yÖnlendİrİlebİlİr yatay sondaj İle nehİr geÇİŞİ (yys) · trans anatolian natural gas...
TRANSCRIPT
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YÖNLENDİRİLEBİLİR YATAY SONDAJ İLE NEHİR GEÇİŞİ (YYS)Horizontal Directional Drilling (HDD)
DEK – TANAP AKADEMI FAZ-2Gökhan DEVRAN l Kıdemli Yapım Müdürü (LOT 3 & 4 Boru Hattı)
23 Eylül 20191
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
İçerik :
• Kazısız Geçiş Methodları
• Yönlendirilebilir yatay sondaj (YYS) nedir ve neden
tercih edilir ?
• YYS Jeoteknik Araştırmalar
• YYS Proje Planlaması
• YYS Mühendislik - Dizayn ve Hesaplamalar
• YYS İnşaat Aşamaları
• YYS Kontrol ve Onay Aşamaları
• YYS Animasyon ve Video
2
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Yatay Sondaj Yöntemleri-Kazısız Geçiş Metodları
• Auger Boring (Burgu Yöntemi ile Yatay Sondaj)
• MicroTunelling (Mikrotünel ile Yatay Sondaj)
• Horizontal Directional Drilling (Yönlendirilebilir Yatay Sondaj)
3
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Kazısız Geçiş Metodları l Auger Boring (Burgulu delme):
• Mikrotünel ve yönlendirilebilir yatay
sondaja göre işletme maliyetleri daha
düşüktür.
• Delik açma sırasında herhangi bir sondaj
çamuru (bentonit) kullanılmaz.
• 150 metreye kadar kısa ve doğrusal
mesafeler için kullanılabilir.
(Yönlendirilemez)
• Başlangıçta yapılacak hizalama hatası,
tasarım güzergahında büyük sapmalara
neden olabilir.
• Sert zemin koşullarında, delik hizalama için
daha az esnekliğe sahiptir. Daha etkili
sondaj için zemin iyileştirme teknikleri
kullanılması gerekebilir.
4
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Kazısız Geçiş Metodları l MicroTunelling (Mikrotünel):
• Şehir içlerinde yoğun yer altı şebeke ve hatların olduğu ve kısıtlı inşaat
alanının olduğu yerlerde zararsız geçiş imkanı sağlar.
• Burgulu geçiş yöntemine göre, insan girmesinin tehlikeli olduğu derinlerde
insansız olarak çalışma imkanı verir.
• Yönlendirilebilir yatay
sondajın uygulanamadığı
durumlarda önem kazanır.
(düşük kot farkları ve büyük
çap vs. gibi)
• Yönlendirilebilir yatay
sondaja göre daha kısıtlı
yönlendirme imkanı
olduğundan, daha derin yay
geçişlerinde kullanılmaz.
5
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Açık kazı yapmadan boru veya kabloların toprak altına döşenme işlemidir.
Yer altında öngörülen bir yay profilinde delme, genişletme ve çekme
işlemlerinden oluşur. Her aşamasında dışarıdan takip edilebilme özelliği
sayesinde yer altında bulunan mevcut yapılara ve şebekelere zarar
verilmeden istenilen noktadan girip, istenilen noktadan çıkılmasını sağlayan
kazısız bir yapım tekniğidir.
• Ekolojik yaşam alanlarını korumak ve derin kazı risklerinden kaçmak
amacıyla, özel nehir geçişlerinde yüzey kazısı yapılmadan boru hattını daha
etkili ve güvenli açılmasını sağlayan kazısız bir teknolojidir.
• Arazinin coğrafi özelliklerine ve diğer faktörlere bağlı olarak genelde geniş
nehirler/kanal ve açık kazı yönteminin çok zor veya mümkün olmadığı
yerlerde tercih edilir. YYS işlemi sırasında, sondaj giriş ve çıkış bölgelerinde
arazi bozulsa da, arazi sondaj öncesi durumuna getirilir.
