โครงการวจย

เรองการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร

กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบดมหาวทยาลยรามคำาแหง

ปการศกษา 2557

สารบญ

บทท หนา 1 บทนำา 1

ความเปนมาและสภาพปญหา 1วตถประสงคการวจย 2ขอบเขตการวจย 2นยามศพทเฉพาะ 3

2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 5แนวคดและทฤษฎเกยวกบการมสวนรวมในการทำางาน

5แนวคดทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม 9งานวจยทเกยวของ 23

3 วธดำาเนนการวจย 25วธดำาเนนการวจย 25กรอบแนวความคด 25เครองมอทใชในการวจย 26

4 ผลการวเคราะหขอมล 28ตอนท 1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

28ตอนท 2 การมสวนรวมในการทำางานของบคลากร

31 กองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง

5 สรปผลและขอเสนอแนะ 35สรปผลการวจย 35

ขอเสนอแนะของผวจย 36บรรณานกรม 38ภาคผนวก 41แบบสอบการ เรองการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร 42

กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง

ทปรกษา 45ประวตผทำาวจย 45

สารบญตาราง

ตาราง หนา 1 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

28 จำาแนกตาม เพศ

2 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 28 จำาแนกตาม อาย

3 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 29 จำาแนกตาม ระดบการศกษา

4 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 29 จำาแนกตาม ตำาแหนงงาน

5 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 30 จำาแนกตาม ประสบการณในการทำางาน

6 จำานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 30 จำาแนกตาม เงนเดอน/รายไดตอเดอน

7 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม

31ในการทำางาน ดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา

8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม 32

ในการทำางาน ดานการวางแผน 9 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม 32

ในการทำางาน ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ 10 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม 33

ในการทำางาน ดานการตดตามและประเมนผล 11 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม 34

ในการทำางาน ดานการรบประโยชน 12 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวม 34

ในการทำางานในภาพรวม

สารบญภาพ

ตาราง หนา 1 ผลของการมสวนรวมในองคกร 7 2 กรอบแนวคดในการวจย 25

บทคดยอ

ชอเรองวจย : การมสวนรวมของบคลากร กองบรการการศกษา

สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหงชอคณะผวจย : นางสาวเสาวนย เดอนเดน

นางจไรรตน พงษไพโรจน นางสาวอาระยา สายยม นายจระพงษ ชศร

ปททำาการวจย : 2558การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาการมสวนรวมของ

บคลากร กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง เสนอตอผบรหารใชเพอเปนแนวทางในการปรบปรง พฒนา การบรหารงานในดานตางๆ ของกองบรการการศกษาใหมประสทธภาพมากยงขนประชากรทใชในการศกษา ไดแก บคลากรกองบรการการศกษา จำานวน 21 คน โดยวเคราะหขอการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง ทง 5 ดาน ไดแก ดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา ดานการวางแผน ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ การตดตามและประเมนผล และการรบประโยชนวเคราะหขอมลโดยใชสถตการหาคาความถ คารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา

การมสวนรวมของบคลากรสายงานสนบสนน กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบดมหาวทยาลยรามคำาแหง โดยภาพรวม ทง 5 ดาน อยในระดบมสวนรวมมาก (x=3.70, S.D. = 0.64) เมอพจารณาในรายดาน พบวาดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา มสวนรวมมาก (x=3.54, S.D. = 0.75) ดานการวางแผน มสวนรวมปานกลาง (x=3.49, S.D. = 0.87) ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ มสวนรวมมาก (x=3.96, S.D. = 0.69) ดานการตดตามและประเมนผล มสวนรวมมาก (x=3.74, S.D. = 0.64) และดานการรบประโยชน มสวนรวมมาก (x=3.77, S.D. = 0.60)

กตตกรรมประกาศ

รายงานวจยฉบบนสำาเรจลลวงดวยด โดยไดรบความอนเคราะหจาก ผอำานวยการกองบรการการศกษา หวหนางานทกงาน ทรบเปนทปรกษาโครงการวจย ทงทเปนผใหความรและแนะนำา คณะผจดทำาวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

ขอขอบคณบคลากรกองบรการการศกษาทกทาน ทไดตอบแบบสอบถาม และผวจยหวงวาวจยฉบบนจะเปนประโยชนสำาหรบผสนใจทกทาน

คณะผวจย 20 เมษายน 2558

บทท ๑บทนำา

ความเปนมาและสภาพปญหา

ในปจจบนภาครฐและภาคเอกชนไดนำาหลกการบรหารงานอยางมคณภาพเขามาบรหารองคกร เพอใหองคกรนนเกดการพฒนาและมการปรบปรงงานใหมประสทธภาพอยเสมอ โดยการนำาหลกกาบรหารงานตางๆ นนมาใชในองคกร ผบรหารจะตองมหลกการและแนวคดทจะมงพฒนาองคกรและทำาใหงานมประสทธภาพและประสทธผลอยางแทจรง โดยหลกการบรหารงานใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดนนจะตองใหความสำาคญกบบคลากรในองคกร เพราะบคลากรในองคกรจะเปนบคคลทไดรบผลกระทบ และเปนผททำาใหองคกรเกดการเปลยนแปลงไปในทศทางทผบงคบบญชาตองการ โดยยดหลกการบรหารงานอยางมสวนรวมของทกคนในองคกร เพอใหเกดการยอมรบ หรอทราบหลกการบรหารงาน ซงการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรทกคนในองคกรนนจะทำาใหองคกรเกดการพฒนาอยางตอเนอง และทำาใหบคลากรเหลานนเกดความรกในองคกร และมงจะตอบสนองใหองคกรพฒนา เนองจากบคลากรเหลานนจะมความรสกในความเปนเจาขององคกร ทงนยงเปนการสรางความสมพนธทดในการทำางานระหวางผบรหารกบบคลากรในองคกร ซงเปนการลดชองวางในการทำางานและทำาใหทราบถงปญหาตางๆ ในองคกรเพอนำาปญหานนมาแกไขตอไป ซงหลกการบรหารงานอยางมสวนรวมเปนแนวทางการบรหารทมงใหทกคนในองคกรเขามามบทบาทในการรวมกนทำางานใหเปนไปในทศทางเดยวกน

การทำางานแบบมสวนรวมนนไมวาจะเปนระดบครอบครว ระดบชมชน ระดบโรงเรยน ระดบองคการ หรอระดบประเทศ นบวามความสำาคญอยางยงในกระบวนทศนปจจบน เนองจากจะชวยใหผมสวนรวมเกดความรสกถงความเปนเจาของ (ownership) ทำาใหผมสวนรวมหรอผมสวนไดสวนเสยนนยนยอมปฏบตตาม (compliance) และรวมถงตกลงยอมรบ (commitment) ไดอยางสมครใจ เตมใจ และสบายใจ หลกการของการมสวนรวมในการทำางาน ในความหมายของ

การบรหารจดการจะมความเชอมโยงอยางใกลชดกบ การตดสนใจ“ ” (วนชย วฒนศพท, 2546) บล โอ ไบรอน กลาววาองคการจะมบรรยากาศการทำางานทอบอนและสรางสรรค เมอเรามสวนรวมในการเลอกโดยสมครใจ ทงนเปนไปเพอประสทธภาพขององคการทงสน

ทงนคณะผจดทำา ไดตระหนกถงความสำาคญของการมสวนรวมในการทำางานเพราะการมสวนรวมของบคลากรจะทำาใหเกดการรวมกนคด รวมกนทำา รวมกนแกปญหา (จตรศร ขนเงน, 2547) เพราะเมอบคลากรไดเขามามสวนรวมในการทำางานดวยแลว จะลดการตอตานเกยวกบแนวคดและการดำาเนนงาน รวมทงชวยลดความขดแยงและความเครยดจากการทำางาน ทำาใหบคลากรไดรวมกนพจารณาแกไขปญหาทเกดขน เพอมงไปสเปาหมายและยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขน เกดความมงมนในการสรางความสำาเรจใหกบองคกร รสกพงพอใจในผลงานทเกดขน และเกดความรสกมคณคาในตนเอง เกดความรสกเปนเจาของและผกพนกบองคกร โดยบคลากรทกคนควรมสวนรวมในการทำางาน เชน การมสวนรวมในการวางแผน (อคน รพพฒน, 2547) การมสวนรวมในการดำาเนนงาน การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล การมสวนรวมในการรบประโยชน (Cohen, J.M. & Uphoff, N.T., 1986) ตลอดจนการมสวนรวมรบผดชอบ (Davis & Newstrom, 1989) เพอใหเกดเปนกระบวนการเรยนรรวมกน และทำาใหเปนการพฒนาทตอเนองและยงยนตอไป เพราะเมอบคลากรมความรวมมอกนแลวกจะทำาใหงานมประสทธภาพและประสทธผลอยางแทจรง

กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบดเปนศนยกลางงานบรการทางวชาการของมหาวทยาลย การพฒนาหลกสตร การพฒนาอาจารย การสงเสรมวจยและตำารา การสนบสนนการจดการเรยนการสอนปรญญาตรสวนภมภาค เพอใหการดำาเนนงานบรรลเปาหมายตาม

ยทธศาสตรทวางไว ภายใตการประกนคณภาพการศกษา กองบรการการศกษาจงสนใจทจะศกษาการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง ทงนเพอจะนำาผลการวจยมาปรบปรง และพฒนาประสทธภาพขององคกรตอไป

วตถประสงคของการวจย1. เพอศกษาการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรของกอง

บรการการศกษา2. เพอศกษาปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวม

ในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด3. เพอนำาขอมลทไดจากการวจยไปใชในการปรบปรงพฒนา

องคกรตอไป

สมมตฐานการวจยประชากรทม เพศ อาย ระดบการศกษา ประเภทตำาแหนงงาน

ประสบการณในการทำางาน และเงนเดอน/รายตอเดอนตางกน มสวนรวมในการทำางานตางกน

ขอบเขตการวจยการวจยครงน เปนการศกษาเฉพาะกรณ การมสวนรวมในการ

ทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง

ประชากรและกลมตวอยางประชากรและกลมตวอยาง คอ บคลากรทปฏบตงานในกอง

บรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง จำานวน

21 คน (ฐานขอมลบคลากร กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด ณ ม.ค. 58)

ตวแปรทใชในการวจย1. ตวแปรอสระ (Independent Variable) สถานภาพสวน

บคคลผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ประเภทตำาแหนง ประสบการณในการทำางาน และเงนเดอน/รายไดตอเดอน

2. ตวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแกการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา จำานวน 5 ดาน ไดแก การมสวนรวมในการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา การมสวนรวมในการวางแผน การมสวนรวมในการดำาเนนงาน/กจกรรม การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล การมสวนรวมในการรบประโยชน

นยามศพทเฉพาะ1. บคลากรกองบรการการศกษา หมายถง ขาราชการ พนกงาน

มหาวทยาลย ลกจางประจำา ลกจางงบรายไดและลกจางชวคราวรายป จำานวนทงสน 21 คน 2. ระดบการศกษา หมายถง วฒการศกษาสงสดทไดรบตามระบบการศกษาปจจบนของบคลากรกองบรการการศกษา แบงเปน 4 ชวงคอ ตำากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก

3. ประเภทตำาแหนง หมายถง ระดบตำาแหนงของบคลากรกองบรการการศกษา แบงเปน ขาราชการ พนกงานมหาวทยาลย ลกจางประจำา ลกจางงบรายไดและลกจางชวคราวรายป

4. การมสวนรวมในการทำางาน หมายถง การมสวนรวมในดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา การมสวนรวมในการวางแผน

การมสวนรวมในการดำาเนนงาน/กจกรรม การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล และการมสวนรวมในการรบประโยชน

5. การมสวนรวมในดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา หมายถง การมสวนรวมในการวเคราะหวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตร จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคขององคกร มสวนรวมในการแสดงความคดเหนและชแจงปญหาตางๆ ในการดำาเนนงาน และแนะนำาหรอใหคำาปรกษา เพอนำามาปรบปรงแกไขปญหาในการดำาเนนงาน

6. การมสวนรวมในการวางแผน หมายถง การมสวนรวมในการวางแผนกลยทธ การวางแผนกำาหนดรายละเอยดหรอวธการดำาเนนงานขององคกร รวมวางแผนปรบปรงแกไขปญหาเพอตดตามผลการดำาเนนงานและมสวนรวมในการจดทำาแผนปฏบตราชการขององคกร

7. การมสวนรวมในการดำาเนนงาน/กจกรรม หมายถง การมสวนรวมในการจดโครงการ/กจกรรมตางๆ รวมถงไดเขารวมโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร ไดดำาเนนงานตามแผนงานทวางไวและมสวนรวมในกาปรบปรงกระบวนการทำางานใหดขน

8. การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผล หมายถง ทานไดตดตามผลการดำาเนนงานขององคกรอยเสมอ มสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร มสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร และหากพบปญหาทานจะนำาปญหานนไปปรบปรงและมสวนรวมในการตดตามผลการดำาเนนโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร

9. การมสวนรวมในการรบประโยชน หมายถง ทานไดรบประโยชนจากการนำาแผนการดำาเนนงานไปปฏบตใหเกดผลสำาเรจ ไดรบการฝกอบรมตามความตองการ เพอนำาความรและทกษะมาใชในการสรางผลงานทด ไดรบการถายทอดความร เพอนำาความรมาใชในการสรางผล

งานทดและทำากจกรรมรวมกน และเพอใหทานมสมพนธภาพทดกบบคลากรในองคกร

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. ทำาใหทราบถงระดบการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร

กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง2. ทำาใหทราบปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะเกยวกบการมสวน

รวมในการทำางาน ของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง

3. เพอผบรหารจะไดนำาขอมลทไดจากการวจย ไปใชในการปรบปรงองคกรอนจะสงผลถงการประกนคณภาพการศกษาของกองบรการการศกษาใหมประสทธภาพมากยงขน

บทท ๒แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

การวจยเรอง การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง ผวจยไดทำาการศกษาคนควาแนวคดทฤษฎงานวจยทเกยวของ เพอใชในการอางองและเปนขอมลในการวจย ซงเรยงลำาดบเนอหาดงตอไปน

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการมสวนรวมในการทำางาน2. แนวคดทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม3. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการมสวนรวมในการทำางานทฤษฎทเกยวกบการมสวนรวม จากการศกษาทฤษฎการมสวน

รวมของนกวชาการทงหลาย พบวา การมสวนรวม จะเกยวของกบดานจตวทยาและสงคมวทยา มทฤษฎทเกยวกบการมสวนรวมดงตอไปน

1.1 ทฤษฎลำาดบความตองการของมาสโลว (Hieratchy of needs theory, pp.66-67) นบวาเปนทฤษฎดงเดมเกยวกบการจงใจใหบคคลเขามามสวนรวมในการดำาเนนงานตาง ๆ ใหบรรลความ

สำาเรจดวยการจงใจบคลากรในองคการ โดยคำานงถงความจำาเปนขนพนฐานของมนษยเปนหลก อบราฮม เอช มาสโลว (Abraham H.Maslow) กลาววา ความตองการของมนษยจำามความตองการปจจยตาง ๆ ทไมมทสนสดตามลำาดบ ไดแก

1.1.1 ความตองการพนฐานทางกายภาพและชวภาพ ถอวาเปนปจจยในขนพนฐานของมนษยทกคน เพอการดำารงอยและความอยรอดของชวต ไดแก อาหาร นำา ความอบอน ทอยอาศย การพกผอน การนอน การขบถาย และเรองเพศ

1.1.2 ความตองการความมนคงและปลอดภย เปนความตองการทเปนอสระ จากภยอนตรายทางดานรางกาย ความกลวตอการสญเสยงาน ทรพยสนตาง ๆ อาหารและทอยอาศย ความตองการทางสงคม ความรกใคร และความเปนเจาของ เนองจากอยในสงคมกยงตองการความรก การเปนเจาของบคคลอน รสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคม เปนคนทมคณคาของกลมเปนสมาชกนน ๆ

1.1.3 ความตองการไดรบการยกยอง และเปนทยอมรบจากสงคม ซงเปนความตองการของบคคลทจะเปนบคคลทมคณคาในสายตาคนอน และไดรบการยอมรบทวไปวา ตนเองมความกาวหนาและประสบผลสำาเรจในสงทปรารถนา โดยตระหนกถงศกยภาพ ทกษะ ความสามารถของตนเอง และเกดความเชอมนในตวเองสง

1.1.4 ความตองการมฐานะเดนในสงคม (Esteem or Status Needs) ความตองการขนตอมาจะเปนความตองการทจะประกอบไปดวยสงตาง ๆ ดงนคอความมนใจในตนเอง

1.1.5 ความตองการทจะประสบความสำาเรจสงสดในชวต หมายถง แนวโนมของบคคลทจะเปนหรออยในสถานภาพอยางใดอยางหนงทเปนไปได อาจกลาวไดวา เปนความปรารถนาทจะเปนอยางทตนเองเปนมากขน สงขน โดยเปนทกสงทกอยางทสามารถจะเปนไดและประสบความสำาเรจ เพอทจะมศกยภาพบรรลในระดบสงสด

1.2 ทฤษฎสองปจจยของเฮอรเบอรก (Herzbert’s two – factors theory, 1959) ไดนำาประเดนปจจยจงใจ และปจจยสขอนามยรวมกน เรยกวา ทฤษฎสองปจจย นำาเสนอปจจยททำาใหเกดความพงพอใจและไมพงพอใจในการทำางานใหแกพนกงาน เพอใหการเขามามสวนรวมในการปฏบตงานบรรลตามเปาหมายทวางไวทำาใหเกดประสทธผลและมประสทธภาพประกอบดวยปจจย 2 ประการ คอ

1.2.1 ปจจยรกษาหรอปจจยสขอนามย (Maintenance factor or Hygiene factors) เปนปจจยทมอทธผลในการสรางความไมพงพอใจในการปฏบตงานซงเปนปจจยภายนอก ไดแก นโยบายและการบรหาร เงนเดอน ความมนคงในการงาน การบงคบบญชา ความสมพนธระหวางบคคล สภาพการทำางานและสถานภาพ

1.2.2 ปจจยจงใจ (Motivation factors) นบเปนปจจยทมอทธพลตอการสรางความพงพอใจในการปฏบตงานเปนปจจยภายใน ปจจยเหลานมผลตอพนกงานคลายกบการรกษาอนามยของคน ไดแก ความกาวหนาสวนตว ลกษณะงานททาทาย ความสำาเรจ การยกยองชมเชย ความรบผดชอบ และความกาวหนาในหนาทการงาน (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ 2545, น. 243-244)

1.3 ทฤษฎหมดเชอมโยงของไลเครท (Linking Pin function theory) เมอ ค.ศ.1967 เรนเซส ไลเครท (Rensis Likkert) ผอำานวยการสถาบนทางสมคมศาสตร มหาวทยาลยมชแกนกลาวถง ทฤษฎการจดรปองคการเชงมนษยสมพนธ เรยกวา ทฤษฎหมดเชอม“โยง ไดกลาวโดยสรปวา องคกรจะปฏบตหนาทไดดทสดกตอเมอ”สมาชกจะตองไมปฏบตหนาทในลกษณะคนเดยว หากแตการปฏบตหนาทรวมกนในลกษณะกลมงานทมประสทธภาพ มเปาหมายการปฏบตงานชดเจน ฝายบรหารตองรบผดชอบตอการสรางกลมงานทมประสทธภาพ มความเชอมโยงทงระหวางภายในองคการ ผบงคบบญชาในกลมหนงยอมจะเปนผใตบงคบบญชาในอกกลมหนง ทสงขน

การมสวนรวม(participation)

ไปและเปนเชนนไปตลอดทงองคการ (ศรวรรณ เสรรตนตน และคณะ 2542, 233 – 242)

1.4 เสรมศกด วศาลาภรณ (2537, หนา 187) ไดอธบายถงการมสวนรวมวา เปนการทบคคลหรอคณะบคคลเขามาชวยเหลอสนบสนนการทำาประโยชนในเรองตางๆ หรอกจกรรมตางๆ อาจเปนการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจหรอกระบวนการบรหารและประสทธผลขององคการขนอยกบกระบวนการตดสนใจหรอกระบวนการบรหารและปะสทธผลขององคกรขนอยกบการรวมพลงของบคคลทเกยวของกบองคกรนนในการปฏบตภารกจใหบรรลเปาหมาย วธการหนงในการรวมพลงความคดสตปญญากคอ การมสวนรวม การใหบคคลมสวนรวมในองคกรนน บคคลจะตองมสวนเกยวของ (involvement) ในการดำาเนนการปฏบตภารกจตางๆ เปนผลใหบคคลนนมความผกพน (commitment) ตอกจกรรมและองคกรในทสด ดงแสดงในภาพ 1

การมสวนเกยวของ

(involvement)

ภาพท 1 ผลของการมสวนรวมในองคกร

1.5 Cohen and Uphoff (1977, pp. 7 – 26) กลาวถงกรอบในการพจารณาเรองของการมสวนรวมวา มโครงสรางพนฐานจำาแนกเปน 3 มต ไดแก

มตท 1 มสวนรวมในเรองอะไร (what participation are we concerned with?) หรอเรยกอกอยางวา ประเภทหรอลกษณะของการมสวนรวม ไดสรางกรอบพนฐานของการมสวนรวมประกอบดวยประเดนตางๆ ดงน

1. การมสวนรวมในการตดสนใจ (participation in decision making) ซงเปนการตดสนใจในการดำาเนนกจกรรมตงแตระยะเรมตน

2. การมสวนรวมในการดำาเนนกจกรรม (participation in implementation) เปนการเขารวมโดยการสนบสนนทางดานทรพยากร การเขารวมในการบรหาร และการเขารวมในการรวมแรงรวมใจ

3. การมสวนรวมในการรบผลปะโยชน (participation in benefits) โดยอาจจะเปนผลประโยชนทางวตถ ทางสงคม หรอโดยสวนตว

4. การมสวนรวมในการประเมนผล (participation in evaluation) ซงเปนการควบคมและตรวจสอบการดำาเนนกจกรรม รวมทงเปนการแสดงถงการปรบตวในการมสวนรวมตอไป

การมความผกพน

(commitment)

มตท 2 ใครทเขามามสวนรวม (whose participation are we concerned with?) ในสวนน มคำาทใชในความหมายวา การม“สวนรวมของประชาชน ” (popular participation) Cohen and Uphoff ไดจำาแนกใหเปนกลมบคคลทชดเจนยงขน โดยจำาแนกออกเปน 4 กลมใหญ ไดแก 1) ผทอยอาศยในทองถน 2) ผนำาทองถน 3) เจาหนาทของรฐ และ 4) คนตางชาต

มตท 3 การมสวนรวมนนเกดขนอยางไร (how is participation occurring with in the project?) ในมตน มประเดนทควรพจารณาอย 4 ประเดนดวยกนคอ

1. พนฐานของการมสวนรวม พจารณาเกยวกบแรงทกระทำาใหเกดการมสวนรวมมาจากเบองบนหรอเบองลาง และแรงทสงเสรมการมสวนรวมมาจากทใด

2. รปแบบของการมสวนรวม พจารณาเกยวกบรปแบบขององคกร การมสวนรวมโดยตรงหอโดยออม

3. ขอบเขตของการมสวนรวม พจารณาเกยวกบระยะเวลาทเขามามสวนรวมและชองของกจกรรม

4. ประสทธผลของการมสวนรวม พจารณาเกยวกบ การใหอำานาจแกผเขามามสวนรวม และปฏสมพนธของคณลกษณะตางๆ ของสงทเกยวของกบการมสวนรวม

1.6 Chapin (1997, p. 317) ไดแบงการมสวนรวมในงานออกเปน 4 ประเภทดงน

1. การมสวนรวมในการตดสนใจประกอบดวย 3 ขนตอน คอการเรมตดสนใจดำาเนนการ การมอทธพลในการตดสนใจดำาเนนงานหรอออกเสยงคดคาน และตดสนใจปฏบตการในสงทเกยวของกบงานทปฏบต ไมวาจะเรองของการจดระบบการทำางาน วธการทำางาน ใครเปนผกระทำาและทำาอยางไร

2. การมสวนรวมในการปฏบตการ คอ การมสวนรวมในการสนบสนนดานทรพยากร การบรหาร การประสานความรวมมอ การทำากจกรรมตางๆ ตลอดจนการปรบปรงแกไขปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน

3. การมสวนรวมในผลประโยชนไมวาจะเปนผลประโยชนทางดานวตถ ผลประโยชนทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล

3. การมสวนรวมในการประเมนผล คอ การมสวนรวมในงานในการใหขอมล การแลกเปลยนความคดเหน การเสนอผลการปฏบตงาน ตลอดจนการเสนอแนวคดในการปรบปรงและแกไขงานตางๆ ใหดยงขน

1.7 Woodcock (อางถงใน ปราณ รามสต และจำารส ดวงสวรรณ, 2545, หนา 15) กลาวถงการทำางานรวมกนทมประสทธภาพวา ตองประกอบดวย 11 องคประกอบ คอ

1. ความสมดลในบทบาท สมาชกจะตองมความรความสามารถทเหมาะสม

2. เปาหมายทชดเจนและเหนพองตองกน เปนการเปดโอกาสใหสมาชกในการรบรและมสวนรวมในการตงเปาหมาย

3. การเปดเผยและกลาเผชญหนาเปนการเปดโอกาสใหสมาชกสามารถแสดงตน เหตผล ความคด ไดอยางอสระ

4. การสนบสนนและการไววางใจกน จะทำาใหสมาชกรสกตองการทจะปกปองงานทเขารบผดชอบ

5. ความรวมมอและความขดแยง จะชวยใหทกคนยอมรบจดออนจดแขงของกนและกน และจะชวยดงความรความสามารถและประสบการณออกมาใชไดอยางถกตองเหมาะสม

6. วธการดำาเนนการทด จะทำาใหเกดการตดสนใจไดอยางถกตองเหมาะสม

7. ภาวะผนำาทเหมาะสม ยอมใหมการสบเปลยนหมนเวยนเพอเปดโอกาส และดงศกยภาพของผรวมงานออกมาใชใหเกดประโยชนตองาน

8. การตรวจสอบและตดตามเปนการศกษาทบทวนการทำางาน เพอใหเกดการเรยนรจากประสบการณและการปรบปรงขนตอน วธ และกระบวนการทำางาน

9. การพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพของงานทจะเกดขน

10. ความสมพนธระหวางกลมเพอชวยเหลอและเรยนรจากกลมขางเคยง ทยงเปนการสรางความสมพนธอนดระหวางกลม

