13.04.2023 1

Yoksulluğun olduğu yerde çatışma olur…

13.04.2023 2

İnsanları köle olarak kullandılar...

13.04.2023 3

Avrupa bu görüntülere alıştı…

13.04.2023 4

Yoksulluğu tadan Yunanistan…

EYLEM!…EYLEM!… FAKİRLİK!…

13.04.2023 5

Yoksulla zengin bir olur mu?ZENGİNLER yoksulluk sorununu çözdüler, tabii sadece kendi adlarına. Ancak tüm in sanlık söz konusu olunca yoksulluğu ortadan kaldırma çabaları hiçbir zaman başarılı olma mıştır. Neden? Çünkü genelde zenginler her hangi birinin ya da herhangi bir şeyin bu ayrı calıklı durumlarını bozmasını istemezler. Eski İsrail ulusunun kralı olan Süleyman şöyle yaz mıştı: "Ezilenlerin gözyaşlarını gördüm, onları teselli eden yok; güç ezenlerin elinde" (Vaiz 4:1).

13.04.2023 6

Yoksulluğun Nedeni Aşırı yoksulluk ulusların, yönetimlerin ve bireylerin sadece kendi çıkarlarını gözetmelerinden kaynaklanır.Örneğin zengin ülkelerin yönetimleri dünyadaki yoksulluğun sona erdirmeye öncelik vermezler,demokratik olarak seçildiklerinden öncelikle kendilerine oy verenlerin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar.Bu nedenle kendi ülkelerindeki çiftçilerin işini kaybetmesi için yoksul ülkelerdeki çiftçilerin kendi ülkelerine satış yapmasını yasaklarlar. Ayrıca çiftçilerine büyük para yardımında bulunarak yoksul ülkelerdeki çiftçilerden daha fazla satış yapmalarını sağlarlar.Açıkça ‘’görüldüğü gibi yoksulluğun nedeni,insanların ve yönetimlerin kendi çıkarlarını gözetmeye eğilimli olmasıdır.Yani insan kaynaklıdır.

13.04.2023 7

Avrupa Birliği Yoksulluğa Ne Diyor!

13.04.2023 8

AB VE TÜRKİYE’DE GELİR DAĞILIMI

EŞİTSİZLİĞİ

13.04.2023 9

Türkiye’de Gelir Dağılımı: Türkiye’de kişisel gelir dağılımı araştırması ilk defa 1963 yılında Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yapılmıştır.Bunu yine DPT tarafından 1968 ve 1973 yıllarında yapılan çalışmalar ile Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından 1987, 1994, 2002 yılarında yapılan çalışmalar izlemiştir.Söz konusu gelir dağılımı çalışmalarının sonuçları tabloda gösterilmektedir.

13.04.2023 10

Sınıflar DPT 1963

DPT 1968

DPT 1973

DİE 1987

DİE 1994

DİE 2002

En Fakir %20

4.5 3.0 3.5 5.2 4.9 5.3

İkinci %20

8.5 7.0 8.0 9.6 8.6 9.8

Üçüncü %20

11.5 10.0 12.5 14.0 12.6 14.0

Dördüncü

%20

18.5 20.0 19.5 21.2 19.1 20.8

En Zengin

%20

57.0 60.0 56.0 50.0 54.0 50.1

Gini Katsayısı

0.55 0.56 0.51 0.43 0.49 0.44

13.04.2023 11

Türkiye’deki gelir dağılımı tablosu gelişmiş ülkelerdeki durum ile karşılaştırıldığında,Türkiye’deki gelir eşitsizliğin aşırı olduğu ve dolayısıyla da mutlaka düzeltilmesi gerektiği sonucuna ulaşılır.Zira gelişmiş ülkelerde nüfusun en fakir yüzde yirmilik bölümü gelirin %6-%8 kadarını alırken ,en zengin kesim gelirin %40 kadarını almaktadır.Örneğin bu oranlar 1980’lerin sonunda 1996 yılında Almanya’da 7.0 ve 40.3 İtalya’da 6.8 ve 41.0,Japonya’da 8.7 ve 37.5,İngiltere’de 5.8 ve 41.0’dır(Prof. Dr .Erdal Ünsal)

