xstkdh-sv14.pdf
TRANSCRIPT
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 1
XXC SUC SUT & THT & THNG KNG KI HI HCC
PHN PHPHN PHI CHNG TRNHI CHNG TRNHSS tititt: 30: 30
------------------------------------------
PHN I. L THUYT XC SUT (Probability theory)
Chng 1. Xc sut ca Bin c Chng 2. Bin ngu nhin Chng 3. Phn phi Xc sut thng dng Vector ngu nhin ri rc Chng 4. nh l gii hn trong Xc sut
PHN II. L THUYT THNG K (Statistical theory)
Chng 5. Mu thng k v c lng tham s Chng 6. Kim nh Gi thuyt Thng k
Ti liu tham kho
1. Nguyn Ph Vinh Gio trnh Xc sut Thng k v ng dng NXB Thng k.
2. inh Ngc Thanh Gio trnh Xc sut Thng k H Tn c Thng Tp.HCM.
3. ng Hng Thng Bi tp Xc sut; Thng k NXB Gio dc.
4. L S ng Xc sut Thng k v ng dng NXB Gio dc.
5. o Hu H Xc sut Thng k NXB Khoa hc & K thut.
6. u Th Cp Xc sut Thng k L thuyt v cc bi tp NXB Gio dc.
7. Phm Xun Kiu Gio trnh Xc sut v Thng k NXB Gio dc.
8. Nguyn Cao Vn Gio trnh L thuyt Xc sut & Thng k NXB Kt Quc dn.
9. Nguyn c Phng Xc sut & Thng k Lu hnh ni b.
10. F.M.Dekking A modern introduction to Probability and Statistics Springer Publication (2005).
BinBin sosonn:: ThSThS. . oonn VngVng NguynNguynDownload Slide Download Slide bbii gigingng XSTKXSTK__HH ttii
dvntailieu.wordpress.comdvntailieu.wordpress.com
1. Tnh cht ca cc php ton , a) Tnh giao hon:
A B B A= , A B B A= .
b) Tnh kt hp: ( ) ( )A B C A B C= , ( ) ( )A B C A B C= .
c) Tnh phn phi: ( ) ( ) ( )A B C A B A C= , ( ) ( ) ( )A B C A B A C= .
d) Tnh i ngu (DeMorgan): A B A B= , A B A B= .
BB ttcc vv ii ss TT hhpp
2. Quy tc nhn Gi s mt cng vic no c chia thnh k giai on. C n1 cch thc hin giai on th 1,..., c nkcch thc hin giai on th k. Khi ta c:
n = n1nk cch thc hin ton b cng vic. Gi s c k cng vic
1, ...,
kA A khc nhau. C n1 cch
thc hin 1A ,..., c nk cch thc hin kA . Khi ta c:
n = n1nk cch thc hin ton b k cng vic .
3. Quy tc cng Gi s mt cng vic c th thc hin c k cch
(trng hp) loi tr ln nhau: cch th nht cho n1 kt qu,, cch th k cho nk kt qu. Khi vic thc hin cng vic trn cho n = n1 + + nk kt qu.
BB ttcc vv ii ss TT hhpp
4. Phn bit cch chn k phn t t tp c n phn t C 4 cch chn ra k phn t t tp c n phn t, n phn
t ny lun c coi l khc nhau mc d bn cht ca chng c th ging nhau. l: Chn 1 ln ra k phn t v khng n th t ca
chng (T hp).
Chn 1 ln ra k phn t v n th t ca chng (Chnh hp).
Chn k ln, mi ln 1 phn t v khng hon li (s cch chn nh Chnh hp).
Chn k ln, mi ln 1 phn t v c hon li (Chnh hp lp).
BB ttcc vv ii ss TT hhpp
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 2
b) Chnh hp Chnh hp chp k ca n phn t (0 )k n l mt
nhm (b) c th t gm k phn t khc nhau c chn t n phn t cho.
a) T hp T hp chp k ca n phn t (0 )k n l mt nhm
(b) khng phn bit th t gm k phn t khc nhau c chn t n phn t cho.
S t hp chp k ca n phn t c k hiu v tnh theo cng thc:
( )!
! !
k
n
nC
k n k=
. Quy c: 0! = 1.
Tnh cht: k n kn n
C C = ; 11 1
k k k
n n nC C C = + .
BB ttcc vv ii ss TT hhpp S chnh hp chp k ca n phn t c k hiu v
tnh theo cng thc: !
( 1)...( 1)( )!
k
n
nA n n n k
n k= + =
.
c) Chnh hp lp Chnh hp lp k ca n phn t l mt nhm (b) c th
t gm phn k t khng nht thit khc nhau c chn t n phn t cho.
S cc chnh hp lp k ca n phn t l nk. Nhn xt:
T hp Chnh hp Chnh hp lp ( 1)...( 1)k k k
n nC A n n n k n< = + <
BB ttcc vv ii ss TT hhpp
PHN I. L THUYT XC SUT (Probability theory)
Chng 1. XC SUT CA BIN C 1. Bin c ngu nhin 2. Xc sut ca bin c 3. Cng thc tnh xc sut
1. BIN C NGU NHIN 1.1. Hin tng ngu nhin Ngi ta chia cc hin tng xy ra trong i sng hng ny thnh hai loi: tt nhin v ngu nhin.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc Nhng hin tng m khi c thc hin trong cng mt iu kin s cho ra kt qu nh nhau c gi l nhng hin tng tt nhin.
Chng hn, un nc iu kin bnh thng n 1000C th nc s bc hi; mt ngi nhy ra khi my bay ang bay th ngi s ri xung l tt nhin.
Nhng hin tng m cho d khi c thc hin trong cng mt iu kin vn c th s cho ra cc kt qu khc nhau c gi l nhng hin tng ngu nhin.
Chng hn, gieo mt ht la iu kin bnh thng th ht la c th ny mm cng c th khng ny mm.
Hin tng ngu nhin chnh l i tng kho st ca l thuyt xc sut.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 1.2. Php th v bin c quan st cc hin tng ngu nhin, ngi ta cho cc hin tng ny xut hin nhiu ln. Vic thc hin mt quan st v mt hin tng ngu nhin no , xem hin tng ny c xy ra hay khng c gi l mt php th (test).
Khi thc hin mt php th, ta khng th d on c kt qu xy ra. Tuy nhin, ta c th lit k tt c cc kt qu c th xy ra.
Tp hp tt c cc kt qu c th xy ra ca mt php th c gi l khng gian mu ca php th . K hiu l .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 1. Xt mt sinh vin thi ht mn XSTK, th hnh ng ca sinh vin ny l mt php th.
Mi phn t c gi l mt bin c s cp. Mi tp A c gi l mt bin c (events).
Tp hp tt c cc im s: {0; 0,5; 1; 1,5;...; 9,5; 10} =
m sinh vin ny c th t l khng gian mu. Cc phn t:
10 = ,
20,5 = ,,
2110 =
l cc bin c s cp. Cc tp con ca :
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 3
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
:A sinh vin ny thi t mn XSTK; :B sinh vin ny thi hng mn XSTK.
Trong mt php th, bin c m chc chn s xy rac gi l bin c chc chn. K hiu l .
Bin c khng th xy ra c gi l bin c rng. K hiu l . VD 2. T nhm c 6 nam v 4 n, ta chn ngu nhinra 5 ngi. Khi , bin c chn c t nht 1 nam l chc chn; bin c chn c 5 ngi n l rng.
{4; 4,5;...; 10}A = , {0; 0,5;...; 3,5}B = ,
l cc bin c. Cc bin c A, B c th c pht biu li l:
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 1.3. Quan h gia cc bin c a) Quan h tng ng Trong 1 php th, bin c A c gi l ko theo bin c B nu khi A xy ra th B xy ra. K hiu l A B .
Hai bin c A v B c gi l tng ng vi nhaunu A B v B A . K hiu l A B= .
VD 3. Cho trc 5 hp trong 2 hp c qu. ng Xm ln lt 3 hp. Gi:
iA : hp c m ln th i c qu ( 1,2, 3i = );
B : ng X m c hp c qu; C : ng X m c 2 hp c qu; D : ng X m c t nht 1 hp c qu. Khi , ta c:
iA B , B C , C B v B D= .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc b) Tng v tch ca hai bin c
VD 4. Mt ngi th sn bn hai vin n vo mt con th v con th s cht nu n b trng c hai vin n.
Gi :iA vin n th i trng con th (i = 1, 2);
:A con th b trng n; :B con th b cht.
Tng ca hai bin c A v B l mt bin c, bin c ny xy ra khi A xy ra hay B xy ra trong mt php th (t nht mt trong hai bin c xy ra).
K hiu l A B hay A B+ . Tch ca hai bin c A v B l mt bin c, bin c
ny xy ra khi c A v B cng xy ra trong mt php th. K hiu l A B hay AB .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc Khi , ta c:
1 2A A A= v
1 2B A A= .
VD 5. Xt php th gieo hai ht la. Gi :
iN ht la th i ny mm;
:i
K ht la th i khng ny mm (i = 1, 2); :A c 1 ht la ny mm. Khi , khng gian mu ca php th l:
1 2 1 2 1 2 1 2{ ; ; ; }K K N K K N N N = .
Cc bin c tch sau y l cc bin c s cp: 1 1 2 2 1 2 3 1 2 4 1 2
, , ,K K N K K N N N = = = = .
Bin c A khng phi l s cp v 1 2 1 2
A N K K N= .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc c) Bin c i lp
VD 6. T 1 l hng cha 12 chnh phm v 6 ph phm, ngi ta chn ngu nhin ra 15 sn phm.
Gi :iA
chn c i chnh phm, 9,10,11,12i = . Ta c khng gian mu l:
9 10 11 12A A A A = ,
v 10 10 9 11 12
\A A A A A= = .
Trong 1 php th, bin c A c gi l bin c i lp(hay bin c b) ca bin c A nu v ch nu khi Axy ra th A khng xy ra v ngc li, khi A khng xy ra th A xy ra. Vy ta c
\A A=
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 1.4. H y cc bin c a) Hai bin c xung khc Hai bin c A v B c gi l xung khc vi nhautrong mt php th nu A v B khng cng xy ra.
VD 7. Hai sinh vin A v B cng thi mn XSTK. Gi :A sinh vin A thi ; :B ch c sinh vin B thi ; :C ch c 1 sinh vin thi . Khi ,A v B l xung khc; B v C khng xung khc.
Ch Trong VD 7, A v B xung khc nhng khng i lp.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 4
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc b) H y cc bin c
VD 8. Trn ln 4 bao la vo nhau ri bc ra 1 ht. Gi
iA : ht la bc c l ca bao th i, 1, 4i = .
Khi , h 1 2 3 4
{ ; ; ; }A A A A l y . Ch Trong 1 php th, h { ; }A A l y vi A ty .
Trong mt php th, h gm n bin c { }iA , 1,i n=
c gi l h y khi v ch khi c duy nht bin c
0iA ,
0{1; 2;...; }i n ca h xy ra. Ngha l:
1) ,i jA A i j= v 2)
1 2...
nA A A = .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc2. XC SUT CA BIN C
Quan st cc bin c i vi mt php th, mc d khng th khng nh mt bin c c xy ra hay khng nhng ngi ta c th phng on kh nng xy ra ca cc bin c ny l t hay nhiu. Kh nng xy ra khch quan ca mt bin c c gi l xc sut (probability) ca bin c .
Xc sut ca bin c A, k hiu l ( )P A , c th cnh ngha bng nhiu dng sau:
dng c in; dng thng k; dng tin Kolmogorov; dng hnh hc.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 2.1. nh ngha xc sut dng c in Xt mt php th vi khng gian mu
1{ ;...; }
n =
v bin c A c k phn t. Nu n bin c s cpc cng kh nng xy ra (ng kh nng) th xc sutca bin c A c nh ngha
( )k
P An
= =So trng hp A xay ra
So trng hp co the xay ra
VD 1. Mt cng ty cn tuyn hai nhn vin. C 4 ngi n v 2 ngi nam np n ngu nhin (kh nng trng tuyn ca 6 ngi l nh nhau). Tnh xc sut :
1) c hai ngi trng tuyn u l n; 2) c t nht mt ngi n trng tuyn.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 2. T 1 hp cha 86 sn phm tt v 14 ph phm ngi ta chn ngu nhin ra 25 sn phm.
Tnh xc sut chn c: 1) c 25 sn phm u tt; 2) ng 20 sn phm tt.
