5/3/19

1

YA R A B A K I M I

v e

YA R A D E Ğ E R L E N D İ RM E

S İ S T E M İ

• Prof.Dr.AfifeAylaKabalak

YaraSınıflaması

Yaralar;• DeriBütünlüğüne,• MikroorganizmalarlaBulaşmaDurumuna,• DokuKaybıBulunupBulunmamasınave• Kırmızı- Sarı- SiyahSiteminegöresınıflanmaktadır.

DeriBütünlüğüneGöreYaraSınıflaması

AçıkYaralar1. Abrazyon2. İnsizyon3. Laserasyon4. Avülsiyon5. DeliciyaralarKapalıYaralar1. Kontüzyon2. Hematom3. Burkulma

DeriBütünlüğüneGöreYaraSınıflamasıAçıkYaralar1

Derivemukoz membranın bütünlüğübozulmuştur.

üAbrazyon(sıyrık):Derininsertbiryeresürtünmesisonucuepidermisinvedermisinbirbölümününkaybıdır.

ü İnsizyon (Kesilme):Çokkeskinaletlerle

cerrahininamacınauygunolarakoluşturulan

yaralardır.Yaratemiz,kenarlarıdüzgündür.

üLaserasyon :Kazasonucuyadabilinçliolarak

oluşturulankesikyaralardır.Yarakenarları

düzgünyadaparçalıolabilir.

üAvülsiyon :Derininbirparçasıyaiyice

kopmuşyadaküçükbiryerindenbağlı

kalmıştır.

üDeliciYaralar:Derindokulardakeskinya

dasivriuçlubirobjeileoluşturulan

yaralardır.

5/3/19

2

DeriBütünlüğüneGöreYaraSınıflamasıKapalıYaralar

Deribütünlüğününbozulmadığı,ancakderiyadamukoz membranın altındakiyumuşakdokudayıkımmeydanagelenyaralardır.

üKontüzyon (Ezilme):Künt birtravmasonucugörülenyaralanmaşeklidir.

üHematom:Mekanikbirzorlanmasonucukanındamardışınaçıkarakyumuşakdokulararasınabirikmesiileoluşur.

üBurkulma:Eklemligamentinde vekapsülündeoluşanzedelenmedir.

9

KapalıYaralar

Hematom

Burkulma

DİLAY HACIDURSUNOĞLU- FSMEAH

MikroorganizmalarlaBulaşmaDurumunaGöreYaraSınıflaması

TemizYaralar

Temiz– Kontamine Yaralar

Kontamine Yaralar

Kirli– Enfekte Yaralar

DokuKaybıBulunupBulunmamasınaGöreYaraSınıflaması

DokuKaybıOlmayanYaralar:Cerrahiinsizyonlu veprimer olarakkapatılmışyaralardadokukaybıyokturveiyileşmenormalsüreciizler.

DokuKaybıOlanYaralar:Yanıkyaraları,ülserlerdokukaybıolanyaralardandır.Butiptekiyaralardaiyileşmesekonder olarakgerçekleşir.

Kırmızı- Sarı- SiyahSitemineGöreYaraSınıflaması

• KırmızıYaralar

• SarıYaralar

• SiyahYaralar

5/3/19

3

• KırmızıYaralar

İnflamasyon,proliferasyon vematurasyon

süreçlerindenbirindeolantemizyaralardır.

Kırmızıyarabakımınınamacı;yarayıtemiz

tutmak,mekaniktravmadankorumakvenemli

biriyileşmeortamısağlamaktır.

• SarıYaralar

İnfekte veyafibrinöz yarakabuğuiçeren,

iyileşmeyehazırolmayanyaralardır.Sarıyara

bakımınınamacı;eksudayı,iltihabıyadafibrinöz

yarakabuğunuortadankaldırmak,bakteriyel

kontaminasyon derecesiniazaltmaktır.

