ու կատուն» (. .) Հ. Թումանյանն է գրել:Ընկերը (. . .) դռան ճեղքից երբեմն ննրո էր մտցնա մ

գյա-խը:

ժպտալով հեռացավ պատուհանից ( ) ու նորից ձեռքնառավ գիրքը:

Պարտավոր ես արքայադստնրը զվարճացնել (....), որգլուխդ չթռչի, ն վերջ:

334. Սխալները գտի՜ր ն ճշտի՜ր:Օրվա մեջ քսան սիգարետներ ծխողն ամեն տարի

ավելի քան հարյուր տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ га մոխիր է դարձնում: Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջեր ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:

Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեցին երկու խմբի: Իրսղւ ետևից յոթանասունհինգ բառեր յժհլադլւվեց:Այդ բժշկի երեսունհինգ վիրահւստա թյու նն էլ հաջող

են ան- ևխ:Հիսունչորս հոյակապ նկարներով այդ գիրքը շատ հին էր: Հավաքվածներից ամեն մեկը երեքական լեզու գիտեր: Երգիչներից ամեն մեկը հինգական երգ կատարեց:Դրածդ ակնոցները քեզ սազում են:

335. Կետերի փոխարեն մի այնպիսի արմատ գրի՜ր, որ հրկա բառ կազմի և՜ նախածանցի հետ, և՜ վերջածանցի:

336. Բառակապակցություններ կսպմի'ր' հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Պատրաստ լինել' ինչի՜(ն):Պատրաստվել' ինչի՞(ն):կրւէվ, հաշտություն, ձեռք մեկնեք, փոխել,

փքննարկել, դէմագրավեչ (կարող ևս շարունակեք)-.

337. Տեքստը գրավոր փոխադրիր' ուրիշի ուղղակի խոսքեյւն անուղղակի դարձնելով:

Երկրորդ մոլորակի վրա ապրում էր փառասերը:- 0՜, ահա և երկրպագու հայտնվեց,- հեռվից Փոքրիկ

իշխանին նկատելով, բացականչեց նա:Է>է՛ որ սնապարծ մարդիկ միշտ մտածում են.

«Հավանաբար, բոլորն էլ ինձնով հիացած են»:- P-արի օր,- ւսսաց Փոքրիկ իշխանը:- Ի՜նչ

հետաքրքիր գլխարկ ունեք:- Սա նրա համար է, որ գլա խ տամ,- բացատրեց

փառասերը." գլուխ ւոամ, երբ ինձ ողջունելու (ինհն: Դժբախտաբար, այստեղ ժչ ոք չի գալիս:

- Ահա թե ինչ.- շշնջաց Փոքրիկ իշխանը: Բայց նա ոչինչ չհասկացավ:

- Հասյա մի ծափ տու ր,- ասաց փառասերը:Փոքրիկ իշխանը ծափ տվեց: Փառասերը գ|խարկը

հանեց և սկսեց համեստորեն գլուխ տալ:«Այստեղ ավելի ուրախ է, քան ծեր թագավորի մոտ»,-

մտածեց Փոքրիկ իշխանը: Եվ նա նորից սկսեց ծափ տալ, իսկ փառասերը նորից, գլխարկը հանելով, խոնարհվեց:

Այսպես մի հինգ րոպե նույն բանը կրկնվեց, ե Փոքրիկ իշխանը ձանձրացաւ}:

- Իսկ ի՞նչ պետք է անել, որ գլխարկը ընկնի,- հարցրեւյ նա:

Բայց փառասերը չլսեց: Սնապարծ մարդիկ, բացի գովեստից, ամեն ինչի նկւստմամբ խուլ են:

- Դու իսկաւցե՞ս իմ խանդավառ երկրպագուն ես,- Փոքրիկ իշխանին հարցրեց նա:

- Իսկ այդ ինչպե՜ս են երկրւցագա մ:

- Երկրպագել նշանակում է ընդուներ որ այս մոլորակի վրա ես ամենագեղեցիկն եմ, ամենից շքեղը, հարուստն ու խելոքը:

- Բայց չէ՞ որ քո մոլորակի վրա ուրիշ մարդ չկա:- Դե ոչինչ, ինձ հաճույք պատճառելու համար,

միևնույն է, հիացիր ինձանով:- Ես հիանում եմ,֊ ուսերը թոթվելով ասաց Փոքրիկ

իշխանը,- բայց մի՞թե դա քեզ ուրախություն է պատճառում:

Եվ նա փառասերի մոտից փախավ:«Իսկապես որ մեծահասակները շատ տարօրինակ

մարդիկ են»,- պարզամտորեն մտածեց նա ու ճանապարհ ընկավ:

338. Տրված պարդ նախադասությունները բարդացրո՞ւ' ավելացնելով փակագծում արված հայքցին պատասխանող նախադասություն:

Ջրհորից սառը ջուր կհանենք: (ո՞ր դեպքում)Կարո՞ղ եմ փրկել այս փոքրիկին: (ո՞ր դեպքում, 1յամ

ի՞նչ պայմանով)Մարդկանց ու գազանիկների մեր բանակին

հյուրընկալն)ը, իրոք, հերոսություն կարելի էր համարել: (ի՞նչ պայմանով, ո՞ր դեպքում)

Կետորսական նավերի մի խումբ վերջերս ժամանեց: (ինչո՞ւ, ինչի՞ համար)

339. Փակագծերում տրված րաոը (բայը) պահանջված ձեով գրի՞ր, հետո Ա ե Р տեքստերում գրածդ բայաձևերը համեմատի՞ր:

Ա. խոտերն ու ծաղիկներն ինչւդն՞ս (արտահայտել) զգացմունքները, եթե շարժվել կարողանան: Եթե բուսաբանները ւիորձեր անեն ու իմանան այդ հարցի պատասխանը, օգտակար բույսերի համար ավելի լավ պայմաններ (ստեղծել) և, հավանաբար, (կարողանալ) ավելի արդյունավետ պայքարել մոլախոտերի դեմ:

Р. խոտերն ու ծաղիկներն ինչպե՞ս

հարցի պատասխանը, օգտակար բույսերի համար ավելի լակ պայմաններ (ստեղծել) և, հավանաբար, (կարողանալ) ավելի արդյունավետ պայքարել մոլախոտերի դեմ:

340. Մխալները գտիր.ա) ըստ կազմված խոսքի'

կետադրությունը ճշտիր,ր) ըստ կետադրության' խոսքը ճշտի՜ր:

Մի առիթով Սոֆոկլեսն ասաց, որ իմ մի ստեղծագործության երեք սւոդի վրա երեք օր աշխատեյ եմ:

- Երեք օ՜ր,- բացականչեց մեկ ուրիշ բանաստեղծ ե ավելացրեց,- որ նույն ժամանակում ինքը հարյուր տող կստեղծեր: Սո- ֆոկլեսը պատասխանեց, որ միանգամայն հնարավոր է, բայց այդ ստեղծագործությունն ընդամենը երեք օր կապրեր:

341. Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կետադրի՜ր այնպես, որ տարբեր իմաստներ ունենան:

Անգղհրի կռնչոցից վախեցած ձիերը խլշեցին ականջները:ժայռի կատարին բազմած արծիվն ակնդետ նայում

էր երկնի {աղուրին:Այս անգամ ուրիշ կաս-կարմիր փողկապով էր նոր

ածիլված դեմքով անսովոր առույգ ու կենսուրախ:Տիկին Նվարդը գլխին մի խայտաբղետ մեծ գլխարկ

ու- րախ-ուրախ անցնում էր:Օրիորդը գլուխը կախեց մտածության մեջ ընկավ

Մամ- վե(ը նրա սիրնփն փորձանքին էր ընդառաջ գնում:Մանուկները գնամ էին ծանոթ արահետով, որ

տանում էր դեպի բուրգի քարանձավները սիրելի և երկյուղալի վայրեր:

342. Ընկերության վերաբերյալ հարցեր գրի՜ր, տարբեր մարդկանց հետ հարցազրո՜ւյց վարիր ու գրի՛ աո (քո կարծիքը փորձիր տվածդ հարցերով

343. Յուրաքանչյուր բարդ նախադասության պար- զևցրու' նրա մեջ ևդած նախադասություններից մնկր հանհյով (ուշադի ր հղիր., որ տեքստը պահպանվի):

«Հազար ու մեկ գիշեր» արաբական հեքիաթների շնորհիվ, որը ժամանակի ամենահայտնի գրքերից էր. տասնիններորդ դարի սկզրին եվրոպայում շատերն իմացան Մի- ջագետքի մասին: Հեքիաթների կախարդական աշխարհն այնպես էր թովեք որ անգլիացի երիտասարդ փաստաբան Օսթին Հհն րի Լեյարդն Լլ որոշեց գնալ Բաղդադ, Դամաս- կոս ու Պարսկաստան: Ամեն օր, աշխատանքից հետո, իր փաստաբանական գրասենյակում խորասուզվաււ էր գրքերի մեջ, որ նախապատրաստվի ճանապարհորդությանը: Սովորում էր անկյունաչափ ու կողմնացույց գործածեր աշխարհագրական քարտեզներ կազմել, պայքարել այւնադար- ձային հիւ[անդու թյու նննրի դեմ ու րաոարանները ձեռքին'խորամուխ էր լինում արևելյան լեզուների գաղտնիքների մեջ:

344. Դո՜ւրս գրիր այն բայերը, որոնք կարոդ են կրա- վորակւսն դառնալ, 1ւ դարձրո՜ւ:

Օրինակ ' ւինտրէղ - փետրվեր

Վազել, երգել, ցրել, կոտրել, դնել, թաչել, թրքեր գալ, գնա լ, հեռանա լ, հեռացնել, հնարել, ներել, լուսանա լ, մ թնե լ, մթնեցնել, բարձրանալ, թխել, մրմռալ, մաքրել, դողալ, վախենալ, սրբել, կաբել, հավա բե լ, սարսռալ, հաչալ, սի- րել, մլավել, եիծագե/, խոսել, հուզել, վէսեր

345. Տնքսւոի պարբհրա թյաններր վերադասավորի՜ր, որ արված պլաններին համապատասխանի (անհրաժհշ- աության դեպքում կարոդ ես բաոևր փոխե| կամ ավելացնել): Յուրաքանչյուր տեքստում ի՜նչ է կարևորում, Ա բոլոր տեքստերում' ի՜նչը:

1. II. Ալեքսանդրիայի հին գրադարանի մասին

Դ Նոր գրադարանն իբրև կառույց Ե, Գրադ արան և փարոս

2. Ա. Ալհքսանդրիայի հին գրադարանի մասին Р. Համարձակ նախագիծ Գ. Գրադարան հ փարոս Դ. Նոր գրադարանն իրրհ կաոուրյ Ե, Նոր գրնւդարանն իրրհ գիտական կենտրոն

2000 տաբի առաջ Ալեքսանդրիայամ կոչ է արվել' «Աշխարհի բոլոր գրքերը հավաքեցեք»: եվ հավաքեցին: Ստեղծ- վեց հին աշխարհի մեծագույն գրադարանը, և Ալեքսանդ» րիան գի աո։ թյան կենտրոն դարձավ: Մեր կյանքը շատ աղքատ կլիներ առանց Ալևքսանդրիայից տարածված գիտելիքների ե կարող էր անհամեմատ ավելի լավը լինել, եթե գիտության այղ օջախը չկործանվեր: Պատմության մեջ մեծագույն գրադարանը ծնվեց ու բարգաւ{աճեց, բայց հետո պատերազլքի հետևանքով ոչնչացավ:

Այժմ մի համարձակ նախագիծ է ստեղծվում նրա վե- րածննդի համար:

Նոր գրադայաւնը Ալեքսւսնդրիային վաղեմի հռչակը վերադարձնելու խնդիրն ունի: Նա 31 մետր բարձրություն և 70 հաւլար քառակուսի մետր տարածք է ունենալու: Դիտական կենտրոնի համար դա լիովին բավարար է:

Ըստ լավագույն նախագծի, կառույցն արևելյան նավա- հանգստի մոտ ւղիտի գտնվի, նշանավոր փարոսից ոչ հեռու: Հ.ին գրադարանն էլ կառուցված է եղել դրա մոտ: Փարոսը հին աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկն էր, սակայն նսեմանամ էր գրադարանի փառքի ստխերում:

Դա մշակույթի ա գիտության գրադարան կլինի: Այնտեղ չորս միլիոն հատոր գիրք կ|ինի: Իսկ դա Բրիտանական գրադարանի ու ներածի քառորդից ավելին է: Տեքստերի պահպանման համար ինչւդես թուղթը, այնպես էլ էլեկտրոնային սարքերը կօգտագործվեն: Գրադարանն այւարական աշխարհին ու Միջերկրւսկան ավաւլանի նրկրներին կծառայի:

346. Կետերի փոխարեն գհ, դ կամ թ գրիր:Ըն.ացք, ըն.արձակ, անըն,ատ, ըն.միջել, րն.անուր։

ըն.ամե֊ նր, ըն֊անալ, ըն.րել, ակն-արթ, անդա-ար, ըն-երրել, րն.աոաջ, անրն.եոնելի:

347. Ս՜եկ նախադասա թյամբ ներկայացված միտքր հինգ նախադասությամբ արաահայտիփ:

Կալանավորի փախա սար Սան Մարինո գաճաճ պետության բանտից բանտի աշխատակիցներին շատ անհանգստացրեց, որովհետև ... նա միակ բանտարկյալն էր:

348. Բարդ նախադասությունները դարձրոն երկուական պարդ նախադասություններ:

Շվեյցարացի գիտնականները, էլեկտրոնային սարքավորումներով ստուգելով Լոգանի սիմֆոնիկ նվագախմբի հարյուրավոր երաժիշտների լսողա թյունը, պարզել նն, որ զգալիորեն ավելի լավ վիճակում է չծխողների լսողու- թյա նը:

Նրանք եզրակացրել են, որ ծխելն ու երաժշտությունն անհամատեղելի են:

Իրաքի իշխանությունները պատրաստ են երկու միլիոն դուար պարգև տալ նրան, ով կրացահայտի Շամիրամի կախովի այգիների ոռոգման գաղտնիքը:

Եթե ձեզ խայթել է իշամեղուն, ապա մի' շտապեք սատկացնել նրան:

Ֆլորիդայի նահանգի գիտահետազոտական աշխատարանի գիտնականներին երկար տարիների գիտափորձերից հետո հաջողվեց արտազատել մի քիմիական միացությղւն, որն օդում արձակում է սատկած միջատը:

Այդ միացությունը չափազանց ագրեսիվ է դարձնում բոլոր մեղուներին ե իշամեղուներին, եթե նրանք մոտակայքում ինչ- որ տեղ են գտնվում:

Իրենց բույնը պահպանելու նպատակով նրանք խայթում են ամեն մի կենդանի արարածի, որ հանդիպում է ճանապարհին:

Ե՞վ ......... ......... և՛ ...............:Ո՜չ .......... ....... ո4 ................:Թե՞ ........Կամ .......

