[yrc]-an ninh tai chinh doi voi hoat dong cua ngan hang thuong mai nha nuoc

7/31/2019 [YRC]-An Ninh Tai Chinh Doi Voi Hoat Dong Cua Ngan Hang Thuong Mai Nha Nuoc

1/93

http://svnckh.com.vn 1

LI MU

1. Tnh cp thit ca ti

Sau khi chnh thc tr thnh thnh vin ca WTO, cc Ngn hng

thng mi Vit Nam khng ngng nng cao nng lc ti chnh trc

mt thc trng tim nng ti chnh cn mng v trnh chuyn mn cn

thp. Trongbi cnh ton cu ho - hi nhp kinht quc t, song song vi

c hi mang li, cc ngn hng phi i mt vi ngy cng nhiu nhng ri

ro tim n c th xy ra gy nh hng nghim trng n h thng ngn

hng ni ring v nh hng n nn kinh t ni chung. Di sc p ca

tnh hnh lm pht tng cao trong thi gian va qua, Ngn hng Nh nc

phi hp vi B ti chnh a ra nhng bin php tht cht tin t kim

ch lm pht nh: tng d tr bt buc thm v m rng loi tin phi d tr

btbuc; tng li sut chit khu; kim tra cc ngn hng thng mi c tc

tng d n tn dng tnh theo nm cao hn 20 - 25%; pht hnh 20.300 t

ng tn phiu bt buc ht tin v; iu chnh cho vay chng khon (t

vic khng ch 3% tng d n tn dng sang khng ch 20% vn iu l);

kim sot cho vay bt ng sn... Chnh iu ny khin cho cc Ngn hng

thng mi gp kh khn khi phi i mt vi nhiu ri ro mi hn. Do

an ninh ti chnh i vi hot ng ca cc Ngn hng thng mi ni

chung v Ngn hng thng mi Nh nc ni ring l vn cn thit

phi thc hin nhm m bo cho h thng ngn hng c n nh, anton, vng mnh v khng lm vo khng hong.

An ninh ti chnh i vi hot ng ca cc ngn hng khng phi l

mt khi nim mi nhng cha c nghin cu y v c h thng.

Trc tnh cp thit ca vn tc gi thc hin ti ny vi mong

mun qua l lun v thc trng hin nay ca cc Ngn hng thng mi Nh

ncs ra nhng giiphp tht s hiu qu nhmm bo cho h thng


2/93


ngn hng pht trin an ton, gp phn thc y nn kinh t tng trng cao

v nnh.

2. i tng nghin cu.

Ngn hng thng mi Nh nc chim mt vai tr c bit quantrng trong s nghip xy dng v pht trin t nc. Do mi quan h s

hu nh nc nn mt ngun vn ln ca cc ngn hng tp trung ch yu

vo cc doanh nghip nh nc trong khi y l b phn khch hng c thc

lc ti chnh km, khng c kh nng thanh ton khi n hn rt d gy nn

ri ro tn dng. Vi v tr cho chi phi hot ng ca h thng ngn

hng, s mt an ton trong qun tr ri ro ca cc Ngn hng thng mi sdn n khng hong ton h thng. Do vy, trong ti ny tc gi chi

su vo vn an ninh ti chnh i vi cc Ngn hng thng mi Nh

nc Vit Nam: Ngn hng Ngoi thng, Ngn hng u t v pht trin,

Ngn hng Cng thng, Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng thn,

Ngn hng Pht trin nh ng bng sng Cu Long. i su nghin cu vo

sn nh, an ton, vng mnh qua hot ng ch yu ca ngn hng lhuy ng vn v s dng cc loi ti sn.

3. Mc tiu nghin cu

Thng qua nhng chtiu nh gi mc an ninh ti chnh i vi

hot ng ca cc Ngn hng thng mi Nh nc theo chun mc quc

t, tc giphn tch nh gi thc trng hin nay vi nhng kh khn hn

ch cn tn ti trong vic m bo an ton, n nh cho h thng ngn hng.

T don nhng yu ttc ng v xut gii php m bo an ninh

ti chnh cho cc Ngn hng thng mi Nh nc trong thi gian ti trong

ng ch nht l xy dng m hnh gim st hot ng ca Ngn hng

nh nc tht s hiu qu thng qua nhng bi hc kinh nghim v cch

thc t chc ca cc nc trn th gii. Bn cnh nhng cng c ti chnh

mi nhm qun tr ri ro hot ng ca cc ngn hng.


3/93


4. Phng php nghin cu

Tc gi s dng phng php thng k - tng hp trong vic thu thp

s liu t cc bo co ca Ngn hng nh nc, tnh ton t l so vi cc t

chc tn dng khc; s dng phng php so snh vi Ngn hng thngmi c phn, chi nhnh ngn hng nc ngoi v ngn hng lin doanh,

phn tch tm ra nhng kh khn hn ch cn tn ti; bn cnh tc gi

cn s dng phng php m t - nh gi; phng php duy vt lch s

5. Phm vi nghin cu

ti ch nghin cu tnh hnh an ninh ti chnh vi 5 Ngn hng

thng mi Nh nc.Thi gian tm hiu s liu , qua phn tch nh gi l nm 2004-

2008.

ra mt gii php cho cc ngn hng thng mi an ninh ti

chnh ngy cng vng mnh t 2010-2020.

6.Kt qu nghin cu dkin

Qua nhng s liu uc phn tch, Ngn hng thng mi Nh ncspht huy hn na nhng im mnh trong vai tr cho c nh hng

ln n h thng ngn hng, khc phc nhng hn ch cn tn ti trn c s

thc hin nhng gii php nhm tng ngun vn ch yu do c phn ho

ngn hng, tng cng x l nxu thng qua cc cng ty x l nAMC

v chng khon ho cc khon n, tng cng qun l cho vay vi nhng

nghip v qun tr hin i, p ng nhu cu ngy cng cao ca khch hng.

Qua nhng gii php huy ng vn c a ra, t l an ton vn ti

thiu ca cc Ngn hng thng mi nh nc theo ti u chun quc t s

c ci thin, t l nxu gim ng ngha gim ri ro tn dng, hot ng

cho vay c gim st cht ch bng cch hn ch thng tin bt cn xng...

Nhng gii php c thc hin s gip cho mi ngn hng thng mi Nh

nc hot ng an ton vng mnh v n nh, h thng ngn hng c an

ton, khng lm vo khng hong.


4/93


7. Kt cu ti

Chng 1: L lun v an ninh ti chnh i vi hot ng ca cc Ngn

hng thng mi nh nc

Chng 2: Thc trang an ninh ti chnh ca cc Ngn hng thng mi Nhnc hin nay

Chng 3: Gii php m bo an ninh ti chnh ca cc Ngn hng thng

mi Nh nc trong thi gian ti


5/93


CHNG 1

L LUN VAN NINH TI CHNH I VI HOT NG CA

CC NGN HNG THNG MI NH NC VIT NAM

1. AN NINH TI CHNH I VI HOT NG CA CC NGN

HNG THNG MI NH NC

1.1. Khi nim

Thng 1 nm 2007 Vit Nam chnh thc trthnh thnh vin th 149

ca t chc WTO, nh du bc ngot ln vi nhng chi v thch thc.

Di nh hng ca xu th ton cu ha v tdo ha ti chnh cc ncphi i mt vi ri ro ti chnh ngy cng ln v khng hong ti chnh

trthnh mi e da ch yu n an ninh kinh t th gii v Vit Nam cng

khng nm ngoi dng chy . Chnh v vy vic tng cng an ninh ti

chnh, hon thin v ci cch th ch gim st ti chnh, thit lp c chng

ph tin t cn thit, c chngn chn ri ro linh hot, tng cng phi hp

v hp tc vi cng ng quc ttrong lnh vc ti chnh, trthnh ni

dung chnh ca an ninh kinh t. T c th thy an ninh ti chnh l mtkhi nim c bn, l iu kin thit yu nn ti chnh tn ti v pht trin

ni ring, m bo an ninh kinh t v pht trin bn vng ni chung.Vy an

ninh ti chnh i vi hot ng ca cc NHTMNN l g?

An ninh ti chnh l mt khi nim c bn ch mt tnh trng ti

chnh n nh, an ton v vng mnh. Nh vy, an ninh ti chnh i vi

hot ng ca cc NHTMNN l vic m bo h thng ngn hng c tinhnh mt cch n nh, an ton, vng mnh.

n nh l sduy tr c hot ng bnh thng, khng c s bin

ng t ngt, tht thng. Tuy nhin n nh khng c ngha l gi nguyn

mi th m cn phi c hon thin, ci tin, sng to ph hp vi iu

kin ca nn kinh t. Nht l trong iu kin khi Vit Nam chnh thc gia

nhp WTO, tdo ha thng mi chng ta cng cn phi c cc bin php


6/93


va pht trin h thng ti chnh trn c snn tng phi gic sn

nh trc ht.

An ton l trng thi khng b tc ng bi cc nguyn nhn khch

quan v nguyn nhn ch quan. Nn ti chnh ch an ton khi c cc cng c

v cc bin php bo v hp l. Nu n nh l tin c tnh cht nn tng

th an ninh l ct li chi phi ton b qu trnh vn ng ca tnh trng ti

chnh.

Vng mnh va l tin va l h qu ca sn nh v an ton,

mt trng thi ti chnh yu khng th gic n nh v m bo an ton,

v mt nn ti chnh khng n nh th nn kinh t s khng th vng mnh.Vng mnh th hin qua s pht trin v mi mt ca ngn hng, vn

ln xng tm vi quy m tng trng ca t nc.

Nh vy, mt NHTMNN mun tn ti v pht trin trn c sc s

an ton v ti chnh th phi m bo c ba nguyn tc trn bn cnh

cn phi ch gi cho ngn hng khng b khng hong dn n vton

h thng ngn hng

1.2. Ni dung an ninh ti chnh

Nhiu nh kinh t cho rng mu thun ln nht gia ngn hng v

hot ng ngn hng l mc tiu li nhun cao v mc tiu tnh thanh khon

cao. V bn cht an ninh ti chnh ngn hng chu tc ng v phi gii

quyt c mi quan h t l nghch gia tnh thanh khon v li nhun,

gia ri ro v li nhun. Cc ngn hng cn phi ti a ha li nhun trong

iu kin vn gic tnh thanh khon v hn ch ri ro. Ty theo mc

ch an ninh ca tng b phn c th c th ha ca tng cu thnh ti sn

nv ti sn c ca ngn hng nh tin gi khng k hn, tin gi c k

hn, tin gi ni t, tin gi ngoi t, hay cho vay ni t, cho vay ngoi t,

cho vay khu vc nh nc, cho vay khu vc t nhn, cho vay mua bt ng

sn hay cho vay tiu dng. Do tnh cht c hn ca ti nn tc gi chi


7/93


nghin cu an ninh ti chnh da trn nguyn tc hot ng nhn tin gi v

cho vay chung ca cc NHTMNN.

1.2.1. n nh hot ng ngn hng

Theo Ngn hng th gii (WB) nh ngha rng:Ngn hng l t

chc ti chnh nhn tin gi ch yu di dng khng k hn hoc tin gi

c php rt ra vi mt thng bo ngn hn, trong cc NHTM ch tham

gia nhn tin gi v cho vay ngn hn, trung hn. Tin gi l b phn quan

trng nht trong ti sn Nca tng ngn hng, trng thi v ng thi ca

tin gi l mt trong nhng biu hin r rt nht cho tnh trng huy ng

vn ca mi ngn hng. Sn nh ca tin gi c biu hin tc tng tin gi, bin ng ca c cu tin gi.

Nhn t quyt nh n n nh tin gi l t l tit kim, nim tin ca

ngi gi v khnng tip cn dch v ngn hng, li nhun thu c t

tin gi. Bn cnh , tc tng tin gi cn b chi phi bi khnng la

chn ca ngi gi tin v tp qun tit kim trong dn c. Cc nc ang

pht trin trong c Vit Nam vi nn ti chnh cn yu km, cng c tichnh cn n gin vi tm l tit kim chi tiu cho nhng khon mua sm

ln trong iu kin thu nhp cn thp nn tin gi ngn hng thng tng

mc cao.

