UNED 16

Patrymau craidd

CYMHARU ANSODDEIRIAU 2 (Comparison of adjectives 2)

Y RADD EITHAF (The Superlative: the biggest, the best))

Tal > Talach > Tala

Drud > Drutach > Druta

Hen > Hŷn > Hyna

Mawr > Mwy > Mwya

Diddorol > Mwy diddorol > Mwya diddorol

Drwg > Gwaeth > Gwaetha

Da > Gwell > Gorau

ac ati

Fi ydy’r hyna

Fo ydy’r gorau / Hi ydy’r orau

Y Cwrs Pellach ydy’r cwrs mwya diddorol

[Yn y Cwrs Wlpan, mae’r patrymau yma’n codi yn Uned 31]

Hefyd yn yr uned:

GWRANDO: 1. Dau frawd a chwaer

2. Newyddion

DARLLEN: Tafarnau Gorau Cymru

YSGRIFENNU: Ysgrifennwch ddisgrifiad o dafarn neu dŷ bwyta (ar batrwm Adran D)

325

A. PROC I’R COF

1. Y gorau a’r gwaetha

Pa un ydy’r diwrnod gorau yn yr wythnos?gwaetha

Pa un ydy’r amser gorau o’r dydd?gwaetha

Pa un ydy’r amser gorau o’r flwyddyn?gwaetha

Be’ ydy’r peth gorau am eich tŷ chi?gwaetha

Be’ oedd y peth gorau am y tŷ / ardal lle oeddech chi’n byw o’r blaen?gwaetha

Pa un oedd eich pwnc gorau yn yr ysgol?gwaetha

Pa un oedd y gwyliau gorau gaethoch chi erioed? gwaetha

Pa un oedd y rhaglen orau ar y teledu ers talwm ?waetha

Be’ fydd y peth gorau fydd yn digwydd yn ystod y mis nesa ?gwaetha

Be’ fasai’r anrheg orau i chi ar eich pen-blwydd?waetha

Be’ fasai’r swydd orau i chi ?waetha

Be’ ydy’r peth gorau am Gymru?gwaetha

Be’ ydy’r peth gorau am yr ardal yma?gwaetha

Be’ ydy’r peth gorau am y cwrs yma?gwaetha

326

2. Oera, poetha, ac ati

Prawf! Faint o’r geiriau dach chi’n eu cofio?

oer > oera

poeth >

tal >

cryf >

byr >

trwm >

tenau >

braf >

clir >

cynnes >

cynnar >

drud >

rhad >

caled >

teg >

pwysig >

gwlyb >

diflas >

diddorol >

digri >

brawychus >

gwyntog >

ifanc >

hen >

cyflym > cyflyma /

agos > agosa /

hawdd >

uchel >

isel >

mawr >

bach >

drwg >

da >

Mae’r atebion ar y dudalen nesa.

327

Atebion

oer > oera

poeth > poetha

tal > tala

cryf > cryfa

byr > byrra

trwm > tryma

tenau > teneua

braf > brafia

clir > cliria

cynnes > cynhesa

cynnar > cynhara

drud > druta

rhad > rhata

caled > caleta

teg > teca

pwysig > pwysica

gwlyb > gwlypa

diflas > mwya diflas

diddorol > mwya diddorol

digri > mwya digri

brawychus > mwya brawychus

gwyntog > mwya gwyntog

ifanc > fenga

hen > hyna

cyflym > cyflyma / cynta

agos > agosa / nesa

hawdd > hawsa

uchel > ucha

isel > isa

mawr > mwya

bach > lleia

drwg > gwaetha

da > gorau

D.S. Y patrwm ydy:

Fi ydy’r hynaSiân ydy’r fengaNhw ydy’r tîm cryfaElvis oedd y gorau

Mae treiglad meddal efo enwau benywaidd: Fo ydy’r tala / Hi ydy’r dalaAnn ydy’r orau

328

Y flwyddyn yma ydy’r bwysica3. Trafodwch

Pa wy ydy’r mwya / lleia? Pa dŵr ydy’r tala?

Blackpool Shard

Pwy ydy’r fenga / hyna?Pa gath ydy’r dewa / deneua?

Pa gar ydy’r druta / cyflyma?