VD 3. Trong mt vng dn c, t l ngi mc bnh tim l 9%; mc bnh huyt p l 12%; mc c bnh tim v huyt p l 7%. Chn ngu nhin 1 ngi trong vng . Tnh xc sut ngi ny khng mc bnh tim v khng mc bnh huyt p?
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 2.2. nh ngha xc sut dng thng k Nu khi thc hin mt php th no n ln, thy c
k ln bin c A xut hin th t s kn
c gi l tn
sut ca bin c A.
Khi n thay i, tn sut cng thay i theo nhng lun
dao ng quanh mt s c nh limn
kp
n= .
S p c nh ny c gi l xc sut ca bin c Atheo ngha thng k.
Trong thc t, khi n ln th ( ) kP An
.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc VD 4. Pearson gieo mt ng tin cn i, ng cht
12.000 ln thy c 6.019 ln xut hin mt sp (tn sut l 0,5016); gieo 24.000 ln thy c 12.012 ln xut hin mt sp (tn sut l 0,5005).
Laplace nghin cu t l sinh trai gi London, Petecbua v Berlin trong 10 nm v a ra tn sutsinh b gi l 21/43.
Cramer nghin cu t l sinh trai gi Thy in trong nm 1935 v kt qu c 42.591 b gi c sinh ra trong tng s 88.273 tr s sinh, tn sut l 0,4825.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 5
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
2.3. nh ngha xc sut dng hnh hc (tham kho) Cho min . Gi o ca l di, din tch, th tch (ng vi l ng cong, min phng, khi). Xt im M ri ngu nhin vo min .
Gi A: im M ri vo min S , ta c:
( ) .P A =
o o S
o o
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc VD 5. Tm xc sut ca im M ri vo hnh trn ni tip tam gic u c cnh 2 cm. Gii. Gi A: im M ri vo hnh trn ni tip. Din tch ca tam gic l:
222 . 3( ) 3
4dt cm = = .
Bn knh ca hnh trn l:
1 2 3 3.
3 2 3r cm= =
2
3( ) ( ) 0, 6046
3 3 3 3dt S P A
= = = = .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc VD 6. Hai ngi bn hn gp nhau ti 1 a im xc nh trong khong t 7h n 8h. Mi ngi n (v chc chn n) im hn mt cch c lp, nu khng gp ngi kia th i 30 pht hoc n 8 gi th khng i na. Tm xc sut hai ngi gp nhau.
Gii. Chn mc thi gian 7h l 0. Gi ,x y (gi) l thi gian tng ng ca mi ngi i n im hn, ta c: 0 1, 0 1x y .
Suy ra l hnh vung c cnh l 1 n v.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
0,5 0,5 00,5
0,5 0,5 0.
x y x yx y
x y x y
+
Suy ra, min gp nhau gp nhau ca hai ngi l S : {0 1,0 1, 0,5 0, 0,5 0}x y x y x y + .
Vy ( ) 3 75%( ) 4
dt Sp
dt= = =
.
T iu kin, ta c:
2.5. Tnh cht ca xc sut 1) 0 ( ) 1P A , mi bin c A . 2) ( ) 0P = , 3) ( ) 1P = . 4) Nu A B th ( ) ( )P A P B .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc3. CNG THC TNH XC SUT
3.1. Cng thc cng xc sut Xt mt php th, ta c cc cng thc cng xc sut sau Nu A v B l hai bin c ty th
( ) ( ) ( ) ( )P A B P A P B P A B= +
Nu A v B l hai bin c xung khc th
( ) ( ) ( )P A B P A P B= +
Nu h { }iA ( 1,..., )i n= xung khc tng i th
( )1 2 1 2... = ( )+ ( )+...+ ( )n nP A A A P A P A P A
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 1. Mt nhm c 30 nh u t cc loi, trong c: 13 nh u t vng; 17 nh u t chng khon v 10 nh u t c vng ln chng khon. Mt i tc gpngu nhin mt nh u t trong nhm. Tm xc sut ngi gp c nh u t vng hoc chng khon?
VD 2. Mt hp phn c 10 vin trong c 3 vin mu . Ly ngu nhin t hp ra 3 vin phn. Tnh xc sut ly c t nht 1 vin phn mu .
c bit
( ) 1 ( ); ( ) ( . ) ( . )P A P A P A P AB P AB= = +
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 6
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
3.2. XC SUT C IU KIN Xt php th: 3 ngi A, B v C thi tuyn vo mt
cng ty. Gi A: ngi A thi , B : ngi B thi , C : ngi C thi , H : c 2 ngi thi . Khi , khng gian mu l: { , , , , , , , }ABC ABC ABC ABC ABC ABC ABC ABC .
Ta c: 4
{ , , , } ( )8
A ABC ABC ABC ABC P A= = ;
3{ , , } ( )
8H ABC ABC ABC P H= = .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
Lc ny, bin c: 2 ngi thi trong c A l:
{ , }AH ABC ABC= v 2( )8
P AH = .
By gi, ta xt php th l: A, B , C thi tuyn vo mt cng ty v bit thm thng tin c 2 ngi thi .
Khng gian mu tr thnh H v A tr thnh AH .
Gi A H : A thi bit rng c 2 ngi thi th ta
c: ( ) 2 ( )3 ( )
P AHP A H
P H= = .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 3.2.1. nh ngha xc sut c iu kin Trong mt php th, xt hai bin c bt k A v B vi
( ) 0P B > . Xc sut ca bin c A sau khi bin c B xy ra c gi l xc sut ca A vi iu kin B , k hiu v cng thc tnh l
( ) ( )( )
P A BP A B
P B=
VD 3. T 1 hp cha 3 bi v 7 bi xanh ngi ta bc ngu nhin ra 2 bi.
Gi A: bc c bi ; B : bc c bi xanh. Hy tnh ( | ), ( | )P A B P B A ?
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
Nhn xt Khi tnh ( )P A B vi iu kin B xy ra, ngha l ta hn ch khng gian mu xung cn B v hn ch A xung cn A B .
Tnh cht 1) ( )0 1P A B , A ;
2) nu A C th ( ) ( )P A B P C B ;
3) ( ) ( )1P A B P A B= .
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc 3.2.2. Cng thc nhn xc sut a) S c lp ca hai bin c Trong mt php th, hai bin c A v B c gi l c lp nu B c xy ra hay khng cng khng nh hng n kh nng xy ra A v ngc li.
Ch Nu A v B c lp vi nhau th cc cp bin c:
A v B , A v B , A v B cng c lp vi nhau.
b) Cng thc nhn Nu A v B l hai bin c khng c lp th
( ) ( )( ) ( ) ( )P A B P B P A B P A P B A= =
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc Nu A v B l hai bin c c lp th
( ) ( ) ( )P A B P A P B=
Nu n bin c , 1, ...,iA i n= khng c lp th
1 2 1 2 1 1 1( ... ) ( ) ( | )... ( | ... )
n n nP AA A P A P A A P A A A =
VD 4. Mt ngi c 5 bng n trong c 2 bng b hng. Ngi th ngu nhin ln lt tng bng n (khng hon li) cho n khi chn c 1 bng tt.
Tnh xc sut ngi th n ln th 2. VD 5. Mt sinh vin hc h nin ch c thi li 1 ln nu ln thi th nht b rt (2 ln thi c lp). Bit rngxc sut sinh vin ny thi ln 1 v ln 2 tng ng l 60% v 80%. Tnh xc sut sinh vin ny thi ?
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 7
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc VD 6. C hai ngi A v B cng t lnh (c lp) mua c phiu ca mt cng ty vi xc sut mua c tng ng l 0,8 v 0,7. Bit rng c ngi mua c, xc sut ngi A mua c c phiu ny l:
A. 1947
; B. 1219
; C. 4047
; D. 1019
.
VD 7. ng A bn ln lt 2 vin n vo 1 mc tiu v mc tiu s b ph hy nu b trng c 2 vin n. Xc sut vin n th nht trng mc tiu l 0,8. Nu vin th nht trng mc tiu th xc sut vin th hai trng l 0,7. Nu vin th nht khng trng th xc sut vin th hai trng mc tiu l 0,3. Bit rng ng A bn trng, tnh xc sut mc tiu b ph hy ?
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc VD 8. Trong dp tt, ng A em bn 1 cy mai ln v 1 cy mai nh. Xc sut bn c cy mai ln l 0,9. Nu bn c cy mai ln th xc sut bn c cy mai nh l 0,7. Nu cy mai ln khng bn c th xc sut bn c cy mai nh l 0,2. Bit rng ng A bn c t nht 1 cy mai, xc sut ng A bn c c hai cy mai l: A. 0,6342; B. 0,6848; C. 0,4796; D. 0,8791.
VD 9. Hai ngi A v B cng chi tr chi nh sau: C hai lun phin ly mi ln 1 vin bi t mt hp ng 2 bi trng v 4 bi en (bi c ly ra khng tr li hp). Ngi no ly c bi trng trc th thng cuc.
Gi s A ly trc, tnh xc sut A thng cuc ?
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
a) Cng thc xc sut y Xt h n bin c { }
iA ( 1,2,...,i n= ) y v B l
mt bin c bt k trong php th, ta c ( ) ( )
( )1 1
1
( ) ( ) ... ( )
( )
n n
n
i ii
P B P A P B A P A P B A
P A P B A=
= + +
=
VD 10. Mt ca hng bn hai loi bng n cng kch c gm: 70 bng mu trng vi t l bng hng l 1% v 30 bng mu vng vi t l hng 2%. Mt khch hng chn mua ngu nhin 1 bng n t ca hng ny.
Tnh xc sut ngi ny mua c bng n tt ?
3.2.3. Cng thc xc sut y v Bayes ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
Gii. Gi B : khch chn c bng n tt,
1A : khch chn c bng n mu trng,
2A : khch chn c bng n mu vng.
Suy ra h 1 2
{ , }A A l y . Ta c:
1 1 2 2( ) ( ) ( | ) ( ) ( | )P B P A P B A P A P B A= +
70 30.0,99 .0,98 0,987
70 30 70 30= + =
+ +.
Ch . Trong trc nghim ta gii nhanh nh sau: Nhnh 1: P(n tt mu trng) = 0,7.0,99. Nhnh 2: P(n tt mu vng) = 0,3.0,98. Suy ra P(n tt) = tng xc sut ca 2 nhnh = 0,987.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 11. Chung th I c 3 con th trng v 4 con th en, chung II c 5 th trng v 3 th en. Quan st thy c 1 con th chy t chung I sang chung II, sau c 1 con th chy ra t chung II. Tnh xc sut con th chy ra t chung II l th trng ?
VD 12. C mt kho bia km cht lng cha cc thng ging nhau (24 lon/thng) gm 2 loi: loi I ln mi thng 5 lon qu hn s dng v loi II ln mi thng 3 lon qu hn. Bit rng s thng bia loi I bng 1,5 ln s thng bia loi II. Chn ngu nhin 1 thng trong kho v t thng ly ra 10 lon. Tnh xc sut chn phi 2 lon bia qu hn s dng ?
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 13. Xt tip VD 10. Gi s khch hng chn mua c bng n tt. Tnh xc sut ngi ny mua c bng n mu vng ?
b) Cng thc Bayes Xt h n bin c { }
iA ( 1,2,...,i n= ) y v B l
mt bin c bt k trong php th. Khi , xc sut bin c
iA xy ra sau khi B xy ra l
( ) ( )
( )
( )
1
( ) ( )
( )( )
i i i i
i n
i ii
P A P B A P A P B AP A B
P BP A P B A
=
= =
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 8
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc Gii. t tn bin c nh VD 10, ta c:
( ) ( )2 22( ) 0, 3.0,98 14
( ) 0,987 47
P A P B AP A B
P B= = = .
Ch . Nu ta dng s nh VD 10. Khi : P(n vng | tt) = (nhnh 2) chia (tng 2 nhnh).
Phn bit cc bi ton p dng cng thcNhn y Bayes
Trong 1 bi ton, ta xt 3 bin c1 2, , .A A B
1) Nu bi ton yu cu tm xc sut ca1
,A B2A B
th y l bi ton cng thc nhn.
Xc sut l xc sut tch ca tng nhnh.
2) Nu bi ton yu cu tm xc sut ca vB1 2
{ , }A A
y th y l bi ton p dng cng thc y
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
Xc sut bng tng 2 nhnh.
3) Nu bi ton yu cu tm xc sut ca v cho1 2,A A
bit xy ra, ng thi h y th y
l bi ton p dng cng thc Bayes. Xc sut l t sgia nhnh cn tm vi tng ca hai nhnh.
