1

1

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi wykonuje zadania przy pomocy

podległej mu Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi, będącej podmiotem

leczniczym, finansowanym z budżetu państwa, zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985r. o

Państwowej Inspekcji Sanitarnej: (Dz.U.z 2017r poz.1261z poźn.zm)

Przynależność do Unii Europejskiej obliguje Państwową Inspekcję Sanitarną do działań w kierunku

spełniania koniecznych warunków, przepisów technicznych i standardów m.in. w dziedzinie badań

laboratoryjnych poprzez utrzymanie systemu zarządzania i akredytacji badań wykonywanych z

zakresu badania wody, badań epidemiologicznych oraz narażenia środowiskowego i zawodowego na

czynniki szkodliwe dla zdrowia jak i systemu zarządzania w działalności nadzorowej.

Oddział Laboratoryjny PSSE w Łodzi

posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji Nr AB 543 z dnia 25 października 2004r.

W 2017r. Oddział Laboratoryjny uzyskał bardzo dobre wyniki w trakcie auditu PCA utrzymującego

posiadaną akredytację. Posiadany certyfikat potwierdza skuteczność systemu zarządzania wg PN-EN

ISO/IEC 17025:2005 oraz kompetencje techniczne do wykonywania badań zawartych w zakresie

akredytacji – aktualny zakres akredytacji Nr AB 543 wyd. 17 z dnia 03.01.2018r.

Celem wdrożonego systemu zarządzania jest budowanie i utrzymanie zaufania do Naszej Jednostki

oraz spełnianie wymagań Klienta, jak też wymagań ustawowych zawartych w obowiązujących

przepisach.

Badania laboratoryjne wykonywane są przez kompetentny personel, zgodnie z obowiązującymi

metodami, przy użyciu nowoczesnej aparatury badawczej i pomiarowej.

Działania Oddziału Laboratoryjnego zmierzają do podnoszenia jakości świadczonych usług w celu

spełnienia oczekiwań klientów.

Ciągle wzrastająca liczba

klientów korzystających z usług

Oddziału Laboratoryjnego

potwierdza, że zadania i cele

uwzględniające przede wszystkim

potrzeby klientów są właściwie

realizowane.

2

W Oddziale Laboratoryjnym Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznejw Łodzi, funkcjonują

cztery laboratoria:

Sekcja Badań Wody wykonuje badania w zakresie:

1. analizy fizykochemicznej i bakteriologicznej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

2. Legionella w wodzie ciepłej;

3. naturalnych wód mineralnych i naturalnych wód źródlanych;

4. wody z kąpielisk i basenów;

W 2017r. w tym laboratorium wykonano 5910 badań, w tym 4686 oznaczeń chemicznych, 6637

oznaczeń fizycznych, 4722 oznaczeń mikrobiologicznych.

Laboratorium posiada wdrożoną i akredytowaną metodę amerykańską Colilert oraz Enterolert

pozwalające na szybkie uzyskanie wyników w zakresie badań mikrobiologicznych wody.

Sekcja Badań Bakteriologicznych wykonuje:

1. badania skuteczności sterylizacji (Sporale A i Sporale S),

2. badania mikrobiologicznej czystości powierzchni,

3. badania mikrobiologicznej czystości powietrza,

4. badania w kierunku wykrywania nosicielstwa Staphylococcus aureus,

W 2017r. w tym laboratorium wykonano 4859 badania sporali oraz wymazów sanitarnych ze

środowiska placówek medycznych w celu zapewnienia właściwego poziomu sanitarnego w

otoczeniu pacjenta. Laboratorium jest jedynym w województwie łódzkim posiadającym akredytację

PCA na wykonywanie badań wymazów sanitarnych.

W 2017r. laboratorium prowadziło badania środowiska w zakresie czystości mikrobiologicznej dla

stomatologii, branży farmaceutycznej i kosmetycznej jak również dla firm współpracujących z

placówkami służby zdrowia np. pralnie szpitalne. W związku z dużym zapotrzebowaniem na te

badania liczba klientów systematycznie rośnie.

Sekcja Badań Schorzeń Jelitowych wykonuje:

badania kału i wymazy z odbytu:

1. w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella,

2. w kierunku pałeczek Yersinia sp,.

3. w kierunku E. coli 0157,

4. w kierunku ogólnej flory bakteryjnej u dzieci do 3 lat,

5. antybiogramy.

W 2017r. w tym laboratorium wykonano 26 342 badań co stanowi 79 781 oznaczeń

mikrobiologicznych w tym z wynikiem dodatnim 412 badań.

Sekcja Badań Środowiskowych

Zajmuje się pomiarami czynników szkodliwych i uciążliwych na stanowiskach pracy oraz

pomiarami w środowisku komunalnym.

1. Pomiary drgań działających na organizm człowieka.

2. Pomiary warunków termicznych.

3. Pomiary oświetlenia.

4. Pomiary natężenia hałasu.

5. Pomiary stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi i w budynkach

użyteczności publicznej.

6. Pobieranie próbek do badania czynników chemicznych i pyłowych.

W 2017r. w tym laboratorium wykonano 686 badań w tym 1161 oznaczeń chemicznych i

fizycznych.

3

Badania i pomiary wykonywane w tym laboratorium służą ochronie zdrowia pracowników,

zabezpieczeniu przed działaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz ochronie

mieszkańców przed działaniem tlenku węgla i hałasu komunalnego.

Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie łódzkim wschodnim

w 2017 roku w porównaniu z rokiem 2016

W roku 2017 sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w porównaniu z rokiem 2016

uległa niewielkim zmianom . Sytuację epidemiologiczną w powiecie łódzkim wschodnim w roku

2017 można określić nadal jako korzystną.

Odnotowano spadek zapadalności m.in. na:

gruźlicę,

zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy,

krztusiec,

ospę wietrzną,

świnkę,

płonicę,

grypę i schorzenia grypopodobne,

wzw typu C przewlekłe.

Wzrosła liczba zachorowań na:

wzw A,

zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy,

zakażenia jelitowe wywołane przez pałeczki salmonella,

zakażenia jelitowe wywołane przez Clostridium difficile,

przewlekłe wzw typu B,

enterowirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Więcej osób zostało zakwalifikowanych do szczepień p/wściekliźnie

Nie zarejestrowano przypadków:

inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae,

inwazyjnej choroby meningokokowej,

duru brzusznego, durów rzekomych, czerwonki bakteryjnej,

zatruć pokarmowych jadem kiełbasianym (botulizmu),

zatruć pokarmowych gronkowcowych,

ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu B, C,

błonicy,

tężca,

odry,

różyczki,

wrodzonych chorób wirusowych, w tym różyczki wrodzonej,

malarii,

listeriozy,

rzeżączki.

4

Nie zarejestrowano również przypadków ostrego porażenia wiotkiego u dzieci 0-14 lat.

Od roku 2004 nie rejestruje się na terenie powiatu łódzkiego wschodniego przypadków: duru

brzusznego, durów rzekomych, czerwonki bakteryjnej, zatruć jadem kiełbasianym, odry, błonicy,

tężca, włośnicy, ostrych porażeń wiotkich u dzieci w wieku 0 - 14 lat.

Choroby zakaźne wieku dziecięcego W roku 2017 w porównaniu z 2016 rokiem zmniejszyła się zapadalność (/100 tys. ludności)

na następujące choroby zakaźne wieku dziecięcego:

ospa wietrzna - liczba chorych z 352 do 209, zapadalność z 498,5 do 294,7

krztusiec - liczba chorych z 31 do 11 , zapadalność z 43,9 do 15,5

płonica - liczba chorych z 29 do 13, zapadalność z 41,1 do 18,3

Liczba przypadków świnki w 2017 r. – 2, w roku poprzednim – 6 . Nie zgłoszono przypadków

różyczki i odry.

Wirusowe zapalenie wątroby Liczba zachorowań na wszystkie typy wirusowego zapalenia wątroby (ogółem) w roku

2017 – 28 , w 2016 - 24. Wszystkie zachorowania są to zakażenia B i C - przewlekłe, w tym wzw

typu B – 17 , a wzw typu C – 7.

Liczba zachorowań na wzw typu A w 2017 r. - 4. (w latach 2004 - 2016 zarejestrowano w

sumie 2 przypadki w 2009 i 2015 roku). Objęto nadzorem 7 osób z kontaktu domowego z chorym

na wzw A.

Zatrucia i zakażenia pokarmowe

Spadła ogólna liczba przypadków zatruć i zakażeń pokarmowych w roku 2017

w porównaniu z rokiem 2016 (w 2017 r. – 101 przypadków zachorowań, w 2016 r. – 175)

Wzrosła liczba zachorowań na zatrucia pokarmowe salmonelozowe (z 23 do 29).

Tabela 1. Liczba zachorowań na zatrucie pokarmowe salmonelozowe

podziałem na wiek:

Wiek w latach Liczba zachorowań

w 2016 r.

Liczba zachorowań

w 2017 r.

23 zachorowania

ogółem

29 zachorowań

ogółem

0 - 1 3 1

1 – 4 8 11

5 – 9 4 8

10 – 15 3 2

16 – 29 brak 5

30 + 5 2

5

Tabela 2. Liczba zachorowań na zatrucie pokarmowe salmonelozowe

z podziałem na miesiąc zachorowania:

Miesiąc Liczba zachorowań

2016

Liczba zachorowań

2017

styczeń 1 1

marzec 1 2

kwiecień 5 brak

maj 2 3

czerwiec 4 4

lipiec 2 6

sierpień 4 8

wrzesień 1 1

październik 1 brak

grudzień 5 brak

Tak jak w 2016 r. większość odnotowanych w powiecie łódzkim wschodnim przypadków zatruć

pokarmowych salmonelozowych było wywołanych przez pałeczki Salmonella z grupy D,

najczęściej pałeczki Salmonella Enteritidis rzadziej przez inne typy serologiczne.

Ogniska zbiorowych zatruć i zakażeń pokarmowych.

W roku 2017 na terenie powiatu łódzkiego wschodniego odnotowano 3 ogniska zbiorowego

zatrucia pokarmowego (w 2016 – 1).

1. Mieszkanie prywatne - gm. Koluszki

Termin narażenia: 13.12.2016 r.

Daty zachorowania: 14.12 2016 r.; 15.12.2016 r.

4 osoby narażone

2 osoby chore, dzieci (hospitalizowane)

Spożyte potrawy: kotlet wieprzowy panierowany w jajku i bułce, ptysie

z bitą śmietaną (próbki żywności nie pobrane do badań)

Dodatnie próbki od chorych: Salmonella Enteritidis

Ujemne próbki od osób z otoczenia (rodzice)

2. Przedszkole w Natolinie

Termin narażenia: 06.2017 r.

Daty zachorowania: 23.06.2017 r.; 24.06.2017 r.

31 osób narażonych

2 osoby chore (1 hospitalizowana, 1 ambulatoryjna)

Żywienie zbiorowe w przedszkolu (próbki żywności nie pobrane do badań)

Dodatnie próbki od chorych: Salmonella spp., Salmonella Enteritidis

3. Mieszkanie prywatne - gm. Nowosolna

Termin narażenia: 04.08./ 05.08.2017 r.

Termin zachorowania: 06.08.2017 r.

5 osób narażonych

3 osoby chore (hospitalizowane)

Spożyte potrawy: jajka na twardo, lody (próbki żywności nie pobrane do badań)

Dodatnie próbki od chorych: Salmonella gr.D, Salmonella Enteritidis

6

Pokąsania ludzi przez zwierzęta

Liczba zarejestrowanych w 2017 roku na terenie powiatu łódzkiego wschodniego pokąsań ludzi

przez zwierzęta wzrosła w porównaniu z 2016 rokiem (z 71 do 84).