11. การตดตอสอสารทด เปรยบเสมอนนำามนหลอลนในการทำางาน

สรปไดวา การมสวนรวมในการทำางานหรอมสวนรวมในการแสดงความคดเหนมความจำาเปนและสำาคญมากสำาหรบทรพยากรในยคปจจบน ซงจะสงผลใหคณภาพการทำางานหรอการมสวนรวมในการเสนอความคดเหนของผใตบงคบบญชามมากขน เปนสงทดสำาหรบการสงการของผบรหาร ผบรหารจะตองรบฟงการเสนอความคดเหน การตดสนใจของผใตบงคบบญชาทก ๆ คนจะทำาใหผใตบงคบบญชามความผกพน และมความรสกวาตนเปนสวนหนงของหนวยงาน จะเกดความมงมนรวมมอรวมใจกนทำางานอยางเตมท ทำาใหการบรหารงานบรรลวตถประสงคและมประสทธภาพเพมขน 2. แนวคดเกยวกบการมสวนรวม

การมสวนรวมมความสำาคญอยางยงในการพฒนาคณภาพองคกรเพราะเมอบคคลไดเขามามสวนรวมแลวจะไมคอยเกดการตอตานเกยวกบแนวคดและการดำาเนนงาน รวมทงชวยลดความขดแยงและความเครยดจากการทำางาน ทำาใหบคคลไดรวมกนพจารณาแกไข

ปญหาทเกดขนจากการทำางาน เพอมงไปสเปาหมายและการยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขน เกดความมงมนในการสรางความสำาเรจใหกบองคกร ซงบคลากรจะรสกพงพอใจในผลงานทเกดขนและเกดความรสกมคณคาในตนเอง ความรสกเปนเจาของและผกพนกบองคกร ผลลพธสดทายคอ องคกรมคณภาพ (ประทป จนทรสงห, 2549) ซงมผใหความหมายของการมสวนรวม ความสำาคญของการมสวนรวม ลกษณะการมสวนรวม ปจจยทมผลตอการมสวนรวม และกระบวนการหรอขนตอนของการมสวนรวมไว ดงน

2.1 ความหมายของการมสวนรวมความหมายของการมสวนรวมมผใหความหมายของการมสวน

รวมไวมากมายดงนทนงศกด คมไขนำา (2540) ใหความหมายไว 3 ประเดน

ไดแก 1. การมสวนรวมของประชาชน หมายถง กระบวนการ

ใหประชาชนเขามามสวนรวมเกยวของในการดำาเนนการพฒนารวมคด รวมตดสนใจแกปญหาของตนเอง รวมใชความคดสรางสรรคและความชำานาญ รวมกบวทยากรทเหมาะสม และสนบสนนการตดตามการปฏบตงานขององคกรและเจาหนาททเกยวของ

2. การมสวนรวมของประชาชน หมายถง กระบวนการทประชาชนกลมเปาหมายไดรบโอกาสทจะแสดงออกซงความรสกนกคด แสดงออกซงสงทเขาม แสดงออกซงสงท

เขาตองการ แสดงออกซงปญหาทกำาลงเผชญ และแสดงออกซงวธแกไขปญหาและลงมอปฏบตโดยการชวยเหลอของหนวยงานภายนอกนอยทสด

3. การมสวนรวมของประชาชน หมายถง กะบวนการทรฐทำาการสงเสรมชกนำาสนบสนนและสรางโอกาสใหประชาชนในชมชน ทงในสวนบคคล กลมคน ชมรม สมาคม มลนธและองคกรอาสาสมครรปแบบตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการดำาเนนงานเรองใดเรองหนง

สรย จนทรมาล (2541) ไดใหความหมายของการมสวนรวม หมายถง การทกลมบคคลทงรางกาย จตใจ อารมณรวม ความคด รวมแรงรวมใจ รวมทนทรพย รวมรบผดชอบ รวมแกปญหา รวมแสดงความคดสรางสรรคและรวมพฒนา

จฬาภรณ โสตะ (2543) กลาวถงการมสวนรวม หมายถง การทบคคลหรอคณะบคคลเขามาชวยเหลอ สนบสนนทำาประโยชนตางๆ หรอกจกรรมตางๆ อาจเปนการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจหรอกระบวนการบรหารและประสทธผลขององคกรขนอยกบการรวมพลงของบคคลทเกยวของกบองคการนนในการปฏบตภารกจใหบรรลเปาหมาย วธการหนงในการรวมพลงความคดสตปญญากคอ การใหมสวนรวม การใหบคคลมสวนรวมในองคการนน บคคลจะตองมสวนรวมเกยวของในการดำาเนนการหรอปฏบตภารกจตางๆ เปนผลใหบคคลนนมความผกพน (Commitment) ตอภารกจและองคการในทสด

ปารชาต วลยเสถยร และคณะ (2543) การมสวนรวมในกระบวนการพฒนา เปนการใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ ไดแกการรวมคนปญหา การวางแผน การตดสนใจ การระดมทรพยากรและเทคโนโลยในทองถน การบรหารจดการ การตดตามผล รวมทงการรบผลประโยชนทเกดขนจากโครงการ โดยโครงการจะตองมความสอดคลองกบวถชวตและวฒนธรรมของชมชน

อรทย กกผล (2546) กลาววา การมสวนรวมของประชาชน คอกระบวนการซงประชาชนหรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะแลกเปลยนขอมล และความคดเหนเพอแสวงหาทางเลอกและ

การตดสนใจตางๆ เกยวกบโครงการทเหมาะสม และเปนทยอบรบรวมกน ทกฝายทเกยวของจงควรเขารวมในกระบวนการนตงแตเรม จนกระทงถงการตดตามและประเมนผล เพอใหเกดความเขาใจ, การรบร, การเรยนร, การปรบเปลยนโครงการรวมกน ซงจะเปนประโยชนตอทกฝาย

นรนทรชย พฒนพงศา (2547) ใหความหมายของการมสวนรวมวา เปนการเปดโอกาสใหผปฎตงานหรอผทเกยวของมสวนแบงในอำานาจการจดสนใจในระดบตางๆ ของการดำาเนนงานในหนวยงาน เปนผลใหเกดสงทตกลงใจรวมกน

ถวลวด บรกล (2548) กลาววา การมสวนรวมจะตองเปนกระบวนการดำาเนนการอยางแขงขน ซงหมายถง บคคลหรอกลมทมสวนรวมไดเปนผมความคดรเรมและไดมงใชความพยายาม ตลอดจนความเปนตวของตวเอง ทจะดำาเนนการตามทรเรมนน และการมสวนรวมคอ การทไดมการจดการทจะใชความพยายาม ทจะเพมความสามารถทจะควบคมทรพยากรและระเบยบในสถาบนตางๆ ในสภาพสงคมนนๆ โดยกลมทดำาเนนการและความเคลอนไหวทจะดำาเนนการนไมถกควบคมโดยทรพยากรและระเบยบตางๆ

วนชย วฒนศกด (2549) การทำางานแบบมสวนรวมนน ไมวาจะเปนระดบครอบครว ระดบโรงเรยน ระดบชมชน ระดบองคกร หรอระดบประเทศนน มความสำาคญอยางยงในกระบวนทศนปจจบน เพราะจะชวยใหผมสวนรวมเกดความรสกความเปนเจาของ (Ownership) และจะทำาใหผมสวนรวม หรอผทมสวนไดสวนเสยนนยนยอมปฏบตตาม Compliance) และรวมถงตกลงยอมรบ (Commitment) ไดอยางสมครใจ, เตมใจและสบายใจ

นรนดร จงวฒเวศน (2550) กลาววาการมสวนรวม หมายถง การเขาไปเกยวของ (Involvement) ทางความคด, จตใจ, อารมณและทางกาย การมสวนรวมมความหมายมากกวาการเปนสวนหนง (Sense and belonging) การมสวนรวมมความหมายทงในเชงปรมาณและคณภาพ (Quantitative and qualitative) การมสวนรวมครอบคลมทงมตดานความสามารถ เวลา และโอกาสทจะมสวนรวม การมสวนรวมเปนการกระทำา (Action) จงมทงผกระทำา (The actor) ผถกกระทำาหรอผรบผล (The recipient) และสาธารณชน (The public) ผเปนบรบทของการกระทำา

มธรดา ศรรตน (2554) กลาววา การมสวนรวม หมายถง กระบวนการทบคคลไดมสวนเกยวของในการปฏบตงานทงดานการแสดงความคดเหน การตดสนใจ ความรบผดชอบ การวางแผนปฏบตงาน ตลอดจนการประเมนผล โดยใชความคดสรางสรรคและความเชยวชาญในการปฏบตงานเพอใหบรรลวตถประสงคหรอแกไขปญหาตางๆ ทอาจเกดจากการบรหารงานในองคการ

คนงนจ อนโรจน (2548) ใหแนวคดวา การสรางความตระหนกในการพฒนาในเรองใดกตามนน ยงใหผทเกยวของเขามามสวนรวมมากเทาใด โอกาสความสำาเรจกจะสงขนตามไปดวย แตเปนไปไมไดทองคกรขนาดใหญจะนำาบคลากรทงหมดเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาองคกร แตการนำาผบรหารระดบกลางเขามามสวนรวมไมใชเรองยาก (คนกลมนจะเปนตวแทนของเราไปสรางการมสวนรวมในระดบปฏบตการตอไป) การสรางความตระหนกรตองเรมจากการใหขอมลทเปนจรงขององคกร (นำาเขาเขามารวม SWOT องคกร) ทกคนตองรวมรบรปญหาขององคกรทกคนรวมกนวเคราะหสาเหตของปญหาและหาแนวทางแกไขรวมกน รวมสรางแผนยทธศาสตร (strategic partner) รวมกนหาวาตวชวดสความสำาเรจรวมกน (Key Performance Indicator—KPI) เราจะทำาอยางไร และ

ตดตามประเมนอยางไร การมสวนรวมเปนกรนำาเขาเขามาเพอเปนสวนหนงขององคกร สรางความรสกเปนเจาขององคกร และรวมกนทจะนำาพาองคกรสเปาหมายรวมกน นนคอตองรวมใจคนขององคกรใหเปนหนงเดยวใหได (engagement) การมสวนรวมจงเปนเองทมความสำาคญยง

Batten (อางถงใน พชร พงษศร, 2541) สรปแนวคดเกยวกบการมสวนรวมวาตองการใหประชาชนมสวนรวมในกจกรรมตางๆ โดยถอเสมอนวาเปนแบบฝกหดในการพฒนาคน ใหตองใชความคด ตดสนใจ วางแผน และดำาเนนการเองอยเสมอ ซงจะเปนหนทางทำาใหสมองของคนเกดการพฒนา รวมทงตองยดหลกตอไปนเพอใหเกดประสทธภาพมากยงขน ไดแก 1) หลกการชวยตนเอง 2) หลกการใหประชาชนมสวนรวม และ 3) หลกประชาธปไตยในการดำาเนนงาน

Richardson Ann (1983) ใหความหมายของการมสวนรวมไววา การทผนำาอนญาตใหผตามจำานวนมากทสดทจะมากได เขามามสวนรวมในการตดสนใจมากทสด เปนตนวา การยอมใหผตามหรอผใตบงคบบญชาไดเขามามสวนรวมในการกำาหนดนโยบาย และแมกระทงเลอกตงผนำาหรอผบงคบบญชาดวย

Koontz & other (1986) กลาววา การใหมสวนรวมเปนเทคนคอยางหนงทผบรหารตองการใหไดรบการสนบสนนทเขมแขง อนมผลมาจากการวจยและทฤษฎการสรางแรงจงใจทตระหนกถงประโยชนของการมสวนรวม และการสรางการยอมรบนบถอ

Putti J.M. (1987) กลาววา การมสวนรวมเปนพนฐานของกจกรรมทกกจกรรม กระบวนการตดสนใจของกลมจะเกดการมสวนรวมของสมาชกทกคนในกลม ซงปจจยสำาคญของการมสวนรวมม 4 ประการ คอ

1) เปนความพยายามทเกยวของทางดานจตใจและความรสก

2) เปนการกระตนใหเกดความรวมมอ 3) เปนการใหบคคลรบผดชอบตอการปฏบตงาน 4) เปนการพฒนาการมสวนรวม ซงคำานงถงความ

สมดล การมสวนรวมทแทจรงกบการมสวนรวมมากเกนไปDavis & Newstrom (1989) ใหความหมายของการม

สวนรวมไววา การมสวนรวมเปนเรองของความเกยวของทางดานจตใจ และความรสกนกคดของแตละคน ทมตอกจกรรมใดกจกรรมหนงของกลม หรอเปนแรงกระตนทชวยทำาใหมความสำาเรจ ซงเปนเปาหมายของกลม หรอเปนความรบผดชอบตอกจกรรมรวมกนดวยการเขาไปเกยวของ (Involvement) ชวยเหลอ (Contribution) และรวมรบผดชอบ (Responsibility)

ดงนนการมสวนรวมจงหมายถง การทกลมบคคลมสวนรวมในทกขนตอน ตงแตเรมตน ทงทางรางกาย จตใจและอารมณ ไมวาจะเปนปจเจกบคคลหรอกลมคน รวมคด รวมมอ รวมปฏบต รวมแรง รวมใจ และรวมรบผดชอบ เพอใหเกดการดำาเนนการพฒนา และการเปลยนแปลง เปนเทคนคอยางหนง ทผบรหารตองการ เพราะเมอบคคลไดเขามามสวนรวมแลว จะไมคอยเกดการตอตาน รวมทงชวยลดความขดแยงและความเครยดจากการทำางาน ทำาใหบคคลไดรวมเขามามสวนรวมแลวจะไมคอยเกดการตอตาน รวมทงชวยลดคงวามขดแยงและความเครยดจากการทำางาน ทำาใหบคคลไดรวมกนพจารณาแกไขปญหาทเกดขนจากการ