13.04.2023 12

Yoksulluk ve Gelir Dağılımındaki Eşitsizliğin Ölçülmesi

Lorenz Eğrisi

13.04.2023 13

1. Yoksulluk Oranı veya Kafa Sayım Oranı

2. Yoksulluk Açığı ve Foster-Greer-Thorbecke Endeksi

yi bireyin ortalama reel harcaması, z yoksulluk sınırı, N nüfus (ya da ele alınan örnek kitle), M yoksul insanların sayısı ve a eşitsizlikten hoşlanılmamasının bir ölçümü olarak yorumlanabilen bir ağırlıklandırmadır.

13.04.2023 14

Gini Katsayısı:Gelir dağılımı eşitliğini ölçmek için kullanılan araçlardan en çok kullanılanı Gini katsayısıdır. Bir kare çizerek soldaki dikey eksene yüzde 20’lik bölümler halinde GSYH’dan alınan payları, alttaki yatay eksene de yine yüzde 20’lik paylar halinde nüfusu yerleştirelim. Her bir yüzde 20’lik nüfus payının gelirden ne kadar pay aldığını bu eksenlerin arasında kalan alanda işaretlersek karşımıza bir eğri çıkar. Buna Lorenz Eğrisi adını veriyoruz. Şimdi de soldan sağa doğru karenin köşegen çizgisini çizelim. Buna da mutlak eşitlik çizgisi diyoruz. Yani bütün işaretlerimiz bu çizginin üzerine gelirse o toplumda gelir dağılımı eşittir. Lorenz eğrisi mutlak eşitlik çizgisinden ne kadar uzaklaşıyorsa gelir dağılımı o kadar bozuluyor demektir. Lorenz eğrisinin kapladığı alanı mutlak eşitlik çizgisinin altında kalan alanın tamamına bölersek karşımıza bir oran çıkar. Buna Gini Katsayısı diyoruz.

13.04.2023 15

Gini katsayısına göre ülkeler

13.04.2023 16

Dünya ülkeleri üzerinde yapılan gelir dağılımı araştırmaları Gini katsayısının 0.25 ile 0.50 arasında yaygınlaştığını gösteriyor. İsveç, Norveç gibi sosyal demokrasi rejimi uygulayan Kuzey ülkelerinde Gini katsayısı 0,25 – 0,30 gibi oranlarda çıkıyor. Eski sosyalist ülkelerin çoğunda da buna benzer düşük Gini katsayıları söz konusu. Almanya, gelişmiş ekonomiler arasında 0,28’lik oranla gelir dağılımının en iyi olduğu ülke. İngiltere’de oran 0,34. ABD’de gelir dağılımı eşitsizliği Türkiye’deki gibi 0,41 düzeyinde.

13.04.2023 17

Türkiye’de gelir dağılımı araştırmalarını TÜİK yapmaktadır. 2001 krizinden hemen sonraki yılda 0.44 gibi bir düzeyde olan Gini katsayısı, izleyen yıllarda düzelme eğilimine girmiş 2003’de 0,42, 2004’de 0,40’a inmiş ve 2005’de 0.38 ile düzelmenin doruk noktasına çıkmış görünüyor. Eğer Türkiye bu eğilimi sürdürebilseydi gelir dağılımı bozukluğunu düzeltme yolunda ilerliyor olacaktı. Ne var ki 2006 yılında yeniden 0.43’e çıkan Gini katsayısı 2007 ve 2008 yıllarında 0.41 oranında kalmış.  Bu gelişim bize krizin yarattığı bir gelir dağılımı iyileşmesi yaşandığını işaret ediyor. Yani 2002 ile 2005 arasında yaşanan gelir dağılımı düzelmesinin krizin getirdiği törpülemelerden kaynaklandığı anlaşılıyor.