• SiyahYaralar

Nekrotikdokuiçerenveiyileşmeyehazır

olmayanyaralardır.Siyahyarabakımınınamacı;

bölgedennekrotikdokuyuuzaklaştırmaktır.

YARAİYİLEŞMETİPLERİ

Primer Yaraİyileşmesi

Sekonder Yaraİyileşmesi

TersiyerYaraİyileşmesi

Primer Yaraİyileşmesi

• Cerrahiinsizyonlarda olduğugibiyarakenarları

birbirineçokyakınsavedokukaybıyoksa

minimumgranülasyon dokusuylagörülen

iyileşmetipidir.

Sekonder Yaraİyileşmesi

• Yarakenarlarıkarşılıklıgetirilemeyen,doku

kaybınınçokfazlaolduğuyaralardagörülen

iyileşmetipidir.Sekonder iyileşmedegenellikle

skar dokusukalır.

5/3/19

4

TersiyerYaraİyileşmesi

• Enfekte yaralardagörüleniyileşmetipidir.

Enfeksiyonriskiyüksekyaralarbaşlangıçta

açıkbırakılır,enfeksiyongeçtiktensonra,yara

kenarlarıeksizeedilirvekarşılıklıgetirilip

dikilerekbirleşmesağlanır.

YARAİYİLEŞMEDÖNEMLERİ

• İnflamasyon

• Proliferasyon

• Remodeling

• Keskinsınırlaryok!!!

İnflamasyon

• İnflamatuar dönemin1-2.günleriepitel hücreler

zedelenmişepidermis boyuncabüyürveçoğalırlar.

• Üçüncügüngranülasyon dokusuşekillenir.

• Beşincigünyaraboşluğutamamengranülasyon

dokusuiledolar,kollajen lifleryarakenarında

köprüoluşturur.

• Epidermis yaralanmaöncesikalınlığınaulaşır.

Proliferasyon

• Yaralanmadanyaklaşık3günsonrabaşlarve21.

günekadardevameder.

• Busüredeepitel hücrehareketleriileyara

tümüylekapanır.

• Yaradakollajen sentezivekapiller büyüme

nedeniylekırmızıveüzeripürtüklübir

granülasyon dokusuoluşur.

Remodelling (olgunlaşma)

• Yaralanmadan21günsonrabaşlarveyaranın

genişliğivederinliğinebağlıolarakyaşamboyu

sürebilir.

• Budönemdefibroblastlar vedamarlanmaazalır.

• Optimumiyileşmeninsağlandığıdurumlardabile

yaraeskikuvvetinin%80’indendahafazlasına

ulaşamaz.24

Yara

Hemoztazis

Vazokonstrüksiyon

Trombosit göçü

Koagülasyon

Fibrinpıhtıoluşumu

İnflamasyonVazodilatasyon

İmmüncevabınuyarılmasıEndotelhücrebüyümesininuyarılması

Proliferasyon

Epitelizasyon

Kollajen oluşumu

Yenidamaroluşumu

Yenidenşekillenme

5/3/19

5

5/3/19

6

Hipertrofik skar Nedbe

YARABAKIMI

Yarabakımında;

• Basıncınkaldırılması,

• Oksijenlenmeninvekanlanmanınsağlanması,

• İnfeksiyonun tedaviedilmesi,

• Alerjiyaratmayacakyardımcımalzeme

kullanılmasıtemelprensiplerdir.

İnflamasyon dönemindebakım• Kanamakontrolü

• Hipovolemi kontrolü

• Oksijenbasıncınınoptimumdüzeyde

tutulması

• Karıniçibasıncınınkontrolaltındatutulması

• Pansuman

Pansuman

• Yarayüzeyindenistenmeyendebrisin

kaldırılmasıileiyileşmeyihızlandırır,canlı

dokularıkorurveyaratümüyle

kapanıncayakadarvücutileçevre

arasındageçicibariyeroluşturur.