ทำางาน บคคลจะรสกพงพอใจในผลงานทเกดขน และเกดความรสกมคณคาในตนเอง เกดความมงมนในการสรางความสำาเรจใหกบองคกร เกดความรสกเปนเจาของและผกพนกบองคกร เพอนำาไปสเปาหมายขององคกร และสามารถบรรลผลสำาเรจตามเปาหมายทกำาหนดไว

2.2 ความสำาคญของการมสวนรวม ความสำาคญของการมสวนรวมมนกวชาการไดกลาวถงความ

สำาคญของการมสวนรวมไวดงนอดศร วงศคงเดช (2539) กลาววา ประโยชนของการม

สวนรวม ชมชนไดประโยชนในการมสวนรวมกจกรรมการพฒนาสขภาพดงน

1) ชมชนตระหนกในปญหาของตนเอง และตระหนกทจะมสวนรวมในการพฒนาหรอแกปญหาของตนเอง

2) ชมชนมโอกาสใชความสามารถของตนเองทมอยในรปของความคด การตดสนใจและการกระทำาไดอยางเตมท

3) เปนการระดมทรพยากรมนษยมาใชใหเกดประโยชนสงสดชมชน

4) ชมชนจะมความรสกในความเปนเจาของ ทำาใหการพฒนามความมงคงถาวรและประหยด

5) เปนกระบวนการพฒนาความสามารถ และพลงชมชนในการพงตนเอง

6) เปนการสงเสรมระบอบประชาธปไตย7) ชมชนรบผดชอบและมอำานาจสงสดในการพฒนา

ชมชนตนเอง8) เปนการแสดงออกถงความเคารพ นบถอ เชอใจไว

วางใจ รกและศรทธาในชมชนวามความรความสามารถ

ปารชาต วลยเสถยร และคณะ (2543) กลาววา การมสวนรวมของประชาชนมความสำาคญดงน

1) การมสวนรวมของประชาชนเปนสทธพนฐานอนชอบธรรมของคนทกคนทตองเคารพใหการยอมรบ และยกยอง โดยการใหประชาชนเขามามสวนรวมในการแสดงออกเกยวกบการปรบปรงวถชวตของเขา

2) งานพฒนาเปนงานทตองเกยวของกบประชาชนเปนจำานวนมาก จำาเปนตองใหคนหมมากเหลานมสทธมเสยงในการแสดงออก

3) กลยทธทงหลายในการพฒนาทผานมา ยงไมสามารถสงผลถงกลมประชาชนผดอยโอกาสและยากจน และในทางตรงกนขามกลบสงผลใหกลมคนผไดเปรยบมโอกาสมากขน จงจำาเปนตองปรบกลยทธในการพฒนาใหม โดยใหประชาชนเขามามสวนรวมในการวางแผนมากขน

4) ประสบการณทผานมาพบวา มโครงการจำานวนไมนอยทประสบความสำาเรจ โดยอาศยวธใหประชาชนมสวนรวมในรปของการวมกลม และจดตงองคกรประชาชน ในขณะเดยวกน มตวอยางของโครงการการทลมเหลวจำานวนมาก อนเนองจากไมเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม

5) การมสวนรวมของประชาชน เปนเรองของการปฏบตการเปนกลม หรอของกลม (Group action) อนเปนผลมาจากความรสกผกพนของสมาชกแตละคนทเขามามสวนรวม เพอพทกษประโยชนของเขา และในขณะเดยวกนกไดประโยชนแกสวนรวมดวยการมสวนรวมจงเปนสงจำาเปน

6) การมสวนรวมของประชาชนเปนตวชวดของการพฒนาชมชน ยงประชาชนเขามามสวนรวมมากเทาไหร ยงแสดงวาประชาชนจะไดรบประโยชนจากการพฒนามากยงขน

7) ประชาชนยอมรดวาตนเองนนตองการอะไร มปญหาอะไร และอยากจะแกปญหาอยางไร ถาใหโอกาสแกประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนา ยอมชวยใหโครงการตางๆ สนองความตองการทแทจรงของประชาชนไดดกวา

8) การมสวนรวมของประชาชน ชวยใหการปฏบตการทางสงคม (Social action) เปนไปอยางสงบสนต กอใหเกดรปแบบการเปลยนแปลงทมระเบยบ เปนระบบ และเปนทยอมรบทกฝาย

9) เปนนโยบายของรฐในปจจบน ทใหทกโครงการทลงสชนบท ตองใหประชาชนมสวนรวมเพมขนตามปรชญาของการพฒนา

ณรงค ณ เชยงใหม (2545) กลาววา การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการดำาเนนงานมความสำาคญคอ

1) ประชาชนยอมรบในโครงการนน และเปนโครงการทตรงกบปญหาและความตองการของประชาชน

2) ประชาชนมความรสกผกพน รสกเปนเจาของมากขน

3) ลดความขดแยง การดำาเนนการโครงการจะราบรน ไดรบความรวมมอจากประชาชนมากขน

4) โครงการจะใหประโยชนตอชมชนมากขน และระดมทรพยากรในการพฒนา

5) ชวยพฒนาขดความสามารถของประชาชนสนธยา พลศร (2550) กลาวถงความสำาคญของการมสวน

รวมไวหลายประการดงน1) เปนสทธขนพนฐานของประชาชนทกำาหนดไวใน

รฐธรรมนญ เปนสทธมนษยชนทประชาชนมโอกาสเขามามสวนรวมในกระบวนการพฒนาทกระดบ

2) สอดคลองกบปรชญา แนวความคด และหลกการเรยนรรวมกนของชมชน

3) เปนเครองชวดความสำาเรจนโยบายของรฐบาลในเรองการกระจายอำานาจไปสประชาชนและทองถน

4) นำาไปสการพงตนเองของชมชน5) ทำาใหดำาเนนการพฒนาชมชนไดตรงกบคาม

ตองการทแทจรงของประชาชนและชมชน6) เปนการพฒนาศกยภาพบคคล กลมและองคกรใน

ชมชนใหมประสทธภาพ7) เปนการสรางความพงพอใจรวมกน มความชอบ

ธรรม เปนทยอมรบรวมกนภายในกลม ไมสรางความขดแยงใหเกดขนในชมชน

8) ทำาใหเกดความรก หวงแหน รบผดชอบ และเปนเจาของชมชน

9) เปนกระบวนการสำาคญในการสนบสนนสงเสรมการเรยนรรวมกนของชมชนใหประสบความสำาเรจ

10) ชวยแบงเบาภาระของรฐบาล เพราะเปนการพฒนาคนในชมชน โดยคนในชมชนและเพอคนในชมชนอยางแทจรง รฐบาลเปนเพยงผสนบสนนในบางสวนนน

สรปไดวา การมสวนรวมมความสำาคญอยางยงในการพฒนาคณภาพองคกร การมสวนรวมตองเกดจากความเตมใจ ความสมครใจ สามารถตดสนใจไดเอง การมสวนรวมจะชวยลดความขดแยง เกดความรสกผกพน รสกเปนเจาของมากขน จงจะทำาใหการพฒนาเกดความยงยน

2.3 ปจจยทมผลตอการมสวนรวม

ปจจยทมผลตอการมสวนรวมมนกวชาการไดกลาวถงปจจยทมผลตอการมสวนรวมไวดงน

พรทพย คำาพอ และคณะ (2544) ไดสรปสาระสำาคญของการมสวนรวมของประชาชนนน อยทการเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในกจกรรมตางๆ เชน การรเรม การวางแผน การตดสนใจ การรวมรบผดชอบ ตลอดจนการรวมประเมนผล มากนอยเพยงใดขนอยกบเรองของปจจยทสงผลตอการมสวนรวมดงน ความสำาเรจของการพฒนาแบบระดมความรวมมอ ขนอยกบปจจย 3 ประการคอ

1) การเขามามสวนรวมในการตดสนใจของประชาชนตงแตเรมตนวา มปญหา สาเหตการแกไขปญหา ดานการคดวาจะทำาโครงการอะไรทเปนประโยชนตอประชาชน โดยใชประโยชนจากแรงงาน ทรพยากรทองถนอยางเตมท

2) การผสมผสานแผนงานและโครงการของสวนราชการ ดวยการพฒนาความรทกษะ ความสามารถดานประชาชนและคณภาพของเจาหนาท เพอแกไขปญหาเดอดรอน สนองผลประโยชนไดถกตองตามเวลาและสถานท

3) การสรางองคกรทองถน กลไกการประสานงาน งบประมาณ ปจจยดำาเนนงานทงภาครฐและเอกชน ตามความตองการอนจำาเปนของประชาชน

สำาหรบปจจยทผลกดนการมสวนรวมของประชาชนม 4 ปจจยคอ

1) ปจจยภายในตวบคคล เปนแรงผลกดนหรอจงใจทเกดขนในตวบคคล

2) ปจจยสภาพแวดลอม ไดแก สภาพแวดลอมทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม และการเมอง

3) ปจจยผลกดนจากบคคลอน

4) รางวลตอบแทน คอ ประชาชนเขารวมกจกรรมพฒนา โดยหวงประโยชนตอบ แทน

Cohen Uphoff, and Goldsmith (1979) (อางถงในประภสสร เตชะประเสรฐวทยา, 2544) กลาวถงสงทมผลตอการเขามามสวนรวมวา คณสมบตหรอภมหลงของแตละบคคลอาจจะเปนตวแปรสำาคญตอการใหความรวมมอรวมใจ หรอการเขามามสวนรวมในงานพฒนา ไดแก

1) อายและเพศ2) สถานภาพของครอบครว3) ระดบการศกษา4) ชนทางสงคม5) อาชพ6) ระดบของรายได และทมาของรายได7) ระยะเวลาของการอยอาศยในชมชนนน8) ชนดของโครงการและกจกรรม9) การเปนผเชาทดนหรอมสถานภาพเปนลกจาง

William W.Reeder (1998 อางองถงใน สรวรรณ เดชวถ, 2544) ไดสรปปจจยทมผลตอการมสวนรวมของบคคลไว 11 ประการ ดงน

1) การปฏบตตนใหสอดคลองตามความเชอพนฐาน กลาวคอ บคคลและกลมบคคลดเหมอนจะเลอกวธปฏบตซงสอดคลองและคลายคลงกบความเชอพนฐานของตวเอง

2) มาตรฐานคณคาบคคล และกลมบคคลดเหมอนจะปฏบตในลกษณะทสอดคลองกบมาตรฐานคณคาของตวเอง

3) เปาหมายบคคล และกลมบคคล ดเหมอนจะสงเสรม ปองกนและรกษาเปาหมายของตวเอง

4) ประสบการณทผดปกตธรรมดา พฤตกรรมของบคคลบางครงมาจากประสบการณทผดปกตธรรมดา

5) บคคลและกลมบคคลจะประพฤตตามแบบทตนคาดหมายวาจะตองประพฤตในสถานการณเชนนน ทงยงชอบปฏบตตอผอนในลกษณะทตนคาดหวงจากผอนดวย

6) การบบบงคบ บคคลและกลมบคคลมกจะทำาในสงตางๆ ดวยความรสกวาตนเองตองกระทำาเชนนน

7) การมองแตตวเอง บคคลและกลมบคคลมกจะทำาในสงตางๆ ซงคดวาตนเองตองกระทำาเชนนน

8) นสยและประเพณ บคคลและกลมบคคลมกจะทำาในสงตางๆ ซงมนสยชอบกระทำา เมออยในสถานการณนนๆ

9) โอกาส บคคลและกลมบคคลจะมามสวนรวมในรปแบบการปฏบตงานของสงคม โดยเฉพาะในทางทเกยวของกบจำานวนและชนดของโอกาส ซงโครงสรางของสงคมเอออำานวยใหเขามามสวนรวมในการกระทำาเชนนน

10) ความสามารถ บคคลและกลมบคคลมกจะเขารวมในกจกรรมบางอยาง ทคนเหนวาสามารถทำาในสงทตองการใหเขาทำาสถานการณเชนนน

11) การสนบสนน บคคลและกลมบคคล มกจะเรมปฏบตเมอเขารสกวาไดรบการสนบสนนทด

2.4 กระบวนการหรอขนตอนการมสวนรวมกระบวนการหรอขนตอนการมสวนรวมมนกวชาการไดกลาวถง

กระบวนการหรอขนตอนการมสวนรวมไวดงนประภสสร เตชะประเสรฐวทยา (2544) ไดนำาแนวคดของไพ

รตน เตชะรนทร มาสรปถงการมสวนรวมวา บคคล กลมคน ชมรม สมาคม มลนธ และองคกรอาสาสมครตางๆ ควรมสวนรวมเพอใหบรรลตามวตถประสงคและนโยบายการพฒนาในเรองตอไปน

1) รวมทำาการศกษาคนควาปญหา และสาเหตของปญหาทเกดขนในชมชน ตลอดจนความตองการของชมชน

2) รวมคด และสรางรปแบบ และวธการพฒนา เพอแกไขและลดปญหาของชมชนหรอเพอสรางสรรคสงใหมทเปนประโยชนตอชมชน หรอสนองความตองการของชมชน

3) รวมวางนโยบาย หรอแผนงาน หรอโครงการ หรอกจกรรม เพอขจดปญหาและแกไขปญหาและสนองความตองการของชมชน

4) รวมตดสนใจการใชทรพยากรทมจำากดใหเปนประโยชนตอสวนรวม

5) รวมจด หรอปรบปรงระบบบรหารงานพฒนาใหมประสทธภาพและประสทธผล

6) รวมการลงทนในกจกรรมโครงการของชมชนตามขดความสามารถของตนเองและของหนวยงาน

7) รวมปฏบตตามนโยบาย แผนงาน โครงการ และกจกรรมใหบรรลตามเปาหมายทวางไว

8) รวมควบคม ตดตาม ประเมนผล และรวมบำารงรกษาโครงการและกจกรรมทไดทำาไวทงเอกชนและรฐบาลใหใชประโยชนไดตลอดไป