13.04.2023 18

OECD ÜLKELERİ ‘NDE GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK

27 OECD15 ülkesinde gelir dağılımı ve yoksulluğa ilişkin genel görünüm, OECD’nin 2005yılında hazırlamış olduğu “1990’ların İkinci Yarısında OECD Ülkelerinde Gelir Dağılımı veYoksulluk” (Income Distribution and Poverty in OECD Countries in the Second Half of the1990s) adlı raporunda ayrıntılı biçimde incelenmiştir.OECD ülkelerinde gelir dağılımına bakıldığında, Danimarka, İsveç, Finlandiya, Norveç,Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Lüksemburg ve Hollanda’da Gini katsayısı yaklaşık 26.16düzeyindedir. Bu ülkeler OECD ortalamasının % 15 altındadır. Macaristan, Kanada, İspanya,İrlanda ve Avustralya bu ilk gruptan daha yüksek bir katsayıya (27 ile 30 arası) sahip olmalarınakarşın bu grup ta OECD ortalamasının altındadır.

13.04.2023 19

TÜRKİYE İÇİN AB ÜLKELERİ İLE MUKAYESELİ TEMEL GÖSTERGELERTürkiye’de gelir bölüşümü konusu her zaman gündemde olan ve tartışma konusu yapılanbir alandır. Ancak gelir bölüşümün de var olan olumsuz durum, özellikle 1980 sonrasındauygulanan ekonomik ve sosyal politikalarla daha olumsuz bir noktaya gelmiştir. Türkiye’de gelirdağılımının 1980 yılı öncesi ve sonrasında izlediği seyir’e göz atıldığında, özellikle 1980’liyıllarda giderek daha eşitsiz bir duruma gelinmiş olması dikkat çekici bir noktadır.

13.04.2023 20

Gelir bölüşümü’nün giderek daha eşitsiz bir özellik göstermesi nedeniyle, hazırlanankalkınma planlarında gelirin dengesiz dağılımının önlenmesi hususuna yer verilmiştir. Ayrıca,1961 ve1982 Anayasaları ile “sosyal adalet” ve “sosyal devlet” ilkeleri benimsenmiş, adil birgelir dağılımının sağlanması yönünde düzenlenecek politikalar için temel bir çerçeveoluşturularak devlete bu politikaları düzenleme görevi yüklenmiştir. Ancak özellikle 1980sonrasında bu konuda çeşitli politikalar uygulanmış olmasına rağmen, tatmin edici gelişmelergözlenememiştir.

13.04.2023 21

Türkiye’deki gelir dağılımı eşitsizliği AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında dikkati çeken birözellik de “Piyasa Gelir Dağılımı” olarak adlandırılan devletin müdahalesi öncesinde piyasadaoluşan gelir dağılımı eşitsizliği açısından Türkiye’nin AB ülkeleri ile hemen hemen aynı seviyedeolduğudur. Türkiye’de temel problem piyasa gelir dağılımından sonra etkin bir vergi, transferpolitikasının işlememesidir. Bu nedenle Türkiye’de piyasa gelir dağılımı ile nihai gelir dağılımıarasında gereken müdahale yapılamamakta ve nihai gelir dağılımı Avrupa ülkelerine oranlaeşitlikten uzak kalmaktadır.

13.04.2023 22

TÜRKİYE’DE YOKSULLUK

2002 Hane halkı Bütçe Anketi ile birlikte Türkiye’de ilk kez yoksulluk sınırı ve oranı resmîolarak açıklanmıştır. Yoksullukla ilgili en son açıklanan istatistik ise 2005 Hane halkı BütçeAnketi kapsamında yapılan Yoksulluk Çalışmasıdır. 2002, 2003, 2004 ve 2005 yıllarında yapılanYoksulluk Çalışmalarında; gıda yoksulluğu, gıda ve gıda-dışı yoksulluk, göreli yoksulluk vegünlük geliri 1, 2,15 ve 4,3 dolar sınırlarına göre yoksulluk oranları verilmiştir.2002 yılı Yoksulluk Çalışmasında dört kişilik bir hanenin aylık yoksulluk sınırı gıda için133 YTL, gıda ve gıda dışı harcamalar için ise 310 YTL’dir. 2003 yılında bu rakamlar sırasıyla168 YTL ve 417 YTL iken; 2004 yılında sırasıyla 182 YTL ve 429 YTL’ye; 2005 yılında isesırasıyla 190 YTL ve 487 YTL’ye yükselmiştir.