349. Ընդգծված նախադասությունները դարձրո՞ւ բառակապակցություններ:

Այն մարդկանց անունները, որոնք հ աղթ տնակներ են տարել, նվա&ելով օտար հողեր ու երկրներ, որոնք հա- Ւ զութ յամբ ոչնչացրել են իրենց դասակարգային, կրոնական կամ գաղափարական հակառակորդներին,հավերժացվել են պատմության հուշամատյաններում: ժողովուրդները զորավարներին հուշարձաններ են կանգնեցնում, պսակներ դնում անհայտ զինվորների շիրիմներին: Րայցնրանք, ովքեր հող են փորում սառը տունդրայում կամարևադարձային ջունգլիներում, համարյա միշտ կյանքից գնում են առանց հետք թողնելու: Այսօր ո՞վ է հիշում նրանց, որ ջրանցքների ու ճանապարհների կառուցման ժամանակ են զոհվել՛. Եվ, այդուհանդերձ, երբ նայում ենք Երկրին, չենք կարող նրանով չհիանալ: Մեր սիրտը ջերմանում է, երբ մտածում ենք, որ մարդը՝Երկրի համեմատությամբ այդ անսահման փոքր Լ՜ակը, իր մահկանացու ձեռքով անդադրում աշխատում է, որ մեր մոլորակի կերպարան- քը փոխի.

350. Նախադաււու թյունն ընդարձակե՞ր' կետերի փոխարեն որպես ի՞նչ, իբրև ի՞նչ, որպես ո՞վ, իբրև ո՞վ հարցերին պատասխանող բառակապակցություններ գրելով:

Էլիասը' ... ինձ բացատրում էր ճանապարհը:Անտառը' .... մռայլ ու դժկամ տեսք ուներ:Թռչունի առաջին ճիչը' .... չափազանց զարմացրեց մեզ: Իսկ այդ արձակ տարածության մեջ արձանն էր' ...: Պահակը' .... որոշեց ինձ մենակ չթողնել:Ներողամիտ հայացքով նրանց խուճապին ու

իրարանցմանը հետևում էր նավաստին' ...:Հարցերին պատասխանող պարոնը' .... անցավ

հավաքված: ների միջով ու մոտեցավ մեքենային:

351. Պասս)ի մասին գրի՜ր և գրածդ վհրնագրի՜ր: Puijy նախ հհաեյալ առաջադրանքները կատարի՜ր:

ա) Այդ թեմայի հնա կապված այն հարցերը գրի՜ր, որոնք քեզ հհտաքրրրում են ն որոնց պատասխանները >գիտես: Այդ հարցերն ո՜ւ if ուզում ես' տուր ն հարցազրո՜ւյց գրիր:

ր) Այդ թեմայի հետ կապված այն հարցերը գրի՜ր, որոնց պատասխանը գիտես կամ ենթադրում ես, բայց ինքդ այյ կարծիքի ես: Բո և քոնից տարբերվոդ բոլոր կարծիքներ ր գրի՜ առ:

գ) Այդ թեմայի հետ կապված սրամիտ հարցեր գրի՜ր, որոնց մարդիկ դժվարությամբ կպատասխանեն, ո՜ւմ ուզում ես տուր ն պատասխանները գրի առ: Ինքդ էլ պատասխանի՜ր այդ հարցերին:

352. Ու շադրու թյո՜ւն դարձրու տրված բառերի կազմությանն ու ուղղագրությանը ն օլ։ինաչափությունը բացատրի՜ր:

Ա. Ոսկեվառ, գինեվաճառ, գերեվաճառ, գերեվարել, ոսկեվազ, հոգեվարք, կարեվեր (ծանր (կարի) վերք ստացած):

Ր. Ոսկերբն], գոտեորհլ. ուղևոր, ուղևորվեր սերկնիյ, հևիհև:

353. կետադրի՜ր (որտեղ անհրաժեշտ է):Այդ մի մատղաշ ու խարտյաշ եղնիկ էր:Անկերս զվարթ ու կատակաբան շուրջն էր

հավաքել բոլոր հյա բերին:Կանաշազարղ դաշտավայրը ցողված վաղորդյան

մարգարիտներով վառվում էր ծիածանի ամենանուրբ գույներով:

Այդ առավոտ տեսածս աոաջին բանլւ մեր ծիրանենին է]) ծաղկազգեստ ու բուրող:

I Ապրաւն» տին ծովր շառագույն ու հանդարտ հանկարծ ալեկոծվեց;

354. Պատմություն հորինի ր, որն ավարտվում է այսպես'

Միևնույն է. ռնգեղջյուրն անկիրթ էր ե’ Նոյի ժամանակ, և՜ այժմ ու երբեք էլ չի փոխվի:

355. Ршу թողնված ս տոր ակ ե տեր ը կամ փակագծերը նշանակի՜ր:

Այս գիրքը դու դեմ չես լինի չէ' կնվիրենք Գևորգին:Տատիկին ծաղիկներ կտանես նա այնքա՜ն շոյված

կզգա:Այդ նամակն ուղարկված էր ինքներդ տեսաք

լրագրում տպելու համար:Փոքրիկները խաղալիքից ու քաղցրավենիքիդ բացի

ինձ գոնե այդպես է թվում ուրիշ բան չեն է| ուղում:Հանկարծ տեսավ իրենը հին, մի կողմի թեքված

տունը ի՜նչ անհոգ ու ուրախ էր ապրել այնտեղ և բակի ծեր թթենին:

356. Սխալները գտի՜ր.ա) ըստ կազմված խոսքի՝ կետադրությո՜ւնը ճշտիր.ր) ըստ կետադրության՝ խո՜սքը ճշտիր:Մի սկսնակ բանաստեղծ այցելությսւն է գնում

Վիկտոր Հյուգոյին և խոսում իր մտտդրա թյունների մասին: Վերջում երիտասարդը ոգևորված բացականչում է, որ մինչև մեռնելս կուզենայի'մի մեծ ու մաքուր բան անել: Հայտնի գրոգն ընդհատում է նրան ու ժպտալով ասում.

- որ դա հեշտ է, թող երիտասարդը փորձի փիղ լողացնել:

357. Կատակելու ե խաբելու վերաբերյալ հարցեր գրի՜ր, տարբեր մարդկանց հետ հարցազրույց վարի՜ր ու գրի՜ աո (քո կարծիքը փորձի ր տվածդ հարցերով արտահայտել):

358. Ընդգծված բառակապակցու թյուննհրը նախադասությունների վերածի՜ր հ ստացածդ տեքստը տրվածի հետ համեմատի՜ր' ո՜րն է'

ա) ավելի հստակ,Ր) ավելի խրթին,

Մենք մեր երկրային պատկերացումների բերւի տակ կրված երկրային բնակիչներս, մի պահ դժվարանում ենք պատկերացնել առանց անիվների տրանսպորտի հնարա- վորությունը, սակայն հայացք նետենք շրջապատին: Անիվ չունեցող սահնակները շարժվում են ձյան վրայով, իսկ նրանց նման ուրիշ սահակողավոր քարշակները' սահող այլ մակերեսներով: Վիթխարի հզորության հողաւիոր մեքենան' քար ող էքս- կաւխւտորը, տեղից տեղ փոխադրվելիս մարդու կամ ձիու քա յ լե լուն նմանվող շարժումներ է անում՛. Ջունգլիների բնակիչները ճանապարհորդում են հսկայաքայլ ոստյուններով' օգտ վե լո վ լիանանե րի լա յն ճոճումներից՛. Օդա չին բարձեր ունեցող ավտուէոբիլները խտացած օդի շերտի վրայով են սահում: Ցամաքային երթևեկության այս բոլոր ւփջոցները տարբեր սկզբունքների վրա են հիմնված, բայց րպորն էլ առանց անիվների են գործում: Էվ, այնուամենայնիվ, պատահաբար թե օրինաչափորեն, աշխարհում տրանսպորտը հիմնականում անվավոր է:

359. Գրավոր փոխադրի՛ր' անուղղակի խոսքերը դարձնելով ուղղակի: Այնպե՛ս արա, որ ընդգծված բառերի իմաստներն ուղղակի խոսքոււք արտահայտվեն:

Օրինակ ' Բույրը նեղացավ, որ եղբայրն իր գրած շարադրությունը չհավաներ: -- Պա՛հ, իմ գրած շարադրությունը չես հավանում, հա ,- նեղաւյավ բույրը:

Յոթնամյա Մոցարտը համերգներ էր տալիս Մայնի Ֆրանկֆուրտում: Մի համերգից հետո նրան մոտեցավ տասնչորսամյա մի տղա. որը հիացավ Մոցարտի նվագով ե ափսոսաց, որ ինքը երբեք այդպես նվաղել չի կարողանա: Մոցարտը զարմացավ, որ այդքան մեծ տղան չի կարողանում նվաղել, և նրան խորհուրդ տվեց նոտաներ գրել, քանի որ նվազել չի հաջողվում: Տղան խ ո и ւո ո - վանեց, որ ինքը գրում է. բայց...

