Gospodarka

rynkowa

Gospodarka rynkowa to taka, w której decyzje

dotyczące zakresu i sposobu produkcji, podejmowane

są przez suwerenne podmioty gospodarcze,

kierujące się własnym interesem i

postępujące zgodnie z zasadami

racjonalności gospodarowania.

Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje

płynące z rynku oraz oczekiwania podmiotów

gospodarczych co do ich kształtowania się w przyszłości.

Podmiotami gospodarki rynkowej są:

• gospodarstwa domowe • przedsiębiorstwa • instytucje finansowe • administracja państwowa

• władza lokalna

Cechy gospodarki rynkowej :

• dominacja prywatnej własności

• praca na własny rachunek i

odpowiedzialność

• wymienialność pieniądza i mechanizm rynkowy

Gospodarka centralnie planowana

Jest to gospodarka opierająca się na założeniach planów

kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju

państwa. Ten typ organizacji gospodarki jest

stosowany w okresie wojny, stosowany był

też w większości państwa o ustrojach

socjalistycznych, a ich tworzenie i

realizowanie jest jednym z

najważniejszych zadań

kierownictwa partii.

Do zalet gospodarki centralnie planowanej można zaliczyć

całkowite wykluczenie problemu bezrobocia. Natomiast

wśród wad można wyróżnić:

1. Odrzucenie idei wolnego rynku, opierającego się na zasadach kapitalizmu (powodowało to brak wielu podstawowych towarów, niezbędnych obywatelom państwa).

2. Nie stosowanie prawa podaży i popytu

3. Brak oddziaływania rynku na przemiany gospodarcze

4. Brak wpływu społeczeństwa na podejmowane decyzje

5. Pracownicy w przedsiębiorstwach nie brali żadnej odpowiedzialności za swoje decyzje i traktowali własność państwową, jako „własność niczyją”

6. Obejmowanie stanowisk kierowniczych w przedsiębiorstwach przez osoby ściśle związane z partią rządzącą

7. Narzucenie rozwoju tylko w jednym kierunku, tj. gałęziach przemysłu surowcowo-hutniczego i energetyczno-maszynowego

8. Kursy walut były ustalane przez władze państwa

9. Ograniczenie konkurencji na rynku – wiele firm stawało się nierentownymi i były utrzymywane przez lepiej prosperujące, co je zbędnie obciążało

Transformacja systemowa w Polsce

Ogół radykalnych zmian w systemie funkcjonowania

gospodarki polskiej, związanych z przejściem od

systemu gospodarki planowej do gospodarki

rynkowej. Zmiany w systemie funkcjonowania

gospodarki nazwano Programem

Balcerowicza - od nazwiska

ówczesnego wicepremiera

i ministra finansów

L. Balcerowicza.

Plan Balcerowicza zakładał wprowadzenie mechanizmów

rynkowych i zmianę struktury własnościowej gospodarki.

Uwolniono ceny spod kontroli państwa, co spowodowało

ich gwałtowny wzrost. Ograniczono wysokość płac

pracowników przedsiębiorstw Zwiększono stopy

procentowe w bankach i ograniczono udzielanie

kredytów. Wprowadzono wewnętrzną

wymienialność złotówki, co oznaczało,

że w kraju można było ją legalnie

wymieniać na waluty obce w

bankach i kantorach.

Popyt i podaż

Popyt jest to ilość towaru, którą nabywcy są skłonni

kupić w określonym czasie przy ustalonej cenie.

Przy niezmienności innych warunków

rynkowych wzrost ceny powoduje

zmniejszenie wielkości popytu, a

obniżka ceny wywołuje wzrost

wielkości popytu.

Podaż jest to ilość dóbr, oferowana na rynku przez

producentów przy określonej cenie, przy

założeniu niezmienności innych

elementów charakteryzujących

sytuację na rynku. Zależność

między popytem a podażą

przedstawia krzywa

podaży.

Pieniądz :

Pieniądz jest prawnie określonym, powszechnie

akceptowanym środkiem płatniczym, który może

wyrażać, przechowywać, przekazywać wartość

dóbr i usług i którego wartość powinna być

ściśle związana z wartością produkcji

wytworzonej na obszarze

danego kraju.

Cechy pieniądza:

• Trwałość - to zdolność do utrzymania wartości niezmiennej w czasie.

• Zastępowalność - oznacza, że pieniądz jest jednostką wartości wzajemnie wymienialną na wszystkie towary.

• Rzadkość - gwarantuje wartość realną pieniądza. • Podzielność - pozwala na podział jednostki

pieniądza na jednostki mniejsze.

Funkcje pieniądza :

• Środek wymiany

• Miernik wartości towaru

• Środek płatniczy

• Środek gromadzenia oszczędności

• Środek wymiany międzynarodowej

Skrajną postacią gospodarki rynkowej byłaby

gospodarka wolnorynkowa, pozbawiona

całkowicie wpływu państwa - taka jednak

współcześnie nie istnieje. Podstawą gospodarki

rynkowej jest prywatna własność czynników

wytwórczych.

Dziękuję za uwagę

Źródła :• Wikipedia pl.

• Ściąga pl.

• Bryk pl.

• Zadane pl.

• NewTrade pl.