13.04.2023 23

2002, 2003, 2004 ve 2005 yılı Yoksulluk Çalışmaları sonuçlarına göre, gıda yoksulluğuaçısından ülkemizde ciddi bir sorunun olmadığı görülmektedir. 2002 rakamlarına göreTürkiye’de fertlerin % 1,35’i; 2003 ve 2004 rakamlarına göre ise % 1,29’u; 2005 rakamlarınagöre ise % 0,87si gıda harcamalarını içeren yoksulluk sınırının altındadır. Gıda ve gıda dışıharcamaları içeren yoksulluk sınırı altındaki nüfusun oranı ise 2002 yılında % 26,96 iken, 2005yılında % 20,50 olarak belirlenmiştir. Eşdeğer kişi başına tüketim harcaması medyan değerinin% 50'sinin yoksulluk sınırı olarak belirlendiği durumda (göreli yoksulluk), 2002 için yoksullukoranı % 14,74 iken; 2004 yılı için bu oran % 14,18 olarak gerçekleşmiş; 2005 yılında ise tekrar% 16,16’ya yükseldiği tespit edilmiştir.

13.04.2023 24

Türkiye'de 2012 yılında yoksulluk kentlerde arttı.Satın alma gücü paritesine göre 4.3 dolar sınırı esas alındığında, 2012 yılında kentsel yerlerde yoksulluk oranı 0,96'dan 0,97'ye yükseldi.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2012 yılına ait Yoksulluk Çalışması sonuçlarını açıkladı.2002 yılından itibaren yayımlanan harcamaya dayalı mutlak yoksulluk göstergelerinin, Türkiye’nin sosyo-ekonomik yapısını ortaya koyacak ve uluslararası kıyaslamalara imkan verecek şekilde revize edilmesi amacıyla, TÜİK bünyesinde ulusal ve uluslararası uzmanlarla birlikte değerlendirme çalışmalarına başlanıldı.Bu çalışmalar sonuçlanıncaya kadar, uluslararası karşılaştırmalarda önem taşıyan satın alma gücü paritesine göre kişi başı dolar cinsinden yoksulluk oranları açıklanmaya devam edilecek.Yoksulluk Çalışmasında satın alma gücü paritesine göre kişi başı 2.15 ve 4.3 dolar sınırlarına göre yoksulluk oranları veriliyor.Satın alma gücü paritesine göre kişi başı dolar cinsinden yoksulluk sınırlarına göre yoksulluk oranları düşüyor.Kişi başı günlük harcaması, satın alma gücü paritesine göre 2.15 doların altında kalan fert oranı 2009 yılında yüzde 0.22 iken, bu oran 2011 yılında yüzde 0.21 olarak tahmin edildi.4.3 dolar sınırına göre ise 2010 yılında yüzde 4.35 olan yoksulluk oranı 2011 yılında yüzde 4.66’ya çıktı.

13.04.2023 25

13.04.2023 26

2009-2010 Türkiye Gini Katsayıları

13.04.2023 27

Bizim Gini Katsayımız 2002’de 0.44 idi. 2003’te 0.42 oldu. 2004’te 0.40 oldu. 2005’te 0.38 oldu. 2007’de 0.43 oldu. 2008’de 0.405 oldu. 2009’da 0.415 idi. 2010’da 0.402’ye geriledi.Gini Katsayısı’nın küçülmesi, gelirde eşitsizliğin düzeldiğini gösteriyor. Gini Katsayısı ne kadar küçük ise ülkede gelir dağılımı o kadar iyi demektir.Gini Katsayısı’nda dünya ortalaması 0.399, OECD ülkeleri ortalaması 0.310, AB ülkeleri ortalaması 0.304’dür.Gelir dağılımı en iyi olan Kuzey Avrupa ülkelerinden İsveç’te katsayı 0.25, buna karşı İsviçre’de 0.34, Fransa’da 0.33, Almanya’da 0.28, İngiltere’de 0.34,

