ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

0 0 6 9 7

Жил бүрийн долдугаар сарын 24-нөөс наймдугаар сарын 20-ны хооронд манай оронд байгалийн содон үзэгдэл гэгддэг солирын бороо “ордог”. Үүнийг сайн сурталчилж чадвал аялал жуулчлалын шинэ жим болох боломж бий. 8

Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалыг өөрчлөхгүйИргэд саналаа шуудангаар үнэ төлбөргүй илгээх боломжтой. > 2

Илүү төлсөн шимтгэлийг буцааж өгнө38561 хүнд 2.6 тэрбум төгрөгийн буцаан олголт өгнө. > 6

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 6 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.08.14

ҮҮЛШИНЭ

27° 14°

YНЭ: 600₮

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

~ T H E O F F I C I A L G A Z E T T E ~

ЗГМ

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2442.06 366.27 40.63

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

100.410.05%97.32

0.00%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

1288.700.00%

УЛС ТӨРҮндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд иргэд цахимаар саналаа өгөх боломжтой.УИХ-ын дарга М.Энхболд БНСУ-ын Намьянжу хотын даргыг хүлээн авч уулзлаа. Ээлжит бус чуулган зарлахгүй гэсэн тайлбарыг УИХ-ын Тамгын газраас өгөв. “Эрүүл мэндийн салбарын хамтын ажиллагаа” сэдэвт чуул-ганд А.Цогцэцэг сайд оролцоно. Сум, багийн Засаг дарга нарыг томилох бус сонгодог болохыг иргэд санал болгов.

ЭДИЙН ЗАСАГМонголын хөрөнгийн биржийн MSE ALL индекс 1.29 хувиар өсөв. "Mongolian Mining Corporation” 250-375 сая ам.долларын ашиг олох магадлалтай. Татварын орлогын 24.1 хувь буюу 378.7 тэрбум төгрөг НӨАТ-аас төвлөрчээ. “Toshiba” 8.8 тэрбум ам.долларын алдагдал хүлээснээ тайлагналаа. Дэлхийн хамгийн чинээлэг 500 эрхмийн хөрөнгө 42 тэрбум ам.доллараар буурав.

НИЙГЭМСэлэнгэ аймагт гарсан гал түймрийг бүрэн унтраажээ. Түлэнхийн төвийн барилгыг ирэх онд ашиглалтад оруулна. Монгол, Орос, Хятадын эрдэмтэд өнөөдөр Улаанбаатарт чуулна. Техникийн болон биологийн нөхөн сэргээлт хийсэн талбайнуудыг хүлээн авлаа. Цахим орчинд хагас жилд зургаан тэрбум төгрөгийн хохи-ролтой 11 хэрэг үйлдэгджээ.

ДЭЛХИЙБританийг Брекситийн шилжилтийн хугацаанд хэлэлцэгч тал гэж үзэхгүйгээр тохиролцов. АНУ-ын Виржини мужид арьс өнгөний зөрчлөөс үүдсэн мөргөлдөөн болжээ.Ливийн нутгийн ихэнхийг хянаж буй маршал Хафтар ОХУ-д айлчлахаар ирлээ. Байгаль нуурын эрэгт хадан цохионоос унасан Британийн жуулчин амь эрсэджээ. Данийн эрдэмтэд нарны аймаг 4.6 тэрбум жилийн өмнөөс бүрдэж эхэлснийг тогтоов.

64110.19%937.71

1.29%

Оддын “үер” буулаа

А.Меркель автомашин үйлдвэрлэгчдээ шүүмжлэв

АНУ түрүүлж цохилт өгвөл Хятад улс оролцоно

3

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnIkon.mnCaak.mnXorom.comZaluu.com

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас

Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг

сайтуудын долдугаарт бичигдлээ.

Unuudur.mnUbinfo.mnMedee.mnNews.mnEagle.mn

Шон ДоннанАНУ-ын Ерөнхийлөгч

До нальд Трамп Хятад дахь га даа дын ком паниудыг ша хах зо рил гоор технологи шил жүү-лэх журмын ашиглалтын талаар су дал гаа хийхийг худалдааны төлөө лөгчдөө даалгав. Цагаан ордон Бээжинд дарамт үзүүлж, Хойд Солонгосын цөмийн

Хятадын эсрэг худалдааны "дайн" өрнөж магадгүй

хө төлбөрийг зогсооход хувь нэмэр оруулахыг шаардаж буй үед энэ алхмыг эхлүүлж байна. Нөгөөтэйгүүр, энэ нь Хятадын талаар Трампын бодлогыг өөрчилж, дэлхийн хоёр том эдийн засаг, худал даанд сөргөөр нөлөөлнө.

7

“Монголын хөрөнгийн бирж” төрийн өмчит хувьцаат ком пани харьцангуй бага алдагдалтай ажиллав. Энэ оны эхний хагас жилд хөрөнгийн бирж 100 сая

ЭДИЙН ЗАСАГ

Биржийн алдагдал төсвийг "торгоно"Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

төг рөгийн алдагдал хүлээсэн үзүүлэлт гарлаа. Харин ч бага тоо.

Хөрөнгийн зах зээлийн 25 жилийн түүхийг би чиж яваа бирж зах зээлийн хямралаас шалтгаалан алдагдалтай ажил-ласан хэвээр.

5

Хятад улсыг “Соёлын их гүрэн” болгох нь БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпиний тэргүүн зорилтуудын нэг. “Сайн засаглал, хөгжингүй эдийн засаг, олон талт соёлын цэцэглэл, эртний түүхт иргэншил бүхий үзэсгэлэнт уулс, гол мөрөн”-тэй Хятадыг дэлхий ертөнцөд таниулах нь Ши даргын “зөөлөн хүч”-ний бодлогын үндэс юм. Энэхүү бодлогыг хэрэгжүүлэгч нь Хята-дын мөнгөтэй компаниуд.

Дэлхийн кино урлагын нүүр царай болсон АНУ-ын кино ком паниудад төдийгүй кино теат руудад хүртэл гол хөрөнгө оруулагч нь хятадууд боллоо. Jurassic World гэх мэт алдартай блокбастеруудыг бүтээгч Legend-ary Entertainment студийг Хятадын үл хөдлөх хөрөнгө, энтертайнмент салбарын конг ломерат Dalian Wanda Group өнгөрсөн онд 3.5 тэрбум ам.дол лараар худалдаж авсан. Тус групп нь АНУ-ын кино театрын сүлжээний гол компанийн нэг -AMC Entertain-ment болон Ев ро пын кино театрын сүлжээний тэргүүлэгч компани Odeon & UCI-г ч өөрийн болгов.

Кино үйлдвэрлэлийн бизнест Sony Pictures-тэй гэрээ байгуулсан тус групп Golden Globe, American Music Awards-ын зохион явуулдаг Dick Clarck Productions-ыг хүртэл нэг тэрбум ам.доллараар худалдаж авсан юм. Wanda Group-ын тэр гүүн, ноён Ван Жяньлин Хол ли ву дын гол зургаан студийг өөрийн болгох хязгааргүй хүслээ нуудаггүй нэгэн.

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Бээжингийн “зөөлөн хүч”O. МишээлЗГМ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

ХЯТАД

ЕХ-ны ИМПОРТЫН гол эх сурвалж

ЕХ-ны 28 улс+Норвеги, Швейцар АСЕМ-ын түнш орнууд

ЕХ-ны ЭКСПОРТЫН гол чиглэл

ОРОС ЯПОН СОЛОНГОС ЭНЭТХЭГ

27.1 22.6 11.1 7.7 7.3

37.9 26.8 8.6 4.9 4.8

Дэлхийн хүн ам Дэлхийн ДНБ

Eurostat©

7.3

37.555.5

Европ

АзиБусад

24.6

43.032.4

Бусад

Европ

Ази

ЕВРОПАЗИ

Дэлхийн хүн амын

Дэлхийн ДНБ-ий

62.557.0

(ХУВИАР)

Улс төр

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

0 0 6 9 7

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Тэргүүн орлогч эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

Утас. 99997481

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас. 99903584

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Даваатогтох

Утас: 99901637

Эдийн засаг, бизнес мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас. 99901532

Гадаад контент, соёл энтертайнментын албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Э.ЭнхбаатарУтас. 99903578

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас. 70103131, Факс. 70106065

ubinfo.mn

Дугаарын удирдагчЛ.Сугармаа

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКЦИ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› OPED@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

ҮНДСЭН ХУУЛЬ

Иргэд саналаа шуудангаар үнэ төлбөргүй илгээх боломжтой

-Зөвхөн төрийн гурван өндөр-лөгийн албан тушаалыг Үндсэн хуулиар өөрчлөх гэж байгаа бол санал нийлэхгүй. Төрийн албан тушаалыг зарж 60 тэрбум төгрөг босгосон намд Үндсэн хуулийг өөрчлөх эрх байхгүй.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга

-Ерөнхийлөгчийн хууль санаач-лах эрхийг нь байхгүй болгох заалт нэмэлт, өөрчлөлтөд бий. Зөвхөн энэ парламентын үед гарч ирсэн санаа биш. Манайх Үндсэн хуулиараа парламентын бүгд найрамдах улс. УИХ төрийн эрх барих дээд байгууллага. Хууль, тогтоомж эндээс гарч байх ёстой. Үндсэн хуулийн эрдэмтэн, шинжээч, судлаачид Монгол Улсын Ерөнхийлөгч сонгодог парламентын засаглалтай оронд байдгаас илүү их гүйцэтгэх засаглал, шүүх эрх мэдэлд нөлөөтэй субьект болчихсон гэдгийг хэлээд байгаа.

УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга

Н.Энхболд

-Үндсэн хуулийг өөрчилж болно. Үүнийг өмнөх алдаагаа засахаас эхлэх ёстой. Долоон өөрчлөлт бол нэг намын парламентаас гаргасан, нэг хүнд үйлчлэх зориулалттай Монголын улс төрийн тогтолцоог маш буруу замаар явуулсан өөрчлөлт болсон. Үүнийгээ эхлээд хууль ёсных нь голдрилд оруулаад Үндсэн хуулиа анх бий болсноор нь буцааж сэргээх хэрэгтэй. Үүний дараа нийт ард түмнээрээ Үндсэн хуульд оруулах үндсэн том өөрчлөлтийн саналуудаа нэгтгэж, хэлэлцүүлэх ёстой.