Tc tng tin gi lun lun phi ng hnh vi tc cho vay

trong mt ngn hng. Nu lng tin gi tng nhanh m khng c s

dng cho vay th c thy ngn hng vo tnh thd tha vn trong khivn phi tr chi ph cho nhng khon tin gi. H qu l ngn hng buc

phi gim tc tng tin gi thng qua gim li sut hay tng tn dng

thng qua ni lng cc iu kin cho vay. C hai bin php u c khnng

lm mt uy tn, nim tin hay tng ri ro ca ngn hng. Gi s tc tng

tin gi thp hn nhiu tc tng cho vay th ngn hng d lm vo tnh

trng thiu vn cho vay, buc phi tng li sut thu ht tin gi song


8/93


khng phi d dng t do ha li sut nh hin nay ng thi cho vay d b

mt an ton hn do c thcc iu kin cho vay kh d dng.

Cho vay mt mt l hot ng c bn to li nhun ca ngn hng

mt mt l yu t quyt nh u t v tng trng kinh t. Tc cho vay

tng ch yu ph thuc vo tc tng trng kinh t, nn kinh t pht trin

cng cao th nhu cu v vic vay vn cng ln. i vi cc nc ang pht

trin trong c Vit Nam, cc doanh nghip thng c xu hng vay vn

u t t cc ngn hng, bn cnh c s can thip trc tip ca Chnh

ph i vi hot ng cho vay cng l nhn t thc y tng trng tn

dng.Tc cho vay v tng tin gi phi u n, khng c t bin v

khong cch ln gia hai tc ny lm m bo cho sn nh ca hot

ng ngn hng.

1.2.2. An ton hot ng ngn hng

An ton tin gi l khnng ngn hng c khnng thanh ton ngay

lng tin cn thit khi ngi cho vay cn . m bo cho vic sn sng

chi tr khch hng, cc ngn hng cn phi duy tr mc d tr bt buc v

c d tr qu mc. Cc ngn hng lun phi d trlng tin mt cn thit

nu khng buc phi bn cc ti sn c gi c th thanh ton cho

ngi gi.

An ton cho vay th hin vic cc khon cho vay , ang v s

thng xuyn c hon trng hn vi li sut theo ng hp ng tn

dng m cng c then cht l qun l ri ro, a dng ha v bo m tin

vay. Vic cho vay lun ng ngha vi ri ro nhng nu bit qun l ri ro

th sem li li nhun ln, doanh thu cao cho ngn hng. Kinh doanh ch

c li khi ngn hng chp nhn v gim st c ri ro nhng iu ny cng

ng ngha vi vic c th dn n khng hong h thng ngn hng khi cc

khch hng khng c khnng chi tr

dn

n nh

ng tnh trng n

qu h

n,nxu i vi ngn hng. o lng mc an ton cho vay cc NHTM


9/93


p dng cc bin php qun l ti sn c trn c snh gi mc ri ro

ca tng khon vay.

H qu ca vic khng gim st c ri ro cho vay l tnh trng n

qu hn. Cc ch tiu nqu hn / tng cho vay hay nqu hn / vn ngn

hng phn nh r nht tnh trng an ton cho vay ca tng ngn hng.

Khng hong cho vay hay khng hong nxy ra khi t l nqu hn cao

khin cho cc ngn hng mt khnng thanh ton, lm vo tnh trng ph

sn. Theo thng l quc t, t l nqu hn ti a l 3-5 % tng d ncho

vay. Vt qua gii hn ny, ngn hng ng trc nguy c khng hong v

ph sn. gim t l nqu hn xung mc tiu chun, lm lnh mnhha tnh hnh ti chnh ca ngn hng chng ta cn phi gim nqu hn

thng qua c cu li n, dng qu d phng ri ro b p hoc tng cng

cho vay. Tuy nhin nu ni lng tn dng m cha ci thin c cc iu

kin m bo an ton cho vay th ngn hng sri vo vng lun qun. Bn

cnh chng ta cn s dng t l vn ti thiu, t l v khnng thanh

ton, t l vn ngn hn ti a c s dng cho vay trung v di hn

m bo an ton cho hot ng ngn hng.

1.2.3. Vng mnh ca ngn hng

S vng mnh ca cc ngn hng c th hin uy tn, nng lc,

phm cht ca b my qun l ngn hng, h thng t chc cng nh trnh

v phm cht ca i ng nhn vin. Nhng mt ngn hng vng mnh

biu hin r nt nht thng qua quy m vn ca n. Quy m vn ca ngn

hng cng ln th uy tn cng cao v khnng vcng c hn ch do

c tim lc ti chnh i ph vi cc ri ro, c iu kin a dng ha tn

dng phn tn ri ro.

Vng mnh ca ngn hng ngoi quy m vn cn c biu hin

ch tiu li nhun. Ngn hng ch hot ng hiu qu khi to ra li nhun

ln, li nhn sau c dng tip tc u t v b p li cc chi ph

hot ng ca ngn hng. Vic nh gi qua cc chtiu ROA bit hiu


10/93


qu s dng ti sn c v ROE bit hiu qu s dng vn c phn l cn

thit ca mi NHTMNN.

2.YU CU M BO AN NINH TI CHNH

Trong nn kinh t thtrng, hot ng ca ngn hng rt nhy cm

i vi x hi, l u mi ca nhiu mi quan hlin quan n kinh tv

m v vi m. Thc t kinh nghim ca nhiu nc trn th gii cho thy

rng, bt k mt chn ng kinh t - chnh tr - x hi no cng nh hng

n hot ng ca cc ngn hng v i hi phi c nhng iu chnh c

cu ph hp. Thi gian qua tnh hnh lm pht tng cao nc ta buc cc

c quan ti chnh kt hp vi NHNN a ra nhiu bin php ci thin

tnh hnh. kim ch lm pht, n nh nn kinh tv m, NHNN s

dng ng b cc gii php tht cht tin t: tng t l d tr bt buc; tng

tt c cc li sut c bn, li sut ti chiu khu, li sut ti cp vn; pht

hnh tn phiu bt buc i vi hu ht cc NHTM ln, ban hnh Quyt

nh 03, Ch th 03 nhm hn ch cho vay chng khon Nh vy, hot

ng ca cc NHTM c tm nh hng su sc i vi nn kinh t tnc. Do phi c snh gi ng n hot ng ca cc ngn hng

a ra nhng kt lun tha ng v c nhng nh hng sng sut, nhng

iu chnh cn thit cho cc mi quan h ca tng ngn hng. c bit i

vi cc NHTMNN ang chim vai tr cho chi phi hot ng trong h

thng ngn hng cn phi lun m bo c an ninh ti chnh h thng

c an ton, khng b khng hong. Vit Nam nh gi hot ng

ca mt ngn hng ngi ta thng da vo 5 tiu ch CAMEL v cc tiuchun ca Hip c BASEL I.

2.1. Tiu ch CAMEL

nh gi mt doanh nghip ni chung hay mt ngn hng ni

ring, ngi ta thng dng 5 tiu ch CAMEL phn tch. L thuyt

CAMEL cho rng nu qun l tt cc yu t trn s gim thiu ri ro, m

bo an ton cho h thng ngn hng.


11/93


+ C- Capital- Vn ca bn thn ngn hng

+ A- Asset quality- Cht lng ti sn c

+ M- Management ability-Nng lc qun l+ E- Earning- Khnng sinh li

+ L- Liquidity- Khnng thanh ton

*C- Vn ca bn thn ngn hng

Trong hot ng kinh doanh tin t, vn t c ca mt ngn hng mc

d chim t l rt nh trong tng ngun vn ngn hng (khong


12/93


+ Tng s tin bo lnh cho mt khch hng ca mt t chc tn dng

khng c vt qu t l 15% so vi vn t c ca t chc tn dng .

Theo nghin cu ca ngn hng th gii i vi mt ngn hng st

mc an ton khi h s an ton vn ln hn 8%. H s ny cng cao th sc

chu ng ri ro ca ngn hng cng ln. Vi vic vn dng h s v tham

kho gi trtrn h trrt nhiu cho cng tc qun tr ngn hng ti nhiu

quc gia trn th gii.

* A- Cht lng ti sn c

Ti sn c ca NHTM bao gm: ti sn ngn qu, ti sn cho vay, ti

sn u t v ti sn cnh.

Cht lng ti sn c l yu t quyt nh hiu qu hot ng kinh

doanh ca ngn hng, nu tn tht trong cho vay ln s dn n thua l, lm

gim vn t c, nh hng n khnng chi tr v biu hin qun l ca

ngn hng yu km.

phn tch cht lng ti sn c trc ht phi xem tnh hp l trongc cu ca ti sn c nhm p ng tt nht yu cu nng cao mc doanh

li, ng thi m bo khnng thanh ton vi khch hng c th s dng 2

h sc cu sau:

- H sc cu t l ca 4 nhm ti sn c: Ngn qu, cho vay, u t

v ti sn cnh. Qua ch s ny c th nhn nh tnh hp l ca vic s

dng vn ca ngn hng. Nu t trng ti sn cho vay v ti sn u t cngln vi iu kin m bo t lthch ng cho ti sn ngn qu v ti sn c

nh th c cu ti sn c ca ngn hng cng hp l.

- H sc cu ca 2 nhm: Ti sn c sinh li v ti sn c khng sinh

li. H s ny cho php nhn nh mc tn dng cc ngun vn ca ngn

hng ti a ha li nhun. Bn cnh cn tn ti loi ti sn c tn

ng (nqu hn, nkh i, nkhoanh). Loi ti sn tn ng ny cao

hay thp ph thuc vo cht lng tn dng. Nu cht lng tn dng cao th


13/93


14/93


dung: Nng lc ra sch lc trong kinh doanh, c sc cnh tranh v

ng vng trn th trng; a ra c k hoch trin khai cc cng vic

hp l, r rng v c hiu qu; vch ra c cc th tc qun l nghip v,

quy trnh thc hin nghip v v bo m s tun th cc th tc v quytrnh ny trong giao dch kinh doanh; to nn mt c cu t chc hp l, c

hiu qu, c sphn nh r rng trch nhim v quyn hn gia cc nhn

vin v chuyn gia, cng nh gia cc khu, gia cc b phn ca ngn

hng; c chnh sch nhn s hp l, khuyn khch tnh tch cc ca mi

thnh vin trong cng vic, duy tr c k lut trong ni b. Trong qu

trnh hot ng ca mt ngn hng, cht lng qun l ca ban iu hnh

ngn hng th hin cc tiu chun:

+ Hiu qu trong kinh doanh: Tiu chun ny th hin mc v s

tng trng ca kt qu kinh doanh. Tiu chun ny chng c nh gi

bng vic gi vng cho kt qu kinh doanh trong tnh trng c nhng bin

ng ca th trng. Nng lc qun l ca ngn hng cn th hin kh

nng hn ch nhng tn tht khi c nhng bin ng bt kh khng nhiu

phng din.

+ S tun th php lut, cc quy ch v hot ng ngn hng; s tn

nhim ca khch hng, dn c i vi ngn hng trong vic gi tin, mti

khon, thc hin giao dch.

*E- Khnng sinh li

Mt ngn hng ch tn ti v pht trin c khi v ch khi hot ngc hiu qu bng vic kinh doanh c li. nh gi khnng sinh li ca

khch hng, ngi ta thng s dng cc h s sau:

`- T sut li nhun trn tng ti sn (ROA) l h s tng hp nht

c dng nh gi khnng sinh li ca mt ng vn u t. ROA

cho bit c mt ng ti sn th cng ty to ra bao nhiu ng li nhun v

ROA nh gi hiu su

t s

dng ti s

n c

a cng ty. H

s

ny cng cao th


15/93


c phiu cng c sc hp dn hn v h s ny cho thy khnng sinh li t

chnh ngun ti sn hot ng ca cng ty. ROA c tnh theo cng thc:

ROA = Li nhun sau thu x 100%

Tng ti sn

- T sut li nhun trn vn t c (ROE) cho bit mt ng vn t c

to c bao nhiu ng li nhun. ROE cng cao th kh nng cnh tranh

ca cng ty cng mnh v c phiu ca cng ty cng hp dn, v h s ny

cho thy kh nng sinh li v t sut li nhun ca cng ty, hn na tngmc doanh li vn ch s hu l mt mc tiu quan trng nht trong hot

ng qun l ti chnh ca cng ty.

ROE =

Li nhun sau thu

x 100%

Tng vn tc

*L- Kh nng thanh ton.