B 1 2{ , }A A
VD 14. C 20 thng hng ging nhau gm 3 loi: 8 thng loi I, 7 thng loi II v 5 thng loi III. Mi thng hng c 10 sn phm v s sn phm tt tng ng cho mi loi ln lt l 8, 7 v 5. Chn ngu nhin 1 thng hng v t thng ly ra 3 sn phm.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 15. Nh my X c 3 phn xng A, B , C tng ng sn xut ra 20%, 30% v 50% tng sn phm ca nh my. Gi s t l sn phm hng do cc phn xng A, B , C tng ng sn xut ra l 1%, 2% v 3%.
Chn ngu nhin 1 sn phm do nh my X sn xut ra.
1) Tnh xc sut (t l) sn phm ny l hng.
1) Tnh xc sut c 2 sn phm ly ra l tt. 2) Tnh xc sut c 2 sn phm ly ra l tt v ca
thng hng loi II. 3) Gi s c 2 sn phm ly ra l tt, tnh xc sut 2
sn phm ny l ca thng hng loi II.
ChngChng 1. 1. XXcc susutt ccaa BiBinn cc
VD 16. T l t ti, t con v xe my i qua ng Xc trm bm du l 5 : 2 : 13. Xc sut t ti, t con v xe my i qua ng ny vo bm du ln lt l 0,1; 0,2 v 0,15. Bit rng c 1 xe i qua ng Xvo bm du, tnh xc sut l t con ?
A. 1157
; B. 1057
; C. 857
; D. 757
.
2) Tnh xc sut sn phm ny hng v do phn xng A sn xut ra.
3) Bit rng sn phm c chn l hng, tnh xc sut sn phm ny l do phn xng A sn xut ra.
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin 1. Bin ngu nhin v hm mt 2. Hm phn phi xc sut 3. Tham s c trng ca bin ngu nhin
1. BIN NGU NHIN V HM MT 1.1. Khi nim bin ngu nhin Xt mt php th vi khng gian mu . Gi s, ng
vi mi bin c s cp , ta lin kt vi 1 s thc ( )X , th X c gi l mt bin ngu nhin.
Tng qut, bin ngu nhin (BNN) X ca mt php th vi khng gian mu l mt nh x
:X ( )X x = .
Gi tr x c gi l mt gi tr ca bin ngu nhin X .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin VD 1. Ngi A mua mt loi bo him tai nn trong 1 nm vi ph l 70 ngn ng. Nu b tai nn th cng ty s chi tr 3 triu ng. Gi X l s tin ngi A c c sau 1 nm mua bo him ny. Khi , ta c
Nu ( )X l 1 tp hu hn 1 2
{ , ,..., }n
x x x hay v hn m c th X c gi l bin ngu nhin ri rc.
cho gn, ta vit l 1 2
{ , ,..., ,...}n
X x x x= .
Php th l: mua bo him tai nn. Bin c l T : ngi A b tai nn. Khng gian mu l { , }T T = .
Vy ( ) 2,93X T = (triu), ( ) 0, 07X T = (triu).
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 9
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
Ch Trong thc nghim, cc bin ngu nhin thng l ri
rc. Khi bin ngu nhin ri rc X c cc gi tr nhiu trn 1 khong ca , th ta xem X l bin ngu nhin lin tc. Thc cht l, cc bin ngu nhin lin tc c dng lm xp x cho cc bin ngu nhin ri rc khi tp gi tr ca bin ngu nhin ri rc ln.
Cho bin ngu nhin X v hm s ( )y x= . Khi , bin ngu nhin ( )Y X= c gi l hm
ca bin ngu nhin X .
Nu ( )X l 1 khong ca (hay c ) th X c gi l bin ngu nhin lin tc.
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
a) Bin ngu nhin ri rc Cho BNN ri rc :X ,
1 2{ , ,..., , ...}
nX x x x= .
Gi s 1 2
... ...n
x x x< < < < vi xc sut tng ng l ({ : ( ) }) ( ) , 1,2,...
i i iP X x P X x p i = = = =
Ta nh ngha
1.2. Hm mt
Bng phn phi xc sut ca X l X 1x 2x nx
P 1p 2p np
Hm mt ca X l ,
( )0 , .i i
i
p khi x xf x
khi x x i
==
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin Ch 0
ip ; 1, 1, 2, ...
ip i= =
Nu 1 2
{ , ,..., ,...}n
x x x x th ( ) 0P X x= = .
( )
i
ia x b
P a X b p<
< = .
VD 2. Cho BNN ri rc X c bng phn phi xc sut X 1 0 1 3 5 P 3a a 0,1 2a 0,3
1) Tm a v tnh ( 1 3)P X < . 2) Lp bng phn phi xc sut ca hm 2Y X= .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 3. Mt x th c 4 vin n, bn ln lt tng vin vo mt mc tiu mt cch c lp. Xc sut trng mctiu mi ln bn l 0,8. Bit rng, nu c 1 vin trng mc tiu hoc ht n th dng. Gi X l s vin n x th bn, hy lp bng phn phi xc sut ca X ?
VD 4. Mt hp c 3 vin phn trng v 2 vin phn . Mt ngi ly ngu nhin mi ln 1 vin (khng tr li) t hp ra cho n khi ly c 2 vin phn . Gi X l s ln ngi ly phn. Hy lp bng phn phi xc sut ca X ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin b) Bin ngu nhin lin tc
Ch . ( )f x l hm mt ca bin ngu nhin lin tc X khi v ch khi ( ) 0,f x x v ( ) 1f x dx
+
= . Nhn xt
Khi ( )f x lin tc trn ln cn ca im a , ta c:
( ) ( )
a
a
P a X a f x dx
+
+ =
Hm s ( )f x khng m, xc nh trn c gi l hm mt ca bin ngu nhin lin tc X nu
( ) ( ) ,
A
P X A f x dx A =
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
0( ) lim ( ) 0
a
a
P X a f x dx
+
= = = .
Vy ( ) ( )P a X b P a X b < = <
( ) ( ) .
b
a
P a X b f x dx= < < =
ngha hnh hc, xc sut ca bin ngu nhin X nhn gi tr trong [ ; ]a b bng din tch hnh thang cong gii hn bi , , ( )x a x b y f x= = = v Ox .
( )f xS
( ) ( )b
a
P a X b f x dx =
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 10
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 5. Chng t 34 , [0; 1]
( ) 0, [0; 1]
x xf x
x
= l hm mt
ca bin ngu nhin X v tnh (0,5 3)P X < ?
VD 6. Cho bin ngu nhin X c hm mt
2
0, 2
( ), 2.
x
f x kx
x
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 11
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
Gi s BNN lin tc X c hm mt 0,
( )( ), .
x af x
x x a
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
th ca ( )F x :
xO
( )F x
2 1 3 4
0,10, 30, 5
1
VD 1. Cho BNN X c bng phn phi xc sut l X 2 1 3 4 P 0,1 0,2 0,2 0,5
Lp hm phn phi xs ca X v v th ca ( )F x ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
th ca ( )F x :
VD 2. Cho BNN X c hm mt l
2
0, [0; 1]( )
3 , [0; 1].
xf x
x x
/=
Tm hm phn phi xs ca X v v th ca ( )F x ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
2.2. Tnh cht ca hm phn phi xc sut 1) Hm ( )F x xc nh vi mi x . 2) 0 ( ) 1,F x x ; ( ) 0; ( ) 1F F = + = .
4) ( ) ( ) ( )P a X b F b F a < = .
3) ( )F x khng gim v lin tc tri ti mi x . c bit, vi X lin tc th ( )F x lin tc x .
VD 3. Cho BNN X c hm mt l
2
0, 100
( ) 100, 100.
x
f xx
x
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 12
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 5. Cho BNN X c hm mt 23 , [ 1; 3]
( ) 280, [ 1; 3].
x xf x
x
= /
Hm phn phi xc sut ca X l:
A. 3
0, 1
( ) , 1 3281, 3 .
x
xF x x
x
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 13
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin 3.2. K VNG
3.2.1. nh ngha
K vng (Expectation) ca bin ngu nhin X , k hiu EX hay ( )M X , l mt s thc c xc nh nh sau:
Nu X l ri rc vi xc sut ( )i i
P X x p= = th
i ii
EX x p=
Nu X l lin tc c hm mt ( )f x th
. ( )EX x f x dx
+
=
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 5. Mt l hng gm 10 sn phm tt v 2 ph phm. Ly ngu nhin 4 sn phm t l hng , gi X l s sn phm tt trong 4 sn phm ly ra.
Tm phn phi xc sut v tnh k vng ca X ?
c bit Nu bin ngu nhin ri rc
1 2{ ; ;...; }
nX x x x= c
xc sut tng ng l 1 2, ,...,
np p p th
1 1 2 2...
n nEX x p x p x p= + + +
VD 4. Cho BNN X c bng phn phi xc sut X 1 0 2 3 P 0,1 0,2 0,4 0,3
Tnh k vng ca X ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 7. Tm k vng ca BNN X c hm mt , 0
( )0, 0.
kxe xf x
x
= >
Ch Nu X l BNN lin tc trn [ ; ]a b th [ ; ]EX a b . Nu
1{ ,..., }
nX x x= th:
1 1[min{ ,..., }; max{ ,..., }]
n nEX x x x x .
VD 6. Tm k vng ca BNN X c hm mt 23 ( 2 ), [0; 1]
( ) 40, [0; 1].
x x xf x
x
+ =
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 8. Cho BNN X c bng phn phi xc sut X
1 2 4 5 7 P
a 0,2 b 0,2 0,1 Tm gi tr ca tham s a v b 3,5EX = ?
VD 9. Cho bin ngu nhin X c hm mt 2, [0; 1]
( )0, [0; 1].
ax bx xf x
x
+ =
Cho bit 0,6EX = hy tnh ( 0,5)P X < ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin 3.2.2. Tnh cht ca K vng
1) ,EC C C= . 2) ( ) . ,E CX C EX C= . 3) ( )E X Y EX EY = .
4) ( . ) .E XY EX EY= nu ,X Y c lp.
VD 10. Cho hai BNN ,X Y c lp c bng ppxs: X 1 1 3 Y 1 2 P 0,3 0,1 0,6 P 0,6 0, 4
Tnh 2( . 3 5 7)E X Y XY Y + + .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
K vng ca bin ngu nhin X l gi tr trung bnh(tnh theo xc sut) m X nhn c, n phn nh gi tr trung tm phn phi xc sut ca X .
Trong thc t sn xut hay kinh doanh, khi cn chnphng n cho nng sut hay li nhun cao, ngi ta thng chn phng n sao cho k vng nng sut hay k vng li nhun cao.
3.2.3. ngha ca K vng
VD 11. Thng k cho bit t l tai nn xe my thnh ph H l 0,001. Cng ty bo him A ngh bn loi bo him tai nn xe my cho ng B thnh ph H trong 1 nm vi s tin chi tr l 10 (triu ng), ph bo him l 0,1 (triu ng). Hi trung bnh cng ty A li bao nhiu khi bn bo him cho ng B ?
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 14
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 12. Mt ca hng in my li 2,3 triu ng khi bn c 1 my git, nhng nu my git b hng trc thi hn bo hnh th b l 4,5 triu. Bit rng ca hng li trung bnh 1,96 triu ng khi bn c 1 my git. Tnh t l my git phi bo hnh ?
VD 13. ng A tham gia mt tr chi , en nh sau: Trong mt hp c 4 bi v 6 bi en. Mi ln ng A ly ra 1 bi: nu l th c thng 100 (ngn ng), nu l en th b mt 70 (ngn ng). Hi trung bnh mi ln ly bi ng A b mt bao nhiu tin?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 14. Ngi th chp tranh mi tun chp hai bc tranh c lp A v B vi xc sut hng tng ng l 0,03 v 0,05. Nu thnh cng th ngi th s kim li t bc tranh A l 1,3 triu ng v B l 0,9 triu ng, nhng nu hng th b l do bc tranh A l 0,8 triung v do B l 0,6 triu ng. Hi trung bnh ngi th nhn c bao nhiu tin chp tranh mi tun?