Do szczepień p/wściekliźnie w 2017 roku rozpoczęło u 28 osób (w roku 2016 – 17).

W roku 2017 do PSSE w Łodzi nie zgłoszono przypadków wykrycia wścieklizny wśród zwierząt na

terenie powiatu łódzkiego wschodniego.

2017

2016 liczba

przypadków

% liczba

przypadków

%

Pokąsania

ogółem 80 71

Pokąsania, po

zakwalifikowano

do szczepienia

p/w wściekliźnie

28

35

16

23

Pokąsania przez

zwierzęta

domowe

79

98,8

69

97,2

Pokąsania przez

zwierzęta dzikie

1

1,2

0

0

Inne pokąsania :

- brak informacji

- kontakt z

preparatem

zawierającym

wirusa

wścieklizny

- inne

0

0

2*

kontakt z

padłym lisem

kontakt z kurą

zagryzioną

przez lisa

2,8

Pokąsania przez

psy

71 83,7

59 88

Pokąsania przez

psy znane

47

66,2

46

70

Pokąsania przez

koty

8 10,0 10 14

Pokąsania przez

koty znane

3 37,5 5 7

Zwierzęta dzikie

sprawcy pokąsań

małpa

-

7

Grypa

W 2017 roku w powiecie łódzkim wschodnim zgłoszono 7 623 przypadków podejrzeń grypy i

schorzeń grypopodobnych (w roku poprzednim 7 909), w tym odpowiednio dzieci do lat 14 - 2016

r. – 4 480, 2017 r. – 4 313. Zarejestrowano 3 przypadki potwierdzone wirusologicznie (wirus

grypy typu A - 2, typu B - 1).

Gruźlica

W 2017 roku zarejestrowano ogółem 7 przypadków gruźlicy (w 2016 r. – 21), 6 przypadków

to gruźlica płuc, 1 gruźlica pozapłucna. Zarejestrowano 1 zgon z powodu gruźlicy.

Choroby przenoszone drogą płciową

W 2017 r. zarejestrowano 1 przypadek kiły, a nie odnotowano rzeżączki i chorób

przenoszonych drogą płciową wywołanych przez Chlamydie

Tabela 4. Zarejestrowane przypadki chorób zakaźnych, zakażeń i zatruć na terenie powiatu

łódzkiego wschodniego w roku 2017 w porównaniu do roku 2016.

L.p. Jednostka chorobowa

2017

2016

Liczba

zachorowań

Zapadalność

na 100 tys. ludności

Liczba

zachorowań

Zapadalność

na 100 tys. ludności

1 Cholera - - - -

2 Dur brzuszny - - - -

3 Dury rzekome A, B, C - - - -

4

Salmoneloza

zatrucie pokarmowe 29 40,9 23 32,6

5 posocznica - - 2 2,8

6 inne zakażenie pozajelitowe - - - -

7 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) - - - -

8

Inne

bakteryjne

zakażenia

jelitowe

(ogółem)

wywołane przez E. coli biegunkotwórczą 1 1,4 - -

9 wywołane przez E. coli enterokrwotoczną - - - --

10 wywołane przez Clostridium difficile 11 15,5 8 11,3

11 wywołane przez Campylobacter - - - -

12 wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis - - - -

13 inne 8 11,3 19 26,9

14 w tym u dzieci do lat 2 3 7

15 Inne

bakteryjne

zatrucia

pokarmowe

(ogółem)

gronkowcowe - - - -

16 jadem kiełbasianym (botulizm) - - - -

17 wywołane przez Cl. perfringens - - - -

18 inne - - - -

19 w tym u dzieci do lat 2 - - - -

20 Lamblioza (giardioza) - - - -

21

Kryptosporydioza

- - - -

8

22 Wirusowe

zakażenia

jelitowe

(ogółem)

wywołane przez rotawirusy 29 40,9 19 26,9

23 wywołane przez norowirusy 1 1,4 9 12,7

24 inne 14 20,0 26 36,8

25 w tym u dzieci do lat 2 27 21 -

26 Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu

ogółem 8 11,3 90 127,4

27 w tym u dzieci do lat 2 1 3

28 Dżuma - - - -

29 Tularemia - - - -

30 Wąglik - - - -

31 Bruceloza: nowe zachorowania - - - -

32 Nosacizna - - - -

33 Leptospiroza - - - -

34 Jersinioza pozajelitowa - - 1 1,4

35 Mikobakteriozy - inne i BNO - - - -

36 Listerioza - - - -

37 Tężec

ogółem - - - -

38 noworodków - - - -

39 Błonica - - - -

40 Krztusiec 11 15,5 31 43,9

41 Płonica (szkarlatyna) 13 18,3 29 41,1

42

Choroba

meningokokowa,

inwazyjna

ogółem 1 1,4 - -

43 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - - -

44 posocznica 1 1,4 - -

45 inna - - - -

46 Choroba

wywołana przez

Streptococcus

pyogenes,

inwazyjna

ogółem 5 7,1 5 7,1

47 róża 5 7,1 5 7,1

48 zespół wstrząsu toksycznego - - - -

49 gorączka połogowa - - - -

50 inna - - - -

51 Legioneloza

choroba legionistów

- - - -

52 gorączka z Pontiac - - - --

53 Borelioza z Lyme 18 25,5 18 25,5

54 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) - - - -

55 Dur wysypkowy - - - -

56 Gorączka Q - - - -

57 Gorączka plamista i inne riketsjozy - - - -

58 Poliomyelitis

wywołane dzikim wirusem - - - -

59 wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego - - - -

60 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat - - 1

61 Encefalopatie

gąbczaste

choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD)

- - - -

62 wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba (vCJD) - - - -

63 inne - - - -

64 Wścieklizna - - - -

65 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień 28 39,5 17 24,1

66 Kleszczowe zapalenie mózgu - - 1 1,4

9

67 Inne

wirusowe zapalenie mózgu

opryszczkowe - - -

68 inne - - -

69 Wirusowe

zapalenie

opon

mózgowych

enterowirusowe 3 4,2 -

70 opryszczkowe - - -

71 inne - - 2 2,8

72 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) - - - -

73 Gorączka zachodniego Nilu - - - -

74 Żółta gorączka - - - -

75 Wirusowe gorączki krwotoczne

- - - - -

76 - - - - -

77 Choroba wywołana przez hantawirusy - - - -

78 Ospa wietrzna 209 294,7 352 498,5

79 Ospa prawdziwa - - - -

80 Odra - - - -

81 Różyczka - - - -

82 Pryszczyca - - - -

83

Wirusowe

zapalenie

wątroby

typu A 4 5,6 - -

84 typu B - ostre - - - -

85 typu B - przewlekłe 17 24,0 15 21,2

86 typu C - ostre - - - -

87 typu C - przewlekłe 7 9,9 9 12,7

88 typu B+C (zakażenie mieszane) - - - -

89 inne - - - -

90 AIDS – Zespół nabytego upośledzenia odporności - - - -

91 Nowo wykryte zakażenia HIV - - - -

92 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 2 2,8 6 8,5

93 Malaria (zimnica) - - - -

94 Bąblowica (echinokokoza) - - - -

95 Wągrzyca (cysticerkoza) - - - -

96 Włośnica - - - -

97 Choroba

wywołana przez

Streptococcus

pneumoniae,

inwazyjna

ogółem

- - 1 1,4

98 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - 1 1,4

99 posocznica - - - -

100 inna - - - -

101 Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zak. E.

coli

- - - -

102 Choroba

wywołana przez

Haemophilus

influenzae,

inwazyjna

ogółem 1 1,4 - -

103 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - - -

104 posocznica 1 1,4 - -

105 inna 1 1,4 - -

106 Inne bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu 3 4,2 2 2,8

107 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 5 7,1 2 2,8

108 Zapalenie mózgu inne i nie określone - - 1 1,4

109 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi - - - -

10

110 Grypa

ogółem 7 623/ 3* 10 750 7 909 11 200

111 u dzieci w wieku 0-14 lat 4 313/ 1* 4 480

112 Wrodzone choroby wirusowe

różyczka wrodzona - - - -

113 inne określone i nie określone - - - -

114 Inne wrodzone zakażenia i choroby pasożytnicze

toksoplazmoza - - - -

115 listerioza - - - -

116 inne określone i nie określone - - - -

117 Rzeżączka - - - -

118

Kiła

wrodzona i noworodków - - - -

119 wczesna 1 1,4 - -

120 późna - - - -

121 inne postacie kiły i kiła nie określona 1 1,4 - -

122 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie - - - -

123

Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez

Chlamydie - - -

-

Liczba ludności na terenie powiatu łódzkiego wschodniego w 2017 roku – 70 920

(Stan na 30.06.2017 r.)

* przypadki potwierdzone wirusologicznie

Stan sanitarny placówek medycznych na terenie powiatu łódzkiego

wschodniego

W 2017 roku nadzorem objęto: 3 szpitale, 18 ambulatoriów (w tym 2 laboratoria

diagnostyczne), 35 gabinetów działających w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej.

Zlikwidowano 3 indywidualne praktyki lekarskie: Indywidualna Praktyka Stomatologiczna Adam

Szyszkowski Tuszyn, ul. Rzgowska 5 lok. B, Stomatologia-Adam Wnuk Tuszyn, ul. Rzgowska 5 B,

Gabinet Stomatologiczny Tomasz Eugeniusz Podkul Tuszyn ul. Żeromskiego 36 oraz1 podmiot

leczniczy NZOZ Judyta, Koluszki ul. Przejazd 6.

Ponadto powstał 1 gabinet działający w ramach praktyki zawodowej:

- Karo-Dental Zdzisław Gdula Andrespol ul. Rokicińska 122/11

11

W 2017 r. pracownicy powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi przeprowadzili

62 kontrole w powiecie łódzkim wschodnim, w tym 13 kontroli punktów szczepień i 23 kontroli

kompleksowych. Kontrole obiektów służby zdrowia dotyczyły, podobnie jak w roku 2017

zabezpieczenia p/epidemicznego, stanu czystości bieżącej i stanu sanitarno-higienicznego

pomieszczeń, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi, zagadnień aseptyki i

antyseptyki, zachowania właściwego reżimu sanitarnego stosowanego przez personel medyczny.

W podmiotach wykonujących działalność leczniczą wykonywane są kontrole wewnętrzne

zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu, sposobu i

częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających

szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 100, poz.646) i rozporządzenia

Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie dokumentowania realizacji działań

zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu przechowywania

tej dokumentacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 100, poz. 645).