Kh nng thanh ton l mt chun mc hot ng quan trng, l

thc o cho s tn ti v pht trin ca ngn hng. L kh nng p ng

cc ch tiu trong di hn v c lng tin cn thit cho vic m rng v

pht trin. Kh nng thanh ton c nh gi theo nhng quy m v ni

dung khc nhau, nhng thng thng c lng ha qua nhng ni dung

c bn sau:

H s vn kh dng (H1)

H1 l t l ca tng ti sn c thi hn di mt thng (ni bng v

ngoi bng) trn tng cc khon n phi thanh ton trong vng mt thng

(ni bng v ngoi bng). Vic nh gi vn kh dng nhm mc ch xc

lp, nh gi kh nng sn sng chi tr tin khi ngn hng c vn kh

dng thanh ton cho cc khon n khng k hn ca mnh trong mt thi


16/93


gian ngn.Vn kh dng ca mt NHTM gm qu tin mt, tin gi ti

NHTW v ti cc ngn hng khc, cng nh kh nng huy ng vn nhanh

chng trong thi gian ngn ca ngn hng.

H s vn kh dng i hi cc NHTM phi tun th mt cch nghimngt v thng xuyn v vo bt c thi im no. Nu H nh hn 1 l biu

hin ngn hng b e da v kh nng thanh ton v tnh linh hot trong kinh

doanh c vn .

H s kh nng thanh ton nhanh ( H2): L kh nng ngn hng dng tin

hay cc ti sn c th quy i thnh tin thanh ton vi khch hng khi

n ngy o hn. Do khi nh gi kh nng thanh ton, ngi ta cn s

dng b sung mt s ch tiu phn tch khc: H2.1= (Tin mt tn qu-

VND v ngoi t) / (Ti sn n d bin ng); H2.2= (tin gi ti NHNN) / (

Ti sn n d bin ng); H2.3= (Tin gi khng k hn ti cc TCTD trong

v ngoi nc) / (Ti sn n d bin ng); H2.4= (Tin gi khng k hn

ti cc TCTD khc) / (Tin gi khng k hn ti cc TCTD trong v ngoi

nc).

2.2. Tiu chun BASEL I.

Hip c BASEL I nh du bc ngot ln trong vic thit lp cc

quy tc n gin trong vic tnh ton t l an ton vn ti thiu ca cc

ngn hng bng vic s dng khung nh gi trng s ri ro. Vi mc ch

phn b ngun vn nhy cm hn i vi ri ro, c gng gn kt ngun vn

kinh t v ngun vn bt buc bo v ngi gi tin. BASEL I c

nhiu nc trn th gii p dng nhm m bo an ton cho h thng ti

chnh.

Theo quy nh BASEL h s an ton vn CAR (Capital Adequacy

Ratio) c tnh theo cng thc:

H s an ton vn CAR =

Tng vn tc

x 100%ng gi quy i ca ti sn c ri ro


17/93


Trong vn tc c xc nh bao gm vn cp 1 v vn cp 2:

Vn cp 1gm vn iu l, qu d tr v li nhun khng chia

Vn iu l: L s vn do tt c thnh vin ng gp v c ghi voiu l cng ty. Vn iu l thng ln hn hoc bng vn php nh. Vn

iu l ca NHTMNNdo B Ti chnh cp t ngn sch Nh nc. Trong

khi vn iu l ca NHTMCPdo c ng gp vn, th hin bng s hu

mt s lng c phiu theo lut nh.

Vn iu l l mt phn ca vn ch s hu trong ngn hng thng

mi, n khng phi l mn n, m l vn bt kh phn chia di mi hnh

thc, c n mt thi im nht nh. Vn iu l l thnh phn ch yu cu

thnh vn t c ngn hng thng mi.

Ngn hng thng mi c dng vn iu l v qu d tr gp

vn, mua c phn ca doanh nghip v ca cc t chctn dng khc theo

quy nh ca php lut. Ngoi ra, NHTM c nhiu n xu v cc khon ri

ro khc nh mt qu tin mt, riro trong thanh ton khng dng tin mt

m qu d phng ri ro v cc loi qu khc ca NHTM khng nng lc

ti chnh xa ht cc mn n xu v cc ri ro khc. Khi thanh tra cc t

chctn dng ca NHNNc quyn yu cu ngn hng thng mi dng vn

iu l xa ht nhng mn n xu v cc ri ro khc. Nhng nu ngn

hng dng vn iu l xa n xu v cc ri ro khc ht 50%, m trong

mt thi gian ngnkhng c kh nng tngvn iu l, NHNNc quyn

tuyn b NHTMy ph sn.

Do vic thng xuyn tng thm vn iu l l yu cu khch

quan theo quy nh ca php lut v hot ng ngn hng v yu cu khch

quan v pht trin kinh doanh ca ngn hng.

Cc qu dtr: Cc qu d tr lp trn c strch t li nhun ca

cc t chc tn dng sau khi b p lnm trc theo quy nh ca Lut

Thu thu nhp doanh nghip v np thu thu nhp doanh nghip theo quy


18/93


nh ca php lut. Cc qu d tr bao gm qu d tr b sung vn iu l,

qu d phng ti chnh v quu t pht trin.

(i) Qu dtrb sung vn iu l: Qu d tr b sung vn iu l

dng b sung vn iu l. Vn t qu d tr b sung vn iu l hnh

thnh t li nhun sau thu. Thng d vn sc nhp qu d tr b sung

vn iu ltng vn v sau.

i vi cc NHTMNN, trch lp qu d tr b sung vn iu l 5%,

mc ti a ca quny khng vt qu mc vn iu l ca ngn hng.

(ii) Qu dphng ti chnh: Qu dphng ti chnh dng b p

phn cn li ca nhng tn tht, thit hi v ti sn xy ra trong qu trnh

kinh doanh sau khi c b p bng tin bi thng ca cc t chc, c

nhn gy ra tn tht, ca t chc bo him v s dng d phng trch lp

trong chi ph.

Trong h thng ngn hng, qu dphng ti chnh thng dng x

l v gii quyt nhng vn lin quan n ri ro trong hot ng tn dng.

Mc trch lp v s dng khon dphng x l cc ri ro trong hot

ng ngn hng do Thng c Ngn hng Nh nc quy nh sau khi thng

nht vi Btrng B Ti chnh.

i vi cc NHTMNN, trch qy d phng ti chnh 10% mc ti a

ca qy ny khng vt qu 25% vn iu l ca cc t chc tn dng. Mc

trch lp ly t li nhun sau khi tri: Phn trch lp qu d tr b sung

vn iu l; chia li cho cc thnh vin gp vn lin kt theo quy nh ca

hp ng (nu c); b p khon l ca cc nm trc ht thi hn c

tr vo li nhun trc thu thu nhp.

(iii) Qu u t v pht trin nghip v: Qu u t pht trin

nghip vdng u t mrng quy m hot ng kinh doanh v i mi

cng ngh trang thit b, iu kin lm vic ca t chc tn dng.


19/93


Cn c vo nhu cu u t v khnng ca qu, Hi ng qun tr

ca t chc tn dng quyt nh hnh thc v bin php u t theo nguyn

tc c hiu qu, an ton v pht trin vn.

i vi cc NHTMNN, trch lp Qu u t pht trin nghip v

50%. Mc trch lp ly t li nhun sau khi tri: Phn trch lp qu d tr

b sung vn iu l; chia li cho cc thnh vin gp vn lin kt theo quy

nh ca hp ng (nu c); b p khon l ca cc nm trc ht thi

hn c tr vo li nhun trc thu thu nhp.

Ngoi ra, quu t pht trin nghip vc b sung t li nhun

cn li sau khi trch 2 qukhen thng, phc li

(iv) Li nhun khng chia: L phn thu nhp ca ngn hng c

gi li trong qu trnh kinh doanh thay v dng chi tr c tc. T chc tn

dng c s dng vn hot ng kinh doanh theo quy nh ca Lut

Cc t chc tn dng, m bo nguyn tc an ton v pht trin vn. T

chc tn dng chc s dng khng qu 50% vn t c cp mt (theo

hng dn ca NHNN) u t xy dng, mua sm ti sn cnh v phichp hnh y cc quy nh ca Nh nc v qun l u t v xy

dng.

Vy vn cp 1 c dng lm cn cxc nh gii hn mua, u t

vo ti sn cnh ca t chc tn dng.

Vn cp 2 c xc nh:

a. 50% phn gi tr tng thm ca ti sn cnh c nh gi li

theo quy nh ca php lut.

b. 40% phn gi trtng thm ca cc loi chng khon u t ( k c

c phiu u t, vn gp) c nh gi li theo quy nh ca php lut


20/93


c. Tri phiu chuyn i (tc l loi tri phiu c th chuyn i sang

c phiu) v c phiu u i do t chc tn dng pht hnh tha mn nhng

iu kin sau :

- C k hn ban u, thi hn cn li trc khi chuyn i thnh c

phiu ph thng ti thiu l 5 nm.

- Khng c m bo bng ti sn ca chnh t chc tn dng.

- T chc tn dng khng c mua li theo ngh ca ngi shu

hoc mua li trn thtrng th cp, hoc t chc tn dng chc mua li

sau khi c Ngn hng Nh nc chp thun bng vn bn.

- T chc tn dng c ngng tr li v chuyn li ly ksang nm

tip theo nu vic tr li dn n kt qukinh doanh trong nm b l.

- Trong trng hp thanh l t chc tn dng, ngi shu tri phiu

chuyn i chc thanh ton sau khi t chc tn dng thanh ton cho

tt c cc ch nc m bo v khng c m bo khc.

Vic iu chnh tng li sut chc thc hin sau 5 nm k t ngy

pht hnh v iu chnh mt ln trong sut thi hn trc khi chuyn i

thnh c phiu ph thng.

d. Tng gi tr vn cp 2 ti a bng 100% gi tr vn cp 1.

e. Trong thi gian 5 nm cui cng trc khi n hn thanh ton,

chuyn i thnh c phiu ph thng gi tr cc cng c n khc v tri

phiu chuyn i c tnh vo vn cp 2 s phi khu tr mi nm 20% gi

trban u.

Ti sn c ri ro.

Ti sn c ri ro l nhng khon mc ti sn c c phn nh trong

v ngoi bng tng kt ti sn C th b tn tht trong qu trnh kinh doanh


21/93


nh cho vay khng thu hi c n, ngn hng phi tr tin cho khch hng

c bo lnh, gi tr chng khon gim, cng ty c ngn hng hn vn

lin doanh b thua l

Da vo tnh cht ca ti sn, ti sn C ri ro c phn thnh: Cc

khon tn dng b ri ro, cc khon u t b ri ro, cc khon bo lnh b

ri ro

Da vo hnh thc qun l ti sn, ti sn C ri ro bao gm: Ti sn

c ri ro ni bng, ti sn ri ro ngoi bng.(ph lc 2 v 3)

Ngoi tr cc ti sn c xem nh khng c ri ro nh: tin mt,

tin gi, NHNN mi ti sn u c ri r nht nh c nh gi t

0% -100%. Cc loi ti sn ny c phn theo 4 tiu chun khc nhau:

khng c ri ro(0%), ri ro thp(20%), ri ro trung bnh (50%), ri ro cao

nht (100%). Thng thng ri ro c chia thnh mc: 0%, 20%, 50%,

100% tng ng vi cch xp loi Ti sn C: Ti sn c bnh thng,

Ti sn c km tiu chun, Ti sn c nghi ng, Ti sn c b mt trng.(Ph lc 2)

Quy c Basel nm 1988 quy nh mt ngn hng U ban Basel

phn chia ti sn ni v ngoi bng thnh tng nhm tng ng vi mt h

s ri ro nht nh nh sauthng mi phi p ng hai t l vn: t l

vn cp 1 trn tng ti sn c iu chnh ri ro (RWA) l 4% v t l vn

cp 1 cng vn cp 2 trn tng gi tr quy i ca ti sn c ri ro ln hn hoc bng 8%.

3. KINH NGHIM GIM ST HOT NG CA NGN HNG

TRUNG NG TRUNG QUC V BI HC CHO HOT NG

GIM ST NGN HNG CA VIT NAM

Trc nhng nhu cu cp thit trong vic m bo an ton v lnh

mnh ca h thng ngn hng cn thit phi c nhng ci cch th ch


22/93


thanh tra gim st ngn hng hng ti thng l quc t. Nhiu m hnh t

chc v hot ng mi c xut, nhiu gii php khc phc, x l

tch cc cng c khuyn ngh nng cao hiu qu vic gim st ngn

hng.