อคน รพพฒน (2547) ไดเสนอขนตอนการมสวนรวมออกเปน 4 ขนตอน คอ

ขนท 1 การมสวนรวมในการกำาหนดปญหา สาเหตของปญหา ตลอดจนแนวทางแกไข

ขนท 2 การมสวนรวมในการตดสนใจเลอกแนวทาง และวางแผนพฒนา

ขนท 3 การมสวนรวมในการปฏบตงานในกจกรรมการพฒนาตามแผน

ขนท 4 การมสวนรวมในการประเมนผลงานกจกรรมพฒนา

นรนดร จงวฒเวศย (2550) กลาววาการมสวนรวมประมวลไดเปน 3 สวนคอ

1) สวนของการวางแผนพฒนา จะเรมตนตงแตชมชนเขามามสวนรวมในการคนหาปญหา และสาเหตของปญหา การกำาหนดนโยบาย และวตถประสงคในการแกปญหา และพฒนาการศกษาชมชน มสวนรวมในการตดสนใจ กำาหนดความตองการของชมชน จดลำาดบความสำาคญของความตองการนนๆ ตลอดจนการกำาหนดพธการ และแนวทางการดำาเนนงาน และกำาหนดทรพยากร และแหลงทรพยากรทจะนำาไปสนบสนนการจดและพฒนากจกรรมตางๆ

2) สวนของการจดและดำาเนนการตามแผนงานโครงการ เปนสวนทประชาชนเขาทำาประโยชนในโครงการ โดยการรวมมอชวยเหลอดานทนทรพย วสดอปกรณ และแรงงาน หรอโดยการบรหาร และประสานงาน ตลอดจนการดำาเนนการขอความชวยเหลอจากภายนอก เปนตน

3) สวนของการประเมนผลโครงการ เปนสวนทชมชนเขามามสวนรวมในการประเมนวาโครงการพฒนาทดำาเนนการนน บรรลตามวตถประสงคหรอไม การตดตามประเมนผลนอาจเปนการประเมนความกาวหนาหรอผลสรปรวมทงโครงการ

Fornaroff (1980) กลาววากระบวนการมสวนรวมนนประกอบดวย

1) การวางแผน ซงรวมถงการตดสนใจในการกำาหนดเปาหมาย กลวธ ทรพยากรทตองใช ตลอดจนการตดตามประเมนผล

2) การดำาเนนงาน3) การใชบรการจากโครงการ4) การมสวนรวมในการรบผลประโยชน

Cohen, J.M. & Uphoff, N.T. (1986) ไดจำาแนกชนดของการมสวนรวมเอาไว 4 ประเภท ไดแก

1) การมสวนรวมของชมชนในกระบวนการตดสนใจ (Decision making) ในกระบวนการตดสนใจนน ประการแรกทสดทจะตองกระทำาคอ การกำาหนดความตองการและการจดลำาดบความสำาคญ ตอจากนนเลอกนโยบายและประชากรทเกยวของ การตดสนใจนเปนกระบวนการอยางตอเนองทตองดำาเนนไปเรอยๆ ตงแตการตดสนใจชวงเรมตน การตดสนใจชวงดำาเนนการวางแผน และการตดสนใจชวงการปฏบตตามแผนทวางไว

2) การมสวนรวมของชมชนในการดำาเนนโครงการ (Implementation) ในสวนทเปนองคประกอบของการดำาเนนโครงการนน จะไดมาจากคำาถามทวา ใครจะทำาประโยชนใหแกโครงการไดบาง และจำาทำาประโยชนดวยวธใด เชน การชวยเหลอดานทรพยากรการบรหารงานและงบประมาณ และการขอความชวยเหลอ

3) การมสวนรวมของชมชนในการรบผลประโยชน อนเกดจากโครงการนนๆ (Benefits) ในสวนทเกยวกบผลประโยชนนน นอกจากความสำาคญของผลประโยชนเชงปรมาณและเชงคณภาพแลว ยงตองพจารณาการกระจายผลประโยชนทางบวก และผลทเกดขนทางลบทเปนผลเสยของโครงการ ซงเปนประโยชนและเปนโทษตอบคคลในสงคมดวย

4) การมสวนรวมของชมชนในการประเมนผลโครงการ (Evaluation) การมสวนรวมในการประเมนผลนน สงทสำาคญทตองสงเกต คอ ความคดเหน (Views) ความชอบ (Preferences) และความคาดหวง (Expectations) ซงมอทธพลสามารถเปลยนพฤตกรรมของบคคลในกลมตางๆ ได

กองบรการการศกษาไดแยกจากกองแผนงานโดยดำาเนนการขออนมตโครงการจดตง กองบรการการศกษาไวในแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ระยะท 6 (พ.ศ. 2530 – พ.ศ. 2534) และทบวงมหาวทยาลยไดอนมตการจดตงกองบรการการศกษา ตามหนงสอ ท ทม 0202/2445 ลงวนท 14 สงหาคม 2533 และลงในราชกจจานเบกษา เลมท 108 ตอนท 145 วนท 20 สงหาคม 2534 ปจจบน กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง ตงอยทอาคารวทยบรการและบรหาร ชน 5 โดยแบงงานภายในเปน 4 งาน คอ

1. งานธรการ2. งานพฒนาหลกสตรและการสอน3. งานสงเสรมวจยและตำารา4. งานธรการ

วตถประสงคของการจดตงกองบรการการศกษา1. เพอเปนหนวยงานสนบสนนการดำาเนนงานเพอพฒนา

วชาการของมหาวทยาลยและทำาหนาทเปนหนวยเลขานการของฝายวชาการ

2. เพอสรางความเปนเอกภาพในการบรหารและพฒนางานวชาการของมหาวทยาลย

3. เพอเปนหนวยงานทเปนศนยกลางตดตอและประสานงานวชาการกบหนวยงานภายในมหาวทยาลยและแสวงหาความรวมมอประสานงานกบ หนวยงานภายนอกทงภายในประเทศและตางประเทศ

4. เพอเปนแหลงขอมล ขอสนเทศ เกยวกบการสงเสรมและพฒนาวชาการเปนหนวยอำานวยการจดกจกรรมเพอการสงเสรมและพฒนาวชาการของมหาวทยาลย

5. เพอสงเสรมใหเกดการพฒนาทางวชาการในดานตาง ๆ เชน การศกษาวจยชนสง การพฒนาการเรยนการสอน การพฒนาตำาราและสอการสอนรวมทงการบรหารโครงการทางวชาการทมหาวทยาลยรเรมขน อนง กองบรการการศกษากอตงมาตงแตป พ.ศ. 2534 ภาระหนาททไดรบมอบหมายมการปรบเปลยนไปจากเมอแรกกอตง ดงนน วตถประสงคของกองบรการการศกษาในปจจบนจงแตกตางไปจากเดม โดยไดปรบใหสอดคลองกบภาระหนาทใหม ดงน

1) เพอเปนศนยกลางงานบรการทางวชาการของมหาวทยาลย การพฒนาหลกสตร การพฒนาอาจารย การสงเสรมวจยและตำารา การสนบสนนการจดการเรยนการสอนปรญญาตรสวนภมภาค

2) เพอเปนศนยกลางการจดการอบรม การสอน สงเสรมและสนบสนนการวจยตามนโยบาย และปรชญาการศกษาของมหาวทยาลยรามคำาแหง

3) เพอเปนศนยกลางในการจดการสนบสนนสงเสรมประสทธภาพการสอนของอาจารย และการเรยนของนกศกษา ตลอดจนสงเสรมใหบรการทางวชาการ

4) เพอเปนศนยกลางการสนบสนนการจดทำาเอกสารคำาสอน เอกสารประกอบการสอนตาง ๆ ของคณาจารย ตลอดจนอปกรณการศกษาอนของมหาวทยาลย

5) เพอจดทำาโครงการและดำาเนนการกจกรรมดานการ

ทำานบำารงศลปวฒนธรรมและปลกฝงใหบคลากรตระหนกถงคณคาของวฒนธรรมไทย

บทบาทภาระหนาทและความรบผดชอบกองบรการการศกษา มภารกจหลกในการดำาเนนงานเพอสงเสรม

และพฒนางานวชาการใหมคณภาพ เพอรกษาไวซงมาตรฐานการจดการศกษาระดบอดมศกษา โดยมหนาทความรบผดชอบ ดงตอไปน

1. ตรวจสอบหลกสตร ระดบปรญญาตร ระดบปรญญาโท และระดบปรญญาเอก เพอใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบปรญญาตร และระดบบณฑตศกษาของสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และตามนโยบายของมหาวทยาลยกอนการเสนอขออนมต ทปม. และสภามหาวทยาลย

2. รบผดชอบดำาเนนการเสนอขออนมตเปดหลกสตรใหมและปรบปรงหลกสตรตลอดจนแจงใหสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษารบทราบการใหความเหนชอบอนมตหลกสตรของมหาวทยาลย เพอแจง ก.พ. รบรองคณวฒการศกษาตอไป

3. มหนาทเผยแพรความรดานการเรยนการสอนใหกบคณาจารยในรปของการจดประชมการสมมนาและฝกอบรม เพอเพมพนความร และประสบการณในเทคนค การสอน การเขยนตำารา การเขยนขอสอบ และการผลตสอการสอน

4. รบผดชอบในการสงเสรมสนบสนนการเรยนการสอนในรปแบบตาง ๆ การ จดการเรยนการสอนทางไกลการจดการเรยนการสอนสวนภมภาคในระดบปรญญาตร และการพฒนาสอการสอนทางการศกษา

5. ประสานงานกบคณะกรรมการการอดมศกษาในการจดสรรทนโครงการเครอขาย เชงกลยทธเพอการผลตและพฒนาอาจารยในสถาบนอดมศกษา เพอศกษาตอระดบปรญญาโท - เอก และจดการประชมทางวชาการระดบชาต และระดบนานาชาตทงในประเทศและตางประเทศ

6. ปฏบตงานรวมกนและสนบสนนการปฏบตงานของงานอน ๆ ทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

นโยบายของกองบรการการศกษา1. ดานการจดการการศกษา

1) เปนหนวยงานกลางงานดานหลกสตรของมหาวทยาลย เพอรกษามาตรฐานทางวชาการของหลกสตรใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) และมหาวทยาลยกำาหนด ตลอดจนเปนแหลงขอมลกลางดานหลกสตรทกระดบของมหาวทยาลย

2) เปนหนวยงานในการสนบสนนและสงเสรมใหคณาจารยเพมพนความรความสามารถทงในดานการเพมคณวฒ เพมพนทกษะในการปฏบตงานดาน การสอน การเขยนตำารา การวดและประเมนผล

3) เปนศนยกลางในการจดการเรยนการสอนสำาหรบนกศกษาปรญญาตร สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต

4) เปนศนยกลางการสนบสนนการจดทำาเอกสารตำาราและสอการสอนของคณาจารย

2. ดานการบรหารจดการ1) พฒนาการบรหารการจดการและการบรการใหม

ประสทธภาพทนสมยตามหลกธรรมาภบาล2) พฒนาระบบฐานขอมลสารสนเทศเพอการบรหาร

จดการและการบรการ 3) พฒนาระบบงบประมาณเขาสระบบงบประมาณแบบ

มงเนนผลงาน ดานการทำานบำารงศลปวฒนธรรม สงเสรมการอนรกษและทำานบำารงศลปวฒนธรรมและประเพณอนดงาม ของชาตใหดำารงอย โดยจดใหมระบบประกนคณภาพการศกษาของกองบรการการศกษาตามปรชญา ปณธาน วตถประสงค และพนธกจ ดงน

ปรชญา มงบรการวชาการ สมาตรฐานสากลปณธาน ประทบใจ ถกตอง ทนสมย

วสยทศน แหลงบรการวชาการ เพอเปนฐานการพฒนา

พนธกจ มงมนบรการวชาการ สรางเสรมการศกษาเพอมวลชน โดย

1) พฒนาระบบบรหารการจดการใหมคณภาพและประสทธภาพ ได มาตรฐานตามหลกธรรมาภบาล โปรงใสและตรวจสอบได

2) พฒนาหลกสตรใหไดมาตรฐานตามเกณฑทสำานกงานคณะกรรมการ การ อดมศกษากำาหนด และตามนโยบายของมหาวทยาลย

3) พฒนาอาจารยใหมคณวฒสงขนและมประสทธภาพในดานการสอน

4) พฒนาตำาราและสอการสอนใหมคณภาพ

5) จดการเรยนการสอนในระดบปรญญาตรใหครอบคลมทกภมภาคของ ประเทศตามนโยบายของมหาวทยาลย

6) สงเสรมทำานบำารงศลปวฒนธรรมและสงแวดลอม

โครงสรางสวนราชการและการบรหารกองบรการการศกษา ไดมงเนนภาระหนาททจะตองดำาเนนงานให

เปนไปตามวตถประสงค และนโยบายของมหาวทยาลย ประกอบดวย 4 งาน ไดแก

4.1. งานธรการ มหนาทรบผดชอบเกยวกบงานธรการ ใหบรการดาน

ธรการ กบหนวยงานในสงกดกองบรการการศกษา ประกอบดวย งานสารบรรณ งานการเจาหนาท งานการเงนงบประมาณ การบญชและพสด การพมพและผลตเอกสาร เพอสนบสนนการปฏบตงานในหนวยงานตางๆ ภายในกอง และจากการประชมสภามหาวทยาลยรามคำาแหง ครงท 4 วาระท 4.4 เมอวนท 10 มนาคม 2548 อนมตในหลกการใหแบงสวนราชการเพมเตมและตามมต ทปม.วาระท 3.2 ครงท 38/2549 เมอวนท 11 ตลาคม 2549 ใหกองบรการการศกษาปรบปรงและเพมเตมหนวยงานธรการ เปน 6 หนวย คอ