A. 2,185 triu ng; B. 2,148 triu ng.
C. 2,116 triu ng; D. 2,062 triu ng.
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 15. Nhu cu hng ngy ca 1 khu ph v 1 loi thc phm ti sng c bng phn phi xc sut
Nhu cu (kg) 31 32 33 34 P 0,15 0,25 0,45 0,15
Mt ca hng trong khu ph nhp v mi ngy 34 kg loi thc phm ny vi gi 25.000 ng/kg v bn ra vi gi 40.000 ng/kg. Nu b , cui ngy ca hng phi h gi cn 15.000 ng/kg mi bn ht. Gi s ca hng lun bn ht hng, tnh tin li trung bnh ca ca hng ny v loi thc phm trn trong 1 ngy ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
Gi s ( )Y X= l hm ca bin ngu nhin X .
Ch Khi bin ngu nhin X l ri rc th ta nn lp bng phn phi xc sut ca Y , ri tnh EY .
Nu X l bin ngu nhin ri rc th: . ( ).i i i i
i i
EY y p x p= =
Nu X l bin ngu nhin lin tc th:
. ( ) ( ). ( )EY y f x dx x f x dx
+ +
= =
3.2.4. K vng ca hm ca bin ngu nhin
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 16. Cho BNN X c bng phn phi xc sut X 1 0 1 2 P 0,1 0,3 0,35 0,25
Tnh EY vi 2 3Y X= ?
VD 17. Cho BNN X c hm mt xc sut
2
2, [1; 2]
( )0, [1; 2].
xf x x
x
=
Tnh EY vi 5 2Y XX
= ?
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
3.3. PHNG SAI 3.3.1. nh ngha
Phng sai (Variance hay Dispersion) ca bin ngu nhin X , k hiu VarX hay ( )D X , l mt s thc khng m c xc nh bi
2 2 2( ) ( ) ( )VarX E X EX E X EX= =
Nu BNN X l ri rc v ( )i i
P X x p= = th 2
2. .i i i i
i i
VarX x p x p =
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 15
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin Nu BNN X l lin tc v c hm mt ( )f x th
2
2. ( ) . ( )VarX x f x dx x f x dx
+ +
=
VD 18. Cho BNN X c bng phn phi xc sut
X 1 2 3 P 0,2 0,7 0,1
Ta c:
2 2 2(1 .0,2 2 .0,7 3 .0,1)VarX = + +
2(1.0, 2 2.0,7 3.0,1) 0,29 + + = .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin
VD 19. Tnh phng sai ca X , bit hm mt 23 ( 2 ), [0; 1]
( ) 40, [0; 1].
x x xf x
x
+ =
VD 20. Cho BNN X c hm mt xc sut 23 (1 ), 1
( ) 40, 1.
x xf x
x
= >
Tnh phng sai ca Y , cho bit 22Y X= .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin 3.3.2. Tnh cht ca Phng sai 1) 0,VarC C= ; 2) 2( ) .Var CX C VarX= ; 3) ( )Var X Y VarX VarY = + nu X v Y c lp. 3.3.3. ngha ca Phng sai
2( )X EX l bnh phng sai bit gia gi tr ca Xso vi trung bnh ca n. V phng sai l trung bnh ca sai bit ny, nn phng sai cho ta hnh nh v s phn tn ca cc s liu: phng sai cng nh th s liu cng tp trung xung quanh trung bnh ca chng.
Trong k thut, phng sai c trng cho sai s ca thit b. Trong kinh doanh, phng sai c trng cho ri ro u t.
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin Do n v o ca VarX bng bnh phng n v o
ca X nn so snh c vi cc c trng khc,ngi ta a vo khi nim lch tiu chun(standard deviation) l
.VarX =
VD 21. Nng sut (sn phm/pht) ca hai my tng ng l cc BNN X v Y , c bng phn phi xc sut:
X
1 2 3 4 Y
2 3 4 5 P
0,3 0,1 0,5 0,1
P
0,1 0,4 0,4 0,1
T bng phn phi xc sut, ta tnh c: 2, 4EX = ; 1, 04VarX = ; 3,5EY = ; 0,65VarY = .
V , EX EY VarX VarY< > nn nu phi chn mua mt trong hai loi my ny th ta chn mua my Y .
ChngChng 2. 2. BiBinn ngnguu nhinnhin Ch Trong trng hp
EX EY
VarX VarY
th ta khng th so snh c. gii quyt vn ny,
trong thc t ngi ta dng t s tng i .100%
(l trung bnh) so snh s n nh ca cc BNN X v Y . T s tng i cng nh th n nh cng cao.
Ta c: .100% 17,89%xEX
= ; .100% 15,06%y
EY
= .
Vy lp B hc u (n nh) hn lp A.
VD 22. im thi ht mn XSTK ca lp A v B tng ng l cc BNN X v Y . Ngi ta tnh c:
6, 25EX = ; 1, 25VarX = ; 5, 75EY = ; 0, 75VarY = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
1.1. nh ngha Xt tp c N phn t gm
AN phn t c tnh cht A
v A
N N phn t c tnh cht A. T tp , ta chn ra n phn t.
Gi X l s phn t c tnh cht A ln trong n phn t chn th X c phn phi Siu bi (Hypergeometric distribution) vi 3 tham s N ,
AN , n .
K hiu l: ( , , )A
X H N N n hay ( , , ).
AX H N N n
1. Phn phi Siu bi 2. Phn phi Nh thc
3. Phn phi Poisson 4. Phn phi Chun 5. Vector ngu nhin ri rc
1. PHN PHI SIU BI
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 16
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng Xc sut trong n phn t chn ra c k phn t A l
( ) A Ak n k
N N N
k n
N
C Cp P X k
C
= = =
Trong : 0 k n v ( )A A
n N N k N .
VD 1. Mt hp phn gm 10 vin, trong c 7 vin mu trng. Ly ngu nhin 5 vin phn t hp ny. Gi X l s vin phn trng ly c.
Lp bng phn phi xc sut v tnh k vng ca X ? Gii. Ta c: {2; 3; 4; 5}X = v
10, 7, 5 (10, 7, 5)A
N N n X H= = = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng Bng phn phi xc sut ca X l
X 2 3 4 5
P
2 37 3
510
C C
C
3 27 3
510
C C
C
4 17 3
510
C C
C
5 07 3
510
C C
C
2 3 3 2 4 1 5 07 3 7 3 7 3 7 3
5 5 5 510 10 10 10
72 3 4 5
2
C C C C C C C CEX
C C C C= + + + = .
1.2. Cc s c trng ca X ~ H(N, NA, n) ;
1
N nEX np VarX npq
N
= =
trong : , 1 .AN
p q pN
= =
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 2. Mt ca hng bn 100 bng n, trong c 12 bng hng. Mt ngi chn mua ngu nhin 15 bng n t ca hng ny. Hi trung bnh ngi mua c bao nhiu bng n tt ?
VD 3. Ti mt cng trnh c 100 ngi ang lm vic, trong c 70 k s. Chn ngu nhin 40 ngi t cng trnh ny. Gi X l s k s chn c.
1) Tnh xc sut chn c t 27 n 29 k s ? 2) Tnh EX v VarX ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
2. PHN PHI NH THC 2.1. Phn phi Bernoulli a) nh ngha Php th Bernoulli l mt php th m ta ch quan tm n 2 bin c A v A , vi ( )P A p= .
Bng phn phi xc sut ca X l: X
0 1 P q p
Xt bin ngu nhin: 1
( ) 10
AX P A p q
A
= = =
khi xay ra,
khi xay ra,.
Khi , ta ni X c phn phi Bernoulli vi tham s p . K hiu l ( )X B p hay ( )X B p .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 1. Mt cu hi trc nghim c 4 phng n tr li, trong ch c 1 phng n ng. Mt sinh vin chn ngu nhin 1 phng n tr li cu hi .
Gi A: sinh vin ny tr li ng. Khi , vic tr li cu hi ca sinh vin ny l mt php th Bernoulli v ( ) 0,25p P A= = , 0,75q = .
Gi BNN 1
0X
=
khi sinh vien nay tra li ung,
khi sinh vien nay tra li sai,
th (0,25)X B v 0,25, 0,1875EX VarX= = .
b) Cc s c trng ca X ~ B(p)
; EX p VarX pq= =
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
2.2. Phn phi Nh thc a) nh ngha Xt dy n php th Bernoulli c lp. Vi php th
th i , ta xt bin ngu nhin ( )i
X B p ( 1,..., )i n= .
Ngha l, 1
0ii A
Xi A
=
khi lan th xay ra,
khi lan th khong xay ra.
Gi X l s ln bin c A xut hin trong n php th. Khi ,
1...
nX X X= + + v ta ni X c phn phi
Nh thc (Binomial distribution) vi tham s n , p . K hiu l ( , )X B n p hay ( , )X B n p .
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 17
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 2. Mt thi XSTK gm 20 cu hi trc nghimnh trong VD 1. Sinh vin B lm bi mt cch ngu nhin. Bit rng, nu tr li ng 1 cu th sinh vin Bc 0,5 im v nu tr li sai 1 cu th b tr 0,125 im. Tnh xc sut sinh vin B t im 5 ?
Xc sut trong n ln th c k ln A xy ra l
( ) ( 0,1,..., )k k n kk np P X k C p q k n= = = =
b) Cc s c trng ca X ~ B(n, p)
0 0
;
Mod : 1
EX np VarX npq
X x np q x np q
= =
= +
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 4. Mt nh vn trng 126 cy lan qu, xc sut n hoa ca mi cy trong 1 nm l 0,67.
1) Gi bn 1 cy lan qu n hoa l 2 triu ng. Gi s nh vn bn ht nhng cy lan n hoa th mi nm nh vn thu c chc chn nht l bao nhiu tin?
2) Nu mun trung bnh mi nm c nhiu hn 100 cy lan qu n hoa th nh vn phi trng ti thiu my cy lan qu ?
VD 3. ng B trng 100 cy bch n vi xc sut cy cht l 0,02. Gi X l s cy bch n cht.
1) Tnh xc sut c t 3 n 5 cy bch n cht ? 2) Tnh trung bnh s cy bch n cht v VarX ? 3) Hi ng B cn phi trng ti thiu my cy bch
n xc sut c t nht 1 cy cht ln hn 50% ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 5. C 10 hp phn mu ging nhau, mi hp cha 20 vin phn gm hai loi: 3 hp loi I, mi hp c 12 vin phn ; 7 hp loi II, mi hp c 8 vin phn . Chn ngu nhin 1 hp v t hp ly ln lt ra 5 vin phn (ly vin no xong th tr li vo hp vin ). Tnh xc sut chn c 3 vin phn ?
VD 6. Mt l hng cha 20 sn phm trong c 4 ph phm. Chn lin tip 3 ln t l hng (mi ln chn c hon li), mi ln chn ra 4 sn phm. Tnh xc sut trong 3 ln chn c t nht 1 ln chn phi 2 ph phm ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
3. PHN PHI POISSON 3.1. Bi ton dn n phn phi Poisson Gi s cc v tai nn giao thng vng A xy ra mt
cch ngu nhin, c lp vi nhau v trung bnh 1 ngy c v tai nn. Gi X l s v tai nn giao thng xy ra trong 1 ngy vng A.
Chia 24 gi trong ngy thnh n khong thi gian sao cho ta c th coi rng trong mi khong thi gian c nhiu nht 1 v tai nn xy ra, v kh nng xy ra
tai nn giao thng trong mi khong thi gian bng n
.
Khi , ,X B nn
.
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
Ta c: ( ) 1k n k
k
nP X k C
n n
= =
( )! 1
. . . 1( ) .! !
nk
k k k
n
nn n nk n k
=
( 1)...( 1). . 1 .! ( )
nk
k
n n n k
k nn
+ =
Suy ra:
( ) . .!
knP X k e
k
=
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng 3.2. nh ngha phn phi Poisson Bin ngu nhin X c gi l c phn phi Poisson tham s 0 > , k hiu l ( )X P hay ( )X P , nu X nhn cc gi tr 0, 1, 2,, n , vi xc sut
.( ) ( 0,1,..., ,...)
!
k
k
ep P X k k n
k
= = = =
l trung bnh s ln xut hin bin c ta quan tm trong mt khong xc nh (khong thi gian hoc khong n v tnh).
VD. Quan st ti mt sn bay thy trung bnh 16 pht c 2 my bay h cnh. Suy ra trong 1gi trung bnh c:
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 18
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
3.3. Cc s c trng ca X ~ P()
0 0Mod : 1
EX VarX
X x x
= =
=
60.27,5
16 = = my bay h cnh.
VD. Trung bnh c 100 sinh vin thi ht mn XSTK c 71 sinh vin thi t. Suy ra 120 sinh vin thi ht mn XSTK th trung bnh c 85,2 sinh vin thi t.