Trung Quc v Vit Nam, 2 nc c nn kinh t chuyn i, c nhiu

nt tng ng v th ch kinh t - chnh tr - vn ho - x hi, cng nh l

v nhng c th trong cu trc h thng ti chnh. Do vy, tc gi tip cn

vn thng qua vic xem xt kinh nghim ci t ca ngn hng ca Trung

Quc, t a ra nhng nhn xt, kin ngh i vi vic gim st h

thng ngn hng Vit Nam trong chng gii php.3.1. Tng quan U ban gim st Ngn hng ca Trung Quc

Ngn hng Nhn dn Trung Hoa (PBC): PBC c thnh lp trn c s

hp nht ca 3 ngn hng sn c l Huabei Bank, Beihai Bank v Xibei

Farmer Bank. Vo thng 9 nm 1983, Quc v Vin quyt nh chuyn

PBC thnh Ngn hng Trung ng ca nc Cng ha Nhn dn Trung

Quc, thc hin cc chc nng thng thng nh mi NHTW khc trn thgii. Tuy nhin cng cuc ci cch khu vc ti chnh - ngn hng din ra

mnh m trong sut thp k 80 v tip theo a n mt trong nhng h qu

quan trng l s phn tch gia 3 lnh vc: ngn hng, bo him v chng

khon.

Ti nm 1998, PBC chnh thc thi khng cn thm quyn qun l v

gim st 2 lnh vc bo him v chng khon na, nhng trch nhim nyc trao li cho 2 y ban chuyn trch mi c thnh lp.

Mt s kin quan trng tip theo l vo thng 3/2003, Hi ngh ln

th nht i hi i biu Nhn dn Trung quc kho 10 ph chun

Quyt nh ci t cu trc t chc ca Quc v Vin, theo l vic tch

b chc nng iu tit v gim st cc t chc ngn hng, cc cng ty qun

l ti sn, cc cng ty u

thc v u t, cc t

ch

c ti chnh c nhn ti

ngi khc ra khi PBC. Mt u ban chuyn trch trc thuc Quc v Vin


23/93


U ban Qun l v gim st ngn hng Trung quc (CBRC) c

thnh lp thc thi nhim v ny chnh thc t thng 4/2003.

Vic tch b chc nng gim st ngn hng nhm gii quyt mi xung

t tim tng v li ch gia chnh sch tin t v chc nng iu tit, gim

st hot ng ca h thng ngn hng. Hn na, theo l thuyt ca Ngn

hng trung ng hin i ch ra rng: s mnh trng yu ca cc Ngn hng

trung ng ngy nay l m bo sn nh gi trng tin, qua h tr

tng trng kinh t bn vng. Theo xu hng chung trn th gii, PBC

ch yu tp trung mi ngun lc ca mnh vo vic hoch nh v thc thi

chnh sch tin t.Vic thc hin chc nng bo v sn nh v an tonca c h thng ngn hng sdo c quan gim st ngn hng ph trch.

Chc nng chnh ca CBRC l:

Thit lp nhng quy tc qun l v a ra nhng iu chnh ch

yu trong h thng cc ngn hng ph hp vi tiu chun quc t.

c y quyn v vic xc lp phm vi hot ng ca mi ngn

hng.

C nhng hnh ng trn p mnh gi vng sn nh, trnhnhng hnh vi ph vh thng.

Kim sot vai tr ca c nhn lnh o mi ngn hng.

Cng b thng tin, bo co s liu ca cc ngn hng.

Thanh tra gim st ngn hng ca CBRC tp trung vo nhng

nhim v:

Tp trung gim st ri ro, ci thin phng php v qu trnh

gim st.

Cng c gim st ngun vn, t l an ton vn, t l nxu ca

mi ngn hng.

Kin ngh nhng ngn hng phi t di s kim sot ni b.

Thc hin ci cch gim st theo tiu chun chung ca th gii

3.2. Bi hc cho hot ng gim st ngn hng ca Vit Nam


24/93


Nhng thnh tu thu c trong nhng nm va qua ca cc ngn hng

Vit Nam l rt ng khch l, tuy nhin kt quthu c vn cn cch xa

so vi mc tiu ra, cha tng xng vi tim nng hin c. Nhm gp

phn h trcho cng cuc ci cch ton din, trit th ch thanh tra gimst ngn hng, tc gi c mt s kin ngh sau:

- Ci cch NHNN ni chung, Thanh ra ni ring phi c phi hp

cht ch vi chng trnh ti c cu cc NHTMNN v cc Doanh nghip

nh nc; tt c phi t trong tin trnh chung v ci cch th ch, t chc

bmy nh nc.

- ci cch trit th ch Thanh tra gim st ngn hng ch c th

t c khi thit lp c Lut v gim st ngn hng theo tiu chun quc

t.

- Vai tr ch qun ca NHNN i vi cc TCTD, cc NHTMNN s kt

thc khi chng ta bc vo giai on hi nhp. Hot ng gim st ngn

hng se phi thay i cn bn trn c stp trung ha, hng n mc tiu

bo m an ton hot ng ngn hng v h thng cc t chc tn dng, ph

hp vi thng l quc t, c th: Cc b phn gim st ngn hng s tp trung hn vo vic gim

st an ton h thng TCTD v x l cc TCTD c vn theo thm quyn

trn c s chn chnh v nng cao kim tra, kim ton ni b trong tng

TCTD, coi l h thng qun l ri ro, bo m an ton cho TCTD. H tr

thanh tra ngn hng cn c s gim st ca mt sc quan: Bo him tin

gi, cc cng ty kim ton c lp

Nhng hot ng khng ph hp vi nhim v gim st ngnhng cn phi c chuyn sang nhng b phn khc ph hp nhm ti iu

kin hot ng thanh tra gim st trvng bn cht l gim st phng

nga nhm pht hin, cnh bo sm nhng ri ro trong ton h thng cng

nh trong tng TCTD v c nhng bin php x l kp thi.

Thay i phng thc tin hnh gim st t xa v thanh tra ti

ch vi cch tip cn t trn xung di, chuyn dn t gim st nh

hng tun th sang gim st da trn ri ro.


25/93


Thnh lp b phn thc hin gim st v m ton b h thng ti

chnh nhm pht hin, phng chng ri ro h thng; ngn chn hoc lm

gim nhtc ng ca khng hong ti chnh- tin t; n nh v pht trin

thtrng ti chnh.

CHNG 2THC TRNG AN NINH TI CHNH CA CC NGN

HNG THNG MI NH NC VIT NAM HIN NAY

1. KHI QUT VCC NGN HNG THNG MI NH NC

VIT NAM

1.1. H thng Ngn hng Vit Nam trc v sau nm 1990Tin thn ca NHNN l nh sn xut tn dng c thnh lp nm

1947. Trong hng chc nm NHNN Vit Nam vi h thng cc chi nhnh

rng khp tng l t chc tn dng ln nht v duy nht. Chc nng

chnh ca NHNN Vit Nam l huy ng tin gi ca cc doanh nghip, cc

c quan on th, cc t chc kinh tv dn c cho vay. NHNN va l

cquan qun l tin t tn dng va l t chc kinh doanh khng v mc

tiu li nhun.

NHNN ng vai tr quan trng trong cng cuc khng chin

chng Php, chng M cu nc, xy dng chngha x hi min Bc,

kin thit t nuc sau nm 1975. NHNN tr thnh knh cp vn ca

Nh nc cho cc ngnh, lnh vc thng qua hnh thc tn dng ng thi l

ngi i din cho Vit Nam trong vic tip nhn v qun l cc khon ti

trca cc nc ng h cng cuc xy dng v bo v t quc ca nhn dnVit Nam. Sau nm 1975, cng vi kh khn ca cc nc x hi chngha,


26/93


vin trgim, Vit Nam phi i u vi hng lot cc thch thc ln khin

cho NHNN phi in tin ti trcho nhu cu chi tiu ca chnh ph. Lung

tin cung ng gia tng trong iu kin sn lng khng tng kp y lm

pht ln cao trong nhng nm 80. Tnh trng c quyn trong h thng ngnhng gp phn duy tr trng thi tr tr, lm gim vai tr trung gian ti

chnh hot ng v mc tiu hiu qu kinh t.

H thng ngn hng Vit Nam c i mi ng k trong qu

trnh chuyn i t nn kinh t tp trung sang nn kinh t th trng c iu

tit vm ca nh nc. c s tch bit chc nng qun l hot ng tin

t, tn dng vi chc nng kinh doanh tin t, a dang ho cc loi hnh

ngn hng, tngbc xo bc quyn, chuyn sang cnh tranh c s qun

l ca nh nc. K tu nhng nm 90 h thng cc NHTM khng

ngng pht trin v loi hnh nghip v gp phn quan trng vo s nghip

tng trng kinh tt nc. Nm 1990, c nc c ti 4 NHTM nh

nc v 15 NHTM CP v cc Hp tc x tn dng. Thng 5/1990, 2 Php

lnh Ngn hng ra i to bc ngot quan trng trong hot ng ca ton

h thng ngn hng. Tuy nhin n na sau ca thp nin 90, Php lnh khng png c yu cu pht trin ca h thng ti chnh Vit Nam.

Trc tnh hnh , Quc hi thng qua Lut v NHNN v Lut v cc t

chc tn dung. Cc NHTM mrng i tung phc v cho mi thnh phn

kinh t, mrng th trng. Nhiu nghip v ngn hng mi bc u uc

thc hin: nghip v cm , chit khu cc giy tc gi, ti trbn tr

gpNhm nng cao hiu qu hot ng, cc NHTM b dn cc cp trung

gian, tch bit dn cc hot ng chnh sch v hot ng thng mi, tngtnh c lp tng i cho cc chi nhnh, mnh dn i mi cng ngh cho

ph hp vi yu cu qun l kinh doanh.

Thnh tu ca h thng ngn hng Vit Nam trong thi gian qua l

kt qu ca nhiu nhn t tc ng. Cng vi qu trnh ci cch kinh t ni

chung, ng v Nh nc c bit quan tm n ci cch trong lnh vc

ngn hng. Cc chnh sch tin t- tn dng ca nh nc gp phn thc

y s pht trin ca h thng ngn hng.


27/93


1.2. Tng quan v cc NHTMNN Vit Nam hin nay

H thng NHTMNN Vit Nam n nay c 5 ngn hng: Ngn hng

Ngoi Thng, Ngn hng u t v pht trin, Ngn hng Nng nghip v

Pht trin nng thn, Ngn hng Pht trin nh ng bng sng Cu Long,Ngn hng Cng thng. Cc NHTMNN Vit Nam l doanh nghip nh

nc hng c bit,c t chc theo m hnh Tng cng ty nh nc 90.

NHTMNN c t chc v hot ng thep Php lnh ngn hng, Hp tc x

tn dng v cng ty ti chnh do Ch tch Hi ng nh nc ban hnh nm

1990, iu chnh bi lut Ngn hng v cc t chc tn dng ban hnh nm

1997, v iu l ca mi ngn hng do Ch tch Hi ng qun tr ban hnh,

Thng c NHNN chun y v c iu chnh cho ph hp vi tng thi k.

NHTMNN hot ng trong mi trng kinh t th trng ang hnh hnh v

pht trin nh l kt qu ca i mi vi nhng c trng: kh nng v

Thng tin ti chnh t cc ngun chnh thc b hn ch; mi trng lut

php ang pht trin v cn nhiu vng thiu an ton cho kinh doanh tin t,

tn dng, ngn hng; li sut b kim sot t Ngn hng Trung ng, thiu

vn cho vay di hn trm trng.Ngun vn kinh doanh ch yu c to thnh t cc ngun: b sung

t NSNN, vay cc nh ch ti chnh v t huy ng lkhch hng.

Li nhun ca cc NHTMNN do B ti chnh v NHNN xc lp kim

sot cn c vo cc quy nh v cch ti chnh trong php lnh Ngn hng,

Hp tc x tn dng v cng ty ti chnh.

Hot ng kinh doanh ch yu l huy ng vn, hot ng cho vay,

u t v cc hot ng khc nh kinh doanh ngoi t, chng khon, vngbc qu.vi khch hng ch yu l cc doanh nghip v c nhn thuc

mi thnh phn kinh t trn lnh th Vit Nam v mt s quc gia c chi

nhnh. M hnh hot ng ca cc NHTMNN l shu nh nc, mi hot

ng chu s gim st ton b trc tip ca NHNN Vit Nam.

2. THC TRNG HOT NG CA CC NGN HNG

THNG MI NH NC HIN NAY


28/93


2.1. Hot ng huy ng vn

2.1.1. Vn huy ng

y l ngun vn ch yu trong hot ng ca h thng NHTMNN

v cng l ngun vn tn dng ch lc trong h thng cc TCTD Vit

Nam. K t khi hot ng vi t cch l ngn hng kinh doanh, vic m

rng v tng nhanh quy m vn huy ng l mt trong nhng thnh tu ni

bt trong hot ng ca h thng NHTMNN.