Kazısız Geçiş Metodları III Yönlendirilebilir Yatay Sondaj
6
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Yönlendirilebilir Yatay Sondaj :
7
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Kazısız Geçiş Metodları l Yönlendirilebilir yatay sondaj :
• Mevcut şebeke ve hatlara (su, kanalizasyon, telekom, elektrik, doğalgaz
vb.) sistemin “Yönlendirilebilme” özelliği sayesinde zarar verilmez.
• Açık kazı yapılmadığı için yatay delgiyle boru döşeme işlemi sırasında
gündelik hayat etkilenmez.
• Üst yapıdaki mevcut birimler (bina, ağaç, duvar, kaldırım, asfalt ve beton
yollar vb.) hiçbir şekilde zarar görmez.
• Projelerin düşük maliyette ve hızla gerçekleşmesi sağlanmış olur.
• Birden fazla boru ve kablonun aynı anda çekilebilmesi sayesinde altyapı da
düzenli birliktelik oluşturulur.
• Kullanılan sondaj çamuru ve polimerler sayesinde kılıf boru ihtiyacı
ortadan kalkar.
• Hem kılıf borunun hem de kılıf boru için yapılacak katodik koruma sistemi
maliyeti ortadan kalkacağı için proje maliyetleri düşer.
• Kullanılan çevre dostu kimyasallar doğaya hiçbir şekilde zarar vermez.
• Nehir, göl altı ve deniz boru hatları kara yaklaşımlarında uygulanabilir.8
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Alçak- Yüksek Gerilim hatları
• Doğal gaz ve petrol hatları
• Pis su / yağmur / içme suyu hatları
• İletişim hatları
• Nehir ve göl geçişleri
• Kara ve demir yolu geçişleri
• Havaalanı pist altı geçişleri
• Offshore boru hatları kara yaklaşımlarında
• Bina, fabrika, şantiye altı geçişleri
• Park ve bahçe altı geçişleri
• Kaldırım altı şebekeleri kablo döşeme çalışmaları
YYS Uygulama alanları:
9
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Fizibilite Değerlendirme ve Güzergah Belirleme:
• YYS projesinin fizibilitesini değerlendirmek için projenin bulunduğu yerin
topoğrafya ve jeoloji ile ilgili bilgiler çok kritiktir. Aşağıdaki araştırmalar
sorunsuz bir YYS projesinin planlanması ve yürütülmesi için gereklidir.
Topoğrafya
Yerleşim planı, üstten görünüm, nehir derinliği vs.
Jeoloji – Toprak Araştırması
Sondaj kuyusu verilerinin incelenmesi, Penetrasyon (Sızma) Testi, Jeofiziksel
araştırmalar, Laboratuvar analizleri
Tüm bu verilerin değerlendirilerek hazırlanacak jeoteknik raporlar
Çeşitli yapılar ve İklim koşulları
İklim ve hidrografik verilerinin incelenmesi, yer altı suyu, yer altı kablolama, 3.parti
boru hatları, iletisim hatları, yer altı mağara
10
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• YYS proje planlamasının en temel elemanı, sondajın giriş ve çıkış
noktaları ile bu noktalardaki diğer parametrelerin belirlenmesidir.
YYS’nin giriş ve çıkış açıları
Büküm noktaları ve teğet uzunlukları
Eğrilik yarıçapı
Boru derinliği
Delik çapı
YYS – Proje Planlaması
11
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Sahada uygulanacak detayları gösteren çizimler bu aşamada tamamlanır.
YYS - Plan profil görünümü
Saha yerleşim planı (Teçhizat ve Boru tarafı)
Overbend ve boru dizgi alanı (kayar düzenek)
Ankraj (Deadman) planı
YYS – Proje Planlaması
• YYS teknolojisini kullanan bir boru hattı döşenirken, tasarım ve
hesaplamalar için aşağıdaki iki husus göz önünde bulundurulur.
Geri çekme (Pullback) operasyonu sırasında boru üzerinde gerçekleşen
gerilmeler, boru özellikleri çerçevesinde izin verilen maks. gerilme sınırları
içerisinde kalıyor mu ?