Pa un ydy’r agosa / pella?

Imfoto / Shutterstock.com Radu Bercan / Shutterstock.com

Pa ddillad ydy’r druta / mwya ffasiynol?

360b / Shutterstock.com 360b / Shutterstock.com

Pa ffordd ydy’r fyrra / gyflyma / fwya diddorol?

329

4. Atebwch

Pwy ydy’r hyna yn eich teulu chi?

Pwy ydy’r fenga yn eich teulu chi?

Pwy ydy’r tala yn eich teulu chi?

Pwy ydy’r gorau / gwaetha yn eich teulu chi am godi yn y bore?

am ganu?

am dynnu lluniau?

Pa un ydy’r siop orau / rata / fwya cyfleus ar gyfer prynu llysiau a ffrwythau?

ar gyfer prynu cig?

ar gyfer prynu dillad?

Pa un ydy’r swyddfa bost / dafarn / feddygfa / sinema agosa at eich tŷ chi?

Pa un ydy’r lle dela / mwya diddorol yn yr ardal?

Pa un ydy’r llyfr mwya diddorol dach chi wedi’i ddarllen yn ddiweddar?

Pa un ydy’r ffordd gyflyma i fynd o’r ardal yma i Gaerdydd?

Pa un ydy’r haf brafia / gaea caleta dach chi’n ei gofio?

Pa un ydy’r mynydd / tŵr ucha dach chi wedi’i ddringo?

Pa un ydy’r profiad mwya cyffrous / mwya brawychus dach chi wedi’i gael wrth ddysgu neu siarad Cymraeg?

Be’ ydy’r peth pwysica yn eich bywyd chi ar hyn o bryd?

330

Taflen Waith 1

1. Cyfieithwch

I am the oldest _______________________________________

She’s the best _______________________________________

They’re the worst _______________________________________

Which one is the most interesting? _______________________________________

I was the youngest in the group _______________________________________

Pavarotti was the best singer ever _______________________________________

We were the fastest in the race _______________________________________

I will be the best in the class one day _______________________________________

2. Llenwch y bylchau

Fi ydy’r __________________ yn y teulu am _______________________________.

_______________________ ydy’r lle ________________ yng Nghymru.

_______________________ ydy’r lle ________________ dw i wedi bod.

_______________________ ydy’r llyfr _________________ dw i wedi’i ddarllen.

Fy ________________ ydy’r person _________________ dw i’n ei nabod.

Pan ôn i yn yr ysgol, fi ___________ y ______________ yn y dosbarth.

_______________ oedd y pwnc ___________________ yn yr ysgol.

_______________________ ___________ y rhaglen orau ar y teledu ers talwm.

Mewn 100 mlynedd, _________________ fydd y wlad _______________ yn y byd.