1. หนวยสารบรรณและการเจาหนาท2. หนวยงานพมพและผลตเอกสาร3. หนวยวเคราะหแผนและงบประมาณ4. หนวยวจยสถาบนและสารสนเทศ5. หนวยแผนและพฒนาคณภาพงาน6. หนวยประเมนคณภาพงาน

4.2. งานพฒนาหลกสตร และการสอน

งานพฒนาหลกสตรและการสอน มฐานะเปนหนวยมาตรฐานกลางดานหลกสตรของมหาวทยาลย มหนาทตรวจสอบหลกสตรและประสานงานเพอรกษามาตรฐานทางวชาการของหลกสตรใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานท สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สกอ. และมหาวทยาลยกำาหนดตลอดจนเปนแหลงขอมลกลางดานหลกสตรของมหาวทยาลย งานพฒนาหลกสตรและการสอน แบงออกเปน 2 หนวย คอ

1. หนวยมาตรฐานหลกสตรระดบปรญญาตรและระดบบณฑตศกษาในสวนกลางและสาขาวทยบรการ ทำาหนาท ตรวจสอบหลกสตรใหไดมาตรฐานตามเกณฑของ สกอ.และของมหาวทยาลยรามคำาแหง ใหคำาปรกษาและขอเสนอแนะแกคณาจารยในการจดทำาหลกสตรของมหาวทยาลย

2. หนวยประสานงานดานเอกสารหลกสตร ทำาหนาท ตดตามขนตอนกระบวนการดำาเนนงานของทกหลกสตรสาขาวชาทงระดบปรญญาตร ระดบปรญญาโท และระดบปรญญาเอก วาขณะนกำาลงดำาเนนการอยในขนตอนใดเพอใหการดำาเนนงานเปนไปอยางตอเนอง

4.3 งานพฒนาอาจารยมหนาทรบผดชอบในการสงเสรมและพฒนาการจดการ

เรยนการสอนของมหาวทยาลย โดยมงเสรมสรางใหอาจารยมทกษะและทศนคตทดตอวชาชพ เพมพนความรความสามารถของอาจารยในดานทกษะการสอน การเขยนตำารา การวดและประเมนผลการสอน การผลตและการใชโสตทศนปกรณในการเรยนการสอนระบบเปด รวมถงประสานงานการจดการสอนทางไกลแกนกศกษา สาขาวทยบรการสวนภมภาคตลอดจนใหบรการวชาการดานอน ๆ เพอประโยชนในการนำาไปใชในการปรบปรงการเรยนการสอน งานพฒนาอาจารย แบงออกเปน 4 หนวย คอ

1. หนวยวเคราะหและประเมนผลขอมลทเกยวของกบการเรยนการสอน และประเมนผลในโครงการตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาการเรยนการสอนของมหาวทยาลย

2. หนวยบรการดานการสอนการพฒนาและฝกอบรม เปนศนยรวบรวมเอกสารทางวชาการและผลการศกษาวจยทเกยวของกบการพฒนาการเรยนการสอน เผยแพรขอมลทเกยวของกบการพฒนาอาจารยและการเรยนการสอนของมหาวทยาลย เชน วารสารรามคำาแหง จดประชมสมมนาและฝกอบรมเพอเพมพนประสบการณในดานเทคนคการสอน การเขยนขอสอบ การผลตสอการสอน การบรรยายผานสอการเรยนการสอนทางไกล

3. หนวยประสานงานการสอนทางไกล 4. หนวยวารสารรามคำาแหง

4.4. งานสงเสรมการวจยและตำารามหนาทรบผดชอบตดตอประสานงานตรวจสอบ ตดตาม

ผลคณภาพตำารา รางวลพฒนาตำารา และรางวลตำาราดเดน ตามระเบยบมหาวทยาลย ศกษาวเคราะหขอมลเกยวกบสอการเรยนการสอน การประเมนประสทธภาพตำาราและสอการสอน เพอนำาผลมาประกอบการพจารณาปรบปรงสอและรปแบบการเรยนการสอน และสงเสรมการเรยนการสอนสวนภมภาคระดบปรญญาตร

อนง ในปจจบนมหาวทยาลยไดมการจดตงสถาบนวจยและพฒนารบผดชอบโดยตรงเกยวกบงานวจยของมหาวทยาลย กอรปกบมหาวทยาลยมนโยบายใหกองบรการการศกษาดำาเนนการเกยวกบการเรยนการสอนภมภาค ระดบปรญญาตร ดงนนงานสงเสรมการวจยและตำารา จงแบงออกเปน 2 หนวย คอ

1. หนวยพฒนาสอการสอน 2. หนวยจดการเรยนการสอนระดบปรญญาตร สวน

ภมภาค

3. งานวจยทเกยวของมแกน (Meegan. 1989. p. 139A อางองใน ประชม บำารง

จตร. 2551. น.67) ไดศกษาการมสวนรวมในการวางแผน และการพฒนาคณภาพของครโรงเรยนคาทอลกในรฐวสคอนซน โดยมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางการเพมขนตอนของการมสวนรวมในการวางแผนและแนวความคดของบคลากรทเกยวกบคณภาพของโรงเรยนทความสมพนธกน องคประกอบทสำาคญทสดเกยวกบการวางแผนคอ หลกสตร และครใหญมทศนะเกยวกบการเปลยนแปลงคณภาพของโรงเรยนในแงบวกมากกวาครทวไป

ดวงแกว กอแกว (2543, น.17) ไดใหความหมายของการบรการงานแบบมสวนรวมไวดงน

1. การมสวนรวมในการแสดงความคดเหนดวยการทผบงคบบญชาไดขอความรวมมอจากผใตบงคบบญชาไดมสวนรวมในการกำาหนด นโยบาย เปาหมาย และวตถประสงคขององคการ มการเปดโอกาสใหผใตบงคบบญชามสวนรวมในการกำาหนดเปาหมาย

2. การกระจายอำานาจในการบรหาร ไดแก การใชคณะกรรมการ และกลมงานเฉพาะกจในการปฏบตงาน การใหอสระกบพนกงานในการดำาเนนงานทรบผดชอบ

3. การใหอำานาจในการตดสนใจ ไดแก การใหพนกงานมสทธในการตดสนใจในงานทรบผดชอบ โดยไมตองปรกษาผบงคบบญชา ผบรหารระดบสงใหการสนบสนนผบรหารทกคนในการใชการบรหารงานแบบมสวนรวม

4. การไววางใจซงกนและกนในองคการ ไดแก การมอบหมายใหตรงตามความรและความสามารถและมการมอบหมายใหพนกงานไดปฏบตงานใหมๆ

ธงชย สนตวงษ (2543, น.138) ไดใหความหมายไววา การบรหารแบบมสวนรวมคอ การทผบรหารหรอเจาของกจการ ใชวธการแบบเปดโอกาสใหผปฏบตงานไดมสวนรวมในการบรหารงานดานตางๆ เชน การใหมสวนรวมในการวางแผน ชวยเสนอแนะขอคดเหน เพอประกอบการตดสนใจของผบรหาร ตลอดจนการใหโอกาส และอสระกบบคลากรทจะตดสนใจทำางานเองภายใตเปาหมายและนโยบายทมอบหมายไวในองคการ

สายสนย ปวตนนท (2541, น.40) ไดกลาววา การมสวนรวมในการทำางาน หมายถง ความรวมมอจากบคคลหรอกลมคนทเหนพองตองกน รวมรบผดชอบ หรอเขารวมทำากจกรรมทเปนประโยชนตอองคการโดยรวม รวมวางแผน คดแกไข ปฏบต ตดตามผลและรวมรกษามาตรฐานทกลมกำาหนดขน ทงนเพอใหเกดการพฒนาตอองคกร และเพอบรรลเปาหมายทกำาหนด

วธดำาเนนการวจย

การวจยเรอง การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง โดยผวจยไดดำาเนนการเกยวกบประชากร เครองมอทใชในการวจย การวเคราะหขอมล การเกบรวบรวมขอมล ดงตอไปน

1. กรอบแนวความคด2. วธดำาเนนการวจย3. เครองมอทใชในการวจย4. การวเคราะหขอมล5. สถตทใชในการวจย

กรอบแนวความคด

ตวแปรตามการมสวนรวมในการทำางาน

ตวแปรอสระ1. เพศ2. อาย3. ระดบการศกษา4. ประเภทตำาแหนง5. ประสบการณในการทำางาน6. เงนเดอน/รายไดตอเดอน

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการวจย

วธดำาเนนการวจยการวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาการมสวนรวมของ

บคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง โดยผวจยไดใชระเบยบวธวจยเชงสำารวจ (Survey Research) ซงมวธดำาเนนการวจยดงตอไปน

เครองมอทใชในการวจยเครองมอทใชในการวจยครงน คณะผวจยไดใชแบบสอบถามเปน

เครองมอในการเกบขอมล แบงออกเปน 3 ตอนคอ

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามขอมลสถานภาพสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามเปนแบบเลอกตอบ (Check List)

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง จำาแนกเปน 5 ดาน คอ การวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา การวางแผน การดำาเนนงาน/กจกรรมจางๆ การตดตามและประเมนผล และการรบประโยชน เปนคำาถามปลายเปด (Close – Ended Questionnaires) ชนดมาตราสวนประเมนคา 5 ระดบ โดยมหลกเกณฑการใหคะแนน ดงน

คะแนน 5 หมายถง ระดบการมสวนรวม มากทสด คะแนน 4 หมายถง ระดบการมสวนรวม มาก คะแนน 3 หมายถง ระดบการมสวนรวม ปานกลาง คะแนน 2 หมายถง ระดบการมสวนรวม นอย คะแนน 1 หมายถง ระดบการมสวนรวม นอยทสด

ตอนท 3 เปนขอเสนอแนะของผตอบแบบสอบถาม

วธวเคราะหขอมลผวจยจะดำาเนนการแจกแจงแบบสอบถามทไดรบกลบคนมา ตรวจ

เลอกแบบสอบถามทสมบรณ มาทำาการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสำาเรจรปทางสถตสงคมศาสตร

สถตทใชในการวจย1. ขอมลปจจยสถานภาพสวนบคคล โดยสถตการวเคราะหดวย

การแจงคาความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage)

2. ขอมลตามวตถประสงค การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด โดยสถตการ

วเคราะหคาเฉลย (Mean : Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation : SD)

เกณฑในการแปลความหมายตามคาเฉลย (สมบรณ สรยวงศ และคณะ 2544, 134) ดงน

คะแนนเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง มสวนรวมมากทสด

คะแนนเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง มสวนรวมมาก คะแนนเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง มสวนรวมปาน

กลาง คะแนนเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง มสวนรวมนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง มสวนรวมนอย

ทสด3. ขอมลเกยวกบขอเสนอแนะของผตอบแบบสอบถาม

วตถประสงคขอ 2 โดยสถตการวเคราะหดวยการแจกแจงจำานวนคาความถ (Frequency) และ คารอยละ (Percentage)

บทท 4ผลการวเคราะหขอมล

จากการวจยเรอง การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง คณะผวจยไดเกบรวบรวมขอมลจากประชากรทใชในการศกษา ซงเปนบคลากร กองบรการการศกษา จำานวน 21 ชด และทำาการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรป SPSS และจดเรยงลำาดบการวเคราะหขอมลไดดงน

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยการแจกแจงความถ คารอยละ

ตอนท 2 ผลการศกษาการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหงตอนท 1 ขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถามตารางท 1 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามเพศ

เพศ จำานวน รอยละ1. ชาย2. หญง

714

33.366.7

รวม 21 100

จากตารางท 1 พบวาบคลากรสวนใหญเปนเพศหญง จำานวน 14 คน คดเปนรอยละ 66.7 และเปนเพศชาย จำานวน 7 คน คดเปนรอยละ 33.3

ตารางท 2 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามอายอาย จำานวน รอยละ

1. 21 – 30 ป2. 31 – 40 ป3. 41 – 50 ป4. 51 ปขนไป

-759

-33.323.842.9

รวม 21 100

จากตารางท 2 พบวาบคลากรสวนใหญอาย51 ปขนไป จำานวน 9 คน คดเปนรอยละ 42.9 รองลงมาอาย 31 – 40 ป จำานวน 7 คน คดเปนรอยละ 33.3 และอาย 41 – 50 ป จำานวน 5 คน คดเปนรอยละ 23.8

ตารางท 3 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จำานวน รอยละ1. ตำากวาปรญญาตร2. ปรญญาตร

14

4.819.0

3. ปรญญาโท4. ปรญญาเอก

16-

76.2-

รวม 21 100

จากตารางท 3 พบวาบคลากรสวนใหญจบการศกษาปรญญาโท จำานวน 16 คน คดเปนรอยละ 76.2 รองลงมาปรญญาตร จำานวน 4 คน คดเปนรอยละ 19.0 และตำากวาปรญญาตร จำานวน 1 คน คดเปนรอยละ 4.8 ตามลำาดบ

ตารางท 4 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามประเภทตำาแหนงงาน

ประเภทตำาแหนงงาน จำานวน รอยละ1. ขาราชการ2. พนกงานมหาวทยาลย3. ลกจางประจำา4. ลกจางงบรายได5. ลกจางชวคราวรายป

