yorairocashi isanquenatacotaqueri … · ir.1:56 6 ir.1:70 irootaque ocantirori maria. 56 ari...

132
Ir. 1:1-4 1 Ir. 1:9 YORA IROCASHI ISANQUENATACOTAQUERI JESOQUIRISHITO, JAOCA ICANTA IRIORI YOAVISACOTANTI Ivetsatari Tiojiro. 1-4 ¿Ainirompi Tiojiro? ¿Tecatsimpa oyempine? Meeca noninti nonquenquetsatacoteri Jesoquirishito. Icarajeitaque oshequi sanquenatacojeitaqueriri, icamantacoyetaquero yantayetaqueri. Ineajeitaqueri, aisati iquemacojeitaqueri, irootaque isanquenata- cotantariri. Noneanataquero narori isanquenare, aisati nosampitacoyetaquero yantayetaqueri niotasanotantacarori, notsoteaquero maaroni. Meeca novaajempiro narori, nocoaque tampatica piotasanotero yantayetaqueri Jesoshi, piojeite te iramatavijeitempiji yora sanquenatirori. Yora Caviriyeri icamantiri Sacariashi intime itomi. 5 Peerani, ipincatsaritantari Eroreshi anta Joreaqui, itimini saserote pajitachari Sacariashi. Iriotaque is- hanincani Aviashi: ariorica yantaveetiniri Tasorentsi anta ivancoqui, icarajeitiri ishanincasanori iriori. Opa- jita ijina Sacariashi Isavere, irootaque ishanincani Aaro. 6 Quemisantincari ini iriori Sacariashi, aisati ijina. Ican- tani imayetaquero icantiriri Tasorentsi, iojeitiri atiri icameetsataque. 7 Te intimeji itomipee: shiravaro oni ijina, aisati imoncaratavacaajeitaca yanteashipajeitaque. 8 Ari omoncarataca quitaiteri yantaveejeiti ishaninca. Yamejeitaro itiancapinitiri aparoni saserote itainiri Avin- catsarite casancapatsari. 9 Icantajeitiri Sacariashi ishan- inca:

Upload: ngonhan

Post on 09-Aug-2019

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Ir. 1:1-4 1 Ir. 1:9

YORA IROCASHIISANQUENATACOTAQUERIJESOQUIRISHITO, JAOCA ICANTAIRIORI YOAVISACOTANTI

Ivetsatari Tiojiro.1-4 ¿Ainirompi Tiojiro? ¿Tecatsimpa oyempine?

Meeca noninti nonquenquetsatacoteri Jesoquirishito.Icarajeitaque oshequi sanquenatacojeitaqueriri,icamantacoyetaquero yantayetaqueri. Ineajeitaqueri,aisati iquemacojeitaqueri, irootaque isanquenata-cotantariri. Noneanataquero narori isanquenare,aisati nosampitacoyetaquero yantayetaqueriniotasanotantacarori, notsoteaquero maaroni. Meecanovaajempiro narori, nocoaque tampatica piotasanoteroyantayetaqueri Jesoshi, piojeite te iramatavijeitempijiyora sanquenatirori.

Yora Caviriyeri icamantiri Sacariashi intime itomi.5 Peerani, ipincatsaritantari Eroreshi anta Joreaqui,

itimini saserote pajitachari Sacariashi. Iriotaque is-hanincani Aviashi: ariorica yantaveetiniri Tasorentsianta ivancoqui, icarajeitiri ishanincasanori iriori. Opa-jita ijina Sacariashi Isavere, irootaque ishanincani Aaro.6 Quemisantincari ini iriori Sacariashi, aisati ijina. Ican-tani imayetaquero icantiriri Tasorentsi, iojeitiri atiriicameetsataque. 7 Te intimeji itomipee: shiravaro oniijina, aisati imoncaratavacaajeitaca yanteashipajeitaque.

8 Ari omoncarataca quitaiteri yantaveejeiti ishaninca.Yamejeitaro itiancapinitiri aparoni saserote itainiri Avin-catsarite casancapatsari. 9 Icantajeitiri Sacariashi ishan-inca:

Ir. 1:10 2 Ir. 1:20—Meeca aviro queasanotatsine anta, pintayeneri Avin-

catsarite casancapatsari.10 Ari iqueanaque, irinti yora apatojeitainchari

isavicajeiti saiteriqui, iquenquetsatacaajeitiriTasorentsi. Aitaque ariorica itaaquero casancapatsari,iquenquetsatacaajeitiri Tasorentsi. 11 Anta tsompoina,imapocaqueri inampire Avincatsarite, icatiapaacaquempeji onantariqui casancapatsari, icatiapaacairampatequi. 12 Ineantavacariri yoanaque cavaco, aisatioshequi itsaroanaque. 13 Iro cantaincha icantaqueri:

—Sacariashi, eiro pitsaroitsi. Timatsi picantaqueririTasorentsi; tempa iquemaquempi, irootaque ontiman-teariri coajica pijina pitomi. Pimpajiteri Joa. 14 Oshequipinquimoshireventeari, aisati inquimoshireventajeitearioshequi pishanincapee. 15 Aisati irineacameetsatasan-oteri Tasorentsi iriori. Eiro irirotsi cachojari. Quisooasanoteri Ishire Tasorentsi, tequeratsita intime, quisooyeri: oncanteani oameteri. 16Oshequi inquemisantacaa-jeiteri pijorioririnte, impincatsajeitanteariri Tasorentsi,tempa irio Avincatsarite maaroni. 17 Inquempeteari Iri-ashini, oshequi oametiri Ishire Tasorentsi, aisati otason-cacaaqueri. Irijivatanaqueri Avincatsarite, incamantajei-teri ishanincapee iraamaajeiteari, aisati incamanteri in-quemisantajeiteri. Iroamejeiteri ishaninca inquemisan-tanteari, inquempeteari yora peeraniniri iquemisantiniintacaroniri. Iroamejeiteri tseencantatsiri cameetsa in-quemisanteri Tasorentsi.

18 Icantaqueri Sacariashi:—¿Arimpa? ¿Jaoca noncanteari niotasanotanteari

queariotaque oca picantaquenari? Anteashipataquena,aisati nojina, anteashipataque iroori.

19Yacanaqueri:—Naro Caviriyeri, quiso noiri Tasorentsi. Iriotaque

tiancaquenari nocamantantimpirori oca cameetsatat-siri. 20Aitaque omoncarataquea oca nocamantaquempiri,

Ir. 1:21 3 Ir. 1:30iro cantaincha te pishiretearoji, irointi pitseencaquena.Meeca pimasontite, eiro pineanatajitsi irosati intiman-teari pitomi.

21 Ainiro anta saiteriqui apatojeitainchari yamenaa-jeivetacari Sacariashi, icantajeitaque:

—Osamanitanaqueteemi ipeaca. ¿Paita caari isoquijan-taja?

22 Impoiji isoquijanaji, te irimatajeaji irineanataje,irointi ijicojicotashitaca. Impoiji iojeitanaque, icantajeiti:

—Timatsi ineaqueri anta tsompoinaqui.Te irineanatasanoteji catsini. 23 Irosati icanta, oshequi

quitaiteri yantaveetaji aisati ivancoqui Tasorentsi. Im-poiji ipianaja ivancoqui iriori. 24 Impoiji oaque ijina,irosati oquempoyeantaca ovancoqui. Icarati 5 cashiri teosoquijajeji. 25Ocanti:

—Peerani te intimeji notomi, irootaque nopashiven-tantacari, iro cantaincha eiro nopashiventajatsi aisati.Icavintsaaquena Avincatsarite, tempa icameetsatasanoti.

Yora Caviriyeri icamantiro Maria: “Intime pitomi”.26 Impoiji icarataque 6 cashiri otsomotetantacari Isa-

vere. Ari itiancajiri aisati Tasorentsi Caviriyeri:—Pijate Nasaretequi: ora carireaquiniri.

27 Pincoapaaquero Maria, ijinatsori Jose. Iriotaqueishanincani Iravirini. Ocashiacari ayeri, iro cantaincha teoneayeteriji shirampari.

28 Ari ijatashitaquero. Imapocapaaquero, icantapaa-quero:

—¿Ainirompi, Maria? Noncamantempi: oshequi inin-tasanotaquempi Tasorentsi, quiso yoaquempi. Oshequiicavintsaasanotaquempi, panaacotaquero maaroni pitsi-naneroronte.

29 Iro cantaincha otsaroanaque iroori, oquenqueshire-tanaca: “¿Paita ojita oca icantaquenari?”

30 Icantaquero:

Ir. 1:31 4 Ir. 1:40—Eiro pitsaroitsi. Queario, icavintsaasanotaquempi

Tasorentsi. 31 Irotaintsi poye. Coajica pintimeri pitomi,pimpajiteri Jesoshi. 32-33 Impincatsaritasanote. Iriojei-tanaque atiri irio Itomi Tasorentsi, savicatsiri inquitequi.Tempa iriotaque Avincatsarite. Peerani yora Iraviriniipincatsariventaveitarini pijorioririnte. Iro cantainchaincanteri Tasorentsi: “Notiomi, aviro pincatsariventajei-terineri maaroni, pincantaitatiyempani”. Aitaque incan-teari impincatsaritanaque, eiro yoipacaajirotsi.

34Ari ocantiri:—¿Jaoca incanteari intimanteari notomi? Te intimeji

nojime.35Yacanaquero:—Iro timacayempine Ishire Tasorentsi. Aisati intason-

caventaquempi Tasorentsi, savicatsiri inquitequi jenoqui.Coajica incantacojeiteri pitomi: “Icameetsatasanoti, teaneeroji irantane. Iriotaque Itomi Tasorentsi”. 36 Aisatinoncamantempi: anteashipatasanovetaca iroori pishan-inca Isavere, aisati icanteetiro shiravaro oni, iro cantain-cha icarataque meeca 6 cashiri otsomontetantacari. Coa-jica ontimeri otomi. 37 Pineaquero, tecatsi pomerentsiti-motearine Tasorentsi, imajeitaquero paitarica icoiri.

38Ocantiri iroori:—Irioyeampa Avincatsarite. Onimotaquena paitarica

icoacaaquenari: icoacaaquenarica intimashitea notomi,ari cameetsataque.

Irosati ipiantanaja inampire Tasorentsi.Ojataque Maria oquivantiro Isavere.

39 Pashini quitaiteri ojatanaque Maria Joreaqui. Os-hintsiti ojatanaque toncaariqui. 40 Areetapaaca antaivancoqui Sacariashi. Oneapaaquero Isavere, ocantapaa-quero:

—¿Ainirompi?

Ir. 1:41 5 Ir. 1:5541 Oquemantavacarori Maria ocajemapaaque, oque-

matiiri ishevatanaca orijani, moyec. Aisati oametasan-otaquero Ishire Tasorentsi, 42 irosati ocajemantavacaro.Ocantiro:

—Tempa ineshinoncajeitaquee Tasorentsi, aisatiiquempejeitiro maaroni tsinane; iro cantaincha avinti,panaacojeitaquena: ineshinoncatasanotaquempi catsini.Tempa aisati ineacameetsatiri pirijani. 43 Aviroashitearine Avincatsarite. ¿Paita piquenqueshiretan-tanari pineana? 44 Pamene, noquemantavaquempiripivetsatapaaquena, iquimoshiretanaque norijani,ishevatanaca, moyec. 45 Pishiretasanotavacaromaaroni icamantaquempiri Avincatsarite, irootaqueineshinoncatantaquempiri.

46Ocantiro Maria:—Tempa icameetsatasanotaque Avincatsarite,

47 iriotaque Atasorentsite aisati oavisacojeiteenericoajica. Oshequi noquimoshireventaqueri. 48 ¿Paitaicavintsantanari narori? Nashinoncaavetaca,tecatsi niote narori. Iro cantaincha iriojeitanaquemaaroni atiri noquimoshireventaqueri. 49 Oshequiitasoncacoventaquena, tempa itasorentsitasanotaque,icameetsatasanotaque. 50 Icantatiani icavintsaa-jeitaqueri maaroni pincatsajeitiriri. 51 Oshequiitasoncantayetaque. Intsoncajeitajeri maaronishemejeitatsiri. 52 Imajeitaqueri pincatsarivetachariyojocacaaqueri ipincatsariventanti. Irintiqueaashinoncaincari ipeajiri pincatsari. 53 Iquemacaacaritasheavetachari, aisati yaapitsatajiri ashitaarantincarimaaroni timimojeivetariri. 54 Icantani Tasorentsiyamitacojeitaqueri ajorioririnte, te impeacoteeji aroriicavintsaajeitaquee. 55 Aitaque imataquero maaroniicantaqueriri intacaroniri peerani: Avarama aisatimaaroni ishanincani, catsini.

Ir. 1:56 6 Ir. 1:70Irootaque ocantirori Maria. 56 Ari osavicaiti mava

cashiri, impoiji opianaja onampiqui.Itimaque Joa vaotisatantatsiri.

57 Ari moncarataca otimiri Isavere otomi.58 Iquemacojeitaquero oshanincapee, iquimoshireventa-quero. Icantajeitaque:

—Tempa ineshinoncatasanotaquero Avincatsarite.59 Ari ocarataque imaacotaque 7, moncarataca in-

toyeantanteariri. Yamejeitaro jorio ipajitavacaa iriori,icantajeiti ishaninca:

—Tempa impajitea Sacariashi, inquempetajeari iriri.60 Iro cantaincha ocanti iriniro:—Eiro ipajitatsi Sacariashi, ainti impajitea Joa.61 Icantajeivetaro:—¿Paitaquea? Te intimeji pishaninca pajitachaneri Joa.62Ari isampijeitiri Sacariashi:—¿Paita picoiri avinti?63 Ari ijicotiro paperi, isanquenajeitaqueneriri:

“Aitaque, impajitea Joa”. Irosati yoajeitantanaca cavaco.64 Imapocanaja Sacariashi ineanataji aisati, icanti:

—Tempa icameetsati Tasorentsi.65 Impoiji yoajeitanaqueri cavaco maaroni ishaninca.

Iquemacojeitaqueri maaroni savicajeitatsiri toncaaripee-qui: ora timatsiri Joreaqui. 66 Iquenqueshirejeitanacamaaroni quemacojeitaqueriri: “¿Jaoca icantari yorajananequi? ¿Paita iranteri coajicani? Tempa ineshinon-catasanotaqueri Avincatsarite”.

67 Impoiji Ishire Tasorentsi oametaqueri Sacariashi,icantantarori oca:

68 —Tempa icameetsatasanoti Avincatsarite,iriotaque tasoncaventajeitaqueeri. Ipocashijeitaqueeiroavisacojeitajee. 69Peerani Iravirini yantiniri Tasorentsiicoacairiri. Meeca itiancaqueri Tasorentsi ishanincaniIravirini, itasorentsitaque, yoavisacotantaque. 70 Tempa

Ir. 1:71 7 Ir. 1:80peerani icantirini Tasorentsi quenquetsatacotiriniri:71 “Nontianquempiri oavisacojeitempineri, intimericaquisajeitempineri, irojocacoventajeitaquempi.72Noncavintsaajeitaqueri ishanincani Avarama, maaroni.Eiro nopeacotajarotsi nocantajeitaqueriri. 73 Peeraninocantasanotaqueri Avarama: 74 ‘Coajica noavisacojeiteripishanincapee, nompiajeiteari quisajeivetearineri,impoiji eiro itsaroajeititsi inquemisantajeitena.75 Noameetsajeiteri, noncanteani noneacameetsajeiteri’”. Irootaque icantaqueriri Tasorentsi peeraniniri.76 Meeca notiomi, noncamantempi: iriojeitempi atiriaviro quenquetsatacoterine Tasorentsi jenoquiniri.Pincamantajeiteri incameetsatanaque, iraamaajeiteariAvincatsarite. 77-78 Poamejeiteri ashanincapeeiriojeitanteari jaoca incanteari iravisacotantajeari.Pincamantajeiteri icavintsaasanojeitaqueri Tasorentsi,eiro iquenqueshiretajirotsi yantayetiri caaricameetsatatsi. Ariorica icontetapaaque catsirincaiteri,te ontsitenitanajeji, irointi oquitaitetanaji. Aisatioquempetaca, ariorica imponeaquea Avincatsaritejenoqui, ayotasanojeitanaque cameetsa asavicajeite.79 Iroavisacojeiteri maaroni caari iovetari Tasorentsi,maaroni tsaroayevetachari incame. Iriotacaajeitapaa-queri jaoca incanteari iraacameetsatanteariri Tasorentsi.

Irootaque icantaqueri Sacariashi.80 Ari avisanaji oshequi osarintsi, yantearitanaque Joa,

oshequi iquemisantaqueri Tasorentsi. Ari itimaqueriapaniro caaraiteriqui, irosati iquenquetsatacantacariri is-hanincapee.

2Itimaque Jesoshi.(Mt. 1.18-25)

Ir. 2:1 8 Ir. 2:121 Ari ipincatsariventanti Jerosarequi oromasati, ipajita

Shisari Acoshito. Ari iroaquera itimapaaque Joa, icantiShisari:

—Nocoaque irisanquenatacojeitea maaroni atiripee,niotanteari jaoca icarajeitiri.

2 Iro isanquenajeitantarori ivajiropee, irio Shirinopincatsariventajeitiriri shiriasati. 3 Ari ijajeiti atirianta nampitsiqui itimajeitini ishanincani peerani,isanquenatacojeitaca. 4 Itimi meeca Jose antaNasaretequi, ora timatsiri Carireaqui. Iro cantainchaishanincatacari Iravirini: yora pincatsariveitachaniri.Iro inampini Iravirini Verequi, timatsiri antaJoreaqui. Irootaque ijatantacari Jose Verequi,irisanquenatacotantajeari irisati. 5 Itsipatanacaroiroori ijinatsori, irotimataintsi ontimacote. 6 Ariyareetantapaacari Verequi, irosati oquemantacaroatsicaneentaquero, niii. 7 Icoayevetapaaca pancotsiirimaanteari, iro cantaincha ijaajeitacaro pancotsipeeirisavicantapeempameri: irointi timatsi ivancovirantsi. Aitaque otimaqueriri otomi, jivatatsiri itimi.Oponataqueri, oaqueri ora iquempoyeanteetanaririvirantsi yoari.

8 Ari otsitenitanaji, ainiro anta queshiiqui isavica-jeiti shentajeitiriri irovishate. 9 Imapocaqueri Avincat-sarite, ishipaquireacojeitaqueri, oquempetaca quitaiteri,aisati ineajeitavaqueri inampire Avincatsarite. Itsaroajei-tanaque; icantaita, shiquere. 10 Iro cantaincha icantapaa-queri:

—Eiro pitsaroajeititsi, timatsi noncamantempiri:ocameetsatasanotaque. Pinquimoshireventajeitearo,aisati inquimoshireventearo maaroni atiri. 11 Iroaqueraitimaque Verequi oavisacojeitempineri: iriotaqueAvincatsarite Quirishito. 12 Jeroca noncamantempiripiotanteariri. Pijate ivancoquinta virantsi, pamenaiteriyora iroaquera timaintsiri; pineapaaqueri iponaaca antaivancoqui virantsi, iponataca.

Ir. 2:13 9 Ir. 2:22-2413 Irosati imapocajeitantacariri oshequi jenoquisati,

icantajeiti:—Tempa icameetsatasanoti Tasorentsi,

14 nopincatsatasanojeitiri anta inquitequi. Acaquipatsiqui irisavicacaajeiteri cameetsa maaroniineacameetsajeitiri.

15 Ari ipiajeitanaja inquitequi, impoiji icantajeiti shen-tajeitiriri irovishate:

—Icamantaquee Avincatsarite timaque Verequi oav-isacojeiteeneri. Tsamete amenaiteri.

16Ari ishiajeitanaca, ineajeitapaaqueri Jose, jero Maria,jeri iriori otomi, iponaaca ara. 17 Ari icamantajeita-paaqueri maaroni icamantaqueriri inampire Tasorentsi.18 Ari yoajeitanaque cavaco maaroni quemajeitaqueriri.19 Iroori Maria oshequi oquenqueshiretaquero oca ican-tajeitaqueriri, oquenqueshiretapinitaquero. 20 Ari ipia-jeitanaja ashitariri irovishate anta queshiiqui. Icantajei-tanaque:

—Tempa icameetsataque Tasorentsi. Ocameetsataquemaaroni inijaaqueeri aisati maaroni icamantaqueeri.Cameetsa ini Tasorentsi.

Itoyeantajaniquitaqueri Jesoshi.21 Ari ocarati 7 imaacotaque Jesoshi, irosati itoyean-

tanteetacari. Aisati ipajitiri Jesoshi: imoncarataqueroicantaquerori Maria chapinqui inampire Tasorentsi.

Icanti Jose aisati Maria: “Nocoacaaqueri Jesoshi irantasan-oteneri Tasorentsi paitarica icoacaaqueriri iriori”.

22-24 Ari peerani isanquenatacaaqueri AvincatsariteMoishishini: “Ariorica ontimeri tsinane otomi,onquempoyeempaya ovancoqui oncarate 40 quitaiteri:eiro ojatitsi ampatojeiteari quemisantatsiri. Arioricaomoncarataquea 40 quitaiteri, ocameetsati ojateivancoqui Tasorentsi onquemisantantajeari aisati.Aanajeneri Tasorentsi apite sampaquiti, arioricaapite paroma. Ompapaaqueri saserote, iroyeri,

Ir. 2:25 10 Ir. 2:33impoiji intayeneri Tasorentsi. Impoiji onquempetajeaaisati peerani, cameetsa ojatapinitaje aisati,onquemisantapinitaje”. Timatsi pashini isanquenatiniriaisati: “Iriorica shirampari yora jivatatsiri otimiritsinane, icoaque Avincatsarite inquemisantasanoteri,iranaacoteri impoiterineri intime. Ocameetsatiiraanajeri ashitariri ivancoqui Tasorentsi, incanteriTasorentsi: ‘Jerica notomi, jivatatsiri itimi. Paitaricapincoacaaqueriri, nocoaque irantasanotempiro’ ”.

Ari ocarataque 40 quitaiteri itimantacari Jesoshi,irosati ijajeitantanaja Jerosarequi: Jose, Maria, jeriJesoshi. Imoncarajeitaquero maaroni isanquenatiniriMoishishi ojatapinitantajeari Maria onquemisante. Aisatiocamantaqueri Tasorentsi:

—Jerica notomi, nocoaque irantasanotempiro paitaricapicoacaaqueriri.

25 Ari itimi anta Jerosarequi shirampari pajitachariShimeo. Quemisantasanotatsiri ini, cameetsa isaviqui,iquemisantasanotaquero Ishire Tasorentsi. Aisati yaa-maari Quirishito: yora veshireacaajeitearineri maaronijoriopee. 26 Ocamantaqueri Ishire Tasorentsi: “Eirotsi-tarica picami, pineavaqueri Quirishito: yora intianqueriAvincatsarite”. 27 Irosati otiancantacari Shimeo antaivancoqui Tasorentsi; impoitapaaqueri Jose, Maria, jeriJesoshi. 28 Ineavaqueri Jesoshi, ijatashitaqueri, yatso-maavaqueri; icantiri Tasorentsi:

—Novincatsarite, tempa picameetsati, 29-30noneaquerioavisacotenaneri, yora picantaquenari. Meeca moncar-ataca, tecatsi noncoyeri aisati. Noquimoshiretaque,vetsicaquena noncame. 31 Queario, pitiancaqueriiroavisacojeiteri maaroni atiri: 32 irio iotacaajeiterinepashinipee atiri, iriveshireimentajeiteari maaronijoriopee quemisantajeitimpiri.

33 Irosati yamenantanaca Jose, jero Maria, yoanaquericavaco; iquenqueshiretasanotiro icantaqueri Shimeo.

Ir. 2:34-35 11 Ir. 2:4034-35Aisati icantajeitaqueri:

—Nocoaque irineshinoncajeitempi Tasorentsi.Aisati icantiro iriniro:—Pamene, coajica oshequi piraacoteari pitomi:

ipocaque ayojeitanteari avavisacojeitajea, iro cantainchaincarate oshequi ashaninca tseencajeiterineri:iroashinoncaajeitea iriori. Irintiquea pashiniashanincapee, iroveshireimentasanojeiteari pitomi.Aparo intseencajeiteri, pashini iroveshireimenteari,onconijatanteari iquenqueshirejeitiri.

Irootaque icantaquerori Shimeo.36-37 Ari otimi aisati ivancoqui Tasorentsi tsinane

pajitachari Aana: oshequi ocamantapinitiri oshanincairineane Tasorentsi. Ipajitani irini Janoeri: iriotaqueishanincani Asere. Anteashipatasanotaque Aana:ocarataque osarintsite 84. Camajimentaaro oni,ocarataque 7 osarintsi irosati icamantacari ojimeni.Meeca osavicaque ivancoqui Tasorentsi. Ocantani:quitaiteriqui, tsiteniriqui oquenquetsatacaapinitiriTasorentsi; oshequi opincatsataqueri. Teonquenqueshiretasanoteroji oayetari. 38 Ariojatashitaqueri Jesoshi iroori. Ocantaqueri Tasorentsi:

—Ariove, noneaqueri narori.Aisati ocantajeitiri oshaninca:—Jerica yoca, iriotaque oavisacojeiterineri ashanin-

capee: maaroni aamaajeitariri.39 Ari imataquero Jose aisati Maria maaroni isan-

quenataqueri Moishishi: tempa isanquenatacairi Avin-catsarite. Impoiji ipiajeitanaja Nasaretequi: timatsiriCarireaqui.

Evancariquera Jesoshi, ipianaja ivancoqui Tasorentsi.40 Ari iqueveanaque Jesoshi, aisati ishintsitanaque,

aiquero ijatanaque iotasanotanaque, yanaacotiriijananequiririnte. Oshequi ineshinoncataqueri

Ir. 2:41 12 Ir. 2:52

Tasorentsi. 41Ari ijatapiniti anta Jerosarequi, itsipajeitariJose aisati Maria. Aitaque ijatapinitiri maaroni osarintsiariorica omoncaratapaaca quitaiteri Yavisantaniri. 42 Ariocarataque irosarintsite Jesoshi 12, ijajeitanaji aisati,43 iquimoshireventaqueri Tasorentsi. Pashini quitaiteriipiajeivetanaja maaroni ishaninca, iro cantainchaisavicanaque Jesoshi Jerosarequi apaniro. Te irioveteariishaninca, 44 yaamaashivetacari itsipajeitanajariishanincapee pashini. Ari ishaaviniji icoacoayevetacariishanincaqui, 45 iro cantaincha te irineajeriji. Irosatiipiantanaja Jerosarequi, icoacoayevetajari, 46 ocarataquemava quitaiteri. Impoiji ineapaajiri ivancoqui Tasorentsi:icarajeitiri oametantayetatsiri. Iquemisantayetiriyoametantayetiri, aisati isampijeitiri paitapeerica.47Yoajeitanaqueri cavaco atiripee, icanti:

—Pamenerite evancarica: oshequi iotantari, cameetsayacanaqueri yora oametantatsiri, te incomitearoji.

48 Aisati yoapaaqueri cavaco Jose, jero Maria. Ocantiriiriniro:

—Notiomi, ¿paitaquea pimanapitsatantanari? Pamene,nocaratiri piritsori nocoacoayevetaquempi. Oshequi no-coiteaquempi.

49Yacanaquero:—¿Paita picoacoayetantanari? Tempa piote nocoasan-

otaque nosavique ivancoqui Apa.50 Iro cantaincha te inquemajeitavaqueriji icantave-

tacariri. 51 Impoiji yoijajeitanajiri, ipiajeitanaja Nasarete-qui. Icantani iquemisantaqueri, tecatsi incantea impiat-sateari. Irointi Maria oshequi oquenqueshiretaqueromaaroni oca oneayetaqueri. 52 Aiquero ijatatii iotasano-tanaque Jesoshi, yantearitanaque. Yora Tasorentsi inin-taqueri itomi; aisati ishanincapee iriori, inintajeitaqueriJesoshi.

Ir. 3:1 13 Ir. 3:6

3Intantacarori Joa iquenquetsati.(Mt. 3.1-6; Mr. 1.1-6; Joa 1.19-28)

1 Ocarati meeca 15 osarintsi ipincatsariventajeitirimaaroni oromasati yora Tiverio Shisari. Ipincatsariven-tiri joreasati Pontsio Pirato. Yora Eroreshi ipincatsariven-tiri carireasati; irinti irirenti, Jiripo, ipincatsariventiriitoreasati aisati taraconitiresati. Aisati yora Irisania ipin-catsariventiri avirenesati. 2 Aisati meeca ipincatsariven-tajeitiri saserotepee Anashi aisati Caijashi. Ari itima-queri Joa, itomi Sacariashi, anta caaraiteriqui. IcantiriTasorentsi:

—Nocoaque meeca pinquenquetsatacayeri pishaninca,timatsi nocoaque pincamantajeiteriri.

3 Ari iquenaquenayetanaque Joa Joriraniqui, icanta-jeitiri ishaninca:

—Pinquenqueshirejeitea, eiro piquempetajatsipeerani, impoiji incavintsaajeitempi Tasorentsi:eiro iquenqueshireacotajimpirotsi pantajeiveitaniri.Impoijiquea novaotisajeitempi iriotanteari pishanincapavisacotaji.

4 Imoncarataquero Joa icamantacotitariniri peeraniIsayashini: “Anta caaraiteriqui intime coajicaquenquetsatacayerineri ishaninca. Incamantajeiteriishaninca: ‘Coraque Avincatsarite, pamenaajeiteri,paamaajeiteari. Pincameetsatanaque irineacameet-satantapeempiri. Ariorica pincameetsatanaque,pinquempetearo avotsi cameetsatatsiri inquenanteariAvincatsarite: poameetsatero irineacameetsatantearori.Pintampaticatero, 5 pijayero otsateni, pinquiaarantajerotoncaaripee, pintampaticatajero maaroni tipiyetatsiri,pintijayetajero ovintenipee. 6 Impoiji maaroni atiriirineajeitavaqueri oavisacojeiterineri intianqueneriTasorentsi’ ”.

Ir. 3:7 14 Ir. 3:12

Icantayetiriri Joa ishaninca.(Mt. 3.7-12; Mr. 1.7-8; Joa 1.19-28)

7 Ari ijatashijeivetacari Joa oshequi atiri irivaotisajeit-erime. Jeroca icantavaqueriri:

—Avirojeitaque camaari: oshequi pamatavitantajeiti,te pincameetsajeiteji. Te pincoajeiveteaji pijateSharincaveniqui, iro cantaincha te pinintasanotejipinquemisanteri Tasorentsi, irootaque picoantavetacaripivaotisajeiteame. 8 Ariorica pinquenqueshirejeiteapimpashinitantajeari, pintime cameetsa iriojeitanteariitsipapee queario picantaque. Eiro picantashitatsi:“Noshanincatacari Avaramani, irootaque niotantacarinoavisacotajea”. Pamatavitaja avisati. IncoaquericameTasorentsi, irimatero intasonquerome oca mapica,impeajerome atiri, oshanincatajearime Avaramani, irocantaincha eiro avisacotitsi iroori. Patsipetashitacapishanincavetacari Avarama: piquempetarocarimapi. 9 Piquempejeitacaro aisati inchato. Irocantaincha irotaintsi inchaquitero Tasorentsi inchato,imponquitireajero aisati. Terica oncameetsatejioitsoqui, inchaquitero, intaasanotajero, pomein.Piquempetarocari inchato caari cameetsatatsi oitsoqui:yojoquimpicari Tasorentsi.

10Ari isampijeitiri:—¿Paita picoiri nantajeiteri?11 Icantiri:—Otimirica apite piitsaare, pimpaaranteri ashinon-

caincari aparo. Otimirica oshequi poari, pimpaaranteriaisati ashinoncaincari. Pincavintsaantapinite.

Irootaque icantapinitiriri Joa.12 Aisati ijatashitaqueri Joa aayetiriri quirequi: yainiri

yora oromasati, oshequi yamatavitiri aisati ishaninca.Ijatashijeitiri, icoaque irivaotisajeitavaqueri, isampita-paaqueri:

Ir. 3:13 15 Ir. 3:21-22—¿Paita nanteri piotantenari queario noquemisan-

taque?13Ari icantavaqueri:—Eiro paashititaritsi iirequite pishaninca, irointi pi-

moncaratero icantaquempiri oromasati.14Aisati ijatashijeitaqueri soraro, isampitaqueri:—¿Paita nanteri narori?Ari icantavaqueri:—Eiro piquishiritsi atiri paapitsatanteariri iirequite,

aisati eiro picantacotashitaritsi paitanteariri iirequite.Moncarataca ipinataquempiri pivincatsarite, eiro picoitsiaisati.

15Ari yaamaajeitari Quirishito, ijitashijeiveta irotaintsiirareetea. Iquenqueshirejeitiri: “Iriorica Joa Quirishito”.16 Iro cantaincha icantajeitaqueri Joa:

—Novaotisajeitaquempi nijaqui: te ompomerentsiteaji.Coajica impoque Avincatsarite irinti, oshequi nopin-catsataqueri, notseencaja narori. Intiancajeitaquee ir-inti Ishire Tasorentsi, quiso oajeitee, oameetsajeitee.17 Coajica irinashitacayeari cameetsatatsiri aisati caaricameetsatatsi. Oquempetaca arori anashitacaaro oit-soqui panquirentsi, aisati anashitacaaro osapentairo-qui. Aquempoyeajiro oitsoqui, atairo osapentairoqui.Aisati inquempejeitee Avincatsarite arori: incavintsaajei-teri cameetsajeitatsiri, iroashinoncaajeiteri caari cameet-sajeitatsi. 18-20 (-)

Ivaotisataca Jesoshi.(Mt. 3.13-17; Mr. 1.8-11)

21-22 Ari ivaotisajeitaqueri Joa oshequi atiri, aisatiivaotisataca Jesoshi, irosati iquenquetsatacaantacari iriri.Omapocanaca aniireashitapaaqueri Ishire Tasorentsi,oponeaca inquitequi. Oshiapaaqueri sampaquiti. Aisatiiquemajeitaquero icantaqueriri Tasorentsi:

Ir. 3:23-38 16 Ir. 3:23-38—Avirotaque notomi nonintasanotiri. Oshequi

noveshireimentaquempi.Yoiminqueacantaqueri Eroreshi Joa.(Mt. 14.3; Mr. 1.14; 6.17)

(v 18) Aitaque icanta Joa: icamantapinitiri atiri in-cameetsatanaque, aisati icamantiri jaoca incantajeiteariiroavisacojeitantajeari.

(v 19-20) Aisati icantaque:—Te oncameetsateji yantayetiri Eroreshi. Yaavetaro

irirenti Eroriashi, iro cantaincha yaitaqueri Eroreshi.Ainiro oshequi pashini caari cameetsatatsi yantayetiri.

Ari iquisanaca Eroreshi. Ipincatsariventajeitiricarireasati, irootaque imatantacarori yaacantaqueriJoa, shepi, yoiminqueacantaqueri. Aiquero ijatatiiyantanaquero catsini caari cameetsatatsi.