Biu 1: Th phn huy ng vn ca cc t chc tn dng nm 2007

3 0%

5 9%

9 %2%

Ngn hngT MCPNgn hngTMNNNgn hngNN&LDTC TD khc

n v tnh: %

Ngun: ADB

Qua cc s liu cho thy, cc NHTMNN lun chim th phn ln nht

trn th trng vn huy ng ca cc TCTD Vit Nam mc d trong thi

gian gn y mc tham gia th trng ca cc NHTM c phn, ngn hng

lin doanh, chi nhnh ngn hng nc ngoi ngy cng ln mnh v cnh

tranh gay gt hn. Ngun vn huy ng ca h thng NHTMNN trong thi


29/93


gian qua tng vi tc nhanh chng, mt phn do si mi v pht trin

ca chnh bn thn h thng cc ngn hng lm tng nng lc thu ht ngun

vn trong nn kinh t; mt khc do s tng trng ca nn kinh t v sn

nh ca tin t l yu t quan trng thc y nhu cu giao lu vn. Vi mtnn kinh tang thi k u pht trin, cc ngun vn cn phn tn v

ang dn ht vo knh tn dng ngn hng khin cho tc tng trng

vn huy ng ca ngn hng cao hn rt nhiu ln sao vi tc tng

trng kinh t.

Vc cu ngun vn huy ng, c thc nghin cu cn c

vo 3 cch phn loi tng qut( 1) Phng thc huy ng; (2) Loi tin

t huy ng; (3) Thi hn huy ng

Theo cch th nht bao gm: Ngun vn huy ng l tin gi ca

khch hng v ngun vn huy ng bng vic pht hnh cc cng c vay n.

Tin gi ca khch hng bao gm tin gi ca cc doanh nghip, cc t

chc v tin gi ca dn c di cc hnh thc: Tin gi thanh ton, tin gi

c k hn, tin gi tit kim, tin gi vn chuyn dng, tin gi bo m

thanh tony l ngun vn chim t trng ln nht trong tng ngunvn huy ng ca cc NHTMNN, trong ch yu l tin gi thanh ton

ca doanh nghip v tin gi tit kim ca dn c. Trong nhng nm gn

y do s pht trin mnh m ca h thng thanh ton in t, cng nh

nhng nghip v mi c mra to iu kin thun li cho vic thu ht

ngun tin gi ca khch hng vo h thng NHTMNN.

Mt cch khc ngn hng huy ng vn l pht hnh cc cng c

vay nnh k phiu, tri phiuVic pht hnh cc cng c vay nmangli quyn chng hn cho cc ngn hng trong vic huy ng vn v ngn

hng ch s dng n n khi cn thit. Trong thi gian va qua cc ngn

hng tng i linh hot to vn cho hot ng kinh doanh, ng thi

to ra hng ho cho th trng chng khon nh vic: tng cng pht hnh

tri phiu k hn ph bin t 1-3 nm, mt sn 5 nm thu ht ngun

vn trung, di hn v ccu li ngun vn kinh doanh.


30/93


Bng 1 - Lng tin gi ca khch hng v pht hnh giy tc

gi ca cc NHTMNN trong nm 2007

Ngn hng Tin gi ca khchhng

Pht hnh giy tcgi

VCB 145.437.503 -

BIDV 135.335.702 6.521.758

ICB - -

AGB 230.003.049 15.007.516

MHB 9.939.911 6.022.464

n v tnh: triu ng

Ngun: BVSC

Theo cch phn loi thhai, c ngun vn huy ng bng VND v

c ngun vn huy ng bng ngoi t. Trong thi gian qua lm pht tng

cao, VND b mt gi so vi cc loi ngoi t mnh, ng thi vi cn cn

xut nhp khu ca Vit Nam cng c nhng bt li to sc p tng gi,

trong nn kinh t xut hin xu hng cc doanh nghip v dn c tch trngoi t thay v nm gi VND, khin cho tc tng trng huy ng ngoi

t kh nhanh v ngi ta gi l hin tng la ho. Tuy nhin do

nhng tc ng gim lin tc v duy tr mc li sut thp USD trong thi

gian gn y lm cho xu hng trn c chiu hng gim. Thm vo

cng vi nhng n lc ca Chnh ph v NHNN Vit Nam trong vic kim

sot lm pht, n nh gi trng tin v n nh kinh t vm cng c

lng tin ca cng chng i vi VND, to iu kin thun li ngn hng

tp trung c lng vn VND tri ni trn th trng a vo phc v cho

cc hot ng kinh t.

Theo cch phn loi thba, ngun vn huy ng uc chia lm 2 loi

l vn ngn hn v vn trung, di hn. Hin nay Vit Nam, tin gi thanh

ton, tin gi khng k hn v c k hn di 12 thng c gi l ngun

vn ngn hn; cc khon huy ng c k hn t 12 thng trln c gi lvn chung v di han. Hin nay, ngun vn huy ng ngn hn thng l b


31/93


phn ch yu trong tng ngun vn huy ng ca cc NHTMNN. T l huy

ng vn trung v di hn trong tng vn huy ng l rt thp, ring BIDV

c t l huy ng vn trung v di hn cao nht t 42% n 45%, 3 ngn

hng ln cn li th tng i thp.Tuy nhin, pht trin kinh doanh theohng a nng v to lp ccu ngun vn an ton, vic tng cng cc

ngun vn huy ng trung di hn l rt cn thit, cc ngn hng iu cha

nh gi ng mc tm quan trng ca ngun vn di hn m ch yu ch

tp trung vo vn ngn hn. Thc t hin nay ti cc NHTMNN mt ngun

vn ngn hn ln c cho vay theo cc dn u t ca nh nc li c

tnh lu di iu ny mang li ri ro cao cho cc ngn hng khi cha kp thu

hi vn tr li cc nh u t ngn hn. Theo nh gi ca cc chuyn gia

IMF th t l vn ngn hn cho vay trung v di hn ca cc NHTMNN l

ln hn nhiu so vi con s 40% theo quyt nh 457 ca NHNN Vit Nam

quy nh.

2.1.2. Vn vay cc TCTD, vay NHNN v vay khc

Trong c cu ngun vn kinh doanh ca NHTMNN, ngun vn i

vay ca cc TCTD, vay NHNN v vay khc cng l mt b phn ngun vnchim t trng kh ln, do n c vai tr quan trng trong hot ng to

vn ca NHTMNN.

Cc khon vay TCTD thng c thc hin trn thtrng lin ngn

hng. Ngn hng s dng ngun vn ny ch yu p ng nhu cu thanh

khon. Trong vi nm gn y. trtrng tin t ni chung v th trng lin

ngn hng ni ring bt u trnn si ng to iu kin ti u ho qu

trnh huy ng v s dng vn, tng cng thanh khon v gp phn m

bo cho s an ton c hot ng h thng ngn hng.

NHNN l ngn hng ca cc ngn hng, l ngi cho vay cui cng

trong nn kinh t. V vy, cc NHTMNN c thc NHNN cho vay vn

ngn hn khi cn thit di cc hnh thc sau: Chit khu, ti chit khu

thng phiu v cc giy tc gi ngn hn khc; cho vay c m bo bng

cm cthng phiu v cc giy tc gi ngn hn khc.


32/93


Bn cnh , cc NHTMNN cn c th vay b sung vn thiu ht

trong thanh ton b tr hay khi tm thi mt khnng chi trc nguy c

gy mt an ton cho ton h thng. Vn vay ca TCTD khc hay vay ca

NHNN chim t trng nh trong ngun vn kinh doanh ca ngn hng, nmang ngha ch yu trong vic m bo kh nng thanh ton thng

xuyn v nng cao hiu qu s dng vn ca NHTMNN.

Ngoi cc ngun vn vay trn, trong qu trnh hot ng cc

NHTMNN cn c th to lp vn cho mnh t mt s ngun khc: Vn

trong thanh ton do cha c s dng hay vn y thc u t, ti trca

Chnh ph...Cc ngun vn vay t cch ny tuy khng nhiu, thi gian sdng ngn nhng li khng mt chi ph huy ng, c iu kin pht trin cc

nghip v v dch v ngn hng khc

Bng 2- Tin vay cc TCTD khc v vn ti tr, y thc u t ca 5

NHTMNN tnh n 31/12/2007

Ngn hngTin vay cc TCTD

khc

Vn ti tr, y thc

u t

VCB 12.685.256 191.033

BIDV 7.886.843 18.088.670

ICB - -

AGB 17.815.726 12.529.661

MHB 8.170.080 998.919

n v tnh: triu ng ; Ngun: Bo co thng nin cc NHTMNN

2.1.3. Vn tcVn t c ca NHTMNN theo quy nh bao gm vn cp 1 v vn

cp 2. Vn cp 1 li gm c vn iu l, qu d tr v li nhun khng chia

ca ngn hng. Vi nhng yu cu m bo t l an ton cho hot ng

ngn hng theo quy nh 457 ca NHNN Vit Nam cc NHTMNN khng

ngng tng ngun vn t c vi nhiu hnh thc huy ng khc nhau. Hin

nay sau khi NHNN ban hnh thm Quyt nh 03 vquy nh hn mc tn

cho vay chng khon, khi c quy nh hn mc cho vay, chit khu giy t


33/93


c gi u t v kinh doanh chng khon l 20% vn iu l thay v 3%

tng d ntheo Ch th03. Do y cc ngn hng vo cuc ua tranh

tng vn iu lm bo yu cu ca NHNN v cp vn cho vay chng

khon trong thi gian ti.Vn t c ca cc NHTMNN trong my nm va qua tng ln ch

yu l t ngun vn cp ca Chnh ph, tng vn t c t qu d tr b

sung vn iu l ca cc NHTMNN cn hn ch v hu ht cc ngn hng

ny ang trong giai on tp trung ccu li ti chnh. Vic Nh nc cp

vn iu l cho cc NHTMNN trong thi gian va qua gip cho cc

NHTMNN ci thin mt phn nng lc ti chnh, c bit l khi m nhu cu

vn ca nn kinh t rt ln v tng nhanh i hi phi tng tc huy ng

vn mrng cho vay v mrng hn mc tn dng cho mt khch hng.

Mt khc, vic Nh nc cp vn l cn thit bi khng ch ci thin tnh

hnh ti chnh ca cc ngn hng do Nh nc l ch shu m cn l cch

quan trng gp phn to s pht trin bn vng cho h thng ngn hng.

Bng 3- Vn ch shu ca 5 NHTMNN giai on 2006-2007

Ngn hng 2006 2007

VCB 11.127 13.235

BIDV 11.635 7.551

ICB 6.080 5.607

AGRI 10.380 10.380

MHB 1.069 929

n v tnh: tngNgun: ADB

*Nhng hn ch v vic thu ht vn ca cc NHTMNN

Cc NHTMNN khng ngng ln mnh c v quy m v tm vc

nhng vn cha tng xng vi tim nng v tnh hnh pht trin kinh tt

nc. Vic thu ht vn cn nhiu bt cp cha c x l ng mc cc

NHTMNN vn tm so vi cc ngn hng khc trong cng khu vc. Vy

l nhng hn ch g?


34/93


(1)Hot ng to vn: tuy cc NHTMNN c tc tng trng vn

cao nhng quy m vn vn cn thp, lm khng ch nng lc kinh doanh h

thng NHTM bnh hng m cn lm gim vai tr cho, ch lc ca h

thng ny trong vic to vn tng trng kinh t. So vi nhng NHTM canhng nc pht trin Chu chng ta km xa v vn iu l nhng ngay

c vi nhng NHTM trong khu vc ASEAN, con s ny cng ng

chung ta xem xt v nh gi li hot ng ca cc NHTMNN. Cc

NHTMNN ng vai tr cho trong h thng ngn hng nhng nhng kt

qut c l cha tng xng vi v tr.