• Yaradaazdaolsaserbestdrenaj

olduğundayadadışkıveidrargibiyarayı

dışkontaminasyondan korumak

gerektiğinde,hidrofobik pansuman

seçilmesiuygunolur.

• Hidrofilik materyalleriseyara

yüzeyindekiaşırıdrenajıçeker.

5/3/19

7

• Pansumanmateryali;

• Canlıhücrelerinyaşamasınayardımcı

olmalıdır.

• Dokukuruluğunuönlemelidir.

Profilasyon DönemindeBakım

• Yaraenfeksiyonveyaraaçılmasıyönündengözlemlenir.

• Cerrahigirişimsonrasındaki4- 8.günlerarasındaortayaçıkanateş,yarabölgesindeağrı,kızarıklık,ödemyaraenfeksiyonununbelirtisidir.

• Kollojen oluşumununbaşladığı4-5.günlerdeyaranınherikitarfında 1cmgenişliğindebirsertlikoluşur.Busertlikiyileşmebelirtisidir.

Remodelling dönemindebakım

• İnsizyonel herni,sinüs,fistülgibisorunlara

ilişkinbelirtivebulgularizlenir.

• Primer Kapama

–Normaldeilk6saatteyarafibrintıkacıileizole

edilmişolur

– 6saattensonraartıkörtüyegereksinimyoktur

• Sekonder İyileşme

– Özelliklegranülasyon dokusutümyaradaoluşana

kadardikkatedilmeli

– Açıkbırakılıpsıkpansumanlar

– Kapalıtutulupseyrekpansumanlar

– Tamamenkapatılıpçokseyrekpansumanlar

– Kabuğukaldırma!(İnfeksiyon yoksa)

– SerumfizyolojikvesudışındaASLABİRŞEY

SÜRÜLMEZ

5/3/19

8

• Yaradabulunanyabancıcisimler,infeksiyon

içingerekenbakterisayısıeşikdeğerini

yüzlercekatazaltırlar

• Nekrotikdokuyabancıcisimdir

• Antiseptikler,etkinkonsantrasyonlarda,

değişikderecelerdedokuölümüneyolaçarlar

• è Antiseptiklerinfeksiyon riskiniartırırlar

• Antibiyotikler

– İnvaziv infeksiyon yoksasistemikantibiyotiğin

yeriyok

– Yanıkdışındakiyaralardalokalantibiyotiğinyeri

yok

– Yanıktagümüşsülfadiazin

• Kollajenazlar

– Debridman içinkullanılırlar

– Proliferasyon fazındazararlıdırlar

• BüyümeFaktörleri(Growth Factors)

– PDGF

– TGF-β

– FGF’ler

– Kombinasyonlar??

– Çokazşeybiliyoruz

Antiseptiksolüsyonlar

• Pekçokantiseptiksolüsyongeliştirilmiştir.

• Lizol,tentürdiyot,Mersol,Rivanol kullanımı

terkedilmiştir.

• Antiseptiksolüsyonlarınmikropveinsanhücresini

ayırdetmeksizin zararverdiğikanıtlanmıştır.

• İnsanhücresinindahakolayzarargördüğügösterilmiştir.

• Özellikleaçıkveenfekte yarayaantiseptiksolüsyon

kullanımınınbilimselbirdayanağıyoktur.

• Basitrasin veMupirosin merhemin

epitelizasyonu olumluyönde

• Furasin vesteroidli pomadların epitelizasyonu

olumsuzyöndeetkilediğigörülmüş.

YARAİYİLEŞMESİNDEGÖRÜLENKOMPLİKASYONLAR

• Kanama

• Enfeksiyon

• Ayrılma/Yaraaçılması

• Eviserasyon:Yaranınaçılarakviseral organların

dışarıdangörülmesidurumudur

• Fistül:İkiorganyadaorganilevücudundış

bölümüarasındaanormalbirpasajınoluşmasıdır.