W listopadzie 2017 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie

szczegółowego postępowania z odpadami medycznymi. Nowością tego rozporządzenia jest

wprowadzenie kategorii wysoce zakaźnych odpadów medycznych, czyli odpadów, w których

zidentyfikowano lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne

czynniki chorobotwórcze, które powodują szczególne zagrożenie dla ludzi. Klasyfikację szczególnie

niebezpiecznych biologicznych czynników chorobotwórczych oparto o Umowę europejską

dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego odpadów niebezpiecznych (ADR). Umowa ta

definiuje pojęcie wysoko zakaźnych odpadów medycznych. Nowe rozporządzenie określa natomiast,

iż czas gromadzenia tych odpadów nie może być dłuższy niż 24 godziny, zaś pojemnik, w którym są

one gromadzone powinien być oznaczony znakiem ostrzegającym przed zagrożeniem biologicznym

oraz napisem ,,MATERIAŁ ZAKAŹNY DLA LUDZI”. Dodatkowe wymagania w przypadku

tej kategorii odpadów dotyczą także standardu ich pakowania (podwójne worki jako opakowanie

wewnętrzne oraz sztywny pojemnik jako opakowanie zewnętrzne). Ponadto zrezygnowano

z wymogu nieprzezroczystości worków do zbierania odpadów medycznych; wprowadzono

dodatkowo wymagania dotyczącego wyposażenia stelaży i pojemników w pokrywy otwierane

bezdotykowo lub za pomocą nożnej dźwigni pedałowej wraz z oznaczeniem ich kodami zbieranych

odpadów; wprowadzono wymóg oznakowania worków i pojemników do odpadów medycznych datą

i godzinę otwarcia (tj. rozpoczęcia użytkowania), godziną zamknięcia (wcześniej była tylko data)

12

oraz o dane identyfikujące jednostkę, w której zbierane są odpady; nałożono obowiązek wyposażenia

pomieszczenia i przenośnego urządzenia chłodniczego do magazynowania odpadów medycznych

w termometr; dodano zapis o zabezpieczeniu technicznym chroniącym przed rozprzestrzenianiem się

magazynowanych odpadów medycznych, obejmujący gromadzenie ewentualnych odcieków tych

odpadów; doprecyzowano przepisy dotyczące: wymogu wentylacji, higieny rąk bezpośrednio

po wyjściu z magazynu zakaźnych odpadów medycznych, mycia i dezynfekcji pomieszczeń,

urządzeń do magazynowania oraz środków transportu wewnętrznego tych odpadów, a także

przechowywania czystych oraz zbierania brudnych środków ochrony indywidualnej; oraz nałożono

obowiązek określania procedur dotyczących wszystkich etapów postępowania z odpadami

medycznymi, do których należeć będą instrukcje dotyczące selektywnego zbierania odpadów

medycznych w miejscu ich powstawania.

Szpital przy ul. Szpitalnej 5 w Tuszynie

W roku 2017 wykonano następujące prace remontowo – modernizacyjne:

- Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej - odnowiono salę ćwiczeń fizjoterapii, wykonano

drobne prace malarskie na korytarzach i w gabinecie zabiegowym,

- Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii - odnowiono gabinety lekarskie, gabinet

pielęgniarki oddziałowej oraz korytarze,

- Oddział Urologii i Onkologii Urologicznej - odnowiono izolatki, zamontowano rolety

chroniące przed nadmiernym nasłonecznieniem,

- Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej - odnowiono gabinet pielęgniarki oddziałowej,

- Blok Operacyjny - wykonano remont drzwi do sal operacyjnych, częściowo odmalowano

sale operacyjna A, odnowiono salę operacyjną C,

- II Oddział Pulmonologii oraz Oddział Chorób Wewnętrznych - wykonano prace malarskie

w salach pacjentów, częściowo odnowiono korytarze oraz zamontowano rolety chroniące

przed nadmiernym nasłonecznieniem.

Szpital Gameta w Rzgowie – nieczynny, funkcjonuje tylko część ambulatoryjna i

i laboratoryjna .

13

Dezynfekcja w placówkach medycznych

Do najczęściej stosowanych środków dezynfekcyjno-myjących i antyseptycznych stosowanych w

placówkach medycznych zalicza się:

- do narzędzi medycznych:

Aniosept Active, Lysoformin, Aniosyme DD1, Prima Dent Protect, Prosept Instru,

Viruton, Quatrodes Drill, Sekudrill+ aktywator;

- do powierzchni dotykowych:

Incidin Plus, Velox TOP AF, Incidin Liquid Spray, Anios Surfa’s Safe, Mikrozid AF Liquid,

Sani Cloth Active, Velox Wipes, Bacticid; Prostept Foam;

- do dezynfekcji powierzchni bezdotykowych:

Surfanios Lemon Fresh, Domestos, Dorex Ultra N, Prosept Floor, Anios Surfanios,

Quartamon Med;

- do dezynfekcji rąk i skóry personel służby zdrowia:

Skinman soft, Velodes Soft, Spitaderm, Etaproben, AHD 1000, Spirigel complite, Softa- Man

acute, Velodes, Esept, Kodan;

- do dezynfekcji endoskopów oraz akcesoriów endoskopowych.

Lysoformin 3000, Anios Anioxyde 1000, Cidex, Farmec Opaster, Perfektan Extra

Aniosept Activ.

Sterylizacja w szpitalach

Łącznie 5 szpitali łódzkich posiada własne centralne sterylizatornie. Pozostałe placówki

przeprowadzają sterylizację w punktach sterylizacji, lokalnych sterylizatorniach lub też przy użyciu

autoklawów znajdujących się w poradniach lub oddziałach szpitalnych. Obiekty wyposażone są w

przelotowe lub nieprzelotowe autoklawy parowe, autoklawy plazmowe oraz

na tlenek etylenu.

Niektóre szpitale zawarły umowę na usługi sterylizacyjne z firmą zewnętrzną np. Centrum

Usług CitoNet-Łódź Sp. z o. o. w Łodzi przy ul. Świętojańskiej 5/9 są to :

Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc w

Łodzi, ul. Okólna 181,

- budynek przy ul. Okólnej 181 – sterylizacja odbywa się w szpitalu w Tuszynie !!!!

- budynek przy ul. Szpitalnej 5 w Tuszynie – sterylizacja na Bloku Operacyjnym:

1 autoklaw parowy przelotowy i 1 plazmowy

14

W niepublicznych szpitalach na terenie Łodzi i powiatu łódzkiego wschodniego sterylizacja

narzędzi medycznych, bielizny operacyjnej i materiałów opatrunkowych wykonywana jest głównie

we własnym zakresie. Niektóre placówki zawarły umowę na usługi sterylizacyjne

z firmą zewnętrzną lub też używają sprzętu jednorazowego.

Gameta Szpital w Rzgowie, ul. Rudzka 34/36 – podręczna sterylizatornia przy bloku

operacyjnym 1 autoklaw parowy przelotowy (nieczynny)

Prywatna Klinika Psychiatryczna Inventiva w Tuszynie, ul. Polna 16/20 – sprzęt

jednorazowy,

Sterylizacja w ambulatoriach

Podmioty lecznicze lecznictwa otwartego prowadzą sterylizację we własnym zakresie przy

użyciu autoklawów ciśnieniowo-parowych, plazmowych i na tlenek etylenu.

Sterylizacja narzędzi wielorazowego użytku w ambulatoriach wykonywana jest najczęściej za

pomocą autoklawów parowych. Część placówek posiada umowy z firmami zewnętrznymi na

świadczenie usług sterylizacyjnych (sterylizacja poza placówką), wykorzystywany jest także sprzęt

jednorazowego użycia. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w

sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu

wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. 2012 poz. 739) proces mycia, dezynfekcji i sterylizacji

narzędzi powinien przebiegać z zachowaniem jednokierunkowego obiegu narzędzi od punktu

przyjęcia materiału skażonego do punktu wydania materiału sterylnego. Wszystkie skontrolowane w

2017 r. wykonujące sterylizację we własnym zakresie na terenie podmiotu leczniczego posiadają

prawidłowy ciąg technologiczny sterylizacji.

W trakcie kontroli sanitarnych pracownicy PSSE sprawdzają posiadanie aktualnego przeglądu

technicznego autoklawu, wykonywanie testów skuteczności procesów sterylizacji metodą chemiczną

(test chemiczny) i biologiczną (SPORAL A), a także prowadzone w placówkach rejestry sterylizacji,

potwierdzające częstotliwość i ilość sterylizowanych narzędzi. Do najczęściej stwierdzanych

nieprawidłowości w zakresie sterylizacji należą podobnie jak w poprzednim roku:

- zbyt duże, przepełnione pakiety,

- przeładowanie lub nieodpowiednie załadowanie komory sterylizatora,

- wybór nieodpowiednich parametrów sterylizacji dla materiałów i wielkości pakietów,

- brak umieszczania testów chemicznych we wszystkich pakietach.

15

Badania mikrobiologiczne

Podczas interwencji oraz dochodzeń epidemiologicznych przeprowadzonych w placówkach

medycznych na terenie Łodzi i powiatu łódzkiego wschodniego w 2017 roku pobrano

26 wymazów bakteriologicznych na czystość z których 1 zakwestionowano.

Działalność zespołów kontroli zakażeń szpitalnych

Zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń

i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1866, 2003 i 2173) we wszystkich szpitalach

na terenie Łodzi i w powiecie łódzkim wschodnim są powołane i działające zespoły kontroli zakażeń

szpitalnych.

Do zadań zespołu należą min. opracowywanie, aktualizacja i nadzór nad systemem zapobiegania i

zwalczania zakażeń szpitalnych i chorób zakaźnych związanym z udzielaniem świadczeń

zdrowotnych. Coraz częściej rejestracja zakażeń szpitalnych odbywała się metodą czynną.

Inne działania PSSE w Łodzi

Kontrole interwencyjne, dochodzenia epidemiologiczne przedstawiciele Państwowego

Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łodzi sprawdzali procedury dezynfekcji, mycia i sterylizacji

narzędzi oraz mycie i dezynfekcji powierzchni, jak również przygotowywanie roztworów środków

dezynfekcyjnych, stosowanie właściwych ich stężeń, postępowanie z czystą i brudną bielizną, z

odpadami medycznymi oraz stan czystości bieżącej. Szczególną uwagę zwracano na procedury

prawidłowego mycia i dezynfekcji rąk, na stosowanie środków ochrony osobistej.

W części przypadków zarzuty złożone w skargach potwierdziły się. W trakcie interwencji

najczęściej spotykanymi nieprawidłowościami były niewłaściwe postępowanie z narzędziami

wielokrotnego użycia oraz nieprawidłowa gospodarka odpadami medycznymi.

16

Charakterystyka podmiotów leczniczych w – 2017

Lp. Nazwa i adres

podmiotu leczniczego

Liczba

przeprowadzo-

nych

kontroli z

zakresu

HK

Decyzje wydane w 2017r. lub w latach

poprzednich (wydane przez HK i EP)

Nałożone

mandaty / kwota/

czego dot.

Ocena**

stanu sanitarno-

technicznego na koniec

2017r.

/zgodna z Mz 46/

nr/data

(nałożone obowiązki) wykonane/ nie

wykona-

ne na koniec

2017r.

1 2 3 4 5 6 7 1 WZZOZ Centrum Leczenia Chorób Płuc i

Rehabilitacji Tuszyn, ul. Szpitalna 5

1 PPIS-Ł-HK-455-35/17 dot. wody ciepłej

20.12.17 20.02.18

W trakcie

wykonywania dostateczna

2 NZOZ Prywatna Klinika Psychiatryczna

„INVENTIVA” 95-080 Tuszyn, ul. Polna16/20

1 PPIS-Ł-HK-455-18/17

Dot. wody ciepłej Legionella 09.06.17

31.07.17

wykonana dostateczna

3 Gameta Szpital ul. Rudzka 54/56 Rzgów nieczynny

1 Ośrodek Reh-Leczniczy

Wardzyń

Decyzja PPIS-Ł-HK-455-31/17

23.10.17

30.11.17

wykonana dostateczna

Zaopatrzenie w wodę stacjonarnych podmiotów leczniczych

Lp.