УИХ-ын гишүүн Л.Болд

-Бүх хүний санаанд нийцсэн парламент бий болсны дараа Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулна гэвэл эцсийн эцэст тусгаар тогтнолоо алдаж дуусах байх даа. Яагаад гэвэл, Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах явдал бол цаг нь тулчихсан, аль хэдийнэ хийх ёстой байсан ажил. Бас нэгэн зарчмын асуудал бий. Тухайн нийгэм, улс орон өөрт тулгарсан асуудлыг шийдэж чаддаг байх ёстой. Төгс шийдэх тухай асуудал улс төрд хэзээ ч байдаггүй. Гэхдээ тулгарч буй бэрхшээлээ ямар нэгэн байдлаар шийдчихээд урагш ахидаг байх ёстой.

Үндсэн хууль судлаач Д.Ламжав

-Нийгэм, эдийн засгийн хөгжил-тэй уялдан Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах шаардлага бий болоод байгаа. Гэхдээ өөрчлөлт хийхдээ маш болгоомжтой, няхуур хандаж, ард түмний хүсэл зорилго, санаа бодлыг сайтар тусгаж байж өөрчлөх нь зүйтэй болов уу. Ер нь Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах шаардлагатай болсон гээд яриад байгаагийн цаад хүчин зүйлсийг би 1999, 2000 онд хийгдсэн Үндсэн хуулийн дордуулсан долоон өөрчлөлт гэж үздэг. Энэ өөрчлөлтийг засаж, залруулахад чиглэсэн юм уу гэж хардаг. Энэ долоон өөрч-лөлт манай шинэ Үндсэн хуулийн үзэл санааг гажуудуулсан.

Хуульч Д.Батсүх

Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалыг өөрчлөхгүй

Үндсэн хуульд оруулах нэ-мэлт, өөрчлөлтийн төслийн та лаарх хэлэлцүүлэг орон даяар үргэл жилж байна. Өнөөдрийн байд лаар Хэнтий, Дорнод, Сүх-баатар, Баянхонгор, Говь-Алтай, Зав хан, Ховд болон Өмнөговь аймагт хэлэлцүүлэг өндөрлөөд буй. Хэлэлцүүлэгт нийт 3000 ор чим иргэн оролцож, тэдний 80.6 хувь нь Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрч лөлт оруулах төслийн талаарх саналаа бичгээр өгчээ. Харин Баян-Өлгий, Увс, Төв болон Өвөрхангай аймагт хэлэл цүүлэг үргэлжилж байна.

Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрч-лөлт оруулах журмын тухай хуулиар “эцэг” хуульд өөрчлөлт оруулахдаа ард нийтийн санал асуулгаар шийд вэрлэх заалттай. Тиймээс энэ оны эхнээс үе шаттай хэлэлцүүлгийг олон нийтийн дунд ээлж дараатай өрнүүлсэн. Зөвлөлдөх санал асуулгын тухай хуулийн дагуу эрдэмтэн судлаачид, олон нийтийн төлөөллөөс бүрдсэн Зөвлөлдөх

зөвлөлийг УИХ-аас байгуулж, Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлагатай, эсэх асуудлаар анхдугаар зөвлөлдөх санал асуулгыг орон даяар хоёр үе шаттай явууллаа. Тэдний өгсөн санал асуулгын дүнд Зөвлөлдөх зөвлөлөөс гаргасан зөвлөмжийг үндэслэн төслийн хэлэлцүүлгийг УИХ-ын тогтоолын дагуу ийнхүү орон даяар зохион байгуулж байгаа юм. Хэлэлцүүлэг ирэх сарын 5-ныг хүртэл үргэлжилнэ.

Тэгвэл Үндсэн хуульд оруу-лах нэмэлт, өөрчлөлтийн төс лийг боловсруулан УИХ-д өргөн мэдүүлэх үүрэг бүхий Ажлын хэсгээс хэлэлцүүлгийн явц, ард иргэдээс санал авах хэлбэрүүдийн талаар мэдээлэл хийж, иргэд саналаа шуудангаар үнэ төлбөргүй илгээх боломжтой болс ныг дуулгалаа. Энэ удаа гийн өөрчлөлтийн төсөл нь Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруу-лах журмын тухай хуульд заасны дагуу төлөвлөгдсөн. Мөн Үндсэн хуулийн суурь үзэл баримтлалд өөрчлөлт орохгүй гэдгийг Ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн Д.Лүн дээ жанцан онцоллоо.

Тэрбээр “Үндсэн хуульд нэ-мэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал гэ нэт гарч ирээгүй. Энэ сэдэв сүү лийн дөрвөн удаагийн УИХ-ын үед яригдаж байсан. Хамгийн сүүлд 2012-2016 оны парламентын үед УИХ-ын дэд дарга Л.Цогоор ахлуулсан Ажлын хэсэг байгуулагдаж, Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэсэн дүгнэлт гаргасан. Үүний дараа НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр, эрдэмтэд оролцсон төслийн баг УИХ-ын Тамгын газарт ажиллаж, Үндсэн хуульд тодорхой нэмэлт, өөрчлөлтүүд оруулах чиг лэ лийн дагуу УИХ-ын 45 ги шүү ний гарын үсэгтэй Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн юм. Гэвч УИХ-аар хэлэлцэж амжаагүй тэрхүү төсөлд тусгагдсан нэлээд хэдэн заалт одоо хэлэлцэгдэж буй төсөлд орсон. Тухайлбал, УИХ, Засгийн газрын харилцаа, Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг тодорхой болгох асуудал багт-сан” юм.

Мөн УИХ-ын Тамгын газраас Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн тайлбар номыг эмхэтгэн гаргав. Тус номд Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн үзэл баримтлалаас гадна

УИХ-тай холбоотой найман өөрчлөлт, Ерөнхийлөгчийн эрх, үүрэгтэй холбоотой хоёр, Засгийн газартай холбоотой зургаа, шүүх эрх мэдэл, шүү хийн тогтолцоотой холбоо той дөрөв, Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжтэй холбоотой хоёр нэмэлт, өөрчлөлт болон бусад зохи-цуулалтын тайлбар, үндэслэл, ач холбогдлын талаар нийтэлжээ.

Ажлын хэсгийг хэсгийн ахлагч Д.Лүндээжанцан иргэ дийн мэдээлэл, ойлголт дутмагаас үүдэн энэ удаа орон даяар явагдаж байгаа хэлэлцүүлгийг Ард нийтийн санал асуулга хэмээх ташаа ойлголт байгааг залруулав. Өөрөөр хэлбэл, энэхүү хэлэлцүүлгээр ард иргэдээс ирүүлсэн саналыг нэгтгэн төслийг дахин боловсруулж, УИХ-д өргөн мэдүүлнэ. Үүний дараа УИХ-аас Ард нийтийн санал асуулга явуулах, эсэхийг шийдэх юм.

Харин “Монгол шуудан” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Анх-баатар Монгол Улсын бүх сум, суурин газарт салбар тай “Монгол шуудан” ХК бүх нийтийн үйлчилгээний хуулиар хүлээсэн үүргийнхээ дагуу иргэдийг Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн талаарх саналаа шуудан гаар үнэ төлбөргүй илгээх боломж олгож байгааг онцоллоо. Тэрбээр “Иргэд өөрийн амьдарч буй сум, суурин газарт хамгийн ойр байрладаг “Монгол шуудан” компанийн салбарт очиж тэнд байршуулсан саналын хуудсыг бөглөөд үүрэг бүхий Ажлын хэсэгт үнэ төлбөргүй илгээж болно” гэлээ.

Үүнээс гадна УИХ-ын Там гын газрын Мэдээллийн техноло гийн хэлтэс олон ний тээс ирүүл сэн саналыг нэгт гэх тусгай программ бүтээ жээ. Иргэдээс анкет, цахим болон шуудангаар ирүүлсэн бүх саналыг тухайн программд оруулан нэгтгэж, Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруу лах төслийн заалт тус бүрт иргэдээс ирүүлсэн санал тайлан гаргах аж. Ингэхдээ хэч нээн хүн саналаа ирүүлсэн, тэдний нас, хүйс, боловсрол, иргэд аль саналыг илүү дэмжсэн талаарх мэдээллээс гадна аймаг, нийслэл, сум, баг, хороо тус бүрээр нь санал өгсөн иргэдийн тоог нэгтгэх юм.

Тендер шалгаруулалтын нэр: “Цэцэрлэгийн өргөтгөлийн барилга 150 ор /Сүхбаатар дүүрэг, 3 дугаар хороо, 54 дүгээр цэцэрлэг/”

Тендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-17/0015Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий

тендерт оролцогчдоос Цэцэрлэгийн өргөтгөлийн барилга 150 ор /Сүхбаатар дүүрэг, 3 дугаар хороо, 54 дүгээр цэцэрлэг/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж цахим тендерийн баримт бичиг болон холбогдох материалыг татаж авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендер илгээхийн өмнө 50 000 /Тавин мянга/ төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байна.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 3 жил буюу 2014, 2015, 2016 онуудын

борлуулалтын орлогын дундаж нь тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ:

Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй үнийн дүнтэй байх.

Санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 3 жил буюу 2014, 2015, 2016 он;Сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын

өртөг: Сүүлийн 3 жил буюу 2014, 2015, 2016 онуудад доод тал

нь нэг удаа тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлын үндсэн гүйцэтгэгчээр ажилласан байна.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай эсэх: Барилга хот байгуулалтын яамны- 2.1.1 Барилгын засвар, засал чимэглэл, орчны тохижилт- 2.1.2 Цутгамал болон угсармал төмөр бетон арагт

бүтээцэн барилгын ажил / 1-5 хүртэл давхар/ - 2.2.1 Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж,

ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт

- 2.2.2 Барилгын дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамжийн угсралт, холбоо дохиолол, интернет сүлжээ, гал унтраах болон галын аюулын дохиоллын системийн угсралт, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, тухайн барилгын гадна шугам сүлжээний угсралт

Тендерийн хамт 17 300 000 /арван долоон сая гурван зуун мянга/ төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2017 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2017 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 10 цаг 30 минутад нээнэ.