Bng 4- 10 NHTMNN c vn iu l ln nht khu vc NG NAM

tnh n ht nm 2006

STT Tn ngn hng Quc gia Tng ti sn

Vn

iu l

1 DBS Group Holdings Singapore 107.235 16.943

2 United Oversea Bank Singapore 82.389 12.835

3 Oversea- Chinese Banking

Corporation

Singapore 55.578 9.837

4 Malayan Banking Malaysia 47.274 7.469

5 Bank Mandiri Indonesia 26.677 6.7446 Bangkok Bank Thailand 36.118 4.876

7 Public Bank Malaysia 24.280 3.836

8 Krung Thai Bank Thailand 29.417 3.212

9 Bumiputra Commerce

Bank

Malaysia 21.856 2.885


35/93


10 Kasikorn bank

VCB

Thailand

Vietnam

21.156

10.305

2.778

269

n v tnh: triu $Ngun:www.theasianbanker.com/A556C5/datacenter.nsf/frmAB300/open

Vi thi quen ca ngi dn Vit Nam trong vic gi lng tin mt

trong trao i, bun bn nhng cc NHTMNN vn cha tn dng trit

c nhn t ny. Tuy c cu tng phng tin thanh ton c chuyn

dch theo hng tch cc hn, nhng t trng tin mt trong lu thng vn

cn chim t l cao v xu hng gim cng rt chm. T trng tin mttrong ccu tng phng tin thanh ton n cui nm 2006 l 18% trong

khi cc nm 2005 v 2004 con s ln lt l 19% v 20%. So vi cc

nc trong khu vc Vit Nam c t l tin mt trn tng phng tin thanh

ton mc cao nht vi 18% . Nhu vy, nu h thng ngn hng khai thc

tt hn ngun tin ny th s to thm c ngun tn dng ln. y l mt

c trng ca ngi Vit Nam khi mt lng ln tin mt c thanh ton

trong khi cc vic s dng cc hnh thc trao i tin tin cn nhiu hn ch.Vic s dng thATM c ph bin cc thnh ph ln, tuy nhin vn

cn nhiu hn chnhiu vng trn cnc. iu ny cng mra c hi

cho cc NHTMNN xy dng nhiu hnh thc thanh ton a dng v phong

ph hn cho khch hng.

(2) Cc hnh thc huy ng c ci tin v a dng nhiu nhng

vn ch yu thuc v quy trnh nghip v v cch thc qun l ngn hng,

cc hnh thc cn mang tnh truyn thng cha sng to. Trong c cu

ngun vn l tin gi ca khch hng, chim t trng ch yu vn l tin gi

tit kim ca dn c vi mc li sut cnh, cc hnh thc thu ht ngun

vn trung v di hn cha c cc ngn hng ch ng mc nn hin nay

ngun vn ny l thp trong tng vn huy ng ca NHTMNN. Mt khc

tuy hu ht cc doanh nghip hin nay u c quan h tin gi, tn dng v

thanh ton vi h thng NHTMNN nhng li th li cha c khai
http://www.theasianbanker.com/A556C5/datacenter.nsf/frmAB300/openhttp://www.theasianbanker.com/A556C5/datacenter.nsf/frmAB300/openhttp://www.theasianbanker.com/A556C5/datacenter.nsf/frmAB300/openhttp://www.theasianbanker.com/A556C5/datacenter.nsf/frmAB300/open


36/93


thc. Mt lng vn nhn ri ln t li nhun ca cc doanh nghip vn

ang tri ni m cc ngn hng cha tn dng c

i vi nhng cng c nnh k phiu, tri phiu, hn ch ln nht

do chng loi cn n iu cha phong ph, cc ngn hng hu ht mi chpht hnh trn th trng phi tp trung, thiu mt th trng c hiu qu

trong vic mua bn li nhng cng c ny. Do vy cc cng c n ca

NHTMNN cha thc s hp dn i vi cc nh u t.

(3) Li sut huy ng cha linh hot theo bin ng ca th trng.

Hu ht cc li sut u c p theo khung li sut cnh do NHNN ban

hnh vi bin c gii hn. Chnh iu ny khin cho ngui gi tin

c tm l lo ngi v mc li sut thc t m h nhn c trong tung lai

nht l trong thi k lm pht tng cao nh hin nay.

Bn cnh vic cc NHTMNN thu ht ngun vn t dn cc

coi trng bng bin php cnh tranh li sut gia cc ngn hng trn th

trng m cha ch n tnh a dng hay kh nng thanh khon v nhng

tin ch ca cc hnh thc huy ng khc. Nm 2008, chng ta c chng

kin cuc ua tranh quyt lit v li sut gia cc ngn hng vi mc lisut ln n 19%. y l con s cha bao gi xut hin trong hot ng

ngn hng t trc n nay. Vic x l li sut ca cc NHTMNN cha tht

s linh hot, cha tm ra c hng gii quyt ph hp m vn phi chy

ua tranh dnh ngun huy ng vn bng vic tng li sut.

(4) Vn t c ca cc NHTMNN thp lm cho h s an ton vn ca

cc ngn hng lun mc nh hn 8%, lm hn ch kh nng huy ng v

cho vay, gim kh nng hin i ho cng ngh, gim nng lc cnh tranhv c nguy c dn n mt an ton h thng.Tuy nhin cho n nay cc

NHTMNN hu nh cha c cch no b sung vn t c m ch yu da

trn ngun cp pht ca nh nc v li nhun tch lu, trong khi nhng

ngun ny u rt hn ch. Vic tng ngun vn ca cc NHTMNN va b

ng va cha th hin c vai tr trung gian ti chnh.

2.2. Hot ng cho vay

2.2.1. Thc trng hot ng cho vay tn dng ca cc NHTMNN


37/93


Cc NHTMNN vn chng t c v th ca mnh trong cc hot

ng chnh ca ngnh ngn hng. Th phn cho vay vn lun chim mt t

trng ln, cc NHTMNN l nhng ngn hng c lng vn ch shu ln

nn tc ng trc tip n lng vn cung ng cho th trng kinh t.Mc d cc ngn hng c phn ang pht trin rt nhanh, cc ngn hng

nc ngoi dn m rng hot ng, v s bng n ca th trng chng

khon trong nm ri, nhng cho n thi im hin nay, ch ring 5

NHTMNN vn chim khong 55% th phn cho vay ca h thng ngn hng

v gn 52% tng ti sn ti chnh ca nn kinh t. iu ny th hin vai

tr ca cc NHTMNN trong cng cuc xy dng nn kinh t.

Biu 2- Th phn cho vay ca cc t chc tn dng nm 2007

9%

7%

29%

55%

Ngn hng TMC P

Ngn hng TMNN

Ngn hng

NN&LDTC TD khc

Ngun: ADB

Hin nay, cht lng ti sn c ca cc NHTMNN tn ti rt nhiu ri

ro th hin mc tp trung qu ln ca danh mc tn dng cho cc


38/93


DNNN trong khi nhm khch hng l cc DNNN chnh l doanh nghip

hot ng km hiu qu nht v khnng tr nthp nht nhng hin nay

do c s bo trca Chnh ph nn nhiu ngn hng vn tip tc cho cc

DNNN vay vi mt lng vn ln bt chp vic doanh nghip c lm nthua l hay khng. Trong nhng nm gn y, mc d mc tp trung tn

dng ca cc NHTMNN tuy c gim dn nhng vn cn mc cao.

Vi ngun vn cho vay khng kim sot phn loi nnh gi t

a ra nhng bin php d phng ri ro. Tnh hnh n xu ca cc

NHTMNN l mt trong nhng tnh trng ng bo ng i vi vic m

bo an ninh ti chnh ca h thng cc ngn hng. Tnh n thi im trc

thng 4/2008, cc NHTMNN thc hin phn loi n, trch lp v s dng d

phng x l ri ro tn dng theo iu 6 ca quyt nh 493 tc l vic

phn loi nch da trn vic nh gi khnng tr nca tng khon vay

ring l; khi t l nxu ca cc ngn hng cn thp. Nhng sau thng

4/2008 khi phn loi nxu theo iu 7 l nh gi ton din nng lc ti

chnh v khnng tr nca khch hng th t l nxu stng thm 2-3

ln (Theo nh gi ca Ersnt& Young), dn n phi trch lp d phng riro nhiu hn khin cho li nhun ca cc NHTMNN s gim ng k. Hin

nay trong 5 NHTMNN ch c BIDV thc hin theo iu 7 ca quyt

nh 493 nn t l nxu ca BIDV cao hn hn so vi 4 ngn hng cn li.

BIDV hy sinh li nhun thu c trch lp qu d phng ri ro cho

cc khon nxu ny. Tuy vy iu ny v lu di s lm cho ngn hng

hot ng an ton v vng mnh hn.

Bng 5- T l nxu ca 5 NHTMNN trong nm 2006 v 2007

Ngn hng VCB BIDV ICB AGRI MHB

2006 2.7 11.9 1.4 1.9 -

2007 - 4.8 - - 4.7

n v tnh: %

Ngun: BVSC


39/93


Bn cnh , tnh hnh t l an ton vn ti thiu theo quyt nh 457

ca NHNN ban hnh c cc NHTMNN ci thin mt cch ng k,

cc ngn hng tng vn t c ca mnh v gim tng ti sn c ri ro

bng vic m bo an ton cc khon cho vay. Tuy nhin h s an ton nyca cc NHTMNN vn km xa so vi cc NHTMCP khi m hu ht cc

NHTMCP trong nm 2006 v 2007 vt qua con s8% nh theo yu cu

ca NHNN. H s an ton vn CAR trung bnh ca cc NHTMNN tng

t7% trong nm 2006 ln 9% trong nm 2007, t l ny ca cc NTHMCP

bnh qun lun trn 12%. Trong khi , t l ny ca cc Ngn hng trong

khu vc Chu Thi Bnh Dng l 13,1% v ca khu vc ng l12,3%. iu ny chng tnng lc ti chnh ca cc NHTMNN cn thp,

do trong nhng nm ti cc ngn hng cn phi thc hin nhiu bin

php nhm nng cao h s CAR, m bo theo yu cu ca NHNN v theo

thng l quc t.

Bng 6- T l an ton vn CAR ca cc NHTMNN

AGRI VCB BIDV ICB MHB

2005 0,41 7,27 3,97 4,36 10,19

2006 4,97 9,57 4,82 5,18 9,312007 7,2 - 11 - 9,44

n v tnh: %

Ngun: BVSC tng hp

Cc NHTMNN hin nay gi vai tr ch lc trn th trng tn dng

Vit Nam. Thng qua hot ng tn dng, h thng NHTMNN ngy cng

pht huy quan trng trong vic thu ht cc ngun vn v phn b c hiu

qu ngun vn trong s nghip xy dng v pht trin t nc. ng


40/93


ch l cc NHTMNN c nhng buc i mi kh cn bn trong hot

ng tn dng: chuyn t cp tn dng theo kiu bao cp phn bit i x

sang cp tn dng trn cscung cu vn ca th trng; tng cng quyn

t ch ca cc NHTM trong hot ng kinh doanh; x l linh hot li suttheo nhng bin ng ca th trng

Cng vi xu hng i mi chung ca nn kinh t, NHNN ban

hnh nhng chnh sch mi nhm mc ch xy dng h thng cc TCTD

kinh doanh an ton, hiu qu v phc v tt nht cho s tng trng ca nn

kinh t trong thi gian ti. Mt si mi cbn trong thi gian gn y:

* Vi vic ban hnh quyt nh 457 vo ngy 19/4/2005 v t l bo

m an ton trong hot ng ca cc t chc tn dng nh du nhng n

lc ca NHNN trong vic nng cao khnng gi cho h thng ngn hng

c an ton ng thi ph hp vi khuyn nghc bn ca Basel v theo

thng l quc t. Ln u tin c mt nh ngha tng i y v c

th v vn tc v xc nh t l ti thiu gia vn t c so vi tng ti sn

c ri ro ca cc TCTD l 8%. Quyt nh 457 cng yu cu cc TCTD phi

xy dng chnh sch ni b v cc tiu ch xc nh mt khch hng v nhm khch hng lin quan vi cc gii hn tn dng p dng cho tng

i tng ny nh: tng d ncho vay i vi khch hng khng c vt

qu 15% vn t c, tng d ni vi mt nhm khch hng c lin quan

khng c vt qu 50% vn tcBn cnh NHNN cn quy nh

cc NHTM c s dng ti a 40% ngun vn ngn hn cho vay trung

v di hn, i vi cc TCTD khc t l ny l 30%. Thit lp cc t l v

khnng chi tr v gii hn gp vn, mua c phn ca cc TCTD gipcho h thng ngn hng s hot ng an ton, n nh v vng mnh hn.