VD 1. Quan st ti siu th A thy trung bnh 5 pht c 18 khch n mua hng.
1) Tnh xc sut trong 7 pht c 25 khch n siu th A ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng 2) Tnh xc sut trong 2 pht c t 3 n 5 khch
n siu th A ? 3) Tnh s khch chc chn nht s n siu th A
trong 1 gi ? VD 2. Quan st thy trung bnh 2 pht c 6 t i qua trm thu ph. Bit xc sut c t nht 1 t i qua trm thu ph trong t pht bng 0,9. Gi tr ca t (pht) l:
A. 0,9082 B. 0,8591 C. 0,8514 D. 0,7675. VD 3. C mi ln i cu c th ng A chn ngu nhin 1 trong 2 ni cu. Nu i cu a im I th trung bnh c 10 ln mc mi, ng A cu c 2 con c; cu a im II th trung bnh c 12 ln mc mi, ng A cu c 3 con c.
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
Hm nay ng A i cu, ng mc mi 20 ln v cu c 5 con c. Tnh xc sut ng A cu c 5 con c a im II ?
VD 4. Ti mt xng dt, trung bnh dt 10 m vi loi B
th b li 13 ch. Chn ln lt 5 xp vi loi B ca xng, mi xp di 6 m. Tnh xc sut 3 trong 5 xp vi y, mi xp vi c ng 7 ch b li ?
VD 5. Quan st thy trung bnh 1 ngy (24 gi) c 12 chuyn tu vo cng A. Chn ngu nhin 6 gi trong 1 ngy. Tnh xc sut 2 trong 6 gi y, mi gi c ng 1 tu vo cng A ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
4. PHN PHI CHUN 4.1. Phn phi chun
a) nh ngha
Bin ngu nhin lin tc X c gi l c phn phi chun (Normal distribution) vi hai tham s v 2 ( 0) > , k hiu l 2( ; )X N hay 2( ; )X N , nu hm mt xc sut ca X c dng
2
2
( )
21
( ) , 2
x
f x e x
=
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng b) Cc s c trng ca X ~ N(, 2)
2Mod ; aX EX V rX= = =
c) Xc sut ca X ~ N(, 2)
2
2
( )
21
( ) ( )2
xb b
a a
P a X b f x dx e dx
= =
Nhn xt. i bin xz =
, ta c:
2 2
2
( )
2 21 1
2 2
bxb z
a a
e d x e d z
=
.
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng 4.2. Phn phi chun tc
a) nh ngha
Bin ngu nhin Z c phn phi chun vi hai tham s 0 = v 2 1 = c gi l c phn phi chun tc
(hay phn phi Gauss), k hiu l (0; 1)Z N hay (0; 1)Z N . Hm mt xc sut ca Z l
2
21( ) ,
2
z
f z e z
=
(Gi tr hm ( )f z c cho trong bng ph lc A).
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 19
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
b) Xc sut ca Z ~ N(0; 1)
Hm Laplace
Hm s 0
( ) ( )
x
x f z dz = c gi l hm Laplace.
(Gi tr hm ( )x c cho trong bng ph lc B ).
Tnh cht ca hm Laplace
Hm ( )x ng bin trn ;
( ) ( )x x = (hm ( )x l);
( ) 0,5 = ; ( ) 0,5 + = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng Cng thc tnh xc sut
( ) ( ) ( ) ( )P Z f z dz
= =
Ch ( ) 0,5 ( )P Z < = + ; ( ) 0,5 ( )P Z > = . Nu 4x th ( ) 0,5x .
Nu 2( ; )X N th (0; 1)XZ N=
Vy, ta c cng thc tnh xc sut ca pp chun l
( )b a
P a X b =
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng VD 1. Thi gian X (thng) t chun chiu cao ca loi cy ging A ti mt vn m l bin ngu nhin c phn phi (8; 3)N . T l (xc sut) t chun chiu cao ca loi cy ging A ti vn m ny trong khong t 6 thng n 8,2 thng l:
A. 27,65% B. 31,15% C. 42,27% D. 45,78%. VD 2. Mt k thi u vo trng chuyn A quy nh im l tng s im cc mn thi khng c thp hn 15 im. Gi s tng im cc mn thi ca hc sinh l bin ngu nhin c phn phi chun vi trung bnh 12 im. Bit rng t l hc sinh thi l 25,14%. lch chun l:
A. 4 im; B. 4,5 im; C. 5 im; D. 5,5 im.
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng VD 3. Tc chuyn d liu t my ch ca k tc x n my tnh ca sinh vin vo bui sng ch nht c phn phi chun vi trung bnh 60Kbits/s v lch chun 4Kbits/s. Xc sut tc chuyn d liu ln hn 63Kbits/s l:
A. 0,2266; B. 0,2144; C. 0,1313; D. 0,1060.
VD 4. Cho BNN X c phn phi chun vi 10EX = v (10 20) 0,3P X< < = . Tnh (0 15)P X< ?
VD 5. Thi gian khch phi ch c phc v ti mt ca hng l BNN X (pht), (4,5; 1,21)X N .
1) Tnh xc sut khch phi ch t 3,5 pht n 5 pht ?
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
2) Tnh thi gian ti thiu t nu xc sut khch phi ch vt qu t l khng qu 5% ?
VD 6. Tui th ca 1 loi my lnh A l BNN X (nm) c phn phi (10; 6,25)N . Khi bn 1 my lnh A th li c 1,4 triu ng nhng nu my lnh phi bo hnh th l 3,8 triu ng. Vy c tin li trung bnh khi bn mi my lnh loi ny l 1 triu ng th cn phi quy nh thi gian bo hnh l bao nhiu ?
5. PHN PHI XC SUT CA VECTOR NGU NHIN RI RC
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
5.1 Bng phn phi xc sut ng thi ca (X, Y)
Y
X 1y
2y
jy ny Tng dng
1x
11p
12p 1 jp 1np 1p
2x
21p
22p 2 jp 2np 2p
ix
1ip
2ip ijp inp ip
mx
1mp
2mp mjp mnp mp
Tng ct 1p 2p jp np 1
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 20
Trong ( );i j ijP X x Y y p= = = v 1 1
1m n
iji j
p= =
= .
T bng phn phi xc sut ng thi ca ( , )X Y ta c: Bng phn phi xc sut ca X
X 1x 2x mx
P 1p 2p mp
Trong 1 2i i i in
p p p p= + + + (tng dng i ca bng phn phi xc sut ng thi).
K vng ca X l: 1 1 2 2
.m m
EX x p x p x p= + + +
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
5.2. Phn phi xc sut thnh phn (phn phi l)
Bng phn phi xc sut ca Y Y 1y 2y ny
P 1p 2p np
Trong 1 2j j j mjp p p p= + + +
(tng ct j ca bng phn phi xc sut ng thi). K vng ca Y l:
1 1 2 2 .
n nEY y p y p y p= + + +
Y
X 1 2 3
6 0,10 0,05 0,15 7 0,05 0,15 0,10 8 0,10 0,20 0,10
VD 1. Phn phi xc sut ng thi ca vector ngu nhin ( , )X Y cho bi bng:
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
Gii 1) ( )6 0,1 0, 05 0,15 0, 3P X = = + + = .
1) Tnh ( )6P X = v ( )7, 2P X Y . 2) Lp bng phn phi xs thnh phn v tnh EX , EY .
( )7, 2 {(7,2)}+ {(7,3)}+ {(8,2)}{(8,3)} 0,15 0,1 0,2 0,1 0,55.
P X Y P P P
P
=+ = + + + =
2) Bng phn phi ca X l: X 6 7 8 P 0,3 0,3 0,4
6.0,3 7.0, 3 8.0,4 7,1EX = + + = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng Bng phn phi ca Y l:
Y 1 2 3 P 0,25 0,40 0,35
1.0,25 2.0, 4 3.0,35 2,1EY = + + = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
5.3. Phn phi xc sut c iu kin
T cng thc xc sut c iu kin, ta c:
( )
( = , = )= = ,
( )
i j ij
i jj j
P X x Y y pP X x Y y
P Y y p= =
= 1,i m= .
( )
( = , = )= = ,
( )
i j ij
j ii i
P X x Y y pP Y y X x
P X x p= =
= 1,j n= .
Bng phn phi xc sut ca X vi iu kin j
Y y= : X 1x 2x mx
( )= =i jP x YX y 1
j
j
p
p
2
j
j
p
p
mj
j
p
p
K vng ca X vi iu kin
jY y= l:
1 1 2 2
1( ... ).
j j m mjj
EX x p x p x pp
= + + +
Bng phn phi xc sut ca Y vi iu kin i
X x= : Y 1y 2y ny
( )= =j iP Y y X x 1 /i ip p 2 /i ip p /in ip p
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
VD 2. Cho bng phn phi xs ng thi ca ( , )X Y : Y
X
1 2 3
6 0,10 0,05 0,15 7 0,05 0,15 0,10 8 0,20 0,10 0,10
1) Lp bng phn phi xc sut ca X vi iu kin 2Y =
v tnh k vng ca X . 2) Lp bng phn phi xc sut ca Y vi iu kin
8X = v tnh k vng ca Y .
K vng ca Y vi iu kin i
X x= l:
1 1 2 2
1( ... ).
i i n ini
EY y p y p y pp
= + + +
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 21
Gii. 1) Ta c: ( ) 0,05 16
0,05 0,15 0,1 6| 2X YP = = =
+ += .
( ) 0,15 170,05 0,15 0,1 2
| 2X YP = = =+ +
= .
( ) 0,1 180,05 0,15
|0 1 3
2,
YP X = = =+ +
= .
Bng phn phi xc sut ca X vi iu kin 2Y = l: X 6 7 8
( )| 2= =iP YX x 16
1
2
1
3
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng1 1 1 43
6. 7. 8.6 2 3 6
EX = + + = .
2) Bng phn phi xc sut ca Y vi iu kin 8X = : Y 1 2 3
( )| 8= =jP XY y 0,50 0,25 0,25 1.0,5 2.0,25 3.0,25 1,75EY = + + = .
VD 3. Cho vector ngu nhin ri rc ( , )X Y c bng phn phi xc sut ng thi nh sau:
( , )X Y (0; 0) (0; 1) (1; 0) (1; 1) (2; 0) (2; 1)
ijp 1
18
3
18
4
18
3
18
6
18
1
18
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
Gii. 1) Ta c: 4 1 5
( 1) {(1,0)}+ {(2,1)} +18 18 18
P X Y P P = = = = .
1) Tnh xc sut ( )1P X Y = . 2) Tnh xc sut ( 0 | 1)P X Y> = . 3) Tnh trung bnh ca X v Y . 4) Tnh trung bnh ca Y khi 1X = .
2) ( 0 | =1) ( =1 | =1) ( =2 | =1)P X Y P X Y P X Y> = +
{(1,1)} {(2,1)} 4
( 1) ( 1) 7
P P
P Y P Y= + =
= =.
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng 3) Bng phn phi thnh phn ca X v Y l:
X 0 1 2 Y 0 1
P
4
18
7
18
7
18
P
11
18
7
18
Vy 4 7 7 210. 1. 2.18 18 18 18
EX = + + = v 718
EY = .
4) Bng phn phi xc sut ca Y khi 1X = l: Y 0 1
|( = )=1jXP Y y 4
7
3
7
Vy 37
EY = .
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng
ChngChng 3. 3. PhnPhn phphii xxcc susutt thngthng ddngng VD 4. Chi ph qung co X (triu ng) v doanh thu
Y (triu ng) ca mt cng ty c bng phn phi xc sut ng thi nh sau:
Y
X
500 (400 600)
700 (600 800)
900 (800 1000)
30 0,10 0, 05 0
50 0,15 0, 20 0, 05
80 0, 05 0, 05 0, 35 Nu doanh thu l 700 triu ng th chi ph qung co trung bnh l:
A. 60,5 triu ng; B. 48,3333 triu ng; C. 51,6667 triu ng; D. 76,25 triu ng.
.
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
1. Mt s loi hi t trong xc sut v cc nh l 2. Cc loi xp x phn phi xc sut
1. MT S LOI HI T TRONG XC SUT V CC NH L
(tham kho) 1.1. Hi t theo xc sut Lut s ln a) nh ngha Dy cc bin ngu nhin { }
iX ( 1,..., ,...i n= ) c gi
l hi t theo xc sut n bin ngu nhin X nu: ( ), 0 : lim ( ) ( ) 0.n
nP X X
> =
K hiu: ( ).Pn
X X n
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 22
Dy cc bin ngu nhin { }i
X ( 1,..., ,...i n= ) c gi l tun theo lut s ln (dng Tchbyshev) nu:
1 1
1 10 : lim 1
n n
i in
i i
P X EXn n = =
> < = .
b) nh l (Bt ng thc Tchbyshev) Nu bin ngu nhin X c EX = v 2VarX = th:
( )2
20 :P X
>
( )2
21P X
<
.