Stacjonarny podmiot leczniczy

Nazwa i adres

Podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę Awaryjne ujęcie wody

wodociąg

publiczny

wodociąg

własny

ocena stanu

sanitarno –

technicznego

– decyzje 1

jakość

wody –

decyzje2

wodociąg

publiczny

wodociąg

własny inne

3 brak

ocena stanu

sanitarno –

technicznego –

decyzje 1

jakość wody –

decyzje 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 WZZOZ Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji

Tuszyn, ul. Szpitalna 5

nie Tak (2 ujęcia) - - - - - tak - -

2 NZOZ Prywatna Klinika Psychiatryczna

„INVENTIVA” 95-080 Tuszyn, ul. Polna16/20

tak nie - - - - studnia nie - -

3 Gameta Szpital ul. Rudzka 54/56 Rzgów tak nie - - - - studnia nie - -

1 Ośrodek Reh-Leczniczy

Wardzyń

tak nie - - - - - tak - -

17

Postępowanie z odpadami medycznymi

Postępowanie ze zwłokami

Lp. Nazwa

stacjonarnego

podmiotu

leczniczego

Magazynowanie

odpadów

(pomieszczenie-

magazyn, chłodnia

stacjonarna, urządzenie

przenośne - lodówka);

Transport

wewnętrzny

odpadów

Wydzielone miejsce

przeznaczone do

dezynfekcji i mycia

środków trans. wewn. i

pojemników

wielokrotnego użycia

Procedura

postępowania z

odpadami

medycznymi

Decyzje nr/ data

(nałożone obowiązki)

– dot. odpadów,

mandaty

1 2 3 4 5 6 7 1 WZZOZ Centrum Leczenia

Chorób Płuc i Rehabilitacji Tuszyn, ul. Szpitalna 5

magazyn Wózki zamykane tak tak nie

2 NZOZ Prywatna Klinika

Psychiatryczna „INVENTIVA” 95-080

Tuszyn, ul. Polna16/20

magazyn Wózki zamykane tak tak nie

3 Gameta Szpital ul. Rudzka

54/56 Rzgów

zamrażarka Pojemniki zamykane tak tak nie

1 Ośrodek Reh-Leczniczy

Wardzyń

Lp. Nazwa stacjonarnego

podmiotu leczniczego

Zakład

patomorfologii lub

pomieszczenie

chłodni *

Czy spełnia wymogi

rozporządzenia MZ,

ocena stanu sanitarno –

technicznego - wydane

decyzje nr/data

(nałożone obowiązki)

Ilość

miejsc w

chłodni

Sposób postępowania ze

zwłokami od zgonu do

umieszczenia w chłodni

na terenie szpitala lub

odbioru przez zakład

pogrzebowy

Brak zakładu patomorfologii lub chłodni na

terenie stacjonarnego podmiotu leczniczego

– np. umowa podpisana z zakładem

pogrzebowym na odbiór zwłok

1 2 3 4 5 6 7 1 WZZOZ Centrum Leczenia

Chorób Płuc i Rehabilitacji

Tuszyn, ul. Szpitalna 5

- tak - 2 godz. na oddziale Firma na życzenie rodzin H.Skrzydlewska lub inna

2 NZOZ Prywatna Klinika

Psychiatryczna „INVENTIVA” 95-080 Tuszyn, ul. Polna16/20

Pomieszczenie pro morte tak - 2 godz. na oddziale Firma na życzenie rodzin

3 Gameta Szpital ul. Rudzka 54/56

Rzgów

- - - - -

1 Ośrodek Reh-Leczniczy Wardzyń

Pomieszczenie pro morte tak 2 godz. na oddziale Firma na życzenie rodzin

18

Higiena komunalna

Zaopatrzenie w wodę do spożycia

Zaopatrzenie wodę do spożycia na terenie powiatu łódzkiego wschodniego zapewniają następujące

wodociągi:

Wydajność w m³/d miasto wieś

<100 1 15

100-1000 3 20

1000-10000 1 -

inne 2 1

Jakość wody z wodociągów publicznych i lokalnych na koniec 2017 r: Producent Nazwa

wodociągu

Jakość wody

Parametry

przekroczone

Postępowanie

administracyjne

Działania naprawcze

Zakład Gospodarki Wodnej

w Andrespolu

Bedoń

Janówka

Justynów

Kraszew

Stróża

Wiśniowa Góra

Przydatna do

spożycia

- -

Gospodarstwo Pomocnicze

przy Urzędzie Gminy

Brójce

Bukowiec Przydatna do

spożycia - -

Brójce

Kotliny

Kurowice

Pałczew

Stefanów

Wola Rakowa

Przydatna do

spożycia

- -

Koluszkowskie

Przedsiębiorstwo

Gospodarki Komunalnej

Koluszki

ul. Mickiewicza4

Koluszki

Borowa

Gałków Duży

Kaletnik

Regny

Stefanów Długie

Zielona Góra

Przydatna do

spożycia

- -

Zakład Gospodarki

Komunalnej Gminy

Nowosolna

Dąbrówka

Dobieszków

Lipiny

Natolin

Teolin

Wiączyń

Przydatna do

spożycia

- -

Gminny Zakład

Wodociągów i Kanalizacji w

Rzgowie

ul. Stawowa 11

Rzgów

Gospodarz

Grodzisko

Kalino

Czyżeminek

Romanów

Przydatna do

spożycia

- -

19

Zakład Wodociągów i

Kanalizacji w Tuszynie

ul. Brzezińska 86a

Modlica Przydatna do

spożycia

- Przełączono na wodociąg

publiczny Tuszynek

Majoracki ul. Wschodnia

Niedas

Górki Duże

Szczukwin

Rydzynki

Tuszyn

ul. 3-go Maja

Tuszyn

ul. Wschodnia

Przydatna do

spożycia

- -

Stowarzyszenie Rozwoju

Gałkowa Małego Towarowa

1

Gałków Mały Przydatna do

spożycia

DPS Koluszki Koluszki

Budowlanych 17/19

Woda z

wodociągu wykorzystywana

do celów

gospodarczych, woda do spożycia

- butelkowana

WZ ZOZ CLChPiR

Okólna 181 Łódź

Tuszyn

Szpitalna 5

Przydatna do

spożycia

ZWiK w Łodzi SUW Kalinko Przydatna do

spożycia

Stan sanitarno-techniczny nadzorowanych wodociągów publicznych i lokalnych dobry.

Jakość wody monitorowana jest poprzez badania wykonywane przez PIS, częstotliwość poboru

wody uzależniona jest od zużycia wody przez ludność danego terenu. Próby wody pobierane są w

obecności właścicieli wodociągów i użytkowników. Na terenie powiatu próbki wody pobierano z 43

wodociągów publicznych i lokalnych, z 84 punktami poboru próbek.

W 2017 r. pobrano do badań fizyko-chemicznych i mikrobiologicznych 118 próbek wody

przeznaczonej do spożycia przez ludzi; zakwestionowano 18 próbek.( w tym 5 pod względem

fizycznym, 4 chemicznym i 16 pod względem mikrobiologicznym). W każdym przypadku zarządca

wodociągu podejmował działania w celu poprawy jakości wody; powtórne badania próbek wody nie

wykazywały przekroczeń badanych parametrów.

Legionella w instalacjach wody ciepłej W ramach monitoringu jakości wody ciepłej Inspekcja Sanitarna prowadzi badania wody

w kierunku bakterii Legionella sp.

LP Rodzaj obiektu Ilość placówek, w których

pobrano próby

Ilość próbek

ogółem

W tym

zakwestionowanych

1 Szpitale 2 13 3

2 DPS 4 11 2

3 NZOL 1 6 4

4 Ośrodek szkolno-wychowawczy

WSSE 1 4 4

X Razem 9 24 13

20

Placówki, w których stwierdzono ponadnormatywną ilość bakterii Legionella sp. Podjęły działania

naprawcze polegające na przegrzaniu sieci lub jej dezynfekcji chemicznej, bądź wymianie sieci

ciepłowniczej.

Baseny PSSE w Łodzi prowadzi nadzór nad 2 obiektami: Oceanik- Tuszyn (1 basen sportowy, 1

basen rekreacyjny, 1 brodzik, 2 wanny z hydromasażem, 1 zjeżdżalnia), GOSiR Wiśniowa Góra (1

basen rekreacyjny sezonowy).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim

powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 2016) właściciele lub zarządzający

pływalniami przedstawili PIS harmonogramy pobierania próbek wody.

W ramach kontroli urzędowej pobrano w 2017 r. 21 próbek wody; liczba badań nie odpowiadająca

wymaganiom rozporządzenia pod względem chemicznym 11 i 2 pod względem mikrobiologicznym.

W każdym przypadku zarządca pływalni podejmował działania w celu poprawy jakości wody;

powtórne badania próbek wody nie wykazywały przekroczeń parametrów .

Stan techniczny basenów nie budził zastrzeżeń. Nadal w sferze planowania pozostaje modernizacja

obiektu w Wiśniowej Górze.

Szalety

Szalety zlokalizowane są w:

- Tuszynie przy ul. Żeromskiego i na terenie prywatnych bazarów przy al. Jana P.II,

- Kruszowie,

- Koluszkach – stacja PKP,

- Rzgowie – Centra Targowe: „PTAK”, „POLROS”, Pl. 500- lecia 23

Wszystkie obiekty w dobrym stanie sanitarno-technicznym. Szalety podłączone do sieci

wodociągowej i kanalizacyjnej, zaopatrzone w wodę ciepłą i zimną.

Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, solaria

Kolejny rok bez rozporządzenia MZ w regulującego wymagania, jakim powinny odpowiadać tego

typu obiekty- co stanowi duże utrudnienie dla nowopowstających i funkcjonujących obiektów oraz

dla ich nadzoru. Stan sanitarno-porządkowy zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, solariów

skontrolowanych w 2017 r. nie budził zastrzeżeń

Hotele, motele i inne placówki świadczące usługi hotelowe Obiekty oceniane są jako dobre. Sukcesywne podwyższanie standardu poprzez remonty, wymianę

wyposażenia, to obecnie norma w funkcjonujących obiektach.

Dworce, przystanki PKP

Po modernizacji trasy Łódź- Warszawa stan techniczny i estetyczny obiektów PKP uległ poprawie.

Na 2018 r. planowana jest modernizacja układu torowego i budowa nowego peronu w Słotwinach.

Targowiska

Systematycznie ulegają poprawie warunki sanitarno-techniczne nadzorowanych targowisk. Na

targowiskach zapewnione jest zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków, toalety dla osób

zatrudnionych oraz dla klientów.

21

Gospodarka odpadami

Na terenie powiatu prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Nieczystości stałe na terenach

gmin gromadzone są w kontenerach bądź puszkach. Odpady wywożone przez specjalistyczne firmy

na wysypiska śmieci w Kruszowie , Kalinku oraz na wysypisko w Koluszkach. Nieczystości płynne

odprowadzane są do kanalizacji lub do szamb. Szamba opróżniane systematycznie przez

specjalistyczne firmy wywozowe do gminnych oczyszczalni ścieków rozlokowanych na terenie

powiatu (Koluszki, Tuszyn, Rzgów, Kraszew).

Na terenie powiatu wprowadzana jest selektywna zbiórka odpadów komunalnych.

Odpady medyczne powstające w obiektach lecznictwa otwartego i zamkniętego,

w prywatnych gabinetach lekarskich oraz zoz-ach niepublicznych przekazywane są do

unieszkodliwienia.