73137

33.314.34.814.333.3

รวม 21 100

จากตารางท 4 พบวาบคลากรสวนใหญเปนขาราชการและลกจางชวคราวรายปเทากน จำานวน 7 คน คดเปนรอยละ 33.3 รองลงมาเปนพนกงานมหาวทยาลยและลกจางงบรายไดเทากน จำานวน 3 คน คดเปนรอยละ 14.3 และลกจางประจำา จำานวน 1 คน คดเปนรอยละ 4.8 ตามลำาดบ

ตารางท 5 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามประเภทประสบการณในการทำางาน

ประสบการณในการทำางาน จำานวน รอยละ1. 5 ป หรอนอยกวา2. 6 – 10 ป3. 11 – 15 ป4. มากกวา 15 ป

353

10

14.323.814.347.6

รวม 21 100

จากตารางท 5 พบวา บคลากรสวนใหญมประสบการณในการทำางานมากกวา 15 ป จำานวน 10 คน คดเปนรอยละ 47.6 รองลงมามประสบการณในการทำางาน 6 – 10 ป จำานวน 5 คน คดเปนรอยละ 23.8 และ มประสบการณในการทำางาน 11 – 15 ป และ 5 ป หรอนอยกวา เทากน จำานวน 3 คน คดเปนรอยละ คดเปนรอยละ 14.3 ตามลำาดบ

ตารางท 6 จำานวน และรอยละของขอมลสวนบคคล จำาแนกตามประเภทเงนเดอน/รายไดตอเดอน

เงนเดอน/รายไดตอเดอน จำานวน รอยละ1. ตำากวา 15,000 บาท2. 15,001 – 30,000 บาท3. 30,001 – 45,000 บาท4. มากกวา 45,000 ขนไป

11433

14.866.714.314.3

รวม 21 100

จากตารางท 6 พบวา บคลากรสวนใหญมเงนเดอน/รายไดตอเดอน 15,001 – 30,000 บาท จำานวน 14 คน คดเปนรอยละ 23.8 รองลงมามเงนเดอน/ราไดตอเดอน 30,001 – 45,000 บาทและ มากกวา 45,000 บาทเทากน จำานวน 3 คน คดเปนรอยละ 14.3 และ มเงนเดอน/รายไดตอเดอน ตำากวา 15,000 บท จำานวน 1 คน คดเปนรอยละ คดเปนรอยละ 14.3 ตามลำาดบ

ตอนท 2 การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหงตาราง 7 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางาน ดานการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา

ขอความ Χ S.D. แปลความ

การวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา1. ทานมสวนรวมในการวเคราะหวสย

3.62

.81

.75

มสวนรวมมาก

ทศน พนธกจ และยทธศาสตรขององคกร2. ทานมสวนรวมในการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคขององคกร3. ทานมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและชแจงปญหาตางๆ ในการดำาเนนงาน4. ทานแนะนำาหรอใหคำาปรกษา เพอนำามาปรบปรงแกไขปญหาในการดำาเนนงาน

3.48

3.62

3.43

.87

.87

มสวนรวมปานกลาง

มสวนรวมมาก

มสวนรวมปานกลาง

รวม 3.54

.75

มสวนรวมมาก

จากตารางท 7 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางาน ดานการวเคราะหปญหาและ“สาเหตของปญหา โดยภาพรวมมสวนรวมมาก ” (x=3.54) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรมสวนรวมมากในการวเคราะหวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตรขององคกรและมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและชแจงปญหาตางๆ ในการดำาเนนงานเทากน (x=3.62) รองลงมา มสวนรวมปานกลางในการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคขององคกร (x=3.48) และมสวนรวมปานกลางในการใหคำาปรกษา เพอนำามาปรบปรงแกไขปญหาในการดำาเนนงาน (x=3.43) ตามลำาดบ

ตาราง 8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางาน ดานการวางแผน

ขอความ Χ S.D. แปลความ

การวางแผน1. ทานมสวนรวมในการวางแผนกลยทธขององคกร2. ทานมสวนรวมในการวางแผน กำาหนดรายละเอยดหรอวธการดำาเนนงานขององคกร3. ทานไดรวมวางแผนปรบปรงแกไขปญหา เพอตดตามผลการดำาเนนงาน4. ทานมสวนรวมในการจดทำาแผนปฏบตราชการขององคกร

3.52

3.48

3.38

3.57

.81

.98

.92

.93

มสวนรวมมากมสวนรวมปาน

กลาง

มสวนรวมปานกลาง

มสวนรวมมาก

รวม 3.49

.87

มสวนรวมปานกลาง

จากตารางท 8 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางาน ดานการวางแผน โดยภาพรวมม“ ”สวนรวมปานกลาง (x=3.49) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรม

สวนรวมมากในการจดทำาแผนปฏบตราชการขององคกร (x=3.57) รองลงมา มสวนรวมมากในการวางแผนกลยทธขององคกร (x=3.52) มสวนรวมปานกลางในการวางแผน กำาหนดรายละเอยดหรอวธการดำาเนนงานขององคกร (x=3.48) และมสวนรวมปานกลางในการวางแผนปรบปรงแกไขปญหา เพอตดตามผลการดำาเนนงาน (x=3.38) ตามลำาดบ

ตาราง 9 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางาน ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ

ขอความ Χ S.D. แปลความ

ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ1. ทานมสวนรวมในการตดโครงการ/กจกรมตางๆ ขององคกร2. ทานไดเขารวมโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร3. ทานไดดำาเนนงานตามแผนงานทวางไว4. ทานมสวนรวมในการปรบปรงกระบวนการทำางานใหดขน

3.95

4.10

3.95

3.86

.74

.77

.74

.79

มสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

รวม 3.96

.69

มสวนรวมมาก

จากตารางท 9 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางาน “ดานการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ โดยภาพรวมมสวนรวมมาก ” (x=3.96) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรมสวนรวมมากในการเขารวมโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร (x=4.10) รองลงมา มสวนรวมมากในการตดโครงการ/กจกรมตางๆ ขององคกร และดำาเนนงานตามแผนงานทวางไว (x=3.95) และมสวนรวมมากในการปรบปรงกระบวนการทำางานใหดขน (x=3.86) ตามลำาดบ

ตาราง 10 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางาน ดานการตดตามและประเมนผล

ขอความ Χ S.D. แปลความ

ดานการตดตามและประเมนผล1. ทานไดตดตามผลการดำาเนนงานขององคกรอยเสมอ2. ทานมสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร3. ทานมสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานองคกร และหากพบปญหา ทานจะนำาปญหานนไปปรบปรง4. ทานมสวนรวมในการตดตามผลการดำาเนนโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร

3.81

3.76

3.71

3.67

.60

.77

.78

.73

มสวนรวมมากมสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

รวม 3.74

.64

มสวนรวมมาก

จากตารางท 10 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางาน “ดานการตดตามและประเมนผล โดยภาพรวมมสวนรวมมาก ” (x=3.74) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรมสวนรวมมากในการตดตามผลการดำาเนนงานขององคกรอยเสมอ (x=3.81) รองลงมา มสวนรวมมากในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร (x=3.76) มสวนรวมมากในการประเมนผลการดำาเนนงานองคกร และหากพบปญหา ทานจะนำาปญหานนไปปรบปรง (x=3.71) และมสวนรวมมากในการตดตามผลการดำาเนนโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร (x=3.67) ตามลำาดบ

ตาราง 11 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางาน ดานการรบประโยชน

ขอความ Χ S.D. แปลความ

การรบประโยชน1. ทานไดรบประโยชนจากการนำาแผนการดำาเนนงานไปปฏบตใหเกดผลสำาเรจ2. ทานไดรบการฝกอบรมตามความ

3.76

3.81

.62

.75

.65

มสวนรวมมาก

มสวนรวมมาก

ตองการ เพอนำาความรและทกษะมาใชในการสรางผลงานทด3. ทานไดรบการถายทอดความร เพอนำาความรมาใชในการสรางผลงานทด4. การทำากจกรรมรวมกน ทำาใหทานมสมพนธภาพทดกบบคลากรในองคกร

3.67

3.86

.72มสวนรวม

มาก

มสวนรวมมาก

รวม 3.77

.59

มสวนรวมมาก

จากตารางท 11 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางาน ดานการรบ“ประโยชน ” โดยภาพรวมมสวนรวมมาก (x=3.77) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรมสวนรวมมากในการทำากจกรรมรวมกน ทำาใหมสมพนธภาพทดกบบคลากรในองคกร (x=3.86) รองลงมา ไดรบการฝกอบรมตามความตองการ เพอนำาความรและทกษะมาใชในการสรางผลงานทด (x=3.81) ไดรบประโยชนจากการนำาแผนการดำาเนนงานไปปฏบตใหเกดผลสำาเรจ (x=3.76)และทานไดรบการถายทอดความร เพอนำาความรมาใชในการสรางผลงานทด (x=3.67)

ตาราง 12 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานระดบการมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม

ขอความ Χ S.D. แปลความ

1. การวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา2. การวางแผน

3.54

3.49

3.9

.75

.87

.69

.64

.60

มสวนรวมมาก

มสวนรวม

3. การดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ4. การตดตามและประเมนผล5. การรบประโยชน

63.74

3.77

ปานกลางมสวนรวม

มากมสวนรวม

มากมสวนรวม

มาก

รวม 3.70

.61

มสวนรวมมาก

จากตารางท 12 พบวาบคลากรกองบรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง มสวนรวมในการทำางานในภาพรวมมสวนรวมมาก (x=3.70) เมอพจารณารายขอพบวาบคลากรมสวนรวมมากในการการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ (x=3.96) รองลงมา มสวนรวมมากในการการรบประโยชน (x=3.77) มสวนรวมมากในการการตดตามและประเมนผล (x=3.74) มสวนรวมมากในการการวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา x=3.54) และ มสวนรวมปานกลางในการวางแผน (x=3.49) ตามลำาดบ

บทท ๕สรปผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย1. การศกษาการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร กอง

บรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหง ในดานการวเคราะหปญหา การวางแผน การดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ การตดตามและประเมนผล และการรบประโยชน ปรากฏผลดงน

1.1 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามซงเปนบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง พบวา สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 66.7 มอาย 51 ปขนไป รอยละ 42.9 มระดบการศกษาปรญญาโท รอยละ 61.9 มประเภทตำาแหนงเปนขาราชการและลกจางชวคราวรายป เทากน รอยละ 33.3 มประสบการณในการทำางาน มากกวา 15 ป รอยละ 47.6 และมเงนเดอน/รายไดตอเดอน 15,001 – 30,000 บาท รอยละ 61.9

1.2 การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง ในแตละดานโดยรวมทกดานอยในระดบการมสวนรวมมาก (x=3.70) เมอพจารณาเปนรายขอการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร กองบรการการศกษาทง 5 ดาน จากลำาดบคาคะแนนเฉลยจากมากไปหานอย ปรากฏดงน

การดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆบคลากรมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม (x=3.96)

และเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา 1. บคลากรเขารวมโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร ม

คาเฉลยสงสดเทากบ (x=4.10) 2. บคลากรมสวนรวมในการปรบปรงกระบวนการทำางานให

ดขน มคาเฉลยตำาสด (x=3.86) การรบประโยชนบคลากรมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม (x=3.77)

และเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา 1. การทำากจกรรมรวมกน ทำาใหมสมพนธภาพทดกบ

บคลากรในองคกร มคาเฉลยสงสดเทากบ (x=3.86) 2. บคลากรไดรบการถายทอดความร เพอนำาความรมาใชใน

การสรางผลงานทด มคาเฉลยตำาสด (x=3.67)

การตดตามและประเมนผลบคลากรมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม (x=3.74)

และเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา 1. บคลากรไดตดตามผลการดำาเนนงานขององคกรอย

เสมอ มคาเฉลยสงสดเทากบ (x=3.81) 2. บคลากรมสวนรวมในการตดตามผลการดำาเนน

โครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร มคาเฉลยตำาสด (x=3.67) การวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหาบคลากรมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม (x=3.54)

และเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา 1. บคลากรมสวนรวมในการวเคราะหวสยทศน พนธกจ และ

ยทธศาสตรขององคกรและ มสวนรวมในการแสดงความคดเหนและชแจงปญหาตางๆ ในการดำาเนนงาน มคาเฉลยสงสดเทากบ (x=3.62)

2. บคลากรมสวนรวมในการแนะนำาหรอใหคำาปรกษา เพอนำามาปรบปรงแกไขปญหาในการดำาเนนงาน มคาเฉลยตำาสด (x=3.43)

การวางแผนบคลากรมสวนรวมในการทำางานในภาพรวม (x=3.49)

และเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา 1. บคลากรมสวนรวมในการจดทำาแผนปฏบตราชการของ

องคกร มคาเฉลยสงสดเทากบ (x=3.57)

2. บคลากรมสวนรวมวางแผนปรบปรงแกไขปญหา เพอตดตามผลการดำาเนนงาน มคาเฉลยตำาสด (x=3.38)

ขอเสนอแนะของผวจยจากผลการศกษาการมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกอง

บรการการศกษา มหาวทยาลยรามคำาแหงในภาพรวมพบวาบคลากรมระดบหารมสวนรวมมาก (x=3.70)