13.04.2023 28

Yoksulluk Çalışması’nda harcama esaslı yoksulluk hesaplayan TÜİK, 2009 yılı sonunda yayınladığı “Gelir ve Yaşam Koşulları” araştırmasında ise ilk kez uluslararası kabul gören gelir temelinde yoksulluk hesaplaması yaptı. Yoksulluk sınırı olarak, eşdeğer fert başına gelirin medyan değerinin farklı oranlarını (yüzde 40, 50, 60, 70 gibi) temel alan bu hesaplamanın sonucunda ortaya çıkan farklı yoksulluk oranları Tablo 9’da görülebilir. TÜİK yukarıda da belirtildiği gibi eşdeğer fert başına gelirin medyan değerinin yüzde 50’sini yoksulluk sınırı olarak alıyor; öte yandan örneğin EUROSTAT AB ülkeleri için yoksulluk oranını yüzde 60 ölçütünde hesaplıyor.

13.04.2023 29

Hane halkları için belirlenen gelire dayalı göreli yoksulluk sınırına göre yoksul sayıları ve yoksulluk

oranı

Eşdeğer fert başına gelirin medyan değerinin

Yıllık YoksullukSınır geliri(YTL)

Toplam Yoksul Sayısı(Bin kişi)

Yoksulluk Oranı (%)

2005 2006 2005 2006 2005 2006

Yüzde 40’ının altı 1882 2410 8468

6335

12.5 9.3

Yüzde 50’sinin altı

2352 3013 12412

10525

18.4 15.4

Yüzde 60’ının altı 2822 3616 16932

15589

25.0 22.8

Yüzde 70’inin altı 3293 4218 21682

20320

32.1 29.7Kaynak: TÜİK, 2009, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Sonuçları 2006-2007.

13.04.2023 30

Hollanda 10 Hırvatistan 17

Norveç 11 İrlanda 18

Slovenya 12 Bulgaristan 18

Danimarka 12 Estonya 18

Finlandiya 13 Portekiz 18

Avusturya 13 Romanya 19

Fransa 13 Britanya 19

Lüksemburg 14 İspanya 20

Belçika 15 Yunanistan 21

Kıbrıs 16 Türkiye 22.8

Macaristan 16

2006 yılında AB ülkeleri ve Türkiye için gelire dayalı göreli yoksulluk oranları (medyan gelirin yüzde 60’ı sınırına göre) Kaynak:EUROSTAT ve TÜİK

13.04.2023 31

Görüldüğü gibi, Türkiye’nin göreli yoksulluk oranı, en düşük olduğu 2006 yılında bile tüm AB ülkelerinden daha yüksek. Yukarıdaki tablo incelendiğinde, Türkiye ile AB üye ülkeleri arasında, gelir yoksulluğu oranı açısından gelir dağılımı eşitsizliğinde olduğu kadar büyük bir uçurumun bulunmadığı söylenebilir.

13.04.2023 32

Türkiye’de Çocuk Yoksulluğu

OECD raporuna göre, 1980li yılların ortalarından 2000li yılların ortalarına kadar geçen süreçte Türkiye’de çocukların görece gelirleri düşüyor. Türkiye’deki bu eğilimin aksine aynı dönemde OECD ülkeleri genelinde çocukların göreli gelirlerinde iyileşme görülüyor. Gelire ek olarak, Türkiye’nin çocukların maddi refahı açısından OECD ülkeleri arasında son sırada yer aldığı bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), dünya standartları içerisinde yoksul bir ülke olmamasına rağmen, Türkiye’nin çocuk yoksulluğunda çok kötü bir sicili olduğunu vurguluyor. Avrupa Birliği İlerleme Raporu’nda da 15 yaş altı çocuk yoksulluğu oranının arttığı ve özellikle kırsal bölgelerde çocuk yoksulluğunun tehlikeli seviyelere yükseldiği belirtiliyor.