Isanquenatiro ivajiropee ishanincani Jesoshi.(Mt. 1.1-17)

23-38 Peerani yovetsiquiri Tasorentsi Aran.Iri itomini Aran ipajitani Sete.Iri itomini Sete ipajitani Enoshi.Iri itomini Enoshi ipajitani Cainama.Iri itomini Cainama ipajitani Marereri.Iri itomini Marereri ipajitani Jarete.Iri itomini Jarete ipajitani Enoco.Iri itomini Enoco ipajitani Matosara.Iri itomini Matosara ipajitani Arameca.Iri itomini Arameca ipajitani Noe.Iri itomini Noe ipajitani Seme.Iri itomini Seme ipajitani Aratajara.Iri itomini Aratajara ipajitani Cainama.Iri itomini Cainama ipajitani Sara.Iri itomini Sara ipajitani Evere.Iri itomini Evere ipajitani Jarareque.Iri itomini Jarareque ipajitani Aracao.Iri itomini Aracao ipajitani Seroco.

Ir. 3:23-38 17 Ir. 3:23-38Iri itomini Seroco ipajitani Nacoro.Iri itomini Nacoro ipajitani Tare.Iri itomini Tare ipajitani Avarama.Iri itomini Avarama ipajitani Isaca.Iri itomini Isaca ipajitani Jacovo.Iri itomini Jacovo ipajitani Jora.Iri itomini Jora ipajitani Jareshi.Iri itomini Jareshi ipajitani Eseromi.Iri itomini Eseromi ipajitani Arini.Iri itomini Arini ipajitani Aranini.Iri itomini Aranini ipajitani Aminarava.Iri itomini Aminarava ipajitani Nasono.Iri itomini Nasono ipajitani Sara.Iri itomini Sara ipajitani Voso.Iri itomini Voso ipajitani Jovere.Iri itomini Jovere ipajitani Jese.Iri itomini Jese ipajitani Iraviri.Iri itomini Ivaviri ipajitani Natama.Iri itomini Natama ipajitani Matata.Iri itomini Matata ipajitani Mena.Iri itomini Mena ipajitani Merea.Iri itomini Merea ipajitani Eriaquimi.Iri itomini Eriaquimi ipajitani Jonama.Iri itomini Jonama ipajitani Jose.Iri itomini Jose ipajitani Jora.Iri itomini Jora ipajitani Shimeo.Iri itomini Shimeo ipajitani Irevi.Iri itomini Irevi ipajitani Matata.Iri itomini Matata ipajitani Jorimi.Iri itomini Jorimi ipajitani Eriyesere.Iri itomini Eriyesere ipajitani Jesoshi.Iri itomini Jesoshi ipajitani Ere.Iri itomini Ere ipajitani Eremarama.Iri itomini Eremarama ipajitani Cosama.Iri itomini Cosama ipajitani Ari.Iri itomini Ari ipajitani Merequi.Iri itomini Merequi ipajitani Neri.Iri itomini Neri ipajitani Saratiyeri.

Ir. 4:1 18 Ir. 4:3

Iri itomini Saratiyeri ipajitani Sorovaveri.Iri itomini Sorovaveri ipajitani Eresa.Iri itomini Eresa ipajitani Joanana.Iri itomini Joanana ipajitani Jora.Iri itomini Jora ipajitani Joseca.Iri itomini Joseca ipajitani Semeini.Iri itomini Semeini ipajitani Matatiashi.Iri itomini Matatiashi ipajitani Mata.Iri itomini Mata ipajitani Nacai.Iri itomini Nacai ipajitani Eshiri.Iri itomini Eshiri ipajitani Naomo.Iri itomini Naomo ipajitani Amoshi.Iri itomini Amoshi ipajitani Matatiashi.Iri itomini Matatiashi ipajitani Jose.Iri itomini Jose ipajitani Janai.Iri itomini Janai ipajitani Merequi.Iri itomini Merequi ipajitani Irevi.Iri itomini Irevi ipajitani Mata.Iri itomini Mata ipajitani Eri.Iri itomini Eri ipajita Jose.Iri itomitsori Jose ipajita Jesoshi, iro cantaincha iji-

jeivetari ishaninca irio itomisanori. Ari ocarataqueirosarintsite Jesoshi 30, intantacaroniri iquenquet-satacaajeitiri ishaninca.

4Yora camaari irantacayerime Jesoshi caari cameetsatatsi.(Mt. 4.1-11; Mr. 1.12-13)

1 Ari ijatanaji Jesoshi, iponeanaja Joriraniqui. Quisooanaqueri Ishire Tasorentsi, aanaqueri caaraiteriqui.2 Ocarati 40 quitaiteri itimaque anta, tecatsi iroyeari:aasanotaqueri itashe. Ari maaroni quitaiteri ijatashita-queri yora Satanashi, icoaveta irantacayerime caaricameetsatatsi. 3 Icantavetapaacari:

Ir. 4:4 19 Ir. 4:13—Avirorica itomi Tasorentsi, jentsite: pintasonquero

oca mapica, pimpeero tanta, poyearo.4Yacanaqueri Jesoshi:—Isanquenatini peerani Moishishi: “Ocameetsati ava-

jeitearo avanaro eiro acamanta, iro cantaincha ocameet-satasanoti anteneri Tasorentsi maaroni icoacaajeitaque-eri”.

5Aisati yaanaqueri antearoqui toncaari, ijicotapaaque-neri maaroni quipatsi, 6 icantiri:

—Pincoaquerica noncantajeiteri maaroni savicajeitat-siri impincatsajeitempi, iraacameetsajeitempi. Tempanarotaque pincatsariventajeitiriri maaroni, 7 arioricanoncanteri impincatsajeitempi avirori, ari impincat-sajeitempi. Apatiroquea nocoaque pintiyeroashitena,pimpincatsatena narori.

8Yacanaqueri:—Ocameetsati ampincatsateri Tasorentsi, apaniro

ampincatsateri irinti. Irootaque ocantiri irineane.9 Impoiji yaanajiri Jerosarequi, anta otataroqui ivanco

Tasorentsi, antoo jenoqui. Icantiri:—Avirorica itomi Tasorentsi, jentsite: pimpariye, eiro

picamitsi. 10 Tempa ocanti Sanquenarentsi: “Irishen-tempi inampirepee Tasorentsi, inquempoyeaquempi”.11 Ainiro aisati pashini isanquenatiniri: “Ari irancatsa-tavajempi iriori, eiro ishinetimpitsi pimpariye mapiqui”.Pineaquero, ¿paita pitsaroantacari?

12Yacanaqueri:—Aisati ocanti Sanquenarentsi: “Eiro pineantaritsi

Tasorentsi: yoasanquetaimpicari”.13 Ari iotaque camaari tecatsi incanteri Jesoshi,

ijatanaji. Iro cantaincha ari irampiitajeri coajica.Ipianaja Jesoshi Carireaqui.(Mt. 4.12-17; Mr. 1.14-15)

Ir. 4:14 20 Ir. 4:2314Ari impoiji ipianaja Jesoshi Carireaqui, oshequi omat-

acaaqueri Ishire Tasorentsi. Te osamaniteji iquemaco-jeitaqueri maaroni savicajeitatsiri anta. 15 Icantajeiti:

—Tempa icameetsati Jesoshi; ariorica apatojeita, tempacameetsa yoamejeitaquee.

Yareetanaja Jesoshi Nasaretequi.(Mt. 13.53-58; Mr. 6.1-6)

16 Impoiji ijatanaji Jesoshi Nasaretequi, aitaqueyantearitaqueri inampisanoriqui. Ari saavaroquiijatanaque anta yapatotapinijeitantari, icantani ijatap-initi saavaroqui. Tsompoina icatiapaaca, irineanateneriishanincapee irineane Tasorentsi. 17 Ipeetavaqueriisanquenareni Isayashini. Yampinaicareavaquero,yamenaquero irineanateneriri. Ocanti: 18 “Quiso oaquenaIshire Avincatsarite, otiancaquena noncamanteriashinoncaayetachari jaoca incanteari iroavisacotanta-jeari. Noncamanteri maaroni iperanatacari camaarinoimpacacoventajeitajeri. Namenacaajeri aisaticaari amenatsi. Aisati noimpacacoventajeri maaroniyoashinonqueeyetiri. 19 Aisati noncamantajeiteri atiriirotaintsi nontasoncacoventeri”.

20 Ari yampinaicajiro sanquenarentsi, yoipiajiniri ipa-jiri, impoiji isavicanaji. Yamenashejeitanaqueri, sorerere.21 Icantajeitiri:

—Queario meeca nomoncarataquero ocanoneanataquempiri, oquenquetsatacotana.

22 Ari ineacameetsajeivetacari Jesoshi, aisati inea-cameetsajeitaquero icantaqueriri. Aisati isampitava-caaca:

—¿Tempa irio itomi Jose?23 Icantaqueri:—¿Pitseencaquenampa? Naamaaca pincantename:

“Jentsite, poavisacotajeriqueti pishanincasanoriavirori. Noquemacotaquempi pitasoncantaque antaCaperenaoqui, meecaquea pintasoncantequeti aisati

Ir. 4:24 21 Ir. 4:35aca anampiquica”. 24 Iro cantaincha noncamantempipamejeita pitseenquiri pishanincasanori: te piotejipimpincatsateri iriori, irintiquea pashini pipincatsati.25-26Queario oca noncamantempiri: peerani itimantacariIriashini, piojeiti te ompariyeji incani. Peeraniosarintsitaqueni. Ocarati mava osarintsi aisati 6 cashiri,te ompariimateji incani catsini. Itasheajeitanaquemaaroni savicajeitatsiri quipatsiqui. Otimini oshequicamajimentaaro aca, iro cantaincha itianquiriTasorentsi Iriashini pashiniqui quipatsi opajita Shironi.Itianquiri irijatashitero camajimentaaro savicatsirianta Sarepetaqui. Itasoncapinitiniro oari, ipapinitiro.Irointi savicatsiri aca inampiqui, te intasonqueneroji.27Aisati, peerani itimantacari Iriseoni, itimini aca oshequipatsaincari, iro cantaincha tecatsi iroavisacote. Apaniroirinti yoavisacotiri shiriasati pajitachari Nama.

28 Iquemajeitantacarori apatojeitainchari, iquisajei-tanaca. 29 Ari icatiajeitanaca, yaajeitaqueri, shepi.Yaanaqueri anta otsapitapaa nampitsi, otiminta im-perita. Impishoncajeiterime, iroariyerime, 30 iro cantain-cha ipeimotanajari, ijatanaji.

Ipianaja Jesoshi Caperenaoqui.(Mr. 1.21-28)

31Ari ipianaja Jesoshi Caperenaoqui, ora carireaquiniri.Saavaroqui yoamejeitajiri aisati atiri. 32 Yoajeitanaquericavaco, icantajeiti:

—Tempa ocameetsati oca yoametaqueeri. Ipincatsariti:iotasanotaquero oca yoametaqueeri.

33 Ari itimi anta yapatotapinijeitanta aparoni shiram-pari neiriri camaari. Antearojenca icajemacotavaqueri:

34 —Aviro Jesoshi poneachari Nasaretequi. Nio-taquempi: aviro itomi cameetsari Tasorentsi. ¿Paitapipocashitantanari? ¿Picoavetampa pojoquena?

35 Ishintsitsataqueri Jesoshi, icantiri:

Ir. 4:36 22 Ir. 4:42—Pimajerete. Pinijantareanajeri yoca shirampari.Ari ipishoncanaqueri shirampari quipatsiqui, tiricn,

irosati ijanirotantanajari. Tecatsi oajerine shirampari,tecatsitanaji. 36Yoajeitanaqueri cavaco aisati icantajeiti:

—Pineaqueri: apatiro ineanataqueri camaari, irosatiijatantanaja. Oshequi ipincatsariti, oshequi itasoncanti.

37Ari iquemacojeitaqueri Jesoshi maaroni savicajeitat-siri.

Yoavisacotiro Jesoshi irairo Petero.(Mt. 8.14-15; Mr. 1.29-31)

38 Impoiji ijatanaji Jesoshi ivancoqui Shimo. Icanta-jeitavaqueri:

—Ojoquiitaca irairo Shimo, oshequi oyatsiire. Poav-isacotajero.

39 Icatiapaaca onampinaqui, icantaquero:—Ari ompeanajea piatsiire, pavisacotaje.Irosati opeantanaja oyatsiire, maani; ocatianaja, opa-

jeitajiri yoari.Yoavisacoyetiri itsipapee atiri.(Mt. 8.16-17; Mr. 1.32-34)

40 Ari iqueanaji catsirincaiteri. Yameetaqueneri Je-soshi oshequi mantsiayetatsiri, onashiyeta imantsiare.Ari ipamijeitavaqueri, yoavisacojeitavaqueri. 41 Impoijiipocajeiti oshequi yoitsavianquiri camaari, icajemajeita-paaque:

—Aviro itomi Tasorentsi.Iojeitaque camaari iriotaque Quirishito, irootaque

icantantacariri:—Pimajerete, eiro picamantacotanatsi.Yovaanaja Jesoshi pashinipeequi nampitsi.(Mt. 4.23; Mr. 1.35-39)

42 Ari oquitaitetamanaji ijatamanaque Jesoshi antaocaraitetapaaque. Icoacoajeitaqueri atiripee. Ineanta-jariri, icantajeivetapaari:

—Eiro pijatajitsi, pisavique aca Caperenaoqui.

Ir. 4:43 23 Ir. 5:8-1043 Iro cantaincha icanti Jesoshi:—Eiro nosaviquitsi. Nocoaque noncamanteri itsipapee

atiri ipincatsariventajeitiri Tasorentsi, tempa cameetsairiojeitero iriori. Irootaque itiancantanari Apa.

44 Ari iquenaquenayetanaque Jesoshi anta Joreaqui,iquenquetsatacaajeitiri atiri anta pancotsipeequi yapato-jeitantari.

5Iquitsatiri Shimo oshequi shima catsini.(Mt. 4.18-22; Mr. 1.16-20)

1 Ari pashini quitaiteri iquenquetsati Jesoshi antaotsapijaqui incajare pajitachari Jenesarete. Itsitaca-jeitapaacari atiripee, icoajeitaque inquemero irineaneTasorentsi. 2 Ari ineaquero Jesoshi apite pitotsi antaotsapijaqui. Tecatsi tetearone: yora quitsatatsiri iquiviroiitsarite anta. 3 Itetaca Jesoshi ivitoqui Shimo, icantiri:

—Shimo, pintianquero capichaji.Ari isavicaque pitotsiqui nianquijamaji, yoamejeitiri

apatojeitainchari otsapijaquinta. 4 Ari osamanitanaque,itsoncanaquero yoamejeitaqueri. Icantiri Shimo:

—Pijate anta osaanajataquenta, pinquitsate.5Yacanaqueri:—Oametantatsiri, noquitaitetacotaque noquitsavetaca

incaranqui, tecatsi naimate catsini. Meecaquea pican-taquena, aitaque nojataque nonquitsajeitajanteta aisati.

6 Ari iquitsataji: yaasanotaque shima, oshequi catsini:monquire, monquire. Jaaca inaca, irotaintsi ompeshequitsari. 7 Icajemaqueri ishaninca savicatsiri pashiniquipitotsi:

—Caateve, pamitacojeitenave.Ari ipocacotaque, itetacotaqueri shima apite pitotsi,

tero, tero; irotaintsi ontsitiye. 8-10 Icarati oshequi shimaiquitsatiri, irootaque yoantanacari Petero cavaco; aisatiiquempejeitaca itsipapee: jeri Santiaco aisati Joa. Irio-taque yoca itomipee Severeo. Iriotaque icaratapinitiri

Ir. 5:11 24 Ir. 5:17Shimo iquitsatapinitiri shima. Itiyeroashitanacari ShimoPetero, icantiri:

—Novincatsarite, cameetsa pijataje. Te noncameet-sateji narori catsini, eiro pitsipatanatsi.

Yacanaqueri Jesoshi:—Eiro pitsaroacaanatsi. Noncamantempi: oquem-

petaca peerani piquitsatapinitiri shima, nocoaque meecapinquemisantacaapinijeiteri atiripee.

11Ari yaatacojeitapaaji, irosati yojocajeitantanajaro iv-itopee, iitsaritepee, maaroni. Yoijajeitanaqueri Jesoshi.

Yoavisacotiri Jesoshi patsaatsiri.(Mt. 8.1-4; Mr. 1.40-45)

12 Itimi anta nampitsiqui shirampari patsaasan-otatsiri: otsoncaqueri ivatsaaro, opiticashaaquerimaaroni itseempequiqui. Ineantavacariri Jesoshi,itiyeroashitavacari, icantiri:

—Novincatsarite, tempa pitasorentsiti: pincoaquerica,poavisacotena.

13Ari yacotashitaqueri, ipamitiri. Icantiri:—Nocoaque. Pavisacotaje.Irosati opeantanaja ivatsaaro. 14Aisati icantiri:—Eiroyea picamantacotanatsi. Meeca pijate saserote-

qui, pinijaapeeri iriotanteari pavisacotaji. Pimatero ican-tiniri Moishishini: paanajeneri saserote pivira intayeneriTasorentsi iriojeitanteari atiri pavisacotaji.

15 Iro cantaincha aiquero ijatatii icamantacojeitaqueriJesoshi. Icarati oshequi catsini jatashijeivetacariri in-quemisanterime, aisati pashini icoajeiveta iroavisacoter-ime. 16Ari ijatanaque iriori anta caaraiteriqui, iquenquet-satacairi iriri.

Yoavisacotiri Jesoshi caari shevatacha.(Mt. 9.1-8; Mr. 2.1-12)

17 Ari pashini quitaiteri yoametantaji Jesoshipancotsiqui. Isavicajeiti quempeji variseopee aisatioametantirori sanquenarentsi: iponeayetaca oshequi

Ir. 5:18 25 Ir. 5:24-25nampitsipeequi, anta Carireaqui, Joreaqui, aisatiiponeayetaca Jerosarequi. Otimasanoti itasorencaAvincatsarite imatantarori yoavisacotantaque.18 Jeritapaaque shirampari, icompitacojeitapaaquericaari shevatacha. Icoajeiveta iraanaquerime antaisavicaquenta Jesoshi, iro cantaincha tecatsi inquenapee,iticajeitaqueri atiripee. 19 Tecatsi incantea inqueapee,irootaque yataitacantacariri otataroquinta pancotsi.Imorontaquero, impoiji yoaniitacotaqueri anta inaquentaJesoshi. 20 Iotavaqueri iriori ishirejeitacari, irootaqueicantantavacariri:

—Noshaninca, ainiro pantane, iro cantaincha eironoquishimentimpirotsi, irointi noncavintsayempi:eiro noquenqueshiretacotimpirotsi aisati, irointinoavisacotempi.

21 Ari icantavacaajeitaca variseopee aisati oametan-tirori sanquenarentsi:

—Piquemanirotaqueri: ijitasorentsinirotaca. Apaniroirinti Tasorentsi yoavisacotanti.

22 Ari iotaquero Jesoshi iquenqueshirejeitiri, irosatiicantantanacari:

—¿Paita picantantari: “Ijitasorentsinirotaca”?23 Pamene, nocantaqueri: “Eiro noquenqueshirea-cotajimpirotsi pantane, irointi noavisacotajempi”.Meeca pitseencajeitaquena. Tempa opomerentsivetacananiitacaajeri yoca. Eirorica yaniitajitsi, aripintseencasanojeitena, pishirontimentajeitena.24-25 Noponeaca narori inquitequi, natiritapaaque.Nocoaque piojeite ainiro notasorenca, aisatinomataquero nocavintsairi antirori caari cameetsatatsi,noavisacojeitiri.

Ari icantiri caari shevatacha:—Jentsite, pincatianaje, paanajero pinariantari, pi-

jataje pivancoqui.Ari ineajeitavaqueri icatianaja, yaanajiro inariantari,

ijatanaji ivancoqui. Icantanaque:—Ariove, icameetsati Tasorentsi.

Ir. 5:26 26 Ir. 5:32Ari icantiri saserotepee:—Pineaquero, nomataquero caari pineapiniti,

irootaque piotanteameri oshequi notasorentsitaque.Aisati ari nomatajeri naanajeri coajica inquitequi.

26Ari yoajeitanaqueri atiripee cavaco, icantajeiti:—Tempa icameetsatasanoti Tasorentsi, ipincatsari-

tasanoti. Te aneapiniteroji oca aneaqueri meeca.Yoijatiri Jesoshi Irevi, yora apatovetanariri pincatsari quire-

qui.(Mt. 9.9-13; Mr. 2.13-17)

27 Impoiji isoquijanaji Jesoshi, irosati ineantapaacaririIrevi, yora aitayetiriri ishaninca iirequite, impoiji ipiripincatsari. Isaviqui anta isanquenatapiniti. Icantapaa-queri:

—Tsame, poijatanaquena.28 Ari yoipacanaquero isanquenatacoyetiri quirequi,

icatianaca, yoijatanaqueri Jesoshi. 29 Impoijiijataque Irevi ivancoqui, icajemacantaqueri itsipapeevionquiniriri pincatsari iirequite, pashini ishanincapee,Jesoshi, maaroni. Yoacaajeitacari maaroni. 30 Ipocaquesaserotepee aisati yora oametantirori sanquenarentsi.Icantapaaqueri iroamere Jesoshi:

—Pamenerite Jesoshi: icarajeitaqueri vionquiririquirequi, yoajeita, irajeiti. Jeri aisati itsipapee caaricameetsayetatsi. Te oncameetsateji incarajeiteriiroajeitea.

31Ari icantiri Jesoshi:—Yora joquiitachari iriotaque coatsiri iraavintea.

Yorari caari joquiitacha te incoyeji aavinterineri.32 Iriotaque nopocashitiri caari cameetsatatsiniotacantajeariri eiro yantapinitajirotsi aisati caaricameetsatatsi. Te nompocashiteriji jivetachariicameetsati.

Isampitiri saserote: “¿Paita caari ititanta poamere?”(Mt. 9.14-17; Mr. 2.18-22)

Ir. 5:33 27 Ir. 6:133Ari icantiri saserote Jesoshi:—Pamene ititapinita iroamere Joa, aisati iquenquetsat-

acaapinitiri Tasorentsi: aisati iquempejeitacari iroamerevariseo. Irinti poamerepee, te intiteaji: yoapinijeita,irapinijeiti.

34Ari yacanaqueri:—Oquempetaca ariorica iraye shirampari ijina, inca-

jemajeiteri ishanincapee inquimoshireventajeitanteariri.Ariorica irareejeitaquea, ¿arimpa intijeitapeempa? Eiro.Aisati narori, nocarajeitiri meeca noamerepee: ¿paitanontitacanteariri? 35 Ariorica irojocajeitanajeri ishan-inca aatsiri ijina, impoijiquea intijeitanaquea. Aisatinonquempetea narori: ariorica coajica noncame, impoijiiroashiretacojeitanaquena noamere, irosatiquea intijei-tantanaqueari iriori. 36 Aisati, otimirica piitsaare iroa-querari, te pintsereeroji pimpataquero peesatotaintsiripimaatsara. Aisati, ariorica poavitajerome, eiro omoncar-atavacaatsi. Aisati pinquivajerorica ontsitiamaotanaqueiroaquerari, aisati antsivianaque peesatotaintsiri. Ot-sereacoticari iroaquerari. 37-38 Tempa apeantantaroiroaquerajari pearentsi imeshinaqui iroaquerari, im-poiji antsitacotaquero eiro aparajatantatsi. Arioricaoshimoretanaque, aravoncajatanaque, otapiasanotaqueriimeshina. Iroaquera ini, eiro ipesacotitsi, aisati eiroaparajatatsi oja. Irooricame ampeantantajearome pear-entsi iroaquerajari peesatitatsiri imeshina, tempa irar-avoncanaque, intoncanaque: ton. Aitaque intsereanaque,aisati amparajatanaquea iroaquerajari. 39 Tempa arioricairajeitero peesatojataintsiri pearentsi, eiro acoirotsi ireroiroaquerajari.

6Icantavacaimentaro saavaro.(Mt. 12.1-14; Mr. 2.23–3.6)

1 Ari osaavarotaque, iquenanaque Jesoshitiricomashiqui, itsipatanacari iroamere. Yora

Ir. 6:2 28 Ir. 6:10iroamere yaviijeitaquero oitsoquipee, yamirocaitaquerootaqui, yojocaquero. Irointi oitsoqui, yoajeitacaro.2 Ineajeitaqueri variseopee, icantiri:

—Te oncameetsateji oca pantiri. Tempa irointioca saavaro, amaoreajeitantari, eiro ataquireaitantarotsimeeca. ¿Paita pantantarori?

3-4Yacanaqueri Jesoshi:—Tempa pineanatiro isanquenatacotiriniri Iravirini.

Aaqueri itasheni aisati itsipajeitari. Otimi anta ivan-coqui Tasorentsi tanta yovetsiqueetiniriri Tasorentsi.Apaniro yoajeitaro saserotepee, te irishineteriji itsipapeeiroyearo. Iro cantaincha yashinoncaaca Iraviri, irootaqueipantacariri tanta yora ivincatsarite saserote, aisati ipa-jeitaqueri maaroni oijajeitiriri. Pineaquero, te irinintejiiroashinoncayeri. 5 Noponeaca narori inquitequi, natir-itapaaque: naro cantacantirori paitarica anteri saavaro-qui.

6 Ari pashini saavaro ijatanaji anta yapatotapinijeita,yoametantapaaque. Itimi anta shirampari tsiricoipa-cori. 7 Yamenashetavaqueri oametantirori sanquenar-entsi aisati variseopee, icoaque irioteri iroavisacotanter-ica saavaroqui. Icoaque incanteri ivincatsarite: “Nonea-queri Jesoshi yantaquero caari cameetsatatsi”. 8 Iro can-taincha iotaqueri Jesoshi iquenqueshirejeitiri. Icantiritsiricoipacori:

—Caate, pincatiapee aca.Ari icatianaca, ijatashitaqueri. 9 Icantajeitiri Jesoshi:—Meeca nosampijeitempi. ¿Paita cameetsatatsiri anta-

jeiteri saavaroqui? ¿Cameetsampa ancavintsayeri ashan-inca? Terica, ¿picoaquempa avashinoncayeri? ¿Cameet-sampa avavisacoteri ashaninca? Terica, ¿picoaquempaayeri?

10 Yamenajeitaqueri Jesoshi, imajerenirojeitanaque.Ari icantiri:

—Pancote.

Ir. 6:11 29 Ir. 6:21Ari yacotanaque, cameetsatanaji iraco. 11Ari iquisajei-

tanaca saserotepee. Isampitavacaanaca:—¿Jaoca ancanteriri avacantanteariri?Icoyeajeitaqueri Jesoshi iroamerepee.(Mt. 10.1-4; Mr. 3.13-19)

12Pashini quitaiteri ijataque Jesoshi toncaariqui, iquen-quetsatacairi iriri, iquitaitetacotapaaque. 13Ari oquitaite-tamani icoyeajeitaqueri iroamerepee. Icarataque 12icoyeaqueri. Icoaque coajica intianqueri inquenquetsat-acotanteariri. Jero oca ivajiropee: 14-16 Shimo (aisati ipa-jitiri Jesoshi: Petero), Antirishi (yora irirenti Shimo), San-tiaco, Joa, Jeripi, Varitorome, Mateo, Tomashi, Santiaco(yora itomi Arijeo), Shimo (icanteetiri aisati Seraroro),Jorashi (yora itomi Santiaco), aisati Jorashi Ishicariote(yora aacanterineri coajica Jesoshi). Aitaque ipajijeitariiroamere icoyeaqueri Jesoshi.

17 Impoiji yoirincapaaja anta opampaitetinta. Itimintaoshequi iroamerepee, aisati oshequi catsini pashinipeeatiri: iponeajeitaca Joreaqui, Jerosarequi, Tiroqui, aisatiShiroqui. Otimi Tiro aisati Shiro arejiqui, anta otsapi-jaqui antearoja incajare. Ijatashijeitaqueri Jesoshi in-quemisantajeitavaqueri, aisati icoajeitaque iroavisacojei-teri mantsiaripee. 18 Ari yoavisacojeitaqueri yatajeaon-cayetiri camaari. 19 Icoajeitaque impamijeitapeeri, inta-soncacoventanteariri iroavisacojeitanteariri.

Iquenquetsatacotaqueri Jesoshi quimoshirejeitatsineri.(Mr. 5.1-12)

20Ari yamenanaqueri iroamere, icantiri:—Ariorica pashinoncaavetaca meeca, pinquimoshire-

tanaque: aitaque impincatsariventajeitempi Tasorentsi,coajica. 21Ariorica pitasheavetacameeca, pinquimoshire-tanaque: aitaque inquemacaajempi Tasorentsi, coajica.Ariorica poashirevetaca meeca, pinquimoshiretanaque:

Ir. 6:22 30 Ir. 6:32aitaque inquimoshiretacaajempi, coajica. 22 Ariorica in-quisajeitempi atiripee, intianquempi, incantimatempi,incante te pincameetsateji. Ariorica inquishimentajeit-empiro piquemisantana, iro cantaincha inquimoshire-tacayempi Apa. Tempa noponeaca narori inquite-qui, natiritapaaque. 23 Ariorica inquisajeitempi, pin-quimoshiretasanotanaque, pincantajeite: “Cameetsave”.Tempa aitaque cameetsa impinatasanotempiApa inquite-qui. Queario yora intacantajeitaqueeri iquisajeitaquerinipeerani yora camantacotiriniri Tasorentsi.

Iquenquetsatacotiri Jesoshi ashinoncachaneri coajica.24 Jero pashini aisati icantaqueriri Jesoshi:—Iro cantaincha yora ashitaarantincari, iquimoshirei-

mentaro yashijeitari: moncarataca, iroashinoncayea ir-inti. 25 Aisati iroashinoncayea quemarori yoari meeca:coajica inquemero itashe. Iroashinoncayea shironta-jeitachari meeca: coajica incavintsaajeitea aisati iri-raajeitea. 26 Ariorica irineacameetsajeitempi maaroniatiripee, pashinoncayea coajica: tempa yora intacaroriineacameetsajeitashitari yora amatavijeitiriri.

Icoaque Jesoshi aninteri quisajeiteeri.(Mt. 5.38-48; 7.12)

27Aisati icantajeitaqueri:—Pinquemisantajeitavaquena: pininteri avinti

quisajeitimpiri, pincavintsayeri. 28 Pincanteri Tasorentsiiramitacojeiteri maaroni cantimajeitimpiri, aisatimaaroni quisajeitimpiri. 29 Ariorica impasavorotempipampatevoroqui, pishineteri impasavorotempiacaqueroca aisati. Ariorica iraapitsatempiro poicoro,pimperita pashini piitsaare aisati. 30 Arioricairamanempiro paitapeerica, ari pimperi. Arioricairaapitsatempiro pivaararo, eiro picoacotiritsi aisati.31 Ariorica picoaque incavintsayempi itsipapee, aripincavintsayeri avirori. 32 Ariorica pinintajeitiri

Ir. 6:33 31 Ir. 6:38

maaroni nintajeitimpiri, tempa moncarataca: tecatsiincantea impinatempi Tasorentsi. Tempa ioti caariquemisantatsi inintiri nintiriri iriori. 33 Aisatioquempetaca: ariorica picavintsairi cavintsaajeitimpiriavirori, tempa aisati moncarataca. ¿Paita picoiriimpinatempiri Tasorentsi? Aisati iriori caariquemisantatsi, icavintsairi cavintsaajeitiriri iriori.34 Ariorica picoaque iroimpiajempi pipaqueriripishaninca, tempa moncarataca: ¿Arimpa picoaqueimpajempi aisati Tasorentsi? Tempa aisatiipavacaa iriori caari quemisantatsi paitapeerica,aisati icoaque irovanayeneri iroimpiajeneri.35 Irootaque nocantantimpiri pincavintsayeri avintiquisajeitaquempiri, pincavintsante, pimpashiyeteariashinoncaincari: eiro piquenqueshiretirotsiirimaterorica iroimpiajempi. Ariorica pantero oca,cameetsa: impinatasanotempi Tasorentsi, aisatiintomintasanojeitempi. Cameetsa ipincatsariventantianta jenoqui. Queario icavintsairi piatsajeitariri, yoracaari cameetsajeitatsi. 36 Icavintsantasanoti Apa:pinquempejeiteari. 37 Eiro paamaashitaritsi pishaninca,aisati eiro picantitsi: “Ainiro irantane”, impoiji eiroicantimpitsi Tasorentsi: “Ainiro pantane avirori”.Eiro piquishimentiritsi pishaninca yantayetiri, irointipincavintsayeri: impoiji eiro iquishimentimpirotsiTasorentsi pantayetiri avirori, irointi incavintsayempi.38Ariorica pimpayeteri ashinoncaincari coiteimoyetariri,aisati inquempetajempi iriori Tasorentsi: impayetempiromaaroni coiteimoyetaquempiri avirori. Teirimashitsateji: impasanotempi. Ariorica capichajipincavintsante, aisati capichaji incavintsayempi avirori.Ariorica oshequi pincavintsantasanote, ari oshequiincavintsaasanotempi avirori.

Irootaque icantiriri Jesoshi.

Ir. 6:39 32 Ir. 6:46

Icoaque Jesoshi ancavintsayeri quisajeiteeri.(Mt. 7.1-6, 15-23)

39 Jeroca ishiacaaventiniriri aisati Jesoshi:—¿Arimpa irimatero camarajaquiri irancatsatanaqueri

iamarajaquiririnte? Eiro imatirotsi: tempa ari imparia-jeitaque omoroqui. 40 Aisati iquempeta, yora iroamerete iranaacoteriji oametiriri ioti. Iro cantaincha arioricairishitoriatasanote, ariorica irimoncarateari. 41 ¿Paitapiquishimentantariri pishaninca yantayetiri? Panaaco-tasanotiricari avirori. Oquempetaca picantiri pishan-inca: “Pitijaquitaca ovane quipatsi”, iro cantaincha ainiroavirori pitijaquitacaro antearo inchato. 42 Arimpa pin-canteri: “Jentsite, noshaninca, naajempiro pitijaquiro”.Tempa pioti otimi inchato pashicajaquitaquempiri avi-rori. ¿Jaoca pincanteari paantajeanariri itijaquiro pis-haninca? Pamatavitanti, pinquempetearime cameetsa-tasanotatsiri. Pamene, pijivate pojoquero antearora in-chatora pashicajaquitaquempirira, impoiji pamenasano-tanaje paantajeanariri itijaquiro pishaninca iriori.

43 Jero oca pashini ishiacantiniriri Jesoshi:—Ariorica ocameetsati inchato, ocameetsati oitsoqui

iroori. Aisati terica oncameetsateji inchato, teoncameetsateji oitsoqui iroori. 44 Ariorica aneerooitsoqui inchato ayoti jaoca ocantari inchato iroori.Ariorica pincoaque chochoqui, ¿arimpa pijatashiteroanta manitincanamashiqui? Eiro pijatitsi, tempapiotiro te oitsoquitantearoji chochoqui, iyera, ova,tecatsi catsini. 45 Ariorica anquenqueshireterocameetsatatsiri, antayetero cameetsayetatsiri.Ariorica anquenqueshiretero caari cameetsatatsi,antayetero caari cameetsatatsi. Queario, aneanatantaroaquenqueshireyetiri. 46 ¿Paita picantashitantavetanari:“Novincatsarite”? Te pinquemisantenaji.