Гадаадын этгээд оролцох эрхтэй эсэх: Оролцох эрхгүйДотоодын давуу эрхийн зөрүү тооцох эсэх: Тооцно. Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад

мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА Огноо: 2017-08-14

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Бага тойруу-15, Самбуугийн гудамж, Нийслэлийн Засаг захиргааны 4 дүгээр байр,

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар, 10 давхартХолбоо барих утасны дугаар: 75757807

Цахим хаяг: www.tender.gov.mn www.ub-procurement.mn

ЭШЛЭЛ

Энэхүү хэлэлцүүлгээр

ард иргэдээс ирүүлсэн

саналыг нэгтгэн төслийг дахин боловсруулж,

УИХ-д өргөн мэдүүлнэ.

Үүний дараа УИХ-аас Ард

нийтийн санал асуулга явуулах, эсэхийг шийдэх

юм.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Баян-Өлгий, Увс, Төв болон

Өвөрхангай аймагт хэлэлцүүлэг

үргэлжилж байна

Б.Даваатогтох@datoZGM

Өнөөдөр Холливудын кино орлогынхоо үндсэн хэсгийг гаднаас, ялангуяа нь Хятадаас олж байгаа. Шинэ бүтээл АНУ-д амжилт олохгүй бол бусад зах зээлд борлогдохгүй гэж ойлгодог цаг өнгөрсөн” хэмээн Hollywood -Made in China номын зохиогч Эйн Кокас тайлбарлажээ.

Япон, Европ, Ойрх дорнодын орнууд ч Холливудтай хамтран ажилладаг. Гэвч цар хүрээг нь Хятадынхтай жишихэд жулдана. “Бидний халаас, ходоод аль аль нь том” хэмээн Warner Bros, Dream-Works-той хамтран ажилладаг, хувийн хөрөнгө оруулалтын China Media Capital (CMC) компанийн захирал Ли Руйган сайрхаж байлаа. “Холливудын цаашдын бүтээлүүдэд хятадуудыг сө ргөөр дүрслэх нь улам л ховор бол но” хэмээн тэрбээр өгүүлж билээ.

Дундад улсаас орж ирдэг мөнгөнд тохируулан Холливудын уран бүтээлчдын байр суурь өөрчлөгдсөөр байна. “Хятадад өнгө рөөсөн долоон жил” (Seven Years in Tibet), “Улаан булан” (Red Corner) гэх мэт Бээжингийн уур хүргэсэн бүтээл хийдэг байсан үе түүх болжээ. Оросуудыг “хорон санаатан” болгохдоо юм бод доггүй найруулагч нар хятадуудыг бараанаар дүрслэхээс эмээцгээж байна. “Холливудын кинонд гол дайсны орон зай хоосорчихоод байгаа” хэмээн БНХАУ-д олон жил ажилласан кино зөвлөх АНУ-ын иргэн Роб Кэйн тайлбарласан удаатай.

“Хорон санаат коммунист Оросын улиг болсон дүрийг хятадуудаар орлуулах хүсэлтэй хүн Холливудад лав байхгүй. Бүгд л Хятадтай тогтоосон харилцаагаа сэвтүүлэхгүй гэнэ” хэмээсэн нь Хятадын “зөөлөн хүч” ямар хүчтэйг илтгэнэ.

“Хятад улс зах зээл болж чадаагүй хуучин цагт Америк арга барилыг дагахаас өөр замгүй байлаа. Гэтэл одоо бүгд л надаас санал асуудаг болчихлоо” хэмээн Жэки Чан хүртэл ярьж байна. “Хятад үзэгч ийм киног хү лээн авах уу гээд л зохиолч, про дюсер, найруулагчид асуу даг” хэмээн Оскарын хүндэт шаг налт, жүжигчин тайлбарладаг.

Кино уран бүтээлд энгийн утга агуулга бүхий бүгдээрээ үзэж болох PG, эрээ цээргүй сэдэв бүхий, зөвхөн насанд хүрэгч дэд зориулсан R гэх мэт америк маягийн ангилал Хята-дад байхгүй. Тус улсын хэвлэл, нийтлэл, радио, кино, телевизийн хэрэг эрхэлсэн төрийн захиргааны ангиллаар кино нь ердөө хүн үзэж болох үл болох хориотой гэсэн

хоёр ангилалтай. Хятадад энэ онд батлагдсан шинэ хуулиар кино урлагын бүтээл “Хүнд төв-лөрч, социалист үнэт зүйлийг эрхэмлэхэд чиглэсэн” агуулгатай байх ёстойг зааж өгсөн юм. Үүнтэй уялдан Хятадад хэт их секс, хүчирхийлэл, мансууруулах бодис бүхий, хүүхдүүдэд муугаар нөлөөлж болзошгүй бүтээлийг нийт үзэгчдэд толилуулах ёсгүй.

Холливудын уран бүтээлчид Ши даргын бодлого болон дээрх заалтын дагуу хятад түн-шүүд тэйгээ хамтран ажиллана. Хам тарч шинэ бүтээл хийхийн тулд хөрөнгө оруулалтын тодорхой хэсгийг хятадууд гар-гаж, Хятадад зураг авч, хятад жү жигч дийг заавал тоглуулах ёстой. Гэх дээ “Хятадын үндэсний ба хархал, нэр төр, ашиг сонирх-лыг гутааж, нийгмийн тогтвортой байдал, үндэстний үнэлэмжид заналхийлэх утга агуулга” тус-гахыг хориглосон уртын урт жагсаалт бүхий шаард лагад хамтын бүтээл нь захирагдана.

Эцэст нь “Өрнө, дорны хамтын ажиллагаа” ердөө л “Дорно”-ын эрх баригчдын таалалд нийц-сэн бүтээл болох нь цөөнгүй. Наньжингийн хядлагын тухай, Жан Имоугийн найруулсан “Дайны цэцэгс” (Flowers of War) кино үүний тод жишээ юм. Нийт 100 сая ам.долларын өртгөөр бүтээж, Холливудын нэгдүгээр зэрэглэлийн од Кристиан Бэйл тоглосон уг кино АНУ-ын зах зээлээс дөнгөж 311 мянган ам.дол ларын орлого олжээ.

Хятад-Америкийн хамтын бүтээлээс хамгийн орлоготой нь “Kung Fu Panda 3”. Өнгөрсөн онд олон улсын зах зээлээс 519 сая ам.доллар олсон энэ хүү хүүхэлдэйн кино нь амжилт тай хэрэгжсэн хамтын ажил лагааны ховор жишээ. Учир нь Хятадын түүхэн дэх хамгийн өндөр өртөгтэй кино 150 сая ам.дол-лараар бүтээсэн “Цагаан хэрэм” эхний долоо хоногтоо дотоодын зах зээлээс 65 сая ам.доллар олсон нь дотоодынх нь орлоготой бүтээлүүдээс муу байгаа юм. Мөн л Холливудын нэгдүгээр зэрэглэлийн од Мэтт Дэймон тоглосон уг киног “Зөвхөн цагаан арьстан дэлхийг аварч чадна гэсэн расист агуулгатай болжээ” хэмээн Хонконгийн од Констанс Ву шүүмжилсэн нь хятад үзэгчдийн үнэлгээний илрэл болов. “Цагаан хэрэм”-ийг Universal Pictures, Wanda-гийн мэдлийн Legendary болон Хятадын технологийн Le Eco компанийн салбар Le Vision Pictures хамтран бүтээсэн юм.

Холливудын кинонд БНХАУ-ын улс төрийн бодлого тусгалаа олох нь бий. Marvel-ийн Doctor Strange киноны эх зохиол болох комикст гардаг нууцлаг төвөд ламыг найруулагч нар кельт эмэгтэй болгон хувиргасан нь Бээ жингийн эрх баригч нарт эмзэг сэдвээс зайлсхийсэн хэрэг байлаа.

Зах зээлд эзлэх байр суурь нь бэхжих хэрээр хятадуудын зүгээс хамтын ажиллагаанд тавьдаг шаардлагууд улам л хатуу болдог.

1Цахим худалдааны хаан Ali-

baba, онлайн тоглоомын аварга Tencent компани Mission Impos-sible, Star Trek, Teenage Mutant Ninja Turtles зэрэг контентуудыг эзэмшиж байна. Холливудын хамгийн их орлоготой найруулагч Стивен Спилберг Хятадад тө дий-гүй дэлхийн хэмжээнд шинэ кино туурвих, түгээх, санхүүжүүлэх ажилд Alibaba-тай хамтрахаар болов. Мао даргын төрсөн нутаг Хунань мужийн төрийн мэдлийн өргөн нэвтрүүлгийн компани хүртэл АНУ-ын Lionsgate студид мөнгө цутгагч нь билээ.

Эдүгээ тус улсад гангийн үйлдвэрлэлийн “нар” жаргаж, энтертайнмент үйлдвэрлэлийн нар мандаж байна. Нийт 180 тэрбум ам.доллараар хэмжиг-дэж буй Хятадын медиа, энтертайнментын зах зээл цаашид ч өргөжин тэлэх төлөвтэй. Энэхүү чиг хандлага хамгийн тод илэрч буй салбар нь кино үйлдвэр болон кино театр юм.