13.04.2023 33

Norveç 8 Macaristan 17

Danimarka 9 Bulgaristan 18

Slovenya 9 Hollanda 18

Finlandiya 10 İspanya 19

Kıbrıs 11 Estonya 20

Fransa 15 İrlanda 20

Lüksemburg 16 Yunanistan 21

Avusturya 16 Romanya 22

Hırvatistan 16 Britanya 22

Belçika 16 Türkiye 34

Türkiye ve AB ülkelerinde 16 yaşından küçük nüfus içinde göreli yoksulluk riski altında bulunanların oranı (2003 yılı) Kaynak:EUROSTAT

13.04.2023 34

Genç Yoksulluğu

1980li yılların ortalarından 2000’li yılların ortalarına kadar 18-25 yaş arası gençlerin göreli gelirlerindeki düşüşün dikkat çekici nitelikte olduğu belirtiliyor.2006 ’de 15-19 yaş arası gençler içinde ne eğitime devam eden ne de çalışan nüfusun oranının yüzde 37,7 olduğu ve bunun OECD ülkeleri arasındaki en yüksek oran olduğu Belirtiliyor. Özellikle genç işsizliğinin yüksek boyutlarda olduğu ve gençlere yönelik ciddi bir sosyal korunma ağının olmadığı Türkiye gibi ülkelerde, örgün eğitimin ve formel istihdamın dışında kalan gençlerin de görece olarak yoksullaştığına işaret ediliyor.

13.04.2023 35

Yaşlı Yoksulluğu

OECD raporunda Türkiye’de yaşlıların göreli gelirlerinin 1980’lerden 2000’lere kadar düştüğü tespit ediliyor.OECD’nin Emeklilik Maaşlarına Bakış adlı bir diğer raporunda da, 1980lerin ortalarından 2000lerin ortalarına kadar yaşlıların göreli gelirlerinde OECD ülkeleri arasında en yüksek oranda düşüşün Türkiye’de görüldüğü belirtiliyor. Genel olarak, 2000’li yılların ortalarında, Türkiye’de OECD ülkeleri ortalamasından daha yüksek yaşlı yoksulluğu görülüyor. Yaşlıların alt grupları incelendiğinde, 66-75 yaş aralığındaki yaşlıların göreli gelirlerinin Türkiye nüfusunun ortalama gelirinin gerisinde olduğu görülüyor.

13.04.2023 36

Çalışan Yoksulluğu

Gelir dağılımı eşitsizliği tartışmalarının en önemli kesenlerinden birini ücretli kesimin ücret düzeyleri, kendi hesabına alışanların kazançları ve ücretsiz aile işçilerinin hane gelirleri oluşturuyor. Bu siyasi ve ekonomik bağlam içerisinde, hane halkının işgücü piyasasındaki konumu, Hane halkının refah seviyesi üzerinde temel belirleyici olarak ortaya çıkıyor. Türkiye’de sosyal politika alanında karar vericilerde Çalışmanın doğrudan kişiyi yoksulluktan kurtaracağına dair güçlü bir inanç bulunsa da, bu inancın ampirik bir temeli olmadığı çalışan yoksulluğu verilerinden görülebiliyor. Her ne kadar insana yaraşır bir işte yeterli bir ücret düzeyi ile istihdam edilmek, çalışabilecek durumda olan bireyleri yoksulluktan kurtarabilirse dahi, özellikle kayıt dışı istihdamda ve kötü koşullarda çalışanlar yoksulluğa mahkum kalabiliyorlar.

13.04.2023 37

Slovenya 4 Lüksemburg 7

Finlandiya 4 Britanya 7

Norveç 4 Avusturya 8

Danimarka 5 Hırvatistan 9

Kıbrıs 6 Estonya 10

Macaristan 6 İspanya 10

Hollanda 6 Yunanistan 14

Belçika 6 Romanya 14

İrlanda 7 Türkiye 23

2003 yılı için Türkiye ve AB ülkelerinde çalışanlar arasında yoksulluk oranı Kaynak:EUROSTAT