Ir. 6:47 33 Ir. 7:4-5Ivecarataquero icantajeitiriri.(Mt. 7.24-29)

47Aisati icantiri Jesoshi:—Meeca noshiacantempiri jaoca icantari quemisanta-

nari. Iquemiro noneane, iquemisantasanotaquero: yan-tajeitaquero maaroni nocantaqueriri. 48 Ishiaqueri shi-rampari vetsiquirori ivanco. Iquiashitaquero tsompoina,irosati mapiqui aitaque yovecarataquerori. Ari oniri om-inca mapiqui, oquisotantacari. Opariasanotaque incani,ooncanaca eni. Antearo catsini otatsincavetapaacaro, irocantaincha te aaveeroji: quisotaque onaque mapi. 49 Irocantaincha yora caari quemisantana ishiaqueri shiram-pari vetsicavetarori ivanco, te intijacotasanoteroji. Im-poiji ooncanaca, aanaquero ivanco. Ojaraanaque, aana-quero, te aneajeroji.

Irootaque icantajeitiriri Jesoshi.

7Yoavisacotiri Jesoshi inampire capitano.(Mt. 8.5-13)

1 Impoiji ipianaja Jesoshi anta Caperenaoqui. 2 Itimianta nampitsiqui aparo capitano. Oromasati ini, caariini jorio. Ijoquiitaca inampire, irotaintsi incame. Inin-tasanotiri capitano inampire. 3 Iquemacotaqueri Jesoshi,itasoncantaque, irosati itiancantacariri jivatacaajeitiririjoriopee:

—Pincamantaiteri Jesoshi impocanaquetairoavisacotenari nonampire.

4-5Ari yareejeitapaacari, icantasanojeitapaaqueri:—Pijatashiteri. Icameetsatasanoti yora capitanonta,

oshequi inintajeitaquee arori. Yovetsicacantaqueeneropancotsi apatojeitantari. Cameetsa poavisacoteneri in-ampire.

Ir. 7:6-7 34 Ir. 7:146-7 Ari yoijajeitanaqueri. Quempeji inapaaque, inea-

jeitavaqueri pashini ishanincapee capitano, itianquiri.Icamantapaaqueri:

—Jero oca icantaqueri noyapitanote: “Nopincatsa-tasanotaqueri Jesoshi, iro caari notonquiotantavacari.Notseencaja narosati, irootaque caari nocoanta impoquenovancoquica. Niotaque incoaquerica iroavisacoteri non-ampire, ari iravisacotaje. 8 Timatsi cantanari paitaricananteri, aisati timatsi soraro notiancapinitiri. Noncan-teririca: ‘Pijate’, ari irijataque. Noncanteririca: ‘Pim-poque’, ari impocanaque. Aisati noquempetiri nonampireiriori, ariorica noncanteri: ‘Jero oca panteri’, ari iranta-quero”.

9 Iquemavaitiiri Jesoshi, yoanaque cavaco. Ari ipitso-cashijeitacari oijajeitiriri, icantajeitiri:

—¿Piquemaquerompa oca icantiri oromasati? Oshequiishiretaquena, te inquempejeiteariji ashanincapee arori.

10 Ari impoiji ipiajeitanaja ishanincapee capitano. In-eapaaqueri inampire, avisacotaji.

Yoitinaajiri Jesoshi camaintsiri anta Naiqui.11 Pashini quitaiteri ijatanaque Jesoshi anta Naiqui,

icarajeitaqueri inampirepee aisati oshequi pashini oija-jeitiriri. 12 Iquempejijeitapaacaro nampitsi, ineavaitiiriicompitacotapaaqueri camatsiri, intijerime. Iro irinirocamaintsiri camajimentaaro, aisati te intimeji pashiniotomi. Oijatacoventiri otomini, ocarajeitiri oshequi os-haninca. 13 Ineantavacarori Avincatsarite, oshequi icav-intsairo, icantaquero:

—Eiro piraacotiritsi pitomi.14 Ari ijatashitaquero cajo yoantacariri, ipamitaquero.

Icatiacaapaacari compitacotiriri. Icantiri Jesoshi ca-maintsiri:

—Evancari, pintinaaje.

Ir. 7:15 35 Ir. 7:2215 Irosati itinaantanaja, isavicaji; ineanatanaji. Impoiji

icantiro Jesoshi:—Jerica pitomi, aneanaji.16Yoajeitanaque cavaco catsini neajeitaqueriri, icanta-

jeiti:—Tempa icameetsati Tasorentsi. Itiancaqueeri

oamejeiteerori irineane. Queario, itasoncaventaqueeTasorentsi, icavintsaajeitiri quemisantajeitiriri.

17 Irosati iquemacojeitantacariri maaroni joreasati,aisati otsoteanaca neantsi pashinipeequi nampitsi.

Yora Joa Vaotisatantatsiri itianquiri iroamere Jesoshiqui.(Mt. 11.2-6)

18 Ari iquemacotaqueri Jesoshi iroamerepee Joa, yoravaotisatantatsiri. Ijatashijeitaqueri, icamantapaaqueriyantayetaqueri Jesoshi. Yora Joa, icajemiri iroamereapite, 19 itiancaqueri Avincatsaritequi, icantavaqueri:

—Pijajeite Jesoshiqui, pisampitapeeri: “¿AvirompaQuirishito namenaajeivetari? ¿Pashinimpa naamaa-jeitea?”

20Ari yareejeitapaacari, icantapaaqueri:—Itiancaquena Joa, icantana: “Pisampitaiteri Jesoshi:

‘¿Avirompa Quirishito naamaajeivetari? ¿Pashinimpanaamaajeitea?’ ”

21 Tecatsi incantea Jesoshi iranqueri, irointita yantiyoavisacoyetiri oshequi mantsiayetatsiri, aisati yoav-isacoyetiri oshequi yatajeaoncayetiri camaari. Aisati ya-menacaayetajiri oshequi caari amenayetatsi. 22 Impoijiicantiri:

—Meeca pijajeitaje, pincamantapeeri Joa aitaqueneapineacojeitaquenari aisati piquemacojeitaquenari. Pin-camantapaajeri amenanaji yora caari amenaveitachani,aniitanaji yora caari aniiveitachani, avisacojeitanajipatsaayeveitachaniri, iquemayetanaji yora caari que-maveitachani, itinaayetanaja camayevetainchari. Aisati

Ir. 7:23 36 Ir. 7:28nocamantajeitiri ashinoncaajeivetachari jaoca incanteariirijate inquitequi. 23 Iquimoshireventajeitaquenamaaroni quemisantasanotanari.

Icanti Jesoshi: “Icameetsatasanotaque Joa”.(Mt. 11.7-15)

24 Ari ipiajeitanaja itiancane Joa, impoiji iquenquetsa-tacaajeitiri Jesoshi apatotimentariri. IquenquetsatacotiriJoa, icantiri:

—¿Paita pijatashijeitantariri Joa anta caaraiteriqui?¿Pijitimpa itsataashita Joa, iquenquetsatashita? Teinquenquetsatashiteaji. ¿Pijivetarimpa icomitapinita,te irioteji paitarica iquenqueshiretiri? Tempa ioti.25 ¿Paita pijatashitasanotantariri? ¿Irompa pijijeitaqueriashitaarantincari ini, quitsaatarori cameetsamaori? Caariini. Pamene, yora quitsaatarori cameetsamaori ishanin-catacari pincatsari, aisati iquempetaca: iveshireimentaroirovaararo timatsiri ivancoqui pincatsari. Te inquem-peteariji irinti Joa. 26 Jentsite, pincamantena: ¿paitapijatashitiri? ¿Irimpa pijitiri quenquetsatirori irineaneTasorentsi pijatashitantariri? Tempa queario, iquen-quetsatiro, iro cantaincha yanaacojeitiri itsipapee quen-quetsatacantantatsiri. 27 Tempa piojeitiro sanquenar-entsi cantatsiri: “Notiomi, nontianqueri jivatempineri,inquenquetsatacotempi. Incamantajeiteri atiri incameet-sashirejeitanaque, inquemisantajeitempi”. Queario, ocasanquenarentsi oquenquetsatacotiri Joa Vaotisatantat-siri. 28 Yanaacojeitaqueri maaroni itsipapee quenquet-satacantantatsiri: imataquero maaroni icoacaaqueririTasorentsi, irootaque ineacameetsatantariri. Iro cantain-cha ineacameetsatasanotiri catsini Tasorentsi maaroniipincatsariventasanojeitiri.

Yora saserotepee itseencajeitiri Joa, aisati Jesoshi.(Mt. 11.16-19)

Ir. 7:29 37 Ir. 7:3729 Ari iquemajeitaqueri oshequi atiri icantaqueriri Je-

soshi. Iquemantacariri, icantajeiti:—Queario, icameetsataque Tasorentsi.Aisati icarajeitaqueri quemajeitaqueriri yora ivaoti-

sayetiri Joa, aisati apatoyetiniriri oromasati quirequi.30 Irintiquea yora variseo aisati yora oametantirori san-quenarentsi te irinintajeiteji iranteneri Tasorentsi icoa-caavetariri, aisati te irijatashiteriji Joa irivaotisateri. Teiriveshireimentearo irinti icantiri Jesoshi. 31 Icanti Je-soshi aisati:

—¿Paitaquea? ¿Jaoca icantari yocapee? ¿Paitaniqueacaari iquemisantantana yoca? Te inquenqueshireti-mateaji. ¿Paita noshiacanteri? 32 Irio noshiacan-teri jananequi, isavicajeiti nampitsiqui nianqui, icantiaparo: “Apaniro nosoncavetaca, iro cantaincha te poi-jatacotenaji, te pimaninqueteji. Noashiretacovetari ca-maintsiniri, iro cantaincha te poashireteaji avirori”.33 Pamene, yora Joa ititapinita, te iririmateroji cachojari,jero picantajeiti: “Irio camaari pincacairiri, caari yoasan-otanta, aisati caari irantaro cachojari”. 34 Iro cantainchanoponeaca nainti inquitequi, natiritapaaque: noapinitaaisati nirapiniti. Aiquero picantajeiti: “Jerinta oashenti,shinquinarinti. Ishanincatacari apatotapinitiniriri oro-masati quirequi, icarajeitapinitiri caari cameetsajeitatsi”.35 Ontimimotaquempiricame piotantari, piotaqueme teontampaticateji picantajeitiri.

Yoavisacotiro Jesoshi tsinane antapinivetarori caaricameetsatatsi.

36Ari aparoni variseo icantiri Jesoshi:—Caate novancoqui, avajeitea.Yacanaqueri:—Jaa, ari.Ari ijajeitanaque, yoajeitaca. 37 Otimi anta

nampitsiqui tsinane antapinivetarori caari cameetsatatsi.Oquemacotaqueri Jesoshi, yoa anta ivancoquinta

Ir. 7:38 38 Ir. 7:46variseo, ojatashitiri oneeri. Aacotanaquenericasancajari. Iro aacotantanacanariri mapi quitamaroriimoqueetiri. 38 Ocatiapaaca itapiiqui Jesoshi, quempeji.Iraasanotapaaca, ovitejantacari ojaqui iitiqui, irooshetantajanariri oishi. Impoiji onintiri iitiqui, aisatiosaitantacari iitiqui casancajari. 39 Ineantavacaroriyora variseo, iquenqueshiretanaca: “Iriome itiancaneTasorentsi, iriotavaquerome oca tsinane. Oshequiantapinitiro caari cameetsatatsi, eirome ishinetaromeantiterime iiti”. Ipajita variseo Shimo. 40 Iotaqueri Jesoshiiquenqueshiretiri, icantiri:

—Shimo, timatsi noncamantempiri.Yacanaqueri:—¿Paita pincamantenari oametanari?41 —Noshiacantempiro. Itimi shirampari irevitiriri

5,000 soles, itimi pashini irevitiriri 500 soles. 42 Irocantaincha te irimateroji yora apitetatsiri iroimpiajeneriiirequite, irootaque icantantariri: “Aitanaji, eiro pip-inatanatsi. Nopashitimpiri”. Tempa icavintsairi apite.Aparo irevivetacari capichaji, irinti itsipa irevitasanove-tacari. Pincamantena: ¿janica neacameetsatasanoter-ineri?

43Yacanaqueri:—Naamaaca yora irevitasanovetariri, tempa iriotaque

icavintsaasanotiri catsini.Icantiri:—Queario picantaque.44 Impoiji yamenaquero Jesoshi tsinane, icantiri Shimo:—Pamene, incaranqui noqueapaaque aca pivanco-

quica, iro cantaincha te paacameetsatavaquenaji: tepimpavaquenaji nija nonquivantapeemparomeri noiti.Pineaquero irointi oca tsinaneca. Oquivantapaaquenaroojaqui noiti, aisati oshetantaquenaro oishi. 45 Te pinin-tavorotenaji, irointi oca, onintapinitaquero noiti. 46 Te

Ir. 7:47 39 Ir. 8:3

pisaitantenaro noitoqui quejitsi, irointi oca, osaitanta-quenaro noiti casancajari. 47 Pamene, ainiro antayeve-tari oshequi, iro cantaincha nocavintsaaquero, eiro no-quenqueshireacotajirotsi antayetiri: tempaoshequi onin-tasanotaquena. Ariorica noncavintsayeri antayevetaroricapichaji, capichaji irinintavaquena iriori.

48 (v 48, 50) Ari icantiro tsinane:—Ainiro onaveta pantayevetari, iro cantaincha eiro no-

quishimentimpirotsi, eiro noquenqueshireacotimpirotsiaisati. Pishiretaquena, irootaque pavisacotantajari.Cameetsaya pijataje, piveshireasanotanaquea.

49Ainiro inaveta oacojeitacariri, isampinatavacaaca:—¿Paitampa ijita yoca, icavintsantarori antirori caari

cameetsatatsi? 50 (-)8

Oijajeitiri Jesoshi tsinane amitacotapinijeitiriri.1 Pashini quitaiteri iquenaquenayetanaque nampit-

sipeequi Jesoshi. Iquenquetsatacaajeitiri atiri, icamanta-jeitiri:

—Irotaintsi impincatsariventajeitempi Tasorentsi.Quiso yoanajiri iroamerepee, yora carajeitatsiri 12,

2 aisati oijajeitiri tsinanepee. Peerani yoitsaviantaveita-roni camaari, aisati ojoquiiveitani, iro cantaincha yoav-isacojeitajiro Jesoshi. Opajita aparoni tsinane MariaMaquitarasato. Icaraveitani camaari oitsaviantaveita-roniri 7. 3 Iro oijatiriri pashini, opajita Joana, ijina Cosa.Yora Cosa, iriotaque amitacotiriri pincatsari Eroreshi.Aisati iroori oijatiri Sosana, aisati otsipapee tsinanepee.Oca tsinanepee amitacotapinijeitiri Jesoshi, opapinijeitiricoiteimotacariri.

Ishiacantiniri jocaitirori oitsoqui tirico.(Mt. 13.1-9; Mr. 4.1-9)

Ir. 8:4 40 Ir. 8:134 Yapatotimentajeitacari Jesoshi oshequi atiri, ari ishi-

acantajeitiniri, icantiri:5 —Ari ijataque shirampari yojocaitiro oitsoqui

tirico oaantsiqui. Aparopee pariitapaintsiavotsiqui: yaaticayetaquero aniiyetatsiri, impoijiyoajeitacaro contsaropee, itsoncaquero. 6 Pashinipeepariitapaintsi mapiqui. Oparitsavetanaca capichaji,iro cantaincha te oncajavatsatimateji, irootaqueoshimpetantanacari, ocamajeitanaque. 7 Pashinipariitapaintsi quitotseequimashiqui: oshiocavetanaca,iro cantaincha anaanaquero quitotseequi, irootaqueocamantacari. 8 Iro pashini pariitapaintsiri cameetsariquiquipatsi: oshiocanaque, otimasanotanaque oitsoquioshequi.

Irootaque ishiacantajeitiniriri, impoiji antearojencaicantajeitiri:

—Otimirica piquemantari, pinquemasanotavaquero.Yoametiri Jesoshi iroamere oshiacaaventiri oitsoqui.(Mt. 13.10-23; Mr. 4.10-20)

9 Isampijeitiri iroamerepee:—¿Paita pishiacantiri incaranqui?10Yacanaqueri:—Icoacaaquempi Apa Tasorentsi piojeitero caari

iojeiti itsipapee atiri. Avintiquea niotacaaquempijaoca icanta Apa ipincatsariventajeitaquempi. Irionoshiacantajeitiniri yoranqui: iramenajeivetea, irocantaincha eiro ineasanotitsi; inquemajeivetea,iro cantaincha eiro iojeitavaquerotsi. 11 Jero ocanoshiacaaventimpiri: oca oitsoqui oshiacaaventiroirineane Tasorentsi. 12 Oca avotsi opariantavetapaacarioitsoqui oshiacaaventiri quemajeivetavacarori irineaneTasorentsi: ipocapaaque camaari, yojocacaajiriiquenqueshirevetacaro irineane. Te irinintacayerijiinquemisante aisati iroavisacotea. 13 Orari mapitaintsiri

Ir. 8:14 41 Ir. 8:18

opariantavetapaacari oitsoqui, oshiacaaventiriveshireimentavetarori irineane Tasorentsi,ineacameetsavetacaro. Iquemisantaveta, iro cantainchate inquearioventeroji: ariorica opomerentsitimotacariiquemisantaveta, ari yojocanajiro. 14 Aisati oquempetacaquitotseequimashi opariantavetapaacari: oshiacaaventiriquemajeivetacarori irineane Tasorentsi, iro cantainchaiquenqueshiretasanotiro yantapinitiri, iveshireimentaroyashiyetari, aisati icoaque inquimoshiretashitea.Yatsipetashitaro iquemavetaro irineane Tasorentsi:te inquemisantasanoteroji, te iranteneriji Tasorentsiicoacaavetacariri. 15 Ocari cameetsataintsiri quipatsioshiacaaventiri quemasanotavaquerori irineaneTasorentsi. Iquearioventaquero iquemisantasanotaque,icameetsashiretanaque. Iriotaque matasanotirorimaaroni icoacaaqueriri Tasorentsi.

Icantiri Jesoshi: “Piotasanojeitavaquero jaoca icantaTasorentsi ipincatsariventajeitaquempi”.

(Mr. 4.21-25)16 Jero aisati yoamejeitiriri Jesoshi iroamere:—Ariorica antsiotero tsiomentotsi amenajeitanteari,

¿arimpa antatacotero cantiriqui? ¿Arimpa amanaquerojaocarica ara? Tempa ocameetsati avanqueterijenioquiji onconijajeitanteari paitapeerica. Irootaquenoamejeitantaquempiri: nocoaque piotasanojeite.17 Tequera piojeite jaoca icantari Tasorentsiipincatsariventajeitaquempi, iro cantaincha coajicapiotasanojeitajero. 18 Pinquemasanojeitavaquenapiojeitantajeari. Capichaji piotaque meeca,iro cantaincha ariorica pinquemisantasanotena,nontsoteajeitempiro, niotacaasanojeitempi. Arioricapijiveta pioti, eiro piquemisantanatsi, impoijiicomitacaasanotimpicari Tasorentsi: tecatsi piotimataje.

Ir. 8:19 42 Ir. 8:27Ijatashijeitiri ishanincasanori Jesoshi irineeri.(Mt. 12.46-50; Mr. 3.31-35)

19 Impoiji ojatashitiri Jesoshi iriniro, otsipajeitariirirentipee. Yareejeitapaaca pancotsiqui anta isaviquinta,iro cantaincha tecatsi incantajeitea intsipajeitapeempari:yojocaajeitavaqueri oshequi atiripee. 20 Icamanteetiri:

—Ocoapaaquempi piniro, jeri pirentipee. Osavica-paaque anta saiteriqui.

21 Iro cantaincha yacanaqueri:—Nonirontacaro maaroni quemisantasanojeitiriri

Tasorentsi, maaroni antasanotiniriri icoacaaquerori.Aisati nirentijeitacari maaroni quemisantiriri.

Yoimajerentaquero Jesoshi tampea aisati omotoncane inca-jare.

(Mt. 8.23-27; Mr. 4.35-41)22 Pashini quitaiteri itetajaro Jesoshi pitotsi, icarajeita-

queri iroamerepee. Icantiri:—Tsame amonteajeitanaje intatiquero incajare.23 Ari ijatacojeivetanaca, aacotanaqueri tampea. Ari

ijatacotaque nianquijaqui, imaanaque Jesoshi. Im-poiji omapocajeitaqueri antearo tampea, otejatapaacaronija pitotsiqui, irotaintsi intsitiacojeite. 24 Icaocaqueriiroamerepee:

—Pintinaye, oametanari, irotaintsive antsitiacojeite.Ari itinaanaca, impoiji ipeajiro tampea, ipeajiro omo-

toncane: opeasanotanaja. 25 Icantiri:—¿Paita caari pishirejeitantana?Itsaroacaajeitanacari, aisati yoajeitanaqueri cavaco.

Icantavacaajeitanaca:—¿Janicampa yoca? Imataquero tampea, aisati omo-

toncane: ipeajiro. Te aneapiniteroji oca.Yoavisacotiri Jesoshi neiriri camaari.(Mt. 8.28-34; Mr. 5.1-20)

26 Ari iponeanajari Jesoshi Carireaqui, meeca yareeta-paaca intatiquero: anta Jerasequi. 27 Yaatacotapaaque,

Ir. 8:28 43 Ir. 8:35yamatsecajeitanaque quipatsiqui. Ineapaaqueri neiriricamaari: peerani, te inquitsaateaji. Te irisaviquejipancotsiqui, irointi iquenaquenatsempequiyeti anta ti-jaariqui. 28 Ineantavacariri Jesoshi, itiyeroashitavacari,icajemanaque:

—¿Jaoca pincantenari? Niotavaquempi: avirotaqueitomi Tasorentsisanori savicatsiri inquitequi. Eiro pique-matsitacaanatsi.

29 Iro icajemantacari, itsaroacaavacari Jesoshi, iotaquecamaari intianqueri. Yora shirampari ineapinitiri ca-maari, iquenacaapinitiri. Yoisotapiniyeevetari iracoquiaisati iitiqui carenatsa, iro cantaincha ishintsitacairi ca-maari, ipesantarori carenatsa yoisotanteevetacariri. Ari-orica ipesanaquero, ishiacaanacari camaari caaraiteriqui.30 Icantiri Jesoshi:

—¿Jaoca pipajitari?Yacanaqueri:—Nopajita Oshequianti.Iro ipajitantacari Oshequianti ineaqueri oshequi ca-

maari. 31-32 Ari itimi anta tioncaiquiji oshequi chanchoyoajeita. Yora camaari icantiri Jesoshi:

—Eiro pitiancajeitanatsi Sharincaveniqui, ainti pin-tiancajeitena anta chanchoqui, nonijaapeemparita iriori.

Ari icantiri:—Pijajeite.33 Ari yojocajeitanajiri shirampari, inijaajeitapaacari

chanchopee, irosati ishiajeitantanaca, ipariajeitanaqueimperitaqui, ipiincajeitanaque incajarequi, pocn, pocn,pocn, itsitiajeitanaque.

34 Ari ineantavacariri, ishiajeitanaca shentajeivetaririchancho, icamantajeitaqueri ishaninca anta nampitsiquiaisati oantsiqui. 35 Ari ipocajeitaque irameneri yoraneaveitariniri camaari, jaocarica icantajari. Ineapaa-queri, tecatsitaji inaji; tecatsi oajerine, isavicaji Je-soshiqui. Iquitsaataja, otimanaji iquenqueshiretantari.

Ir. 8:36 44 Ir. 8:45Itsaroacaajeitapaacari. 36 Yora neasanotaqueriri ica-mantajeitavaqueri maaroni ishaninca yantiri Jesoshi, it-soteaqueneri. 37 Ari itsaroajeitanaque catsini maaronitimajeitatsiri ara. Itiancajeitajiri Jesoshi:

—Pijataje, eiro pipocajitsi aisati.38 Irintiquea yora neaveitariniri camaari icantavetari:—Nocoaque noijatanaquempi.Iro cantaincha icantiri:39 —Eiro poijatanatsi, ainti pijataje pivacoqui. Pin-

camantajeitapeeri pishaninca oshequi icavintsaaquempiTasorentsi.

Ari ijatanaque, iquenaquenayetanaque nampitsiqui,icamantajeitiri ishaninca:

—Pineaquena: oshequi icavintsaajana Jesoshi.Yoavisacotiro Jesoshi irajatatsiri aisati yoitinaajiro irishinto

Jairo.(Mt. 9.18-26; Mr. 5.21-43)

40 Impoiji ipianaja Jesoshi, imonteanajaro incajare.Yoyeajeitaqueri oshequi atiri, yaacameetsajeitavaqueri.41-42 Itonquiotavacari shirampari pajitachari Jairo: irio-taque jivatacaantatsiri anta pancotsiqui yapatojeitantari.Itiyeroashitapaacari iitiqui Jesoshi, icantapaaqueri:

—Tsame novancoqui, irotaintsi oncame nishintio.Apaniro oni irishinto, ocarataque osarintsite 12. Ari

yoijatanaqueri, itsitacajeitanacari oijajeitanaqueriri.43 Oijatanaqueri aisati tsinane irajashetatsiri: ocarataque12 osarintsi intantanacari irajashetanaque. Tecatsimateroneri iroavisacotajero. 44 Oquenapaaque itapiiquiantitaqueri iitsaare ocaratapaaque, irosati opeantanajaroiraja. 45Ari icanti Jesoshi:

—¿Janica antitaquenarori noitsaare?Icantajeitanaque:—Te nantitempiro piitsaare.Impoiji icanti Petero:

Ir. 8:46 45 Ir. 8:55—Oametanari, icarajeiti atiri oshequi ishoncajeitaque-

mpi, itsitacajeitaquempi. Aiquero picantanaitii: “¿Janicaantitaquenarori noitsaare?”

46 Iro cantaincha yacanaqueri iriori:—Ainiro antitaquenarori. Ocamantaquena

notasorenca: timatsi notasoncacoventajiri.47 Iotaque tsinane tecatsi oncantea omanapitsateri

antitaqueri iitsaare. Opioncanaque, ojatashitiri,otiyeroashitacari, ocantiri:

—Narotaque antitaquempirori piitsaare, irootaquenavisacotantajari nirajaveitani.

Iquemajeitavaquero maaroni atiripee. 48 Aisati icanta-quero Jesoshi:

—Noshaninca, pishiretaquena, irootaque pavisacotan-tajari. Cameetsa pijataje pivancoqui, pinquimoshire-tanaje.

49 Ari pashini pocapaintsi ishaninca Jairo camanta-pairiri:

—Camanaque pishinto. Eiro picantiritsi meecaoametantatsiri irijate avancoqui.

50 Iquemavaqueri Jesoshi, icantiri:—Eiro picantashiretitsi. Ariorica pishiretena, ari

avisacotanaje pishinto.51Ari yareejeitapaaca pancotsiqui. Icanti Jesoshi:—Eiro avinti piqueajeitapaitsi: irintiquea queapaint-

sine Petero, Joa, Santiaco, iri, aisati iniro, aitapaaji.52 Ainiro iraacojeitacaro oshanincani, yoashiretaco-

jeitacaro. Icantajeitaqueri Jesoshi:—Eiro piraacojeitarotsi: te oncamasanoteji, irointi

omai.53 Ishirontimentajeitacari, iojeitaque ocamasanotaque.

54Ari yajiricavacotaquero, antearojenca icanti:—Evancaro, pintinaanaje.55 Irosati otinaantanaja. Icanti:—Pimpero oyeari.

Ir. 8:56 46 Ir. 9:956 Ari yoajeitanaque cavaco maaroni oshaninca, iro

cantaincha icanti Jesoshi:—Eiro meeca picamantitsi.

9Itianquiri Jesoshi iroamere inquenquetsatacayeteri atiri.(Mt. 9.35-38; 10.5-15; Mr. 6.7-13)

1 Impoiji yapatojeitiri Jesoshi iroamere, imatacaajeita-queri itasoncacaaqueri itsipapee, icantajeitiri:

—Nocoaque pojocacoventajeiteri atiripee camaari, pi-materi maaroni camaaripee, aisati poavisacojeiteri maa-roni mantsiayetatsiri. 2 Meeca pijajeite. Pinquenaque-nayetanaque, pincamantajeiteri atiri: “Irotaintsi impin-catsariventajeitempi Tasorentsi”. Aisati poavisacoyeterimantsiayetatsiri. 3 Noncantempi, tecatsiya paanaque:eiro paanaquerotsi piotiquiro, pitsarate, poyeari, piire-quite, poicoro, tecatsi catsini. 4 Jaocarica pareetapaaque-ari, ari pisavicapaaque. 5 Eirorica iquemisantajeitavaque-mpitsi savicajeitatsiri, povaanajea. Ariorica povaanajeapincantajeitanaqueri: “Meeca te pinquemisantenaji, ariiroasanquetempi Tasorentsi”.

6 Ari ijajeitanaque, iquenayetanaque nampitsipee-qui. Icamantajeitaqueri atiri jaoca incantajeiteari irav-isacotantajeari. Aisati yoavisacoyetajiri mantsiayetatsiri.

Yora Eroreshi icoaque irineeri Jesoshi.(Mt. 14.1-12; Mr. 6.14-29)

7 Ari yora pincatsari Eroreshi iquemacotaqueri yan-tayetaqueri Jesoshi, itasoncantayetaque. Te iriotejipaitarica inquenqueshireteri. Icantayeti: “Irio Jesoshita-jantsiri Joani: itinaanaja”. 8 Icantayeti itsipapee: “Yoni-jaantaja aisati Iriashi”. Pashini cantayetatsi: “Itinaanajacamantantatsiniri”. 9 Iro cantaincha icanti Eroreshi:

Ir. 9:10 47 Ir. 9:16—Nopesacantaqueri Joani: camaque inaque. Iro can-

taincha, ¿janica yoca aquemacojeitaqueri itasoncacoven-tajeitaqueri atiripee? Nocoaque noneeri.

Itasonquiro Jesoshi tanta, yoshequiaquero.(Mt. 14.13-23; Mr. 6.30-46; Joa 6.1-15)

10 Ari ipiajeitanaja itiancajeitaqueri Jesoshi, icaman-tajeitapaaqueri imayetaqueri. Impoiji itsataajeitanajiriyaajeitanajiri iroamere antaVetsairaqui. 11 Iro cantainchaiojeitaqueri atiri ijatanaque, yoijajeitanaqueri oshequi.Ari yovetsajeitavacari Jesoshi, yoamejeitavaqueri jaocaicanta Tasorentsi ipincatsariventajeitaqueri. Aisati yoav-isacojeitaqueri mantsiaripee. 12 Ari ishaavijiiteanaque,ipocashitiri iroamerepee, icantajeitiri:

—Pamenerote, caaraiteitaque aca. Pintiancajeiterimeeca nampitsipeequi: otiminta irimaajeitanteari aisatiiroajeitanteari.

13 Iro cantaincha icantavaqueri:—Pimpajeiteri avinti iroajeiteari.Icanti:—Tecatsi nompajeiteriri. Pamene, ocarataque tanta-

janiqui apapacoroni. Jeri apite shima. ¿Picoaquempanojajeite namananteneri iroajeiteari maaroni yocapee?Oshequi ini catsini.

14 Aamaaca icarajeiti shirampari 5,000 yapatojeitaca.Icantiri Jesoshi:

—Poisavicajeiteri maaroni: pimoncarajeiteri incar-ayetaque yora 50 irampatojeitaquea, aisati iriori yonta 50.Aisati inquempejeitaqueari maaroni.

15 Ari imajeitaqueri, yapatojeitaqueri. Yoisavicajeita-queri. 16 Impoiji yajiricaquero Jesoshi tanta, jeri aisatishima. Yamenanaque inquitequi, icantiri iriri: “Ariove,Apa, pipaquenaro noyeari”. Impoiji ipaqueri iroamere,icantaqueri:

—Jeri, povaajeiteneri yora apatojeitaincharira.

Ir. 9:17 48 Ir. 9:2317 Ari yoajeitaca maaroni, iquemajeitaca. Impoiji yaa-

jeitajiro timaarantapaajantsiri, yapatotajiro. Ocarataquecantiriqui ijaajiri 12.

Icantiri Petero Jesoshi: “Avirotaque Quirishito naamaa-jeitacari”.

(Mt. 16.13-23; Mr. 8.27-33)18 Pashini quitaiteri ijatanaque apaniro Jesoshi iquen-

quetsatacairi iriri. Iotanajiri yaanajiri iroameresanori.Impoiji isampitiri:

—¿Janica ijitaquenari ashaninca? ¿Paita icantajeitiri?19Yacanaqueri:—Icantayeti aparopee: “Irioitatsi Joani vaotisatanta-

veitachaniri, itinaanaja”. Irio pashini icanti: “IrioitatsiIriashi, yonijaantaja aisati”. Irio pashini icanti: “Irioitatsicamantantatsiniri, itinaanaja”.

20 Isampitiri:—Avintiquea, ¿paita picantajeitiri?Yacanaqueri Petero:—Avirotaque Quirishito naamaajeitacari. Itiancaque-

mpi Tasorentsi.21 Iro cantaincha icantasanojeitiri:—Eiroyea picamantitsi. 22Queario, noponeaca inquite-

qui, natiritapaaque, iro cantaincha oshequi nonquemat-sicateari. Intseencajeitena savicacantajeitatsiri, jivat-acaajeitiriri saserotepee, oametantirori sanquenarentsi,maaroni. Incantajeite: “Caari ini Quirishito”. Iroyeetena,oncarataque quitaiteri mava, nontinaanaje.

Icanti Jesoshi: “Poijatasanojeitanaquena: eiro piperaven-tarotsi”.

(Mt. 16.22-28; Mr. 8.32-38)23 Impoiji icantajeitiri Jesoshi:—¿Picoajeitaquempa poijatasanojeitaquena? Ari

eiro picavintsaajatsi avisati, eiro pantanontatsiavisati. Maaroni quitaiteri pimpomerentsiventenaro

Ir. 9:24 49 Ir. 9:31nocoacaaquempiri: ariorica iroimenteetempiro, arioricainquishimenteetempiro. Iro cantaincha quiso poyena,poijatasanojeitanaquena. 24 Ariorica pantanonteapincavintsayea avisati meeca, eiro piotasanotiritsi meecaTasorentsi, aisati eiro pisaviquimotiritsi coajica. Arioricapinintena narori, aisati pimpomerentsiventayetenaromeeca nocoacaajeitimpiri, eiro patsipetarotsi,irointi piveshireimenteari meeca Tasorentsi, aisatipisaviquimoteri coajica. 25 Ariorica pimpiotasanojeiterovaararontsi catsini, iro cantaincha pintseenqueriTasorentsi; impoiji pijate Sharincaveniqui. Tempapantsipetashijeitearo maaroni pashijeiveteari.26 Eiro pipashiventacaanatsi; aisati noneane, eiropipashiventacaarotsi. Tempa naro poneachariinquitequi, natiritapaaque. Coajica nojatanaje jenoqui.Impoiji nompiapaaje aisati aca quipatsiqui, nompin-catsaritasanotapaaque, nontasorentsitasanotapaaque:nonquempeteari Apa aisati maaroni inampirepee.Iro cantaincha pinquenqueshirejeitea: arioricapimpashiventacayena meeca, nompashiventacaaquempicoajica avirori. 27 Iro cantaincha queario ocanoncamantempiri, eiro namatavitimpitsi: eirotsitaricapicamajeiti, pineajeitavaquero jaoca icanta Tasorentsiipincatsariventanti.