_________________________ ydy’r peth ________________ am ddysgu Cymraeg.

331

B. YMESTYN

i. Newid y patrwm

Dw i’n hŷn na ti Fi ydy’r hyna

Mae o’n dalach na ti Fo ydy’r tala

Mae hi’n gryfach na fo Hi ydy’r gryfa

Maen nhw’n waeth na ni Nhw ydy’r gwaetha

Roeddet ti’n agosach na fi Ti oedd yr agosa

Roedden ni’n fwy swnllyd na nhw Ni oedd y mwya swnllyd

Mi fydda i’n well na phawb arall Fi fydd y gorau / yr orau

ii. Atebion

Wyt ti’n fengach na dy frawd? Ydw / Nac ydw

Ti ydy’r fenga? Ia / Naci

Ydy’r rhieni’n waeth na’r plant? Ydyn / Nac ydyn

Y rhieni ydy’r gwaetha? Ia / Naci

Oedd y croesair yn haws na’r swdocw? Oedd / Nac oedd

Y croesair oedd yr hawsa? Ia / Naci

Fydd y trên yn fwy cyfleus na’r bws? Bydd / Na fydd

Y trên fydd y mwya cyfleus? Ia / Naci

iii. Mai

Pa un ydy’r rhata? Dw i’n meddwl mai hwn ydy’r rhata

Pa un ydy’r dela? Dw i’n meddwl mai’r un coch ydy’r dela

Pa dîm ydy’r gorau? Dw i’n meddwl mai Wrecsam ydy’r gorau

Pa grŵp oedd y gorau yn y chwedegau? Dw i’n meddwl mai’r Beatles oedd y gorau

Hwn ydy’r rhata? Naci, dw i’n meddwl mai hwnna ydy’r rhata

Yr un coch ydy’r dela? Naci, dw i’n meddwl mai’r un glas ydy’r dela

Wrecsam ydy’r tîm gorau? Naci, dw i’n meddwl mai Abertawe ydy’r tîm

gorau

Y Beatles oedd y grŵp gorau? Naci, dw i’n meddwl mai’r Rolling Stones

oedd y grŵp gorau

332

iv. Atebwch efo Dw i’n meddwl mai....

1. Pa un ydy’r dre fwya?

a) Aberystwyth b) Bangor c) Llandudno

2. Pa un ydy’r ynys leia?

a) Madeira b) Menorca c) Ynys Môn

3. Pa un ydy’r ci mwya cyffredin ar Ynysoedd Prydain?

a) Alsatian b) Labrador c) Cocker Spaniel

4. Pa un ydy’r ffilm hyna?

a) Jaws b) Rocky c) Star Wars

5. Pa un oedd yr enw Cymraeg mwya poblogaidd ar hogyn yn 2013-14?

a) Gruffudd b) Osian c) Tomos

6. Pa un ydy’r afon hira?

a) Clwyd b) Conwy c) Ystwyth

7. Pa un ydy’r mynydd ucha yn Ewrop?

a) Elbrus b) Mont Blanc c) Matterhorn

8. Pa albwm oedd gwerthwr mwya’r ugeinfed ganrif?

a) Grease b) Thriller c) Dark Side of the Moon

Ar ôl gwneud eich dewis, triwch ymarfer y patrwm cymharol, e.e. After making your choice, try practising the comparative pattern, e.g.

Mae Aberystwyth yn fwy na Bangor / Roedd Osian yn fwy poblogaidd na Tomos

(Mae’r atebion ar ddiwedd yr uned)

333

Taflen Waith 2

1. Atebwch efo mai:

Pa un ydy’r tŷ bwyta gorau yn yr ardal?

_____________________________________________________________________

Pa un ydy’r atyniad (attraction) twristaidd mwya diddorol yn yr ardal?

_____________________________________________________________________

Pwy oedd yr athro gorau / athrawes orau pan oeddech chi yn yr ysgol?

_____________________________________________________________________

Pwy oedd y perfformiwr gorau i chi ei weld erioed?

_____________________________________________________________________

Be’ ydy’r peth caleta wrth ddysgu Cymraeg?

_____________________________________________________________________

2. Atebwch No a dilynwch y patrwm:

Mae Siân yn dalach na Siôn. Nac ydy, Siôn ydy’r tala

Mae Bangor yn ddelach na Chonwy

_____________________________________________________________________

Mae’r moron yn rhatach na’r tatws

_____________________________________________________________________

Rwyt ti’n hŷn na fi

_____________________________________________________________________

Roedd gaea 2010 yn waeth na gaea 1963

_____________________________________________________________________

Roedd ffilmiau Laurel and Hardy yn fwy digri na ffilmiau Chaplin

_____________________________________________________________________

334

Y Cwrs Wlpan ydy’r cwrs gorau

_____________________________________________________________________

335

Geirfa’r uned b = benywaidd/feminineg = gwrywaidd/masculine

atyniad (g) - attraction

brawychus - scary, frightening

croesair (g) - crossword

cyfleus - convenient

cyffredin - common

chwedegau - sixties

digri - funny

hwn (g) - this one

hwnna (g) - that one

poblogaidd - popular

swnllyd - noisy

tenau - thin

Geirfa’r ddeialog

Hwntw - South-Walian

lliw haul (g) - suntan

Penrhyn Gŵyr - Gower Peninsula

yn bendant - definitely

dŵad yn - to become

dacw - there’s (pointing to someone/something)

genod (b) - girls

cyfan - whole

335

C. DEIALOG

Mae Alun a John yn cyfarfod ar y stryd.