Stan sanitarny posesji, ulic, terenów i obiektów rekreacyjnych

Ogólny stan sanitarno- porządkowy miejscowości znajdujących się na terenie powiatu

łódzkiego wschodniego należy uznać za dobry. W ramach akcji sanitarno- porządkowych

przeprowadzono 15 kontroli posesji, terenów rekreacyjnych i obiektów użyteczności publicznej . W

2017 r. wpłynęło 11 interwencji z terenu powiatu łódzkiego wschodniego

( ogółem z terenu 2 powiatów wpłynęło 354 interwencji).

Interwencje dotyczyły:

- złego stanu technicznego budynków mieszkalnych i ich zaplecza (3)

-hodowli świń i kurczaków(2),

-szamba (1),

- odpady komunlane (1),

-zanieczyszczony teren (1),

- uciążliwego zapachu od działalności gospodarczej (3)

w tym: 8 interwencji niesłusznych, 1 słuszna- 2 przekazano do właściwych urzędów.

22

W zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz

materiałów i wyrobów do kontaktów z żywnością

W 2017r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi nadzorował w obrębie

powiatu łódzkiego wschodniego 734 zakłady, w tym:

118 zakładów produkcji żywności,( w tym produkcja pierwotna)

367 obiekty obrotu żywnością, w tym 2 markety (Makro Cash&Carry w Rzgowie

oraz Tesco w Tuszynie),

162 zakłady gastronomiczne,

67 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego,

19 miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością,

1 wytwórnię materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością

W nadzorowanych zakładach podejmowane były następujące działania:

przeprowadzono ogółem 379 kontroli sanitarnych, w tym 36 kontroli interwencyjnych,

nałożono 14 mandatów karnych na sumę 3.100,00 zł,

w wyniku stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych wydano:

2 decyzje administracyjne dot:

1 - produktu "Szczeć tajemnica Mnicha" (Szczeć DIPSACUS SILVE STRES nie była

spożywana przez ludzi w krajach UE przed 15.05.1997. W związku z tym wprowadzenie

jej do obrotu jako żywności wymaga spełnienia procedury autoryzacji zgodnie z

rozporządzeniem (WE) 258/97 PE i Rady dot. nowej żywności i nowych składników

żywności),

2 - rodzynek (kraj pochodzenia Iran) ze względu na przekroczenie NDP (najwyższy

dopuszczalny poziom) pestycydów, które w państwach UE nie są dozwolone do

stosowania jako substancje czynne środków ochrony roślin (w takim przypadku

przyjmuje się NDP na poziomie 0,01mg/kg)

Do PWIS w Łodzi skierowano 5 wniosków o nałożenie kary pieniężnej; 4 zostały rozpatrzone,

decyzjami PWIS w Łodzi nałożono kary pieniężne w wysokości 11.500,00zł.

Mandaty karne nakładane były za:

brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu (5),

kontrolę wewnętrzną w zakładzie nieudokumentowaną (brak zapisów) lub nieskuteczną (2),

żywność niewłaściwej jakości w obrocie, w tym po upływie daty minimalnej trwałości i

terminu przydatności do spożycia (4),

żywność bez opakowań jednostkowych przechowywana bez zabezpieczenia przed

szkodnikami (1),

rozpoczęcie działalności w zakresie produkcji materiałów i wyrobów do kontaktu z

żywnością bez złożenia wniosku (1)

brak warunków do mycia i dezynfekcji naczyń stołowych (niesprawna zmywarka) (1)

Wnioski do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego o nałożenie kary pieniężnej

kierowane były za:

23

rozpoczęcie działalności bez złożenia wniosku o zatwierdzenie i wpis do rejestru (2)

rozszerzenie działalności poza zakres decyzji zatwierdzającej (1)

nieprawidłowe oznakowanie suplementów diety (1)

(suplement diety B17 PREVENTUM - zamieszczone na etykiecie sformułowania :

"zapobieganie chorobom cywilizacyjnym", "kuracja", "unikalna kompozycja skupia się

na wspieraniu układu odpornościowego" przypisują w/w suplementowi diety

właściwości zapobiegania chorobom, a więc wprowadzają konsumenta w błąd sugerując,

że produkt ma szczególne właściwości, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie

podobne środki spożywcze mają takie właściwości. Poza tym oświadczenie zdrowotne

"unikalna kompozycja skupia się na wspieraniu układu odpornościowego" odnosi się do

całego produktu, a nie do poszczególnych składników zawartych w produkcie. Wszelkie

oświadczenia powinny odnosić się do składników zawartych w produkcie, gdyż to

składniki są przedmiotem oceny)

utrudnianie działalności organom PIS (1)

Pobrano do badań laboratoryjnych 37 próbki żywności (22 w zakładach produkcyjnych,1 w hurtowni

spożywczej, 14 w produkcji pierwotnej). 4 próbki zostały zakwestionowane:

3 - lodów za przekroczoną liczbę bakterii z grupy Enterobacteriaceae, co świadczy o

nieprzestrzeganiu zasad higieny w trakcie procesu produkcyjnego,

1 - rodzynki (kraj pochodzenia Iran) za przekroczenie NDP pestycydów.

Próbki żywności pobierane do badań w 2017r. badane były w kierunku zanieczyszczeń

mikrobiologicznych, pozostałości pestycydów, GMO, znakowania oraz cech organoleptycznych.

W 2017r. odnotowano na terenie powiatu łódzkiego wschodniego 3 ogniska zbiorowego zatrucia

pokarmowego.(opisane w sytuacji epidemiologicznej )

W ramach kontroli granicznej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi przeprowadził 48

kontroli, w trakcie których dokonano oceny 71 partii importowanych towarów (min. pestki dyni z

Chin, wiórki kokosowe z Indonezji, rodzynki z Turcji, Iranu i Indii, śliwki suszone z Chile) oraz

przeznaczone na eksport dżemy.

W zakładach żywienia zamkniętego w trakcie kontroli oceniano również jadłospisy pod kątem

realizacji zasad racjonalnego żywienia. Przeprowadzono ocenę 18 jadłospisów dekadowych.

W 6 badanych przypadkach stwierdzono, iż jadłospis był mało urozmaicony. Część posiłków

planowano bez udziału pełnowartościowego białka i/lub dostatecznej ilości owoców i warzyw, które

są podstawowym źródłem witamin i soli mineralnych.

W każdym przypadku udzielano instruktażu nt. zasad racjonalnego żywienia.

W szkolnych kioskach i stołówkach w dalszym ciągu jest propagowana idea programu edukacyjnego

„Trzymaj Formę”, który łączy prawidłowe żywienie ze zdrowym trybem życia. Informowano o

obowiązującym rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2016r. w sprawie grup środków

spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań

jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia dzieci i młodzieży w tych

jednostkach. Udzielano instruktażu.

24

II W zakresie nadzoru nad zakładami produkcji i obrotu kosmetykami

W 2017r. w powiecie łódzkim wschodnim ujęto w ewidencji 4 zakłady produkujące kosmetyki,

skontrolowane zostały 4 . Przeprowadzono w nich 5 kontroli sanitarnych, w trakcie których oceniono

warunki produkcji kosmetyków, dokumentację kosmetyków oraz oznakowanie kosmetyków pod

kątem zgodności z przepisami prawa unijnego (rozporządzenie (UE) Nr 1223/2009 dotyczące

produktów kosmetycznych).

Stwierdzono nieprawidłowości w 1 obiekcie:

- w raporcie bezpieczeństwa produktu "Olejek do kąpieli i pod prysznic relaksujący Rozmaryn-

Lawenda" brak m in. opisu metodyki do ustalenia terminu minimalnej trwałości produktu,

uzasadnienia terminu minimalnej trwałości, nie podano informacji dotyczących czystości substancji i

mieszanin, brak informacji dotyczących interakcji substancji oraz informacji na temat działań

niepożądanych. Zalecenie uzupełnienia braków podmiot wykonał.

Pobrano do badań chemicznych i mikrobiologicznych 6 próbek produktów kosmetycznych- ich

jakość nie budziła zastrzeżeń.

W 2017r. w ramach systemu RASFF prowadzono na terenie powiatu postępowania w następującym

zakresie:

przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A w produkcie

pn. „Rodzynki sułtańskie Bakalnuss”,

obecność pleśni w produkcie pn. „Koncentrat pomidorowy 30%,

przekroczenie najwyższych dopuszczalnych ilości benzo(a)pirenu oraz sumy WWA w suplemencie

diety pn. „Duo Spirulin” ,

obecność grzybów z rodzaju Fusarium (T-2 i HT-2) w produkcie pn. „Mąka owsiana wysokobłonnikowa BIO" (mykotoksyny),

niedozwolona substancja- sildenafil w produkcie pn. „MAXXES Man's success”,

przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A (OTA)

w produkcie pn. „Rodzynki Kresto”200g,

obecność fipronilu w świeżych jajach pochodzących z Polski,

stwierdzenie Pseudomonas aeruginosa w wodzie pn. Krystaliczna woda górska

niegazowana źródlana Żywiec Zdrój, 1,5 l,

wykrycie bakterii Salmonella i Enterobacteriaceae ( 1,1 x 104 jtk/g) w produkcie pn.

Ekologiczny Imbir Ekologiczne Przyprawy Dary Natury,

migracja N-nitrozoamin oraz substancji zdolnych do tworzenia nitrozoamin ze smoczka

kauczukowego Canpol Babies, pochodzącego z Polski

stwierdzenie bakterii Salmonella w produkcie pn. Das Exquisite Heidel

Beere Weisse Schokolade

stwierdzenie obecności bakterii Pseudomonas aeruginosa w produkcie pn. „Woda źródlana Niegazowana Świętokrzyska” poj. 1,5 l

25

Podsumowanie.

W 2017r. stan sanitarno-higieniczny zakładów produkcji i obrotu żywnością oraz zakładów żywienia

zbiorowego nie budził poważniejszych zastrzeżeń. Liczba nałożonych mandatów karnych oraz

wniosków o nałożenie kary pieniężnej nie odbiegała znacząco od poziomu z roku 2016.

W roku 2018 kontynuowany będzie, jak poprzednio:

- wzmożony nadzór nad suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego

przeznaczenia żywieniowego,

- nadzór nad podmiotami prowadzącymi produkcję pierwotną (roślinną) oraz sprzedaż

bezpośrednią. Podobnie jak w ubiegłych latach szczególny nacisk położony jest na kontrole w

sektorze owoców miękkich.

W 2018r. w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń ASF szczególną uwagę zwracać

się będzie na wprowadzanie do obrotu/używanie jako surowca do produkcji gastronomicznej mięsa z

dzików w celu wykrycia i eliminacji wprowadzania do obrotu mięsa dzików niewiadomego

pochodzenia. W tym zakresie prowadzona będzie wspólna współpraca z Inspekcją Weterynaryjną.

W związku z dużą liczbą zarejestrowanych przypadków zachorowań na WZW typu A w trakcie

kontroli omawiać się będzie konieczność rygorystycznego przestrzegania zasad higieny osobistej,

przestrzegania higieny w WC, posiadania zapasu środków dezynfekcyjnych i wirusobójczych,

natychmiastowego odsunięcia od pracy osób zgłaszających dolegliwości ze strony układu

pokarmowego lub objawy grypopodobne.

W 2018r. weszły w życie przepisy dot. rolniczego handlu detalicznego - działalności polegającej na

zbywaniu konsumentowi finalnemu żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy,

hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym. Ten rodzaj działalności zgodnie z

przepisami ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia podlega obowiązkowi zgłoszenia i

uzyskania wpisu do rejestru zakładów nadzorowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego.

