wydziaŁ wspÓŁpracy z organizacjami pozarzĄdowymi urzĄd marszaŁkowski wojewÓdztwa...

WYDZIAŁ WSPÓŁPRACY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

Forum Dobrych Praktyk jednostek samorządu terytorialnego na rzecz wspierania społeczeństwa obywatelskiego

Zakres tematyczny

• Realizacja zadania publicznego,• Przygotowanie sprawozdania z realizacji

zadania,• Wolontariat.

Obowiązki informacyjne• Obowiązek informowania, że zadanie jest

współfinansowane/finansowane ze środków otrzymanych od samorządu.

• Informacja na ten temat powinna się znaleźć we wszystkich materiałach, publikacjach, informacjach dla mediów, ogłoszeniach oraz wystąpieniach publicznych dotyczących realizowanego zadania publicznego.

• umieszczania logo samorządu na wszystkich materiałach, w szczególności promocyjnych, informacyjnych, szkoleniowych i edukacyjnych, dotyczących realizowanego zadania oraz zakupionych środkach trwałych,

• proporcjonalnie do wielkości innych oznaczeń, w sposób zapewniający jego dobrą widoczność.

Uprawnienia samorządu

• rozpowszechnianie w dowolnej formie, w prasie, radiu, telewizji, Internecie oraz innych publikacjach, nazwy oraz adresu zleceniobiorcy, przedmiotu i celu, na który przyznano środki, oraz informacji o wysokości przyznanych środków.

Realizacja zadania• Możliwość przesunięcia środków między

pozycjami kosztorysu, a nie kategoriami wydatków (koszty merytoryczne, obsługi zadania, pozostałe w tym wyposażenia i promocji)

• Bez dokonania aneksów jedynie w % wymiarze określonym w umowie realizacji zadania,

• Przekroczenia limitów – dotacja pobrana w nadmiernej wysokości

Harmonogram i inne ważne terminy

• Zmiany w harmonogramie realizacji jedynie w formie aneksu,

• Daty wystawienia i płatności faktur/rachunków jedynie w okresie realizacji zadania (zawartego w umowie),

Prawidłowy opis faktur

• Faktury/rachunki, umowy (o dzieło, zlecenie) związane z realizacją zadania winny być opisane zgodnie z wymogami określonymi w Art.21 Ustawy o rachunkowości

• na odwrocie winny zawierać:

• pieczęć organizacji oraz• sporządzony w sposób trwały opis:• a. „Operacja dotyczy realizacji zadania (nazwa

zadania i nazwa konkursu) ..........,• b. zgodnie z zawartą umową nr ....... z dnia .....• c. w przypadku aneksu do umowy należy

dopisać: oraz zgodnie z Aneksem nr ...... z dnia......)

• opis merytoryczny zadania, którego dotyczy (w tym czas i miejsce)

• a. przeznaczenie zakupionej usługi, towaru lub opłaconej należności.

• b. w jakiej części (kwotowo) została należność z faktury/rachunku opłacona ze środków pochodzących z dotacji.

• c. „Stwierdzam zgodność merytoryczną”• data i czytelny podpis osoby/osób uprawnionych,

zgodnie z KRS

• sprawdzono pod względem rachunkowym i formalnym”

• data i czytelny podpis osoby odpowiedzialnej za prowadzenie ksiąg rachunkowych

• dekret księgowy - sposób ujęcia dowodu w księgach rachunkowych wraz z podpisem osoby dokonującej wpisu do ewidencji księgowej oraz numerem dowodu księgowego

• Każda z faktur (rachunków) jeśli tak wskazuje umowa powinna zawierać informację o stosowaniu ustawy „Prawo zamówień publicznych” wraz z przywołaniem stosownego artykułu ustawy

• Płatnicy podatku VAT są zobowiązani do opisu każdej faktury VAT przedkładanej do rozliczenia z dotacji.

• Opis winien w sposób szczegółowy wskazywać czy podatek VAT jest kosztem dla beneficjenta.

• Jeżeli do sprawozdania z realizacji zadania dołączane są kserokopie dokumentów księgowych, winny być to kserokopie dwustronne tak opisanych faktur/rachunków.

• Kserokopie muszą być obustronnie potwierdzone za zgodność z oryginałem z datą i podpisem osoby uprawnionej, zgodnie z KRS

• Przykład opisu faktury - załacznik

• Zleceniobiorca jest zobowiązany do prowadzenia wyodrębnionej dokumentacji finansowo-księgowej i ewidencji księgowej zadania publicznego, zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.), w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych.