A. Alun? Be’ wyt ti’n wneud yn fama?

B. Dw i adra ar wyliau am gwpl o ddyddiau. Mae’n braf bod yn ôl yn y gogledd eto.

A. Sut mae pethau’n mynd yng Nghaerdydd, felly?

B. Ardderchog. Caerdydd ydy’r ddinas fwya cyffrous yn y wlad.

A. Ond roeddet ti’n arfer deud mai Bangor oedd y ddinas fwya cyffrous! Wyt ti’n

dechrau troi’n Hwntw?

B. Nac ydw, siŵr.

A. Mmm.... Rwyt ti’n edrych yn dda, beth bynnag. Lle gest ti’r lliw haul ‘na?

B. Mi aethon ni i Benrhyn Gŵyr penwythnos diwetha. Dyna lle mae’r traethau dela yn

Ewrop.

A. Penrhyn Gŵyr? Naci, siŵr. Mae pawb yn gwybod mai traethau Penrhyn Llŷn ydy’r

traethau dela. Rwyt ti’n bendant yn dechrau troi’n Hwntw.

B. Nac ydw, siŵr. Ond rhaid i mi ddeud mod i wedi dŵad yn hoff iawn o gwrw Brains.

A. Cwrw Brains? Be’ am Mŵs Piws? Roeddet ti’n arfer deud mai Mŵs Piws oedd y

cwrw gorau yn y byd. Rwyt ti wedi troi’n Hwntw.

B. Naddo, siŵr. A, dacw Mari, fy nghariad i. Mae hi’n dŵad o’r Barri.

A. Hogan Hwntw? Be’ ddigwyddodd i Esyllt o Wersyllt? Roeddet ti’n arfer deud mai

genod y Gogledd oedd y genod gorau.

B. Mae genod y Gogledd yn grêt, ond Mari ydy’r hogan orau yng Nghymru gyfan.

A. Aros funud. Dw i’n ei nabod hi. Mari o’r Barri! Roedd hi yn y coleg efo fi.

Rwyt ti’n iawn am unwaith. Mari ydy’r hogan orau yng Nghymru gyfan!

336

CH. GWRANDO

1. Dau frawd a chwaer

Geirfa

gau - falseaml - oftenegnïol - energeticdiweddar - recenttywyll - darktebyg - similargolau - light, fair

bwriadu - to intendaddysg (b) - educationbalch - glad, pleasedswnio - to soundymarfer corff (g) - P.E.bywyd (g) - lifediog - lazy

Gwrandewch ar y tri siaradwr, yna penderfynwch ydy’r brawddegau’n wir neu gau:

GWIR GAU

a) Mae Eifion yn hŷn na Gwenda

b) Mae Eifion yn gweld Gwenda’n amlach

na mae o’n gweld Bryn

c) Mae Eifion yn byw’n bellach o Lanrwst na Bryn

ch) Mae Gwenda’n hapusach yn ei gwaith na Eifion

d) Mae Eifion yn fwy egnïol na Bryn

dd) Bryn ydy’r hyna o’r tri

e) Cartre Gwenda ydy’r un pella o Lanrwst

f) Eifion wnaeth symud tŷ’n fwya diweddar

ff) Gwenda ydy’r un dywylla o’r tri

g) Bryn ydy’r un mwya tebyg i’w mam nhw337

2. Newyddion

Geirfa

olew (g) - oilgostwng - to reducediswyddo - to sackcanrif (b) - centurydymchwel - to demolishuchder (g) - heightsiomedig - disappointingrhan (b) - part

pencampwriaeth (b) - championshipeiliad (g) - secondyn llwyr - completelytymheredd (g) - temperaturedisgleirio - to shineuchafbwynt (g) - highlight,

maximum

a) Atebwch y cwestiynau

Eitem 1

O faint mae prisiau olew wedi gostwng yn y blynyddoedd diwetha?

_____________________________________________________________________

Faint oedd pris petrol a diesel mewn rhai ardaloedd dros y penwythnos?

_____________________________________________________________________

Faint o weithwyr sy’n mynd i golli eu gwaith?

_____________________________________________________________________

Eitem 2

Pa mor uchel oedd y bloc y fflatiau yn y Rhyl?