քՓոքրիկ երաժիշտը ակնածանքով լցվեց ե ենթադրեր, որ բանաստհղծու թյուններ գրելն ավե|ի դժվար է, քան երաժշտություն հորինելր: Զրուցակիցը նրան հանգստաց- րեց. թե շատ հեշտ է. ե ասաց, որ ինքն էյ կարող է փորձել: Նա պատանի Գյոթեն էր:

360. Ըսա արված տեղեկության' մի պատմվածք գրի՜ր:

Մինչև օրս հայտնի երկրաբանական քարտեզներից ամենահինը Թուրինի թանգարանում է պահվում Մ. թ. ա. տասներկուերորդ դարում. Ռամզհս Չորրորդ փարավոնի Ժամանակների Եգիպտոսում է դա կազմվել:

Վերջերս ամերիկյան մի համալսարանի երկրաբաններ քարտեզը նրա վրա նշված վայրի հետ են համեմատել: Պապիրուսի վրա Նևղոսից դեպի արևելք ընկած անապատային շրջաններում, բարձր բլուրների միջև, մեր ժամանակներում արդեն չորացած գետի հուն է գծված: Կարմիր, սև, դարչնագույն ե սւցի- տակ գույներով մետաղի, քարի և ար օգտակար հանածոների հանքերն են նշված:

361. Նախադասության միտքը հարթելու համար սխալ գործածված ժամանակաձևերը ճշտի՜ր:

Դժվար է ասել, թե մեր ժամանակներում քանի՜ օր կպահանջվեր աշխարհի բոլոր երկրներով անցնելու համար: Եթե ուղևորությունը կատարվի նավով m գնացքով, մոտ երեսուն օր պետք կլիներ՛.

Թերևս մի ուրիշ բան չկա. որ մարդկային կյանքի մեջ այնքան շատ փոփոխություն մտցներ, որքան տրանսպորտը:

ժ՜յուլ Վեռնի «Ութսուն օրում աշխարհի շուրջր» ւ[եպի լույս տեսնելուց շատ չէր անցել, երբ ամերիկացի մի լրագրող որոշում է իրականացնել Ֆի|եաս 3>ոգի ֆանտաստիկ մտահղացումը:

Արդեն ստեղծել են տրանսպորտային թանկարժեք, բայց փոխարհնը կատարյալ միջոցներ, որոնք

\11ի մարդ ընկերոջը մի սնդուկ արծաթ պահ տվհզ ու գն\յսց ճամփորդության: Երբ վերադարձավ, գնաց իր ապրանքը վերցրեց, տուն բերեց: Րացեց ու ի՜նչ տեսավ... Սնդուկի մեջ միայն երկաթի կտորտանք էր: Ի՞՛նչ անի, ինչպե՛ս անի, որ իր փողերը ետ բերի: Մտածեց, մտածեց ու հնարը գտավ:

Երբ հերթական զոհերին են տանում հրեշի մոտ., նրանց միանում է թագավորի տղան, որ հաղթեր ջրի ճամփան փակողին ու մարդկանց ազատեր ահավոր տա= ռապանքներից:

Ի՛նչ կանես, եթե հայտնվեր ու ամեն ինչ բացատրեր:Ի՞նչ կտաս, որ քեզ մի իսկական շուն նվիրեի:Ինչե՜ր կանեի, թե նորից սկսնյու հնարավորություն

ունենամ :Ի՜նչ ասես չէի տա. որ ուզածիս հասնեմ:

365, Տեքստը կարդա', հարցերին պատասխանի՛ր ե առաջադրանքները կատարի՛ր:

Անժառանգ մի յժագավոր հանկարծամահ եղավ: Իշխաններն ու նախարարներն առաջին պատահած շինականի որդուն բե֊ րին նստեցրին թափուր գահին:

Երբ հայրը նրան արքայական հանդերձանքով ե արդու զար֊ դով տեսավ, հարցրեց.

- Այդ դո՛ւ ես, որդին:- Չգիտեմ, մարդ, չգիտեմ,- պատասխանեց թագավորը:- Դու ինձ չե՛ս ճանաչում, տե՛ր արքա,- հուզվեց հայրը:- Է՜, մա՛րդ,- ասաց արքան,- քեզ ինչպե՛ս ճանաչեմ,

երբ ինքս իսձ չեմ ճանաչում:Հարցեր և առաջադրանքներԼ Երբ անժառանգ թագավորը հանկարծակի մահացա ՛,

պա- [ատումի՜նչ տեղի ունեցավ:(Տրված պատասխաններից մեկն ընտրիր)- Մարդիկ շատ տխրեցին т շփոթվեցին:- Ուրախացան, որ թագավորը փոխվե[ու է:- Ս1յսվեցին վեճերն ու խարդավանքներր:

2. Պալատականներն ինչո՛ւ ոչ թե իրենցից մեկին, այլ շինականի որդու, ն թագավոր կարգեցին: (Տրված պատասխաններից մեկն ընտրիր):

- Նրանք անհաշտ էին, չկարողացան իրենցից մեկին ընտ- րել:

- Թագավորն էր կտակեր որ իրենից հետո պատահական մեկին նստեցնեն գահին:

- Վիճակ գցեցին, թե ո՛վ պիտի թագավոր լինի, ե վիճակը շինականի որդուն րնկւտք:

3. Նոր թագավորն ինչպե ն էր գզում պալատում: (Տրված պատասխաններից մեկն ընտրի՛ր):

- Շփոթված էր:* Ուրախ էր:“ Գոռոզացել էր:4. Իշխաններն ո Լ նախարարներն ի՜նչ վերաբերմունք

ունեին նոր թագավորի նկատմամբ: (Տրված պատասխաններից մեկն ընտրի՛ր):

- Անկեղծորեն հարգում ու հպատակվում էին:- Արտաքուստ հլու-հպատակ էին, բայց թաքու ն ծաղրում էին:- Դավ էին նախապատրաստում:5. Հորն ինչպե՜ս ընղու հեցին պալատում: (Տրված

պատասխաններից մեկն ընտրի՛ր):֊ ճանաչեցին ու սիրով ընդունեցին:- Չէին ուզում ներս թողնել:֊ Արտաքուստ սիրով ընդունեցին, բայց թաքուն ծաղրում

էին:6. Հայր ու որդի ինչպե՛ս հանդիպեցին: (Տրված

պատասխաններից մեկն ընտրի՛ր):- Ուրախ էին հանդիպման համար:- Երկուսն էլ շփոթված էին, չգիտեին ի՛նչ անել, երեի

ավելի շատ կուզեին հանդիպած չլինել:- Հպարտ էին իրարով:7. Ինչո՜ւ թագավորն ասաց, «fibg ինչպե՛ս ճանաչեմ, երբ

ինքս ինձ չեմ ճանաչում»:8. Ո՜րն է ստեղծագործության ասելիքը:

\9. Թ-վի՚ր սցհնարիդ բո[որ հերոսներին, նկարագրի՛ր և

բնութագրի՛ր նրանց:10. Գործողությունները որտե՛ղ են կատարվում: Ձ-վի՚ր

բոլոր վայրերը (մեկ վայր կարող է էին ել), որտեղ գործող ու թյու ն ես դնելու, ու դրանք նկարագրի 'ր:

11. Սցենար կազմի՛ր և վերնագրի՛ր:

366 Ըստ տրված կաղապարների' բարդ նախադասություններ կաղւ!ի'ր:

Հենց որ .................................:................... այնպես ոյւ ......:....... ............ . մինչդեռ .........:Բանի դեռ ..........., .................... ............. pJb ............................, թե” .......