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
Chng minh Nu X l bin ngu nhin ri rc, ta c:
2 2( ) ( )x
x f x =
2 2( ) ( ) ( ) ( )x x
x f x x f x
= .
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
H qu Nu dy cc BNN { }
iX ( 1,..., ,...i n= ) c lp tng i
c i
EX = v 2i
VarX = th 1
1 n Pi
i
Xn =
.
ngha ca nh l Th hin tnh n nh ca trung bnh cc BNN c lp
cng phn phi v c phng sai hu hn. o mt i lng vt l no , ta o n ln v ly
trung bnh cc kt qu lm gi tr thc ca i lng cn o.
p dng trong thng k l: da vo mt mu kh nh kt lun tng th.
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
1.2. Hi t yu nh l gii hn trung tm a) nh ngha Dy cc bin ngu nhin { }
iX ( 1,..., ,...i n= ) c gi
l hi t yu hay hi t theo phn phi n bin ngu nhin X nu lim ( ) ( ), ( ).
nn
F x F x x C F
=
Trong , ( )C F l tp cc im lin tc ca ( )F x . K hiu: d
nX X hay .d
nF F
Ch Nu P
nX X th d
nX X .
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 23
ngha ca nh l S dng nh l gii hn trung tm Liapounop
tnh xp x (gn ng) xc sut. Xc nh cc phn phi xp x gii quyt cc vn ca l thuyt c lng, kim nh,
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
b) nh l gii hn trung tm (nh l Liapounop)
Cho 1,...,
nX X l cc BNN c lp c cng phn phi
xc sut, vi k vng v phng sai 2 hu hn. Nu
1...
n nS X X= + + th 2,
n nES n VarS n= =
v khi n th 2( ; )dnS X N n n .
2. CC LOI XP X PHN PHI XC SUT ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
2.1. Xp x phn phi Siu bi bi Nh thc
Xt BNN X c phn phi Siu bi ( ; ; )A
H N N n .
Nu N kh ln v n rt nh so vi N th
( ; ), AN
X B n p pN
=
Ch
Khi c mu n kh nh so vi kch thc N (khong 5%N ) ca tng th th vic ly mu c hon li hay khng hon li l nh nhau.
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
VD 1. Trong kho, ngi ta ln 500 sn phm loi B vi 1500 sn phm loi A. Chn ngu nhin 40 sn phm t kho ny. Tnh xc sut chn c 30 sn phm loi A ?
VD 2. Mt vn lan c 10.000 cy sp n hoa, trong c 1.000 cy hoa mu .
1) Tnh xc sut khi chn ngu nhin 50 cy lan th c 10 cy c hoa mu . 2) C th tnh xc sut khi chn ngu nhin 300 cy lan th c 45 cy hoa mu c khng ?
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
2.2. Xp x phn phi Nh thc bi Poisson
Xt bin ngu nhin X c phn phi Nh thc ( ; )B n p . Nu n ln v p gn bng 0 (hoc gn bng 1) th
( ), X P np =
VD 3. Mt l hng tht ng lnh ng gi nhp khu c cha 3% b nhim khun. Tm xc sut khi chn ngu nhin 2.000 gi tht t l hng ny c t 40 n 42 gi b nhim khun ?
VD 4. Gii cu 2) trong VD 2.
Tm tt cc loi xp x ri rc
( , , )A
X H N N n
AN
pN
=
( , )X B n p
( )X P
np =. AN
nN
=
Sai s rt ln
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
2.3. Xp x phn phi Nh thc bi phn phi Chun
Xt bin ngu nhin ( ; )X B n p . Nu n ln, p khng qu gn 0 v 1 th
2( ; )X N vi 2, np npq = = .
Khi : 1
( ) .k
P X k f =
(gi tr c cho trong bng A vi ( ) ( )f x f x = )
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 24
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
2 11 2
( )k k
P k X k
(gi tr c cho trong bng B vi ( ) ( )x x = ). Ch
Khi k = , ta s dng cng thc hiu chnh
( ) ( 0,5 0,5)P X k P k X k= +
VD 5. Trong mt t thi tuyn cng chc mt thnh ph c 1.000 ngi d thi vi t l thi t l 80%.
Tnh xc sut : 1) c 172 ngi khng t; 2) c khong 170 n 180 ngi khng t.
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
VD 6. Mt kho cha 10.000 sn phm trong c 2.000 sn phm khng c kim tra cht lng. Chn ngu nhin t kho ra 400 sn phm. Tnh xc sut trong 400 sn phm :
1) c 80 sn phm khng c kim tra; 2) c t 70 n 100 sn phm khng c kim tra.
VD 7. Ngi ta pht ra 480 giy mi d hi ngh khch hng. Bit rng sc cha ca khn phng l 400 khch v thng ch c 80% khch hng n d. Tnh xc sut tt c khch hng n d u c ch ngi ?
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt VD 8. Mt khch sn nhn t ch ca 325 khch hng cho 300 phng vo ngy 1/1 v theo kinh nghim ca nhng nm trc cho thy c 10% khch t ch nhng khng n. Bit mi khch t 1 phng, tnh xc sut:
1) c 300 khch n vo ngy 1/1 v nhn phng; 2) tt c khch n vo ngy 1/1 u nhn c phng. VD 9. Mt ca hng bn c ging c 20.000 con c loi da trn trong ln 4.000 con c tra. Mt khch hng chn ngu nhin 1.000 con t 20.000 con c da trn . Tnh xc sut khch hng chn c t 182 n 230 con c tra ?
A. 0,8143; B. 0,9133; C. 0,9424; D. 0,9765.
Tm tt xp x Chun cho Nh thc
( , )X B n pnp =
2( , )X N EX np=
VarX npq=2 npq =
EX =2VarX =
1( ) ,
kP X k f
= =
( ) .b a
P a X b
< < =
ChngChng 4.4. nhnh ll gigiii hhnn trongtrong xxcc susutt
PHN II. L THUYT THNG K (Statistical theory)
1. L THUYT MU
Tp hp tt c phn t l cc i tng m ta nghincu c gi l tng th. S phn t ca tng th cgi l kch thc ca tng th (thng rt ln).
Chng V. MU THNG K V C LNG THAM S 1. L thuyt mu
2. c lng khong
1.1. Tng th v Mu
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
T tng th ta chn ra n phn t th n phn t c gi l mt mu c kch thc n (c mu). Mu c chn ngu nhin mt cch khch quan c gi l mu ngu nhin.
Khi mu c kch thc ln th ta khng phn bit muc hon li hay khng hon li.
C hai cch ly mu: Mu c hon li: phn t va quan st xong c
tr li cho tng th trc khi quan st ln sau. Mu khng hon li: phn t va quan st xong
khng c tr li cho tng th.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 25
Mu nh tnh l mu m ta ch quan tm n cc phn t ca n c tnh cht A no hay khng.
Mu nh lng l mu m ta quan tm n cc yu t v lng (nh chiu di, cn nng,) ca cc phn t c trong mu.
Gi 1 2, ,...,
nX X X l nhng kt qu quan st. Ta xem
nh quan st n ln, mi ln ta c mt bin ngu nhin ( 1,..., )
iX i n= .
Do ta thng ly mu trong tng th c rt nhiu phn t nn
1 2, ,...,
nX X X c xem l c lp v c cng
phn phi xc sut.
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss 1.2. Sp xp mu da vo s liu thc nghim a) Sp xp theo dng bng VD 1. Kim tra ngu nhin 50 sinh vin. Ta sp xp im s X thu c theo th t tng dn v s sinh vin n c im tng ng vo bng nh sau:
X (im) 2 4 5 6 7 8 9 10 n (s SV) 4 6 20 10 5 2 2 1
b) Sp xp theo dng khong VD 2. o chiu cao X (cm) ca 100n = thanh nin. V chiu cao khc nhau nn tin vic sp xp, ngita chia chiu cao thnh nhiu khong.
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss Cc thanh nin c chiu cao trong cng 1 khong c xem l cao nh nhau. Khi , ta c bng s liu dng khong nh sau: X 148-152 152-156 156-160 160-164 164-168 n 5 20 35 25 15
Khi cn tnh ton, ngi ta chn s trung bnh ca mi khong a s liu trn v dng bng:
X
150 154 158 162 166 n 5 20 35 25 15
Ch i vi trng hp s liu c cho di dng lit k th ta sp xp li dng bng.
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss 1.3. Cc c trng mu Xt mt mu ngu nhin
1 2( , ,..., )
nX X X , ta c cc
c trng mu nh sau a) Trung bnh mu
1
1 n
n ii
X Xn =
=
n gin, ta dng k hiu n
X X= . b) Phng sai mu Phng sai mu
( )22 21
1 n
n ii
S S X Xn =
= =
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss Phng sai mu hiu chnh
( )22 21
1
1
n
n ii
S S X Xn =
= =
Trong tnh ton c th, ta s dng cng thc
2 2 2 2( ) ( )1 1
n nS X X S
n n
= =
trong 2 21
1( )
n
ii
X Xn =
= . c) T l mu Xt mu nh tnh vi cc bin ngu nhin
iX
( 1,..., )i n= c phn phi Bernoulli (1; )B p :
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss0,
i
AX
A
=
1, neu phan t khong co tnh chatneu phan t co tnh chat .
Nu mu c m phn t c tnh cht A th t l mu l
1 2...
nn
X X X mF F
n n
+ + += = =
d) Lin h gia c trng ca mu v tng th Cc c trng mu X , 2S , F l cc thng k dng nghin cu cc c trng 2, , p tng ng ca tng th. T lut s ln ta c:
2 2, , F p X S (theo xc sut).
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 26
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuuS DNG MY TNH B TI TNH
CC C TRNG CA MU 1. S liu n (khng c tn s) VD 1. Cho mu c c mu l 5n = :
12; 13; 11; 14; 11.
a) My fx 500 570 MS Xa b nh: SHIFT MODE 3 = = Vo ch thng k nhp d liu: MODE 2 (chn SD i vi fx500MS); MODE MODE 1 (chn SD i vi fx570MS). Nhp cc s:
12 M+ 13 M+ 11 M+ 14 M+ 11 M+
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuu
Xut kt qu: SHIFT 2 1 =
(kt qu x l trung bnh mu). SHIFT 2 2 =
(kt qu x n l lch chun ca mu s ). SHIFT 2 3 =
( 1x n l lch chun ca mu c hiu chnh s ).
b) My fx 500 570 ES Xa b nh: SHIFT 9 3 = = Vo ch thng k nhp d liu: SHIFT MODE dch chuyn mi tn tm chn mc Stat 2 (ch khng tn s).
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuu MODE 3 (stat) 1 (1-var) (nhp cc s):
12= 13= 11= 14= 11= AC Xut kt qu: SHIFT 1 5 (var) 1 = (n : c mu) SHIFT 1 5 (var) 2 = (x ) SHIFT 1 5 (var) 3 = ( x n s = ). SHIFT 1 5 (var) 4 = ( 1x n s = ).
2. S liu c tn s VD 2. Cho mu c c mu l 9n = nh sau:
X 12 11 15 n 3 2 4
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuu
a) My fx 500 570 MS
Xa b nh: SHIFT MODE 3 = = Vo ch thng k nhp d liu: MODE 2 (chn SD i vi fx500MS); MODE MODE 1 (chn SD i vi fx570MS). Nhp cc s:
12 SHIFT , 3 M+ 11 SHIFT , 2 M+ 15 SHIFT , 4 M+
Xut kt qu, ta lm nh 1a).
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuu b) My fx 500 570 ES
Xa b nh: SHIFT 9 3 = = Vo ch thng k nhp d liu: SHIFT MODE (SETUP) dch chuyn mi tn 4 1 MODE 3 (stat) 1 (1-var) Nhp cc gi tr v tn s vo 2 ct trn mn hnh:
X FREQ 12 3 11 2 15 4 AC
Xut kt qu, lm nh 1b).