Księgowość i kontrola zadania• Zleceniobiorca zobowiązany jest do

przechowywania dokumentacji związanej z realizacją zadania publicznego przez 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku, w którym realizował zadanie publiczne.

• Obowiązek poddania się kontroli w tym samym terminie

Wykorzystanie odsetek• Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykorzystania

przekazanej dotacji zgodnie z celem, na jaki ją uzyskał i na warunkach określonych umową.

• Dotyczy to także ewentualnych przychodów uzyskanych przy realizacji umowy, których nie można było przewidzieć przy kalkulowaniu wielkości dotacji, oraz odsetek bankowych od przekazanych środków, które należy wykorzystać wyłącznie na realizację zadania publicznego.

Rozliczenie wkładu własnego

• Rozliczenie wkładu finansowego – zestawienie faktur rachunków,

• Rozliczenie wkładu osobowego (społeczna praca członków/wolontariuszy) – przykład oświadczenia,

• Wydatkowanie wkładu własnego a zapisy umowy,

Sprawozdanie z realizacji zadania publicznego

• Sprawozdanie częściowe i końcowe,• Sprawozdanie częściowe powinno być złożone

w terminie i na warunkach określonych w umowie (np. po wykorzystaniu wskazanego % przekazanej transzy środków),

• Sprawozdanie końcowe powinno być złożone w terminie 30 dni od zakończenia realizacji zadania (data zakończenia zadania określona jest w umowie)

Sankcje za niezłożenie sprawozdania w terminie

• Organ administracji publicznej wyznaczy nowy termin na złożenie sprawozdania,

• Niezłożenie sprawozdania w nowym terminie skutkuje nałożeniem na organizacje grzywny w wysokości określonej w umowie (maksymalnie do 10% wartości dotacji nie więcej jednak niż 1000 zł),

• Niezłożenie sprawozdania może być podstawą do rozwiązania umowy,

Naruszenie dyscypliny finansów publicznych

• Zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie rozliczenie w terminie otrzymanej dotacji stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

• Skutkuje to zgłoszeniem faktu do rzecznika dyscypliny finansów publicznych.

Kary za naruszenie dyscypliny• Art. 31.1. Karami za naruszenie dyscypliny

finansów publicznych są:• 1) upomnienie;• 2) nagana;• 3) kara pieniężna;• 4) zakaz pełnienia funkcji związanych z

dysponowaniem środkami publicznymi.

Kary pieniężne

• Karę pieniężną wymierza się w wysokości od 0,25 do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Sprawozdanie z realizacji zadania

• Datę złożenia sprawozdania wypełnia urząd,• Część merytoryczna i finansowa sprawozdania

Część merytoryczna

• Informacja czy zakładane cele realizacji zadania publicznego zostały osiągnięte w wymiarze określonym w części III pkt 6 oferty. Jeśli nie, wskazać dlaczego.

• Opis wykonania zadania (część III pkt 9 oferty)• Opis, w jaki sposób dofinansowanie z dotacji

inwestycji związanych z realizacją zadania wpłynęło na jego wykonanie,

• Opis osiągniętych rezultatów (rezultaty miękkie),

• Liczbowe określenie skali działań (rezultaty twarde).

Część finansowa• Rozliczenie ze względu na rodzaj kosztów,• Rozliczenie ze względu na źródło

finansowania,• Informacja o kwocie przychodów uzyskanych

przy realizacji umowy i odsetek bankowych od środków z dotacji zgromadzonych na rachunku bankowym,

• Zestawienie faktur i rachunków dot. zadania

Zestawienie faktur• numer faktury (rachunku), • datę jej wystawienia, • wysokość wydatkowanej kwoty i wskazanie (opisanie na

odwrocie faktury) , w jakiej części została pokryta z dotacji, oraz rodzaj towaru lub zakupionej usługi.

• każda faktura (rachunek) powinna być opatrzona pieczęcią organizacji pozarządowej oraz zawierać sporządzony w sposób trwały opis zawierający informacje: z jakich środków wydatkowana kwota została pokryta oraz jakie było przeznaczenie zakupionych towarów, usług lub innego rodzaju opłaconej należności.

• Informacja powinna być podpisana przez osobę odpowiedzialną za sprawy dotyczące rozliczeń finansowych organizacji.