Teçhizat tarafındaki çekme ekipmanı çekme operasyonu için yeterli çekme
kuvveti sağlayabilir mi ?
12
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS Plan Profili:
13
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Teçhizat tarafı çalışma alanı:
14
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Boru tarafı çalışma alanı:
15
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• İş takviminin hazırlanması, beklenmeyen zemin koşulları ile karşılaşılması
halinde muhtemel gecikmeyi önceden görmek ve tedbir almak için
önemlidir. İş takvimi aşağıdaki etkileri kapsayacak şekilde oluşturulur.
İşlerin mümkün olan en erken başlangıcı
İşlerin izin verilen en son tamamlanma tarihi
YYS – Proje Planlaması
• Kapsamlı bir inşaata hazırlık ve yapım aşamalarını içerecek detaylı bir
iş takvimi hazırlanır.
Saha kurulum aşaması
Pilot Delme İşlemi
Delik genişletme ve temizlik işlemleri
Boru geri çekme işlemi
Demobilizasyon ve sahayı eski haline getirme işlemler
16
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Saha Organizasyonu ve İş takvimi:
Görev Personel Sayısı
Proje Müdürü 1
Saha Müdürü / Mühendisi 1
Sondaj Uzmanı 1
Çamur Mühendisi 2
Teçhizat Uzmanı 3
HIAB Operatörü 1
Topograf 1
Mekaniker 1
Boru Dizgicisi Gerektiği kadar
Kamyon Şoförü Gerektiği kadar
Tesis Operatörü Gerektiği kadar
56” x 500 metre HDD iş takvimi
İş takvimini etkileyen en önemli
faktör zemin yapısıdır. Zemin
sertleştikçe kademeli delgi sefer
sayısı artacak ve süreç uzayacaktır.
ID Aktivite
Zaman Çizelgesi:
Püskürtülebilir
Kumlu Toprak
Zemin (gün)
Katı Killi
Zemin
(gün)
Ekipmanların
Sahaya Gelişi0 0
Mob Sahanın kurulumu 4 4
Pi 12 ¼” Kılavuz Delgi 2 3
26R 26” Rayba Fazı N/A 3
W Temizleme Süreci N/A 1
40R 40” Rayba Fazı 2 3
W Temizleme Süreci 1 1
50R 50” Rayba Fazı N/A 4
W Temizleme Süreci N/A 1
60R 60” Rayba Fazı 3 4
W Temizleme Süreci 1 1
70R 70”Rayba Fazı (Son) 4 5
PB Boruyu Geri Çekme 1 1
DemobTeçhizatın Sökülmesi
ve Demob4 4
TOPLAM İŞ SÜRESİ 22 gün 32 gün17
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Bükülme Yarı Çapı (Bending Radius) :
• YYS tasarımında önemli parametrelerden biri nehir altından yay şeklinde
geçecek borunun özelliklerine göre, bükülme yarı çapının belirlenmesidir.
• Bükülme yarı çapı, geniş çaplı borular için kritik bir konudur ve boru
karakteristiği ile belirlenir, çap ile artar.
• YYS’nin geçeceği güzergah için genelde boru malzemesine bağlı olarak
boru nominal çapının 1000-2000 katına eşit bir bükülme yarı çapı dikkate
alınır.
• Boru et kalınlığı arttıkça, çekme (pullback) sırasında daha zor
büküleceğinden daha yüksek toprak reaksiyon basıncına neden olur.
• İzin verilen toprak basıncının aşılması durumunda, geri çekme
ekipmanlarının bozulmasına veya borunun sıkışmasına neden olabilir.
Hatta bazı durumlarda bükülme momenti ve delik duvarlarına yapılan
kuvvetler sonucu oluşan toprak basıncı özellikle boru hattının başında
deformasyon davranışı plastik olabilir ve telafi edilemez deformasyonlara
sebep olabilir.
YYS – Mühendislik Aşaması
18
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Mühendislik Aşaması l Bükülme Yarı Çapı (Bending Radius)
• Boru çapı ve et kalınlığı arttıkça bükülme yarı çapı artacaktır. Bu da daha
uzun ve daha zorlu geçiş anlamına gelir.