5/3/19

9

YARABAKIMINDAGÜNCELYAKLAŞIMLAR

Hiperbarik OksijenTedavisi(HBO)

Maggot Tedavisi

BallaTedavi

%100oksijenin1atmosferdenfazlabirbasınç

altındaaralıklıolaraksolunmasıbuişlemin

temelinioluşturmaktadır.

Amaçyarabölgesindekidokularaulaşanoksijen

miktarınıarttırmaktır.

Maggot tedavisi

• Maggot tedavisi(MT)Lucilia (Phanecia)

sericata sineğininsterilhalegetirilmiş

larvalarınınkronikyaratedavisinde

kullanılmasıdır.

5/3/19

10

• Debridman:Maggotlar ölüdokular,hücre

döküntülerivenekrotikyaranıneksudası ile

beslenirler.

• Larvalarınmidesindensalgılanantripsin,

kemotripsin gibienzimlerinnekrotikdokuları

eritmesiilelarvalartarafındansindirim

sağlanır.

Dezenfeksiyon:Maggotların salgıladıkları

amonyaksayesindedezenfeksiyonsağlanır.

Larvalarınmidesindeyaşayanproteus

mirabilis bakterileritarafındanüretilen

antibakteriyel maddelermikroorganizmaları

öldürücüözelliğesahiptir.

• Granülasyonun başlatılması:Maggotların ve

salgılarınınsüreklihareketlericanlıdokuları

mekanikolarakuyararakgranülasyon

dokusununşekillenmesineyardımcıolur.

OzonTedavisi

• Ozon, lokal doku oksijenasyonunu

sağlaması ve antibakteriel etki

göstermesiyle iskemik ve enfeksiyöz

artçıları engellemektedir.

Debridman öncesi(dirsek) Ozontedavisinin12.günü

5/3/19

11

Ozontedavisinin24.günü Topikal ozonuygulamayöntemleri

• Direkt ozon gazı uygulaması (torba, kabin)

• Ozonlu su

• Ozonlu yağ (Ozonid)

• Negatif basınçla ozon gazı uygulaması

BallaTedavi

• Osmotik etki; bal%74fruktoz veglukoz karışımı

şekerledoyurulmuştur.

• Yüksekmiktardasuiçeriğinesahipbirbaldabazı

mayalaryaşayabilmesinerağmen,olgunlaşmış

balındüşükolansuaktivitesiherhangibirbakteri

türününgelişiminidesteklemedeyetersizkalır.

• Asidite; baltipikolarakasidikyapıdadır(pH:

3.2- 4.5).Sulandırılmamışbaldakiasidite

önemlibirantibakteriyel faktördür.

• Hidrojenperoksit; baldakienönemli

antibakteriyel aktivitenin,baldaenzimatik

reaksiyonsonucuortayaçıkanhidrojen

peroksite bağlıolduğubelirlenmiştir.

Balınsuaktivitesidüşükolmasınarağmen

optimumiyileşmekoşullarıiçinnemlibirortam

oluşturmaktadır.

• Balınozmotik etkisisıvıyıyaradokusununiçinden

çektiğiiçindokularındehidratasyonuna neden

olmaz.Buşekilde,pansumanaltındasulandırılmış

balfilmioluşur,budapansumanınyarayatağına

yapışmasınıönlemişolur.

5/3/19

12

BASINÇÜLSERLERİ:ÖNLEMEVETEDAVİ

• Basıncınyolaçtığıdokubütünlüğündekibozulmayı

tanımlamakiçinyıllarcapekçokkavramkullanılmıştır.

• Yatakyarası(bedsore),

• Dekübüt ülseri(decubitus ulcer),

• Dekübit (decubiti),

• Basınçyarası(pressure sore)ve

• Basınçülserleri(pressure ulcers)kullanılan

kavramlardanbazılarıdır.