367, Տեքստն այնպես փոխադրիր, որ փղերի ոչնչացման համար մտահոգության դգացվի:

Առաջիկա տասնամյակում Փղոսկրի Ափն առանց փղերի կարոդ Լ մնալ: Փղոսկրի Ափի բնության պահպանության ընկերությունը հաղորդում է, որ միայն վերջին տասնամյակում այդ կենդանիների գլխաքանակը հանրապետությունում պակասել է, ութ հագար ի у հասել երեք հազարի:

Փղերի լրիկ ոչնչացանք է սպառնամ նաե շատ ուրիշ վայրերի, որտեղ որսագողերի ն փղոսկր վաճառողների դես՞ ոչինչ չի ձեռնարկվում: Նրանք ձեռք բերած ապրանքը» մաքսանենգությամբ հասցնում են Փարիզ, Լոնդոն ու Տոկիո ե մեծ շահույթով վաճառում են:

368. Մեկ նախադասությամբ ներկայացված միտքը հինգ նախադասությամբ արտահայտի'ր:

Ֆրանսիացի քիմիկոսները շաքարի մի քանի փոխարինիչ են ստացել՝ բուսաշաքարից երկու հարյուր հազար անգամ քաղցր:

Ю

369. ԿետադրխրՀույները ծովերի աստված Պոսհյդոնին եզ էին զոհա-բերում որպես ջրային տարերքի հզորու թյան խորհրդանիշ:

Քարակերտ ու կղմինդրածածկ փոքրիկ տունը որպեսշքեդ ապարանք աոնաձնտնում էր գյուղի խարխուլ տնե-րի մեջ:

Նկարահանող խցիկի մոտ անփույթ կանգնած էր Ջեկըիբրև իր արժեքն իմացող անփոխարինելի օպերատոր:Տուփից ուղիղ դեպի կինը դարս թռավ թունավոր կա-նաչ օձը իբրև դիպուկ նետված փետրագնդակ:

Իբրև սուրացող շնաձկանը կպած խխունջներ կառչել էինք վազող կենդանուց:

կեռների ա բլուրների մեծ մասը որպես հրաբխային ժայթքման զավակներ վեր են նետված ստորերկրյա հզոր ուժերի կողմից:

370. Տրված տեքստերը փոխադրիր՝ ընդհանուր վերնագիր և հետնա թյուն գրելով:

II. Համաշխարհային ջրհեղեղն արդյոք չի' կրկնվի: Եթե մարդիկ չափից ավելի շատ էներգիա ե ջերմություն արտադրեն կամ էլ օղում ածխաթթու գազ կուտակվի և մթնոլորտը գերտաքանա, սառույցները կսկսեն արագորեն հալվել: Դա նշանակում է, որ արդնն հաջորդ դարում մարդկությանը մի նոր ջրհեղեղ կսպառնա:

Սա չափազանցության չէ: Եթե միայն Գրենլանդիայի սառույցները հալվեն. Համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակը 7-8 մետրով կբարձրանա: Անտարկտիդայի սա- ռույցների հալվեյք ես 50-60 մետրով կբարձրտցնի այն: Երկրի բնեռային շրջանների սառցապատման վերացումն աներեակայելի հետևանքներ կունենա: Խնդիրը միայն այն չէ, որ ցամաքն զգալիորեն կկրճատվի, նան սեյսմիկ ակտիվությունը կբարձրանա, կլիմայական խոր փոփոխություններ կլինեն: Քաղաքակրթության գոյության հազարամյակների ընթացքում ձևավորված բոլոր պայմանները

Ր. Տիեզերական ցածր (երկրամերձ) ուղնծրևրը «տիեզերական աղբով» են լցվել: Մասնագետներն ասում են. որ այդ «աղբի» հիմնական մասը շարքից դուրս եկած սարքերի բեկորներից է գոյացել: Ուղնծրում նաև դեն նետված հրթիռային աստիճաններ, ոչ պիտանի միջուկային ռեակտորներ, փորձարկված տիեզերական զենքի մնացորդներ կան: Ըստ հաշվարկների' առնվազն մեկ սանտիմետր տրամագծով երեսունից յոթանասուն հազար բեկոր՛է թափառում երկրագնդի շուրջը:

Եթե մոտ ժամանակներս որևէ միջազգային համաձայնագիր չկնքվի, սալա շուտով տիեզերական ցածր ուդեծրհ- րում զանազան հնոտիներն այնքան շատ կյինեն, որ արբանյակների ու անձնակազմով տիեզեոանավնրի համար վտանգավոր կդառնան:

371. Որոշ բառեր ու արտահայտություններ հու1անիշ- ներով փոխարինիր այնպե'ս, որ տեքստի ոճը՝

ւս) ավելի մոտ դառնա խոսակցականին,բ) ավելի վերամբարձ դառնա:(Ըստ անհրաժեշտության' կարող ես բառեր

հանել, բառեր, բառաձևեր կամ բառերի դասավորություն փոխել:)

Օլիմպոսը, որտեղ անցկացվում Լին օլիմպիական խաղերը. հին հույների գլխավոր սրբավայրերից մեկն էր: Յուրաքանչյուր չորս տարին մեկ տասնյակ հազարավոր ուխտագնաց էր հաւ[աքվում այնտեղ: Եվ գալիս էին ոչ միայն Հունաստանի բնակիչները: Ողջ գարունն ու ամառը դե- Ա[ի Օլիմպոս էին լողում նավեր նաև Իտալիայից, Սիցիլիա- յից. Փոքր Ասիայի ափամերձ քաղաքներից, էգեյան ծովի կղզիներից:

Օլիմպոսի գլխավոր սրբությունը գերագույն աււտծո' Զևսի տաճարն էր: Տաճարի խորքոււէ խոյանում էր Զևսի վիթխարի արձանը' փառաբանված որպես հին աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը: Հունաստանում դժբախտ էին

համարում այն մարդուն, որը չէր ահսնլ Ֆիդիասի այւ) հանճարեղ ստեղծագործությունը:

«Մարդկանց ե սատկածների թագավոր» Զևսը նստած էր հոյակապ ու ճոխ զարդարված գահին: Նրա մարմնի վերին մասը մերկ էր, ներքևի մասը' փաթաթված թանկարժեք թիկնոցով: Զեսր մի ձեռքում պահում էր Նիկե աստվածուհու արձանը, մյուսում' գավազանը, որը պսակված էր նրա սրբազան թռչունի' արծվի պատկերով: Ձիթենու ճյուղերից պսակը զարդարում էր աստծո գլուխը:

Զևսի հսկայական արձանի վրա Ֆիդիասի հետ աշխատող աշակերտներին սարսափեցնում էին արձանի ահռելի չափերը: Արձանը տաճարի ներքին տարածության մեկ երրորդն էր զբաղեցնում: Գահին նստած Զևսի գլուխը համարյա կպչում էր առաստաղին:

Նրա հագուստը, գ|խի պսակն ու ժապավենները, ձեռքի Նիկեի հագուստն ու հաղթական պսակը պայծառ, շողշողացող ոսկուց էին: Զևսի գլուխն ու մարմինը. Նիկեի ամբողջ կերպարանքը փղոսկրից էին: Փղոսկրի ջերմ, դեղնավարդագույն երանգը Զևսի պատկերին զարմանալի կեն- դանության էր տալիս:

Զևսի պատկերը դիտողի համար տպավորիչ էր ոչ միայն իր վեհությամբ: Դեմքին մի արտասովոր հմայք կար' խաղաղության, անհուն իմաստնության ու բարության զգացում: Եվ միևնույն ժամանակ աստվածային հզորություն էր դրոշմված նրա ողջ կերպարի վրա: Ում հաջողվել էր տեսնել Ֆիդիասի Զևսին, պնդում էր, որ ինքը ոչ թե արձան, այյ իսկական աստվածությունն է տեսեր

372. Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կետադրիր այնպե՜ս, որ տարրեր իմաստներ ունենան:

P-երեցի շան համար կեր:Շահ ունենա սիրտը կնվիրի այս տղան:Դու մեր ձորերից չես հեռանա չէ:

373. Ընդգծված բառերն ու բաոակապակցությա ննն- րը ուղղիր:

Բացի աղջիկը, բոլորն ուրուս էին ուրիշ քաղաք տեղափոխվել:

Սիրահարված եմ ձեր երկրի վրա:Հալվում, մաշվում էր հարազատ տան ու ընկերների

կարոտով՛.Կարոտում էր անգամ իրենց փողոցի ձառերը:Ի՞նչէ նշանակում ընկերությունը դավաճանել:1սոսքը վերաբերվում է քեղ ու քո ցանկություններին: Ինչպե՞ս ես վերաբերում նրանց:Բույրս երրորդ դասարան է:Բաժակը ձեռքն էր, որ մտավ:Մարսը աղքատ է ջրով:Շատ լավ է տիրապետում անգլերենը:Բացի դա, ազատ ժամանակն ու արձակուրդն

անցկացնում էր ւցրոֆեսորին ոչ սազական եղանակով:Մուգ ակնոցներիդ պատճառով աչքերդ չեմ տեսնում:374. Մխայ կազմված բայաձները ճշտի ր:Ինչ-որ մաթ մարդկանց հետ էր կապնվել:Տղաները վիճվոււ! էին բակում, ու վեճը կատակի նման չէր: Դեռ շատ կտուժվես' ինձ չլսելու}: խ՛ոսքս քեզ չի վերադրվում:

375. Տեքստը համառոտ փոխազ րի՚ր ն հնտնություն- նհ’ր արա:

Եթե մեկր հայտնվի և լրջորեն պնդի, թե երկրի միջուկը մարմելադից է, միանդամից կասենք, որ բնա թյան մեջ մարմելադ չի լինում, զա մարդկային խոհանոցի արդյունք է. ու ղրա գոյությունը հնթադրու մ է մրգատու ծառերի, դրանց պտուղների առկայություն: Կասենք, որ մարդիկ չգիտեն էլ, թե ինչպե՞ս կարե|ի է բուսականությունն ու խոհանոցային արվեստը երկրի ընդերք տեղափոխել: Հետո էլ հեւոացոտություններ կատարէր ու և պստրելու փոխարեն, թե արդյո՞ք երկրի միջուկն իս-

կապես մարմելադից է. հարց կտանք, թե այդ ի՞նչ մարդ է, որ նման միտք Լ եդացել: Կամ հենց իրեն կհարցնենք, թե դա որ֊ տեղի՞ց է նրան հայտնի դարձել: Իսկ մարմելադի մասին դժբախտ կարկաժի հեղինակը խորապես կվիրավորվի ն մեց կմեղադրի, թե կեղծ գիտական նախապաշարմունքի պատճա֊ ռով մերժում ենք իր պնդումն ու չենք կարողանում օբյեկտի կորեն գնահատել:

376. Կհաադրի՞ր:Կա մի գյուղ Դրմբոն ճանապարհից հեռու:Ընկերներս գլխաբաց չյտե հասարակ շապիկով երկու

տղա քայլում էին գետափով:Ես ու իմ ընկհրր Ան դոն հաց ննք տանում նրա հոր

բրուտ Ավագի համար:Կարմիր շորերով աղջիկը այդ բարձրահասակ երեխան

հեռացավ կտուրից ու մոտեցավ աղջիկներին:Մենք ես ու Ցոլակը մտանք բակ:Մա խի մեջ երևաց ոսկե ծամիկներով Ազնոն դուստրը

իմ վաղեմի ծանոթի:Բաւէին աշխարհի հդոր ու անսանձ ոգին վայրագ

ուժով խաոննց-պդտորեց գետի անշարժ ջրերը:Մեր երեխաներիս աչքը չէր հեռանում արագիլներից:Ամենավերին աստիճանին կանգնած էր իմ բարեկամը

Րա- ֆուաի Ֆոնը:Ծառերից հադարամյա կաղնիներից կանցնես ու

կտեսնես փնտրածդ հյուղակը:Հովտի մեջ հհից առվակի մոտ երկնագույն երերացող

սյուն էր կանգնած:Վիթխարի ծառի տակ նրա տախտականման

արմատների մեջ ինձ անծանոթ միջատների կույտ կար:Սեր տանն ապրե|ու ընթացքում մանավանդ

հիվանդանալու ց հետո այդ սկյուռը մարդամոտ էր ու շփվող:

Հաջորդ տարի աշնան առաջին օրերին մեր

377. Փակագծերում արված բայը պահանջված ձևով գրիր:

Պարպվում է.նր մարդու առողջական վիճակը նախ ե առաջ (կախվել) է մարդկային հարաբերություններից: Նախանձը, օրինակ, ոչ միայն որդի նման (կրծել) մարդու հոգին և (տակնուվրա անել) էությունը, այլև (առաջացնել) ստամոքսի խոց ու արյան ճնշման հիվանդություններ: Ահա թև ինչու են ասում. «Եթե (չցանկանալ) տառապեր մի' նախանձից»: Զըր- ւցարտությունր, վիրավորանքը, շողոքորթությունր, անտաշ վերաբերմունքն ու հայհոյանքը նիկոտինի ու ալկոհոլի նման (թունավորել) նաե մարդու օրգանիզմը:

Երկրում առաջին ծխողները եգիպտական փարավոններն (լինել): Մ.թ. ա. երկրորդ հազարամյակին վերաբերող մի թանգարանում հնագետները ծխելու հարմարանքներ (գտնել): Սենյակները ներկելիս պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն, որովհետև միջանցիկ քամին ու խոնավ օդը չեն թույնում, որ ներկը հաւիսսարապես (չորանալ):

378. Տնքսւոր միայն պարզ նախագ ասություններու| ւիոխադրիր:

Հազար ինը հարյուր ութսունյոթ թվականի հունվարի ււհկից Ֆինլանդիայում կենդա՛նիների պաշտպանության վե՜րաբերյալ նոր օրենք է ընդունվել, ըստ որի երկրի կրկեսներում փղերի ելույթներն արգելված են. բանի որ արևադարձային երկրների այդ հյուրերը վատ են հաղթահարում Սուոմիի ցուրտ կլիման: Փղերը միակ «մերժվածները» չեն. այդ ցուցակում հիշատակվում են նաե ռնգեդջյուր- ները. զեբրերը, ջայլամները, կոկորդիլոսները ե կապիկները: Ֆինլանդիան աշխարհում առաջին երկիրն է, որը նման հակակրկեսային օրհնք է ընդունել:

379. Սու[որական մի առավոտ նկարագրի՜ր այնպես, որ զգացվի՝

ա) քո առավոտները սիրում ես, բ) միասլաղսւղությունը քեզ հոգնեցրել է,

380. Սխալները գտի՞ր,ա) ըստ կադմփսծ խոսքի՝ կետադրությո՞ւնը ճշտիր, բ) ըստ կետադրության՝ խո՞սքը ճշտիր:

Մի անգամ, ուշ երեկոյան. Ռեզերֆորդը մտավ լաբորատորիա: Թեև ուշ էր. բայց նրա բազմաթիվ աշակերտներից մեկը հակված էր գործիքների վրա ու ինչ-որ բան էր անում:

- Ի՞նչ եք անում այսքան ուշ,- հարցրեց գիտնականք:- Աշխատում եմ,- հետևեց պատասխանը:Ռեզերֆորդր զարմացավ, ինչո՞ւ, ցերեկն ի՞նչ էիք

անում:- Աշակերտը պատասխանեց,- որ ցերեկն էլ է

աշխատում:* Վաղ առավոտյան էյ ե՞ք աշխատում:- Այո՜, պրոֆեսո՛ր.- հաստատեց աշակերտը' հայտնի

գիտնականի շուրթերից գովեստի խոսքեր լսելու հայսով:

Ռեզերֆորդը մռայլ վեց ու զայրացած հարցրեց, թե իսկ Ե՞րբ եք մտածում:

381. Երկու նոր տեքստ ստացիր'ա) բարդ նախադասությունները դերբայական

կապակցությամբ նախադասությունների վերածե(ով,

բ) բարդ նախադասությունները երկուական նախադասություններ դարձնելով:

Ժամանակին մարզը հրաժեշտ կտա ցամաքային այն միջավայրին, որտեղ ինքր մարդ դարձավ: Արեգակնային լույսով ողողված հարթավայրերից ու բյուրներից կտեղափոխվի ծովի խորքը, որպեսզի ջրային էւսկների նման բնակվի ծովի հատակին կառուցված տնևրու մ: Մարդկությանն այդպիսի ապագա է գուշակում օվկիանոսագետ ժակ Իվ Կուստոն, որը համաշխարհային հռչակ է ձեռք բհրել:

Չնայած որ հնագու յն ժամանակներից նավերն ակոսում են օվկիանոսի մակերեսը, ջրային տարերքը

382. Կետադրիր:Պլատոնի Ատլանտիդան ամհնււպարմանալի ու

հանելուկային լեգենդներից սեկը աւ[նլի քան երկու հազար տարի հոււլում է մարդկությանը երկուսուկես հազարամյակ շարունակ վեճեր են ծավալվում Աւոլանւոիդայի այ՜դ առեղծվածային «երկրի» շուրջ որտեղ հավանաբար պետք է փնտրել Արևելքի ե Արևմուտքի խոշորագույն քաղաքա- կրթոլթյա նների արմատները սակայն այդ հեռավոր անցյալում Հին Եգիպտոսի պատմության առաջին հայտնի շրջանից էլ 4-5 հաւլարաւէյակ առաջ ամեն ինչ անէանում է անգիտության մշուշում այդտեղ թաւիանցհլր դեռևս անհնարին է օւիյիտնոսնհրի ստորջրյա խորությունները նույնիսկ քսանմեկերորդ դարի նախաշեմին շարունակում են ւքնւսլ մեր ւէոլորակի ամենաթույլ ուսումնասիրված բնագավառներից սակայն հետաւլոտու թյունների շրջանա- կը աստիճանաբար նեղանում է քանի որ ծույային երկրաբաններն ավելի ու ավելի ակտիվորեն են թափանցում այնտեղ գլխավորն իհարկե դեռ առջևում Է չնայած Ատ- լանտյսւն օվկիանոսի երկրաբանական տարեգրության որոշ Էջեր արդեն ընթերցված են

Պլատոնը գրում է որ Ատլանտիդայի մասին լսել է իր ւցա՜պից Կրիտիոսից իսկ ւխրջինս «իմաստունների իմաստուն» Սոլոնից դարաւխր գաղտնիքը Սառնին են հաղորդել Նեղոսի դելտայում գտնվող Սաիս քաղաքի քուրմերը դեռևս մ. թ. ա. վեցերորդ դարում Մաիսի տաճարում ւգահ- ւցանված քրմական գրքհրոււէ գրառումներ են եղել մարդկության ւգատմության վաղեմի իրադարձությունների վերաբերյալ որոնց մասին Հելլադայում չգիտեին կամ գուցե արդնն մոռացել էին այնտեղ եղել են գյւառումներ նան Հերակլնսյան սյուներից այն կողմ գտնվող ատլանտների հղոր տերության Ջիբլարթարի նեղուց ատլանտների ու հին

383. Տեքստն ավելի գեղարվեստորեն փոխադրի՜ր: Հերոսների դեմքերի արտահայտություններին, զգացումներին ուշադրությո՜ւն դարձրու, աշխատի՜ր, որ նկարագրություններդ արված ինֆորմացիային համընկնեն:

«Ապոլոն-11» տիեզերանավով ամերիկացի տիեզերագնացներ Արմսթրոնգը, Օլդրինը և Կոլինգը Լասին էին թռչում: Առաջին երկուսն «Օրիոնով» իջան Լուսին, իսկ Կոլինգը տիեզերանավում մնաց: Երկրի հետ կապի երկու ալիք էր հաստատված: Դրանցից մեկը' հիմնականը, հեռուստատեսա թյան հետ էր, իսկ լրացուցիչ կապով միայն կենտրոնն էր ազդանշան ընդունում: Հետագայում այդ ազդանշաններն Ավստրալիայի ե Շվհյցարիա- յի ռադիոսիրողներն էլ էին ընդունում:

«Օրիոնը» Լուսնի մակերեա յթին վայրէջք կատարեց թե չէ, Արմսթրոնգը գոռաց: Նա ապշահար էր: Կապի լրացուցիչ գծին անցնելը միակ բանն էր, որ կարողացավ անել: Հիմնական հե- ոուստաալիքը լռում էր, իսկ լրացուցիչով նա գոռում էր. «Շատ եմ ուզում հասկանալ, թե սա ինչ է: Ուղիղ մեր դիմաց, խառնարանի մյուս կողմում, ուրիշ հսկայական տիեզերանավեր կան, ու այնտեղից մեզ են նայում»: Հետո ասաց, «խնդրում եմ' հրամայեք, որ Կոլինգը պատրաստ լինի»: Այնուհետև Օլդրինը, որն ավելի հավասարակշռված էր ե զգացմունքներին գերի չէր դառնում, հաղորդում տւ{եց հիմնական ալիքով: Նա էլ ստեպ-ստհպ լրացուցիչին էր անցնում ու ասում, որ ներսից առանձին փայ- լուլ բլոկներ է տեսնա մ: Հինգ ժամ ւզահածոյի տուփի նմանվող մոդուլի ւ1եջ ւԼևալուց հետո տիեզերագնացները Երկրից հրաման ստացան, որ դուրս գան ե աշխատանքը սկսեն:

384. Ավելորդ բաոնրը գտի՜ր և նախադասություններն ա զդի՜ր:

խ՛ոսքը գնում է նրա մասին:Ի՞նչ քան է հրաբուխը:Ի՞նչ բան են մթնոլորտային ճակատները:Հաճելի տեսք չի թողնում:Հեռախոսը դա շքեղություն չէ:Դ՛ու անպայման մեծ հաջողության կհասնես երեի:- Րանն ինչո՞ւմն է,- հարցրեց ոստիկանը:

385. Տրված տեքստերից երկու նորը ստացի՞ր, որոնցից մեկում միայն սյւսրզ նախադասություններ լինեն (երկրորդական նախադասա թյուններն արտահայտված լինեն բառակապակցություններով), մյուսում' միայն բարդ (բառակապակցություններն արտահայտված լինեն երկրորդական նախադասություններում:

U. Պատմությունը ծովից հեռացող քաղաքների ճակատագրի բազմաթիվ օրինակներ է տալիս: Մի ժամանակ աշխարհի ամե- նաշքեզ քաղաքներից մեկը համարվող ու աշխարհի համար այժմյան Փարիզի կամ Լոնդոնի դերը կատարող փոքրասիական Եփեսոս քաղաքը ժամանակակից քարտեզում փնտրելը ժամանակի զուր կորուստ կլինի:Ե՜րբ Եփեսոսը ծւււղկւէան շրջանում էր, երկու հարյուր հազարից ավելի բնակիչ ուներ: Մշակույթի ւզատմության մեջ այդ քաղաքի տեղի ե դերի մասին են խոսում այնւոեզ աշխատած փիլիսոփաների, բանաստեղծների, քանդակագործների բազմաթիվ անունները: Եփեսոսի նավա- հանգստում խարիսխ էին գցում խոշոր թիանավերն ու առա- գաստանավնրը, որոնք թանկագին համեմունքով, գործվածքներով. ստրուկներով էին բեռնված: Մակայն ժամանակի ընթացքում ծովից նավահանգստին մոտենալը դժվարանում էր, քանի որ Կսփստր գետը տիրլմ էր բերում ու գետաբերանում կուտակում: Նավահանգիստը տդմակալվե|ու, օսւարերկրացի հյու րերի, դրամի m ապրանքի հոսքի կրճատվելու հետ քաղաքն սկսեցին լքել նաև հփեսոսցիներր: Ներկայումս այդ վաղեմի փառահեղ քաղաքը խար փոքրիկ

Ր-. Պատմությունը բազմաթիւ} օրինակներ Լ՜ տալիս, թե ի՛նչ ճակատագիր է սպասում այն քաղաքներին, որոնք ծովիր հեռանում են: ժամանակի ւլուր կորուստ կլինի, եթե ժամանակակից քարտեզում փնտրենք փոքրասիական Եւիեսոս քաղաքը, որը մի ժամանակ աշխարհի ամենաշքեղ քաղաքներից մեկն էր համարվում ու աշխարհի համար այժմյան Փարիզի կամ Լոնդոնի դերն էր կատարում: Իր ծաղկման շրջանում Եփեսոււր երկու հարյուր ՛հազարից ավելի բնակիչ ուներ: Այն մասին, թե ի'նչ տեղ ու դեր է ունեցել այդ քաղաքը մշակույթի պատմության մեջ, խոսոււէ են այն Փիլիսոփաների, բանաստեղծների, քանդակագործների բազմաթիւ} անուններր, որոնք աշխատել են այնտեղ: Եփհսոսի նավահանգստում խարիսխ էին գցում խոշոր թիանավերն ու առագաստանավերր՝ բեռնւ|ած թանկագին համհմունքուէ գործւիսծքներու], ստրուկներու}: Սակայն Կաիստր գետի բերած ու գետաբերանում կուտակած տիղմի պատճառով ժամանակի ընթացքում ծովից նավահանգստին մոտհնա- լը դժվարանում էր: Երբ նավահանգիստը տղմակալվեց, օտարերկրացի հյուրերի, դրամի ու ապրանքի հոսքը կրճատվեց, քաղաքն սկսեցին լքել նան հփեսոսցիննրը: Ննրկայոււէս այդ ւ}ա- ղեմի փառահեղ քաղաքը, ծովից մոտ քսան կիլոմետր հեռանալով, վերածվել է խուլ, փոքրիկ գավառական քաղաքի: Արդնն հազար տարուց ավել է, ինչ հսկա սալաքարերով պատած նրա ծովեզերքին ոչ մի նավ չի մոտեցել:

386. Տրված բառերն արմատների միջոցով բացատրիր

ա) կայծակնահար, սրանար, սիրահարվել, խոտհարք (գրաբար հարկանեմ՝ 1. խփել, 2. ծեծել, 3. կտրել, կոտրել բառի արմատն է),

բ) կենսասեր, կենսախինդ, կենսաբան, կենսագրություն, կենսաձև, կենսատու, կենսահորդ (կյանք բառի գրաբ. ձևերից մեկն է' կեանք - կեանս - կենս):

388. Քո դպրոցական ութ տարիների մասին պատմի՜ր: Տրված հարցերի պատասխաններն ընդգրկի'ր պատմությանդ մեջ:

Ի՜՜նչ վերաբերմունք ունեիր դպրոցի նկատմամբ մինչն աշակերտ դառնալդ ե ի՞նչ վերաբերմունք ունես հիմա:

Որո՞նք են դւցրոցական կյանքի առավելություններն ու թերությունները:

_ Աշակերտական ո՞ր պարտականություններն ես հաճույքուլ կատարել և որո՞նք ես հաճախ շրջանցել:

Ինչպիսի՞ աշակերտ ես եղել՝ ա) րստ ուսուցիչներիդ, բ) ըստ ծնողներիդ, գ) ըստ քեզ:Եթե հնարավորություն ունենայիր անցյալի մեջ մի

բան փոխելու, ի՞նչը կփոխեիր:

389. Դպր՜ոցում սովորող ե աշխատող մարդկանց մառին պատմի՜ր (առանձին մարդկանց մասին գրելուց ե փոքրիկ միջադեպեր պատմելուց մի' խուսափիր): Տրված հարցերի պատասխաններն ընդգրկի՜ր պատմությանդ մեջ:

Ինչպե՞ս ես պատկերացնում աշակերտների ն ուսուցիչների լաւխւգույն հարաբերությունները:

Ինչպե՞ս ես պատկերացնում աշակերտների լավագույն հարաբերությունները:

Ո՞ւմ ես մեղադրում հնարավոր (կամ երբևէ եղած) լարւիսծ իրադրության դեպքում:

Ի՞նչ կարծիք ունես աշակերտի իրավունքների և պարտականությունննրի մասին:

Ի՞նչ կարծիք ունես ուսուցչի իրավունքների և պարտականությունների ւեսսին:

390. Ազատության մասին pn խոհերը գրի՛ր և գրածզ վերնագրի՛ր: Բայը նախ հետևյալ առաջադրանքները կատարի՛ր.

ա) Ի՛՛նչ հն ազատությունը և բռնությունը: Ինքդ ւցատսախանի՚ր և ուրիշների պատասխանները գրի' առ:

բ) Այդ թեմայի հետ կապված ա՛յն հարդերը գրիր, որոնք քեզ հետաքրքրում են և որոնց ւզատասխանները չգիտես: Այր հարցերն ո՛ւմ ուզում ես՝ տո՛ւր և հարցազրույց գրի՛ր:

գ) Մարզիկ ինչպե՜ս պիտի ազատ աւզրհն՝ առանց խանգարելու ուրիշներին:

391. Ապագայի մասին գրի՛ր հ գրածդ վերնագրի՛ր: P-այց նախ հետևյալ առաջադրանքնե՛րը կատարիր.

ա) այդ թեմայի հետ կապւխւծ այն հարցերը գրի՛ր, որոնք քեզ հետաքրքրոււէ հն ե որոնց ւզատասխանները չգիտես: Այդ հարցերն ո՚ււէ ուզոււէ ես՝ տո՛ւր ե հարցազրույց գրի՛ր,

բ) այդ թեմայի հետ կապված այն հարցերը գրի՛ր, որոնց սյա- տասխանր գիտես կամ ենթադրում ես, բայց ինքդ այյ կարծիքի ես: Բո ե քոնիր տարբերվող բոլոր կարծիքները գրի՛ առ,

գ) այդ թեմայի հետ կապված սրամիտ հարցեր գրի՛ր, որոնց մարդիկ դժւխտությամբ կւզատասխանեն. ո՛ւմ

тՍտորագրված է տպագրության' 30-06-95 թ-: Չափսը'84XIO8V32: Թուղթ' օֆսեթ № 1: Տպագրությունը' օֆսեթ: Տպաքանակը' 70 000: Պատվեր' 322:ՀՀ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամսղիրի «Շաղիկ» հրատարակչություն: Երևան: Ա- Բաբաջանյանի փողոց:«Երևան» պոլիգրաֆիական ձեռնարկություն, ՓԲԸ, Երևան-10, Հանրապետության 65:

\

տ