บคลากรมสวนรวมในการทำางานของกองบรการการศกษา ดานทมคะแนนสงทสดคอ การดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ (x=3.96) ซงถอวาเปนเรองทสำาคญของหนวยงาน เพราะเมอบคคลไดเขามามสวนรวมสนบสนนทำาประโยชนหรอกจกรรมตางๆ ทำาใหการดำาเนนงานหรอกจกรรมตางๆ ททำาเกดผลสำาเรจ เนองจากบคลากรรวมแรงรวมใจกนทำาเกดความผกพนตอองคกรและภารกจขององคกร สอดคลองกบงานวจยของ (ประทป จนทรสงห, 2549) กลาววา การมสวนรวมมความสำาคญอยางยงในการพฒนาคณภาพองคกรเพราะเมอบคคลไดเขามามสวนรวมแลวจะไมคอยเกดการตอตานเกยวกบแนวคดและการดำาเนนงาน รวมทงชวยลดความขดแยงและความเครยดจากการทำางาน ทำาใหบคคลไดรวมกนพจารณาแกไขปญหาทเกดขนจากการทำางาน เพอมงไปสเปาหมายและการยอมรบการ

เปลยนแปลงทเกดขน เกดความมงมนในการสรางความสำาเรจใหกบองคกร ซงบคลากรจะรสกพงพอใจในผลงานทเกดขนและเกดความรสกมคณคาในตนเอง ความรสกเปนเจาของและผกพนกบองคกร ผลลพธสดทายคอ องคกรมคณภาพ ซงดานทมคะแนนทนอยทสดไดแก การวางแผน (x=3.49) แสดงใหเหนวาบคลกรสวนใหญยงไมไดมสวนรวมในการวางแผนตางๆ องคกรจงตองใหบคลากรมสวนรวมในการวางแผนมากกวาน เชน วางแผนกลยทธ กำาหนดรายละเอยดหรอ

วธการดำาเนนงานขององคกร รวมปรบปรงแกไขปญหาเพอตดตามผลการดำาเนนงานและ รวมจดทำาแผนปฏบตราชการขององคกร เพราะเมอบคลากรมสวนรวมในการวางแผนแลว องคกรจะเกดการพฒนาและบรรลเปาหมายตามทองคกรตงไว สอดคลองกบงานวจยของ (สายสนย ปวฒนนท, 2541) ไดกลาววา การมสวนรวมในการทำางาน หมายถง ความรวมมอจากบคคลหรอกลมคนทเหนพองตองกน รวมรบผดชอบ หรอเขารวมทำากจกรรมทเปนประโยชนตอองคกร โดยรวมวางแผน คดแกไข ปฏบต ตดตามผลและรวมรกษามาตรฐานทกลมกำาหนดขนทงนเพอใหเกดการพฒนาตอองคกร และเพอบรรลเปาหมายทกำาหนดไว

บรรณนานกรม

คนงนจ อนโรจน. (2548). การสรางความตระหนกรในองคกร. (ออนไลน). เขาถงไดจาก http://www.resarchers.in.th.biog/hrdresearch/1276

จตรศร ขนเงน. (2457). การศกษาการพฒนาคณภาพโรงพยาบาล : กรณศกษา โรงพยาบาล

จฬาภรณ โสตะ. (2543). แนวคด ทฤษฎ และกลยทธการพฒนาสขภาพ. ขอนแกน : ภาควชาสขศกษา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

ณรงค ณ เชยงใหม. (2545). การมสวนรวมของประชาชนเพอการพฒนาทยงยน. วารสารรสมแล, 23(2-3), 1-7.

ดวงแกว กอแกว. (2543). ความสมพนธระหวางการบรหารงานแบบมสวนรวมกบความพงพอใจในการปฏบตงาน : กรณศกษา ธนาคารกรงเทพ จำากด (มหาชน) สาขาบางกะป. วทยานพนธ บธบ. (การบรหารงานทวไป). กรงเทพฯ : ไทยวฒนพานช.

ถวลวด บรกล. (2548). การมสวนรวม : แนวคด ทฤษฎและกะบวนการ. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา.

ทนงศกด คมไขนำา. (2540). หลกการพฒนาชมชน. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน.

ธงชย สนตวงษ. (2543). หลกการจดการ. พมพครงท9. กรงเทพฯ : ไทยวฒนพานช.

นรนทรชย พฒนพงศา. (2547). การมสวนรวม หลกพนฐาน เทคนค และกรณตวอยาง.เชยงใหม : สรลกษณการพมพ.

นรนดร จงวฒเวศย. (2550). แนวคดแนวทางการพฒนาชมชน. กรงเทพฯ : กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย.

ปราณ รามสตร และจำารส ดวงสวรรณ. (2545). พฤตกรรมมนษยกบการพฒนาตน. กรงเทพมหานคร : สถาบนราชภฎธนบร.

ประชม บำารงจตร. (2551). ความสมพนธระหวางการมสวนรวม ในการบรหารงานวชาการกบความผกพน ตอโรงเรยนครสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษานครนายก. วทยานพนธ ค.ม. (การบรหารการศกษา). พระนครศรอยธยา : บณฑตวทยาลย, สถาบนราชภฎพระนครศรอยธยา.

ประทป จนทรสงห. (2549). การมสวนรวมของบคลากรเพอสนบสนนการเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ. ขอนแกนเวชสาร, 30(3), 246-253.

ประภสสร เตชะประเสรฐวทยา. (2549). ยทธศาสตรการพฒนาและการวางแผนชมชนเกษตรกรรม. ขอนแกน : ภาควชาสงเสรมการเกษตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

ปารชาต วลยเสถยร และคณะ. (2543). กระบวนการและเทคนคการทำางานของนกพฒนา. กรงเทพฯ : สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

พรทพย คำาพอ และคณะ. (2544). บทบาทการมสวนรวมของประชาชนและองคการบรหารสวนตำาบลในการใชการแพทยแผนไทยเพอการดแลสขภาพของตนเองในชมชน. ขอนแกน : ภาควชาการบรหารสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

มธรดา ศรจนทร. (22 เมษายน 2554). การบรหารแบบมสวนรวม. (ออนไลน). เขาถงไดจาก www.http://gotoknow.org/blog/mathu/33443

วนชย วฒนศพท. (2549). ระบบทวภาคกบการแกไขปญหาแรงงานในรฐวสาหกจ ศนยสนตวขยและธรรมาภบาล สถาบนพระปกเกลา. กรงเทพฯ : กองรซวสาหกจสมพนธ กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน.

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2545). องคการและการจดการ. ฉบบมาตรฐานปรบปรงใหม. กรงเทพฯ : ธรรมสาร.

สนธยา พลศร. (2550). เครอขายของการเรยนรในงานพฒนาชมชน. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.สายสนย ปวฒนนท. (2541). ความรทศนคตและการมสวน

รวมทำากจกรรมในโครงการบรหารคณภาพ ทวทงองคกรของเจาหนาทในโรงพยาบาลทวไปของรฐ. วทยานพนธ ศศ.ม. (การพฒนาองคการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร.

สรวรรณ เดชวถ. (2544). การมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมของประชาชนในชมชนเมองเขตเทศบาลขอนแกน. วทยานพนธปรญญาศลปะศาสนต

สรย จนทรมาล. (2541). การมสวนรวมของตวแทนชมชนเขตเมอง ในการเผยแพรความรโรคเอดส. วาสารสขศกษา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล, 21 (78), 1-11

เสรมศกด วศาลาภรณ. (2537). ปญหาและแนวโนมเกยวกบการมสวนรวมของปะชาชนในการบรหารการศกษา. นนทบร : สำานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อรทย กกผล. (2546). คมอการมสวนรวมของประชาชน. กรงเทพฯ : มลนธปรญญาโทสำาหรบนกบรหารรฐกจ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อคน รพพฒน. (2547). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ : ศนยศกษานโยบายสาธารณสข.

อดศร วงศคงเดช. (2539). การพฒนาสาธารณสขชมชน : การมสวนรวมและการเตรยมชมฃน. ขอนแกน : ศนยฝกอบรมและพฒนาการสอนสาธารณสขมลฐาน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอจงหวดขอนแกน.

Chapin, F.S. (1997). Social participation and social intelligence (3rded). New York : Longman.

Cohen, J.M. , & Uphooff, N.T. (1977). Rural development participation : Concept and measures for project design implementation and evolution rural development committee center for international studies. New York : Longman.

David, K. and Newstrom, W. (1989). Human Behavior At Work. 8 th edition. New York : Mcgraw – Hill.

ภาคผนวก

แบบสอบถามเรองการมสวนรวมในการทำางานของบคลากร

กองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหง

ตอนท 1 ขอมลสถานภาพสวนบคคลคำาชแจง โปรดเขยนตอบหรอทำาเครองหมาย P ในชอง £ ทตรงกบความจรงมากทสด1. เพศ

£ 1. ชาย £ 2. หญง2. อาย

£ 1. 21 – 30 ป £ 2. 31 – 40 ป£ 3. 41 – 50 ป £ 4. 51 ปขนไป

3. ระดบการศกษา£ 1. ตำากวาปรญญาตร £ 2. ปรญญาตร£ 3. ปรญญาโท £ 4. ปรญญาเอก

4. ประเภทตำาแหนง£ 1. ขาราชการ £ 2. พนกงาน

มหาวทยาลย£ 3. ลกจางประจำา £ 4. ลกจางงบรายได£ 5. ลกจางชวคราวรายป

5. ประสบการณในการทำางาน£ 1. 5 ป หรอนอยกวา £ 2. 6 – 10 ป£ 3. 11 – 15 ป £ 4. มากกวา 15 ป

6. เงนเดอน/รายไดตอเดอน£ 1. ตำากวา 15,000 บาท £ 2. 15,001 –

30,000 บาท£ 3. 30,001 – 45,000 บาท £ 4. มากกวา

45,000 ขนไป

ตอนท 2 การมสวนรวมในการทำางานของบคลากรกองบรการการศกษา สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยรามคำาแหงคำาชแจง โปรดเขยนเครองหมาย P ในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสดเพยงชองเดยว

การมสวนรวมในการทำางาน

ระดบการมสวนรวม

มากทสด

มาก

ปาน

กลาง

นอยนอยทสด

การวเคราะหปญหาและสาเหตของปญหา1. ทานมสวนรวมในการวเคราะหวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตรขององคกร2. ทานมสวนรวมในการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคขององคกร3. ทานมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและชแจงปญหาตางๆ ในการดำาเนนงาน4. ทานแนะนำาหรอใหคำาปรกษา เพอนำามาปรบปรงแกไขปญหาในการดำาเนนงานการวางแผน

1. ทานมสวนรวมในการวางแผนกลยทธขององคกร2. ทานมสวนรวมในการวางแผนกำาหนดรายละเอยดหรอวธการดำาเนนงานขององคกร3. ทานไดรวมวางแผนปรบปรงแกไขปญหาเพอตดตามผลการดำาเนนงาน4. ทานมสวนรวมในการจดทำาแผนปฏบตราชการขององคกรการดำาเนนงาน/กจกรรมตางๆ1. ทานมสวนรวมในการจดโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร2. ทานไดเขารวมโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกร

การมสวนรวมในการทำางาน ระดบการมสวนรวมมาก มา ปา นอย นอย

ทสด กน

กลาง

ทสด

3. ทานไดดำาเนนงานตามแผนงานทวางไว4. ทานมสวนรวมในการปรบปรงกระบวนการทำางานใหดขนการตดตามและประเมนผล1. ทานไดตดตามผลการดำาเนนงานขององคกรอยเสมอ2. ทานมสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร3. ทานมสวนรวมในการประเมนผลการดำาเนนงานขององคกร และหากพบปญหาทานจะนำาปญหานนไปปรบปรง4. ทานมสวนรวมในการตดตามผลการดำาเนนโครงการ/กจกรรมตางๆ ขององคกรการรบประโยชน1. ทานไดรบประโยชนจากการนำาแผนการดำาเนนงานไปปฏบตใหเกดผลสำาเรจ2. ทานไดรบการฝกอบรมตามความตองการ เพอนำาความร

และทกษะมาใชในการสรางผลงานทด3. ทานไดรบการถายทอดความร เพอนำาความรมาใชในการสรางผลงานทด4.การทำากจกรรมรวมกน ทำาใหทานมสมพนธภาพทดกบบคลากรในองคกร

ตอนท 3 ขอเสนอแนะ ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………………………………………………………………..............................

ทปรกษา

1. ชอ นามสกล– : นางสาวรงอราม โอมาศ ตำาแหนง : ผอำานวยการกองบรการการศกษา

2. ชอ นามสกล– : นางสาวกมลทพย มตตะสทธนนท ตำาแหนง : หวหนางานสงเสรมวจยและตำารา

ประวตผวจย

1. ชอ นามสกล– : นางสาวเสาวนย เดอนเดนวฒการศกษา : - ปรญญาศลปศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามคำาแหง

สาขาสอสารมวลชน - ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลย

รามคำาแหงสาขาการจดการทวไป

ตำาแหนง : นกวชาการศกษาปฏบตงาน

2. ชอ นามสกล– : นางจไรรตน พงษไพโรจนวฒการศกษา - ปรญญาบรหารธรกจบณฑต มหาวทยาลยรามคำาแหง

สาขาการตลาด- ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลย

รามคำาแหงสาขาการจดการทวไป

ตำาแหนง : นกวชาการศกษาปฏบตงาน

3. ชอ นามสกล– : นางสาวอาระยา สายยมวฒการศกษา : - ปรญญาครศาสตรบณฑต มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

สาขาคอมพวเตอรศกษาตำาแหนง : นกวชาการศกษาปฏบตงาน

4. ชอ นามสกล– : นายจระพงษ ชศรวฒการศกษา : - ปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต สถาบนเทคโนโลยราชมงคล

สาขาวศวกรรมสงทอตำาแหนง : นกวชาการศกษาปฏบตงาน