• Basınçülseri:Basınç,friksiyon,yırtılmavediğer

faktörlerinetkisiylederivederialtındaki

dokulardameydanagelenlokalizedoku

zedelenmesidir(AvrupaBasınçÜlserleriTavsiye

Paneli–EPUAP- 1998).

• Derivekasüzerinesüreklibasınç

uygulanmasına,iskemiye bağlıolarakgelişen

yaralanmadır.

• Basınçülserihastanınfizikselsağlığını

etkileyerekyaşamınıtehditetmekte,

• bağımsızlığınıkaybetmesineve

• sosyalizolasyongibipsikolojikproblemler

yaşamasınanedenolmaktadır.

• Ayrıcahastaağrıçekmekte,

• yarabakımı,debritman,greft gibiişlemler

nedeniylehastanedeuzunsüreyatmaktave

• budurumdahastavehastaneiçinekstramaliyet

oluşturmaktadır.

• SürtünmeveyırtılmaDokununbiryüzeyüzerinde(yatakveyatekerleklisandalye)hareketetmesisonucuortayaçıkansürtünmetekbaşınasadeceepidermis vedermisin üsttabakasındazedelenmeyeyolaçar.

5/3/19

13

• Sürtünmeyerçekimininetkisiilebirleştiğinde

birmakaslamaetkisiyaratarakderindokularda

yırtılmalaranedenolur,dokuperfüzyonu

bozulurvedokuhasarıgelişir.Deriserbest

olarakhareketetmediğiiçinyırtılmanınasıl

etkisikemikçıkıntılarınınüzerindekiderin

dokulardagörülür.

Basınç noktaları

(Sırt üstü pozisyonda) (YanyatışPozisyonunda)

(Yüzükoyunpozisyonda)(Oturmapozisyonunda)

Ayağın plantar kısmı

Kürek kemiği

Sakrum & koksiksIskial çıkıntı 24%

Topuk

Diz

5/3/19

14

Yaş• Yaşınilerlemesiile,deriperfüzyonu vederiturgorundabozulma,

• Kollajen rejenerasyonu,• Serumalbumin düzeyiveimmün cevaptaazalma,• Yağdokusununazalmasınabağlızayıflık,• Dokuelastikiyetikaybı,• Epidermis vedermis arasındakibağlantınınzayıflaması,

• Mental durumunbozulmasıyaşlılardabasınçülserleriningelişmesinderoloynayanfaktörlerdir.

Nem

• Nemepidermisindışsalgüçlerekarşıdirencini

etkilemektedir.

• Uzunsürenememaruzkalanepidermis

tabakasındaönceyumuşamadahasonraise

dokubütünlüğündebozulmagelişir.

• İdrarvedışkısınıtutamayanyadaaşırıterleyen

kişilerdebasınçülserlerigelişmeriskiyüksektir.

Beslenme

• Beslenmeyetersizliğininbasınçülserlerinin

gelişmesineve

• Dokuiyileşmesindegecikmeyeneden

olmaktadır.

• Protein-kalorimalnütrüsyonu ilebasınç

ülserlerigelişmesiarasındagüçlübirilişki

vardır.

Hastalıklar

• Hareketkısıtlılığınayolaçan,dokularakanve

oksijentaşınmasınıetkileyenhastalıklarbasınç

ülserleriningelişmesinderoloynamaktadır.

• Örneğinyatağayadatekerleklisandalyeye

bağımlıolanfelçlihastalarda,kalçakırığıgelişen

hastalardabasınçülserlerigelişmeriski

yüksektir.

Psikolojikfaktörler

• Stresdurumundakortizonsalınımı artar,

• Kortizonkollajen senteziniazaltır,

• Kollajen sentezininazalmasıilebasınçülserleri

gelişimiarasındabirilişkibulunmaktadır.

Diğerfaktörler• Sigaraiçme,

• Kanglikozdüzeyininyükselmesi,

• Hastalığınciddiyeti,

• Kurucilt,

• Vücutısısınınyükselmesi,

• Kanvizkositesinin artması,

• Kanbasıncınınazalmasıbasınçülserlerinin

gelişmesinderoloynayandiğerfaktörlerdir.