Ineaqueri iroamere ipashinitanaque Jesoshi.(Mt. 17.1-8; Mr. 9.2-8)

28 Ari ocarataque quitaiteri 8, ijataque Jesoshi ton-caariqui, inquenquetsatacayeri iriri. Yaanajiri aisati Pe-tero, Santiaco, jeri Joa. 29 Ari iquenquetsatacaapaa-queri iriri, imapocanaca ipashinivorotanaque, aisati os-hipaquireasanotaque iitsaare, atsioquintaqueri yora ame-najeitaqueriri. 30 Imapocapaaqueri aisati apite shiram-pari, iquenquetsatacaapaaqueri Jesoshi. Irio pocaintsiriMoishishini aisati Iriashini; 31 te inquempeteeji aque-mpejeita arori, icameetsatasanotaque: iquempejeitacari

Ir. 9:32 50 Ir. 9:41

inquitesati. Ari iquenquetsatavacaajeitaca mava: iquen-quetsatacotiro incame coajica Jesoshi anta Jerosarequi.32 Oshequi ipochoquivetanaca Petero aisati itsipajeitari,iro cantaincha te irimayeji. Yamenashejeitaqueri Jesoshi,ishipaquireaque, iquempetacaro quitaiteri. Aisati yame-nashejeitaqueri yora itsipajeitari Jesoshi. 33 Irotaintsiimpianaje yora apitetaintsiri, icantiri Petero Jesoshi:

—Oametanari, aitaquempa nopocaque narori aca,noneajeitaquempi. Nocoaque novetsiquempiro mavapancotsijaniqui: aparo pashi, aparo irashi Moishishi,aparo irashi Iriashi.

Ari ineaveetashitaca Petero, te inquenqueshireteaji.34 Ari omapocanaca mencori, omaaroncajeitapaacari,irosati itsaroajeitantanaca. 35 Impoiji iquemajeitaqueriTasorentsi, inaque mencoriqui:

—Iriotaque yoca notomi nonintasanotiri:pinquemisantajeitavaqueri.

36 Impoiji yamenajeivetanaca: tecatsi irinee, apaniroirinti Jesoshi. Ari imanajeitaquero: peerani, tecatsi inca-mantajeite. Impoiji, icamantaquee.

Yoavisacotiri Jesoshi jananequi yampitsiitacaari camaari.(Mt. 17.14-21; Mr. 9.14-29)

37 Oquitaitetamanaji, yoirincajeitamanaja, itonquio-jeitavacari oshequi atiri. 38 Icantavaqueri aparoni:

—Oametanari, pincavintsayeri notomi, te intimejipashini. 39 Yatajeaoncaqueri camaari, icajemacaapinitiri.Yampitsiitacaapinitari, ishimoretacaapinitari.Yoashinoncaapinitaqueri: te irinijantareempariji.40 Nocantavetacari poamerepee iroavisacoteri, irocantaincha te irimateriji.

41Yacanaqueri Jesoshi:

Ir. 9:42 51 Ir. 9:48—Eiro imatiritsi: tempa irinti pitseencaririnte,

irootaque caari imatantari camaari; te pinquenqueshire-jeitempa. ¿Arimpa noshinetempi pintseencantapinite?Jentsite pamaquenari.

42 Jeri inianquitacaavetapaacari itomi, imapocanacacamaari ipishoncaqueri quipatsiqui, yampitsiitacaanajariaisati. Ari itiancajiri Jesoshi camaari, yoavisacotajirijananequi. Icantiri iriri:

—Jerica pitomi: avisacotaji inaji.43 Yoajeitanaqueri cavaco maaroni atiripee icantava-

caajeitanaca:—Tempa itasorentsitasanoti catsini Tasorentsi.Icamantavetari Jesoshi iroamere irayeeteri.(Mt. 17.21-23; Mr. 9.29-32)

Ainiroquera icantavacaajeitaca, icantiri Jesoshiiroamere:

44 —Pinquenqueshiretasanotero oca noncamantem-piri. Eiro pipeacotarotsi. Noponeaca inquitequi, natiri-tapaaque, iro cantaincha irayeetena.

45 Iro cantaincha te inquemajeitavaqueroji icantave-tacariri. Te irishineteriji Tasorentsi inquemajeitava-quero. Itsaroacaajeitacari irisampiterime: “¿Paita pican-taqueri?”

Icantiri Jesoshi iroamere jaoca incanteari impincatsaritan-tajeari.

(Mt. 18.1-5; Mr. 9.33-37)46 Impoiji icantavacaajeitanaca iroamerepee Jesoshi,

yaamaajeitaca:—Aca acarajeitica: coajica, ¿janica anaacotantajantsine

impincatsaritaje? ¿Narompa pimpincatsajeite?47 Iotashitacari Jesoshi iquenqueshirejeitiri. Icajemiri

jananequi:—Caatanaque aca nonampinaqui.48 Impoiji icantajeitiri iroamerepee:

Ir. 9:49 52 Ir. 9:56—Pameneri jananequica, quemisantanari. Ariorica

pincavintsayeri yoca, pincavintsayena narori. Arior-ica pincavintsayena, aisati pincavintsayeri tiancaque-nari. Ariorica pincavintsayeri itsipapee, ari pimpincat-saritanaque.

Yoavisacotanti pashini quemisantiriri Jesoshi.(Mr. 9.38-40)

49 Impoiji icantiri Joa:—Oametanari, chapinqui noneaqueri shirampari

oavisacoyetiriri neiriri camaari. Icamantavetanaiquemisantimpi, irootaque imatantariri yoavisacotiri.Iro cantaincha te quiso iroajeitee, irootaquenotsaneacotantacariri iroavisacoteri neiriri camaari.

50Yacanaqueri Jesoshi:—Eiro pitsaneapitsataritsi. Te inquisajeiteeji,

irootaque ayotantacari iquempejeitaquee.Yora samariasati te iraacameetsateriji Jesoshi.

51 Te osamaniteji meeca: irotaintsi irijataje Jesoshiinquitequi. Ari iquenqueshiretaca irijate Jerosarequi.52 Itiancaqueri iroamere:

—Pijivatanaque anta Samariaqui, pamenapeero asavi-cantajeitapeempari.

53Ari ijavetanaca, iro cantaincha iojeitaque samariasatiirijate Jesoshi Jerosarequi, irootaque itsaneapitsatanta-vacariri irisavicantapeempameri inampiqui. Ari ipianaja,icamantapaajiri Jesoshi:

—Eiro ishineteetsi amaye inampiqui.54Ari iquemantacariri Santiaco aisati Joa, icantiri:—¿Novincatsarite, picoaquempa noncanteri Tasorentsi

intaajeiteri maaroni samariasati? Nonquempeteari Iri-ashini peerani: itaacantaqueri soraro quisajeitaqueriri.

55Yamenashetaqueri Jesoshi, icantiri:—Te oncameetsateji anquisheri. Te piojeiteji jaoca

picantacari: te pincameetsashireteji. 56 Noponeaca

Ir. 9:57 53 Ir. 9:62

narori inquitequi, natiritapaaque. Te iro nompocanteanoayeteri atiri, irointi nopocantaca noavisacojeiteri.

Impoiji yovaajeitanaja pashini nampitsiqui.Icantayetiri Jesoshi itsipapee atiri.(Mt. 8.18-22)

57Ari iquenajeitanaque avotsiqui, itonquiotavacari shi-rampari, icantavaqueri Jesoshi:

—Novincatsarite, nocoaque noijatasanotanaquempi,jaocarica pijateri.

58 Icantiri:—Natiritapaaque noavisacotanteariri atiri.

Pinquemisantavaquero oca noncamantempiri: yoraotsitiniro timatsi imoro imaapinitantari, yora tsimeripeetimatsi itsitiyetari; iro cantaincha nainti, tecatsinomaanteari.

59 Impoiji icantiri pashini:—Poijatanaquena avinti.Yacanaqueri iriori:—Novincatsarite, nocoaveta, iro cantaincha incamava-

quetsita apa. Ariorica nontijeri, impoiji noijatanaquempi.60 Ipiatacari Jesoshi:—Ainiro itseencaririnte, iriotaque tijerine ariorica in-

camaque. Aviroquea avinti, pincamantajeiteri atiri jaocaicanta Tasorentsi ipincatsariventajeitiri.

61 Icantiri pashini shirampari:—Aitaque, novincatsarite, noijatasanotanaquempi: iro

cantaincha nojivajeitapainterita novetsajeitapaintearinoshanincapee.

62 Iro cantaincha icantiri Jesoshi:—Ariorica pitsapatiro piquiiro quipatsi pimpanqui-

tantearori pivanquire, te pamenamenayetero paitapeer-ica, caari otipitantayeta piquiaqueri. Aisati oquem-petaca: pincoaquerica impincatsariventempi Tasorentsi,poijatasanotena, eiro piquenqueshiretirotsi pantajeroaisati pantapiniveitaniri.

Ir. 10:1 54 Ir. 10:1010

Itianquiri Jesoshi oshequi quenquetsatacaajeitantatsiri.1 Impoiji itiancajeitaqueri oshequi iroamere irijivajei-

tanaqueri, icarajeiti 70. Icantavaqueri:—Pijajeite, apitepee pincantayetanaquea. Pijivajeite

nampitsipeequi nocamantajeitaquempiri, nimpoitanajenarori. 2 Oquempetaca ocarataque oshequi oitsoqui pan-quirentsi, aparaitanaca: te iroshequiteji aviiteroneri. Pin-canteri Avincatsarite intiancajeitanteariri oshequi ami-tacotempineri pinquenquetsatacaajeiteri atiri, irijajei-tanteari iriori inquitequi. 3 Pamene, oshequi om-pomerentsitimojeitempi, oshequi irantanatempi tseen-cantatsiri: pinquempeteari ovisha, itsoncaqueri man-iti. Meecaquea, pijajeite pinquenquetsajeite. 4 Eiropaanaquerotsi pitsarate, piirequite, pisapatote. Ari-orica pintonquiotavaqueari atiri nianqui, eiro piquen-quetsatacaavaqueritsi, irointi pavisanaqueri: apatiro po-vaanaquero onta nocantaquempiri. 5 Jaocarica pisavica-paaqueri, pincanteri Tasorentsi iramitacoteri ashitaroriivanco inquemisantanteari. 6 Ariorica inquemisan-taque, iravisacotaje. Irompa eirorica iquemisanti, irocantaincha eiro patsipetarotsi pinquenquetsatacayeriTasorentsi: tempa pimataqueneri oca nocantaquem-piri. 7 Jaocarica anta pisavicapeeri, aitaque pisavi-cavaquetsita. Eiro piquenaquenayetitsi pancotsipeequi.Poyearo paitarica impavaquempiri, aisati pirero, maa-roni. Ocameetsati impavaquempi paitapeerica coiteimo-taquempiri: tempa ocameetsati impinateri shirampariantaveetiniriri. 8 Jaocarica pijateri, ariorica iraacameet-satavaquempi, poapaaquearo paitarica impavaquempiri.9 Intimerica mantsiaripee, poavisacojeiteri. Pinca-mantajeiteri maaroni: “Irotaintsi impincatsariventa-jeitempi Tasorentsi”. 10 Iro cantaincha terica iraa-cameetsatempi itsipapee ashaninca, pincamantajeiteri:

Ir. 10:11 55 Ir. 10:1711 “Pinquemajeitavaquena: icoaveta Tasorentsi impin-catsariventempime, iro cantaincha te pincoyeji. Tepaacameetsajeitavaquenaji, aisati oquempetaca, te paa-cameetsatavaqueriji Tasorentsi. Meeca pashinoncai-tatiyempani”. 12 Irootaque nocoaqueri pincamanteriri.Pineaquero, peerani itseencajeitaqueri Tasorentsi soro-masatini, irootaque ipoyereajeitantacariri. Iro can-taincha eirorica inquemisantajeitavaquempi ashanincameeca, iranaacoteri soromasatini, irashinoncaasanojei-tanaquea catsini.

Iquenquetsatacotaqueri Jesoshi tseencajeitaqueriri.(Mt. 11.20-24)

13Aisati icanti Jesoshi:—Irashinoncaasanojeitanaquea corasesati

aisati vetsairasati: oshequi ineacojeivetaquenanotasoncantapiniti, iro cantaincha te inquemisan-tajeitavaquenaji catsini. Irineajeitaquenaricametirosatini aisati shirosatini, inquenqueshirejeitanajeame,irojocajeitajerome caari cameetsatatsi yantajeitiniri.14 Queariotaque iroasanquejeiteri Tasorentsi coajicatirosatini aisati shirosatini, iroashinoncaajeiteri, irocantaincha iroashinoncaasanojeiteri catsini corasesatiaisati vetsairasati. 15 Aisati icoajeiveta caperenaosatiirijajeiteme anta inquitequi, iro cantaincha ainti irijajeiteSharincaveniqui. 16Noamere, pinquemajeitena. Arioricainquemisantajeitavaquempi atiripee, aisati naroriinquemisantajeitena. Ariorica intseencajeitavaquempi,intseencajeitavaquena narori. Aisati oquempetaca,ariorica intseencajeitena, intseencajeiteri aisati yoratiancaquenari. Meecaquea, pijatasanojeite.

Ijajeitaque iroamere Jesoshi, iquenquetsatacaajeitiri itsipa-pee, impoiji ipiajeitapaaja.

17Ari ipiajeitapaaja itiancane Jesoshi, iquimoshirejeita-paaque. Icamantajeitapaaqueri:

Ir. 10:18 56 Ir. 10:23—Novincatsarite, iotantacari camaari noquemisan-

taquempi, iquemisantaquena narori. Nomataqueriqueanotiancajeitaqueri.

18Yacanaqueri:—Queario yora Satanashi ipincatsariventavetacari ia-

maaririnte, iro cantaincha noneajeitaquempi pimajeita-queri pitiancaqueri camaari avirori: meeca niotaque eiroipincatsaritasanotiritsi meeca Satanashi, tempa yanaaco-taqueri Tasorentsi irinti. 19Meeca oshequi notasoncaven-taquempi: oquempevetaca ariorica paatiqueri maranque,eiro yoamaimpitsi; aisati yora quitoniro, tecatsi incan-tempi. Aisati inquisavetempi yora camaari, iro can-taincha tecatsi incantempi, tempa notasoncacoventimpi.20 Queario pitiancaqueri camaari, iro cantaincha eiropiveshireimentarotsi. Irointiquea pinquimoshireven-tasanojeitanaque pijajeite inquitequi.

Te iriojeiteroji irineane Tasorentsi, te irineajeiteriji Jesoshiitasoncanti.

(Mt. 11.25-27; 13.16-17)21 Impoiji oquimoshiretacaasanotaqueri Ishire

Tasorentsi, icantiri iriri:—Oshequi, apa, picameetsati. Pipincatsariventajeitiri

maaroni inquitesati aisatimaaroni quipatsisati. Itimavetaatiri iovetachari, ioyevetaro paitapeerica, iro cantainchapimanapitsataqueri pineane: te iriojeiteroji jaoca incan-teari iravisacotantajeari. Irintiquea poametasanojeita-queri caari iotasanovetacha: itseencajeivetacari ishan-inca, iro cantaincha picoacaaqueri iriote iriori.

22 Impoiniji icantajeitaqueri apatotimentajeitacariri:—Iriotaque Apa matacaaquenarori maaroni catsini.

Apaniro iotasanotana Apa, tecatsi pashini iotasanote-nane. Aisati noquempeta narori, apaniro niotasanotiri, teintimeji pashini iotasanoterineri: irintiquea yora noame-jeitiri, iojeitiri iriori.

23 Ari ipitsocashitanacari iriori iroamere, apaniroyoamejeitaqueri:

Ir. 10:24 57 Ir. 10:29—Pineajeitaquena avinti nomataquero caari

ineapinijeiti itsipapee atiri. Ocameetsatipinquimoshireventena, aisati inquimoshireventenapashini neenaneri. 24 Icoajeiveitani peeraniyora quenquetsatacantaveitachaniri irineenamenontasoncantayete, iro cantaincha te irineenajinotasoncantayeti. Aisati icoajeiveitani irineenameyora pincatsariyeveitachaniri. Aisati icoajeiveitaniinquemajeitename, iro cantaincha, te. Avirojei avinti,pineajeitaquena, piquemajeitaquena.

Icoasanotaque Tasorentsi aninteri, aisati aninteri ashanin-capee.

(Mt. 22.34-40; Mr. 12.28-34)25 Pashini quitaiteri ijatashitaqueri iotasanotirori isan-

quenareni Moishishi. Icoavetaca incomitacayearime Je-soshi; icantapaaqueri:

—Oametanari, ¿paita nanteri nosavicanteari inquite-qui, noncantaitatiyempani?

26Yacanaqueri:—¿Paita ocantiri isanquenare Moishishi?27 Icantiri:—Ocanti isanquenare: “Ocameetsati anintasanoteri

Tasorentsi: tempa iriotaque Avincatsarite. Cameetsaanintasanojeiteri catsini. Aisati oquempetaca arosatinintajancha, anintasanojeiteri itsipapee ashanincapee,impoiji antime inquitequi”.

28 Icantiri:—Queario picantaque: ariorica pimatero avinti, ari

pincantaitatiyempani pintime inquitequi.29 Iotaque iriori te irinintasanoterijimaaroni ishaninca,

iro cantaincha icoaveta irimanerome. Irootaque isampi-tantariri:

—¿Jaoca itimiri noshaninca noninteri?Iquenquetsatacotiri samariasati, neshinoncatiriri jorio.

Ir. 10:30 58 Ir. 10:3730Yacanaqueri Jesoshi:—Noshiacantempiro. Iquenanaque jorio avotsiqui.

Iponeaca Jerosarequi, irijateme nampitsiqui pajitachariJerico. Nianqui avotsiqui imapocaqueri coshitantatsiri,yaavajiri, tapi. Isapocajiri, yaitaqueri iitsaare, oshequiipasanataqueri, tac, tac, tac. Impoiji yojoquitsempe-quitaqueri avotsiqui, irotaintsi incame. 31 Ari impoijiiquenanaque avotsiqui saserote; jorio ini aisati. Ineave-tapaacari ishaninca yoashinonqueetaqueri, iro cantain-cha yanampitanaqueri, te irineshinoncateriji. 32 Aisatiiquempetaca aparoni Irevita, iquenapaaque avotsiqui. In-eavetapaacari ishaninca, iro cantaincha aisati yanampi-tanaqueri, te irineshinoncatimateriji. 33 Impoiji, ariiquenapaaque iriori aparoni samariasati. Inashita ir-inti, te irishanincateariji jorio. Iro cantaincha ineanta-paacariri yora ashinoncaincari, ineshinoncatapaaqueri.34 Ijatashitaqueri, yaavintapaaqueri, aisati ipashicaqueriora itoyeetaqueri. Ainiro yamaqueri aisati samari-asati imorane. Ari yaajiri ashinoncaincari, yoanque-taqueri imoranequi, yaanajiri anta otiminta pancotsi.Anta cameetsa ineshinoncatapaajiri aisati, yaavintapaa-jiri. 35 Ari oquitaitetamanaque icoaque samariasatiirovaanajea. Icantiri ashitarori ivanco: “Jerica quirequi.Nocoaque pincavintsayeri yoca shirampari. Terica iri-moncarateaji quirequi, ari nompajempi coajica pashini”.36 Ari itimi mava neaqueriri ashinoncaincari avotsiqui.¿Jaoca itimiri ishaninca nintasanotiriri?

37Yacanaqueri:—Tempa yora neshinoncatiriri.Icantiri Jesoshi:—Aisati pinquempeteri, pineshinoncajeiteri pishan-

inca, maaroni.Iquenquetsatacotiro Marita aisati Maria.

Ir. 10:38 59 Ir. 11:238 Impoiji iquenanaque avotsiqui Jesoshi, icarajeitiri

iroamerepee. Yareejeitapaaca nampitsiqui. Oneavajiritsinane pajitachari Marita, ocantavaqueri:

—Tsame, pijajeite novancoqui.39 Otimi anta ovancoqui ireento, opajita

Maria. Osaviquimotaqueri Avincatsarite iitiqui,oquemisantavaqueri icamantaquerori. 40 Iroori Marita,oshintsishintsiyetaque, ovetsicayetiniri paitaricapee.Impoiji ojatashitaqueri, ocantaqueri:

—Novincatsarite, pamene apaniro novetsicayetimpiropoyeari. Orari eentio, te amitacotenaji. Pincanteroamitacotenata.

41Yacanaquero:—Oshequi piquenqueshiretaquero povetsicaquero

ayeari, poameetsayetaquero paitapeerica. Oshequipiquenqueshireyetaquero. Ocameetsayeveta, irocantaincha timatsi aparoni cameetsasanotatsiri:42 irootaque ocoaqueri pireento, tecatsi cantimenterone.

11Yora Jesoshi yoamejeitiri iroamere iquenquetsatacaajeitiri

Tasorentsi.(Mt. 6.9-15; 7.7-11)

1 Pashini quitaiteri iquenquetsatacairi Jesoshi iriri. Ariivecaratantacarori, icantiri iroamere:

—Novincatsarite, yora Joani yoamejeitaqueriiroamereni iquenquetsatacaajeitaqueri Tasorentsi.Nocoaquemeecapinquempetajeari avirori: poamejeitenanonquenquetsatacayeri narori.

2 Icantaqueri:—Ariorica pinquenquetsatacayeri, jero oca, pinquem-

peterori:Apa jenoquisati, oshequi picameetsati catsini,nocoajeitaque pimpincatsariventajeitena, maaroni.Ocameetsati nomajeitempiro maaroni picoacaajeitaque-

nari,

Ir. 11:3 60 Ir. 11:12nonquempeteari iriori inquitesati yantajeitimpiro iriori

maaroni picoacaajeitiriri.3Pimpapinitenaromaaroni quitaiteri noyeari coiteimota-

nari.4 Eiro piquishimentanarotsi caari cameetsatatsi nantiri,

irointi picavintsayena:tempa nocavintsaajeitiri noshanincapee.Eiro pishinetiritsi camaari irantacayena caari cameetsa-

tatsi.Icanti Jesoshi: “Ariorica pincoacotasanoteri Tasorentsi

coiteimotaquempiri, impasanotempiro”.5Aisati icantaqueri Jesoshi:—Pamene, noshiacantempiro aisati. Oquempetaca ar-

iorica pijatashiteri pishaninca nianquiite pamanapeeriitantane. Pincantapaaqueri: 6 “Nocoi pimpena mavapitantane noacaajeiteariri noshaninca. Iroaquera ya-reetapaaca, tecatsi nompavaqueriri”. 7 Aamaaca ari in-cantavaquempime: “Eiro pashereanatsi, novochoquineni.Maajeivetaquena: narori, notomipee, maaroni. Yavi-taca oni ashitacorontsi. Tecatsi noncantea nontinayeaca nompantempirori notantane”. 8 Pishaninca in-aveta, iro cantaincha eirorica icoitsi intinaye impantem-piri itantane. Iro cantaincha te incoyeji aisati pampi-itapiniteri, irootaque intinaantajeari, tinare, impaque-mpiro picoacotaqueriri. 9 Aisati oquempetaca: arior-ica pamanapiniteri Tasorentsi, impapinitempiro pincoa-coteriri. Ariorica pincoapiniyetero paitarica, ari paa-jero. Ariorica pinquenquetsatacaapiniteri Tasorentsi,ari inquemisantempi. 10 Queario, ipasanotee Tasorentsimaaroni coiteimojeitaqueeri: te irimashitsateji, intaco-jeitaquee. 11 Pamene, incoacotempirica pitomi tantairoyeari, ¿arimpa pimpaqueri mapi? Incoacotempir-ica shima iroyeari, ¿arimpa pimpaqueri maranque?12 Ariorica incoacotempi iitsoqui teapa, ¿arimpa pim-paqueri quitoniro? Eiro pipiritsi, irointi pimpasanoteri

Ir. 11:13 61 Ir. 11:20yoyeeyetari. 13 Pineaquero, te pincameetsajeiveteaji, irocantaincha piojeiti picavintsaajeitiri pitomipee. Tempaaisati iotasanoti irinti Apa jenoquiniri icavintsaajeitaqueearori. Ariorica pincoacojeiteri, intiancajeitempiro Ishireiriori amitacojeitempine.

Icantayeti atiripee: “Irio Jesoshi camaari”.(Mt. 12.22-32; 12.43-45; Mr. 3.20-30)

14 Pashini quitaiteri ineaqueri Jesoshi shirampari ima-sontitacairi camaari. Itasoncacoventajiri Jesoshi, yoav-isacotajiri, irosati ineaveetantanaja aisati. Yoajeitanaquecavaco maaroni neajeitaqueriri. 15 Iro cantaincha ican-tayeti aparopee:

—Ishanincatacari Jesoshi Satanashi: yora ivincatsaritecamaari, irootaque imatantarori yoavisacotiri neiriri ca-maari.

16 Itimi pashini tseenquiriri Jesoshi, icantiri:—Intsite, pintasoncante, niotantempiri queariorica

piponeaca inquitequi.17 Iro cantaincha iotaque iriori iquenqueshirejeitiri.

Icantiri:—Ariorica irimanatavacaajeitea atiri, tempa aitaque

impoyereavacaajeitaquea. Aisati ariorica inquisava-caajeitea ashaninca, tempa ari irinijantareajeitanajeri.18 Aisati oquempetaca, ariorica inquisajeiterime Sa-tanashi iamaaririnte, ¿jaoca incanteari impincatsajeitan-tearirime? 19 Aisati picantayeti: “Irio Satanashi ami-tacotiriri Jesoshi yoavisacotiri neiriri camaari”. Iri-ome amitacotenaneme noavisacotantariri, ¿janica ami-tacotiriri pishanicajei yoavisacotantariri neiriri camaari?¿Irisatimpa camaari pishaninca? 20 Iro cantainchaitasoncacaaquena Tasorentsi noavisacotantariri neaye-tiriri camaari, piojeitanteari meeca quiso yoajeitaquempiTasorentsi, icoaque impincatsariventajeitempi.

Jero aisati ishiacantiniriri Jesoshi:

Ir. 11:21 62 Ir. 11:2821—Pamene, oquempetaca oca: ontimerica shintsitat-

siri shirampari ivesamento, ichacopite, maaroni, tempairishentasanotero ivanco. Eiro ishinetiritsi incoshiyee-teri irovaararo. 22 Iro cantaincha impoquerica anaa-cotiriri ishintsitasanoti, iranaacotapaaqueri irinti iranta-paaqueri, impoiji iraapitsatapaaqueri yoantamento. Im-poiji incoshiteri irovaararo, impajeiteri ishanincapee iri-ori. 23 Iquisajeitaquena maaroni caari oijajeitana, it-seencajeitaquena maaroni caari amitacotana. 24 Arioricairoavisacotajea neavetariri camaari, ocameetsati iraa-maventajeari: yapiitajiricari aisati. Ishiaquero oca:iquenayeti camaari caaraiteriqui, icoayevetaro pancotsiirisavicanteameri. Tecatsi irinee, irootaque iquen-queshiretantacari: “Nompianajeta anta pancotsiqui no-poneacanta”. 25 Ariorica impiaje, irineapaajero pancotsi,opishitaca. Vetsicayetaca irisavicantapeempari aisati.26 Impoiji irijataque incajemeri itsipapee iyamaaririnte,incarate oshequi. Eiro icameetsatitsi camaari catsini,yora incajemeri. Pineaquero, oca pancotsi oshiaquerineiriri camaari. Ariorica iravisacotaje, ocameetsati iraa-maventajeari camaari: yapiitajiricari irineajeri aisati. Ar-iorica irampiitajeri irineajeri, catsiqueti iroasanoteri.

Icanti Jesoshi: “Iquimoshirejeitaque maaroni quemisantat-siri”.

27 Ari itimi oshequi quemajeitaqueriri Jesoshi. An-tearojenca ocanti aparoni tsinane:

—Tempa ocameetsati oquimoshireventiri Jesoshiiriniro.

28 Iro cantaincha icanti:—Je, queario, iro cantaincha iquimoshiretasano-

jeitaque maaroni quemajeitirori irineane Tasorentsi,aisati maaroni quemisantajeitiriri Tasorentsi.

Icantiri Jesoshi atiri: “Ioti Tasorentsi pitseencajeitaquena”.(Mt. 12.38-42; Mr. 8.12)

Ir. 11:29 63 Ir. 11:3429Ari yapatotimentajeitari Jesoshi itsipapee atiri aisati.

Impoiji yoamejeitajiri:—Te pincameetsajeiteji. Picoajeiveta pineajeitename

nontasoncantajeme aisati, iro cantaincha eiro pinea-jirotsi aisati. Pinquenqueshireteri Jonashini piotanteari:30 peerani iniaqueri anteari omani. Ocarati mava imaa-cotaque tsompoina, impoiji isoquijanaji ivantequi, iotan-tacari ninivesati itiancaqueri Tasorentsi. Nonquempeta-jea coajica piojeitanteari itiancaquena Tasorentsi: tempanatiritapaaque nainti, noponeaca inquitequi. 31 Aisatiora ivincatsaroteni savasati, oponeaca arejiqui catsini,pashiniqui quipatsi. Oponeaca paricoti oquemisan-tantariri Saromoni, peerani. Ocoaque iriotacaasan-otero. Pamene, nanaacotiri Saromoni nioti, iro cantain-cha pitseencajeitaquena. Coajica, ariorica irampatojei-teri Tasorentsi maaroni camajeitatsiri, incantajeitempi:“Ainiro pantane: pitseencaqueri notiancane. Irompairointi oca ivincatsarote savasati te aneeroji antane:tempa oquemisantiri Saromoni”. 32 Aisati iquempetayora ninivesatini: iquemisantirini Jonashini. Iquen-queshirejeitanaca, yoipacaajeitajiro caari cameetsatatsiyantajeitiri. Nanaacotiri nainti Jonashini, iro can-taincha te pinquemisantajeitenaji. Coajica incantempiTasorentsi: “Iquemisantirini ninivesatini Jonashini: avin-tiquea, ¿paita caari piquemisantantari notiancane?”

Icanti Jesoshi: “Ariorica piquemisanti pishiaquero tsiomen-totsi”.

(Mt. 5.15; 6.22-23)33Aisati icantajeitiri Jesoshi:—Ariorica pitsiotiro tsiomentotsi, ¿arimpa pimana-

quero jaocarica? ¿Pitetirompa cantiriqui? Tempapoapinitiro onantariqui, pitsiojeitantari. 34 Oca aquioquempevetaro tsiomentotsi. Ocameetsatirica aqui,

Ir. 11:35-36 64 Ir. 11:42amenajeitanaque paitapeerica. Iro cantaincha ter-ica oncameetsateji aqui, tecatsi amenanteari, oquem-petaca aqueni tsiteniriqui, te ayojeiteji jaocarica aqueniri.35-36 Ocameetsati piotacotea avisati piquemisantasano-taquerica. Ariorica piquemisantasanoti, ari piotasano-tanaque, eiro pitseenquimatantajitsi. Impoiji pinquem-petearo tsiomentotsi tsiotasanotachari.

Irootaque icantajeitaqueriri Jesoshi.Yora Jesoshi icantaqueri variseo aisati oametantirori

Sanquenarentsi: “Ainiro pantanejei, iroasanquejeitempiTasorentsi”.

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Ir. 20.45-47)37 Impoiji icantaqueri variseo Jesoshi:—Tsame ajate novancoqui, noacayempi.Ari yoijatanaqueri, yoacaapaacari. 38 Te inquiva-

coteaji Jesoshi, irootaque yoantanacariri cavaco variseo.39 Icantiri Avincatsarite:

—Queario, pamejeitacaro piquivapinitiro pajoaisati piveratote: iro cantaincha apatiro otapiiqui.Te pojoqueroji caari cameetsayetatsi timatsiriosantequi. Piquempetacaro avirori: piquenqueshire-tapinitiro picoshiyeti aisati pantapiniyetiro caaricameetsatatsi. 40 Te pinquenqueshireniroteaji.¿Apatirotimpa yovetsiquiro Tasorentsi paco?Tempa aisati yovetsiquiro piquenqueshireantari.41 Pipashiyevetari ashinoncaincari coiteimovetariri,iro cantaincha te pincavintsaasanoteriji. Arioricapincavintsaasanoteri itsipapee pishaninca, aripincameetsataque. 42 Pashinoncaajeitea avirojei.Queario pipaarantapinivetari Tasorentsi piirequitecapichaji, iro cantaincha tequera omoncarateaji. Timatsipineacameetsatiri avirori aisati caari pineacameetsati.Iro cantaincha te omoncaratearoji icoacaaquempiriTasorentsi. Te pininteriji Tasorentsi aisati te pininteriji

Ir. 11:43 65 Ir. 11:52

pishanincapee. Ocameetsati pimperi Tasorentsi quirequi,iro cantaincha eiro pipeacotirotsi pininteri aisatipanteneri icoacaaquempiri. 43Pashinoncaajeitea avirojei.Ariorica irampatojeitea ashaninca inquemisantanteaririTasorentsi, picoanirojeiti impincatsajeitempi avinti.Ariorica pinquenayetanaque nampitsiqui, picoaquecameetsa iraacameetsajeitempi atiripee. 44 Queario,iroashinoncaajeitempi Tasorentsi. Piquempetacaricamatsiri tijachari quipatsiqui, imanaca; iro cantainchayavisajeitanaque atiripee, te iriojeiteji irotaintsiiratiquerime camayetatsiri patsaatsiri. Aisati avirori,pimanayevetaro caari cameetsayetatsi pantayetiri.

Irootaque icantaqueriri Jesoshi variseopee. 45Ari ican-tiri oamentantirori isanquenareni Moishishini:

—Oametantatsiri, aisati narorijei piquisaquena.46 Icantiri Jesoshi:—Je, aisati avirori iroashinoncaajeitempi Tasorentsi.

Oshequi piperanayetacari ashanincapee, iro cantainchate pintacoteariji. 47 Queario, pashinoncaajeitea. Pi-moncarajeitacari pishanincani oajeitiriniri camantan-tatsiniri. 48Avirojei oayeri. Pintimitaquearicame peeraniavirori, poajeitaquerime aisati yora camantantatsiniri.49 Iotacojeitaquempi Tasorentsi, icanti: “Nontianqueneriatiri quenquetsatacayerineri, iro cantaincha iroayetava-queri aparopee, irio itsipapee inquisavaqueri, intian-caarantajeri”. 50 Ainiro pantajeitiri maaroni: pashi poa-jeitiro poanti. Yora peeraniniri poajeiterime, irosatipicanta meeca poajeitiri quemisantajeitiriri Tasorentsi.51 Pishanincajeitacari oaqueriniri Averini. Aisati pis-hanincajeitacari oaqueriniri yora Sacariashini: yoyeeta-queri iriori anta ivancoqui Tasorentsi. Ainiro pantajeitirimaaroni, irootaque iroashinoncaimentempiri Tasorentsi.52 Poametantavetaro isanquenareni Moishishini, iro can-taincha pashinoncaajeitea: tempa pamatavijeitiri ashan-

Ir. 11:53 66 Ir. 12:8incapee. Te pincoajeiteji pioteri Tasorentsi, aisati tepincoacaajeiteriji iriojeitajeri iriori ashanincapee.