_____________________________________________________________________

Be’ ddigwyddodd i’r bloc o fflatiau dros y penwythnos?

_____________________________________________________________________

Pam does neb wedi byw yno ers pum mlynedd?

_____________________________________________________________________

Pa mor uchel ydy’r bloc o fflatiau yn y Fflint?

_____________________________________________________________________

338

Eitem 3

Pa ffilm enillodd y wobr am y ffilm orau yn seremoni’r Oscars?

_____________________________________________________________________

Pwy enillodd y wobr am yr actor gorau?

_____________________________________________________________________

Faint o weithiau mae o wedi ennill Oscar rŵan?

_____________________________________________________________________

Eitem 4

Lle mae Pencampwriaethau Athletau’r Byd yn cael eu cynnal?

_____________________________________________________________________

Ym mha ras redodd Manon Lewis?

_____________________________________________________________________

Pwy enillodd y ras?

_____________________________________________________________________

Lle orffennodd Manon?

_____________________________________________________________________

Eitem 5

Sut mae’r tywydd wedi bod yn ddiweddar?

_____________________________________________________________________

Sut fydd y tywydd heddiw?

_____________________________________________________________________

Sut fydd y tywydd dros y penwythnos?

_____________________________________________________________________

339

b) Llenwch y bylchau yn y brawddegau yma

Eitem 1

Prisiau petrol a diesel dros y penwythnos oedd y prisiau __________________ ers

2009.

Mae incwm y cwmni olew ar ei lefel __________________ ers dechrau’r ganrif.

Eitem 2

Y bloc o fflatiau yn y Rhyl __________________ y bloc __________________ yng

Ngogledd Cymru o’r blaen.

Y bloc o fflatiau yn y Fflint _________________’r bloc _________________ rŵan.

Eitem 3

Ddim The Cambrian Triangle ydy’r ffilm __________________ .

Josh Norton __________________’r actor __________________.

Roedd llawer o bobl yn gobeithio __________________ Ioan Rhys fasai’r actor

__________________.

Eitem 4

Mi redodd Manon Lewis ei hamser __________________ erioed.

Olga Pinigina ydy’r rhedwraig __________________ dros 800 metr.

Eitem 5

Y mis diwetha __________________ y mis __________________ ers deg mlynedd.

Y mis diwetha, mi gaethon ni’r eira __________________ ers 1963.

Dydd Sadwrn nesa __________________ y diwrnod __________________ erioed

ym mis Chwefror.

340

D. DARLLEN: Tafarnau Gorau Cymru

Geirfa

adnewyddu - to renovate

cymeriad (g) - character

parchus - respectable

arbenigedd (g) - speciality

lledr (g) - leather

llaw (b) /dwylo - hand / hands

bwriadu - to intend

mae’n debyg - apparently

cyffredin - ordinary

ansawdd (g) - quality

hwyliau da - high spirits

cynghrair (b) - league

gwerthiant (g) - sales

bywyd gwyllt (g) - wildlife

cefndir (g) - background

awyrgylch (g) - atmosphere

cartrefol - homely

bragdy (g) - brewery

blasu - to taste

bwydlen (b) - menu

safle (g) - site

cynnyrch (g) - produce

pwyllgor (g) - committee

syched (g) - thirst

Y Llong ydy’r dafarn hyna yn yr ardal (agorwyd hi ym 1824) a’r agosa at yr hen harbwr. Mae lluniau o’r hen longau yn y lolfa ac un hen ffotograff gwych ar draws y wal gefn o’r harbwr fel roedd o ym 1871. Cafodd y dafarn ei hadnewyddu ym 1987, ond dydy hi ddim wedi colli ei chymeriad o gwbl.

Fel arfer, mae pobl hŷn y dre mewn un bar a’r bobl ifanc yn y bar arall. Mae dewis da o gwrw, ac yn ôl un yfwr parchus o Leeds, dyma’r peint

gorau o Toppler’s y tu allan i’r ddinas honno.

Mae tŷ bwyta prysur i fyny’r grisiau ac mae bwyd ar gael yno ddydd a nos. Arbenigedd y chef ydy bwydydd o Malaysia ac mae’r prisiau’n rhesymol iawn.