Хятадад 2015 оны байдлаар өдөрт 22 кино театр шинээр нээгдэж байжээ. Мөн онд тус улсын кино тасалбарын борлуулалт 50 хувиар өссөн байна. Хятадын дундаж анги цар хүрээгээ тэлэх тусам Холливудын компаниудад тус улсын зах зээл улам бүр чухал болсоор. Нийт 160 сая ам.долларын өртгөөр бүтээсэн World of Warcraft кино өнгөрсөн онд АНУ-ын кино театруудад гарсан эхний долоо хоногтоо 25 сая ам.долларын орлого ол-сон. Гэтэл уг бүтээл Хятадын кинотеатруудын дэлгэц нээ гарсан зөвхөн эхний тав хоногт 156 сая ам.долларын орлого оруул сан юм. Мөн Хятадын хамгийн нэртэй най руулагч Жан Имоу-гийн “Цагаан хэрэм” (Great Wall) кино АНУ-ын зах зээлд 21 сая ам.долларын орлого оруулллаа. Гэтэл уг кино олон улсын зах зээлээс 244.6 саяыг оруулсаны 171 сая нь БНХАУ-ын кино театруудынх байв.

“Холливудад дотоодын зах зээлийнх нь үүрэг багассаар.

Хятадын голлох энтертайнмент компанийн нэг, дээр өгүүлсэн Le Vision-ы тэргүүн Жан Жао Холливудаас хүндлэл шаардаж эхэлсэн. “Би 20 жилийн өмнө АНУ-д очиж, бараа хүргэж ажиллаж байхдаа англи хэл сурч, хамаг чадлаа дайчилж байсан” хэмээн тэрбээр Бээжин дэх албан өрөөндөө тайлбарлав. “Тэгвэл энд ирдэг Холливудынхан хята даар хэр ярьж чадаж байна. Хуучин бодлоо хэр өөрчилсөн. Холливуд биднийг зах зээл төдий бус, тэгш эрхтэй түнш гэж ойлгож сураасай” хэмээн ноён Жао дургүйцсэн удаатай.

Урьд нь Хятадын дотоодын зах зээлд Холливудын кино борлуулалтаараа толгой цохьдог байсан нөхцөл мөн л өөрчлөгдлөө. Кино үйлдвэрлэгч д о т о о д ы н к о м п а н и у д борлуулалтаараа Холливудыг шахаж эхэлсэн. Тус улсад 2015 оноос хойш борлуулалтаараа эхний гурван байрт орж буй бүтээл бүгд Хятадын дотоодынх. Нэгдүгээрт, 660 сая ам.долларын орлого оруулаад байгаа шинэхэн бүтээл - “Дайчин чоно 2” удаах байранд 554 сая, 385 сая ам.дол-ларын орлогоор “Лусын да ги на”, “Мангасын ав” кино тус бүр оржээ.

Хятадын Жөжян мужийн бяцхан хот Хөндяньд Hengdian World Studios хэмээх задгай зураг авалтын кино студи ажилладаг нь дэлхийд хамгийн томд тооцогддог. Холливудтай зүйрлэн Чайнэвуд хэмээн нэрлэдэг энэ газарт өдөр бүр 30 киноны зураг авдаг нь Paramount, Universal Studio-гийн нийлүүлснээс ч олон. Тус студид Бээжингийн Гугүн буюу Хаалттай хотын ижил хэмжээтэй дууриамал загвар хүртэл бий. Бүр 90-ээд оны үед эм, цахим бүтээгдэхүүний худалдаанаас кино үйлдвэрлэл рүү шилжсэн Шью Рэндун гэгч эрхэм уг студийг үндэс-лэн байгуулжээ. Холливудын блок бастеруудаас ганцыг нь ч үзээгүй хэмээн ам алддаг ноён Рэндун “Хятад соё лыг дэлхийд дэлгэрүүлэх эр мэл зэл тэй”-гээ шууд тайлбарладаг юм.

Тус студи дэлхийд хамгийн том хэмээх алдраа удахгүй алдана. Учир нь Wanda групп найман тэрбум ам.доллараар дэлхийн хамгийн том кино зураг авалтын студыг Хятадын дорнод эргийн Чиндао хотын ойролцоо байгуулж байна.

3

Нийтлэлчийн булан

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

Дотоодын компаниуд

борлуу лалтаараа Холли вудыг

шахаж эхэллээ

Хятадад энтертайнмент үйлдвэрлэлийн нар мандаж байна

Бээжингийн “зөөлөн хүч”

С.ЦОГТБАЯР ЗУРЖ БАЙНА

BBM©

Сурталчилгаа

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

5ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Эдийн засаг

2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

ЗГМ ТОВЧХОН

Ам.доллар 2443.52

Евро 2863.81

Япон иен 22.21

ОХУ рубль 40.80

БНХАУ юань 366.04

БНСУ вон 2.14

ВАЛЮТЫН ХАНШ

ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

» МОНГОЛБАНК

1.5 Их наяд төгрөг. Монголбанкны нэг долоо хоногтой үнэт цаасны үлдэгдэл 1.5 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байна.

» АРИЛЖАА

1.29 Хувь. Монголын хөрөнгийн биржийн MSE ALL индекс баасан гарагт 937.71 нэгж болж, 1.29 хувиар өсөв. Ингэснээр зах зээлийн үнэлгээ 1.7 их наяд төгрөгт хүрлээ. Энэ өдөр 23 компанийн хувьцааны ханшид өөрчлөлт орсон байна. Үүнээс “Могойн гол”-ын хувьцааны ханш хамгийн өндөр буюу 10.68 хувиар өссөн бол “Ремико” компанийнх 2.09 хувиар уналаа.

» УУЛ УУРХАЙ

250 Сая ам.доллар. “Mongolian Mining Corporation” энэ оны эхний хагас жилд 250-375 сая ам.долларын ашиг олсон байх магадлалтай гэж мэдээллээ. Өнгөрсөн оны мөн үед компани 61.7 сая ам.долларын алдагдал хүлээж байсан бол нүүрсний зах зээл сэргэсэн нь ийнхүү эерэг нөлөө үзүүлж эхэлсэн байна.

» ТӨСӨВ

378.7 Тэрбум төгрөг. Татварын алба энэ оны эхний долоон сарын байдлаар улсын төсөвт 1.5 их наяд төгрөгийн орлого төвлөрүүлсэн байна. Үүний 24.1 хувь буюу 378.7 тэрбум төгрөгийн орлого нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас төвлөрчээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 88 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн үзүүлэлт юм.

» БИЗНЕС

8.8 Тэрбум ам.доллар. Цахилгаан бараа үйлдвэрлэгч “Toshi-ba” компани 8.8 тэрбум ам.долларын алдагдал хүлээс-нээ тайлагналаа. Алдагдлын хэмжээ шинжээчид болон компанийн таамгаас буурсан дүнтэй гарчээ. Тус компани ирэх оны санхүүгийн жилд алдагдлаа арилгаж, 230 тэрбум иенийн цэвэр ашигтай ажиллана гэж таамаглаж байна.

» ДЭЛХИЙ

42 Тэрбум ам.доллар. Дэлхийн хамгийн чинээлэг 500 эрхмийн хөрөнгө 42 тэрбум ам.доллараар буурав.

Торонтогийн хөрөнгийн бир жид бүртгэлтэй “Prophecy De velopment” компани хоёр-дугаар улирлын санхүүгийн тай лангаа танилцууллаа. Оны эхний хагас жилд тус компани 9687 нэгж хувьцаа гаргаж, 44 мянга 685 ам.долларын хө рөн гө татсан байна. Мөн зур гадугаар сарын 30-ны байд-лаар компанийн бэлэн мөнгөний үлдэгдэл 55 мянга 374 ам.доллар болсон талаар санхүүгийн тайландаа дурджээ. “Prophecy Development” компани АНУ,

Швейцарын тансаг зэрэг-лэлийн бугуйн цагны “Richard Mille” брэнд “RM 67-02 Sprint”, “RM 67-02 High Jump” гэсэн хоёр шинэ загвараа танилцууллаа. Эдгээр загвар нь 2016 онд зах зээлд гарч байсан “67-01 Extra Flat” загварт суурилсан бөгөөд

2014 2015 2016 2017

665

153Алдагдал Ашиг

613

100

Монголын хөрөнгийн бирж

(сая төгрөг)Сүүлийн дөрвөн жилээр

Б.АриунболдШинжээч

Г.ИлчЗГМ

Т.ЭлисаШинжээч

УУЛ УУРХАЙ

БИЗНЕС ОРОН НУТАГ

“Aspire Mining” дөрвөн сая ам.доллар босгоно

"Richard Mille" брэнд шинэ загвараа танилцуулав

Зүүн бүсийн сургалт эхэллээ

Канад, Монгол, Боливт үйл ажил лагаа явуулж байгаа юм. Компанийн Монгол дахь уул уурхайн эзэмшлийнх нь мөн-гөн дүн 14.4 сая ам.доллараар хэмжигдэж байгаа талаар мөн тайландаа дурджээ.

Тэд Монголд Улаан-Овоо-гийн нүүрс ний ордод олборлолт хийж байна. Харин Австралийн хөрөн гийн биржид бүртгэлтэй “As pire Mining” компани Нүүрс тэй коксжих нүүрс ний төс лийнхөө эзэмшлийн ху-вийг нэмэг дүүлэхэд шаардагдах хөрөнгө босгохоор ажиллаж буй. Энэ хүрээнд 200 сая ширхэг хувь цаагаа нэг бүрийг нь 0.02 ам.доллараар үнэлж дөрвөн

сая ам.доллар босгохоор зорьж байна. Нэмэлт санхүүжилтээ амжилттай татаж чадвал компани Нүүрстэй төслийн 45 хувийг нэмж худалдан авах боломжтой болох юм. Одоогоор компани төслийн 45 хувийг эзэмшиж байгаа.

Үүнээс гадна нэмэлт санхүүжилтээр уг төсөлд 2017 онд өрөмдлөг, хай гуулын ажил хийхээр төлөвлөж байна. Монголын хоёр дахь том коксжих нүүрсний орд болох Овоотын төслийг 100 хувь эзэмшдэг “Aspire Mining” компанийн мэдээлснээр бол Нүүрстэй төслийн жорк нөөц 12.85 сая тоннд хүрчээ.

уг загварын спорт хувил бар гэдгээрээ олны анхаарлыг та-таж байна.