53 Irootaque icantajeitaqueriri maaroni, impoiji iso-quijanaji. Iquisajeitaqueri yora variseopee aisati yoraoametantirori sanquenarentsi, aisati iquenquejaajeita-queri. Aisati isampiyevetacari paitapeerica, 54 icoajeivetaincomitacayearime. Icoaveta incomitacayearime iraa-cantantearimeri.

12Yora Jesoshi yoamejeitiri iroamerepee.(Mt. 10.28-33; 12.32; 10.19-20)

1 Ari yapatotimentajeitari Jesoshi oshequi catsini atiri,itsitacaavacaajeitanaca. Irosati icantantari iroamerepee:

—Paamayeariyea variseopee, yamatavijeitimpicari. Os-hequi yamatavitanti. 2 Ijijeivetaca tecatsi iotatsine ya-matavijeivetacari, iro cantaincha coajica iriotacojeitana-queri maaroni atiri yashi yoiro yamatavitanti. 3 Aisatiaviroripee, paitarica pimanavetacari picantiri meeca, in-quemajeitero coajica. Paitarica pincanteri apaniro antapivancoqui, irovaayetajero anta yapatojeitanta atiripee.4Meeca, noshaninca, noncamantempi: eiro pitsaroacaar-itsi yora atiri coatsiri iroyempi. Ariorica iroyempi, irocantaincha irointi iroyeete pivatsa. Tecatsi incanteropishire. 5 Irinti Tasorentsi pimpincatsate: incoaquerica,iroyempi. Iro cantaincha aisati icoaquerica, irimaterointianquempi Sharincaveniqui. Irooquea pintsaroa-cayeari irointi pijate Sharincaveniqui. 6 ¿Ivinaronimpatsimeripee? Te impinatasanoteaji, iro cantaincha io-jeitiri Tasorentsi: te impeacojeiteariji. 7 Aisati oquem-petaca, iotasanojeitaquempi: ioti jaoca ocaratiri pi-ishipee. Iquempoyeajeitaqueri tsimeripee, iro cantain-cha avirojei iquempoyeasanojeitaquempi. Eiro pican-tashiretitsi, irointi piveshireimenteari Tasorentsi. 8Aisati

Ir. 12:9 67 Ir. 12:18piojeitavaquero oca noncantempiri: eiro pipashiven-tacaanatsi, ariorica pincamantajeiteri itsipapee atiripiquemisantaquena, aitaque noncamanteri Apa anta in-quitequi pishanincataquena. Tempa noponeaca inquite-qui, natiritapaaque. 9 Iro cantaincha ariorica pim-pashiventacayena aca quipatsiqui, aisati avirori nom-pashiventacayempi anta inquitequi. 10 Ariorica incan-timatena atiri, ariorica incavintsayeri Tasorentsi, eiroiquenqueshiretajirotsi yantajeitiri. Iro cantaincha ar-iorica incantimajeitero Ishire Tasorentsi, eiro icavint-sairitsi Tasorentsi catsini. 11 Ariorica irayeetempi antayapatotapinijeitanta, aisati anta joeshiqui, aisati antapincatsariqui, eiro pitsaroacaajeitaritsi. Eiro piquen-queshiretitsi: “¿Paita noncanteriri?” 12 Ariorica iray-eetempi, oametempi Ishire Tasorentsi paitarica pincan-teriri.

Icantajeitiri Jesoshi: “Pinevetarocari vaararontsi”.13 Impoiji icantiri aparoni shirampari:—Oametanari, ipanaquerini apani iyeca maaroni tim-

imojeiveitariniri. Tecatsi impena nainti. Pincanteri iyeimpaarantajena narori irovaararo.

14Yacanaqueri:—Eiro nocantiritsi. ¿Narompa joeshi, noncantan-

teariri?15 Icantajeitiri maaroni apatotimentajeitariri:—Queariompia: pinevetarocari yashiyetari itsipapee,

eiro oveshireacaasanotimpitsi.16 Impoiji ishiacaventiniri oca:—Otimi iipatsite ashitaarantincari. Oshequi onintiro

panquirentsi quipatsi, cameetsa oshiocayetanaqueivanquirepee. 17 Yaayetajiro oitsoquipee, inquem-poyeantearori ovancopeequi iroori, iro cantainchaopiojeitaca pancotsiqui. Te onajeitearoji maaroni.Iquenqueshiretaca: 18 “¿Jaocasa noncanterori? Tecatsi

Ir. 12:19 68 Ir. 12:28noantearori maaroni. Jaa, niotaque meeca: noshoveajeropancotsijaniqui, nantacantajero antearo pancotsinoantearori maaroni novanquirepee, aisati maaroninovaararo. 19 Oshequitaque meeca maaroni, tecatsicoiteimotajenaneri. Peerani catsini, eirota otsonquitatsi;meeca nomaoree oshequi osarintsi. Cameetsa noapinitea,noshinquitapinitea, noveshireimentearo maaronitimimotanari”. 20 Iro cantaincha icantiri Tasorentsi:“Te piotacoteaji. Meeca tsiteniri noyempi; impoiji,¿janica ashitajearoneri maaroni timimojeivetimpiri?”21 Pineaquero, te irioteji maaroni coatsiri iroshequiyeroirovaararo. Oncameetsateme irovetsiqueromeirisavicantearime inquitequi.

Icantiri Jesoshi: “Pincanteri Tasorentsi inquempoyeaven-tempi”.

(Mt. 6.25-34)22Aisati icantiri Jesoshi iroamere:—Eiro piquenqueshiretatsi jaoca payerori poyeari

aisati pinquitsaateari. 23 Tempa Tasorentsi oaneaque-mpiri. ¿Opomerentsitimotarimpa meeca impaquempipoyeari aisati piitsaare? 24 Pinquenqueshireteri jaocaicantari tsimerepee: te impanquitanonteaji aisatite inquempoyeanonteaji iroyeari pancotsiqui, irocantaincha ipapinitiri Tasorentsi yoari. Pamene,iquempoyeaventajeitiri Tasorentsi tsimeripee iriori,tempa aisati avirori iquempoyeaventasanojeitimpi.25 ¿Paita patsipetashitantarori picantashireti? ¿Pijitimpaariorica pincantashirete aiquero pijatatiye pantear-itasanotanaque? 26 Pineaquero, patsipetashitacaropicantashireti. Tecatsi paye. 27 Pinquenqueshireterojaoca ocantari oteaquipee tojari. Te ontsameetanonteaji,aisati te ontijanonteaji oitsaare, iro cantainchaocameetsatasanotaque. Peerani oshequi yoaneencaniSaromoni, iro cantaincha te inquempetearoji oteaquipee:ocameetsatasanotaque irointi. 28 Pineaquero,

Ir. 12:29 69 Ir. 12:38yoaneencaquero Tasorentsi oteaquipee. Otimaveta,impoiji oshintsiti oshimpetanaji. Peerani pintimeavirojei: tempa pijiti iquenqueshiretaquempi avirori.¿Paitasa pitseencantacariri? 29Eiro piquenqueshiretirotsipaitarica poyeari, aisati paitarica pireri: inquemacayempiTasorentsi. 30 Tempa icoajeitaque atiri iroapinijeitea.Iro cantaincha iotaque Tasorentsi maaronicoiteimotaquempiri. 31 Ariorica pimpincatsatasanoteri,impaquempi maaroni coiteimotaquempiri. 32 Noamere,oshequi inintaquempi Apa Tasorentsi: icoasanotaqueimpincatsariventajeitempi, incavintsaasanojeitempi.33 Pimpimantero pashiyetari, pimpayeteriashinoncaincari ovinaro. Impoiji impinatempi Tasorentsianta inquitequi. Ontimasanote pivaararo anta: eiroopatsaajitsi, eiro opitsititsi, eiro icoshiyeetajimpitsi,eiro yapeajirotsi cajiro. 34 Ariorica otimi pivaararoaca quipatsiqui, oshequi piquenqueshiretaquerotimayetatsiri quipatsiqui. Ariorica otimi pivaararoinquitequi, ari piquenqueshiretapinitiri Tasorentsi.

Icantiri Jesoshi: “Pivetsicajeitea, te pioteji jaoca oncarateimpocashijeitempi Tasorentsi”.

(Mt. 24.45-51; 25.1-13; Mr. 13.33-35)35-36 Jeroca icantaqueriri Jesoshi iroamere:—Paamaajeiteari pivincatsarite, pivetsicasanojeitea.

Pinquempeteari yora inampire ashitarori ivanco.Ijataque yora ashitarori irineeri ishaninca irayeroijina. Yaamaajeitari inampire anta ivancoqui. Arioricairareetapaajea incoapaaje irashitareavajeneri, aisatiincoapaaje irineapaajero ovetsicayetaca ivanco. Arioricaontsitenitanaje, icoaque ontsiotea ivanco. Aisati icoaqueintinaye inampirepee, inquitsaajeitea. 37 Arioricairineapaajeri yovetsicajeitaca, inquimoshirejeitaquemaaroni. Yora ashitarori ivanco irisavicacaajeiterimaaroni inampirepee, iroacaajeiteari. 38 Iro cantaincha

Ir. 12:39 70 Ir. 12:47te iriojeiteji jaocarica oncarate impocantajeari:ariorica iroaquera imaajeiti, ariorica nianquiite.Iro cantaincha ariorica irineapaaqueri inampireyovetsicajeitaca, ari inquimoshirejeitanaque, maaroni.39 Piojeitavaquero oca noncamantempiri: arioricamepioteme impoque tsiteniriqui coshitantatsiri,tempa pisaaquiteme poimpiantavajearimeri, eiropishinetirime incoshitempime. Iro cantaincha tepioteji jaocarica oncarate impocanteari. 40 Aisatinoquempevetari coshinti, te noncamantempijijaocarica oncarate nompocantajeari. Peeraninoponeaca inquitequi, natiritapaaque. Coajicanompiaje. Pinquenqueshirejeitena, paamaajeitajena:nomapocapaimpicari.

41Ari isampitiri Petero:—Novincatsarite, ¿apanirompa poamejeitena naror-

ipee? Irompa tericampa, ¿picoaquempa iriojeitanaquemaaroni atiri?

42Yacanaqueri:—Noquenquetsatacaajeitiri maaroni quearioventirori

nocoacaajeitiriri. Iquempetaca ivatorote atiripee,icoacaaqueri aparoni iratirite iroacaapiniteari itsipapee.Impoiji ijataque ivatorote jaocarica. 43 Arioricairoacaapiniteari cameetsa, ariorica impocaje ivatorote,iroveshireimentapaajeari. 44 Incantapaajeri: “Cameetsapiquemisantaquena. Meeca aviro amenajeitenaronemaaroni timimojeitanari”. 45 Iro cantaincha,incanterica yora iratirite: “Eirotsita ipoqui novatorote”.Icoacaavetari ivatorote incavintsayerime itsipapee,iro cantaincha imapocaqueri iquisajeitaqueri,ipasajeitaqueri: shirampari, tsinane, maaroni. Oshequiiperataca, oshequi ishinquitaca. 46 Ari pashiniquitaiteri impocaje ivatorote, irimapocapaajeri.Iroasanquetapaaqueri, inquempetacaanteri itsipapeecaari quemisantiri. 47 Pineaquero, iovetacaroicoacaavetacariri ivatorote, iro cantaincha te incoyeji

Ir. 12:48 71 Ir. 12:56irimatero. Irootaque impasatacantanteariri, aiquerocatsini impasatacantasanoteri. 48 Iro cantainchaeiro yoasanquetasanotiritsi caari iotatsi. Eiroicoacotasanotiritsi oshequi yora caari iotatsi. Irintiqueaiotasanotatsiri, incoacotasanoteri irinti.

Icantiri Jesoshi iroamere: “Coajica oshequi inquisavacai-mentajeitena atiripee”.

(Mt. 10.34-36)49Aisati icanti Jesoshi:—Nopocaque quipatsiquica inquisavacaimentantenari

atiripee, nocoasanotaque nomamajeitero maaroninopocashitiri. 50 Oshequi noquenqueshireaca: irotaintsioshequi nonquematsicatearo. 51 ¿Pijitashijeivetampanopocashijeitiri atiri noimajerentajeiteri, cameetsairaacameetsatavacanteari? Teve, irointi inquisava-caimentajeitena. 52 Ariorica incarate apapacoronisavicatsineri pancotsiqui, inquisavacaajeitea. Incaratemava quisherineri yora apite ishaninca. 53 Ariorica yoraashitariri inquisheri itomi, aisati itomi iquisheri iriri.Ariorica onquishero airo evatayero, onquishero irooriairo.

Pinquenqueshiretea piotanteari iroametempiro Tasorentsi.(Mt. 16.1-4; Mr. 8.11-13)

54 Impoiji icantajeitiri apatotimentajeitariri:—Ariorica pineaquero antearo tampea amaquero men-

cori otsitenishaanaque, picantajeiti: “Coraqueve incani”.Tempa piojeitaque ompoquerica incani. 55 Arioricaoquitamaroitetanaji, picantajeiti: “Eiro oparii incani, ariosarianaje”. Tempa aisati piojeiti, 56 irointi pimana-quero piojeitiri. Piojeitaque ompariaquerica incani. Iro

Ir. 12:57 72 Ir. 13:5

cantaincha te pincoajeiteji piojeite oshequi ompomer-entsitimojeitempi coajica. 57 ¿Paita caari picoanta pio-jeitero queariosanotatsiri? 58 Ariorica inquishimentem-piri pishaninca quirequi pireviteriri, incoaquerica iraana-jempi joeshiqui. Ari tequeratsitarica irareetacayempi,pincantanaqueri: “Eiro piquisanatsi, coajica nompinata-jempi”. Yoiminqueimpicari caravosoqui. 59 Arioricairoiminqueaquempi, incoacotasanotempi maaroni quire-qui pirevitiriri. Eirorica pipiritsi, eiro yoimisoquija-jimpitsi.

13Icantiri Jesoshi atiri: “Pinquenqueshireajeitea, pojocajero

caari cameetsatatsi pantapinijeitiri”.1 Impoiji ipoqui pashini atiri, icamantapaaqueri Je-

soshi:—Ijajeivetaca carireasatipee anta Jerosarequi iroajeit-

enerime Tasorentsi ivira. Jeriniro yora Piratoniro yoacan-tanirojeitaqueri carireasatipee anta ivancoqui Tasorentsi.Oconoajatacaro irirajani ashanincani irirajani ivira yoa-jeitiniriri Tasorentsi.

2Yacanaqueri Jesoshi:—¿Pijitirimpa yora carireasati antasanojeitironiri caari

cameetsatatsi ishinetantariri Tasorentsi yoacantaqueriPirato? 3 Noncamantempi: te iro incamantea. Irocantaincha queariompiyea: eirorica piquenqueshireta-jatsi, aisati eirorica pojocajirotsi caari cameetsatatsipantapinitiri, pinquempejeiteari yora yoyeetiri. Yoa-jeitimpicari, maaroni. 4 Aisati peerani otireanaji an-tearo mapipanco anta Shiroequi, otsinacapaaqueri 18shirampari, icamajeitaque. ¿Paita icamajeitantacari?¿Iriompa antasanotirori caari cameetsatatsi icaman-tacari? Te. Iquempejeitacari maaroni ishiramparir-inte. 5 Pinquenqueshireajeitea avirori, pojocajero caari

Ir. 13:6 73 Ir. 13:14cameetsatatsi pantapinijeitiri. Eirorica piquenqueshire-jeitatsi, aisati pincamajeite avirorijei.

6 Impoiji ishiacaventajeitiniri oca:—Ipanquitaquero shirampari iyera anta irovamashite-

qui. Ocarataque peerani oshiocaque, impoiji yame-napinivetaro oitsoqui, irayerome: iro cantaincha teoitsoquiteji. 7 Impoiji aisati icantiri yora tsamee-tiniriri iipatsite: “Pamene, ocarataque mava osarintsinopocapiniveta nayerome oitsoquipee. Te ontimejicatsini. Atsipetashitaca otimi. Pimpesajero nompanqui-tantearori paitapeerica cameetsatatsiri”. 8 Yacanaqueritsameetiniriri ivatorote: “Ari onavaquetsita meeca os-arintsiquica. Nonquiayetero quipatsi ometsoitetanteari,aisati noapinitenero itia pivira, cameetsa ontimantearioitsoqui. 9 Impoiji ariorica ontimanaque oitsoqui pashiniosarintsi, tempa cameetsa, eiro apeshirotsi. Iro cantain-cha eirorica otimitsi oitsoqui, nompesajero”.

Yoavisacotiro saavaroqui Jesoshi yatajeaonquiri camaari.10 Pashiniqui saavaro yoametanti Jesoshi anta yapato-

tapinijeitanta joriopee. 11 Otimi anta pancotsiqui apa-roni tsinane yatajeaonquiri peerani camaari. Ocarataquemeeca 18 osarintsi omitiaque, irosati ocanta omitiaque:tecatsi oncantajea oncatiaje. 12 Ineantacarori Jesoshi,icajemaquero:

—Caatanaque, meeca noavisacotajempi.13 Ipamitaquero, irosati avisacotantanaja. Cameetsa-

tanaji, ocatianaja. Ocantanaque:—Yoavisacotajana Tasorentsi, tempa icameetsati.14 Yora jivatacantantatsiri anta ivancoqui Tasorentsi

iquisaqueri Jesoshi. Icantajeitiri apatojeitainchari:—Ocameetsati antaveejeite 6 quitaiteri, iro cantain-

cha ariorica omoncaratapaaquea quitaiteri 7 ocameet-sati amaoreasanojeitanaque. Eiro antaveetitsi catsini.Ariorica picoaque pavisacojeitaje, pimpoque pashiniquiquitaiteri, eiroquea pipoquitsi saavaroqui.

Ir. 13:15 74 Ir. 13:2115 Ipiatanacari Avincatsarite, icantanaqueri:—Oshequi pamatavinirotanti. Pantaveejeiti avirori

saavaroqui. Pamene, ariorica airi pivacate imire saavaro-qui, tempa pitsatacoreiri paantanacariri anta otimintanija. Aisati piquempetiri pimorane, maaroni. Queario,picavintsaajeitiri pivirapee saavaroqui. 16 Iro cantainchacaari oni pivira oca tsinane, irointi pishaninca. Peeraniomantsiataque: tempa ocameetsataque ancavintsayerosaavaroqui.

17 Iquemantarori oca, ipashiventajeitanaca maaroniquisajeitaqueriri Jesoshi. Irinti itsipapee atiri iveshirei-mentajeitacari Jesoshi, icantajeiti:

—Ocameetsajeitaque yantayetiri Jesoshi.Icamantiri Jesoshi iroamere paita oshiacaventiri moshitasa

aisati tapiacairori tanta.(Mt. 13.31-34; Mr. 4.30-32)

18 Impoiji icanti Jesoshi:—¿Piojeitimpa jaoca icanta Tasorentsi ipincatsariven-

tanti? ¿Jaoca noncanterori noshiacaaventantempirori?19 Oshiaquero oitsoqui moshitasa ipanquitiri shirampariiroanequi. Oshiocanaque, oquimotanaque, oshiavetacaroinchato. Ipocapiniti tsimeri, yaatapinitiro ojempequi.

20Yapiitajiro, icanti:—¿Jaoca noncanterori noshiacaaventantempirori?

21 Oquempetacaro tsinane, airo tapiacairori tantacapichaji. Oconoiro oshequi tiricopane otapiantanacari.Otapiaquero maaroni, ometsotantacari. Aisatiiquempetaca ashaninca. Intimerica aparoni antiroricaari cameetsatatsi, irantacaajeiteri ishaninca, maaroni.

Icantiri Jesoshi ishaninca: “Pimpomerentsiventearo paree-tanteari inquitequi”.

(Mt. 7.13-14, 21-23)

Ir. 13:22 75 Ir. 13:3122 Ari iquenaquenayeti Jesoshi nampitsipeequi,

yoametantayeti. Icoaque irijate Jerosarequi.23 Isampiyeetiri:

—¿Jaoca incarajeiteri oavisacojeitajanchane? ¿Arimpaincarate aparopee?

Yacanaqueri:24 —Noshiacantempiro. Oquempetaca orijaniqui

omorojaniqui anqueanteari inquitequi. Intime oshequicoavetachane irijateme inquitequi, iro cantainchaeiro imatirotsi irareetearo. Pimpomerentsiventearopareetanteari inquitequi. 25 Aisati oquempetacaroyantiri ashitarori ivanco. Itimi tsompoina iriori,yashitacotaca, iyavitiro ashitacorontsi. Impoijipimpocajeivetea avirorijei, pincantavetapaaqueari:“Novincatsarite, pashitareenaro, nonqueanaque”.Iro cantaincha incantavaquempi: “Te niojeitempijijaocarica piponeari”. 26 Impoiji pincantajeiveteari:“Peerani aitaque pitsipajeitaquena nonampiquiavajeitaca, aisati poamejeitaquena”. 27 Ari incantempi:“Te niotempiji. Pijataje, pimpianaje. Oshequipantayetiro caari cameetsatatsi. Te pincameetsateji”.28 Impoiji oshequi poashiretasanotanaquea catsini,piraasanotanaquea aisati. Pineaqueri Avarama, Isaca,Jacovo, maaroni yora quenquetsatacantatsiniri itimijenoqui, iro cantaincha avirojei, eiro pimajeitirotsipijate: iroimpiavajempi Tasorentsi. 29 Imponeajeitaqueaquemisantatsiri intatiquero, acaqueroca, catonco,quirinca, maaroni quipatsipeequi. Irisavicajeitapaaqueanta ipincatsaritinta Tasorentsi. 30 Irareetasanotaqueayora pitseencajeitaqueri. Eiro yareetatsi irintipipincatsajeitiri.

Yora Eroreshi iramataviterime Jesoshi.(Mt. 23.37-39)

31 Irosati ipocantaca aparopee variseo. IcantapaaqueriJesoshi:

Ir. 13:32 76 Ir. 14:4—Pijate pashiniqui quipatsi. Icoaque Eroreshi iroacan-

tempi.32Yacanaqueri:—Pincamantanirotaiteri yora amatavitantatsiri:

“Icanti Jesoshi: ‘Eiro noshiatsi. Noncanteaninoavisacojeiteri neiriri camaari aisati mantsiaripee:meeca, osaitequera, aisati otsipa quitaiteri. Impoijinomoncarataquero maaroni’ ”. Irootaque pincanteriri.33 Aitaque nonquenaquenayete meeca, osaitequera,aisati otsipaniqui quitaiteri. Aisati ocameetsatinoncame Jerosarequi: tempa anta icamapinitiquenquetsatapinitirori irineane Tasorentsi.

Icanti Jesoshi: “Iroashinoncaajeitea jerosaresati”.34Aisati icantiri Jesoshi:—Yora jerosaresati oshequi yoayetaqueri quenquet-

satirori irineane Tasorentsi. Ipichaapinitaqueri itiancaneTasorentsi. Oquempetaca teapa osaramonquitiri orija-nipee, oshequi nocoaveta nampatojeiterime jerosaresati:nonquemisantacayerime, iro cantaincha te incoajeiteji.35 Pamene, tecatsi amitacoterineri meeca, yojocajeitiriTasorentsi, icantiri: “Incanteata”. Eiro ineapinitajanatsimeeca. Jaocarica intimeri pincatsatenaneri, ari irinea-jena aisati.

14Yoavisacotiri saavaroqui Jesoshi eereyetatsiri.

1 Pashiniqui saavaro itimi Jesoshi anta ivancoqui jivat-acaajeitiriri variseo. Yamenasanojeitiri Jesoshi, icoaqueirantero paitarica inquishimentanteariri. 2 Itimi antaaparoni mantsiari, yeereyetanaque, yenoncayetanaquemaaroni. 3 Isampitiri Jesoshi variseopee:

—¿Ocameetsatimpa avavisacoteri mantsiaripee quitai-terica amaoreajeitantari?

4 Iro cantaincha imajerejeitanaque, te irancaniroteji.Ari yacatsavacotaqueri Jesoshi mantsiari, yoavisacotiri,

Ir. 14:5 77 Ir. 14:12impoiji itiancajiri ivancoqui. 5 Ari icantaqueri yora ame-nashejeitaqueriri:

—Tempa pantaveejeiti avirojei saavaroqui. Arioricaimpariaque pivacate omoroqui, tempa ari paavajeri aisati.

6Aisati, imajerenirojeitanaque.Yoamejeitiri Jesoshi atiri: “Eiro pishemejeititsi”.

7 Impoiji yamenajeitaqueri Jesoshi yora oajeitainchariyoacaajeitacari yora jivatacaajeitiriri. Icoajeiveta irisav-iqueme quempeji yora pincatsari irineacameetsatan-tearimeri. Ari icantajeitaqueri Jesoshi:

8 —Ariorica iroacayempi pishaninca, eiro pisavicas-hitatsi quempeji yora pincatsaritatsiri. Pamene, ipo-quicari pashini ivincatsaririnte, 9 impoiji ipoquicari yoracajemacantimpiri, icantimpicari: “Eiro pisaviquimotir-itsi pincatsarica. Irisaviqueta aca irinti ivincatsarir-inte”. Isavicacaimpicari anta nijantiaji, impoiji pim-pashiventanaquea. 10 Irointiquea ocameetsati pisavica-paaque anta nijantiaji. Impoiji ariorica irineajempi yoracajemacantimpiri, incantempi: “Caatanaque, noshan-inca, pisaviquimoteri aca pincatsari”. Irineajeitempimaaroni oajeitainchari ishanincataquempi pincatsari.11 Ariorica pincoaque irineapincatsajeitempi itsipapee,pishemeticari; impoiji ipashiventacaimpicari Tasorentsi:tecatsi neapincatsatempineri. Iro cantaincha yora caarishemetatsi incarajeiteri Tasorentsi impicatsariventante.

Jesoshi iquenquetsatacotiri cajemacantavetariri ishanincairoacaajeitearime.

(Mt. 22.2-14)12Aisati icantiri Jesoshi yora cajemacantiriri:—Ariorica pincajemacanteri atiri poacantajeiteariri,

eiro picajemapinijeitiritsi pishanincasanori aisati yoraashitaarantincari. Ariorica poacaaqueari, ari iriori

Ir. 14:13 78 Ir. 14:23impiatempi, iroacaajempi. 13 Iro cantaincha ocameet-satasanoti pincajemacanteri irinti yora caari ashitaaran-tayetacha, yora choriyetatsiri, jempayetatsiri, caari ame-nayetatsi, maaroni. 14 Tecatsi incantajeitea irinti impia-jeitajempi iroacaajeitempi. Iro cantaincha coajica irointi-naajeitajeri Tasorentsi maaroni quemisantajeitiriri. Im-poiji impinatempi irinti. Te pantsipetashiteaji picav-intsanti.

15 Iquemantacariri aparoni oainchari, icanti:—Tempa oncameetsatasanotaque antime anta ipincat-

saritinta Tasorentsi.16 Icantaqueri Jesoshi:—Oquempetaca aparoni shirampari. Yovetsicacanta-

quero oshequi yoari, impoiji icajemacantaqueri ishanincairiori iroyea. 17 Ovetsicajeitaca maaroni. Itiancaqueriinampire: “Pijate, pincamantaiteri: ‘Moncarataca, vetsi-cajeitaca maaroni, pimpoque meeca’ ”. 18 Iro cantainchate incoajeiteji irijajeite. Icanti aparoni: “Iroaquera na-manantaquero noipatsite. Nojate meeca namenaiterota,ocameetsataquerica. Pincamantajeri: ‘Eiro ipoquitsi’ ”.19 Icanti pashini icajemacantiri: “Iroaquera namanan-taqueri 10 vaca. Nocoaque namenaiteri icameetsata-querica. Pincamantapaajeri: ‘Eiro ipoquitsi iroyea’ ”.20 Icantiri pashini: “Iroaquera naaque nojina. Tecatsinoncantea nojate”. 21 Ari ipianaja yora inampire caman-tavetariri ishaninca. Icamantapaajiri: “Icantajeiti: ‘Eironojatitsi noyea’ ”. Ari iquisanaca yora ivatorote, icantiriinampire: “Incanteata noshaninca. Meeca pijate antanampitsiqui, pinquenayetanaque pincoacoayeteri yoracaari ashitaarantayetachane, choriyetatsiri, jempayetat-siri, caari amenayetatsi, maaroni”. Ari ijataque, icaje-majeitaqueri, ipocajeitaque. 22 Ari ipiajaro aisati, icanta-paajiri ivatorote: “Nojaiti, nocamantajeitaqueri. Ipoca-jeitaque, iro cantaincha tequerata omoncarateaji”. 23 Ariicantiri aisati: “Ari pijate anta aisati, pinquenayetanaque

Ir. 14:24 79 Ir. 14:31avotsipeequi, pincantajeiteri itsipapee impoque, no-coaque irijaasanojeitapeemparo novanco. 24 Irinti yoranoshaninca nojivavetacari nocajemacantavetacari, eirocatsini yoimatarotsi oca novetsicavetanariri”.

Irootaque iquenquetsatacaajeitiriri Jesoshi anta ivan-coqui variseo.

Icanti Jesoshi: “Pimpomerentsiventasanotenaro nocoacaa-jeitaquempiri”.

(Mt. 5.13; 10.37-39; Mr. 9.50)25 Ari iquenanaque Jesoshi avotsiqui aisati, yoijajei-

tanaqueri oshequi atiri. Ipitsocashijeitanacari, icanta-jeitiri:

26 —Niotaque pinintajeitiri piripee, piniropee,pijinapee, pitomipee, pirentipee, pitsiropee, maaroni.Aisati avisati nintajeitacha avirori. Iro cantainchapincoajeiterica poijajeitena, ocametsati naintipinintasanojeitena catsini. Eirorica pinintasanotanatsi,tecatsi pincantea pimpeajea noamere. 27 Aisati eiroricapipomerentsiventasanotanarotsi nocoacaajeitaquempiri,aisati eirorica poijatasanotanatsi, tecatsi pincanteapimpeajea noamere. Pinquenqueshirejeitea jaocaricaoncanteari. 28 Oquempetaca ariorica icoaqueirantacantero shirampari ivanco, irijivataque irisampiteriyora vetsiquenerine jaoca oncarate ompinatea. Impoijiirimoncarateri iirequite iriotanteari moncaratacarica.29 Eirorica ijivati iriote irimoncaratearica, icomitarocari.Ariorica irimoncaratearo ominca, ari ocarati. Impoijitecatsi pashini iranteneri yora vetsicavetanariri.Impoiji irishirontimenteari ishaninca. 30 Incantajeite:“Pineaqueri, irovetsicacanterome pancotsi, irocantaincha te intsoncacanteroji. Te intimeji iirequite,iji, iji, iji”. 31 Aisati yora pincatsari, arioricainquemacoteri itsipapee atiri itiancaqueri 20,000 soraroinquisanteariri. Ariorica intime isorarote pincatsari10,000. Te irioteji ocameetsatirica irimanatavaqueri

Ir. 14:32 80 Ir. 15:3yora pocatsineri. Tempa irijivate incajemajeiteriishanincapee iroametatavacanteari: impoiji irioteocameetsatirica irimanatea iroimpianteariri yorapocashiterineri. 32 Ariorica incantajeite ishaninca:“Yanaacojeitaquee, ishequitasanotaque. Tecatsi ancanteaaimpiavajeri”. Ari incanteri: “Tequera irareejeitea,tsame antianqueri aparopee ashaninca irisampiteripaitarica incoacojeitaqueeri eiroquea imanatantapeetsi”.33 Aisati pinquempetea avirorijei: ariorica pincoaquepoijatena, pijivate pinquenqueshirete jaoca ocantajeitarimaaroni timimojeitimpiri. Piotasanojeitero: impoijipojocajeitajero, poijatasanojeitanaquena. 34-35 Nocoaqueyora quemisantanari iroameteri itsipapee atiriintime cameetsa, irompa eirorica yoametiritsi, teirimateroji nocoacaavetacariri, yatsipetashitaca itimi.Iquempetacaro tivi caari poteatatsine: tempa ajocajero.Pinquenqueshiretasanotero oca nocantajeitaquempiripiotasanotantearori.

Irootaque icantajeitaqueriri Jesoshi oijajeitiriri.

15Iquenquetsatacotiri Jesoshi yora ovisha peachari.(Mt. 18.10-14; Joa 10.1-18)

1 Itimi anta oshequi jorio aitiriri iirequite ishanincaimpanteariri yora oromasati, aisati icoshitaqueri ishan-inca. Iro cantaincha yamejeitaca iriori yapatotimen-tapinitari Jesoshi, icarajeitaqueri itsipapee antapinitiroricaari cameetsatatsi. Iquemisantapinijeitaqueri Jesoshiiquenquetsati. 2Ari icantajeiti yora variseopee aisati yoraoametantirori Sanquenarentsi:

—Te oncameetsateji oca yantapinitiri Jesoshi: icara-jeitapinitiri caari cameetsayetatsi, itsipajeitacari yoajeita.

3 Impoiji, jero oca ishiacantiniriri Jesoshi:

Ir. 15:4 81 Ir. 15:124—Aamaaca intimerica povishate 100. Impeaquearica

aparoni, tempa ari poanaqueri yora 99 anta queshi-iqui, impoiji pijatanaque anta caaraiteriqui, pincoacoan-teariri peainchari. Pincoacoayetajeri irosati pineanta-jeariri. 5 Ariorica pineapaajeri, tempa oshequi pin-quimoshireventajeari. Tempa pinquijajeri, paanajeri,poajateri anta itimajeitinta ishaninca. 6 Aisati, arior-ica pareetea pinampiqui, tempa pincajemajeiteri pis-haninca, pincantajeiteri: “Tsame anquimoshirejeite:ipeavetaca novishate, naajiri aisati”. 7 Aisati iquem-peta Tasorentsi. Ariorica inquenqueshiretajea apa-roni antirori caari cameetsatatsi irojocantearori, incan-teri maaroni savicajeitatsiri inquitequi: “Tsame an-quimoshireventajeiteri”. Te irio incantacote yora itsipa-pee cameetsajeitatsiri.

Iquenquetsatacotiri Jesoshi quirequi peachari.8 Jero pashini icantiriri Jesoshi:—Pashini aisati noshiacaventempiro: otimi tsinane

oirequite, icarati iitsoqui 10. Ariorica impeaquea aparoni,oncoacoayetajeri. Ariorica ontsitenitanaque, ontsioterootsiomento, oneanteariri, aisati ompishitasanotero pan-cotsi amenayetajeri otijaqueririca quipatsi. Ari oncoa-coayetajeri irosati oneantajeariri. 9 Ariorica oneajeri,oncajemeri oshanincajei, oncanteri: “Tsame pintsipajeit-ena, anquimoshirejeitanaque. Noneajiri aisati noirequitepeavetainchari”. 10 Aisati noncamantajeitempi: aisatiiquempetaca Tasorentsi. Ariorica inquenqueshiretajeaaparoni antirori caari cameetsatatsi irojocantajearoriyantayetiri, inquimoshiretanaque Tasorentsi, irineajeit-eri inampirepee.