Mae’r staff i gyd yn siarad Cymraeg ac mae’r croeso’n gynnes. Ond un pwynt pwysig os dach chi’n gyrru beic modur: chewch chi ddim mynd i mewn i’r dafarn os dach chi’n gwisgo lledr.

341

Y LLONG

Y Goron ydy’r dafarn fwya yng nghanol y dre. Mae hi wedi newid dwylo yn aml yn ystod y blynyddoedd diwetha, ond mae’r tafarnwr newydd wedi setlo’n dda ac yn bwriadu aros yma am amser hir, meddai fo. Mi fydd y bobl leol yn falch iawn o glywed hynny: doedd y ddau dafarnwr diwetha ddim yn boblogaidd o gwbl, mae’n debyg!

Mae hi’n ddistaw yn y dafarn ar ddechrau’r wythnos fel arfer. Mae tipyn o bobl yn dod yno i fwyta ond does dim llawer yn dod allan i yfed. Bwyd tafarn cyffredin sy ar gael – pysgod a sglodion, pei a sglodion, byrgar a sglodion, ac ati – ond mae’r prisiau’n rhad iawn ac mae’r ansawdd yn dda.

Mae diwedd yr wythnos yn hollol wahanol – mae’r lolfa’n llawn ffermwyr bob dydd Gwener ar ôl y farchnad, mae’r tŷ bwyta’n brysur bob nos Wener a nos Sadwrn ac mae hi’n swnllyd iawn yn y bar cefn lle mae’r bobl ifanc lleol yn gwylio’r chwaraeon ar y sgrîn fawr. Ond noson brysura’r wythnos ydy nos Iau – y noson ddartiau. Pawb mewn hwyliau da a brechdanau gorau’r gynghrair ar gael am ddim i bawb ar ddiwedd y noson hefyd.

Maen nhw’n deud mai hon ydy’r dafarn lle mae’r gwerthiant mwya o Lager Wrecsam yn y wlad.

Mae Yr Afr yn dafarn hyfryd yng nghanol y wlad, efo gardd gwrw yn y cefn lle dach chi’n medru mwynhau eich diod wrth wylio’r bywyd gwyllt o gwmpas y llyn a’r golygfeydd o’r mynyddoedd yn y cefndir.

Does ‘na ddim cerddoriaeth na sgrîn fawr yn y dafarn, felly mae’r awyrgylch yn gartrefol a braf. Mae dewis ardderchog o gwrw go iawn o fragdai lleol yn y dafarn, ac mae’r dafarnwraig yn trefnu nosweithiau blasu gwin o dro i dro hefyd.

Mae’r tŷ bwyta’n llawn bob dydd a nos, a rhaid i chi ffonio ymlaen llaw i gadw bwrdd i fod yn siŵr o gael lle. Mae llawer o ddewis ar y fwydlen, ac mae popeth yn cael ei goginio ar y safle gan ddefnyddio’r cynnyrch lleol

gorau. Mae’r prisiau’n ddrutach nag mewn tafarnau eraill yn yr ardal, ond dach chi’n siŵr o gael gwerth eich pres!

Mae llawer o grwpiau gwahanol yn cyfarfod yn y dafarn: pwyllgor y Clwb Cŵn, pwyllgor y Clwb Rygbi, Clwb Dysgwyr (mae’r dafarnwraig wedi dysgu Cymraeg ei hun ac yn siarad Cymraeg trwy’r amser efo’r cwsmeriaid), Clwb Bridge, ac ati, ac mae aelodau Merched y Wawr yn dod yma am sgwrs ar ôl eu cyfarfodydd ac aelodau Côr y Bont yn dod i dorri eu syched ar ôl ymarfer.