“Richard Mille” брэндийн хувьд шинээр гаргаж буй бугуйн цагнуудаа “спортын одод”-оор сурталчлуулах бод лого баримталж эхэлсэн. Тэдэнтэй хамтран ажилласан хамгийн алдартай тамирчин нь Испанийн теннисчин Рафаэл Надаль юм. Харин эдгээр шинэ

загвараа Олимпийн гүйлтийн болон өндрийн харайлтын ал дартай хоёр тамирчинд зо-риу лан гаргасан байна.

Үнийн хувьд тус бүрийг нь 120 мянга 500 ам.доллараар үнэлж байгаагаас гадна хоёр алдартай тамирч ны төрөлх нутаг болох Өмнөд Аф-рик болон Катарын Төрийн далбааны өнгийг оруул сан нь сонирхолтой шийдэл болжээ.

1Зах зээлийн үнэлгээ нь 1.7

их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх талбарт алдагдлаа хумих боломжгүй юм. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад алдагдлын хэмжээгээ зур гаа дахин бууруулж ердөө 100 сая төгрөгийн алдагдал “үйлдвэр-лэжээ”.

Хөрөнгийн бирж энэ оны эхний хагас жилд нийт 512.3 тэрбум төгрөгийн арилжаа явуулж, өдөрт дунджаар 2.5 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийж байсан. Үнэт цаасны арилжаа өнгөрсөн зургаан сарын хугацаанд 4.5 дахин өссөн төдийгүй түүхэн хугацаанд хамгийн өндөр үнийн дүнтэй арилжаа хийсэн жил болж байна. Сүүлийн хоёр жилийн

Биржийн алдагдал төсвийг "торгоно"

Монголын хөрөнгийн биржийн алдагдал зургаа дахин буурав

Хагас жилийн санхүүгийн тайлангаа хуулийн хугацаанд буюу долдугаар сарын 20-ны дотор Монголын хөрөнгийн биржид компаниуд ирүүлэх ёстой байдаг. Энэ жил тайлан хүлээж авах хугацааг Сангийн яамнаас долоо хоног сун гасан. Биржид бүртгэлтэй 219 ком панийн нэлээдгүй нь тайлангаа ирүүлэв. Санхүүгийн зохицуулах хороо бо лон Монголын хөрөнгийн биржээс компаниудад тайлангаа ил болгохыг шаарддаг.

Нийт 515.1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийн үнэлгээтэй зах зээлийн тоглогч “Монголын хөрөнгийн бирж” төрийн өмчит хувьцаат компани санхүүгийн тайлангаа мөн адил нийтлээд байна. Хугацаандаа цэг хатгах бай сан компаниуд хагас жилийн тайлангаа энэ сард дэлгэсээр буй. Хуулийн хугацаанд багтаж тайлангаа ил болгодоггүй нь муу жишиг тогтоох сөрөг талтай. Зах зээлийн хөгжлийг тодорхойлох учиртай бирж санхүүгийн тайлангаа хуулийн хугацаанд буюу долдугаар сарын 20-ны дотор олон нийтэд

үүрэг, орол цоог улам тодотгож өгсөн. Өөрөөр хэлбэл, биржийн үүрэх хариуцлага нэмэгдэж, эрх мэдэл зузаарсан. Үнэт цаасны арилжаа явуулдаг цорын ганц байгууллагаас хөрөнгийн зах зээлийн ирээдүй бас шалтгаалж байна. Монголын хөрөнгийн бирж сүүлийн таван жилийн хугацаанд нэг удаа ашигтай ажилласан. Хөрөнгийн бирж алдагдалтай ажиллана гэдэг улсын төсөвт ирэх дарамт нэмэг-дэнэ гэсэн үг.

Хөрөнгийн бирж энэ оны эхний хагас жилд нийт 512.3 тэрбум төгрөгийн арилжаа явуулж, өдөрт дунджаар 2.5 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийж байсан.

» Энэ оны эхний хагас жилд хөрөнгийн бирж 100 сая төгрөгийн алдагдал хүлээв.

» Зах зээлийн үнэлгээ нь 1.7 их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх талбарт алдагдлаа хумих боломжгүй юм.

» Монголын хөрөнгийн бирж сүүлийн таван жилийн хугацаанд нэг удаа ашигтай ажилласан.

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт ажиллаж буй анхан болон дунд шатны мэргэжилтнүүдэд зориулсан зүүн бүсийн сургалт Хэнтий аймгийн Баян-Адрага суманд эхэллээ.

Салбарын сайдын санаачил-сан энэ арга хэмжээг 21 аймагт бүсчлэн зохион байгуулж буй. Сургалтад Говьсүмбэр, Дорноговь, Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий аймгийн нийт 200 гаруй мэргэжилтэн оролцож байна. ХХААХҮ-ийн дэд сайд Ж.Сауле “Салбарын бодлого зорилтыг

орон нутагт сурталчлах, цаашид Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй арга хэмжээг үр дүн-тэй, бодитой хэрэгжүүлэхээр зөв лөлдөж, ажлын уялдаа хол-боогоо бэхжүүлэхэд энэ үйл ажиллагааны зорилго оршиж байна.

Өнгөрсөн нэг жилийн ху-га цаанд өмнөх жилүүдэд хэрэг жүүлсэн бодлого хөтөл-бөрийг үр гэлжлүүлэхийн зэрэг цээ, “Мах сүүний анх-дугаар аян”, “Үйлдвэржилт 21:100”, “Жимс жимсгэнэ”, “Ноолуур” болон ма лын эрүүл мэнд, хүнсний аюулгүй байдлын чиглэлээр олон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлсэн” гэдгийг онцлов.

-200-600

-1000

100

мэдээлэх үүрэгтэй. Зах зээлийн оролцогчдод энэ нь чухал мэдээлэл болдог.

Хөрөнгийн зах зээлийг дэглэх учиртай бирж хувьцаат компани гэсэн статустай. Үнэт цаасны зах зээлийн тухай хуулийн дагуу төрийн өмчит компани давуу эрхгүй. Тиймээс тайлангаа өгч, бүртгэлтэй компаниудын адил хариуцлага үүрдэг. Монголын хөрөнгийн бирж өөрийгөө зохицуулдаг бай гуул лага. Энэ нь биржийн сан хүүгийн зах зээл дэх

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

MSE all

1,100

1,000

900

800

700

алдагдалтай харь цуулахад өнөө жил хамгийн бага алдагдал амслаа.

(Өмнөх дугаарын хариу)

914872365

531469287

627935418

762358194

385146972

849217653

473591826

296783541

158624739

8

76

738

2

9

61

9

8

4

7

9

2

3

81

561

3

85

Өмнөх дугаарын хариу / 08.11

ҮНДЭСНИЙ СОЁЛ АМРАЛТЫН ХҮРЭЭЛЭН

Уран зураг, гэрэл зураг, шивээс, боди арт чиглэлийн “Skin and Canvas” үзэсгэлэн энэ сарын 19-нд Монголд анх удаа зохион байгуулагдана. Тасалбарын үнэ 8000 төгрөг ба 15-аас доош насны хүүхдүүд үнэгүй оролцож болно.

ТӨВ ЦЭНГЭЛДЭХ ХҮРЭЭЛЭНХурд хамтлагийн санаачилгаар Монголын рок попын шилдгүүд хамтран Онцгой байдлын хамт олонд зориулсан хандивын тоглолт хийх гэж байна. Уг тоглолтыг ирэх сарын 2-нд зохион байгуулах ба тасалбарын үнэ 10.000 төгрөг. Тоглолтын бүх орлогыг онгоц худалдан авахад зориулах юм.

НАЙРАМДАЛ ЗУСЛАНОлон улсын хүүхдийн спортын VII их наадам Улаанбаатар хотноо үргэлжилж байна. Уг наадамд Монгол, ОХУ, БНХАУ-ын 1100 тамирчин 11 спортын төрлөөр өрсөлдөх юм.

МИШЭЭЛ ЭКСПОХичээлийн хэрэгсэл, дүрэмт хувцасны үзэсгэлэн худалдаа энэ сарын 21-23-нд болно. Уг үзэсгэлэн худалдаа 15.00-24.00 цаг хүртэл үргэлжилнэ.

ТӨВ ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭНОрчин үеийн хөгжмийн урсгалуудыг нэгтгэсэн “Хүннү” наадам энэ сарын 25, 26-нд болно. Уг наадамд хип хоп урсгалын шилдэг хамтлаг, дуучид болон гадаадын DJ нар уран бүтээлээ толилуулна. Наадамд 16-аас дээш насныхан оролцох боломжтой. Тасалбарын үнэ 10-15 мянган төгрөг ба алтан үзэгчийг нэг өрөө байраар шагнана.

ӨРГӨӨ КИНО ТЕАТРНайруулагч Брайн Фийгийн бүтээл “Машинууд” киноны шинэ анги энэ сарын 18-наас эхлэн дэлгэцнээ гарч эхлэнэ.