Iquenquetsatacotiri Jesoshi evancari jatapitsavetariri iriri.11 Pashini aisati ishiacantiniri Jesoshi:—Itimi shirampari itomi apite. 12 Yora impoitat-

siri itimi icantiri iriri: “Apa, nocoaque pishinetenaro

Ir. 15:13 82 Ir. 15:23nayerota maaroni novaararo aisati maaroni noirequite.Pimpenaro meeca maaroni”. Ari ipajeitaqueri. 13 Pashiniquitaiteri yapatojeitaquero irovaararo, maaroni. Ijataquearejiqui, pashiniqui nampitsi, yaanaquero maaroni tim-imojeitiriri. Anta te irisavique cameetsa, irootaque ya-paratantacarori maaroni irovaararo aisati iirequite. 14Aritecatsi timimotajerine, aisati te ontimasanoteji iroajeit-eari atiri. Oshequi yashinoncaaca evancari, iquemasan-otaquero itashe. 15 Impoiji iquenaquenayetanaque ira-menayeteri tsameetacayerineri. Ineapaaqueri aparoniashitariri ichanchote, icantapaaqueri: “¿Picoaquempanontsameetempi?” Icantiri: “Je, nocoaque pamenenarinochanchote”. 16 Ari yamenavetacanari ichanchote, ipa-pinitiri yoari: ora shiavetarori otaqui intsipa. Iro cantain-cha tecatsi oacayearine yora evancari, icoavetanaca iroa-cotearime yoari chancho. 17 Impoiji iquenqueshiretanaja:“Icarajeitaque iratirite apa oshequi. Timatsi yoajeitarimaaroni, iquemapinijeitaca, timatsi timaarantapaintsiriaisati. Naintiquea, aasanotaquena notashe. 18 Meecanompianaje anta apaqui, noncantapaajeri: ‘Apa, te non-quemisantempiji, aisati te nonquemisanteriji Tasorentsi.Ainiro nantane oshequi. 19 Eiro meeca pitomintajanatsi,ainti pinampitajena. Nontsameetempiro piipatsite’ ”.20 Impoiji ipianaja, iquenanaji avotsiqui. Icaantanaja, iro-tapaajantsi ivanco iriri. Ari iniitavajari iriri anta paricoti,iquenapaaji. Oshequi iquimoshiretanaque, icavintsaasan-otavajiri. Ishiashitavajari iquempejitavajari, yavitsan-otavajiri, inintavorotavajiri. 21 Ari icantapaaqueri it-omi: “Apa, te nonquemisanteriji Tasorentsi, aisati tenonquemisantempiji avirori. Ainiro nantaneve. Te on-cameetsateji pintomintajena”. 22 Iro cantaincha icajemiriiriri inampirepee, icantajeitiri: “Pishintsijeite, paiteroquitsaarentsi cameetsari, pinquitsaateri notomi. Aisatipaiteneri aniyo, pisatevacoteneri iracotsapaquiqui. Pait-eneri aisati sapato, irisapatotapaajeari. 23Aisati paiteneri

Ir. 15:24 83 Ir. 15:32vacajaniqui, timasanotatsiri ireji, poyeneri. Tsame maa-roni anquimoshireventavajeri notomi, avacaajeitavajeari,maaroni. 24 Nojivetaca eiro noneajiritsi, oquempetimo-taquena icamaque. Iro cantaincha meeca oquempetacayaneanaji aisati, meeca noneajiri. Ipeavetaca, meecaipocaji, aneajeitajiri aisati”. Ari iquimoshirejeitanaque,yoacaajeitajari. 25 Ari itsameeti itomi pashini antaoantsiqui: te irineavajeriji irirenti. Impoiji yareetapaajairiori, iquempejitapaaji iquemapaaquero moshica, aisatiivairajeitaque. 26 Icajemapaaqueri aparoni nampirentsi,isampitiri: “¿Paita pivairajeitantari?” 27 Yacanaqueri:“Areetapaaja pirenti. Yoacantaqueri piri vacajaniqui,yoacaajeitacari maaroni. Oshequi iquimoshireventava-jiri pirenti ipocaji, cameetsa yareetaja, tecatsi oyer-ine”. 28 Irosati iquisantanaca irirenti, te incoyeji inquea-paaje pancotsiqui. Isoquijanaque iriri, icantavetavajari:“Caate, notiomi, pinqueapee. Piveshireimentavajearipirenti”. 29 Iro cantaincha yacanaqueri: “Peerani nan-taveetaquempiro paitapeerica picantaquenari, te nom-piatsatimatempiji. Iro cantaincha tecatsi pimpena nainticatsini noacayearimeri noshanincapee. Te pimpenarijichivo, tecatsi catsini. 30 Jeri iyeniro, ijatanaque are-jiqui itsonquitaquempiri piirequite: ipinajeitaquero tsi-nanepee ineavintsajeitaquero. Meeca ipianirotaja, aripoaqueneri cameetsari vaca”. 31 Ari icantiri: “Notiomi,acantani quiso avavacaaca. Avirotaque ashitearonerimaaroni vaararontsi oca avancoquinirica. 32 Iro cantain-cha ocameetsati aveshireimenteari pirenti. Oquempeve-taca icamaque, ajijeivetaca eiro aneajiritsi aisati. Meecaoquempetaca yaneanaji aisati, aneajeitajiri. Ipeavetaca,meeca aneajeitajiri aisati. Tsame aveshireimentajeit-eari”.

16Iquenquetsatacotaqueri Jesoshi amatavitiriri ivatorote.

Ir. 16:1 84 Ir. 16:81Aisati icantiri Jesoshi iroamere:—Itimi ashitaarantincari quempoyeajiniriri iirequite,

maaroni. Impoiji icanteetiri: “Icoshitaquempi yoraquempoyeavetimpiriri piirequite”. 2 Impoiji icajema-queri, isampitiri: “¿Paita ojita oca icanteetaquenari?¿Paita picoshinirotantanari? Meeca poimpiajenarimaaroni noirequite, pisanquenatenaro ivajiropeemaaroni irevitanari. Meeca eiro noshinetajimpiritsiaisati noirequite”. 3Ari iquenqueshiretanaca iriori: “Eiromeeca ishinetajanatsi novatorote nonquempoyeajeneriiirequite. ¿Paita nanteri meeca? Te noshintsitejinontsameetanteari. Aisati nopashiventaca noncanterimeatiri impashitename quirequi. 4 Ja, je niotaquemeeca. Noncavintsaajeiteri maaroni irevijeitiririnovatorote. Impoiji, iraacameetsajeitena antaivancoqui: eiro ishinetantana nashinoncaaveetea”.5 Ari icajemajeitaqueri maaroni irevijeitiriri ivatorote.Isampitiri yora jivatatsiri yareetapaaja: “¿Jaoca icaratiripirevitiri novatorote?” 6Yacanaqueri: “Nirevitiri oshequioja orivo. Ocarati nirevitiri jaachari virojaniqui 100”.Icanti: “Je, queario. Jeroca paperi osanquenatacapirevitiriri. Payero paperica, pisanquenateneri otsipa,pincante: ‘Nirevitimpi 50 virojaniqui jachari ojaorivo’. Amataviterita novatorote”. Icantiri: “Je, ari”.7 Ari ijataque jivatatsiri, ipocaque itsipa. Isampitiri:“¿Jaoca ocaratiri pirevitiri novatorote?” Yacanaqueri:“Oshequi nirevitiri tirico, ocarati jainchari coshitariqui100”. Ari icantiri: “Jeroca paperica pisanquenatiniripeerani novatorote. Queario, ocarati pirevitiri 100.Tsame amataviterita. Payero oca paperica, pojocajero;pisanquenateneri otsipa, pincanteri: ‘Nirevitimpi 80coshitari, jainchari tirico’ ”. Ari isanquenataquero.8 Impoiji iotanaque yora ivatorote yamatavitaqueri.Icantaque: “Te oncameetsateji yamatavitaquena, iro

Ir. 16:9 85 Ir. 16:16cantaincha otimi ionirotantari irayero coiteimotacariri”.Queario yora tseencantatsiri ioniroti iomparitavacaajeita.Irintiquea yora quemisantatsiri te iriotasanoteji.9 Meeca noncamantajeitempi: intimerica piirequite,pincavintsaajeiteri pishaninca, pimpajeitericoiteimotariri iriori. Eiro ipeacotarotsi. Impoijipincamajeitanaque, pojocajeitero timimojeitimpiri,iro cantaincha iraacameetsajeitempi anta inquitequiyora picavintsaajeitaqueri. Tempa anta otimipisavicanteari caari tsoncanetachane. 10 Eiroricapicoshititsi capichaji, eiro picoshititsi aisati antearoite.Iro cantaincha pincoshiterica capichaji, picoshiticariaisati antearoite. 11 Ariorica pincoshiyete quirequi,iriotanaque Tasorentsi te pinquenqueshireteriji iriori:impoiji eiro ishanincatimpitsi, eiro pineirotsi inampi.12 Ariorica pincoshiteri iirequite itsipapee, ¿paitaqueaimpashitantempiri Tasorentsi piirequite avirori?13 Tecatsi pincantea pantaveeteneri apite pivatorote.Ariorica pinintasanoteri aparoni, eiro piquempetaritsiitsipa. Piveshireimenteari aparoni, irinti itsipa, eiro.Aisati ariorica pishintsiventeri quirequi, eiro pimatirotsipishintsiventeri Tasorentsi.

Yora Jesoshi yoametaqueri variseopee icoacaaqueririTasorentsi.

14 Ari iquemajeitaqueri variseopee icantaqueririJesoshi, irosati ishirontimentajeitantacari. Icoaqueirashitaarantea oshequi, irootaque ishirontimentantaririJesoshi. 15Ari icantiri:

—Picoajeitaque irijijeitempi atiri picameetsajeitaque,iro cantaincha iojeitaquempi Tasorentsi. Ineacameet-savetimpi atiri, iro cantaincha iotaque Tasorentsi te pin-cameetsajeiteji. 16 Peerani ocameetsatini piquemisan-tironi isanquenareni Moishishini aisati yora camantan-tatsiniri pavisacotantajari. Iro cantaincha areetapaaca

Ir. 16:17 86 Ir. 16:24meeca Joa, yora vaotisatantatsiri. Onashita meeca icoa-caajeitaquempiri Tasorentsi. Yora Joa intanacaro ica-mantajeitaquempi cameetsatatsiri: irotaintsi impincat-sariventajeitempi Tasorentsi. Icoasanojeiveta atiri iri-neeri. 17 Coajica ompeanajea quipatsi aisati inquite, irocantaincha eiro opeatsi irointi isanquenare Moishishi:icoi Tasorentsi pincanteani pinquemisantero piotantearicameetsa pisavique. 18Tempa ocanti: “Eiro paimentarotsipijina”. Ariorica pojoquero pijinasanori paantearori ot-sipa tsinane, paimentearo pijina. Aisati te oncameetsatejipayero tsinane joquiriri ojime.

Yora Jesoshi iquenquetsatacotiri ashitaarantincari aisatiIrasaro iriori.

(Mt. 19.1-12; Mr. 10.1-12)19Ari icantajeitiri Jesoshi:—Itimi aparoni shirampari ashitaarantincari,

oshequi iitsaare cameetsamaotatsiri, oshequiyoaneencaca. Maaroni quitaiteriqui yoacaajeitacariishaninca yoari pinatasanotachari. 20 Itimiaisati ashinoncaasanotachari pajitachari Irasaro.Osoncayetanaque isompopee opatsaayetanaqueri. Ariisavicapiniveta anta iqueapinitinta ashitaarantincariivancoqui. 21 Oshequi yashinoncaaca, aasanotaqueriitashe. Icoaveta iroajearome yoari yoariayetaqueriashitaarantincari quipatsiqui. Aisati yora otsitipeeyatsoyetapaaqueri ivatsaaropeequi. 22 Impoiji icamaqueiriori. Ijatashitaqueri inampirepee Tasorentsi,yaavajiri, impoiji yaanajiri anta itiminta Avaramani.Ocameetsaitetinta catsini. Aisati icamaque yoraashitaarantincari. 23 Oshequi yashinoncaaca meecayora ashitaarantaveitachaniri anta Sharincaveniqui,oshequi ineacatsitacaro. Yamenanaque anta osamaniitiminta Avarama. Ineaqueri Avarama, jeri aisatiyora Irasaro. 24 Icajemacotaqueri: “Apa Avarama,pineshinoncatajena. Pincanteri yora Irasaro

Ir. 16:25 87 Ir. 17:1irovinquerota iracotsapaqui nijaqui, impoqueta acanantsotantearori nija. Oshequi catsini nashinoncaacaaca paamariqui”. 25 Iro cantaincha icantaqueri Avarama:“Notiomi, pinquenqueshiretea jaoca ocantani peeranipitimaveitani quipatsiqui. Cameetsa pisaviquini catsini,irintiquea Irasaroca oshequi yashinoncaaveitani.Meeca cameetsa isavicapaaque irinti, irompa avintioshequi pashinoncaaca. 26 Aisati pineaqueronijantaitetacotaquempi, tecatsi inquenashitantempiriIrasaro. Aisati avirori, tecatsi pinquenashitantenari”.27 Ari icantiri: “Eirorica pimatirotsi pincavintsayena.Iro cantaincha pintianqueri Irasaro quipatsiqui: antaivanconiqui apani. 28 Aneatsiquera anta iyepee, icaratiapapacoroni. Nocoaque inquemisantacaapaajeri,ipoquicari aca. Pamene meeca narori, oshequinoquematsicatacaro catsini”. 29 Iro cantainchaicantiri Avarama: “Otimi isanquenare Moishishi aisatiisanquenare itsipapee quenquetsatacantantatsiniri.Irootaque inquemisantajeiteri irointi”. 30 Ariyacanaqueri: “Je, ainiro onaveta. Iro cantainchaariorica irineajeri camaintsiri intinaanaje, aitaqueinquenqueshirejeitanajea, irojocajero caari cameetsatatsiyantajeitiri”. 31 Icantiri Avarama: “Terica inquemisanterosanquenarentsi, eiro aisati iquemisantiritsitinaajantsineri”.

17Icantiri Jesoshi iroamerepee: “Pantacairicari pishaninca

caari cameetsatatsi”.(Mt. 18.6-7; Mr. 9.42)

1 Icantajeitiri Jesoshi iroamerepee:—Noncamantempi: incanteani intime atiri antacaa-

jeiterineri ishaninca caari cameetsatatsi. Iro cantain-cha iroashinoncaajeiteri Tasorentsi yora antacairiri is-

Ir. 17:2 88 Ir. 17:6haninca caari cameetsatatsi. 2 Aitaque iroashinon-caasanoteri antacaajeitiriri jananequipee caari cameet-satatsi. Oncameetsateme irijivataqueme iroisoyeeterimemapiqui antearo, irovincanteetearirime. Irovinqueeter-ime, eiro yantacairime jananequi caari cameetsatatsi.3Queariompia, pantacairicari pishaninca caari cameetsa-tatsi.

Icantiri Jesoshi: “Pincavintsaapiniteri antitapinitimpiroripaitapeerica”.

(Mt. 18.21-22)Aisati icantiri:—Ariorica pineacotaqueri pishaninca yantiro caari

cameetsatatsi, pinquenqueshiretacayeari. Arioricairojocajero yantiri, pincavintsayeri, paacameetsatajeri.4 Ariorica inquishempi pishaninca, incoshitempi,incantimatempi, paitarica. Iro cantaincha arioricaincantempi: “Te oncameetsateji nantitaquempiri,pincavintsayena”, ari nocoaque pincavintsayeri. Arioricaoshequi irampiitajero irantitajempiro, aisati oshequiincantempi: “Pincavintsayena”. Ari nocoaque oshequipincavintsayeri aisati, eiro piquishimentiritsi.

Icantiri Jesoshi: “Ariorica pinquemisante, oshequi iri-matempiro Tasorentsi paitarica pincoacoteriri”.

(Mt. 21.22; Mr. 11.22-26)5Yora iroamerepee icantaqueri Avincatsarite:—Noquemisantaveta. Nocoaque poametena non-

quemisantasanotantajeari.6Ari yacanaqueri:—Pinquemisanteme capichaji, pincoaquericame, pin-

canterime Tasorentsi imponquitireajero inchatora, irovi-incaitero anta incajarequi. Ari inquemisantempime,iroviincaiterome.

Icanti Jesoshi: “Avirojei piquempejeitacari iratiriteTasorentsi”.

Ir. 17:7 89 Ir. 17:177Aisati icantajeitiri Jesoshi:—Oquempetaca itimi shirampari iratirite. Itsameetap-

initiniri aisati yamenapinitiniri ivira. Ariorica impocajeiratirite pancotsiqui, ¿paita incantavaqueriri ivatorote?¿Incanterimpa: “Caate, pisavicapee, poapeempa”? Eiroicantiritsi. 8 Tempa incanteri ivatorote: “Meeca povet-siquenarota noyeari, aisati nireri. Pamaquenaro. Arioricanonquemanaquea, ari poyea avirori, aisati pire”. 9 Aisatieiro icantavetaritsi: “Ariove, pimataquenaro”; tempayametacaro yantaveetapinitiniri ivatorote. 10 Aisati avi-rorijei, ocameetsati pimatapinijeiteneri maaroni icoa-caaquempiri Tasorentsi. Impoiji oncameetsate pin-cante: “Apatiro nomataqueneri icoacaaquenari. ¿Paitanoshemetanteari? Te noncoyeji noncoacoteri Tasorentsiimpinatena”.

Yoavisacojeitiri Jesoshi 10 patsaajeitatsiri.11 Ari yovaanaja Jesoshi, iquenayetanaque Samariaqui

aisati Carireaqui. Ishiretaca irareetea Jerosarequi. 12 Ariyareetapaaca pashiniqui nampitsi, ineajeitavaqueri pat-saajeitatsiri, icarajeiti 10. Icatiajeitaca aiquetiji ara.13 Icajemacojeitaqueri:

—Jesoshi, aviro nopincatsajeitiri, pincavintsaajeitena,poavisacojeitena.

14Ari ineantacariri Jesoshi, icantajeitiri:—Pijajeite anta itiminta saserote, pinijapeempari.Ari iquemisantajeitaqueri, ijajeitanaque. Anta nianqui

avotsi yavisacojeitanaji. 15 Ari iojeitaque yavisacojeitaji,iro cantaincha ipianaja aparoni anta Jesoshiqui. Antearo-jenca icantaque:

—Tempa icameetsataque Tasorentsi, yoavisaco-taquena.

16 Itiyeroashitapaacari Jesoshi, yoivotasanotashitacari,ipincatsatasanotaqueri, ipasonquitasanotaqueri.Iponeaca yoca shirampari Samariaqui. 17 Ari icantiJesoshi:

Ir. 17:18 90 Ir. 17:24—Tempa icarajeiti noavisacojeitiri 10. ¿Jaoca itsipapee

noavisacojeitiri? 18 Ipiashitajana yoca pashinisati atiri,ipasonquitaquena, aisati ineacameetsatiri Tasorentsi. Ir-intipee ashanincasanoripee, ¿paita caari ipiantaja impa-sonquitanteariri Tasorentsi?

19 Impoiji icantiri tiyeroashitacariri:—Meeca pincatiaje, ocameetsati pijataje. Pishiretacari

Tasorentsi, irootaque pavisacotantajari.

Yoamejeitiri Jesoshi atiri jaoca icantari Tasorentsi ipincat-sariventanti.

(Mt. 24.23-28, 36-41)20Ari yora variseopee isampijeitiri Jesoshi:—¿Jaoca oncarate impoque Tasorentsi impincat-

sariventajeitajee?Ari yacanaqueri:—Ariorica impincatsariventante Tasorentsi, iro can-

taincha eiro pineasanotiritsi. 21Eiro pimatirotsi pincante:“Jeri yoca”, aisati: “Jeri yonta”. Queario, eiro iconi-jatasanotitsi: ocameetsataque pimpincatsashireajeiterimaaroni.

22Aisati icantajeitiri iroamerepee:—Tempa noponeaca inquitequi, natiritapaaque, iro

cantaincha eiro nocantani quiso noajempi. Coajicapincoajeivetanaquea pineajename aisati, iro cantain-cha eiro pineajanatsi. 23 Impoiji incanteetempi: “Ip-iaja Jesoshi, itimi anta”, pashini incanteete: “Jeriyora”. Iro cantaincha caarina. Eiro patsipetashitatsipijatashitena. 24 Ariorica omoncaratasanotaquea nom-pocanteari, ari piotasanotavaquena. Iquempetaca teirimaneaji itirei, aisati iporequi; aisati nonquempetajea

Ir. 17:25 91 Ir. 17:36narori, nompocajerica. Eiro nomanapaatsi, eiro picomi-tavaquena. 25 Nojivatavaqueta nonquematsicatavaque-arota oshequi, aisati intseencajeitavaquenata savicajei-tatsiri. 26 Oquempetaca peerani itimantacari Noeni it-seencajeitaqueri Tasorentsi, aisati inquempejeitea ar-iorica nompiaje narori, intseencajeite atiri maaroni.27 Yoapinijeita peerani, irapinijeiti, yaapinijeitiro iji-napee, yaacaayetiro irishintopee, paitapeerica. Ican-tajeitani, irosati itetantanaca Noe ivitoqui. Impoijiopoqui antearo incani, incajaretanaque maaroni. Ica-majeitanaque maaroni tseencajeitantatsiri. 28 Aisatiiquempejeitacani ishaninca Oroti, savicajeitatsiniri Soro-maqui: yoapinijeita, irapinijeiti, iquenayetanaque iy-ompariyetanaca, ipanquiyetiro yoari, yovetsicanontayetaivancopee. 29 Iro cantaincha ijatantanacari Oroti, itian-caquero Tasorentsi oshequi paamari, itaajeitaqueri maa-roni soromasatini. Itseencajeitini, irootaque ipoyerea-jeitantacariri Tasorentsi maaroni, poyere. 30 Aitaqueoncanteari ariorica nompiaje. Intime oshequi tseencan-tatsineri, eiro iquenqueshiretiritsi Tasorentsi. 31Pamene,ariorica omoncarataquea nompocantajeari, pintimericasaiteriqui, eiro piqueapanajantitsi pancotsiqui paanta-panajantearori pivaararo. Aisati, pintimerica oantsiqui,eiro pipiapanajantatsi nampitsiqui paantapanajantearoripivaararo. 32 Piquempetarocari ijinani Oroti, pip-itsoquicari. 33 Picoicari poavisacotajea avisati, im-poiji pijaticari Sharincaveniqui. Iro cantaincha arior-ica pincamimentena narori, pincantaitatiyempani pisav-iquimotena inquitequi. 34 Ariorica nompocaje, intimeapite maatsineri imaamentoqui. Aparo naanajeri nontsi-patanaqueari, irinti itsipa, eiro naanajiritsi. 35 Ontimeapite tsinane ontsipatavacaaquea ontononquero tirico.Aparo naanajero nontsipatanaquearo, irointi otsipa, eironaanajirotsi. 36 Intime apite shirampari anta oantsiqui,intsipatavacayea intsameete. Aparo naanajeri nontsi-patanaqueari, irinti itsipa, eiro naanajiritsi.

Ir. 17:37 92 Ir. 18:837Ari iquemajeitantacariri iroamerepee, isampitiri:—Novincatsarite, ¿jaocampa pinijantajeari oca pican-

taquenari?Yacanaqueri:—Jaocarica anta intimeri tseencantatsiri, yora

iroashinoncayeri Tasorentsi.18

Yora Jesoshi iquenquetsatacotiri yora joeshi caari cameet-satatsi.

1Pashiniqui quitaiteri iquenquetsatacaajeitiri aisati Je-soshi iroamere. Icoaque iroameteri inquenquetsatacaap-initeri Tasorentsi, inquearioventajeitero, eiro yoipacaa-jirotsi. 2 Icantajeitiri:

—Itimini anta nampitsiqui yora joeshitatsiri, caari pin-catsatiri Tasorentsi. Aisati te irioteniji incavintsayeriishanincapee. 3 Otimi anta inampiqui aparoni tsinane,camajimentaaro. Ojatashitapinivetari yora joeshi, ocan-tapinivetari: “Pamitacotena, te oncameetsateji iquisap-initana yora itsipa shirampari”. 4Te incoaveteaji yoranquiiramitacotero, iro cantaincha iquenqueshiretanaca: “Tenompincatsateriji Tasorentsi, aisati te noninteji noncav-intsayeri itsipapee noshaninca. 5 Iro cantaincha oshequiashereaquena oca tsinane. Namitacoterota, impoiji eiroopocashitapinitajanatsi, eiro ashereapinitajanatsi aisati”.

6Ari icanti Avincatsarite:—Pamene, te incameetsateji yora joeshi noquenquetsa-

tacotiri, iro cantaincha yamitacotaquero oca tsinane can-tapinitiriri. 7 Irintiquea Tasorentsi, icameetsataque. Ar-iorica incanteani incantapiniteri quemisantatsiri, tempairamitacoteri. 8 Queariotaque oca noncamantempiri:intsipaite iramitacojeiteri Tasorentsi maaroni quenquet-satacaajeiterineri. Iro cantaincha ariorica nompiaje acaquipatsiquica ¿arimpa noneapeempi piquemisantajeiti,piquenquetsatacaajeitiri Tasorentsi?

Ir. 18:9 93 Ir. 18:16Yora Jesoshi iquenquetsatacotiri yora variseo aisati yora

apatotiniriri oromasati quirequi.9 Pashini aisati iquenquetsati Jesoshi. Iquenquetsat-

acotiri yora shemetatsiri, yora tseencajeitiriri itsipapeeishaninca. Icantiri:

10 —Ijataque apite shirampari ivancoqui Tasorentsi,inquenquetsatacayeri Tasorentsi. Variseo ini aparo, irintiitsipa yapatotiniri oromasati iirequite joriopee. 11 Ariicatiapaaca yora variseo, icantavetapaacari: “Tasorentsi,ariove, oshequi nocameetsataque nainti. Tecatsi nante,te nonquempeteariji yora coshitantatsiri, yora amatavi-tantatsiri, aavioncatsiri ijina. Aisati te nonquempetearijiyora aitiriri noshaninca iirequite. 12Nametacaro maaronitominco notitapinita apite quitaiteri, aisati nopaaran-tapiniyetimpiro maaroni naayetiri. Naaquerica 10, apa-roni nopaquempi”. 13 Irinti yora apatotapinitiniriri oro-masati iirequite ishaninca, icatiapaaca irinti nijanteaji.Te irishemeteji irinti, irointi oshequi ipashiventacaacaroyantayetiri, irootaque caari yamenanta jenoqui, irointiiposanejitaca. Icanti: “Tasorentsi, pincavintsaajenanarori, te noncameetsateji catsini, ainiro oshequi nan-tane”. 14 Ari noncamantempi, oshequi onaveta irantaneyora shirampari, iro cantaincha icavintsairi Tasorentsi.Ariorica impiaje ivancoqui iriotanaque ineacameetsatiriTasorentsi. Irintiquea yora variseo, te inquempeteariji.Eiro ineacameetsatiritsi Tasorentsi shemetatsiri. Irintiyora caari shemetatsi impeajeri pincatsaritajantsine.

Icoaque Jesoshi impocashijeiteri jananequipee.(Mt. 19.13-15; Mr. 10.13-16)

15 Impoiji tsinanepee amajeitiniri Jesoshi otomipee,ocoaque impamijeiteri aisati incanteri Tasorentsi irami-tacoteri. Iro cantaincha ineantacarori iroamere, itsanea-covetacari impocashiteri. 16 Iro cantaincha icajemiriJesoshi jananequipee, icantiri iroamere:

Ir. 18:17 94 Ir. 18:24—Eiro pitsaneacotanaritsi, aitaque nocoaque

impocashijeitena. Pineajeitaqueri iriorijei:te intseencajeitenaji, irointi ishirejeitaquena.Maaroni quempejeitacariri irineajeiteri Tasorentsiimpincatsariventajeiteri. 17 Aisati, queariotaque ocanoncamantempiri: maaroni caari quempetari jananequiiriori, eiro ineiritsi Tasorentsi impincatsariventajeiteri.

Iquenquetsatacairi Jesoshi ashitaarantincari.(Mt. 19.16-30; Mr. 10.17-31)

18 Pashini quitaiteri ijatashitaqueri Jesoshi aparoniivincatsarite jorio. Icantapaaqueri:

—Oametanari, oshequi picameetsati. Pincamantena:¿paita nanteri nojatanteari anta inquitequi, noncantai-tatiyempani?

19 Icantiri Jesoshi:—¿Paita picantantanari: “Picameetsati”? Itimi aparo

cameetsatatsiri, yora Tasorentsi. 20 Piojeitiro maaroniicantiri Tasorentsi: “Eiro paimentarotsi pijina, eiro pai-mentaritsi pijime, eiro picoshititsi, eiro pitseeyacotaritsipishaninca, pimpincatsateri piri, aisati pimpincatsateropiniro”.

21Yacanaqueri:—Aitaque nocantani nomoncarataqueroni: nevancari-

tapaini, irosati meeca.22 Iquemantacarori oca, icantiri Jesoshi:—Apanivaniji pimatero aisati: pimpimantajeitero maa-

roni timimojeitimpiri, pimpajeiteri ashinoncaincari ov-inaro. Ariorica pimatero oca ontime oshequi timimo-jeitajempineri anta inquitequi. Ariorica pimpimanteropivaararo, pimpoque, poijatasanotanaquena.

23 Iquemantacarori oca, oshequi yoashiretanaca.Ashitaarantincari ini, te incoyeji impimanteroirovaararo, irointi yompetanacaro. 24 Ineaqueri Jesoshiyoashiretanaca, impoiji icanti:

Ir. 18:25 95 Ir. 18:33—Opomerentsitimotacari ashitaarantincari irijate anta

ipincatsaritinta Tasorentsi. 25 Tempa opomerentsiti-motari cameyo inqueero omoro quitsapi, iravisantana-jeari. Irioquea ompomerentsitimotasanoteari catsini ir-ijate ashitaarantincari anta Tasorentsiqui.

26Ari isampitiri yora quemavaqueriri:—¿Ariompa? Pomerentsitaca. ¿Janicampa meeca

avisacotajantsineri?27Yacanaqueri Jesoshi:—Oca caari imatapiniti atiri, imataquero Tasorentsi

irinti.28Ari icantiri Petero:—Oametanari, nojocajeitaqueromaaroni noijajeitanta-

quempiri.29Yacanaqueri:—Queariotaque oca noncamantempiri: te

pantsipetashitearoji. Ariorica pojocajeitajeropivancopee, pijinapee, pirentipee, pitsiropee, piripee,piniropee, pitomipee, pishintopee: iro cantainchairootaque pojocajeitanteariri picoasanotaque impin-catsariventempi Tasorentsi, eiro patsipetashitarotsi.30 Aitaque impinataquempi Tasorentsi meeca acaquipatsiquica, aisati impinataquempi anta inquitequi:paneantasanotajeari anta, pincantaitatiyempani.

Icamantajeitiri Jesoshi iroamere: “Noncame”.(Mt. 20.17-19; Mr. 10.32-34)

31 Impoiji icajemaqueri Jesoshi iroamerepee, icanta-queri:

—Tsame ajajeite meeca Jerosarequi. Timatsi isan-quenatacotaquenaniri peerani yora quenquetsatacantan-tatsiniri. Noponeaca inquitequi, natiritapaaque. Meecaanta Jerosarequi omoncarataquea maaroni isanquenata-cotaquenaniri. 32 Iraacantena ashaninca arori, irayenaitsipapee atiri. Irishirontimentajeitena, iroashinoncaa-jeitena, inquitiojena, 33 impasanatena, iroyena. Oncarat-apaaque mava quitaiteri, nontinaanaje aisati.

Ir. 18:34 96 Ir. 18:4334 Iro cantaincha te inquemajeitavaqueroji icantajeive-

tacariri, icomijeitavacaro.Yoavisacotiri Jesoshi caari amenatsi.(Mt. 20.29-34; Mr. 10.46-52)

35 Ari icaantanaca Jesoshi, iquenanaque avotsiqui, iro-taintsi irareetea nampitsiqui pajitachari Jerico. Itimi antaavotsinampiqui shirampari caari amenatsi, icoacotapini-jeitiri avisayetatsiri irineshinocatanaqueri, impayetana-queri quirequi. 36Ari iquemavaque caari amenatsi ipoca-jeitapaaque oshequi atiri. Isampitiri itsipa:

—¿Janica pocatsineri?37Yacanaqueri:—Coraque Jesoshi, yora nasaretesati, yoijajeitiri oshe-

qui atiri. Iravisanaje aca.38Ari icajemacotavaqueri:—Jesoshi, aviro ishanincani Iravirini. Pincav-

intsaanaquenave.39Ari icantajeitiri jivajeitiriri Jesoshi:—Pimajerete.Iro cantaincha, aiquero icantanaitii:—Jesoshi, pincavintsaanaquenave.40Ari icatiapaaca Jesoshi, icantanaque:—Pamaqueri aca.Ari yameetaqueri. Impoiji isampitiri:41—¿Paita picoaqueri?Yacanaqueri:—Novincatsarite, nocoaque namenaje narori.42 Icantiri:—Ari, aitaque pamenaje meeca. Pishiretaquena,

irootaque pavisacotantajeari.43 Irosati yamenantanaja. Ari yoijatanaqueri Jesoshi,

icantanaque:—Yamenacaajana Tasorentsi, tempa icameetsataque.Aisati iquempejeitacari maaroni amenajeitaqueriri,

icantajeitaque:

Ir. 19:1 97 Ir. 19:9-10—Tempa icameetsataque Tasorentsi.

19Yora Saqueo ineaqueri Jesoshi.

1 Impoiji iquenanaque Jesoshi nampitsiqui, pajitachariJerico. 2 Itimi anta ashitaarantincari pajitachari Saqueo.Iriotaque iriori jivatacaajeitiriri yora apatotapinitiniririoromasati iirequite jorio. 3 Icoaveta Saqueo irineerimeJesoshi, iro cantaincha te iranteariteji, icaajaniquitiji.Icarati oshequi atiri, yojocaajeitavaqueri. 4 Ari ishianaca,ijivatanaque anta avotsiqui. Yataitapaaquero inchatoanta otsapiqui, anta inquenanaquenta Jesoshi. Irame-navaqueri inquenapaaque ishaaviji. 5 Ari yareetanta-paacari Jesoshi, yamenapaaque jenoqui, ineapaaqueri,icantiri:

—Saqueo, pishintsite paniireapaaje. Nocoaque meecanosavique pivancoqui.

6Ari ishitsitaque yaniireapaaji, icantaqueri:—Tsamequeti novancoqui.Ari oshequi iquimoshiretanaque Saqueo, 7 iro cantain-

cha iquisajeitanaca amenajeitaqueriri. Icantajeiti:—Te incameetsanirotejive yora. ¿Paita ijatashitantariri

Jesoshi anta ivancoqui?8Ari iquempejitasanotapaacari Saqueo Jesoshi, icantiri:—Novincatsarite, meeca nompaarantajeitajeri

ashinoncaincari cashetani timimojeitanari. Itimirica atirinamatavitiri nocoshitantacariri, noimpiajeneri maaroni,aisati nompajeri aisati. Ocaratirica aparo nocoshitaqueri,nompajeri 4.