19
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Mühendislik Aşaması :
Çekme Kuvveti (Pullback Force)
• YYS sondajına başlamadan önce, boru geri çekme kuvvetinin hesaplanması
gerekir.
Yeterli geri çekme kapasitesine sahip sondaj teçhizatının belirlenmesi
YYS geçişi sırasında borunun aşırı gerilmemesi ve çekme operasyonu boyunca
izlenmesi gerekir.
Ekonomik ve optimum tasarım yapılması
20
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Mühendislik Aşaması :
Çekme Kuvveti (Pullback Force)
• Gerekli çekme kuvveti boru çapı, uzunluğu ve ağırlığı ile toprak ve sondaj
çamuruna bağlıdır.
Ana kuvvetler: Boru ağırlığı, delik geometrisi, toprak ile boru arasındaki boşluk
ve bükülme açısına bağlıdır.
Sürtünme Kuvveti : Boru ile toprak arasındaki sürtünme kuvveti bentonit ile
azaltılır.
Hesaplanan çekme kuvveti borunun tip, çap, et kalınlığı özelliklerine göre değişen
izin verilen çekme yükünden küçük olmalıdır.
21
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Mühendislik Aşaması :
Çekme Kuvveti (Pullback Force)
22
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Mühendislik Aşaması :
Kötü planlanmış bir geri çekme işleminde şu sonuçlar oluşabilir:
Çekme işlemi sırasında borunun delik içerisinde dengede kalması için
boru içinde kullanılan suya bağlı olarak yaşanacak bir dengesizlikte
yüksek çekme kuvveti.
Bükülme yarı çapının daha düşük hesaplandığı tasarım sonucu yüksek
çekme kuvveti.
Pilot delme sırasında toprak koşulları sebebiyle yaşanacak bir
sapmanın neden olabileceği yüksek çekme kuvveti.
Çekme sırasında sondaj çamuru karışım oranındaki farklılıkların iyi
yönetilememesi sebebiyle sondaj deliğinde muhtemel dengesizlik
sebebiyle yüksek çekme kuvveti.
Toprak incelemesinin yanlış yorumlanması buna bağlı olarak
beklenmeyen engeller sebebiyle boru hattı kaplamasının zarar
görmesi.23
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS – Yapım Aşaması:
24
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS - Teçhizat tarafı çalışma alanı:
25
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Teçhizat sahasının kurulumu (Rig Site):
• Kontrol kabini
• Güç ünitesi
• Çeşitli konteynerler
• Sondaj bağlantıları
• Jeneratörler
• Çamur Geri
dönüşüm üniteleri
• Pompalar
• Tutma tankları
• Depolama havuzları
• Delici teçhizatı
tasarıma göre
belirlenmiş açıda
yatay olarak kurulur.
26
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Teçhizat seçimini etkileyen faktörler:
• Büyük teçhizatın boyutu ana hat borusunun çapı, uzunluğu, malzemesi ve toprak
koşullarına göre belirlenir.
• Bu faktörler göz önünde bulundurularak tahmini maks. çekme kuvveti hesaplanır.
Teçhizat, hesaplanan çekme kuvvetine göre 1.5 - 2 arası güvenlik faktörüyle birlikte
seçilir.
• 56” çapındaki boru için, minimum 450T çekme kuvvetine sahip teçhizat önerilir.
Bunun başlıca sebebi yüksek tork ve 60” ve 70” raybalama yaparken alt delik
düzeneğinin ağırlığıdır.
Type 450T
Ağırlık 32 Ton
Maks. Çekme Kuv. 4500 kN
Maks. İtme Kuv. 2500 kN
Tork 120 kNm
27
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Boru tarafı çalışma alanı:
28
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Boru tarafı çalışma alanı (Pipe Site):
• Çeşitli
konteynerler
• Sondaj
bağlantıları
• Pompalar
• Tutma tankları
• Sehpalar
• İnşaat
Ekipmanları
29
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Boru Kaynağı / Kaplama ve Sehpa dizilimi:
• Geçişi yapılacak borular , birbiriyle kaynatılarak bir bütün hale getirilir.