342

Y GORON

YR AFR

1. Pam mae Y Llong yn enw addas (suitable) ar y dafarn?

_____________________________________________________________________

2. Beth ydy’r gwahaniaeth rhwng y ddau far yn Y Llong?

_____________________________________________________________________

3. Ym mha ffordd mae bwydlen Y Llong yn wahanol i dafarnau eraill?

_____________________________________________________________________

4. Ym mha ffordd mae tafarnwr newydd Y Goron yn wahanol i’r tafarnwyr diwetha?

_____________________________________________________________________

5. Ym mha ffordd mae dechrau a diwedd yr wythnos yn wahanol yn Y Goron?

_____________________________________________________________________

6. Pa fath o fwyd sy ar gael yn Y Goron?

_____________________________________________________________________

7. Pam mae hi’n swnllyd yn y bar cefn yn Y Goron?

_____________________________________________________________________

8. Pam mae nos Iau yn noson dda yn Y Goron?

_____________________________________________________________________

9. Ym mha ffordd mae safle Yr Afr yn wahanol i’r ddwy dafarn arall?

_____________________________________________________________________

10. Ym mha ffordd mae’r cwrw yn Yr Afr yn wahanol i’r cwrw yn y ddwy dafarn arall?

_____________________________________________________________________

343

11. Beth sy’n arbennig am y bwyd yn Yr Afr?

_____________________________________________________________________

12. Pryd a pham mae aelodau Côr y Bont yn dŵad i Yr Afr?

_____________________________________________________________________

13. Pa dafarn ydy’r un hyna? _____________________

Pa dafarn ydy’r un fwya yng nghanol y dre? _____________________

Pa dafarn ydy’r un bella o ganol y dre? _____________________

Pa dafarn ydy’r un fwya swnllyd? _____________________

Pa dafarn ydy’r un orau am fwyd ffres? _____________________

Pa dafarn ydy’r un orau am fwyd ecsotig? _____________________

Pa dafarn ydy’r un lleia croesawgar i feicwyr modur? _____________________

Pa dafarn ydy’r un fwya poblogaidd efo ffermwyr? _____________________

Bwyd pa dafarn ydy’r druta? _____________________

Brechdanau pa dafarn ydy’r gorau? _____________________

14. I ba dafarn fasech chi’n licio mynd? Pam?

_____________________________________________________________________

YSGRIFENNU

Ysgrifennwch ddisgrifiad o dafarn neu dŷ bwyta (ar batrwm y disgrifiadau uchod)

344

DD. GRAMADEG (Er gwybodaeth)

1. Cymharu ansoddeiriau (2)Comparison of adjectives (2)

Y Radd Eithaf (Superlative, i.e. best, biggest, most exciting, etc.)

oer oerach oerapoeth poethach poetha

cryf cryfach cryfabyr byrrach byrratrwm trymach tryma

drud drutach drutarhad rhatach rhata

teg tecach tecapwysig pwysicach pwysica

gwlyb gwlypach gwlypa

cynnes cynhesach cynhesacynnar cynharach cynhara

tenau teneuach teneua

braf brafiach brafiaclir cliriach cliria

ifanc fengach fenga_________________________________________________________________

hawdd haws hawsa

hen hŷn hyna

isel is isa

mawr mwy mwya

drwg gwaeth gwaetha_________________________________________________________________

bach llai lleia

uchel uwch ucha

da gwell gorau_________________________________________________________________

diddorol mwy diddorol mwya diddorol345

swnllyd mwy swnllyd mwya swnllyd

346

D.S. a) Mae ’na bwyslais yn y patrwm bob tro (Emphatic pattern):

Fi ydy’r hynaFo ydy’r mwyaHi ydy’r orauBlaenau ydy’r lle gwlypaY Goron ydy’r dafarn orau

Mae’r patrwm yn wahanol i’r cymharol:The pattern is different to the comparative:

Dw i’n hŷn na ti I am older than you> Fi ydy’r hyna I am the oldest

Mae’r Goron yn rhatach na’r Afr The Crown is cheaper than The Goat > Y Goron ydy’r rhata The Crown is the cheapest

Roeddet ti’n well na fo You were better than him> Ti oedd y gorau / yr orau You were the best

b) Mae’r ferf yn y trydydd person unigol bob tro (third person singular):

Fi ydy’r hynaFi oedd y fengaNi ydy’r mwya swnllydNhw oedd y gwaethaChi fydd y gorau

c) Mae ’na Dreiglad Meddal efo’r benywaidd (feminine)

Hi ydy’r dalaAnn ydy’r fwya talentogTafarn y Llong oedd yr orau

Ond dydy ll a rh ddim yn treiglo ar ôl y:

Hi ydy’r lleiaTafarn y Llong oedd y rhata

347

ch) Yr ateb i osodiadau neu gwestiynau efo pwyslais ydy Ia / Naci:The answers to emphatic statements and questions are Ia / Naci:

Hi ydy’r bos IaFi ydy’r fenga NaciNi ydy’r dosbarth mwya swnllyd IaTafarn y Llong ydy’r rhata? IaE.T. oedd y ffilm orau? NaciChi fydd y gorau? Ia

2. MAI

Ar ôl dw i’n meddwl, ella, dw i’n siwr, ac ati, dach chi’n defnyddio bod fel arfer, e.e.