Лавлах

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

10.45 Монголчуудын иргэншил

12.25 Миний амьдрал. “Атганд дэнслэх амь”

14.20 Өнжүүлийн алдартнууд

16.05 NHK-Жайка үзүүлж байна. Супер камерууд “Муур ертөнц”

20.00 “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

21.45 “Устгах ажиллагаа” УСК

08.00 “Bloomberg Daybreak Asia”

11.30 “Ажил хэрэгч өглөө” нэвтрүүлэг

14.00 “Америк хэрхэн ажилладаг вэ” нэвтрүүлэг

17.00 “Bloomberg Surveillance”

20.00 “Хариуцлага ба үнэ цэнэ” нэвтрүүлэг

22.00 “ Чарли Роузын ярилцлага”

07.50 “Монголчууд нийгэм журамд давшин орсон нь” цуврал нэвтрүүлэг

13.00 “Кино миний амьдрал” нэвтрүүлэг

14.10 “Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ” /Морин хуур/

16.55 “Дэлхийн атлас” танин мэдэхүйн нэвтрүүлэг

20.50 “Хүрээлэн” амьд ертөнцийн нэвтрүүлэг

01.00 “Монголчууд ХХ зууны эхэнд” нэвтрүүлэг

12.30 “Өнөө өглөө” нэвтрүүлэг

16.40 Үлгэрийн цаг

19.00 “Чассс...” хоолны нэвтрүүлэг

20.00 Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

23.30 Үдшийн мэдээ

MNB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ09.30 “Тог тог тог” нэвтрүүлэг

ТВ ХӨТӨЛБӨР

Ирэх сарын 7-10-нд “Мишээл Экспо” төвд “Улаанбаатар Түншлэл-2017” олон улсын үзэсгэлэн яармаг 42 дахь жилдээ зохион байгуулагдана.Үзэсгэлэнгийн гол зорилго нь олон улсын жишигт нийцсэн, чанар стандартын шаардлага хангасан үндэсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, брэнд бүтээгдэхүүнийг олон нийтэд таниулж, сурталчлах юм. Мөн дэлхийн стандартад нийцсэн импортын барааг Монголын зах зээлд нэвтрүүлэх, зах зээлээ өргөтгөж түншлэл бий болгох зорилготой. Түүнчлэн уул уурхай, барилга, машин техник, мэдээллийн технологи, ноос ноолуур, бэлэг дурсгал, арьсан эдлэл зэрэг нэр төрлөөр оролцох боломжтой.

Илүү төлсөн шимтгэлийг буцааж өгнө

Дүрс бичлэгийн шинэ платформ

Нөхөн сэргээлт нэрээр алт олборложээ

ДААТГАЛ

ТЕХНОЛОГИ

ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТ

Нийгмийн даатгалын зарим шимт гэлийг буцаан олгож эхэллээ. Тодруулбал, Эрүүл мэнд, нийг мийн даатгалын ерөнхий газраас илүү төлсөн шимтгэлээ буцааж авах эрх бүхий даатгуулагчийн нэрсийн жагсаалтыг гаргажээ. Энэ жил давхардсан тоогоор 38561 хүнд 2.6 тэрбум төгрөгийн буцаан олголт өгөх юм байна.

Буцаан олголт нь үндсэн ажлаасаа гадна хэд, хэдэн ажил давхар эрхэлж, хөдөлмөрийн хөлс, орлого тус бүрээсээ нийгмийн даатгалын шимтгэл төлдөг хүмүүст хамааралтай. Шимтгэл төлөлтийн нийлбэр дүн тогтоосон хэмжээнээс илүү гарсан тохиолдолд шимтгэлийг буцааж олгох юм.

Иргэд буцаан олголтоо авах-даа үндсэн ажлынхаа харьяа газрын Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын хэлтэст хандана. Ингэхдээ нийгмийн даатгалын дэвтэр, үндсэн ажлаас гадуур гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний орлогоос төлсөн шимтгэлийг бүртгэх дэвтэр, иргэний үнэмлэх, дансны тодорхойлолт зэргийг бүрдүүлнэ. Түүнчлэн буцаан олголтын хэмжээгээ харьяа Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын хэлтэстээ очиж мэдэх боломжтой.

Мөн цахимаар авахыг хүсвэл http:www.ndaatgal.mn хаягаар орж бүртгүүлээрэй.

Фэйсбүүк дүрс бичлэгийн блог болон төрөл бүрийн үйл явдал, шоуны шууд дамжуулалт байршуулахад зориулсан “Watch” тусгай дүрс бичлэгийн платформыг удахгүй нэвтрүүлэх гэж байна. Уг платформ нь гар утас, суурин компьютер, нөүтбүүк түүнчлэн телевизорын хавс ралтуудад ашиглах боломжтой аж. “Watch” нь “Facebook” компанитай байгуулсан гэрээ нийхээ хүрээнд хэрэглэгч өөрийн дүрс бичлэгтээ рек лам ны завсарлага оруулвал зар сурталчилгааны орлогын 45 хувийг “Facebook” компани авах юм.

Шинэ үйлчилгээг АНУ-ын зах зээлд эхлээд нэвтрүүлэх аж.

Орхон, Туул, Ерөө, Хүдэр голын ай сав газарт алт олборлож буй компаниудын үйл ажиллагаанд МХЕГ, ЦЕГ, АМГТГ болон орон нутгийн төлөөллөөс бүрдсэн Ажлын хэсгийнхэн шалгалт хийлээ. Шалгалтын үеэр олон зөрчил илэрчээ. Тодруулбал, ТЭЗҮ батлуулаагүй, Байгаль орчны үнэлгээ хийлгээгүй, уулын ажлаа зургийн дагуу хийдэггүй зэрэг ноцтой зөрчил илэрчээ. Мөн байгаль орчныг нөхөн сэргээх нэрийдлээр зөв шөөрөл авсан компаниуд алт олборлох тохиолдол гарчээ.

Шалгалт хийсэн Төв аймгийн Заамар, Булганы Бүрэгхангай суманд нийт 34 компани ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг аж.

Засгийн газраас гол, горхи бохирдуулж буй компаниудыг хууль хяналтын байгуул лагад мэдүүлж, тусгай зөвшөөрлийг нь цуцалж, хуулийн хариуцлага хүлээлгэх юм байна.

Үндэсний үйлдвэрлэлээ танилцуулна

ЗУРХАЙ

Билгийн тооллын 22Зуны адаг улаагчин хонь сарын нэг цагаан мэнгэтэй, харагчин тахиа өдөр.Үс засуулбал: Идээ ундаа элбэг олдоно. Наран ургах, шингэх: 05.50-20.04 Барилдлага: ҮхэхШүтэн барилдлага: МунхрахуйСуудал: Уул

Аргын тооллын наймдугаар сарын 14. Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 22, Гоё хүүхэн одтой, харагчин тахиа өдөр.

Өдрийн наран 05.50 цагт ман-даж, 20.04 цагт жаргана. Тухайн өдөр үхэр, могой жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр элдэв үйлд хянуур хандах хэрэгтэй ба ан, гөрөө хийх, мал, адгуус муулах, угаал үйлдэх, хагалгаа хийлгэх, гэр бүрэхэд сайн. Мод суулгах, нарийн зөвлөгөөн хийхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод баруун хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд эдлэл, идээ, ундаа олно.

ЗГМ: СҮДОКҮЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

Б.БямбаЗГМ

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

Сөүл-УБ 01.35 04.05УБ-Сөүл 08.45 12.50Токио-УБ 14.40 19.10УБ-Токио 07.55 13.40Бээжин-УБ 09.30 12.00УБ-Бээжин 06.10 08.25Хонконг-УБ 18.30 23.10УБ-Хонконг 13.00 17.30Ханбумбат-УБ 09.30 10.35УБ-Ханбумбат 20.00 21.10

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

Эрээн-УБ 18.00 11.15Хөххот-УБ 22.50 11.15УБ-Хөххот 20.00 20.49Эрхүү-УБ 15.35 06.20УБ-Эрхүү 21.10 02.40Сүхбаатар-УБ 20.55 05.03УБ-Сүхбаатар 21.15 05.12Эрдэнэт-УБ 19.10 05.48УБ-Эрдэнэт 20.30 07.45Замын-Үүд-УБ 17.35 08.55УБ-Замын-Үүд 17.20 07.05Сайншанд-УБ 20.25 07.01УБ-Сайншанд 09.15 19.15

ЗГМ: КОМИКС

ҮЗВЭР

Mr. Баагийгийн ПАЯН.....

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАРVIII.14 27o

14o

VIII.15 27o

13o

VIII.16 26o

13o

VIII.17 25o

14o

VIII.18 27o

14o 9 м/с

6 м/с

9 м/с

7 м/с

9 м/с

7 м/с

9 м/с

6 м/с

8 м/с

6 м/с

ҮүлшинэҮүлшинэ Бороо шивэрнэ Бага зэргийн бороотой Үүлшинэ

УВС29o

12o

ХОВД 30o

13o

ЗАВХАН25o

7o

БАЯНХОНГОР23o

8o

ГОВЬ-АЛТАЙ23o

8o

ӨВӨРХАНГАЙ 21o

7o

АРХАНГАЙ 22o 7o

ХӨВСГӨЛ 21o

6o

БУЛГАН23o

9o

ТӨВ 20o

9o

ДУНДГОВЬ 22o 10o

ӨМНӨГОВЬ25o

11o

ГОВЬ-СҮМБЭР 20o

10o

ДОРНОГОВЬ 25o

14o

СҮХБААТАР 24o

12o

ХЭНТИЙ 20o

10o

СЭЛЭНГЭ 25o

11o

ОРХОН20o

9o

ДАРХАН-УУЛ24o

12o

ДОРНОД 26o

14o

БАЯН-ӨЛГИЙ27o

12o

БОСООГООР:1. Туул, Хараа голын хамт Орхоны хэсэгт цутгадаг гол2. Олон км-ийн цаадах дуу авиаг сонсдог, алс холоос хоорондоо

харилцдаг амьтан3. Жижиг хэмжээст өндөр технологи4. Дэлхийн шинжлэх ухаанд Прежвальскийн адуу гэж нэрлэгдсэн зэрлэг

зулзаганууддаа бариулж (идүүлэн) үхдэг шавж15. Модон аяга16. Олон наст өвслөг ургамал17. Банзан ор

ХӨНДЛӨНГӨӨР:5. Чингис хааны элч, Алтан улсын Эрдэнэсийн хаанд донгодуулсан албат8. Хамгийн олон тэмээтэй аймаг13. Чингис хаан өглөө бүр ургийн урагт тахиж байхыг зарлигдсан уул, төрийн

1 2 3тахилгат хайрхан14. Мин улстай амжилттай дайтаж байсан бөгөөд Байшинт (одоогийн Хөх хот)-ыг байгуулсан

Түмэдийн хан18. Австралийн имжтэй олон талаараа төстэй Монгол орны жижиг мэрэгч амьтан

Эмчээ, надад дадлагын оюутан хагалгаа

хийх юм уу? Тэгнэ.

Буруу хийчихвэл яах уу?

Муу л авдаг байх даа ....