• Do sprawozdania nie załącza się faktur (rachunków), które należy przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz postanowieniami umowy i udostępniać na żądanie Zleceniodawcy.

• W przypadku umowy o wsparcie realizacji zadania publicznego Zleceniodawca może żądać także faktur (rachunków) dokumentujących pokrycie kosztów ze środków innych niż dotacja przekazana przez Zleceniodawcę.

Załączniki

• Np. listy obecności,• Publikacje,• Umowy cywilno-prawne wraz z rachunkami,• Dokumentacja fotograficzna,• Materiały prasowe

Oświadczenia• Nie zmienił się status prawny Zleceniobiorcy,• Informacje podane w sprawozdaniu są zgodne ze

stanem prawnym i faktycznym,• Kwoty wymienione w zestawieniu faktur zostały

faktycznie poniesione,• zamówienia na dostawy, usługi i roboty

budowlane za środki finansowe uzyskane w ramach umowy zostały dokonane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) – jeśli dotyczy

• w zakresie związanym z otwartym konkursem ofert, w tym z gromadzeniem, przetwarzaniem i przekazywaniem danych osobowych, a także wprowadzaniem ich do systemów informatycznych, osoby, których te dane dotyczą, złożyły stosowne oświadczenia zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.).

Najczęściej popełniane błędy w sprawozdaniach

• Składanie sprawozdań dzień po terminie (np. zadanie realizowane było do 31 grudnia, sprawozdanie złożone jest 31 stycznia),

• Brak jakichkolwiek załączników do sprawozdania,• Nie wykazywanie odsetek od dotacji,• Brak odniesienia do zakładanych celów i

rezultatów wskazanych w ofercie i umowie,

• Przesunięcia między pozycjami kosztorysu niezgodnie z postanowieniami umowy,

• Brak wyjaśnień dot. np. zmniejszonej ilości uczestników, niezrealizowanych działań itp.

• Realizacja zadania niezgodnie z harmonogramem określonym w umowie,

• Nie wykorzystanie (w całości lub w części wkładu własnego)

• W sprawozdaniu wykazywane są faktury/rachunki spoza okresu realizacji zadania (poniesione przed lub po) okresie wskazanym w umowie realizacji zadnia,

• Pojawiają się „nowe” pozycje nie ujęte w umowie,

• Na materiałach dołączanych do sprawozdań brak wizualizacji – loga, herbu samorządu czy wskazania informacji o źródle finansowania,

Wolontariat a prawo• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie,• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych

Do kogo stosują się unormowania dot. wolontariatu zawarte w ustawie?

• obywateli polskich,• cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium

RP,• jednak jeżeli Polska zawarła z innym państwem lub

organizacją międzynarodową umowę, która inaczej reguluje kwestie związane z angażowaniem wolontariuszy, stosuję się wówczas zapisy tejże umowy.

Kto to jest wolontariusz?• To osoba, która ochotniczo i bez

wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie (art.2 pkt. 3)

• Świadczenie wolontariusza jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy.

Kto może korzystać ze świadczeń wolontariuszy?

• Organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jst

• Podmioty lecznicze w zakresie wykonywanej

przez te podmioty dzielności leczniczej

• Kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne

• Organy administracji publicznej oraz jednostki organizacje podległe lub przez nie nadzorowane

Kto nie może korzystać ze świadczeń wolontariuszy?

• Podmioty uprawnione, jeżeli chcą zaangażować wolontariusza przy pracach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

• Podmioty komercyjne - nastawione na zysk (np.przedsiębiorstwa).

Spółdzielnie socjalne a wolontariat

• Spółdzielnie socjalne mogą angażować wolontariuszy wyłącznie w zakresie działalności pożytku publicznego (działalności na rzecz zawodowej i społecznej reintegracji członków spółdzielni).

• Nie mogą angażować wolontariuszy do prowadzonej działalności gospodarczej.

Jakie kwalifikacje powinien posiadać wolontariusz?

• Powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów (art. 43)

Przykłady:

• kierowca – prawo jazdy• opiekun dzieci – uprawnienia pedagogiczne• kucharz – książeczka SANEPID

Kto może być wolontariuszem?• osoba pełnoletnia,• osoba niepełnoletnia - wymagana zgoda

rodziców lub opiekunów,• cudzoziemiec przebywający legalnie na

terytorium RP,• osoba bezrobotna

wolontariusz pracownik• wolontariusz nie jest pracownikiem bo za wykonywane

świadczenia nie pobiera wynagrodzenia,• wolontariusz wykonuje świadczenia na podstawie

porozumienia a nie umowy o pracę,• świadczenie wykonywane przez wolontariusza jest

świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy,• okres wykonywania świadczeń wolontarystycznych nie

wpływa na uprawnienia pracownicze (urlop wypoczynkowy, zaopatrzenie emerytalne)

• stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy, tylko stosunkiem cywilnoprawnym,

• do spraw nie uregulowanych w porozumieniu wolontariackim i ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie stosuje się przepisy kodeksu cywilnego

Zakres, sposób i czas wykonywania przez

wolontariusza świadczeń określa korzystający i

wolontariusz w porozumieniu

W porozumieniu należy określić:

• zakres prac,• sposób i miejsce ich wykonywania,• czas współpracy,• warunki rozwiązania

Forma porozumienia• jest uzależniona od okresu wykonywania

przez wolontariusza świadczeń na rzecz korzystającego:

• jeżeli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający nie będzie zobowiązany potwierdzać na piśmie treści porozumienia, chyba że wolontariusz wyrazi taka wolę,

• obowiązek sporządzenia porozumienia na piśmie powstaje gdy świadczenie wolontariusza będzie wykonywane przez okres dłuższy niż 30 dni

Okres 30 dni traktowany jest jako 30 dni kalendarzowych liczonych od

pierwszego dnia w którym wolontariusz wykonywał

świadczenie.

Gdzie należy zgłaszać porozumienie?

• Porozumienia wolontarickiego nie trzeba nigdzie zgłaszać,

• należy je przechowywać w dokumentacji organizacji

Na prośbę wolontariusza korzystający może sporządzić

pisemną opinię o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza.

Obowiązki korzystającego wobec wolontariusza

• informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,

• zapewnić wolontariuszowi, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem - odpowiednie środki ochrony indywidualnej


• pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach, koszty podróży służbowych i diet,

• wolontariusz może, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zwolnić korzystającego w całości lub w części z obowiązków pokrywania kosztów podróży służbowych i diet


• korzystający może pokrywać koszty szkoleń wolonatariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu

• korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego (np. koszt dojazdu)


• Korzystający ma obowiązek poinformować wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnić dostępność tych informacji

Ochrona wolontariuszy z tytułu wypadków przy wykonywaniu

świadczeń• Wolontariuszowi, który wykonuje

świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.


świadczeń• Jeżeli korzystający zawiera z wolontariuszem

porozumienie na czas przekraczający 30 dni to wolontariusz zostaje objęty ubezpieczeniem z tytułu nieszczęśliwych wypadków na mocy ustawy z dnia 30 września 2002 r o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. 2002 Nr 199, poz. 1674).


świadczeńna mocy tej ustawy wolontariuszowi, który ulegniewypadkowi przy wykonywaniu świadczeń w przypadku wystąpienia nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną wywołującego uraz bądź śmierć przysługiwać będą:

•renta z tytułu niezdolności do pracy,•jednorazowe odszkodowanie,•świadczenie zdrowotne w zakresie leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej


świadczeń• Gdy na skutek wypadku przy wykonywaniu świadczeń

wolontariusz poniesie śmierć, członkom jego rodziny przysługuje:

• zwrot kosztów pogrzebu,• jednorazowe odszkodowanie,• renta rodzinna• powyższe świadczenia będą finansowane z budżetu państwa

Jak otrzymać świadczenie?

• Korzystający (osoba posiadająca stosowne uprawnienia) sporządza protokół wypadkowy oraz

• z oryginałem porozumienia udaje się do oddziału ZUS, który rozpocznie procedurę odszkodowawczą

Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza

• wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

• korzystający może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli wolontariusz nie jest objęty takim ubezpieczeniem z innego tytułu,

• zgłoszenie następuje do ZUS

Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym• nastąpi z dniem określonym w umowie między

korzystającym a NFZ,• wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub• po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w

opłacaniu składek,• podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie

zdrowotne jest najniższe wynagrodzenie,

Prawo do świadczeń zdrowotnych

• przysługuje wolontariuszowi od dnia objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym w NFZ i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania ubezpieczenia

Obowiązki wolontariusza wobec korzystającego

• sumienne wykonywanie zadań,• dbałość o powierzany majątek,• wolontariusz jest odpowiedzialny za właściwe

wykonanie porozumienia,• ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe

na skutek własnego działania

Księgowanie kosztów związanych z wolontariatem

• koszty ponoszone przez korzystającego na rzecz wolontariusza stanowią koszty działalności korzystającego i należy je ujmować w ewidencji księgowej,

• wartość świadczenia wolontariusza nie stanowi darowizny na rzecz korzystającego w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego oraz przepisów podatkowych.