Dw i’n meddwl bod y bwyd yn ddaElla bod Ann yn sâl

Ond efo pwyslais yn y patrwm (emphatic pattern), rhaid defnyddio MAI, e.e.

Hi ydy’r bos > Dw i’n siwr mai hi ydy’r bos

Fi ydy’r fenga > Dw i’n meddwl mai fi ydy’r fenga

Tafarn yr Afr ydy’r rhata > Maen nhw’n deud mai Tafarn yr Afr ydy’r rhata

Star Wars oedd y ffilm orau > Naci, dw i’n meddwl mai E.T. oedd y ffilm orau

Sylwch bod ‘na frawddeg gyflawn ar ôl MAI bob tro. Dydy hynny ddim yn wir efo BOD. Note that there is always a complete sentence after MAI. That is not the case when BOD is used.

Mae Siân yn well na Siôn > Dw i’n meddwl bod Siân yn well na Siôn

Siân ydy’r orau > Dw i’n meddwl mai Siân ydy’r orau

348

GEIRFA UNED 16

apparently mae’n debyg

atmosphere awyrgylch (g)

attraction atyniad (g)

background cefndir (g)

become, to dŵad yn

brewery bragdy (g)

century canrif (b)

championship pencampwriaeth (b)

character cymeriad (g)

committee pwyllgor (g)

common cyffredin

completely yn llwyr

convenient cyfleus

crossword croesair (g)

dark tywyll

definitely yn bendant

demolish, to dymchwel

disappointing siomedig

education addysg (b)

energetic egnïol

false gau

frightening brawychus

funny digri

girls genod (b)

glad balch

Gower Peninsula Penrhyn Gŵyr

hands dwylo

height uchder (g)

high spirits hwyliau da

highlight uchafbwynt (g)

homely cartrefol

intend, to bwriadu

lazy diog

349

league cynghrair (b)

leather lledr (g)

life bywyd (g)

light golau

maximum uchafbwynt (g)

menu bwydlen (b)

noisy swnllyd

often aml

oil olew (g)

ordinary cyffredin

P.E. ymarfer corff (g)

part rhan (b)

pleased balch

popular poblogaidd

produce cynnyrch (g)

quality ansawdd (g)

recent diweddar

reduce, to gostwng

renovate, to adnewyddu

respectable parchus

sack, to diswyddo

sales gwerthiant (g)

scary brawychus

second eiliad (g)

shine, to disgleirio

similar tebyg

site safle (g)

sixties chwedegau

sound, to swnio

South-Walian Hwntw

speciality arbenigedd (g)

suntan lliw haul (g)

taste, to blasu

temperature tymheredd (g)

350

that one (m) hwnna (g)

there’s (pointing) dacw

thin tenau

thirst syched (g)

this one (m) hwn (g)

whole cyfan

wildlife bywyd gwyllt (g)

351

Atebion Tud. 333

1. Llandudno2011: Llandudno 20,701, Aberystwyth 18,965, Bangor 15,575

2. MenorcaMenorca 702 km2, Ynys Môn 720 km2, Madeira 801 km2

3. Labrador1. Labrador, 2. Cocker Spaniel, 4. Alsatian

4. JawsJaws 1975, Rocky 1976, Star Wars 1977

5. Tomos1. Tomos, 3. Osian, 4. Gruffudd

6. ClwydClwyd 55 km, Conwy 43 km, Ystwyth 33 km

7. ElbrusElbrus 5642m, Mont Blanc 4807m, Matterhorn 4479m

8. ThrillerThriller 72 miliwn, Dark Side of the Moon 42 miliwn, Grease 40 miliwn