5/3/19

15

BasınçÜlserininÖnlemesiİçin;• Ciltbakımı(nem,inkontinans),• Sürtünmeveezilme,• Basıncınazaltılması,• Beslenme,• Ağrıkontrolü,• Riskinveyaranındeğerlendirmesi,• Etkinbirtedaviplanı,• Hastaveyakınlarınıneğitimi,• Multidisipliner biryaklaşımınbenimsenmesi,• Vekayıttutmaönemlidir.

Riskölçekleri

• NortonÖlçeği,Gosnell Ölçeği,Braden Ölçeği,

Knoll ÖlçeğiveWaterlow Ölçeği.

Braden Ölçeği’ninaltıaltkategorisi

• Duyusalalgılama,nem,aktivite,mobilite,

beslenme,sürtünmeveyırtılma.

• Sürtünmeveyırtılmahariç(1-3puan)herbir

değişken1-4arasındapuanlanmaktadır.Braden

Ölçeği’ndetoplampuan6-23arasında

değişmektedir.

• Toplampuanındüşükolmasıbasınçülserigelişme

riskininyüksekolduğunugöstermektedir.

Kişirisksınırındaise(15-18puan):• Sıkpozisyondeğiştirme,• Kişininmümkünolduğuncahareketliolmasınısağlayacakdüzenlemeleryapma,

• Topuklarıkoruma,

• Hastayatağayadatekerleklisandalyeyebağımlı

isebasıncıazaltıcı(pressure reducing)yatakve

minderlerkullanma,

• Nem,friksiyonveyırtılmayıkontroletme,

• Beslenmeyidüzenleme.

• Hastadabuölçekiledeğerlendirilmeyenrisk

faktörlerivarsabunlarıkontrolaltındatutmaya

yönelikönlemlerialma.

Pozisyondeğiştirme

• Hastayatağabağımlıiseenazikisaattebir,

tekerleklisandalyeyebağımlıisesaatbaşıpozisyon

değiştirilmelidir.

• Hastayayanyatışpozisyonuverilirkendikdeğil30°

yanyatışpozisyonuverilmelidir.Dikyanyatış

pozisyonundatorokanterler üzerinebasınç

bineceğindenbasınçülserigelişmeriskiyüksektir.

5/3/19

16

• Dizlerinveayakbileklerininbirbirine

sürtünmesiniönlemekiçinbacakaralarıyastık

yadaköpükkenarlıklarladesteklenmelidir.

• Topuklarınyatağatemasetmesiniönlemek

içinaltbacağınarkaaltkısmına(dizaltından

ayakbileğinekadar)yastıkkonulmalıdır.

Nemikontroletme

• Basınçülserlerininyaygınolduğuvücutbölgeleri,

topuklar,sakrum,iskiya tüberositler,trokanter

günlükolarakkontroledilmelidir.

• Nemikontrolaltındatutmakiçinnemeyolaçan

nedenlerbelirlenir(terleme,yaradrenajı,banyo

sonrasııslakkalmavefekal yadaüriner

inkontinans).

• İdraryadagaitanınciltletemasınıönlemekiçin

bariyerkremvepolimerik ciltkoruyucuları

kullanılabilir.

• Ayrıcaemicipedler,kondomkateter,fekal yada

üriner kolektörlerkullanılarakinkontinansı olan

hastanıncildikorunabilir.

Beslenmeyidüzenleme

• Diyetisyenileişbirliğiyapılarakriskaltındaolan

hastalarınprotenin vekalorimiktarları

arttırılmalıdır.

• BuhastalaraA,CveEvitaminigibikollajen

senteziniarttıran,epitelizasyonu sağlayanve

immün sistemigüçlendirenvitaminler

verilmelidir.