Wolontariat za granicą• Jeżeli porozumienie zawarte między

korzystającym a wolontariuszem dotyczy wydelegowania wolontariusza w celu wykonywania przez niego świadczeń na terytorium innego państwa, wolontariuszowi przysługuje prawo do świadczeń i pokrycia kosztów (delegacja zagraniczna)

• Korzystający może zapewnić ubezpieczenie NNW oraz KL podczas pobytu za granicą,

Wolontariat za granicą – konflikt zbrojny, klęska żywiołowa

• Delegowanie wolontariusza do wykonywania świadczeń na terytorium innego państwa, na obszarze którego trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna,

• wówczas obowiązek zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia podczas pobytu za granicą,

Wolontariat a społeczna praca członków

• Członek stowarzyszenia w organizacji pracuje społecznie,

• Członek stowarzyszenia może być zaangażowany jako wolontariusz w swoim stowarzyszeniu,

• Uzyskuje dzięki temu uprawnienia wolontariusza,

• Wolontariusz – nie członek organizacji.

Wolontariat a zadania publiczne• Możliwość wyceny pracy społecznej członków

czy zaangażowania wolontariuszy jako wkładu własnego osobowego w kosztorysie zadania,

• Praca społeczna czy zaangażowania wolontariuszy stanowią wkład własny (przeliczony na pieniądze) w realizację zadania,

Dokumentowanie wkładu osobowego

• Za pomocą oświadczeń, • porozumienia wolontariackiego,• Kart czasu pracy wolotariusza,• Wolontraiat nie jest księgowany – brak faktur,

rachunków

Wolontariat pracowniczy• Polega na angażowaniu się pracowników firm w

działalność wolontarystyczną na rzecz organizacji pozarządowych.

• Pracownicy - wolontariusze świadczą różnego rodzaju prace na rzecz potrzebujących, wykorzystując przy tym swe umiejętności i zdolności, a jednocześnie rozwijając swe talenty w innych dziedzinach.

• Firma wspiera pracownika w tych działaniach - w zależności od swej kultury organizacyjnej: deleguje pracownika do pracy jako wolontariusza w czasie pracy, przekazuje pomoc rzeczową, wsparcie logistyczne i finansowe.

Rekrutacja wolontariuszy

• Bezpośrednie rozmowy,• Rozmowy ze znajomymi.• Spotkania z wyselekcjonowanymi grupami

(np. uczniowie),• Plakaty, ulotki,• Informacje na stronie www,• Centrum wolontariatu

Rozmowa rekrutacyjna

• Ustalenie obopólnych oczekiwań,• Wzajemne zobowiązania,• Przyjmujemy nowego pełnoprawnego członka

zespołu naszej organizacji ze wszelkimi obowiązkami i uprawnieniami,

• Przestrzeganie norm i zasad w danej organizacji,

Planowanie pracy wolontariusza• Przygotowanie wolontariusza do pracy,

powierzenie zadań,• Nagradzanie wolontariuszy: • Częste wyrażanie uznania,• Różne formy uznania,• Uznanie dla pracownika a nie dla wykonanej

pracy,• Wyraz uznania proporcjonalny do wykonanej

pracy

• Indywidualne wyrażenie uznania,• Zwrócić szczególną uwagę na osiągnięcia na

których nam zależy i których oczekujemy w przyszłości.

Motywowanie i nagradzanie wolontariuszy

• Misja,• Wolontariusz jako część organizacji,• Potrzeby osiągnięć i rozwoju,• Zapewnienie wsparcia – stworzenie atmosfery

zaufania i otwartości,• Jasno określone i dopasowane do

konkretnego człowieka role

• Relacje z personelem płatnym,• Wolontariusz jako partner a nie drugorzędny

pracownik,

• Dziękuję za uwagę

• [email protected]

wydziaŁ wspÓŁpracy z organizacjami pozarzĄdowymi urzĄd marszaŁkowski wojewÓdztwa...

Documents