* Nhm mc ch nng cao cht lng tn dng v kim sot ri ro

NHNN ban hnh quyt nh 493 vo ngy 22/4/2005 v phn loi n,

trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng ngn

hng ca cc TCTD. Quyt nh 493 phn loi n theo 2 phng php l

nh lng vi nh tnh thnh 5 nhm tng ng: nhm 1(nhm n tiu

chun); nhm 2 (nhm ncn ch ); nhm 3 (nhm ndi tiu chun);


41/93


nhm 4 (nhm nb nghi ng); nhm 5 (nc khnng mt vn). Bn cnh

quyt nh cng nu ln cc khon nphi phn loi nhng khng phi

trch lp d phng, thit lp t l trch lp v cng thc tnh d phng c

th. Quyt nh 493 t ra yu cu qun l n, kim sot ri ro cao hn ivi cc TCTD v vic thi hnh quyt nh ny snh gi ng bn cht v

cht lng ca cc TCTD ni chung v cc NHTMNN ni ring. Tuy nhin

quyt nh 493 vn cn nhiu im hn chi hi cc nh chuyn mn cn

phi xem xt, nhn nh v a ra cch thc ph hp hn nh yu cu cc

NHTM trch lp d phng ri ro tn dng trn c snqu hn ch khng

phi trn mc ri ro tn dng. iu ny l khng hp l v c nhng khon

vay mc d cha ti hn nhng tim n khnng mt vn rt cao, cnc d phng ri ro song li khng c trch lp. Mc d sau NHNN

c ban hnh b sung Quyt nh 18 nhng vn cha gii quyt c vn

trn. Quyt nh 18 qun l ri ro cht chhn i vi nhng cam kt ngoi

bng, b sung tiu ch s ln c cu li phn loi n, iu chnh t l

khu tr ti a i vi cc ti sn m bo l chng khon, cng c chuyn

nhng v giy tc gi Nh vy, NHNN ban hnh cc Quyt nh

nhm hn ch ti a nhng ri ro m ngn hng c th gp phi bng ccbin php dphng m bo trc; iu ny chng tNHNN ang rt tch

cc trong qu trnh xy dng h thng ngn hng hot ng ngy cng vng

mnh.

2.2.2.Hiu qu hot ng cho vay

i. Li nhun sau thu

C hai cch nh gi thc trng v li nhun sau thu ca cc

NHTMNN l theo tiu chun k ton ca Vit Nam v theo tiu chun k

ton quc t.

+ Theo tiu chun k ton ca Vit Nam (VAS) nh gi kt qu

kinh doanh ca cc NHTMNN: Nu ch nhn trn bng cn i k ton th

li nhun thun trong nm ca VCB nm 2007 l 2.181 tng, ca AGRI

l 1.656 t cn ca BIDV l 1.532 tng. Nu tnh theo quy nh kt qu

kinh doanh l hiu qu gia doanh thu v tng chi ph, th hot ng kinh

doanh ca cc NHTMNN u c li v hng nm cc NHTMNN u ng


42/93


gp cho ngn sch nh nc mt khon khng nh, lun trn mc 2000 t

ng. Theo VAS th t l nxu ca ton h thng ngn hng gim t

14% trong nm 2006 xung cn 3% trong nm 2007. Nh vy theo tiu

chun k ton ca Vit Nam th hin nay cc ngn hng hot ng c hiuqu v mang tnh an ton cao.

+ Theo tiu chun k ton quc t (IFRS) ti thi im hin ti vn

ntn ng ang trthnh vn nguy him i vi cc NHTMNN v

c h thng ti chnh. Nu nh gi t l ntn ng theo tiu chun quc t

th s lng nc vn ca NHTMNN ln hn nhiu so vi nh gi

theo tiu chun k ton ca Vit Nam. S liu tng hp theo tnh ton ca

cng ty kim ton M KPMG (cho cc nm 2002,2003); Enerst and Young(nm 2004) v theo nh gi ca Qu tin t quc t IMF t l ntn ng

ca NHTMNN thi im cui nm 2005 ln n 30% tc vo khong 4 t

la Mtrong khi t l nxu ca h thng ngn hng ln lt l 30%

nm 2006 v 6% nm 2007 cao hn rt nhiu so vi 0,06% ca cc chi

nhnh ngn hng nc ngoi ti Vit Nam.

ii.T sut li nhun

Cc NHTMNN hin nay kinh doanh v mc tiu li nhun, do tcc hot ng kinh doanh cbn nh hot ng huy ng vn, cho vay v

cc hot ng thu dch v c thnh gi c hiu qu hot ng kinh

doanh ca cc NHTMNN Vit Nam thng qua khnng sinh li ca chnh

cc ngn hng . Kh nng sinh li ca cc NHTMNN c c trng bi

2 ch s li nhun sau thu trn vn ch shu (ROE) v li nhun sau thu

trn tng ti sn (ROA). C th ni hiu qu hot ng kinh doanh ca cc

NHTMNN thp.

T l li nhun sau thutrn vn ch shu (ROE)

Trc nm 2006 kh nng sinh li ca cc NHTMNN l rt thp,

di 10% cht tm 4-5% trong khi con s ny i vi cc Ngn hng

khc trn th gii l 14-15%. Tuy nhin trong 2 nm sau , cc NHTMNN

ci thin ng k tnh trng trn ROE ca hu ht cc ngn hng ny

u ln hn 10%. Nhng tri vi tc tng trng v hot ng kinh

doanh tng chng mt ca cc ngn hng thng mi c phn, nm 2007 cc


43/93


NHTMNN c mt nm tht bt nht trong lch s pht trin kinh doanh

ca mnh. Ch s ROE tnh chung ca khi NHTMNN gim 46% xung

cn 13,15%, trong khi cc ngn hng c phn, nc ngoi v lin doanh th

u chng kin vic gia tng ca ch s ny. iu ny t ra tnh trngng bo ng cho cc NHTMNN phi c nhng gii php c cu li vic

s dng vn ch shu c hiu quhn.

Biu 3- Ch tiu sinh li ROE ca 5 NHTMNN

2 9 . 4 %

1 0 . 4 % 1 1 . 3 % 9.0% 8.3%

1 7 . 9 %1 6 . 0 %

6.2%

1 2 . 9 % 1 4 . 0 %

0.0%

5.0%

1 0 . 0 %

1 5 . 0 %

2 0 . 0 %

2 5 . 0 %

3 0 . 0 %3 5 . 0 %

V C B BIDV IC B A GRI MHR

2 0 0 6

2 0 0 7

T l li nhun sau thutrn tng ti sn ( ROA)

Hin nay ROA ca cc NHTMNN Vit Nam u thp. Ch ring c

VCB p ng c yu cu khi c t l ROA nm 2007 l 1,2%. Theo

thng l quc t, ROA ca mt ngn hng c coi l hot ng tt ch khi

ln hn hoc bng 1%. Tuy nhin 4/5 NHTMNN li khng p ng c

tiu chun trn khi m ngn hng c ROA cao nht trong 4 ngn hng cn

li c cng cht n 0,8 %. ROA thp iu ny chng t hiu qu sn

xut kinh doanh l cha tng xng vi quy m m rng hot ng cho

vay, u t ca mnh. Hn na, ch s ROA thp mt phn do nguyn nhn,

s lng dch v m ngn hng cung cp vn cn hn ch ch yu da vo

hot ng cho vay, u t. Trong khi cc ngn hng thng mi c phn

li hot ng rt hiu qu mc d chi ph vn ca khi ny cao hn do li

sut huy ng cao hn cc NHTMNN, ROA trung bnh ca cc NHTMCP


44/93


l 1,9 % trong nm 2007. iu ny t ra cho cc NHTMNN nhng thch

thc v yu cu phi lm trong nm 2008 ci thin khnng sinh li ca

mi ngn hng.

Biu 4- Ch tiu sinh li ROA ca 5 NHTMNN

Ngun: BVSC

*Nhng hn chtrong hot ng cp tn dng

(1) Chim t trng ln nht trn th trng tn dng c v hot ng

huy ng vn v cho vay nhng quy m tn dng ca cc NHTMNN cn rt

khim tn. Trong qu trnh hi nhp v pht trin t nc nh hin nay cn

mt lng vn ln nhng cc NHTM ni chung v cc NHTMNN ni ring

vn cha png c yu cu t ra. Th trng tn dng ca NHTMNN

b ng rt nhiu khu vc tim nng. Trong mt thi gian di cc

NHTMNN khng ch n cc cng ty lin doanh trong khi chnh cc

doanh nghip ny li c trnh qun l tt, hot ng hiu qu, mang tnh

ri ro thp. Hay chnh cc doanh nghip va v nh cng l mt b phn

kinh doanh quan trng nhng cha c cc NHTMNN nh gi ng mc

trong khi tp trung dnh git cc khon cho vay i vi DNNN mang tnh

ri ro cao.


45/93


(2) Tc tng trng quy m tn dng tuy nhanh nhng cht lng

tng trng cn thp v thiu bn vng th hin t l nqu hn ca cc

NHTMNN vn cn mc cao. Hin nay vic phn loi v hch ton nqu

hn ca Vit Nam bt u chuyn sang theo thng l quc t, nhng chon nay nqu hn ca cc NHTMNN cng cha phn nh ng theo quy

nh ny. Hin tng c nhng khch hng vay vn kinh doanh thua l, kinh

doanh ang gp kh khn v kh c kh nng phc hido kh c kh

nng thanh ton vi ngn hng, nh vy v thc cht nhng khon cho vay

ny cng l nqu hn, thm chc xp vo nkh c kh nng thanh

ton. Theo iu 6 ca quyt nh 493 v vic phn loi nv trch lp d

phng ri ro th ch nhn vo mt khon vay v nu khch hng trng

nth khch hng c xp tt. Thm ch trong nhiu trng hp khch

hng cha trc nthi gia hn nhoc cn b tn dngxoay kiu

khch hng c tin o nl c! V th khch hng v khon nc

nhmp, tt; cn ngn hng s phi trch t qu d phng ri ro hn, do

c nhiu vn quay vng hn. Nhn b ngoi t l nxu l thp nhng

bn trong cha rt nhiu yu t ri ro. Theo nh gi ca cc chuyn giaWB v IMF th con s ny vo khong 35% n 40%.

Cht lng tn dng thp ang trthnh mt ro cn trong hot ng

tn dng ca cc NHTMNN, lm suy gim nghim trng nng lc ti chnh,

gim ri ro hi nhp.

C nhiu nguyn nhn dn n tnh trng cht lng tn dng thp.

Trc ht nguyn nhn khch quan l do nn kinh t nc ta ang bc vo

giai on chuyn i, lut php v cch cn cha ng b thng nht, nnkinh t pht trin cha vng chc, sc cnh tranh v hiu qu thp ca cc

doanh nghip c s hu thun ca Chnh ph. Bn cnh nguyn nhn ch

quan cn phi xem xt v c nhng bin php ci thin hp l nh: trnh

qun l, nng lc thm nh v qun l tn dng ca i ng nhn vin ngn

hng cn km. Cc ngn hng cha chp hnh nghim tc cch cho vay

theo yu cu ca NHNN Vit Nam, h thng cch, chnh sch tn dng ca

mi ngn hng chm i mi, cha ng b. Quyn t ch v t chu trch


46/93


nhim ca NHTMNN trong hot ng cho vay cha c thc s tn trng,

c s can thip qu mc t cquan nh nc, vic cho vay theo nguyn tc

t do v thng mi cha c thc hin.

(3) Cc sn phm tn dng cha phong ph png c cc yu cuca khch hng. Trong kt cu d ntn dng ca cc NHTMNN chim ch

yu vn l cc khon cho vay nn kinh t sn xut kinh doanh v mt t

l nh l cho vay tiu dng. Cho thu ti chnh chim t trng nh cha tr

thnh knh dn vn quan trng cho cc doanh nghip. Nghip v bo lnh

tuy c cc ngn hng trin khai p dng trn din rng nhng tc

mrng bo lnh cn chm, quy m cha cao, khch hng c bo lnh

vn ch yu l cc DNNN.

(4) Ccu cho vay ca cc NHTMNN c du hiu thiu n nh v

bn vng. Th mnh ca mi ngn hng u th hin r nt trong ccu cho

vay v ccu ngun vn ca ngn hng. Nhng iu ny li c nhiu mu

thun khi chnh cc ngn hng vi mc tiu chy ua theo li nhun nn ch

tp trung vo hot ng cho vay kinh t m khng pht huy th mnh ca

mnh. Nh VCB l ngn hng c cc nghip v chuyn v hot ng xutnhp khu nhng hot ng ny cha ng tm v tr ca n, sng gp

vo li nhun ca ngn hng l cn thp. T trng cho vay cc DNNN c

chiu hng gim nhng vn cn kh ln mang nhiu nguy cri ro.