Friksiyonveyırtılmayıkontroletme

• Sürtünmeveyırtılmayıönlemekiçinhastanınyatağının

başucu30º’dendahafazlayükseltilmemeli,

• Hastayatakiçindehareketederken(oturma,yandönme

vb.)trapezkullanmalı,

• Yatağınayakucunadoğrukaymışolanbirhastayıyatağın

başucunadoğruçekerkenmutlakaçarşafkullanılmalı,

• Çokyaygınbirşekildeyapıldığıgibihastaikikişitarafından

koltukaltlarındantutularakyukarıdoğruçekilmemelidir.

• Ortaderecederisk(13-14puan): Buuygulamalaraekolarak

hastayaköpükkenarlıklarladesteklenmiş30ºyanyatış

pozisyonuverilir.

• Yüksekrisk(10-12puan): Bu uygulamalaraekolarakpoziyon

dahasıkdeğiştirilmelive15-20dakikadabirhafifkıpırdamak

gibiküçükvücuthareketlerigerçekleştirilmelidir.

• Çokyüksekrisk(9puanvealtı): Yüksekriskgrubuhastalar

içinyapılanuygulamalaraekolarakeğerhastanınağrısıvarsa

vehastahareketettiğindeağrısıartıyorsabasıncırahatlatıcı

(pressure –relieving)yatakyadaminderlerkullanılmalıdır.

5/3/19

17

• Etkilenendokutabakalarıdikkatealınarakdört

evreşeklindesınıflamıştır.

• Bunagörehastayaverilecekbakımherbir

evreyegöredeğişiklikgöstermektedir.

Tedavi:I.Evre• Buevredederide

basmakla

kaybolmayan

kızarıklıkvardır,

• Deribütünlüğü

bozulmamıştır.

• Kızarıklıkbasınç

kalktıktansonra30

dakikadanfazlakalır.

• Buevreuyarıolarakalgılanmalıdır.

• Genelliklekendiliğindeniyileşir.

• Gerekliönlemleralınmalı(Pozisyon,hijyen,

friksiyonyadashear önlemeli).

Tedavi:II.Evre• Epidermis ve/veya

dermisin üsttabakasınıetkileyecekşekildekısmiderinliktedoku

kaybıvardır.

• Klinikolarakderidesıyrılma,sutoplanmasıveyaderinolmayançukur

şeklindegözlenir.

5/3/19

18

• Tedavideilkadımyaranındikkatlice

değerlendirilmesidir.

• Çünküyüzeyselgibigörünenbirbasınçülseri

derindokulardaIII.evreolabilir.

• Nedenlerortadankaldırılır,

• Yaraenfeksiyondankorunmalıdır,

• Kendiliğindenyadapansumanlaiyileşir.

Tedavi:III.Evre• Epidermisten başlayıpüst

fasyaya kadaruzanantümdokularıiçerentamderinliktedokukaybıyadanekrozvardır.

• Kemik,tendon veeklemlerekadaruzanmaz.

• Basınçülseriderinçukurşeklindedir.

• Yarayatağıgenellikleağrısızdır.

• Tedavideyaradikkatlicedeğerlendirilir,

• Nekrotikdokudepride edilir,

• Enfeksiyonönlenir(pansuman,antibiyotik),

• Hastanınproteinveenerjidenzengin

beslenmesisağlanır.

• Buevredekibiryaranınkendiliğinden

kapanmasıaylarcasüreceğiiçingenellikle

cerrahimüdahaleyapılır.

• III.evredeolduğugibitam

derinliktedokukaybıvardır.

• Dokukaybıvenekrozfasyanın

altına,kemikdokuya,tendon

veeklemkapsülügibi

destekleyiciyapılarakadarilerlemiştir.

• TedavisiIII.Evredekiyara

gibidir,ancakkemikdokusu

etkilendiğiiçingenellikle

debritman radikaldir.

Tedavi:IV.Evre

TünelleşmişEvre IVbasınçülseri