• Kaynak contaları sürtünme etkisi göz önüne alınarak normalden daha kalın kaplanır.
• Stress hesabına uygun olarak, boru düzeneği (sehpa) ara mesafelerine göre
yerleştirilir. İlk sehpa bükülmeye kolaylık sağlamak için daha yüksek yerleştirilir.
• Kaynak ve kaplama işlemleri yapılan boru hattı, sehpalar üzerine yerleştirilir.
• Kancalı başlık, çekme operasyonu için, boru dizgisine kaynatılır.
30
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Çamur Çukurlarının Hazırlanması:
• YYS’nin geçiş yapacağı delikte kullanılacak
sondaj çamuru için çamur çukurları açılır.
• Delik açma/genişletme sırasında çıkan kazı
toprağı karışımı çamur geri dönüşüm
ünitesinde filtrelendikten sonra sondaj
çamuru tutma tanklarına aktarılır.
31
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Delgi sıvısı aşağıda belirtilen işlevlere
sahip, yumuşak killi bir malzeme olan
Bentonit ve su karışımıyla elde edilen
bir sıvıdır.
Kazı ucunun önündeki toprağı
uzaklaştırmak
Sondaj aşamasında ve ana borunun
çekilmesi esnasında kayganlık
sağlamak
Kazı ucunu, jiroskopik manevra
cihazını ve tüm ekipmanı soğutmak
Sondaj deliğinin stabilizasyonu
Sondaj deliğinin içine yeraltı suyunun
girmesini ve kazı sıvısının kaybını
engellemek amacıyla, sondaj delik
duvarlarının sızdırmazlığının
sağlanması
Çamur Geri Dönüşüm Ünitesi:
32
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Çamur geri dönüşüm ünitesi bentonitin tekrar kullanılabilmesi için kazıdan çıkan
toprak ile bentoniti ayırmak amacıyla kurulur.
• Rig ve Boru çalışma alanlarında bentonite devir daimi sağlamak üzere çamur
çukurları ve bentonitten ayrılan malzemeler için atık malzeme alanı kullanılır.
• Sondaj çamurunun belirli özelliklerinin ölçülmesi, sıvının sondaj deliğine
pompalandığında nasıl çalışacağını tahmin etmemizi sağlar ve aşağıdaki özellikler
sürekli takip edilir.
Su kalitesi
Sondaj çamuru yoğunluğu ve kum, çakıl içeriği
Sıvı çamuru kaybı
Çamur Geri Dönüşüm Ünitesi:
33
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Çamur Geri Dönüşüm Ünitesi:
34
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Kullanılan sondaj çamuru doğal malzeme olup maks. %7 bentonit ve su
karışımından oluşur. Çamur taşkını veya sızıntı olması halinde doğaya zararı
yoktur.
Tünelden çamur sızması halinde alınacak önlemler:
35
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Tünelden çamur sızması/taşkını halinde alınacak önlemler:
# Durum Önlem
1
Sirkülasyon sırasında, geri dönen çamur
miktarında azalmanın keşfedilmesi
Sondaj hattı gözden geçirilerek
çamur kaybının yüzeyde mi yer
altında mı olduğu belirlenir.
2
Deliği minimum çamur akışıyla temizlemeye
ve çamur dönüşümünü tekrar sağlamaya
çalışılır
Geri dönüş sağlandıysa, delgi
işlemine devam edilebilir.
3 Geri dönüş sağlanamıyorsa, delgi işlemine
azaltılmış akışla devam edilir.
4 Delgi hattı boyunca yüzeye çamur yayılması
varsa, ve sıyırma işlemi ile akış
önlenemiyorsa, bir sonraki adıma geçilir
Çamur yayılan bölgenin etrafını
küçük çukurlar açarak veya saman
balyaları yerleştirerek çevrelenir.