9-10Ari icantiri Jesoshi:—Meeca quitaiteri pavisacotaji, aisati iravisacotaje

pishaninca aca pivancoqui. Noponeaca narori in-quitequi, natiritapaaque: nocoaque namenacaajeitajeri

Ir. 19:11 98 Ir. 19:17ashinoncaajeitachari, nocoaque noavisacojeitempi maa-roni. Tempa aviro ishanincani Avaramani.

Yora Jesoshi iquenquetsatacotiri pincatsari paqueriri ishan-inca quirequi.

(Mt. 25.14-30)11 Ari iquemajeitaquero atiripee icantaqueri Jesoshi.

Aisati iojeitaque irotaintsi irareetea Jerosarequi. Iji-tashijeitaca irotaintsi meeca impoque Tasorentsi impin-catsariventante aca quipatsiqui, 12 irootaque ishiacan-tiniriri oca:

—Itimini aparoni shirampari, pincatsarivetachari.Impoiji icajemaqueri pashini pincatsari anta pashiniquiquipatsi. Ari irijatanaque, impeaqueri pincatsarisanoriimpincatsariventanteariri ishaninca anta inampiqui.13 Ari irotaintsi irijate, icajemaqueri iratirite caratatsiri10, ipajeitaqueri oshequi quirequi. Icantaqueri:“Jerica aparoni quirequi, ipinataca oshequi. Nocoaquepiomparijeitea. Ariorica nompiaje, namenapaajerijaoca incarate quirequi pampatotenari”. 14 Ariijatanaque impeantajeari pincatsari. Iro cantainchate impincatsajeiteriji ishaninca, oshequi iquisajeitaqueri.Itiancayevetacari aparopee ishaninca, icantavetacariyora itsipapee pincatsari: “Te nonintajeitejiimpincatsariventajeitena yoranqui, te incameetsateji”.15 Iro cantaincha ipeaqueri pincatsari, impoiji ipianajaimpincatsariventanteariri. Icajemacantajeitaqueriiratiritepee: yora ipajeivetari iirequite. Isampijeitaqueri:“¿Pishequiaquenarimpa noirequite?” 16 Ari icantiriyora jivatatsiri: “Pamene, meeca noshequiasanotaqueriquirequi. Aparo ishequiasanotanaque, icarataque meeca10”. 17 Ari icantiri pincatsari: “Cameetsataque. Oshequipiotaque. Piquearioventaquenaro capichaji. Meecanompeaquempi pincatsariventeroneri oshequi nampitsi,oncarate 10. Pinquearioventenaro pimpincatsate”.

Ir. 19:18 99 Ir. 19:2918 Ari ipocapaaque itsipapee, icantajeitapaaqueri:“Jerica piirequite. Pipaquenari aparo, meeca icaratiapapacoroni”. 19 Icanti: “Ari pimpincatsariventeri atirisavicatsiri apapacoroni nampitsi”. 20 Impoiji ipocaqueitsipa aisati, icanti: “Novincatsarite, jerica piirequitepipaquenari chapinqui. Noquempoyeaquempirinovaniotequi. 21 Oshequi notsaroacaaquempi, niotaqueoshequi pipincatsaritaque. Paapitsatiri itsipapeeyashiyetari, aisati paayetiro oitsoqui caari pipanquiti”.22 Impoiji icantaqueri: “Te pincameetsateji, tepimatenaroji nocoacaavetaquempiri. Picantavetana:‘Oshequi pipincatsariti, paapitsatiri itsipapeeyashiyevetari, paayetiro oitsoqui caari pipanquiti’. Aripioveta, irootaque noquisantaquempiri meeca. 23 ¿Paitacaari poantari noirequite vaancoqui? Poaquerime anta,ari intimeme meeca noirequite, aisati itsipa quirequiimpaquenarime yora quempoyeajanariri”. 24 Irosatiicantantari yora catiajeitainchari: “Paapitsatajerinoirequite. Pimperi yora ashitariri 10”. 25 Ariicantajeivetari: “Novincatsarite, oshequi iirequitemeeca. ¿Paitaquea pimpashitanteariri itsipa aisati?”26 Yacanaqueri: “Noncamantempi, intimericaashitaarantayetachari, nompajeri aisati. Irinti yoracaari ashitaarantacha, naapitsatajeri ora capichajitimimovetariri. 27 Aisati itimi quisaquenari caaricoatsine impincatsajeitena. Pamajeitaquenari,namenacojeitempiri poajeiteri”.

Irootaque iquenquetsatacaajeitiriri Jesoshi atiripee.

Yareetapaaja Jesoshi Jerosarequi.(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Joa 12.12-19)

28 Impoiji yovaanaja aisati Jesoshi, irijate Jerosarequi.29 Irotapaintsi irareetearo nampitsi pajitachari Vetajaje

Ir. 19:30 100 Ir. 19:42aisati Vetania. Otimi anta toncaariqui pajitachari Orivo-mashi. Impoiji itianquiri iroamere apite, 30 icantaqueri:

—Pijate anta nampitsiqui, pineapaaqueri voro itsata-cotaca anta. Tequera inquijacoyeeteari. Pintsatacore-apaaqueri, pamaquenari. 31 Ariorica irisampiyeetempi:“¿Paita pitsatacoreantariri?” Ari pincanteri: “IcoaqueriAvincatsarite”.

32 Ari ijajeitanaque apite, ineapaaqueri icantaqueririJesoshi. 33 Ari itsatacoreapaaqueri. Irosati isampitan-tacari ashitariri:

—¿Paita pitsatacoreantariri novorote?34Yacanaqueri:—Icoaqueri Avincatsarite.—Ari, paanaqueneri.35 Ari yaanaqueri anta Jesoshiqui. Yoanquetaqueneri

imititsaqui iitsaarepee irisavicanteari Jesoshi, impoijiiquijacotanacari. 36Ari yovaacotanaja anta avotsiqui, yoa-jeitiniri atiripee iitsaarepee avotsiqui, iraniitantanaque-ari voro. 37Ari intanacaro meeca yoirincacotanaja. Yoija-jeitanaqueri oshequi quemisantajeitatsiri, iveshireimen-tajeitanacari, icajemajeitanaque. Icantajeitanaque:

—Tempa icameetsataque Tasorentsi. Aneajeitaqueriitasoncaventapinijeitaquee. 38 Icameetsataque Avincat-sarite itiancaqueeri Tasorentsi. Cameetsa isavicajeitaquemaaroni inquitesati, ineacameetsajeitaqueri Tasorentsi.

39 Ari itimaiti anta variseopee, icarajeitaqueri atiripee.Icantavetari Jesoshi:

—Oametantatsiri, poimajerentajeiteri yora oijajeitim-piri.

40Yacanaqueri:—¿Paita noimajerentanteariri? Ocameetsataque ican-

tajeitaqueri. Irimajerejeiteme yocapee, irointi irineanat-acaaqueme Tasorentsi mapipee ompincatsatantenameri.

41 Ari iquempejijeitapaaque, meeca oconijatapaaqueJerosare. Iraacojeitaqueri Jesoshi savicajeitatsiri, 42 icanti:

Ir. 19:43 101 Ir. 19:48

—Nocoavetaca nosavicacaajeitempime cameetsacatsini, iro cantaincha te pincoajeiteji. Pitseenca-jeitaquena, meeca eiro pineanatsi nompincatsariven-tajeitempi. 43 Coajica intime quisasanojeitempineri,inticasanojeitapaaquempi, irishoncajeitapaaquempisoraropee, eiro ishinejeitimpitsi pinquenanaje jaocarica.Irimanajeitempi, 44 intireajeitajero pivancopee,intireasanojeitajero catsini. Irovaaranteri savicajeitatsiri.Nopocashijeivetaquempi, nompincatsariventajeitem-pime, iro cantaincha te pimpincatsajeitavaquenaji, irointipitseencajeitavaquena. Irootaque inquisajeitantempiricoajica soraropee.

Yora Jesoshi iquisajeitaqueri pimantayetatsiri anta ivanco-qui Tasorentsi.

(Mt. 21.12-17; Mr. 11.15-19; Joa 2.13-22)45 Ari yareetapaaca Jesoshi ivancoqui Tasorentsi, yaa-

jeitapaaqueri pimantayetatsiri aisati amanantayetatsiri,yojocajeitaqueri saiteriqui. Itsoncajeitaqueri maaroni,46 icantaqueri:

—Tempa osanquenataca irineane Tasorentsi: “No-coaque inquenquetsatacaapinijeitena atiri aca novanco-quica, irootaque novetsicacantantarori”. Iro cantainchaavirojeitaque amatavitantatsiri, pipeaquero pivanco avi-rori.

47 Impoiji ipiapinita maaroni quitaiteri ivancoquiTasorentsi, yoametantapinitaque. Iro cantainchaiquisajeitaqueri yora jivatacaajeitiriri saserotepee,yora oametantirori isanquenareni Moishishi,aisati yora pincatsariventajeitiriri savicajeitatsiri.Isampitavacaajeitaca:

—¿Jaoca ancanteriri Jesoshi, avacantanteariri?48 Iro cantaincha te iriojeiteji jaoca incanteriri, tempa

itimi oshequi atiri pincatsajeitiriri, quemisantajeitiriri.

Ir. 20:1 102 Ir. 20:920

Isampitiri Jesoshi: “¿Janica tiancaquempiri?”(Mt. 21.23-27; Mr. 11.27-33)

1 Ari pashini quitaiteri itimi Jesoshi anta ivancoquiTasorentsi yoamejeitaqueri atiripee, icamantaqueri jaocaincantajeiteari iroavisacotantajeari. Ari ipocajeitaqueyora jivatacaajeitiriri saserotepee, yora oametantirorisanquenarentsi, yora jivatacaajeitantatsiri, maaroni.2 Icantajeitapaaqueri:

—Pincamantajeitena janica peaquempiri pincatsari:¿janica tiancaquempiri pantayetantarori oca?

3Yacanaqueri:—Aisati narori, timatsi nosampijeitempiri. Pincaman-

tajeitena: 4 ¿janicampa tiancaqueriri Joa ivaotisatanti?¿Iriompa Tasorentsi tiancaqueriri? Terica, ¿iriompa tian-quiriri atiri?

5 Te irancajeiteriji, irointi icantavacaajeitanaca:—¿Paita ancanteriri? Ancanteririca: “Irio Tasorentsi

tianquiriri”, icantajeiteecari: “¿Paita caari piquemisan-tantari?” 6 Irompa ancanteririca: “Irio atiri tiancaque-riri”, tempa inquisajeitaquee atiripee. Ipitseecari. Ican-tajeitaque iriori itiancaqueri Tasorentsi Joa ivaotisatanti.

7Ari impoiji icantajeiti:—Te niojeiteji janicarica tiancaqueriri Joa.8 Irosati icantantari Jesoshi:—Aisati narori, eiro nocamantimpitsi janica tiancaque-

nari.Yora Jesoshi iquenquetsatacotiri yora panquitirori ova.(Mt. 21.33-44; Mr. 12.1-11)

9 Impoiji aisati iquenquetsatacaajeitiri Jesoshi atiri, jerooca ishiacantiniri:

—Itimini panquitirori ova anta iipatsitequi. Impoijiicantaqueri iratirite: “Pamenenarorica, coajica arior-ica oitsoquitanaque, paaqueyea avirori cashetani oit-soqui, cashetani pimpena narori”. Icantajeiti: “Ari

Ir. 20:10 103 Ir. 20:17cameetsa”. Impoiji ijatanaque pashiniqui quipatsi,peerani ipeaca. 10 Impoiji omoncarataca irayetero oit-soqui. Yora ashitarori irovate itiancaque yora inam-pire: “Pijataite anta otiminta novate, picoacotaiteriyora amenanarori impaarantena cashetani”. Ari ijave-taca, iro cantaincha iquisajeitavaqueri, ipasanatavaqueri,yoipiavajiri. Tecatsi impavaqueri. 11 Impoiji itian-cavetacari pashini inampire, iro cantaincha ishironti-mentavacari, ipasanatavaqueri, yoipiavajiri. Tecatsi im-pavaqueri. 12 Impoiji itiancavetacari pashini aisati, irocantaincha ipasanayetavaqueri, tac, tac, oshequi irira-janive. Yojocanajiri aisati. 13 Iotantacari yora ashitarori,icanti: “¿Paita nanteri meeca? Irioyeata nontianquerinotomi nonintasanotiri. Ariorica irineajeitavaqueri ir-inti, impincatsatavaqueri”. Ari itiancavetacari iriori.14 Ineantajeitavacariri, icantavacaajeitanaca: “Pamener-ite itomi ashitarori iipatsite. Ariorica incame iriri,iriotaque ashitajearoneri. Tsame avavaqueri, impoijiashijeitajearo ainti quipatsi”. 15 Ari yaajeitavaqueri,shepi. Yaajeitanaqueri anta ocaratapaaque iipatsite, yoa-jeitaqueri, shemi.

Irootaque iquenquetsatacaajeitaqueriri Jesoshi. Im-poiji isampijeitiri:

—Aamaaca, ¿jaoca incanteriri yora ashitarori iipatsite?16 Tempa irijate iriori, inquisasanojeitaqueri tsameeveta-nariri iipatsite, iroapaaqueri. Impoiji iramenaje pashinitsameetajenerine.

Ari icantajeiti quemajeitaqueriri:—Te oncameetsateji irimajeitero oca, eiro ishinetiritsi

Tasorentsi.17Yamenajeitaqueri Jesoshi, icanti:—¿Pijivetacampa eiro imatirotsi? ¿Paitampa otiman-

tacari oca sanquenarentsi? Tempa ocanti: “Itseenca-quero yora vetsicavetarori pancotsi otincami, yojocajiro.

Ir. 20:18 104 Ir. 20:23Iro cantaincha ipeaquero Tasorentsi antearo otincamipancotsi”. ¿Paita oshiacantiri? 18 Incarajaque maaronipariatsiri mapiqui, ariorica ontsinacapaaqueri atiri ocamapi, ompeaqueri ovane quipatsi, ontsoncaqueri. Naro-taque shiaquerori mapi: nompoyereajeitaqueri maaroniquisajeitaquenari.

Yoametiri Jesoshi atiri inquemisanteri pincatsari aisati in-quemisanteri Tasorentsi.

(Mt. 21.45-46; 22.15-22; Mr. 12.12-17)19 Yora jivatacaajeitiriri saserotepee, aisati yora

oametantirori Sanquenarentsi icoajeiveta irayerimemeeca Jesoshi, tempa iojeitaque ishiacaventiri iriori.Irayerime, iro cantaincha itsaroacaajeitacari atiripee,icanti: “Eiro airitsi, iquisacoventaricari ashanincapee”.20 Impoiji itiancaqueri saserote ishaninca:

—Meeca pijate pamatavitaiteri yora Jesoshi. Pishiacan-tamempeapeempa picoaque pinquemisanteri, iro can-taincha, pincomitacayeari irineane. Ariorica incomi-tanaquearo incanteri, pishintsite pimpoque pincaman-tapeena. Impoiji ancamanteri pincatsari icantaqueri.

21Ari ijatashitaqueri Jesoshi, icantapaaqueri:—Oametanari, niojeitaque oqueariotasanotaque

maaroni picantaquenari aisati maaroni poametaquenari.Te pamenashiteariji ashaninca piotanteari icameet-satirica, irointi piotasanotaqueri iquenqueshiretiri.Aisati cameetsa poamejeitaquenaro icoacaajeitaquenariTasorentsi. 22 Meeca pincamantena: ¿ocameetsatimpaampajeiteri yora ivincatsarite oromasati airequiteicoacotaqueeri? ¿Eirompa apiritsi?

23 Ari iotaqueri Jesoshi icoajeiveta iramataviterime.Icantiri:

Ir. 20:24 105 Ir. 20:33

—¿Paitaquea picoantari pincomitacayenaro noneane?24 Poniajayenari iitsoqui piirequite. ¿Janica ishiavorota-queri aca quirequiqui? ¿Janica ashitarori ivajiro isanque-nataqueri?

Yacanaqueri:—Iro ivoro ivincatsarite oromasati, aisati osanquenat-

aca ivajiro: yora Sesari.25Ari icantiri Jesoshi:—Ocameetsataque pimpincatsateri yora Sesari, iro

cantaincha ocameetsataque aisati pimpincatsatasanoteriTasorentsi.

26Tecatsi icantajeitea incomitacayeari irineane Jesoshi,cameetsa yoametantasanotaque. Yoajeitanaqueri cavacoyora amataviterinemeri, irootaque imajerejeitantacari.Tecatsi incantajeri aisati.

Yoamejeitiri Jesoshi saroseo: “Queario intinaajeitaje ca-mayetainchari”.

(Mt. 22.23-33; Mr. 12.18-27)27 Impoiji ijatashitaqueri saroseo Jesoshi. Icantaque

iriori saroseo eiro itinaajeitajatsi camayetatsiri, eiro ija-jeititsi inquitequi. Ari icantapaaqueri:

28 —Oametanari, peerani isanquenataqueroniMoishishi. Icanti ariorica iraavetearo shirampari ijina,impoiji incamaque. Eirorica itimacairo ijananequite,cameetsataque iraajero irirentini. Impoiji intimericaotomi irishiacantajeri itomini irirentini. 29 Ariorica itimishirampari irirenti 6. Yaavetaro ijina, impoiji icamaque.Te intimeji itomi. 30 Impoiji yaavetajaro iriori irirentini.Aisati te intimacayeroji ijina itomi, impoiji icamaqueiriori, toren. 31 Aisati iquempetaca pashini irirentini.Yaavetajaro tsinane, impoiji aisati icamaque. Aisatiiquempejeitaca maaroni irirentini. Tecatsi timacayeroneotomi. 32 Ari impoitanaque iroori tsinane, ocamaque.33 Meeca pincamantena: queariorica intinaajeitanaje

Ir. 20:34 106 Ir. 20:44maaroni camajeivetainchari, ¿janica jinantajearone ocatsinane? Tempa icarajeiveta aayevetaroniri 7.

34Ari yacanaqueri Jesoshi:—Queario, aca quipatsiqui yamejeitacaro shirampari

yairo ijina. Aisati tsinanepee aajeiti ojime. 35 Ariirointinaajeitajeri Tasorentsi maaroni atiri ineacameet-satiri, iro cantaincha anta inquitequi eiro yaajitsi ijina.Aisati tsinane, eiro aajitsi ojime. 36 Aisati eiro antaicamajitsi aisati, inquempejeiteari maaroni inampirepeeTasorentsi, saviquimojeitiriri: te incamajeiteji iriori.Icantani yaneajeiti. Aisati intomintasanojeiteari maa-roni atiri yora irointinaajeitajeri. 37 Peerani iotitaniMoishishini intinaajeitanaje camayetatsiri. Iquenquet-satacotantarori totseequi otaavetaca, iquenquetsatacotiriaisati Avincatsarite. Icantini: “Iquemisantiri AvaramaTasorentsi. Aisati Isaca iquemisantaqueri, jeri aisatiJacovo”. 38 Pineaquero, te incanteji: “Iquemisan-taveitarini Avaramani”. Yaneanaji Avarama aisati itsipa-pee, irootaque icantantacari: “Iquemisantiri”.

39 Impoiji icantayetiri aparopee oametantirori san-quenarentsi:

—Oametanari, cameetsa oca picantaqueriri.40Ari itsaroacaajeitacari irisampitajerime aisati.Yora Quirishito irio ishanincani Iravirini.(Mt. 22.41-46; Mr. 12.35-37)

41 Pashini aisati icantaqueri Jesoshi:—¿Paita picantajeitantari: “Iriotaque Quirishito

ishanincani Iravirini”? 42 Tempa peerani ipam-poyeaventirini Iravirini Tasorentsi, isanquenataquerooca: “Yora Tasorentsi, icantaqueri novincatsarite:‘Notomi, pisavique aca nacosanoriqui, pincaratenaampicatsarijeite, 43 irosati impincatsajeitantempirimaaroni quisajeivetaquempiri’ ”. 44 ¿IriompaQuirishito ishanincani Iravirini? Iriorica ishanincani,

Ir. 20:45 107 Ir. 21:3¿paita icantantariri peerani: “Novincatsarite”? Tepamejeivetearoji pimpincatsajeiteri impoitatsiri itimi.

Icanti Jesoshi: “Paamayeariyea oametantirori sanquenar-entsi, yamatavitimpicari”.

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Ir. 11.37-54)45 Impoiji iquemajeitaqueri atiri Jesoshi, yoamejeita-

queri iroamerepee, icantaqueri:46 —Paamayeariyea yora oametantajeitirori

sanquenarentsi. Oshequi icoaque inquenaque-natsantsanayete. Icoaque aisati cameetsairaacameetsajeitavaqueri ishaninca anta nampitsiqui.Aisati anta pancotsiqui apatojeitantapinitari, icoaqueirisaviquimotapiniteri pincatsaripee. Aisati arioricayampatojeita atiri yoajeita, icoaque quiso iroapiniteripincatsaripee. 47 Oshequi ishiacantanirota. Osamaniiquenquetsatacaamempeacari Tasorentsi. Icoaqueirijitashijeitanteariri ishaninca iquemisantasanoti.Iro cantaincha yamatavitapinitiro camajimentaaro,icoshitantarori timimojeivetarori. Queariotaqueoca noncamantempiri: iroasanquetaasanojeitaqueriTasorentsi, catsini.

21Iquenquetsatacotiro Jesoshi tsinane paqueriri Tasorentsi

maaroni timimovetarori.(Mr. 12.41-44)

1 Ari isavicaque Jesoshi anta ivancoqui Tasorentsi. Ya-menayetavaqueri ashitaarantincari yamayetaqueri iire-quite anta inantariqui quirequi. 2Aisati ineaquero cama-jimentaaro amaqueri apite iitsoqui quirequi, caari pinat-acha. 3 Icanti:

—Queario oca noncamantempiri: pitseenquitirocariyoca amaqueri oca camajimentaaro. Oshequiineacameetsatitacaro Tasorentsi yoca amaqueri,anaacotaqueri yamajeivetacari yora ashitaarantincari.

Ir. 21:4 108 Ir. 21:114 Oshequi ivinaro yamavetacari iriori, iro cantainchaitimaarantaque oshequi catsini iquempoyeanontavajariiriori. Irompa oca, amaqueri maaroni timimovetarori, teaneajeriji timaarantajantsine, tecatsi amanantantearorioyeari.

Icanti Jesoshi: “Coajica intireetajero ivanco Tasorentsi”.(Mt. 24.1-3; Mr. 13.1-4)

5 Ari iquenquetsatavacaajeitaca iroamerepee, icanta-jeiti:

—Tempa ocameetsatasanotaque ivancoca Tasorentsi.Aisati maaroni mapipee yovetsicantacarori, ocameet-sajeitaque, aisati maaroni yoaneencajeitantarori antaotantoqui.

Iquemantajeitacariri, icantiri Jesoshi:6 —Coajica intireetajero maaroni oca pineacameet-

sajeitiri meeca. Irojoqueetajero mapipeeca arejiqui.7Ari isampijeitaqueri:—¿Jaoca oncarate omoncaratanteari oca picantaque-

nari? Aisati, ¿paita iotacaayenaneri irotaintsi omoncar-atea?

Icantiri Jesoshi: “Coajica ompomerentsitimoteari atiripee”.(Mt. 24.4-14; Mr. 13.5-8)

8 Icantaqueri:—Paamayea, yamataviyeetimpicari. Impoque oshequi

atiri cantempineri: “Naro nainti Quirishito”. Pashiniincante: “Itiancaquena Quirishito noncamantempi iro-taintsi impoque”. Iro cantaincha eiro piquemisantiritsi.9 Pinquemapiniteri atiri incante irimanatavacaajeiteaatiripee, aisati irojocajeiteri ivincatsarite. Iro cantainchaeiro pitsaroajeititsi. Aitaque incanteari inquisavacaapini-jeitea, iro cantaincha tequera omoncarateaji.

10 Jero pashini icantaqueriri aisati:—Yora atiripee irimanayeteri itsipapee atiri. Yora

savicayetatsiri aparopeequi nampitsi irimanateri yorasavicayetsiri pashinipeequi nampitsi. 11 Aisati oshequi

Ir. 21:12 109 Ir. 21:20onicasanotanaquea quipatsi. Aajeiteri atiripee itashe,oshequi incamajeitanaque; aisati irojoquiijeitea itsipapeeatiri, incamaarantayetanaque iriori. Aisati, anta inquite-qui pineaquero caari pineapinijeiti, oshequi pintsaroa-cayearo.

Yora Jesoshi icantaqueri iroamere: “Coajica iraajeitanaque-mpi, inquisajeitempi atiripee”.

(Mt. 24.9-14; Mr. 13.9-13)12Aisati icantajeitiri:—Iro cantaincha irijivayeetempi inquisanayeetempi.

Iraajeitanaquempi anta pancotsiqui yapatojei-tantari, aisati iroiminqueayetempi caravosoqui.Iraajeitanaquempi aisati anta pincatsaripeequi,inquisatsajeitempi: “¿Paita piquemisantanirotantaririQuirishito?” 13 Iro cantaincha eiro pitsaroacaaritsiyora quisavetempineri, irointi pincamantajeiterijaoca nocanta noavisacojeitaquempiri. 14 Eiropiquenqueshiretitsi: “Ariorica irayeetena, ¿paitanoncanteriri?” 15 Ariorica iraanajempi noamejeitempinainti paitarica pincanteriri. Eiro imatirotsi yoraquishempineri impiatsatempi. 16 Noncamantempi:iraacantempi piripee, piniropee, pirentipee, pitsiropee,pishanincapee, maaroni. Iroaarantempi aparopee.17 Iriojeitanaque atiri piquemisantaquena, irootaqueinquisajeitantempiri. 18-19 Iro cantaincha arioricaquiso poyena aisati pinquearioventenaro maaroninocantajeitaquempiri, nonquempoyeasanojeitaquempi.Tecatsi catsini incantajeitempi yora quishempineri,eiro yaapitsatimpirotsi aparoni piishi. Aisatipincantaitatiyempani pintime inquitequi.

Icanti Jesoshi: “Yora soraro intsoncajeiteri jerosaresati”.(Mt. 24.15-22; Mr. 13.14-20)

20Aisati icanti Jesoshi:

Ir. 21:21 110 Ir. 21:28

—Ariorica pineajeitavaqueri soraro irishoncajeitaque-aro Jerosare, ari piojeitanaque irotaintsi intsoncajeitajeropinampi. 21 Ocameetsati irishiajeitanaque toncaariquimaaroni savicajeitatsineri. Aisati maaroni savicatsineriJoreaqui, irishiajeitanaque. Aisati yora jayetatsinerioantsipeequi, eiro ipiajeitanaja nampitsiqui. 22 Aitaqueomoncarataquea maaroni oca isanquenatiniri peerani:“Iroasanquetaasanojeiteri Tasorentsi maaroni tseenca-jeitaqueriri”. 23 Ashinoncaajeitanaquea maaroni tsi-nane tsomonteyetatsineri, aisati maaroni antsotaayeter-ineri ojananequite. Oshequi irineacatsiyetearo yora sav-icajeitatsiri. Oshequi iroasanquetaajeiteri Tasorentsi.24 Irimanajeiteri oshequi atiri, incamaarantayetanaque.Itsipapee iroisoyeteri, iraanajeri otsipapeequi quipatsi.Intime pashinipee atiri Jerosarequi peerani, irosati incan-tanteari Tasorentsi: “Moncarataca”.

Iquenquetsatacotaja irisati Jesoshi, jaoca oncanteari arior-ica impiaje.

(Mt. 24.23-31; Mr. 13.21-27)25 Jeroca icantiriri aisati Jesoshi:—Pineajeitavaqueri impashinijeitanaque inquitesati:

yora catsirincaiteri, cashiri, impoquiropee, maaroni. Pi-neero caari pineapinijeiti. Aisati intsaroajeitanaque maa-roni atiri, inquemajeitavaquero oneajatanaque antearojaincajare, soooo. Aisati irineavaquero antearoja otavon-cajare. Iramenajeitavaquero, sorererere. 26 Eiro iojeititsiatiri jaocarica incanteeteriri, irootaque intsaroasanojei-tantanaqueari catsini. Irishevayetanaquea impoquiro.27 Impoiji pineajeitavaquena, nompiaje aisati. Tempanoponeaca peerani inquitequi, natiritapaaque. Arior-ica nompiaje aisati, nonquenapaaje mencoriqui, nonta-sorentsitasanotapaaque, nompincatsaritasanotapaaque.28 Ariorica pineajeitavaquero oca nocantajeitaquempiri,piveshireajeitanaquea, pamenajeitavaquena: irotaintsinoavisacotasanojeitempi.

Ir. 21:29 111 Ir. 21:38Icanti Jesoshi: “Irotaintsi impoque Tasorentsi”.(Mt. 24.32-35; Mr. 13.28-32)

29 Impoiji ishiacantiniri oca:—Ari pamenero iyera, jaoca ocantari. Terica iy-

era, ari pashini inchato pamenero. 30 Ariorica onti-mayetanaje oshi, eereshitanaje, ari piojeitaque irooti-matajantsi onquimojantsitaje. 31 Aisati oquempetaca,ariorica pineaquero omoncarataquea maaroni nocaman-titanaquempiri, piojeitaque irotaintsi impincatsariven-tasanojeitempi Tasorentsi. 32 Ariorica pineajeitavaquerointanaquea oca nocamantaquempiri, ari eirotsitarica pi-camitsi, aitaque pineajeitaquero omoncarataquea maa-roni. 33 Coajica, peerani, ompeanaquea quipatsi aisatiimpeajeitanajea maaroni inquitequiniri: cashiri, catsir-incaiteri, impoquiropee, maaroni. Iro cantaincha eiroopeimatatsi irointi noneane catsini.

Icanti Jesoshi: “Paamaasanojeitajena”.(Mt. 24.36-44; Mr. 13.33-37)

34Aisati icantiri:—Paamaasanojeitajena: nomapocapaimpicari. Piquen-

queshiretirocari caari cameetsatatsi. Pishinquijeitacari.Piquenqueshiretapinitirocari timajeitatsiri aca quipat-siqui. 35 Aitaque nomapocapaaqueri maaroni savicajei-tatsiri quipatsiqui. Iroashinoncaajeitea maaroni caariaamaventajeitachane. 36 Paamaventea. Aisati pincanteriTasorentsi iramitacotempi cameetsa pareejeitantajenari,eirota piquematsicatarotsimaaroni oca nocamantaquem-piri.

37 Ari maaroni quitaiteriqui yoametantaque Jesoshianta ivancoqui Tasorentsi. Maaroni tsiteniriqui ijatap-initi anta toncaariqui ipajiyeetiri Orivomashi. 38 Aisatimaaroni quitaiteriqui ijajeitamanaji atiripee ivancoquiTasorentsi iquemisantapinijeitiri.

Ir. 22:1 112 Ir. 22:922

Yoametavacaajeitaca saserotepee jaoca incantajeiteririiraacantajeitanteariri Jesoshi.

(Mt. 26.1-5, 14-16; Mr. 14.1-2, 10-11; Joa 11.45-53)1 Irotaintsi quitaiteri yoapinijeitantarori tanta caari

iconoyeeti tapiacairori. Yapiitapinijeitiro joriopee maa-roni osarintsi iquenqueshireantarori peerani anta Ejip-itoqui yavisajeitanajiro oantatsiri ivancopee. 2 Ariyoametavacaajeitaca yora jivatacaajeitiriri saserotepeeaisati yora oametantajeitirori sanquenarentsi:

—¿Jaocasa ancanteriri Jesoshi avanteariri? Aamaacaari inquisacotanaqueari atiripee.

3 Impoiji yora Satanashi ishintsinataqueri Jorashi Ishi-cariote, yora yoamevetacari Jesoshi: yoametaqueri iraa-canteri. 4Ari ijatashitaqueri yora saserotepee, icantapaa-queri:

—Namitacotempi paacanteri Jesoshi.5 Iquemantavacariri, iquimoshirejeitanaque, icanta-

jeitavaqueri:—Ari, cameetsa. Ariorica ayeri, ari nompinatempi

quirequi.6 Icanti:—Ari. Namenasanoteri, impoiji noncamantempi jaoca

pincanteari pimanacanteariri paacanteri. Eiroquea inea-jeitiritsi atiripee.

Yora Avincatsarite yoacaacari iroamerepee.(Mt. 26.17-19; Mr. 14.12-16)

7 Ari moncarataca meeca vieshita. Meeca yoacaa-jeitacari atiripee ovisha, iquempetacari ishaninca peeranianta Ejipitoqui. 8Ari Jesoshi itiancaqueri Petero aisati Joa,icantavaqueri:

—Pijate povetsicajeitapee avajeiteari, anquenqueshire-jeiterota yavisantanacari peerani oamaantatsiri.

9 Isampitiri:—¿Jaoca picoaqueri novetsiquerori?

Ir. 22:10 113 Ir. 22:20

10Yacanaqueri:—Ariorica pareetea nampitsiqui, pineapaaqueri shi-

rampari yaacotanajiro nija. Poijatanaqueri anta pan-cotsiqui, jaocarica inqueapaajeri. 11 Pincantapaaqueriyora ashitarori ivanco: “Icanti Avincatsarite: ‘¿Jaocanoacayeariri noamerepee?’ ” 12 Ari ironijayempiro antaoshitamencotanta jenoqui. Ovetsicajeitaca asavicajeitan-teari. Ari povetsicajeitero avirori avajeiteari.

13 Irosati ijajeitantanaca, ineajeitapaaquero icantaque-riri Jesoshi. Yovetsicajeitapaaquero yoari.

Yora Jesoshi yoamejeitaqueri iroamerepee iroimentap-initeari tanta.

(Mt. 26.20-29; Mr. 14.17-25; Joa 13.18-30; 1 Cor. 11.23-26)14 Impoiji yareejeitapaaca maaroni, yoajeitapaaca.

15 Impoiji icantajeitaqueri Jesoshi:—Oshequi nocoitacani tequeratani noncame, nontsi-

pajeitanajempita meeca tsiteniriquica noacaajeitanajem-pita tanta. 16Noncamantempi, eiro napiitajirotsi noajearoaisati aca quipatsiqui. Aintiquea noapaajearo anta ipin-catsaritinta Tasorentsi.

17 Ari yaaquero tsota, ipasonquitaqueri Iriri, impoijiicanti:

—Paacojeitavaquero oca, pirajeitero.18 Noncamantempi: eiro nirajirotsi ovaja acaquipatsiquica. Aintiquea nirapaajero aisati antaipincatsaritinta Tasorentsi.

19 Impoiji yaaquero tanta, ipasonquitiri Iriri. Icaraja-quero, ipajeitaqueri iroamere, icantiri:

—Jero oca tanta, poajeitearo. Narotaque camimen-tajeitempineri. Nocoaque poapinitearo tanta pinquen-queshiretapinitantenari nocamimentajeitaquempi.