УЯ ЛУ

У

Р

А

С

Н

НХВ

Ө

Ө

У

У

Л

Н

Ү

О

З Ч

Т

А

Л

С

Ч

Е

Б

И

Г

А

О

Д

Ч

Р

НА

Р

Ө

А

А

Х

Н

Р

Г

Й

Д

Б

Т

О

О

А ИХАС

Ё НИЧОБ.МөнхЗГМ

адуу6. Морины ногтны хөтөлж, уяахад зориулагдсан урт сур7. 300 алдын зайд алдалгүй мэргэн харваж, хөшөөгөө босгуулсан Чингис хааны баатар эр, Хасарын дүү9. Сүйрэл төгсгөл10. Бууны эд анги11. ОХУ-ын томоохон мөрөн13. Хойд Америкийн мэргэжлийн сагсан бөмбөгийн холбоо (товчилсон нэр)14. Дөнгөж төрсөн

4

5

6

8 9 10 11

7

12

14 15 16 17

18

13

гэдгийг онцлов. Цагаан орд ны нэгэн төлөөлөгч сэтгүүлчдэд мэдэгдэхдээ “Энэ бол хоёр өөр зүйл. Хойд Солонгос бол нийтийн аюул. Иймээс АНУ, Хятад хоёр үүнийг хамтран шийдэх нь хэн хэний ашиг сонирхолд нийцнэ. Хятадын худалдааны практик бол ужгирсан зүйл. Бидний хоёр том эдийн засагт ялгаа байх нь зүй ёсны хэрэг” хэмээн өгүүлжээ. Гэвч албаныхан Трампын алхам Хятадтай худалдааны дайн өдөөх гэсэн санаа биш хэмээв.

Албаны өөр нэгэн хүн “Миний бодлоор том сөргөлдөөний үе рүү явж байгаа бус зүгээр л хоёр орны хоорондын бизнесийн асуудал. Бид технологийг хүчээр шилжүүлсэн буюу хулгайлсан бэрхшээлтэй тулгараад байна. Ерөн хийлөгч үүнийг зогсоох төгс шийд вэртэй байгаа. Тэрбээр Америкийн бизнес, Амери кийн ажилчдын төлөө зогсохоо илэр-хийлсэн хэрэг. Хятадууд үү нийг ойлгох ёстой. Асуудлыг олон ул-сын хуулийн дагуу шийдэ хээс бус сөргөлдөөн хэрэггүй” хэмээсэн юм.

Ноён Трамп, Ши Жинпин нарын уулзалтаас боловсруулсан 100 хоногийн төлөвлөгөөний хүрээнд Бээжингийн зүгээс үхрийн махны импортыг сэргээх, Америкийн кередит картны компаниудад зах зээл нээх зэрэг жижиг буул тууд хийгдсэн. Гэвч бизнесийн хэн оюу ны өмч зэрэг системийн ча нар тай асуудалд анхаарахгүй байгааг шүүмжиллээ. 100 хоногийн хугацаа дуусах үеэр өнгөрсөн сард хоёр тал хэлэлцээ хийсэн боловч Вашинтон гангийн импортын та лаар Бээжингээс амлалт авахыг оролдсон боловч амжилтад хүрэл-гүй өндөрлөсөн.

чимээгүй болсон билээ. Түүнчлэн ноён Трамп Ка над, Мексиктэй байгуулсан Хойд Америкийн худалдааны гэрээгээ цуцлахаас илүүтэй эргэн хянахыг эрмэлзэж байна. Уг асууд лаар хэлэлцээг лхагва гарагт Вашингтонд эх-

лэхээр товложээ. Гэхдээ Хятадын талаарх бод-

логоо чангатгах асуудлыг даваа гара гаас Конгресстэй зөвлөлдөж, эхлэх юм. Долоо хоногийн дотор албан ёсны судалгаа эхэлж, жилийн хуга цаанд бизнесийнхэн

болон Хятадын талтай хэлэлцээ хийж шийдвэрт хүрэх боломжтой. Сүүлийн өд рүү дэд ноён Трамп Хойд Солонгосын цөмийн хө төл-бөр ба Хятад, АНУ-ын харилцааг холбон хөндөж буйгаа мэдэгдсэн. Энэ сарын эхээр Хятадын оюуны

өмчийн тухай хууль сөхөгдсөн боловч НҮБ-ын Аюул гүйн зөв-лөлөөр Пхеньяны эсрэг хориг тавихад Бээжингийн саналыг авахын тулд хойшлогдоод байжээ.

Гэвч АНУ-ын албаныхан уг хоёр зүйлийн холбоо их биш

Хятадын эсрэг худалдааны "дайн" өрнөж магадгүй

А.Меркель автомашин үйлдвэрлэгчдээ шүүмжлэв

АНУ түрүүлж цохилт өгвөл Хятад улс оролцоно

Стефан ВагстилГерманы Канцлер Меркель

сонгуулийн сурталчилгааныхаа үгэнд дизелийн хорт утаа ялгаруулалтын талаар итгэ-лийг хөсөрдүүл сэн хэмээн автомашин үйлдвэрлэгч дээ шүүм жил жиллээ. Тэрбээр шүү мж лэхийн сацуу Германы машин үйлдвэрлэлд уг асууд-лыг шийдвэрлэх, технологийн шинэлч лэл хийх болон цахил-гаан машин руу шилжихэд дэмж лэг үзүүлэхээ илэрхийлжээ. Хатаг тай Меркель Германы хотуудын дизелийн бохирдол нь Засгийн газар уг салбартай хэт ойр харилцаатай байснаас үүдэлтэй гэв. Мөн 800 мянган ажилтантай салбарын ирээдүйг эрсдэлд оруулахгүй байх зэрэг асуудалд тэнцвэртэй хандахыг эрмэлзэж байна.

Канцлерын энэ үг нь сон-гуу лийн сурталчилгаагаа идэвх жүүлж буйг илэр хийнэ. Машин үйлд вэр лэгчид олон жи-лийн турш хорт утаа ялгаруулж, луйвар хийж ирсэн талаар байр сууриа мэдэгдсэнгүй гэх шүүмжлэлийн хариу болж байна. Ирэх сарын 24-нд болох парламентын сонгуульд нам нь ялвал хатагтай Меркель дөрөв дэх удаагаа албан тушаалдаа

үлдэнэ. Тэрбээр гол өрсөлдөгч Социал демократ намын тэргүүн Мартин Шульцээс нэлээд тү-рүүлж байна.

Тэрбээр эрх баригч Хрис-тийн ардчилсан холбоо на мын ажилч ны жигүүрийн цуглаан дээр хэлсэн үгэндээ “Автын аж үйлдвэрийн дий лэнх хэ сэг нь бусдын итгэлийг үгүй хийсэн” хэмээн тэмдэглэв. Гэвч тэрбээр дизель машин ба холбоотой салбаруудыг хамгаалан эдийн засаг дахь үүргийг нь онцлоод технологийн өөрчлөлт, цахил-гаан машин төдийгүй автомат жолоодлоготой машин, кар-шейринг үйлчилгээ зэрэг шинэ лэг зүйл нэвтрүүлэх шаардлагатайг дурдав. “Компа-ниуд үүнийг дангаараа хийж чадахгүй бол Засгийн газар дэмжиж, урагшлуулах ёстой” гэсэн юм.

Хатагтай Меркель эдийн засгийн бодлогыг хөндөж ярих-даа, социал демократуудын гол сэдэв болох Германы нийгмийн хамгаалал зах зээлийн эдийн засагт анхаарлаа хан дуулав. Цалингийн доод хэмжээ тог-тоосон нь олон хү ний амьдралыг баталгаатай болгосон гэж онцоллоо. Түүнчлэн Үйлд-вэрчний эвлэлийн талаар анх

удаа үг хэлж, агентлагаар дамжуулан компаниу дад ажил ордог системийг дурд жээ. Канцлер хүмүүсийн эрх ашгийг хамгаалахын тулд уян хатан бодлого барих ёстойг хэллээ.

Хатагтай Меркель ийнхүү өрсөлдөгч Мартин Шульц болон Социал демократ намыг илт шүүмжлэхээс татгалзсан нь сөрөг хүчинтэй шууд сөргөл-дөхөөс зайлсхийсэн так тик юм. Харин ч тэтгэврийн насыг 63-аас 67 болгож өөрч лөхийг санаачилсан СДН-аас Сангийн сайдаар ажиллаж асан Франц Мюнтеферингийг гурван ч удаа магтсан байна. Энэ нь түүнийг 12 жил канцлерын албанд ажиллахдаа тэгш бус байдлыг нэмэгдүүлсэн хэмээн шүүмжилж буй Шульцыг нам дотор нь ганцаардуулах оролдлого байж магадгүй. Дортмундад бол сон цуглаанд оролцогсод канцлерийн үг, ялангуяа ма шин үйлдвэрлэгчдийн шүүмжлэлийг талархан хүлээн авч байлаа. Уулзалтад ирсэн 65 настай Герт Восс “Машины компаниудыг шүүмжилсэн нь сайн хэрэг. Гэвч дэндүү бага байна. Тэд итгэлийг эргүүлэн авахын тулд ихийг хийх ёстой” хэмээсэн юм.

Катрина Мансон Пхеньяны цөмийн хямралыг

дэвэргэлээ гэх шүүмж лэлийг үл харгалзан ноён Трамп цэр-гийн шийдэл олно хэмээсэн нь байд лыг бүр ч хурцатгалаа. Тэрбээр “Хойд Солонгос ухаа-лаг хандахгүй бол цэргийн шийдлийг бүрэн бэлтгэж, цэнэглээд, цоожилсон. Ким Жон Уныг өөр арга зам олох байх гэж найдъя” гэж твиттертээ бичсэн байна. АНУ-ын нутагт дэвсгэрт цохилт өгөх хүчин чадалтай тив алгасах пуужин туршсаны дараа Вашингтон, Пхеньяны хооронд үгээр дайралцах явдал эрс нэмэгдээд буй.