26

Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo- wychowawczych

w 2017 roku

Liczba placówek objętych ewidencją- 60

Liczba dokonanych kontroli- 75 ( w tym 2 z ZNS)

Liczba zakładów, w których stwierdzono zły stan sanitarno-techniczny- 2

Liczba wydanych decyzji ogółem- 1 decyzja unieruchamiająca, w tym przedłużających- 0

Liczba wydanych upomnień- 1

Liczba tytułów wykonawczych- 0

Liczba dzieci i młodzieży objętych nadzorem- 7946

Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w Łodzi sprawuje nadzór bieżący

i zapobiegawczy nad takimi placówkami jak :

przedszkola, szkoły w zakresie stanu sanitarnego i technicznego pomieszczeń, przestrzegania

przepisów sanitarnych oraz zapewnienia prawidłowych warunków zdrowotnych dzieci

i młodzieży w tych placówkach.

Higiena warunków wychowania i nauczania:

Ogólna liczba oddziałów, w których oceniono meble - 7 oddziałów w 4 placówkach (1 szkoła

podstawowa i 3 przedszkola) / 140 stanowisk. Nie stwierdzono nieprawidłowości.

Ogółem skontrolowano 286 oddziałów w 28 placówkach, w których oceniono rozkłady zajęć.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

W roku 2017 przeprowadzono 73 kontrole sanitarne, na podstawie których dokonano oceny stanu

sanitarnego placówek oświatowo- wychowawczych.

ŻŁOBKI i KLUBY DZIECIĘCE

Na terenie pow. łódzkiego wschodniego funkcjonują 2 żłobki (m. Rzgów i Andrespol) i 1 klub

dziecięcy (m. Rzgów). Żłobek w Andrespolu i klub dziecięcy w Rzgowie powstały w 2017r.

Stan sanitarno-techniczny placówek jest bardzo dobry.

PRZEDSZKOLA I PUNKTY PRZEDSZKOLNE

Nadzorem objętych było 29 przedszkoli, w tym 3 nowopowstałe.

Stan sanitarny placówek (dotyczy czystości bieżącej) - 28 placówek bez zastrzeżeń.

Oceny dostosowania mebli do zasad ergonomii dokonano w oddziałach - 5 / 3 placówkach /

objęto 95 stanowisk..

W 28 przedszkolach nie stwierdzono uchybień dot. stanu sanitarno- higienicznego placówki.

W 1 punkcie przedszkolnym stwierdzono bardzo zły stan sanitarno – higieniczno – techniczny

pomieszczeń oraz otoczenia. Wydano decyzję unieruchamiająca Punkt przedszkolny Zielona

Skakanka” Bukowiec, ul. Długa 135.

SZKOŁY

Nadzorem objęto uczniów, którzy uczęszczali do 28 szkół różnych typów, w tym :

- 17 szkół podstawowych

- 6 gimnazjów

- 4 zespoły szkół

- 1 liceum ogólnokształcące

Oceną dostosowania mebli do zasad ergonomii objęto 45 stanowisk z 2 oddziałów,

w 1 szkole podstawowej. Nieprawidłowości nie stwierdzono.

27

- Oceniono rozkłady zajęć w 173 oddziałach w 17 szkołach podstawowych oraz w 46 oddziałach w

6 gimnazjach . Nieprawidłowości nie stwierdzono.

- Samodzielną salę gimnastyczną posiadają 23 szkoły wszystkich typów.

Dzieci z pozostałych szkół korzystają z miejskich hal sportowych bądź ćwiczą w holach

i korytarzach.

Zły stan sanitarno – techniczny ścian w sali gimnastycznej utrzymuje się nadal w Gimnazjum

Nr 1 w Tuszynie przy ul. Piotrkowskiej 13. Jest wydana decyzja administracyjna PPIS w Łodzi dot.

w/wym. nieprawidłowości.

Podczas kontroli sanitarnych pomieszczeń szkolnych stwierdzono właściwe dostosowanie

mebli do wzrostu uczniów w większości szkół. Część mebli została wymieniona na meble

odpowiadające wymaganym standardom europejskim.

We wszystkich placówkach na terenie powiatu łódzkiego – wschodniego jest zapewniony

dopływ bieżącej zimnej i ciepłej wody. Placówki szkolne generalnie zapewniają mydło

i możliwość higienicznego osuszania rąk po ich umyciu.

W 2017 roku na terenie powiatu łódzkiego wschodniego przeprowadzono 9 kontroli wypoczynku

letniego i zimowego (4 kontrole podczas wypoczynku zimowego i 5 podczas letniego). Akcje

przebiegały bez zastrzeżeń. Zajęcia dla dzieci były urozmaicone, uczestnicy brali udział w licznych

wycieczkach i zajęciach świetlicowych.

Wnioski wynikające z oceny aktualnego stanu sanitarnego

Stan sanitarno-techniczny budynków i pomieszczeń dla dzieci

i młodzieży ulega znaczącej poprawie, o czym świadczy fakt, że w 2017 roku tylko 2 placówki w

powiecie objęte były obowiązkiem administracyjnym wynikającym ze złego stanu sanitarno-

technicznego.

Zauważa się, że dyrektorzy oraz personel placówek nauczania i wychowania nadają zagadnieniom

higieny nauczania właściwe znaczenie. Dotyczy to:

- zwracania uczniom uwagi na prawidłowy dobór zestawów mebli i utrzymanie właściwej

postawy ciała w ławce,

- kształtowania u uczniów elementarnych nawyków higienicznych dotyczących mycia rąk,

korzystania z natrysków po lekcjach w-f itp.

W szkołach posiadających pracownie chemiczne na terenie powiatu łódzkiego wschodniego nie

stwierdzono przeterminowanych niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych.

28

W zakresie nadzoru HIGIENY PRACY

======================================================

W 2017 roku w ewidencji Oddziału Nadzoru Higieny Pracy na terenie powiatu łódzkiego

wschodniego były 174 podmioty gospodarcze .

W porównaniu z 2016r nie odnotowano istotnych zmian dotyczących liczby zewidencjonowanych

podmiotów gospodarczych (176 w 2016r);

Nadzorem sanitarnym objęto 23% zewidencjonowanych obiektów (w 2016 r. – 18,2%).

Przeprowadzono 42 kontrole w 40 zakładach, w których zatrudnionych było

5972 pracowników.

W trakcie kontroli uwzględniono zagadnienia dotyczące m.in.

czynników szkodliwych występujących na stanowiskach pracy

-substancji chemicznych i ich mieszanin

-czynników biologicznych w środowisku pracy

-substancji ,preparatów i procesów technologicznych o działaniu kancerogennym i

mutagennym w środowisku pracy

Sprawdzano przestrzeganie przez pracodawców przepisów określających wymagania higieniczne i

zdrowotne w zakładach pracy, stan sanitarny pomieszczeń pracy oraz zaplecza higieniczno-

sanitarnego, terminowość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w

środowisku pracy oraz przeprowadzania profilaktycznych badań lekarskich , a także wyposażenie

pracowników w środki ochrony indywidualnej.

Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego przeprowadzono kontrole tematyczne

dotyczące wypełniania przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka

zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach przemysłu tworzyw sztucznych.

Oprócz działań wynikających z uprawnień kontrolno-nadzorczych pracownicy Oddziału Higieny

Pracy podejmowali przedsięwzięcia mające na celu upowszechnienie wiedzy o zagrożeniach

związanych z narażeniem na czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy.

29

W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono:

nieprawidłowe karty charakterystyki substancji chemicznych i ich mieszanin

(karty sporządzone niezgodnie z obowiązującym rozporządzeniem )

oznakowanie produktów niezgodne z obowiązującymi przepisami

niezgodne oznakowanie produktu z kartą charakterystyki

Stwierdzone uchybienia w oznakowaniu produktów zostały wyeliminowane przez pracodawców

niezwłocznie po kontroli.

W przypadkach, gdzie stwierdzono naruszenie obowiązujących przepisów wydano 4 decyzje

administracyjne .Ich liczba w porównaniu z 2016r (6) nieznacznie uległa zmniejszeniu.

W decyzjach sformułowano łącznie 9 nakazów ,które dotyczyły m.in. obniżenia stężeń

i natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy oraz wprowadzenia programów działań

organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia nadmiernego poziomu hałasu, drgań

mechanicznych i stężeń pyłów.

Ocenę higienicznych warunków pracy dokonano w oparciu o badania i pomiary wykonane

przez laboratoria zewnętrzne posiadające certyfikat akredytacji PCA oraz laboratoria inspekcji

sanitarnej (Laboratorium Badań Środowiska PSSE w Łodzi ).

Analiza wyników przeprowadzonych pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia wykazała, że

na terenie powiatu łódzkiego wschodniego w warunkach niezgodnych z obowiązującymi

normatywami higienicznymi ( NDS/NDN) pracowało 26 pracowników.

Stanowiska pracy z przekroczeniami normatywów higienicznych zanotowano w firmie

Koluszki Foundry & Machinery sp.z o.o w Koluszkach ul 11 Listopada 65. Spółka zatrudnia

112 pracowników, w tym bezpośrednio produkcyjnych 91. Odlewnicy są grupą zawodową o

zdecydowanie wyższym niż przeciętny poziomie ryzyka zawodowego. Mimo stosowania coraz

nowocześniejszych technologii, które mają na cel u otrzymanie lepszych pod względem technicznym

odlewów oraz poprawy warunków pracynie udało się pracodawcy całkowicie wyeliminować

narażenia zawodowego (stężenia/natężenia czynników szkodliwych przewyższały dopuszczalne

prawnie normatywy higieniczne NDS/NDN). Podczas działań kontrolnych wynikających z

bieżącego nadzoru udzielano instruktaż na temat szkodliwego oddziaływania czynników

występujących stanowiskach pracy oraz informowano o celowości stosowania środków ochrony

indywidualnej w związku z istniejącym lub ewentualnym narażeniem na stanowiskach pracy.

30

Zwracano uwagę na potrzebę regularności przeprowadzania pomiarów i badań czynników

szkodliwych na stanowiskach pracy w celu monitorowania poziomu narażenia

oraz podejmowania działań dotyczących obniżenia poziomu ekspozycji w przypadku przekroczeń

obowiązujących najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń (NDS/NDN).

W przekroczeniach najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych

dla zdrowia (NDS/NDN ) było zatrudnionych 26 pracowników. Ich liczba nie uległa zmianie

w porównaniu z 2016r /26/. Wielu pracowników eksponowanych było na oddziaływanie kilku

czynników szkodliwych jednocześnie.

Najwięcej osób pracowało w narażeniu na ponadnormatywny hałas (26) . Źródłem hałasu

są procesy technologiczne związane produkcją odlewów żeliwnych do maszyn obróbczych

i budowlanych (m.in. procesy wybijania i szlifowania odlewów).

Współwystępującym przy hałasie czynnikiem są drgania. Na działanie drgań miejscowych

przekraczających dopuszczalne normatywy narażonych było 11 pracowników.

Istotnymi czynnikami szkodliwymi występującymi w odlewni są również substancje

i mieszaniny chemiczne oraz pył przemysłowy. Na działanie pyłów przemysłowych

przekraczających dopuszczalne wartości było narażonych 18 pracowników.