5 Tampon katkı maddeleri (polimerler) ile delgi
çamuru hazırlanır.
6 Tıkaç vazifesi görecek malzemeyi
pompalayarak nüfuz edip oturmasını
beklenir.
7 Minimum akışla sondaja devam edilir.
36
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Sondaj dizgi düzeneği delgi ucu, jiroskopik yönlendirici ve delgi
mafsallarının bağlantısından oluşur.
• Sondaj deliğini açmak için, sondaj çamuru (bentonit) delme düzeneği
üzerinden delgi ucuna taşınır.
• Öncelikle 56’’ ana borunun kılavuz (pilot) deliği açılmalıdır. Teçhizat
yeniden pozisyonlandırılır ve yumuşak çelik boru için kılavuz deliği
sondajı yapılır.
• Delme ucunun pozisyonu, kılavuzlama boyunca optik jiroskopik ölçüm
sistemi vasıtasıyla izlenir.
Optik Jiroskop:
37
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Optik Jiroskop / Pozisyonlama:
38
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Yapım Aşaması:
39
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YYS işleminin ilk aşaması, bir kılavuz deliği açmaktır. Kılavuz deliği yatay olarak, ve
önceden belirlenmiş tasarım güzergahı üzerindeki engellerin altından veya engeller
boyunca devam edecek şekilde delinir. Yönlendirmeli delgi kesici başlığının hemen
arkasına elektronik verici yerleştirilir. Bu verici, alıcı tarafından okunan yüzeye bir
sinyal gönderir ve daha sonra bu bilgileri delgi teçhizat operatörüne iletir. Yönlü
delici, iletilen bilgileri kullanarak delme rotasını istenilen yönde ilerletir.
Böylece, YYS’nin geçeceği yay şeklindeki rota açılmış olur.
I- Klavuz (Optik) Deliği Açma:
40
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
I- Klavuz (Optik) Deliği Açma:
41
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Kılavuz deliği tamamlandıktan sonra, sondaj deliği ana borunun
geçebileceği kadar çapta genişletilmelidir. Bu da yönlendirilebilir yatay
sondaj işleminin ikinci aşaması olan “Ön Raybalama (Pre-reaming)” ile
sağlanır. Rayba, delgi kordonuna (drill string) delme ve geri çekme
kısımlarında takılır. Bentonit bulamaç, sondaj deliğine pompalanarak
tünelin duvarlarına sıva yaparak tünel bütünlüğünü sağlarken, diğer
taraftan da tünel içerisindeki toprak, taş gibi malzemeleri çamur geri
dönüşüm ünitesine iletir.
II- Delik genişletme ve temizleme (Reaming) :
42
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
II- Delik genişletme ve temizleme (Reaming):
43
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Yönlü olarak açılan tünel genişletildikten sonra, yer üstünde kaynatılmış
borular çekilebilir. Borular, teçhizatlandırılmış sahanın karşı istikametinde
kaynatılır ve hidrotesti yer üstünde yapılarak önceden hazırlanır. Rayba için
sisteme eklenen döner başlık kaynatılmış boruların tünelden geçişi sırasında
kendi etrafında dönmesi engeller. Akabinde, doğrusal delgi teçhizatı delgi
kordonunu döndürerek çekerken, diğer taraftan bentonit bulamaçın
sirkülasyonunu sağlar. Boruyu geri çekme işlemi raybanın sondaj deliğinden
çıkmasına kadar devam eder.
III- Boru Geri Çekme (Pipe Pull Back) :
44
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
III- Boru Geri Çekme (Pipe Pull Back) :
45
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Boruyu geri çekme öncesi kontrol süreçleri:
Kaynakların muayenesi
Borularda kaçak (sızma) testi
Fabrika ve sahada yapılan boru kaplama muayeneleri
Boru dizgisinde görsel muayene
Boru çekme başlığı, kayar düzeneğin tasarım kapasitesi ve güvenlik kontrolü
• Boruyu geri çekme sırasında kontrol süreçleri:
Çekme gücünün boru limitleri içinde kalması
Boru kaplama hasarının önlenmesi
• Boruyu geri çekme sonrası kontrol süreçleri:
Boru kaplama kalınlığının ölçümü
Boru kaplama bütünlük kontrolü
Caliper pig ile boru geometrisinin kontrolü
Boru hattının sızma/kaçak testi
Boru kotu derinlik ve boru yatay pozisyon (Gyro) kontrolü
Atık temizliği/imhası ve arazinin eski haline getirilmesi
Kontrol ve Onay İşlemleri :
46
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• Türkiye’de 56” çap büyüklüğünde YYS ile nehir geçişi ilk kez
TANAP Projesinde uygulanmıştır.