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuu
VD 3. iu tra nng sut ca 100 ha la trong vng A, ta c bng s liu sau:
Nng sut (tn/ha)
3 - 3,5
3,5 - 4
4 - 4,5
4,5 - 5
5 - 5,5
5,5 - 6
6 - 6,5
6,5 - 7
Din tch(ha) 7 12 18 27 20 8 5 3 Nhng tha rung c nng sut t hn 4,4 tn/ha l c
nng sut thp. Dng my tnh b ti tnh: 1) t l din tch la c nng sut thp; 2) nng sut la trung bnh, phng sai mu cha hiu
chnh v lch chun ca mu c hiu chnh.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 27
DDngng mmyy ttnhnh bb ttii ttnhnh cc trngtrng mmuuGii
Bng s liu c vit li: Nng sut
(tn/ha)
3,25
3,75
4,25
4,75
5,25
5,75
6,25
6,75
Din tch(ha)
7
12
18
27
20
8
5
3
1) 7 12 18 37%100
mf
n
+ += = = .
2) 24,75; 0,685; 0, 8318x s s= = = .
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ssKHI NIM CHUNG V C LNG
c lng l phng on mt gi tr cha bit ca tng th da vo quan st trn mu ly ra t tng th . Thng thng, ta cn c lng v trung bnh, t l, phng sai, h s tng quan ca tng th.
C hai hnh thc c lng: c lng im: kt qu cn c lng c cho
bi mt tr s. c lng khong: kt qu cn c lng c cho
bi mt khong. c lng im c u im l cho ta mt gi tr c
th, c th dng tnh cc kt qu khc, nhng nhc im l khng cho bit sai s ca c lng.
c lng khong th ngc li.
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
Bi ton i tm khong c lng cho c gi l bi ton c lng khong.
Xc sut 1 c gi l tin cy ca c lng,
2 12 = c gi l di ca khong c lngv c gi l chnh xc ca c lng.
2. C LNG KHONG 2.1. nh ngha Xt thng k T c lng tham s v mt c tnh X no ca tng th, khong
1 2( ; ) c gi l
khong c lng nu vi xc sut 1 cho trc th
1 2( ) 1P < < = .
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
Trng hp 1. C mu 30n > v phng sai tng th 2 bit.
T mu ta tnh trung bnh mu x .
T /2 /2
11 ( )
2
Bz z
= tra bang .
2.2. c lng khong cho trung bnh tng th
Xt c tnh X ca tng th c trung bnh cha bit. Vi tin cy 1 cho trc, ta i tm khong c lng cho l
1 2( ; ) tha
1 2( ) 1P < < = .
Trong thc hnh, ta c 4 trng hp sau
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss Khong c lng l ( ; )x x + , trong
/2z
n
=
Trng hp 2. C mu 30n > v phng sai tng th 2 cha bit. Tnh x v s ( lch chun ca mu hiu chnh). T
/2 /2
11 ( )
2
Bz z
= tra bang .
Khong c lng l ( ; )x x + , trong
/2
sz
n =
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss Ch
Mi lin h gia lch chun mu hiu chnh s v cha hiu chnh s l:
2 2 2 1 1
n ns s s s
n n= =
Trng hp 3. C mu 30n , 2 bit v X c phn phi chun, ta lm nh trng hp 1.
Trng hp 4. C mu 30n , 2 cha bit v X c phn phi chun.
T mu ta tnh ,x s .
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 28
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
T 1/2
1 C nt tra bang
(nh gim bc thnh 1n ri mi tra bng!) Khong c lng l ( ; )x x + , trong
1/2n st
n
=
Sai s chun
Nu chng ta chn mu ngu nhin N ln (N l s rt ln), mi ln vi n i tng th chng ta s c N s trung bnh. lch chun ca N s trung bnh ny c gi l sai s chun. Sai s chun phn nh dao ng hay bin thin ca cc s trung bnh mu.
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss ngha ca c lng khong
Xt c tnh X ca tng th c trung bnh cha bit. Ta chn mu ngu nhin gm n phn t ca tng th v tnh c x , s . Khi
1 s phn t ca tng th c c tnh X dao ng trong khong t
/2x z s n /2x z s+ ;
s trung bnh v c tnh X ca tt c cc phn t ca tng th dao ng trong khong t
/2
sx z
n n /2
sx z
n+ vi xc sut l 1 .
lch chun phn nh bin thin ca mt s phn t trong mt tng th. Cn sai s chun phn nh dao ng ca cc s trung bnh chn t tng th.
CC BI TON V C LNG KHONGBi 1. c lng khong
Ty theo bi ton thuc trng hp no, ta s dngtrc tip cng thc ca trng hp .
Bi 2. Tm tin cy (ta khng xt TH4)
/2 /2.
s nz z
sn= =
/2 /2
1( ) 1 2 ( ).
2z z
= =
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
/2 /2;
nz z
n= =
Gii phng trnh:
hay
Tra bng B, ta suy ra:
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ssBi 3. Tm c mu (ta ch xt TH1 v TH2)
Ta c nh s (hay ) tm c mu N.
a) Nu > th ta gii bt ng thc:2
/2 /2 max.
s sz N z N
N
> <
b) Nu < th ta gii bt ng thc:2
/2 /2 min.
s sz N z N
N
< >
VD 1. Lng Vitamin c trong tri cy A l bin ngu nhin X (mg) c lch chun 3,98 mg. Phn tch 250 tri cy A th thu c lng Vitamin trung bnh l 20mg. Vi tin cy 95%, hy c lng lng Vitamin trung bnh c trong mi tri cy A ?
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
VD 2. Bit chiu cao ca con ngi l bin ngu nhin X (cm) c phn phi chun ( ; 100)N . Vi tin cy 95%, nu mun c lng chiu cao trung bnh ca dn s c chnh xc khng qu 1 cm th phi cn o t nht my ngi ?
VD 3. Kim tra tui th (tnh bng gi) ca 50 bng n do nh my A sn xut ra, ngi ta c bng s liu
Tui th 3.300 3.500 3.600 4.000 S bng n 10 20 12 8
1) Hy c lng tui th trung bnh ca loi bng n do nh my A sn xut vi tin cy 97% ?
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
2) Da vo mu trn c lng tui th trung bnhca loi bng n do nh my A sn xut c chnh xc 59,02 gi th m bo tin cy l bao nhiu ?
3) Da vo mu trn, nu mun c lng tui thtrung bnh ca loi bng n do nh my A sn xut c chnh xc nh hn 40 gi vi tin cy 98% th cn phi kim tra ti thiu bao nhiu bng n na ?
VD 4. Chiu cao ca loi cy A l bin ngu nhin c phn phi chun. Ngi ta o ngu nhin 20 cy A th thy chiu cao trung bnh 23,12 m v lch chun ca mu cha hiu chnh l 1,25 m.
Tm khong c lng chiu cao trung bnh ca loi cy A vi tin cy 95%?
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 29
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ssVD 5. nghin cu nhu cu v loi hng X phng A ngi ta tin hnh kho st 400 trong ton b 2500 gia nh. Kt qu kho st l:
Nhu cu (kg/thng) 0,5 1,5 2,5 3,5 S gia nh 10 35 86 132
Nhu cu (kg/thng) 4,5 5,5 6,5 7,5 S gia nh 78 31 18 10
1) Hy c lng nhu cu trung bnh v loi hng X ca ton b gia nh phng A trong 1 nm vi tin cy 95%?
2) Vi mu kho st trn, nu c lng nhu cu trung bnh v loi hng X ca phng A vi chnh xc ln hn 3 tn/nm v tin cy 99% th cn kho st ti a bao nhiu gia nh trong phng A ?
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
VD 6. o ng knh ca 100 trc my do 1 nh my sn xut th c bng s liu: ng knh (cm) 9,75 9,80 9,85 9,90
S trc my 5 37 42 16 1) Hy c lng trung bnh ng knh ca trc my
vi tin cy 97% ? 2) Da vo mu trn c lng trung bnh ng
knh ca trc my c chnh xc 0,006cm th m bo tin cy l bao nhiu ?
3) Da vo mu trn, nu mun c lng trung bnh ng knh ca trc my c chnh xc ln hn 0,003cm vi tin cy 99% th cn phi o ti a bao nhiu trc my na ?
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
VD 7. Tin hnh kho st 420 trong tng s 3.000 gia nh mt phng th thy c 400 gia nh dng loi sn phm X do cng ty A sn xut vi bng s liu: S lng (kg/thng) 0,75 1,25 1,75 2,25 2,75 3,25
S gia nh 40 70 110 90 60 30 Hy c lng trung bnh tng khi lng sn phm X do cng ty A sn xut c tiu th phng ny trong mt thng vi tin cy 95%? A. (5612,7kg; 6012,3kg); B. (5893,3kg; 6312,9kg); C. (5307,3kg; 5763,9kg); D. (5210,4kg; 5643,5kg).
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
T c mu n v s phn t c tnh cht A trong mu
l m , ta tnh c t l mu mfn
= .
Khong c lng cho p l ( ; )f f + , trong
/2
(1 )f fz
n
=
Gi s t l p cc phn t c tnh cht A ca tng th cha bit. Vi tin cy 1 cho trc, khong c lng p l
1 2( ; )p p tha mn
1 2( ) 1P p p p< < = .
2.3. c lng khong cho t l tng th
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
VD 9. c lng s c c trong mt h ngi ta bt ln 10.000 con, nh du ri th li xung h. Sau mt thi gian, li bt ln 8.000 con c thy 564 con c nh du. Vi tin cy 97%, hy c lng t l c c nh du v s c c trong h ?
VD 8. Mt tri g ty ang nui 250.000 con g trng 22 tun tui. Cn th 160 con g trng ny th thy c 138 con t chun (nng hn 12 kg). Vi tin cy 95%, hy c lng s g trng ca tri t chun ?
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss VD 10. Ngi ta chn ngu nhin 500 chic tivi trong
mt kho cha TV th thy c 27 TV Sony. 1) Da vo mu trn, c lng t l TV Sony trong
kho c chnh xc l 1,77% = th m bo tin cy ca c lng l bao nhiu?
2) Da vo mu trn, nu mun c chnh xc ca c lng t l TV Sony nh hn 0,01 vi tin cy 95% th cn chn thm t nht bao nhiu TV na?
VD 11. Ly ngu nhin 200 sn phm trong kho hng A th thy c 21 ph phm.
1) Da vo mu trn, c lng t l ph phm trong kho A c chnh xc l 3,5% = th m bo tin cy ca c lng l bao nhiu?
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 30
ChngChng 5.5. MMuu ththngng kk & & cc llngng thamtham ss
2) Nu mun chnh xc c lng t l ph phm nh hn 1% vi tin cy 93% th cn kim tra thm t nht bao nhiu sn phm na?
VD 12. Tha rung c nng sut la trn 5,5 (tn/ha) l rung c nng sut cao. Kho st nng sut X (tn/ha) ca 100 ha la huyn A, ta c bng s liu
X
3,25 3,75 4,25 4,75 5,25 5,75 6,25 6,75 S (ha) 7 12 18 27 20 8 5 3
c lng t l din tch la c nng sut cao huyn A c chnh xc l 8,54% = th m bo tin cy l bao nhiu? A. 92%; B. 94%; C. 96%; D. 98%.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk 1. Khi nim v kim nh gi thuyt thng k 2. Kim nh so snh c trng vi mt s 3. Kim nh so snh hai c trng
1. KHI NIM V KIM NH GI THUYT THNG K
1.1. Khi nim chung M hnh tng qut ca bi ton kim nh l: ta nu ln
hai mnh tri ngc nhau, mt mnh c gi l gi thuyt H v mnh cn li c gi l nghch thuyt (hay i thuyt) H .
Gii quyt mt bi ton kim nh l: bng cch da vo quan st mu, ta nu ln mt quy tc hnh ng, ta chp nhn gi thuyt H hay bc b gi thuyt H .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
Khi ta chp nhn gi thuyt H , ngha l ta tin rng Hng; khi bc b H , ngha l ta tin rng H sai. Do chda trn mt mu quan st ngu nhin, nn ta khng th khng nh chc chn iu g cho tng th.
Trong chng ny, ta ch xt loi kim nh tham s (so snh c trng vi 1 s, so snh hai c trng ca hai tng th).
1.2. Cc loi sai lm trong kim nh Khi thc hin kim nh gi thuyt, ta da vo quan
st ngu nhin mt s trng hp ri suy rng ra cho tng th. S suy rng ny c khi ng, c khi sai.