W narażeniu na substancje chemiczne 13 osób. Są to pracownicy rdzeniarni (8) zatrudnieni na st.

formowania rdzeni oraz formierni ciężkiej (5) zatrudnieni na stanowisku zalewaczy form , którzy są

eksponowani na formaldehyd uwalniany w procesie technologicznym z żywic fenolowo-

formaldehydowych. Pomiary stężeń formaldehydu przeprowadzone na stanowiskach rdzeniarza i

formierza-zalewacza wykazały zgodność z obowiązującymi normatywami higienicznymi /nie

przekraczały wartości 0,1 NDS/. Czynnikami związanymi z uciążliwością pracy są: sposób

wykonywania pracy, nadmierne obciążenie fizyczne oraz praca na zmianie nocnej (zatrudnionych

jest 28 osób).

Wobec występujących przekroczeń NDS/NDN pracodawca został zobowiązany

do wprowadzenia programu działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia

narażenia oraz ich dostosowywania do potrzeb pracowników należących do grup szczególnego

ryzyka. Systematycznie dokonywana jest ocena ryzyka zawodowego z

31

uwzględnieniem czynników środowiska pracy, sposobu wykonywania czynności, zastosowanych

środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej. Podczas okresowych szkoleń pracownicy są

informowani o występujących zagrożeniachwynikających z narażenia na czynniki szkodliwe w

środowisku pracy oraz działaniach, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia narażenia.

Prowadzony monitoring zagrożeń zawodowych pozwala na bieżącą identyfikację

tych czynników, ocenę stopnia narażenia oraz zastosowanie niezbędnych środków profilaktycznych

zmniejszających ryzyko.

W celu ograniczenia narażenia wdrażane są różnorodne środki zaradcze. Najbardziej efektywne

okazały się przedsięwzięcia techniczne , technologiczne i organizacyjne w zakresie:

zmian procesów technologicznych

technicznych rozwiązań tłumienia hałasu i wibracji

napraw i konserwacji sprzętu i maszyn,

skrócenia czasu pracy

rotacji pracowników na stanowiskach prac

Zagrożenia czynnikami szkodliwymi w Koluszki Foundry & Machinery Spy. z o.o.

Lp. Czynniki szkodliwe Nazwa czynnika

Liczba osób

pracujących

w przekroczeniach

NDS / NDN

1 . przemysłowe pyły

zwłókniające

pył masy formierskiej 18

2 . hałas

26

3 . wibracja (drgania)

11

Czynniki niebezpieczne Zagrożenia

4.

czynniki mechaniczne

związane maszynami

szczególnie

niebezpiecznymi

1. urazy dłoni podczas ręcznego opróżniania koszy

z wsadem złomowym.

2. urazy głowy-transport suwnicą.

3. transport kadzi z ciekłym metalem /poparzenia/

4. skaleczenia dłoni podczas żeliwnych przy wybijaniu

form i ich oczyszczaniu.

5. stłuczenia podczas układania obciążników na formach

przygotowanych do zalewania.

Uwaga: liczba pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia jest liczona tyle razy na ile

czynników szkodliwych są narażeni.

32

Pracodawca wprowadził program działań organizacyjno-technicznych zmierzających

do ograniczenia narażenia Gdy uniknięcie lub wyeliminowanie narażenia było niemożliwe

zapewniono pracownikom atestowane i odpowiednio dobrane środki ochrony indywidualnej.

Ochronniki słuchu zostały dobrane w sposób eliminujący ryzyko uszkodzenia słuchu

lub zmniejszające je do najniższego możliwego do osiągnięcia w danych warunkach poziomu. Po

uwzględnieniu tłumienności ochronników słuchu rzeczywisty poziom hałasu docierający do uszu

pracownika (narażenie indywidualne) nie przekraczał wartości NDN.

Po wprowadzeniu środków profilaktycznych pracodawca sprawdza ich skuteczność pod kątem

rzeczywistej poprawy warunków pracy zatrudnionych.

Pracownicy Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o.o. są wyposażeni w ochrony osobiste takie jak:

ochronniki słuchu, rękawice antywibracyjne ze skóry i dzianiny powlekanej PCV, półmaski

filtrujące. Wybijacze odlewów zostali wyposażeni w przyłbice z systemem podawania filtrowanego

powietrza i pochłaniania pyłów z okolicy dróg oddechowych.

Dobrze dobrane i posiadające certyfikaty ochrony osobiste oraz egzekwowanie ich stosowania w

procesie pracy spowodowało minimalizację lub częściową eliminację narażenia na określony

czynnik szkodliwy dla zdrowia.

Nadzór nad chemikaliami

W powiecie łódzkim wschodnim w 2017r prowadziło działalność 16 podmiotów wprowadzających

do obrotu substancje i mieszaniny chemiczne. Byli to : importerzy , dystrybutorzy oraz dalsi

użytkownicy -formulatorzy .

W zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin przeprowadzono 1 kontrolę ,

która dotyczyła wprowadzania do obrotu detergentów przez firmę FIBRIMATIC sp. z o.o

w Bukowcu.

W wyniku kontroli stwierdzono :

-nieprawidłowe karty charakterystyki oraz oznakowanie produktów niezgodne z kartą

charakterystyki i obowiązującymi przepisami

Wszystkie uchybienia w oznakowaniu produktów zostały wyeliminowane niezwłocznie

po kontroli.

33

Nadzór nad zakładami, w których występują czynniki rakotwórcze lub mutagenne

W 2017r przeprowadzono 1 kontrolę w PHUP Maxbud sp.z o.o w Starowej Górze.

Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją wyrobów z drewna. W kontakcie z czynnikami

kancerogennymi pracowało 7 osób.

Kontrola została przeprowadzona w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia

z dnia 24 lipca 2012r w sprawie substancji chemicznych ich mieszanin, czynników

lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy

(Dz. U. z 2012r poz. 890).

Pracodawca przeprowadza okresowe szkolenia pracowników w zakresie zagrożeń dla zdrowia

wynikających z oceny narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub

procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz środków ostrożności,

które powinny być podejmowane w celu ograniczenia narażenia.

W 2017r na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego działalność prowadziło 6 podmiotów ,

w których narażonych na czynniki kancerogenne było łącznie 80 pracowników.

Są to:

1.ZPUH Dizi w Woli Rakowej -narażonych jest 10 osób.

2.Drew-Sal s. c w Rzgowie -narażonych jest 6 osób.

3.PHUP Maxbud sp. z o.o w Starowej Górze -narażonych jest 7 osób.

Czynnikiem kancerogennym w/wym. zakładach jest pył drewna twardego.

3.IMPOL w Gospodarzu 62 -narażona jest 1 osoba .

Czynnikiem kancerogennym są związki chromu .

4.Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z. o .o Baza Paliw Nr 1 w Koluszkach

-narażonych jest 54 osób.

Czynnikiem kancerogennym jest benzen zawarty a paliwach.

5.Aflofarm w Rzgowie-narażone są 2 osoby

Czynnikiem kancerogennym jest benzen, zw. chromu, tioacetamid, chlorek kobaltu

34

Nadzór nad podmiotami wykonującymi działalność leczniczą

W ramach nadzoru nad warunkami pracy przeprowadzono 5 kontroli ( w Wojewódzkim Zespole

Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Tuszynie,

Klinice Gameta w Rzgowie i Laboratorium Teresa Fryda w Tuszynie).

Podczas kontroli zostały uwzględnione zagadnienia tematyczne dotyczące:

czynników biologicznych w środowisku pracy

W skontrolowanych placówkach na szkodliwe czynniki biologiczne było narażonych łącznie

35 osób, w tym pracowników wykonujących prace w narażeniu na czynniki zaliczane do 3 grupy

zagrożenia - 92 , kobiet-62 oraz do 2 grupy zagrożenia -93 , kobiet -63

W celu ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki

biologiczne pracodawcy stosują wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie lub ograniczające

stopień tego narażenia.

Przed wyborem środka zapobiegawczego dokonywana jest ocena ryzyka zawodowego

na jakie jest lub może być narażony pracownik. W karcie oceny ryzyka zawarte są informacje

dotyczące potencjalnego działania szkodliwego czynnika biologicznego. Karty

są systematycznie aktualizowane w odniesieniu do zmian mających znaczenie dla zdrowia

pracowników w miejscu pracy.

Podczas przeprowadzonych kontroli uchybienia w zakresie czynników biologicznych stwierdzono

w 1 placówce. W związku z powyższym wydano 1 decyzję administracyjną, w której sformułowano

4 nakazy, dotyczące m.in. wydzielenia na terenie laboratorium pomieszczenia do spożywania

posiłków oraz braku oceny ryzyka zawodowego, rejestru prac i rejestru pracowników pracujących w

narażeniu na czynniki biologiczne z 3 grupy zagrożenia.

Informacja o chorobach zawodowych

Postępowania w sprawie choroby zawodowej prowadzone były w oparciu o rozporządzenie Rady

Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r (t. j Dz. U. z 2013r ,poz.1367) w sprawie chorób zawodowych

,wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania

podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych

35

sprawach oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002r (t. j. Dz. U. z 2013r

,poz.1379 w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób.

W porównaniu z 2016r nie zanotowano zmian w ilości rozpoznanych chorób zawodowych.

Na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim

i ocenie narażenia zawodowego wydano 1 decyzję w sprawie choroby zawodowej (poz.3.1 wykazu).

Pylica krzemowa została stwierdzona u pracownika Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o.o. i

wynikała ze specyfiki procesów produkcyjnych związanych z wykorzystaniem maszyn

i urządzeń.

Pozycja

wg wykazu

Rodzaj

stwierdzonych

chorób zawodowych

2016r 2017r

poz.3.1

pylica krzemowa

(st. oczyszczacza

odlewów )

1

pylica krzemowa

(st. suwnicowego ) 1

Razem:

1 1

W Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o. o systematycznie dokonywana jest analiza przyczyn

chorób zawodowych. Działania te polegają m.in. na bieżącej ocenie bezpieczeństwa pracowników.

Przeprowadzane są okresowe przeglądy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, w wyniku których

możliwa jest również identyfikacja nowych zagrożeń.

Najbardziej efektywne okazały się przedsięwzięcia techniczne, technologiczne oraz organizacyjne

w zakresie zmian procesów technologicznych , technicznych rozwiązań tłumienia hałasu i wibracji,

napraw i konserwacji sprzętu oraz maszyn, skrócenia czasu pracy oraz rotacji pracowników na

stanowiskach pracy.

36

W zakresie Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego ( Inwestycyjnego )

W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. zgodnie z MZ – 45 załatwiono ogółem : 124 spraw

Liczba zajętych stanowisk

W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko:

uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji 38

wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko

opiniowanie projektu dokumentu wraz z prognozą 14

oddziaływania na środowisko

Liczba zajętych stanowisk dotyczących projektów

studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy oraz projektów miejscowych planów

zagospodarowania przestrzennego gminy 2

W ramach ocen oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

opinia co do potrzeby przeprowadzenia ceny oddziaływania 21

przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia

takiej potrzeby – co do zakresu raportu o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko

wydanie opinii w sprawie zakresu raportu o oddziaływaniu 1

przedsięwzięcia na środowisko

wydanie opinii w sprawie uzgodnienia warunków realizacji 4

przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach

wydanie opinii przed wydaniem postanowienia przez 1

regionalnego dyrektora ochrony środowiska w sprawie

uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w ramach

ponownej oceny oddziaływania na środowisko

Uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wymagań 5

higienicznych i zdrowotnych

Uczestniczenie w dopuszczeniu do użytkowania obiektu budowlanego 23

Innych spraw 15

(w tym 1 negatywna)

37

W 2017r. Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego przeprowadziła 31 kontroli na terenie

powiatu łódzkiego wschodniego.