• Delice-1 Nehir Geçişi: 56” RVX2-0025 – KP 986+970 – 588.4 m
• Delice-2 Nehir Geçişi: 56” RVX2 0026 – KP 999+547 – 631.9 m
• Kızılırmak Nehir Geçişi: 56” RVX1 0010 – KP 1093+451- 601.9 m
• Sakarya Nehir Geçişi : 56” RVX1 0011 – KP 1222+990 – 1107 m
• Çapraz Nehir Geçişi: 48” RVX2 0037 – KP 1599+322- 614.3 m
• Kocabaş Nehir Geçişi: 48” RVX2 0042 – KP 1697+704- 553.6 m
TANAP Projesinde YYS kullanılan nehir geçişleri :
47
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
AB Sınırları İçinde 56” Çap (28,01mm Et Kalınlığı) Ölçülerinde Boru İçin
YYS ile En Uzun Nehir Geçişi-1107 metre (SAKARYA Nehri)
• 16 Şubat 2017 I LOT-3 Müteahidi Sakarya Nehir Geçişini 1107 metre uzunluğundaki
YYS uygulaması ile geçmiştir.
• Avrupa’da YYS ile yapılan en uzun geçiş olarak kayıtlara girmiştir.
(Önceki rekor, Almanya’daki Elbe Nehrini 56”x 1073 metre uzunlukta YYS ile geçen
Italyan Bonatti firmasına aitti.
48
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
1-) Türkmengas, Türkmenistan - Amu Darya Nehir Geçişi –
1705 metre
2-) TANAP, Türkiye - Sakarya Nehir Geçişi – 1107 metre
3-) NEL, Almanya – Elbe Nehir Geçişi – 1073 metre
4-) Vismos, Rusya – Sheksna Nehir Geçişi – 1043 metre
5-) South East Drilling , Trinand & Tobago – 800 metre
En Uzun 56” HDD Geçişleri
49
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Simülasyon
50
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
56” YYS
51
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Kızılırmak Nehir Geçişi (56” YYS)
52
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
• HDD methodu, pilot delik açılmasından, borunun geri çekilmesine kadar çok
kademeli boru montaj işlemini içerir. Bu yöntemdeki aktivite sayısı, maliyet
ve iş süresi, DIRECT PIPE yönteminin geliştirilmesine yol açmıştır.
• İlk defa 2006’da Hannover Fuarında sunulan DIRECT PIPE methodu, tek
seferde boru itme felsefesine dayanan, Mikrotünel ve HDD methodlarının
birleşimidir.
DIRECT PIPE:
53
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Avantajları:
• Tek adımlı kriko yöntemi: Boru hattı, bugüne kadar uygulanan tüm yaygın
yöntemlerin aksine, tek adımda toprağa itilir.
• Ekonomik saha/ekipman kurulum işlemleri
• Kısa sürede nehir geçişinin sağlanması (60” e kadar mümkün)
• Tünel açma makinesi olmadan bir çok engel türünü delebilir
• Min. bulamaç hacmi ve geri dönüşüm maliyeti
• Diğer yöntemlerle yapılması mümkün olmayan zorlu ve kısıtlı alanlarda
geçişleri başarıyla sağlar.
Dezavantajları:
• HDD methoduna göre ve zemin kosullarına bağlı olarak %15-30 daha pahalı
DIRECT PIPE:
54
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project 55
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project 56
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project 57
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER…
58