20Ari yoajeitaca,maaroni. Impoiji ipacojeitaqueri ovajaaisati. Icantajeitaqueri:

—Ariorica pirero oca, nocoaque piojeite nocaman-tajeitaquempi noavisacojeitempi. Irootaque niraja

Ir. 22:21 114 Ir. 22:30

amparajatimentajeitempineri, noncamimentajeitempinoavisacojeitantempiri.

21 Impoiji icantajeitaqueri:—Timatsi acarajeitaqueri meeca avajeitaca yora aa-

cantenaneri iroacantantenari. 22 Noponeaca inquitequi,natiritapaaque noncamimentajeiteri maaroni atiri, irocantaincha irashinoncaasanoitaquea yora aacantenaneriiroacantena.

23 Iquemantajeitacariri, isampitavacaajeitaca:—¿Janicampa aacantaniroterineri?Yoamejeitaqueri Jesoshi iroamerepee jaoca incanteari imp-

incatsaritanteari.(Mr. 10.42-45)

24Ari anta icantavacaajeitanaca iroamerepee:—¿Janica coajica jivatacaajeiteeneri? ¿Janica anaaco-

jeiteeneri impincatsaritasanote? ¿Naroitatsimpa jivata-caajeitajempine?

25Ari icantiri Jesoshi:—Yamejeitaro yora atiripee ipincatsajeitaqueri ivin-

catsaritepee, iro cantaincha iperanatapinijeitacari pin-catsari ishanincapee. Jero icantashijeitaca: “Nintaco-jeitacari natiritepee”. 26 Iro cantaincha eiro piquem-pejeitaritsi. Ariorica picoaque pimpincatsariventante,eiro pishemetitsi, irointi pamitacotapiniteri itsipapee.27¿Janica ipincatsatasanotiri atiri? ¿Yorampa vetsicapini-tiniriri yoari? Teve. Tempa ipincatsayeetiri yora perana-jeitariri inampirepee. Iro cantaincha te nomperanajeit-empiji nainti, irointi nintacojeitaquempi. 28 Quiso poa-jeitaquena peerani, piojeitaque opomerentsitimotapini-jeitaquee. 29 Irootaque nocantantimpiri meeca: oquem-petaca incantena Apa nompincatsaritante, aisati non-cantajeitempi pimpincatsarijeite. 30 Pincaratapinijeitenaavapinijeitea aisati irapinijeite anta nompincatsaritenta,aisati ampincatsariventajeiteri maaroni joriopee.

Ir. 22:31 115 Ir. 22:36Icantiri Jesoshi Petero: “Meeca tsiteniriquica pincantapi-

nite: ‘Te noneeriji Jesoshi’ ”.(Mt. 26.31-33; Mr. 14.27-31; Joa 13.36-38)

31Aisati icantiri Avincatsarite:—Shimo, yora Satanashi icantaqueri Tasorentsi

icoaque irineantempi, iriotanteari piquemisantasan-otirica. Queariompia, icoaque irantacayempiro caaricameetsatatsi. 32 Iro cantaincha noncanteri Tasorentsiiramitacotempi eiroquea pojocasanotantarotsipiquemisanti. Coajica, ariorica pinquenqueshirereempaaisati pinquemisantajena, pinquenqueshiretacaajeiterimaaroni piyemisantaririnte, pinquemisantacaasanojeit-eri.

33Yacanaqueri Shimo:—Tempa aviro novincatsarite, quiso noanaquempi; ar-

iorica iroiminqueetempi, eiro nojoquimpitsi. Iroimin-queetenata narori. Ariorica iroyeetempi, nontsipatasan-otanaquempi. Iroyeetenata narori.

34 Icantaqueri:—Noncamantempi: meeca tsiteniriquica, eirotsitarica

ineaji teapa, oncarate mava pincante: “Te noneeriji Je-soshi”.

Icanti Jesoshi: “Irotaintsi omoncaratea isanquenataco-taquenaniri peerani”.

35 Impoiji icantajeitiri Jesoshi iroamerepee:—Peerani notiancajeitaquempi piquenquetsata-

caajeitaqueri atiripee. Nocantajeitavaquempi: “Eiropaanajirotsi pitsarate, piirequite, aisati otsipa piitsaare”.Meeca nosampijeitempi: “¿Pashinoncaajeitanacampa?¿Otimaquempa coiteimojeitaquempiri?”

Yacajeitanaqueri:—Te. Tecatsi.36 Impoiji icantajeitaqueri:—Meeca noncantajeitempi: ontimerica pitsarate,

paanajero. Intimerica piirequite, paanajeri.Terica ontime pivesamento, pimpimantero poicoro

Ir. 22:37 116 Ir. 22:46

pamanantantearori aparoni. 37 Aitaque omoncarataqueaisanquenatacotaquenaniri peerani Isayashini:“Iroyeeteri, inquempetacanteeteri oayeri”. Queario,ontsataajeitaquea maaroni isanquenatacotaquenaniripeerani yora quenquetsatacantantatsiniri.

38 Impoiji icantajeitiri:—Jero oca, Novincatsarite: apite ocarati avesamento.Yacanaqueri:—Ari, moncarataca.Ari anta Jetsemaniqui iquenquetsatacairi Jesoshi Iriri.(Mt. 26.36-46; Mr. 14.32-42)

39 Impoiji isoquijanaji Jesoshi, ijatanaji anta ijatapinit-inta: anta toncaariqui pajitachari Orivomashi. Yoijajei-tanaqueri iroamerepee. 40 Ari yareejeitapaaca, icanta-jeitaqueri:

—Meeca pincantajeiteri Tasorentsi iramitacojeitan-tempiri: pantirocari caari cameetsatatsi.

41 Impoiji ari ijataque Jesoshi apaniro aiquetiji ara.Itiyeroapaaca, iquenquetsatacairi Iriri:

42—Apa, pincoaquerica, poavisacotenaro oca nonque-matsicataqueari. Iro cantaincha eiro pantirotsi nocoa-queri narori, irointi picoacaaquenari avirori.

43 Impoiji ipocaque aparoni inampire Tasorentsi, in-tacotapaacari Jesoshi, ishintsitantacari. 44 Oshequiiquematsicatacaro, aiquero ijatatii iquenquetsatacairiIriri. Oshequi imasavitanaque, ovitejatanaque quipat-siqui, oquempevetaca iriraja. 45 Ari itsoncanaqueroiquenquetsatacairi iriri, ijatanaji anta yoisavicanaquer-inta iroamerepee, ineajeitapaatiiri maajeitaque ini. Oshe-qui yoashirejeitanaca incaranqui, irootaque imaojeitan-tacari. 46 Icantajeitapairi:

—¿Paita pimaajeitantacari? Pintinaajeitanaje. Pincan-tajeiteri Tasorentsi eiroquea pantantarotsi caari cameeet-satatsi.

Ir. 22:47 117 Ir. 22:56Yayeetaqueri Jesoshi.(Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Joa 18.2-11)

47 Ainiroquera iquenquetsatacaajeitiri Jesoshiiroamere, yareejeitapaaca oshequi atiri, ijivajeita-paaqueri Jorashi. Iroamere Jesoshi inaveta, irocantaincha icoaque iraacantajeri meeca. Ijatashitaqueri,inintavoronirotapaaqueri. 48 Icantavaqueri:

—Iro pinintavoronirotantanari, paacantena. Tempapiotaque naro poneainchari inquitequi, natiritapaaque.

49 Ari ineajeitavaqueri itsipajeitari Jesoshi. Isampi-jeitiri:

—Novincatsarite, ¿picoaquempa nompesheri?50Ari ipeshitavaqueri iyempitasanori aparoni inampire

yora ivincatsarite saserote, peti. 51 Icantiri Jesoshi:—Ari inaji, eiro pantiritsi.Impoiji yoipiajiniri iyempita, yoavisacotajiri. 52 Irio

itsipajeitapaacari Jorashi yora jivatacaajeitiriri saserote-pee, jeri aisati yora jivatacaantatsiri anta ivancoquiTasorentsi, jeri aisati savicacaantajeitatsiri. Icantava-queri Jesoshi:

—¿Paita pamashitantanari pivesamentopee aisati in-chaquipee? ¿Narompa coshinti? 53 Tempa nocaratapini-jeitaquempi anta ivancoqui Tasorentsi, iro cantaincha tepayenaji. Ja, moncarataca meeca paantaquenari: meecaipincatsaritanti camaari.

Icanti Petero: “Te noneeriji Jesoshi”.(Mt. 26.57-75; Mr. 14.53-72; Joa 18.15-27)

54 Impoiji yaasanotaqueri Jesoshi, shepi. Yaajeitana-queri anta ivancoqui ivincatsarite saserote. Osamani-tanaque Petero, yoijatacoventavetanacari. 55 Anta pan-cotsiqui, ocaraiteti, yoisheetiro paamari. Isavicajeita-paaque, icotsitajeitapaaca yora aajeitaqueriri Jesoshi. Im-poiji itsipajeitapaacari Petero. 56 Impoiji aisati, opoqui

Ir. 22:57 118 Ir. 22:66aparoni inampire saserote. Ocatiapaaca, amenapaaqueriPetero, sorerere. Impoiji ocanti:

—Jeri yoca oijatiriri Jesoshi.57 Icanti:—Te nioteriji.58 Impoiji pashini amenaqueriri, icantiri:—Aviro oijatiriri Jesoshi.Icantiri:—Teve. Te noijateriji.59Ari osamanitapainti aisati, icantiri pashini:—Queario yoijavetacari yoca shirampari, tempa aisati

iponeaca iriori Carireaqui.60 Icantiri:—Te nioteji paitarica picantaqueri.Irosati ineantanaca teapa. 61 Yora Jesoshi ipitso-

cashitanacari Petero, yamenanaqueri. Irosati iquen-queshiretantanacaro icantaqueriri incaranqui: “Tequer-atsitarica irineaje teapa, mava pincante: ‘Te nioterijiJesoshi’ ”. 62Ari ijatanaque Petero, iraasanotanaca, jii, jii.Oshequi yoashiretanaca, catsini.

Ishirontimentajeitacari Jesoshi.(Mt. 26.67-68; Mr. 14.65)

63 Yora shentajeitaqueriri Jesoshi ishirontimenta-jeitacari, aisati ipasanataqueri, tac, tac, tac. 64 Impoijiipashicajaquitaqueri aisati ipasavorotaqueri, icantaqueri:

—Pincamantenate janica pasavorotaquempiri. Iji, iji,iji.

65 Icantani, oshequi yoashinoncaaqueri, ishirontimen-tacari.

Iquisajeitaqueri Jesoshi yora oametavacainchari.(Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Joa 18.19-24)

66 Ari meeca oquitaitetamanaji. Yapatojeitamanajayora savicacantajeitatsiri, yora jivatacaajeitiriri saserote-pee, yora oametantirori sanquenarentsi, maaroni.

Ir. 22:67 119 Ir. 23:3Yaajeitanaqueri Jesoshi anta yoametavacaapinijeitanta.67 Isampijeitaqueri:

—Pincamantenate: ¿avirompa Quirishitotatsiri naa-maajeitacari?

Yacanaqueri:—Noncantempiricame: “Je, narotaque Quirishito”, eiro

pishiretarotsi. 68 Aisati, nosampitempiricame paitapeer-ica, eiro pacanatsi. 69Noponeaca nainti inquitequi, natir-itapaaque. Irotaintsi nompianaje jenoqui, nosaviquimo-tapaajeri Apa iracosanoriqui, noncaratapaajeri nontason-cantajeitaje.

70 Isampijeitaqueri:—¿Avirompa Itomi Tasorentsi?Yacanaqueri:—Je, narotaque.71 Impoiji icanti:—¿Paita ancoanteari itsipa camantacoterineri? Tempa

aquemajeitaqueri, ijitasorentsinirotacateemi. Ainiroyantane.

23Yaanaqueri Jesoshi anta Piratoqui, icantapaaqueri: “Ainiro

yantane yoca namaquerica”.(Mt. 27.1-14; Mr. 15.1-5; Joa 18.28-38)

1Ari ijajeitanaque, yaajeitanaqueri Jesoshi anta Pirato-qui. Oromasati ini iriori, ipincatsariventajeitiri joriopee.2 Icantapaaqueri:

—Ainiro yantanirotaqueri yoca. Yamatavijeitaquerinoshanincapee, icantajeivetacari: “Eiro pipiritsi pin-catsari piirequite”. Aisati icantapiniti: “NarotaqueQuirishito, pimpincatsajeitena nainti”.

3Ari isampitiri Pirato:—¿Queariompa? ¿Avirompa ivicatsarite jorio?Yacanaqueri:—Je, narotaque.

Ir. 23:4 120 Ir. 23:124 Impoiji yora Pirato icantajeitavaqueri:—Te aneroji irantane yoca.5Aiquero icantajeiti:—Iquisacaajeitacari atiripee, icantajeitaqueri atiri:

“Tsame ajocajeri avincatsarite”. Intanacaro antaCarireaqui, meeca iquenaquenayeti aca Joreaqui,yamatavijeitaqueri maaroni.

Yaanaqueri Jesoshi anta Eroreshiqui.6 Iquemantacarori Pirato icantajeitaqueriri, isampita-

queri:—¿Iriompa carireasati yoca?7Yacanaqueri:—Je, iriotaque.Icantiri:—Ari, paanajeri anta Eroreshiqui. Iriotaque pin-

catsariventajeitiriri carireasati. Savicatsi meeca acaJerosarequi. Ipoqui chapinqui.

8 Ari yaajeitanajiri anta. Ineantavacariri EroreshiJesoshi, iquimoshiretanaque. Oshequi iquemacotap-initaqueri, itasoncantayetaque, irootaque icoantaveta-caniri irineeri. Icoaveta irineerime intasoncantayeteme.9 Oshequi isampiyevetacari paitapeerica, iro cantainchate iranqueriji Jesoshi. 10 Oshequi yapiitapinitiniri yoraamaqueriri:

—Te incameetsateji. Ainiro irantane.11 Impoiji ishirontimentajeitacari Jesoshi yora Erore-

shi aisati maaroni soraropee. Impoiji iquitsaataquericameetsari quitsaarentsi, ishiacantamempeacari pincat-sari, irishirontimentajeitanteariri aisati. Impoiji itian-quiri aisati anta Piratoqui. 12 Ari peerani iquisavacaap-inita Eroreshi aisati Pirato, iro cantainchameeca intanac-aro yaacameetsatavacaaja. Yojocajiro iquisavacaaveitani.

Yoacantaqueri Pirato Jesoshi, irinti Varavashi yoipacaajiri.(Mt. 27.15-26; Mr. 15.6-15; Joa 18.39–19.16)

Ir. 23:13 121 Ir. 23:2413 Impoiji yapatojeitacari Pirato yora jivatacaajeitiriri

saserotepee, pincatsaripee, aisati oshequi atiripeepashini.

14Ari icantavaqueri:—Pamene, incaranqui pamavetaquenari yoca,

picantajeivetaquena yoamejeitaqueri atiri irojocajeitenanarori, aisati iriori novincatsaririntepee. Pineajeitaquenanosampitaqueri paitaricapee, iro cantainchanoneacameetsatiri: te aneeroji irantane. 15 Aisati irioriEroreshi, ineacameetsataqueri, irootaque yoipiantacaririaca. Pineaquero, tecatsi irante noacantanteariri. 16Meecanompasatacanteri, impoiji noimpacajeri.

17 Ari maaroni osarintsi ariorica omoncarataca ocavieshita iquenqueshiretantarori yavisantaniri peerani in-ampire Tasorentsi, yora oantatsiri, yora Pirato yoipacajiriaparoni shirampari yoiminqueetaqueri. 18 Ari itsipatava-caajeitaca icantajeitaqueri:

—Poacanteri yoca, irinti Varavashi poimpacajeri.19Ari yoraVaravashi peerani icantajeitaqueri ishaninca

anta Jerosarequi: “Tsame ajocajeri yora pincatsari”. Im-poiji yoaqueri ishaninca, irootaque yoiminqueantacariricaravosoqui. 20 Icoaveta Pirato iroimpacajerime Jesoshi,irootaque icoantavetacari iroimajerentajerime atiripee,iro cantaincha 21 aiquero icantajeitanajatiiri:

—Pimpajacotacanteri. Pimpajacotacanteri.22Yapiivetajari aisati Pirato:—¿Paita nompajacotacantanteariri? ¿Paita yanta-

queri? Nosampijeivetaquempi, iro cantaincha tecatsi pi-otacaasanotena noacantanteariri. Nompasanatacanteri,impoiji noimpacajeri.

23 Icantani icajemajeitanaque:—Pimpajacotacanterive. Pimpajacotacanterive.Aiquero icantanaitii, irosati iquemisantantacariri Pi-

rato, 24 icantiri:—Ari nomajeitempiro oca picoacaajeitaquenari.

Ir. 23:25 122 Ir. 23:3425Yoipacaacantajiri Varavashi, aisati icantajeitaqueri:—Paajeitanaqueriqueti Jesoshica, jaocarica pincan-

teriri.Ijatacaajeitaqueri anta impajacoterinta.(Mt. 27.31-32; Mr. 15.21-23; Joa 19.16-17)

26 Ari yaajeitanaqueri Jesoshi anta impajacoterinta,iquenanaque avotsiqui. Jeri itonquiojeitavacari shire-nesati pajitachari Shimo. Iponeanaca oantsiqui. Ariiperanatavacari soraro yanatanaqueneri Jesoshi coroshi,ora impajacotanteariri. Yoijatapairi itapiiqui Jesoshi.27 Yoijajeitanaqueri oshequi atiri. Otimi aisati oshequitsinane iraacojeitaqueriri. Oshequi oashiretacotacari,irootaque ocajemacojeitantacariri aisati. Jerosaresatoonajeiti. 28 Iro cantaincha yamenanaquero Jesoshi, ican-tajeitanaquero:

—Eiro piracojeitanatsi, avisati iracojeitajanchane,aisati piracojeiteri pitomipee. 29 Coajicaompomerentsitimojeitempi, pashinoncaajeitanaquea.Pincantajeite: “Oquimoshiretaque caari timatsi otomi”.30 Incoajeivetea atiri ontijerime imperita. 31 Pamene,tecatsi nanteni nainti, iro cantaincha iroashinoncayena.Tempa coajica irashinoncaasanotaquea maaroni antiroricaari cameetsatatsi.

32Aisati anta yaayeetanajiri apite coshitantatsiri, intsi-pajeiteari iriori Jesoshi, impajacojeiteri.

Ipajacotaqueri Jesoshi coroshiqui.(Mt. 27.33-38; Mr. 15.22-32; Joa 19.18-24)

33 Ari yareetacaajeitapaacari anta Caraveraqui, ipaja-cojeitapaaqueri coroshiqui, tac, tac, tac. Irinti yoracoshitantatsiri, ipajacotaqueri pashiniqui coroshi antairacosanoriqui Jesoshi. Irio itsipa ipajacotaqueri antairampatequi. 34 Impoiji iquenquetsatacairi Jesoshi iriri:

Ir. 23:35 123 Ir. 23:42—Apa, pincavintsayeri yocapee, eiro poasanquetai-

mentiritsi yoaquena. Te irioteji paitarica yantiri.Ari icoajeitaque soraropee iraajeitero iitsaareni Je-

soshi. Icanti:—Tsame ampishonquero mapijaniqui ayojeitanteari

janicarica aitajerine iitsaareni.Icanti itsipa:—Jaa, jentsiqueti, aneantearo.35Ari itimi anta oshequi atiri, amenajeitaqueriri, aisati

itimi yora pincatsaripee, ishirontimentajeitacari Jesoshi,iji, iji, iji; icanti:

—Yoavisacovetacari itsipapee, jentsite amenavaqueritaariorica irimatajea iroavisacotajea irisati. Iriotasanota-querica Quirishito, itiancane Tasorentsi, ari irimatajeairisati iroavisacotajea.

36 Aisati iriori soraropee, ishirontimentajeitacari.Ijatashitaqueri, imperime ovaja, quepishijari.37 Icantaqueri:

—Avirorica ivincatsarite jorio, jentsite poavisacotajeaavisati: iji, iji, iji.

38 Ainiro ipajacoyeetaquero anta coroshiquisanquenarentsi, otimi iitoqui Jesoshi, jenioquiji.Osanquenataca irineanequi quereshiasati, aisatiirineanequi oromasati, aisati irineanequi jorio.Osanquenataca, ocanti: “Jeri yoca ivincatsarite jorio”.

Iquenquetsatacairi Jesoshi coshitantatsiri ipajacoyeetiri.(Mt. 27.39-53; Mr. 15.33-38; Joa 19.28-30)

39 Aisati yora coshitantatsiri ipajacoyeetaqueri, ishi-rontimentacari iriori.

—Avirorica Quirishito, poavisacotajea avisati, aisatipoavisacotena narori.

40 Iro cantaincha iquisatsataqueri itsipa coshitantatsiri:—Tempa pimpincatsateri Tasorentsi. Aisati avirori,

irotaintsi pincame. 41 Ainiro antanepee arori ancamajei-tanteari, irintiquea yoca, tecatsi irante incamanteari.

42Aisati icantiri:

Ir. 23:43 124 Ir. 23:50-51—Jesoshi, ariorica pareetea anta pimpincatsaritenta,

pinquenqueshiretapeena narori, poavisacotena.43Yacanaqueri:—Queario oca noncantempiri: meeca quitaiteri pintsi-

patanaquena anta ocameetsaitetinta.44 Itampaticatapaaque meeca catsirincaiteri. Omapoc-

ashitanaca antearo otsitenitanaque. Ari otsitenitanaqueirosati ishaaviniji. 45 Aisati itsitenitanaque catsirincai-teri. Aisati otimi anta ivancoqui Tasorentsi oticaashironianqui. Ari omapocashitanaca, otsereanaque, tser-erere, tsati; apitemaotanaque. Impoiji antearojenca ican-tanaque Jesoshi:

46—Apa, meeca noncame. Aviro quempoyeajenaneri.Irosati icamantanaca, toren.Yoashirejeitanaca maaroni neaqueriri Jesoshi icamaque.(Mt. 27.54-56; Mr. 15.39-41)

47 Ineantavacariri iyapitanote soraro, icanti:—Tempa icameetsataque Tasorentsi. Queario icameet-

satasanotini yoca shiramparini. Te ontimeniji irantane.48 Aisati yora amenajeitiriri, iquenqueshirejeitanaca

maaroni. Ipiajeitanaja nampitsiqui, yoashirejeitanacacatsini. 49 Irintiquea yora iojeitiriniri Jesoshi, icatia-jeitaca ara aiquetiji, yamenajeitanaque. Ocarajeitiri ocatsinanepee poneachari Carireaqui, tsipatapaacariri chap-inqui Jesoshi.

Yoiminqueetaqueri Jesoshi omoroqui.(Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Joa 19.38-42)

50-51 Ari itimi anta cameetsari shirampari, pajitachariJose, arimateasati. Otimi Arimatea anta Joreaqui. Ariicarajeitaqueri Jose yora itsipapee pincatsariyetatsiri,yoametavacaapinijeita, iro cantaincha te incoaveteaji ir-inti impajacotacanteri Jesoshi. Ipincatsataqueri irinti

Ir. 23:52 125 Ir. 24:5Tasorentsi, yaamaajeitacari impoque impincatsariventa-jeiterimaaroni atiri. 52Ari ijataque iriori, yameniri Pirato,icantaqueri:

—Nocoaque pishinetenari Jesoshini, naanajeri.Icantiri:—Ari, pijatequeti, paanajeri.53 Impoiji yoaniireajiri, yapinaicacotaqueri tocoyaqui,

cameetsamaotatsiri. Yaanajiri anta oninta mapi,ora iroaquera imoqueeti, yominqueapaaqueritsompoinaqui. Tecatsi itsipa iroyeete anta omoroquinta.54 Tempa irootaque Viereneshi icamantacari Jesoshi.Yovetsicajeitaquero atiri paitapeerica, tempa irotaintsisaavaro imaoreajeitantari. 55 Ora tsinanepeeoijatacojeitiri Jesoshi, amenacojeitaqueri yaajeitanaqueriomoroqui, anta yoajeitaqueri tsompoina. 56 Impoijiopiajeitanaja anta ovancoqui. Ovetsicapaaquerocasancajari aisati pashini casancatatsiri. Impoiji saavaroomaoreajeitanaque, omoncarataquero isanquenareMoishishi.

24Itinaanaja Jesoshi.(Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Joa 20.1-10)

1Ari otomincotamanaji, tsiteniquera ojatamanaque tsi-nane anta yoyeetaquerinta Jesoshi. Aanaquero casanca-jari ovetsicaqueri. Oijatanaquero otsipapee tsinane. 2Ariyoyeetaqueri chapinqui omoroqui antearomapi, itsinaca-coyeetanaqueri omoroqui. Iro cantaincha areevetapaac-aro oneapaatiiro tivironcaja oni. 3 OqueashivetapaacariJesoshi omoroqui, iro cantaincha te oneapeeriji Avin-catsarite. 4 Te iojeiteji paitarica onquenqueshirejeiteri.Impoiji imapocashitapaacaro apite shirampari, icatiimo-tapaacaro quempeji. Oshipaquireamaotanaque iitsaare.5 Oshequi otsaroacaavacari, oivotasanotanaca. Isampita-paaquero:

Ir. 24:6 126 Ir. 24:18

—¿Paita picoantariri aneatsiri aca? Aca yoyeetapinitiricamasanoyetatsiri. 6 Te aneajeriji Jesoshi aca, tempatinaanaja ini. Pinquenqueshiretero icamantitaquem-piri anta Carireaqui. 7 Tempa icamantitaquempi: “No-poneaca inquitequi, natiritapaaque. Coajica irayena caariquemisantatsi, impajacotena coroshiqui. Oncarate mavaquitaiteri ari nontinaanaje aisati”. Meeca omoncaratacaicamantitaquempiniri.

8 Impoiji oquenqueshiretasanotaquero icamantitaca-roniri Jesoshi. 9Opianaja nampitsiqui, ocamantapaaqueriiroamerepee aisati itsipapee quemisantatsiri. 10 Opajitaoca tsinanepee Maria ora maquitarasato, Joana, Mariairiniro Santiaco; aisati otimi otsipapee tsinane. 11 Iro can-taincha te irishiretearoji yora quemisantatsiri oca oca-mantavetapaacariri, ijitashijeiveta te ioteji. 12 Iro cantain-cha iriori Petero ishianaca anta omoroqui yoajeivetacar-inta chapinqui Jesoshi. Yamenapaaquero tsompoina,ineapaaquero tocoya yapinaicacotantavetacariri. Impoijiipianaja pancotsiqui, oshequi iquenqueshiretanaca.

Anta avotsiqui ineajiri iroamere Jesoshi.(Mr. 16.12-13)

13 Impoiji ijatanaque apite iroamere Jesoshi antaEmaoshiqui. Ariorica imponeaquea Jerosarequi, ocarati11 quirometoro irareetanteari nampitsiqui. 14 Ari ique-nanaque, iquenquetsatavacaajeitaca. Iquenquetsatacota-queri jaoca icanteetiri Jesoshi, aisati maaroni yantaye-tiri iriori. 15 Ari iquenanaque, icantavacaanaca, irosatiitsipajeitantacari Jesoshi, quiso yoanaqueri anta avot-siqui. 16 Ineajeivetacari, iro cantaincha te irishineterijiTasorentsi iriojeitajeri. 17Ari isampitiri Jesoshi:

—Incaranqui, piquenantacari avotsiqui, ¿paita pican-tavacaimentacari? ¿Paita poashirejeitantacari?

18Ari ipajita aparoni Quereojashi, yacanaqueri iriori:

Ir. 24:19 127 Ir. 24:29—Iojeitaquemaaroni jerosaresati: ¿paita caari piotanta

avirori?19 Isampitiri:—¿Paitaquea?Yacanaqueri:—¿Tempa pinquemacoteri Jesoshini, yora

nasaretesati? Iquenquetsatacaapinijeitanaroni irineaneTasorentsi aisati oshequi itasoncantapiniyetini.Ineacameetsataqueri Tasorentsi aisati noneacameet-sajeitaqueri narori. 20Yaajeitaqueri yora jivatacaajeitiririsaserote aisati avincatsaritepee. Icantajeiti teincameetsateji, ipajacotacantaqueri, icamaquetoren. 21 Nojijeivetaca irio oavisacojeiteenemeri,pincatsariventajeiteenemeri. Meeca ocarataque mavaquitaiteri icamantacari. 22 Ocarajeitaquena aparopeetsinane jatamanatsiri incaranqui anta noavetacarinta.Opiaja, omapocapaaquena, 23 ocamantapaaquena:“Te noneapaajeriji Jesoshini, te aneajeriji. Irintiqueanoneapaaque inampirepee Tasorentsi, icantaquena iriori:‘Tinaanaja Jesoshi’ ”. Irootaque ocantaquenari. 24 Impoijiishiayetanaca aparopee anta, ineaquero ocantaquenaritsinanepee: irintiquea Jesoshi, te irineeriji.

25 Impoiji icantaqueri Jesoshi:—Te aneajeroji piojeitantari, pitseencaqueri yora quen-

quetsatirori irineane Tasorentsi. Te pinquemisantajeit-eriji. 26 Tempa icantajeiti irijivate Quirishito inquematsi-cataquearo maaroni oca, impoijiquea impincatsaritasan-otanaque.

27 Ari yoametasanojeitanaqueri Sanquenarentsi,itsoteaquero maaroni quenquetsatacotiriri iriori.Ijivataqueneri isanquenare Moishishini, impoijiyoamejeitiri isanquenare itsipapee quenquetsata-cantajeitatsiniri. 28 Ari yareejeitapaaca nampitsiqui,iravisanajeme Jesoshi, 29 iro cantaincha icantaqueriitsipapee:

Ir. 24:30 128 Ir. 24:39—Eirota pijatita, pisavicapee novancoqui. Ishaaviji-

iteanaji, irotaintsi ontsitenijencaitete.Ari ijatapainti ivancoqui iriori. 30 Impoiji itsipatava-

caajeitaca, yoajeitaca. Impoiji yaaquero Jesoshi tanta,ipasonquitiri Tasorentsi, impoiji ipajeitaqueri itsipapee.31 Irosati iquenqueshireantanaja, iojeitavajiri. Impoijiimapocanaja Jesoshi, ipeanaja. 32 Icantavacaajeitanaca:

—Tempa ocameetsatasanotaque icantaqueerianta avotsiqui. Oshequi aquenqueshiretaquero,aquimoshireventasanotaquero.

33 Irosati ijajeitantanaja, ipiajeitanaja Jerosarequi. In-eapaaqueri yora iroamereni Jesoshi, icarataji 11, it-sipajeitacari itsipapee quemisantatsiri, yapatojeitaca.34 Icantajeitavaqueri yora savicajeitatsiri:

—Quearioteemi: itinaasanotanaja Avincatsarite. Inea-queri Shimo.

35 Irosati icamantantapaacari:—Aisati narori, noneajeitaqueri anta avotsiqui,

cameetsa catsini yoametaquena, iro cantaincha tenioveteariji. Impoiji anta novancoqui icarajaquero tanta,ipaquenaro, irosati niotantajari.

Ineajeitajiri iroamere Jesoshi.(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Joa 20.19-23)

36 Ari ainirojeitatsi iriori anta pancotsiqui, iquenquet-satavacaajeitaca, irosati imapocantapaajari Jesoshi, icati-imojeitapaajari nianqui. Icantapaajiri:

—Pinquimoshirejeitanaque, maaroni.37 Yoajeitanaqueri cavaco, te iriojeitavaqueriji,

ijitashijeivetavacari camaari. Itsaroajeitanaque.38 Isampitapaaqueri:

—¿Paita pitsaroacantanari? ¿Paita pitseencajeitanta-nari? 39 Pamenajeitero naco aisati noiti oqueanaquenaquiravo. Narotaque pocajantsiri. Jentsite, pimpamijeit-ena piojeitantenari. Pineaquena, otimi novatsa aisatinotonqui, te nonquempeteariji camaari.

Ir. 24:40 129 Ir. 24:4940 Irosati yonijantajeitacari iraco aisati iiti.

41 Iro cantaincha tequera irishiretasanoteariitinaanaja. Iquimoshirejeivetaca, iro cantainchaitseencashirejeitaque. Icantiri Jesoshi:

—¿Timatsimpa avajeiteari?42 Ari ipavaqueri shima shincorentsi, 43 yoacari. Iriori-

jei yamenashejeitaqueri, sorerere.Ari yovecarataquero Jesoshi yoamejeitaqueri iroamerepee.(Yan. 1.4-8)

44 Impoiji icantajeitaqueri:—Tempa chapinqui nocamantaquempi: “Oshequi

nonquematsicataquearo, iroyeetena. Aitaqueomoncarataquea maaroni isanquenatacotitaquenaniriMoishishini, aisati yora quenquetsatacaantatsiniri,aisati yora pampoyeaventajeitiriniri Tasorentsi”. Meecamoncarataca.

45 Impoiji yoametasanojeitaqueri ocantayetiri San-quenarentsi, 46 icantajeitaqueri:

—Tempa ocanti Sanquenarentsi: “IncamaqueQuirishito, oncarate mava quitaiteri ari intinaanajeaisati. 47 Inquenquetsatacoyeeteri maaroniquipatsipeequi, irijivate aca Jerosarequi: inquema-cojeitaqueri maaroni atiri. Incamantajeiteri atiri:‘Pinquenqueshirejeitanaquea, pojocajeitajero caaricameetsatatsi pantajeitiri. Paventeari Tasorentsiiroavisacotantempiri’ ”. 48 Ari pineajeitaqueromeeca omoncarataca isanquenatacotitaquenaniripeerani. 49 Meeca nontianquempiro icashiacaaquempiriApa: ompocashitempi Ishire, quiso oajeitantempiri.Pisavicavaqueta aca nampitsiqui irosati ompocanteari.Impoiji irimatacaajeitempi Tasorentsi pantajeitantearoripaitapeerica incoacaayempiri.

Ijatanaji Jesoshi inquitequi jenoqui.(Mr. 16.19-20; Yan. 1.9-12)

Ir. 24:50 130 Ir. 24:5350 Impoiji yora Jesoshi yaajeitanaqueri iroamerepee

anta Vetaniaqui. Ari anta nianqui, yacotanaque Jesoshi,iquenquetsatacairi iriri, icantiri:

—Apa, jeri yoca noamereca: pintasoncaventajeiteri,poveshireacaajeiteari.

51 Irosati yovancantanaja inquitequi, ipeanaja.52 Oshequi ipincatsajeitaqueri, impoiji ipiajeitanajaJerosarequi, iquimoshirejeitanaque catsini.53 Ijatapinitaque anta ivancoqui Tasorentsiicantapinijeitaque:

—Tempa icameetsataque Tasorentsi.Ari ocarati. Narotaque sanquenatirori: Irocashi

131Irineane tasorentsi oquenquetsatacotaqueri

Avincatsarite JesoquirishitoNew Testament in Asháninka (PE:cni:Asháninka)

copyright © 2008 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: AsháninkaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Asháninka [cni], PeruCopyright Information

© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Asháninka

© 2008, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.

1322014-04-21PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 19 Jul 2019 from source files dated 26 Jun2019166be83d-e31e-5665-b8e5-244a7e211a4c