.

Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego sprawowała nadzór nad warunkami higieny

środowiska. Opiniowała w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko miejscowe

plany zagospodarowania przestrzennego oraz studia uwarunkowań i kierunki zagospodarowania

przestrzennego gmin, uzgadniała miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w trybie

określonym w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Uczestniczyła na wniosek organu w postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania

przedsięwzięć na środowisko w trybie określonym w ustawie o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz w ocenach

oddziaływania na środowisko.

Uzgadniała dokumentacje projektowe pod względem spełnienia wymagań higienicznych

i zdrowotnych.

Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego wydawała opinie sanitarne o bezpiecznych i

higienicznych warunkach pobytu dzieci w lokalach przeznaczonych na przedszkola.

Brała udział w realizacji nadzoru nad warunkami higieny pracy w zakładach, warunkami

bezpieczeństwa żywności i żywienia w zakładach produkcyjnych i obiektach wprowadzających do

obrotu artykuły spożywcze, jak również warunkami higieniczno – zdrowotnymi w pomieszczeniach,

w których udzielane są świadczenia zdrowotne.

Pracownicy Sekcji uczestniczyli w dopuszczeniu do użytkowania obiektów nowo wybudowanych

lub w których wykonano roboty budowlane związane z rozszerzeniem działalności lub ze zmianą

sposobu użytkowania obiektu.

Pracownicy Sekcji Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego PSSE w Łodzi zajmowali stanowiska

w sprawie uruchomienia następujących placówek.

1. Placówki publiczne

Przedszkola

Przedszkole gminne 2 - oddziałowe w budynku liceum ogólnokształcącego w Tuszynie przy

ul. Żeromskiego 31,

Przedszkole 4 - oddziałowe „MALI ODKRYWCY” w budynku handlowo – usługowym

przy ul. Rokicińskiej 125 A-E w Andrespolu.

2. Budynki produkcyjne, magazynowe oraz handlowo – usługowo – biurowe

Klub fitness Fit Fabric w Łodzi przy ul. Aleksandrowskiej 38 i Andrespolu przy

ul. Rokicińskiej 125

Budynek mrożni w Zakładach Przetwórstwa Mięsnego „GROT” przy ul. Zakładowej 3/7

w Starowej Górze,

38

Hala Handlowo – Wystawiennicza na targowisku Głuchów przy ul. Trybunalskiej 4

w Tuszynie,

Budynek usługowy po rozbudowie i przebudowie, Koluszki ul. Kilińskiego i Kościuszki /

na działce o nr ewid. gruntu 504/5, 504/8 w obrębie 5/,

Część usługowa w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. Władysława Jagiełły 3

w Tuszynie,

Budynek hurtowni motoryzacyjnej (magazyn HUB z zapleczem socjalnym) zlokalizowanego

na terenie nieruchomości przy ul. Nasiennej w Koluszkach (dz. nr ewid. gruntu 160/6 i 161/8

w obr. 1 m. Koluszki),

Hala magazynowo-produkcyjna z częścią biurowo-socjalną po rozbudowie zlokalizowanej na

terenie nieruchomości przy ul. Nasiennej (dz. nr 151/2 i 152/9 w obrębie I miasto Koluszki),

Hala handlowa „D” w części rozbudowanej zlokalizowanej na terenie nieruchomości przy

ul. Tuszyńskiej/Rzemieślniczej w Rzgowie.

Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego ściśle współpracuje z Urzędami Miasta i Gmin

oraz Nadzorem Budowlanym i Farmaceutycznym.

Na wniosek Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi przeprowadzono w ramach Seminarium

„Własna firma – krok po kroku” dwa szkolenia skierowane do osób bezrobotnych planujących

rozpoczęcie działalności gospodarczej.

Pracownicy Sekcji pełnili dyżury w każdy pierwszy i trzeci czwartek miesiąca w Centrum Obsługi

Przedsiębiorcy przy Urzędzie Miasta Łodzi. Dyżury miały charakter indywidualnych konsultacji

w trakcie których przekazywano informacje dotyczące wymagań formalno – prawnych przy

uruchamianiu i prowadzeniu działalności w zakresie wymogów sanitarnych.

39

W zakresie działalności

oświatowo -zdrowotnej i promocji zdrowia

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Łodzi podejmuje szereg różnorodnych

działań na rzecz zdrowia i jakości życia na terenie powiatu łódzkiego – wschodniego.

Podstawowe kierunki działań oświatowo - zdrowotnych i promocji zdrowia wynikają z zapisów

Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, Komisji

Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia, sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb zdrowotnych

społeczeństwa. W szczególności dotyczą promowania zdrowego stylu życia oraz realizacji

programów polityki zdrowotnej państwa (min. zapobieganie otyłości i chorobom przewlekłym –

nowotworom, następstw palenia tytoniu i używania środków psychoaktywnych, profilaktyki

HIV/AIDS).

Ogólne kierunki działań:

I Realizacja programów rządowych, strategii ogólnokrajowych, programów edukacyjnych i

kampanii społecznych w obszarze profilaktyki chorób i promocji zdrowia.

II Nawiązanie współpracy w zakresie realizacji zadań, ze szczególnym uwzględnieniem władz

lokalnych, organów rządowych oraz organizacji pozarządowych realizujących zadania w zakresie

ochrony zdrowia.

III Inicjowanie zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodnych z aktualną

sytuacją epidemiologiczną oraz potrzebami społeczeństwa.

1. W ramach „Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce”

realizowano programy edukacji antytytoniowej w placówkach oświatowych:

„Czyste Powietrze Wokół Nas” (program przedszkolnej edukacji antytytoniowej)

„Światowy Dzień Bez Tytoniu” oraz „Rzuć Palenie Razem z Nami” (akcje prozdrowotne

kierowane do społeczności lokalnej)

,, Bieg po zdrowie" (program antytytoniowej edukacji zdrowotnej)

2. Realizacja zadania w zakresie kształtowania postaw i zachowań zdrowotnych dotyczących

prawidłowego żywienia i promowania aktywności fizycznej w oparciu o założenia programu

edukacyjnego „Trzymaj Formę !” w szkołach podstawowych i gimnazjach.

40

Na poziomie krajowym współrealizatorami programu są: Ministerstwo Edukacji Narodowej i

Ministerstwo Sportu. Program jest jednym z największych w Unii Europejskiej w tym zakresie,

opartym na partnerstwie publiczno – prywatnym.

3. „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i

innych środków psychoaktywnych”realizowany w ramach Projektu KIK/68

Głównym celem projektu jest ograniczenie używania substancji psychoaktywnych.

4. Wojewódzka Kampania Edukacyjna „Dopalaczom mówimy STOP- wybieramy

zdrowie”.Adresatami działań są uczniowie, ich rodzice, opiekunowie i środowisko lokalne.

5. Współpraca w zakresie profilaktyki chorób i promocji zdrowia z władzami lokalnymi.

6. Realizacja zadań wynikających z założeń „Krajowego Programu Zwalczania AIDS

i Zapobiegania Zakażeniom HIV” oraz bieżących potrzeb ludności.

7. Udzielanie pomocy metodycznej i organizacyjnej placówkom prowadzących działalność

prozdrowotną.

8. Profilaktyka chorób zakaźnych oraz chorób nowotworowych kierowana do społeczności lokalnej

Dodatkowe działania –akcje prozdrowotne

W dniu 15.12.2017 r. w Szkole Podstawowej w Woli Rakowej pracownicy Oddziału

Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi zorganizowali akcję prozdrowotną

pod hasłem „ Jak dbać o zdrowie”. W ramach akcji przeprowadzono pogadankę dla dzieci z

klas I – III, która dotyczyła następujących zagadnień

higiena osobista, higiena jamy ustnej, higiena otoczenia

zdrowy styl życia (aktywność fizyczna i zdrowe odżywianie)

zapobieganie chorobom zakaźnym (meningokoki, grypa)

wszawica

zatrucia pokarmowe

dostosowanie ubioru do pogody

41

W placówce pozostawiono materiały oświatowo- zdrowotne skierowane do rodziców i

opiekunów dotyczące: przeciwdziałaniu uzależnieniu od środków psychoaktywnych, higieny

jamy ustnej, profilaktyki HIV/AIDS, zapobiegania żółtaczce pokarmowej - WZW typu A,

zapobieganiu wszawicy, zdrowego odżywiania.

Działaniem objęto około 40 osób.

42

W 2017 roku przeprowadzono akcję prozdrowotną w formie pogadanki dla 30 osobowej

grupy dzieci w Samorządowym Przedszkolu w Andrespolu.

Akcja ta odbyła się pod hasłem "Jak dbać o zdrowie". Poruszano następujące zagadnienia

zapobieganie chorobom zakaźnym,

higiena osobista, higiena jamy ustnej, higiena otoczenia,

bezpieczny wypoczynek.

W placówce pozostawiono materiały oświatowo – zdrowotne kierowane do rodziców i opiekunów.

Międzyszkolny Konkurs Wiedzy o HIV/AIDS

W dniu 30 listopada 2017 roku w Liceum Ogólnokształcącym w Wiśniowej Górze odbył się finał

Międzyszkolnego Konkursu Wiedzy o HIV/AIDS, w którym udział brało 6 szkół z Łodzi oraz

Powiatu Łódzkiego Wschodniego. Głównym celem konkursu było spopularyzowanie wiedzy

młodzieży na temat profilaktyki HIV/AIDS. Uczniowie wykazali się wysokim poziomem wiedzy

oraz zdolnościami plastycznymi.

Na zakończenie zwycięzcy konkursów otrzymali dyplomy i nagrody rzeczowe ufundowane przez

Urząd Gminy Andrespol oraz przez Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi.

Rozdawnictwo materiałów oświatowo – zdrowotnych do placówek służby zdrowia,

placówek oświatowych i zakładów pracy dotyczących: profilaktyki grypy, dopalaczy,

zdrowych i bezpiecznych wakacji, zapobieganie chorobom zakaźnym, profilaktyka

nowotworowa, higiena osobista i otoczenia.

43

Akcje dla społeczności lokalnej.

Głównym celem prowadzonych akcji jest ograniczenie używania tytoniu i innych środków

psychoaktywnych, promocja zdrowego stylu życia oraz zapobieganie chorobom zakaźnym.

Prowadzone są następujące działania:

- rozdawnictwo materiałów oświatowo -zdrowotnych (ulotki, broszury oraz drobne gadżety);

- rozmowy indywidualne (poradnictwo);

- przekazanie informacji dotyczących konsekwencji zdrowotnych używania środków

psychoaktywnych, promowanie zdrowego stylu życia.

- ekspozycje wizualne.

Współpraca z placówkami

W ramach realizacji działań współpracujemy z :

Urzędem Miejskim w Rzgowie

Komendą Powiatową Policji w Koluszkach

Komendą Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego-wschodniego w

Koluszkach;

Placówkami służby zdrowia

Dyrektorami przedszkoli, szkół i domów kultury

Placówkami organizującymi półkolonie letnie i zimowe

Zakładami Pracy

Najwięcej miejsca zajmowało wdrażanie, monitorowanie i ocena realizacji ogólnopolskich

programów edukacyjnych w placówkach oświatowych. Programy cieszą się dużym

zainteresowaniem zarówno ze strony nauczycieli, pedagogów szkolnych jak i uczniów.

Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia prowadzoną tak przez placówki

oświatowo – wychowawcze jak i służby zdrowia ocenia się bardzo dobrze.

Władze lokalne są otwarte i chętne do współpracy w zakresie promocji zdrowia.