Өмнөх засаг захиргааны болгоомжилсон хандлагыг үл ой шоож ноён Трамп “Хойд Со лонгосын дайралтыг урьд үзэг дээгүй догшин га лаар уг тана” хэмээн мэдэгд сэн. Түү ний иймэрхүү хатуу үг нь Солонгосын хойгт дайн дэгдээж болзошгүй хэмээн Ази дахь холбоотнууд болон Вашингтоны албаныхны сэт-гэлийг түгшээсэн юм. Түүнчлэн Пхеньянтай хэлэл цээ хийх

дипломат хүчин чармайлтад саад боллоо. Герман Канц-лер Ангела Меркель “Энэ мөргөлдөөнд цэргийн шийдэл харагдахгүй байна” гээд дэвэр-гэ сэн үг яриа гаргахгүй байхыг уриалжээ.

Гэвч Трамп сэтгүүлчдийн өмнө хэлсэн үгэндээ Меркелийг сайн эмэгтэй хэмээн магтаад “Тэр Германы тухай ярьсан байх. Тэр лав АНУ-ын талаар ингэж хэлээгүй” гэжээ. АНУ-ын Ерөнхийлөгч түүнчлэн “Шүүмжлэгчид намайг ингэж хэлсэн учраас буруутгаад байгаа юм. Надаас өөр хүн тийм үг хэлсэн бол ямар мундаг мэдэгдэл вэ, гайхамшигтай гэх байсан. Миний хэлснийг дэмжиж байгаа олон арван сая хүн бий” гэсэн байна.

ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров “Байлдахдаа тулбал аль хүчтэй, ухаалаг нь ангалын ирмэгээс буцах ёстой” гээд АНУ, Хойд Солонгосын хооронд цэргийн мөргөлдөөн үүсэх эрсдэл маш өндөр байгааг тэмдэглэв. Баасан гарагт Хятадын төрийн

хэвлэлд Засгийн газрынхаа бодлогыг бичихдээ Пхеньян АНУ руу пуужин хөөргөвөл Бээжин туслахгүй гэдгийг онцлон тэмдэглэсэн байна. Гэхдээ энд дурдсанаар АНУ түрүүлж цохилт өгвөл Хятад улс оролцоно хэмээн мэдэгджээ.

Наймдугаар сард Өмнөд Солонгос, АНУ-ын хамтарсан цэргийн сургуулилалт болох үеэр уг үйл явдлыг аюул за нал хийлэл гэж үздэг Пхеньяны эсэргүүцэл, шүүмжлэл нэмэгд-дэг уламжлалтай. АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Жим Маттис Хойд Солонгосын талаар хатуу хатуу мэдэгдэл хийж, дайсагнасан үйлдлүүд нь “Дэглэмийг төгсгөл болгож, ард иргэдийг хөнөөж болзошгүй” хэмээн анхааруулсан юм. Гэхдээ тэрбээр дайныг эсэргүүцдэгээ удаа дараа мэдэгджээ. Мөн ноён Маттис Америкийн хүчин чармайлт дипломат чиглэлтэй, дипломат арга замаар явж, дипломат үр дүнд хүргэнэ. Би үүнийг баримтлахыг хүсэж байна” хэмээн онцолжээ.

BBM©

BBM©

BBM©

BBM©

1Уг арга хэмжээ Конгресс болон

Хятадын оюуны өмчийн журмын талаар гомдоллож буй Америкийн бизнесийнхнээс дэмжлэг авах нь мэдээж. АНУ-ын Ерөнхийлөгч өөрийн худалдааны төлөөлөгч Роберт Лайтхайзерт захирамж өгч, 1974 онд батлагдсан боловч 1990-ээд оноос хойш бараг хэрэг лээгүй хуулийн заалтыг хэрэглэхийг даалгалаа.

Уг хууль ёсоор Ерөнхийлөгч өөрийн үзэмжээр Хятадын оюуны өм чийн асуудалд үндэслэн тариф, торгууль ногдуулах эрхтэй юм. Энэ арга хэмжээ ноён Трамп Хятадтай худалдааны 45 хувийн татвар ногдуулна хэмээн амлаж байснаас хавьгүй бага зүйл. Гэхдээ Рейганы захиргаанд ажиллаж байсан, Хятадад хатуу хандах бодлоготой ноён Лайтхайзер оролцож буй нь нэлээд ноцтой дохио болж магадгүй.

Үүний зэрэгцээ Трампын энэ хү чин чармайлт Номхон далайн түншлэлийг цуцалснаас хойш нам жаад байсан худал даа ны мар гааныг дахин сэргээх нь дам жиггүй. Голдуу Хятадаас ир дэг хөнгөн цагаан ба гангийн импортын талаар үндэсний аюул гүй байдлын судалгаа хийж эхэлсэнч бизнесийнхэн болон Ази, Европын холбоотнуудын эсэргүүцлийн улмаас хэсэгтээ

Д.Трамп “Хойд Солонгос

ухаалаг хандахгүй

бол цэргийн шийдлийг

бүрэн бэлтгэж, цэнэглээд,

цоожилсон. Ким Жон Уныг

өөр арга зам олох байх гэж

найдъя” гэж твиттертээ

бичсэн байна.

Фото сурвалжилга

8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.08.14, ДАВАА ~ №151 (697)

Оддын “үер” буулаа

Жил бүрийн долдугаар сарын 24-нөөс наймдугаар сарын 20-ны хооронд манай оронд байгалийн содон үзэгдэл болох солирын бороо “ордог”. Гариг хооронд орших оддын жижиг хэлтэрхийнүүд буюу солир дэлхийн агаар мандалд асар хурдтай нэвтрэхдээ халж, улмаар шатаж, хурц гэрэл гаргадаг. Үүнийг бид од харвах гэж нэрлэсээр ирсэн. Харин олноороо нэгэн зэрэг харвахыг солирын бороо гэдэг. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд энэ жил хамгийн тод үзэгдэх Персейдийн ордны солирын урсгалын оргил үе тохиолоо. Баасан гарагаас бямбад шилжих 22.00-24.00 цагийн хооронд солирын бороо хамгийн тод ажиглагдана гэсэн судлаачийн таамгаар бид нийслэлээс 150 гаруй км зайтай Төв аймгийн Жаргалант сумыг зорив. Улаанбаатар хотод үүлэрхэг, хур тунадастай байсан тул хотод ойрхон, хамгийн цэлмэг тэнгэртэй байх магадлалтай газрыг зорьсон нь энэ юм.

Биднийг 22.30 цагийн үед зорьсон газраа хүрэхэд тэн гэрт сар хараахан гараагүй, оддынхоос өөр гэрэлгүй байв. Солирын бороо тэргэл сар гарсан үед бүдэг харагддаг тул ийм үед л хамгийн тод үзэгддэг юм байна. Тэнгэрт одод нэгэн зэрэг хоёр, гурваараа заримдаа хэдхэн секундын дотор хэд, хэдээрээ харвах нь сонин бас үзэсгэлэнтэй харагдаж байлаа. Харин энэ өдөр тэргэл сартай шөнө байсан учир төд удалгүй сарны туяанд од харвах нь цөөрөв. Гэхдээ цэлмэг

тэнгэрт гэрэл цацруулан мэлтийх сар, түүнийг очир эрдэнийн шигтгээ мэт чимэх оддыг одон оронгийн дурангаар сонжиход нэн сонирхолтой байсан.

Солирын бороо энэ хугацаанд манай оронд илүү тод харагддаг. Хотоос гараад цөөхөн хэдэн км туулахад л байгалийн энэ үзэгдлийг харах боломжтой.

Ялангуяа, гэрэл зурагчид, одон орон сонирхогчдын хувьд алдаж болохгүй боломж юм. Тиймээс байгалийн үзэсгэлэнт мөчийг үзэхээр гаднынхан Монголд цөөнгүй иржээ. Мөн Персейдийн ордын солирын урсгалыг харах хоёр ч аялал зохиогдсон юм. Аяллын үеэр гараг, эрхэсийг одон оронгийн дурангаар харж,

мэргэжлийн хүнээс сонирхсон бүхнээ асууж болно. Энэхүү аялал Одон орон, геофизикийн хүрээлэн гийн Астропаркт очиж гараг, эр хэ сийн талаарх үзүүлэнтэй та нилц санаар эхэлдэг юм байна. Аяллыг өнгөрсөн жил ч зохион байгуулсан бөгөөд жил ирэх тусам сонирхон аялагчдын тоо нэмэгдэж байгаа аж.

Байгалийн энэ ховор, содон үзэгдэл Монголд хамгийн тод харагддагийг сайтар сурталчилж чадвал аялал жуулчлалын бас нэгэн сонирхолтой жим болох боломжтой. Одон орон, геофи-зи кийн хүрээлэнгийн ажилтан Б.Алтан-Очир “Гараг, эрхэсийг сонирхон судал даг хүмүүс эх оронч, байгаль дэлхийгээ

хайрладаг сэтгэхүйтэй болдог. Солирын бороо хүмүү сийн со-нирх лыг татдаг учраас үүгээр дамжуулан байгаль, орчинд ан хаарлыг нь хандуулах боломжтой. Манай орны хувьд цэлмэг тэн гэртэй, гэрлийн бохирдол багатай тул одон орон судлалын таатай орчин болдог” гэсэн юм.

Аялал жуулчлалын шинэ жим

Зуны адаг сарын шинийн 19-ний сарыг “DOB 8” дурангаар 200 дахин татаж харсан нь. Солирын бороо үзэх аялал 35 мянган төгрөг бөгөөд нэг удаагийн аялал нь 50 хүний бүрэлдэхүүнтэй.

Солирын урсгал өдрийн цагаар агаар мандалд орж ирдэг ч нарны хурц гэрэлд огт харагддаггүй.

Билгийн тооллоор сарын эхэн буюу сүүлээр дэлхийгээс сар бүдэг харагддаг учраас оддын “үер”-ийг илүү удаан харах боломжтой. Солирууд 58 км секундын хурдтай дэлхийн агаар мандлаар дайран өнгөрдөг.

Тэнгэрийн заадас буюу сүүн зам.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Б.Баярмаа@bayarmaa.boZGM