Thng k hc phn bit 2 loi sai lm sau:
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
a) Sai lm loi I Sai lm loi 1 l loi sai lm m ta phm phi trong
vic bc b gi thuyt H khi H ng. Xc sut ca vic bc b H khi H ng l xc sut
ca sai lm loi 1 v c k hiu l .
b) Sai lm loi II Sai lm loi 2 l loi sai lm m ta phm phi trong
vic chp nhn gi thuyt H khi H sai. Xc sut ca vic chp nhn gi thuyt H khi H sai l
xc sut ca sai lm loi 2 v c k hiu l .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
c) Mi lin h gia hai loi sai lm Khi thc hin kim nh, ta lun mun xc sut phm
phi sai lm cng t cng tt. Tuy nhin, nu h thp th s tng ln v ngc li.
Trong thc t, gia hai loi sai lm ny, loi no tc hi hn th ta nn trnh.
Trong thng k, ngi ta quy c rng sai lm loi 1 tc hi hn loi 2 nn cn trnh hn. Do , ta ch xt cc php kim nh c khng vt qu mt gi tr n nh trc, thng thng l 1%; 3%; 5%;
Gi tr cn c gi l mc ngha ca kim nh.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
1.3. C s l thuyt ca kim nh gii quyt bi ton kim nh, ta quan st mu ngu
nhin 1,...,
nX X v a ra gi thuyt H .
T mu trn, ta chn thng k 1 0
( ,..., ; )n
T f X X=
sao cho nu khi H ng th phn phi xc sut ca Thon ton xc nh.
Vi mc ngha , ta tm c khong tin cy (hay khong c lng) [ ; ]a b cho T tin cy 1 .
Khi : nu [ ; ]t a b th ta chp nhn gi thuyt H ; nu [ ; ]t a b th ta bc b gi thuyt H .
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 31
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
( ) ( )2
P T t P T t
= = .
Nu th hm mt T i xng qua trc xc sut th ta chn khong i xng [ ; ]t t , vi:
Vy, khi xt na bn phi ca trc xc sut th ta c: nu t t th ta chp nhn gi thuyt H ; nu t t> th ta bc b gi thuyt H .
Nu th hm mt T khng i xng th ta chn khong tin cy [0; ]C , vi ( )P T C = . Nu t C th ta chp nhn gi thuyt H , v nu t C> th ta bc b gi thuyt H .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk2. KIM NH SO SNH C TRNG
CA TNG TH VI MT S 2.1. Kim nh so snh trung bnh vi mt s Xt c tnh X ca tng th. Gi s ta cn so snh trung bnh ca tng th v c tnh X vi s
0 , ta
t gi thuyt 0
:H = . Ta c 4 trng hp sau
Trng hp 1. C mu 230, n > bit.
T mc ngha /2 /2
1( )
2
Bz z
= .
Tnh gi tr thng k 0| |x
z
n
=
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
Nu /2
z z th ta chp nhn H , ngha l 0 = ; nu
/2z z> th ta bc b H , ngha l 0 .
Trng hp 2. C mu 230, n > cha bit. Ta lm nh trng hp 1 nhng thay bi s .
Trng hp 3. C mu 230, n bit v X c phn phi chun, ta lm nh trng hp 1.
Trng hp 4. C mu 230, n cha bit v X c phn phi chun.
T c mu n v mc ngha 1/2
C nt tra bang
.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
Tnh gi tr thng k 0
| |xt
s
n
=
Nu 1/2nt t th ta chp nhn gi thuyt H ;
1/2nt t > th ta bc b gi thuyt H .
Ch Trong tt c cc trng hp bc b, ta so snh x v
0 :
nu 0
x > th ta kt lun 0
> ; nu
0x < th ta kt lun
0 < .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk VD 1. S in lc A bo co rng: trung bnh mi h hng thng phi tr 250 ngn ng tin in, vi lch chun l 20 ngn. Ngi ta kho st ngu nhin 500 h th tnh c trung bnh hng thng mi h tr 252 ngn ng tin in. Trong kim nh gi thuyt H : trung bnh mi h phi tr hng thng l 250 ngn ng tin in vi mc ngha 1%= , hy cho bit gi tr thng k v kt lun ?
VD 2. Nh Gio dc hc B mun nghin cu xem s gi t hc trung bnh hng ngy ca sinh vin c thay i khng so vi mc 1 gi/ngy cch y 10 nm. ng B kho st ngu nhin 120 sinh vin v tnh c trung bnh l 0,82 gi/ngy vi 0,75s = gi/ngy.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk Vi mc ngha 3%, hy cho bit kt lun ca ng B ? VD 3. Trong mt nh my go, trng lng ng bao theo quy nh ca 1 bao go l 50 kg v lch chun l 0,3 kg. Cn th 296 bao go ca nh my ny th thy trng lng trung bnh l 49,97 kg. Kim nh gi thuyt H : trng lng trung bnh mi bao go ca nh my ny l 50 kg c gi tr TK z v kt lun l:
A. 1,7205z = ; chp nhn H vi mc ngha 6%. B. 1,7205z = ; bc b H , trng lng thc t ca
bao go nh hn 50 kg vi mc ngha 6%. C. 1,9732z = ; chp nhn H vi mc ngha 4%. D. 1,9732z = ; bc b H , trng lng thc t ca
bao go nh hn 50 kg vi mc ngha 4%.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 32
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk VD 4. Mt cng ty cho bit mc lng trung bnh ca 1 k s cng ty l 5,7 triu ng/thng vi lch chun 0,5 triu ng/thng. K s A thm d 18 k s cng ty ny th thy lng trung bnh l 5,45 triu ng/thng. K s A quyt nh rng: nu mc lng trung bnh thc s bng hay cao hn mc lng cng ty a ra th np n xin lm. Vi mc ngha 5%, cho bit kt lun ca k s A ?
VD 5. Ngi ta kim tra ngu nhin 38 ca hng ca cng ty A v c bng doanh thu trong 1 thng l
X (triu ng/thng) 200 220 240 260 S ca hng 8 16 12 2
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk Kim nh gi thuyt H : doanh thu trung bnh hng thng ca mi ca hng cng ty l 230 triu ng, mc ngha ti a gi thuyt H c chp nhn l: A. 3,4%; B. 4,2%; C. 5,6%; D. 7,8%.
VD 6. im trung bnh mn Ton ca sinh vin nm trc l 5,72. Nm nay, theo di 100 SV c s liu
im 3 4 5 6 7 8 9
S sinh vin 3 5 27 43 12 6 4 Kim nh gi thuyt H : im trung bnh mn Ton ca sinh vin nm nay bng nm trc, mc ngha ti a H c chp nhn l:
A. 13,94%; B. 13,62%; C. 11,74%; D. 11,86%.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
VD 7. Thi gian X (pht) gia hai chuyn xe bus trong thnh ph l bin ngu nhin c phn phi chun. Cng ty xe bus ni rng: trung bnh c 5 pht li c 1 chuyn xe bus. Ngi ta chn ngu nhin 8 thi im v ghi li thi gian (pht) gia hai chuyn xe bus l:
5,3; 4,5; 4,8; 5,1; 4,3; 4,8; 4,9; 4,7.
Vi mc ngha 7%, hy kim nh li ni trn ?
VD 8. Chiu cao cy ging X trong mt vm m l bin ngu nhin c phn phi chun. Ngi ta o ngu nhin 25 cy ging ny v c bng s liu:
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk Theo quy nh ca vn m, khi no chiu cao trung bnh ca cy hn 1 m th em ra trng. Vi mc ngha 5%, kim nh gi thuyt H : cy ging ca vn m cao trung bnh 1 m c gi tr thng k v kt lun l:
A. 2,7984t = , khng nn em cy ra trng. B. 2,7984t = , nn em cy ra trng. C. 1, 9984t = , khng nn em cy ra trng. D. 1, 9984t = , nn em cy ra trng.
2.2. Kim nh so snh t l vi mt s
Gi s ta cn so snh t l p v tnh cht A no ca tng th X vi s
0p , ta t gi thuyt
0:H p p= .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
T mc ngha /2 /2
1( )
2
Bz z
= .
Tnh t l mu mfn
= v gi tr thng k
0
0 0(1 )
f pz
p p
n
=
Nu /2
z z th ta chp nhn H , ngha l 0p p= . Nu
/2z z> th ta bc b H , ngha l 0p p .
Khi : 0 0
f p p p> > ; 0 0
f p p p< < .
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk VD 9. Mt bo co cho bit c 58% ngi tiu dng Vit Nam quan tm n hng Vit. Kho st ngu nhin1.000 ngi dn Vit Nam thy c 612 ngi c hi l c quan tm n hng Vit. Vi mc ngha 5%, hy kim nh li bo co trn ?
VD 10. Kho st ngu nhin 400 sinh vin v mc nghim tc trong gi hc th thy 13 sinh vin tha nhn c ng trong gi hc. Trong kim nh gi thuyt H : c 2% sinh vin ng trong gi hc, mc ngha ti a l bao nhiu H c chp nhn ?
VD 11. kim tra 1 loi sng th thao, ngi ta cho bn 1.000 vin n vo 1 tm bia th c 670 vin trng mc tiu. Sau , ngi ta ci tin k thut v kim tra li th thy t l trng ca sng lc ny l 70%.
-
H Cng nghip Tp.HCM dvntailieu.wordpress.com
Friday, July 12, 2013
Xc sut - Thng k i hc 33
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
VD 12. Cng ty A tuyn b rng c 40% ngi tiu dng a thch sn phm ca mnh. Mt cuc iu tra 400 ngi tiu dng thy c 179 ngi a thch sn phm ca cng ty A. Trong kim nh gi thuyt H : c 40% ngi tiu dng thch sn phm ca cng ty A, mc ngha ti a H c chp nhn l: A. 7,86%; B. 6,48%; C. 5,24%; D. 4,32%.
Trong kim nh gi thuyt H : t l bn trng ca loi sng th thao ny trc ci tin l 70%, vi mc ngha 3% c gi tr thng k v kt lun l:
A. 2, 0702z = v ci tin k thut l tt. B. 2, 0702z = v ci tin k thut l cha tt. C. 2, 0176z = v ci tin k thut l tt. D. 2, 0176z = v ci tin k thut l cha tt.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
1) Da vo mu trn, nu mun c lng lng ko trung bnh c bn ra hng ngy ca hng ny c chnh xc l 1,2309 kg th m bo tin cy l bao nhiu?
2) Hy c lng t l nhng ngy ca hng bn c nhiu hn 40 kg vi tin cy 90%?
3) Bng cch h gi bn, ca hng bn c lng ko trung bnh hng ngy l 40,5 kg. Vi mc ngha 5% hy cho kt lun thc t v vic h gi ny?
BI TP TNG HP Bi 1. Kim tra lng ko X c bn ra hng ngy
ti mt ca hng, c kt qu X (kg) 25 30 35 40 45 50 55
S ngy 9 23 27 30 25 20 5
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk Bi 2. Lng cht m ca g ta th vn t chun l cao hn hay bng 252g mi con. Kho st lng cht m X (g) ca loi g ny ti mt nng tri, c kt qu
X (g) 248 250 252 254 256 258 S con 5 17 31 45 19 3
1) c lng lng cht m trung bnh c trong mi con g ca nng tri trn vi tin cy 95% ?
2) c th ni t l g t chun v cht m ti nng tri trn l 87% th mc ngha ti a l bao nhiu ?
3) Ngi ta th nui nht loi g ny cho n lc g c cng trng lng vi cch nui nh trn th thy lng m trung bnh l 249g. Vi mc ngha 5% hy cho kt lun thc t ca cch nui nht ?
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
3. KIM NH SO SNH HAI C TRNG CA HAI TNG TH
3.1. So snh hai trung bnh ca hai tng th
Xt hai c tnh ,X Y ca hai tng th. Gi s ta cn so snh hai trung bnh tng ng l
x v
y , ta t
gi thuyt :x y
H = . C 4 trng hp v vic chp nhn hay bc b H ta u lm nh kim nh so snh trung bnh vi 1 s.
Trng hp 1. C mu 30, 30x yn n> > v
phng sai 2 2, x y bit.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
Ta tnh thng k 22
| |
yx
x y
x yz
n n
=
+
v so snh vi /2
z .
Trng hp 2. , 30x yn n > v 2 2,
x y cha bit.
Ta thay 2 2, x y trong trng hp 1 bi 2 2,
x ys s .
Trng hp 3. , 30x yn n v 2 2,
x y bit
X , Y c phn phi chun. Ta lm nh trng hp 1.
ChngChng 6.6. KiKimm nhnh GiGi thuythuytt ThThngng kk
Trng hp 4. , 30x yn n
v 2 2, x y cha bit