Tc cho vay trung v di hn tng nhanh trong thi gian va qua

lm cho hot ng tn dng ca cc NHTMNN ng trc mt s nguy c

gim tnh an ton h thng. Ngun vn huy ng ca cc ngn hng ch yu

l ngn hn nhng hin nay c 5 NHTMNN u tch cc tham gia vonhng d n ln ca Nh nc, trong c nhng d n m Chnh ph cho

php NHTMNN cho vay vt qu 15% vn t c, iu ny lm cho cc

ngn hng khng ch kh khn v x l ngun vn trong tng lai v cn

lm mt i nhng chi ph chi ln.

(5) Hn ch trong vic xc nh li sut cho vay i vi cc

NHTMNN. Mc d c nhng chnh sch nhm t do ho li xut nhng

dng nh cc NHTMNN cha xy dng c mt chnh sch li sut ph


47/93


hp cho hot ng ca ngn hng mnh, c bit k thut nh gi khon

vay i vi nhng yu cu qun tr cht ch cha c thc hin mt cch

bi bn.Cc NHTMNN hu nh ch cho vay li sut cnh bt k l

khon vay ngn hn trung hay di hn.(6) Yu km trong hoch nh chnh sch tn dng, t chc tn dng

v b my lnh o. Cc ngn hng cha xy dng c chnh sch qun l

ri ro hiu qu, cha c chin lc tn dng c th trong di hn trn cs

khai thc ti a nhng li th ca mnh. Vic xy dng quy trnh tn dng

da trn csphn cp mt cch c th, gn lin quyn li v trch nhim

tng cp cha c trin khai rng ri. Cc chng trnh qun l tn dng

trn my vi tnh, qun l tn dng trn csd liu tp trung trin khai cn

chm, thit b thiu ng b.

2.3. Nhng tn ti v hn ch trong hot ng qun tr ri ro ca Ngn

hng thng mi nh nc

Trong nn kinh t th trng, mi hot ng kinh doanh u cha

ng nhng ri ro tim n. L doanh nghip kinh doanh trong lnh vc c

bit, hot ng kinh doanh ca NHTMNN cng khng trnh khi ri ro. Ccri ro ca ngn hng c nh hng lan truyn, ch mt s vnhcng

gy nn nhng hu qu nghim trng dn n s khng hong ton h thng

ngn hng. C rt nhiu loi ri ro m trong qu trnh hot ng ngn hng

c th gp phi, nhng do tnh cht hn ch ca ti nn tc gi ch xin

phn tch ba ri ro c nh hng ln nht n s an ton ca cc ngn hng.

2.3.1. Ri ro thanh khonTrong nm 2007 u nm 2008 trong bi cnh nn kinh t Vit Nam

gp nhiu kh khn do lm pht tng cao, thm ht thng mi mc k

lc khin cho tc tng trng GDP c xu hng chm li do vn

ri ro i vi h thng ngn hng lun c cc t chc quan tm, ch mt

s vnhcng s gy nn khng hong cho ton b nn kinh t. Trong

bi cnh lm pht tng cao, NHNN thc hin nhiu bin php tht cht

tin tnh: tng t l d tr bt buc, tng li sut c bn, pht hnh tri


48/93


phiu bt buckhi xut hin du hiu ri ro thanh khon trn h

thng ngn hng. Li sut huy ng tin gi v li sut trn thtrng lin

ngn hng lin tc tng nhanh l nhng biu hin ri ro thanh khon ca cc

ngn hng. Mc d li sut c cc NHTM y ln rt cao nhng tc huy ng tin gi ca cc ngn hng vn cn chm y t l cho vay/huy

ng tin gi trung bnh 5 NHTMNN ln n 101,8%. Do , n mt thi

im khi ngn hng khng c lng tin d tr cn thit thanh ton

cho khch hng th ri ro thanh khon xy ra v s gy nn nhng khng

hong cho h thng ngn hng.

Tng trng tn dng qu nng l mt trong nguyn nhn chnh dnn ri ro thanh khon. Trong nm 2008, cc nh qun tr ngn hng

cng nhau bt tay hnh ng kim ch tc tn dng tng nhanh nhng

dng nh kt qu nhn c li ng tht vng khi m Qy I nm 2008, t

l cho vay /huy ng tin gi ca AGRI v MHB vn khng h gim v

u trn 100%.


49/93


Bng 7- T l cho vay /huy ng tin gi ca cc NHTMNN

Ngn hng 2006 2007 Q1/2008

VCB 56,6% 66,0% -

BIDV 92,6% 97,5% -

ICB 80,4% 95,8% -

MHB 202,0% 140,1% 151,5%

AGRI 119,2% 109,4% 115,7%

Trung bnh 110,2% 101,8% -

Ngun: Tng hp bo co ti chnh cc ngn hng, BVSCTheo bo co ca IMF tc tng trng tn dng ca ngnh ngn

hng nm 2006 l 25% nhng n nm 2007 con sny l 54%. Stng

trng tn dng qu nng ca cc NHTM ni chung v NHTMNN ni ring

i km vi c cu u t khng hp l khi tp trung qu ln vo u t bt

ng sn cha nhiu ri ro, nht l khi th trng nh t ng bng nh

hin nay s dn n s mt cn i v k hn gia ti sn c v ti sn ndo

ngn hng s dng qu nhiu vn ngn hn cho vay di hn. Trongkhi , vn qun tr thanh khon ti cc NHTMNN cn yu km, cng c

qun l cha hu hiu cng l mt trong nhng nguyn nhn gy nn nguy

c v ri ro thanh khon i vi cc ngn hng.

Bn cnh , cng tc d bo v phn tch th trng ca cc

NHTMNN cn c nhiu hn ch, bt cp. Cc ngn hng cha c nhng b

phn chuyn su nghin cu v phn tch din bin thtrng c th gip

Ban qun trngn hng a ra nhng nh hng, gii php hn ch ri ro

thanh khon. Thng tin lin kt gia cc ngn hng cn yu km, cha h

tr gii quyt nhng vng mc trong qu trnh qun tr ri ro thanh

khon, to s cnh tranh khng lnh mnh trong hot ng huy ng vn

khin cho li sut tng cao trong thi gian va qua. iu ny khin cho

khch hng c xu hng gi ngn hn v thng xuyn chuyn tin sang


50/93


cc ngn hng khc c li sut cao hn, lm suy yu khnng chng

thiu ht thanh khon ca h thng.

c bit trong iu kin thng tin bt cn xng, li cha minh bch

gy nn s la chn i nghch ca cc ngn hng v ri ro o c tpha khch hng. Do li sut cnh tranh gia cc ngn hng, do s mt gi

ca VND nn nhiu khch hng rt tin ra khi ngn hng ny chuyn

sang ngn hng khc c mc li sut cao hn, hoc chuyn sang mua vng

hay USD do c tnh n nh cao. iu ny gy nn nhng kh khn cho

cc NHTMNN trong vic qun tr ri ro thanh khon.

2.3.2. Ri ro tn dng

Hot ng cho vay vn l mng hot ng chnh ca cc NHTMNN

hin nay. T l cho vay /tng ti sn trung bnh ca 5 NHTMNN nm 2007

l 60,3% iu ny chng t cc ngn hng c mc ph thuc cao vo hot

ng tn dng trong tp trung nhiu nht vo cho vay cc doanh nghip

nh nc v cc dn u t, kinh doanh bt ng sn v cho vay cm c

chng khon. Theo NHNN, thi im 2008, gi tr ti sn m bo l bt

ng sn chim khong 50% tng ti sn ca h thng ngn hng; d nchovay u t bt ng sn chim khong 135.000 t chim khong 10,8% tng

d nton h thng. Bn cnh d ncho vay chng khon tng nhanh

trong nm 2007 do s bng n thtrng chng khon. Trc tnh hnh

NHNN ban hnh quyt nh 03 khng ch mc cho vay cm c chng

khon khng c vt qu 20% vn iu l ca ngn hng v t trng s

ri ro cho hnh thc vay vn ny l 150%. Trong bi cnh th trng nh t

v thtrng chng khon st gim mnh nh hin nay th nhng hnh thccho vay c m bo trn ca cc NHTMNN mang mt ri ro rt cao.

T l nxu ca cc NHTMNN c xu hng gim nhng con s thc

ttheo nh gi ca IMF th vn cn ln hn nhiu so vi t l trung bnh

ca cc nc trong khu vc. T l nxu cao nguyn nhn chnh l do cc

ngn hng cha c mt h thng v thang im nh gi nh mc tn

nhim ca khch hng. Hin nay mt sNHTMNN nh VCB hay BIDV


51/93


xy dng m hnh tn dng theo nhng khi tng tnh c lp trong khu

thm nh khch hng. Tuy nhin tnh hiu qu ca nhng ci cch trn l

cha tht sng k. i tng khch hng ch yu ca NHTMNN vn l

cc DNNN do mi quan h hp tc truyn thng v c s hu thun tpha Chnh ph. Mc d cc DNNN thng l nhng n v kinh doanh lm

n km hiu qu nht v cha ng nhiu ri ro khi khng thanh ton c

ncho ngn hng nhng vi tm l chung ca cc NHTMNN nu c g xy

ra th Nh nc cng ng ra gii quyt. iu ny khin cho NHTMNN vn

dnh mt lng vn ln cho cc DNNN vay bt chp nhng ri ro ln

ang tim n.Tuy nhin NHNN cng th hin c vai tr trong vic iu hnh

gim st hot ng ca cc ngn hng khi ban hnh Quyt nh 493 v b

sung Quyt nh 18 v phn loi nv trch lp d phng ri ro nhm hn

ch t l nxu. Mt bc tin ln trong cch phn nhm n theo Quyt

nh 493 khi cc loi nvi mc ri ro khc nhau s gn lin vi t l trch

lp d phng khc nhau. Do , ngn hng s c th tng thm mt phnvn kinh doanh do khng phi trch lp d phng ri ro vi nhm 1- n

thng thng trong khi vn c nhng khon d phng thch hp cho nhng

ti sn c ri ro cc nhm cn li.

2.3.3.Ri ro li sut

Li sut trn thtrng thay i snh hng trc tip n ngun thu

t cc ti sn sinh li cng nh chi ph huy ng vn, t nh hng n

li nhun ca cc ngn hng. Trong nm 2008, NHNN 2 ln thc hin

tng li sut c bn t 8,75% ln 12% v 14%. Theo nh gi ca EIU, li

sut huy ng v cho vay bnh qun trong nm 2008 mc rt cao ln lt

l 20,8% v 15,3%. Theo cc chuyn gia ngnh ngn hng, mc chnh lch

gia li sut cho vay v li sut huy ng phi t ti thiu 3% th ngn

hng mi c thduy tr c hot ng. Trong khi , hiu gia hai t l

ny nm 2007 ca cc ngn hng chl 3% th n nm 2008 d khin s l


52/93


6%. Nh vy trn l thuyt, cc ngn hng ang lm n thua l v gp nhiu

kh khn trong hot ng. iu ny rt d gy nn khng hong cho h

thng ngn hng ni ring v h thng ti chnh ni chung.

Sua tranh v li sut trn th trng huy ng vn v th trngcho vay trong thi gian qua l du hiu ca ri ro li sut. Vn huy ng

tin gi ca ngn hng tng chm dn n vic tht cht hn chcho vay

gy nn nhiu kh khn cho khch hng c nhu cu vay vn. Trong khi ,

do tnh hnh bin ng li sut nh hin nay, ngi cho ngn hng vay vn

thng c xu hng gi ngn hn. y l kh khn ln cho ngn hng khi

m hot ng cho vay ch yu li tp trung vo cc i tng vay trung vdi hn. Cc ngn hng thc hin nhiu phng thc nh khuyn mi,

tng thng nhm thu ht khch hng c bit l nhng ngi cho vay

trung v di hn nhng vn cha t c nhiu hiu qu. Theo quy nh

ca NHNN cc NHTMNN chc php dng 40% vn ngn hn cho

vay trung v di hn nhng con s thc t ca cc ngn hng lun ln hn

cho php.S mt cn i v k hn gia ti sn c v ti sn nca ngn hng

chnh l nguyn nhn dn n ri ro li sut. Nhng NHTMNN hin nay

ch yu da vo cc khon vn ngn hn huy ng trn thtrng tin t do

chi ph huy ng vn d bin ng v rt nhy cm vi sthng trm ca

nn kinh t. Ngc li, nhng khon cho vay v u t chng khon di hn

li c t l thu nhp tng i n nh. Do , nhng ngn hng c k hn

hon vn ca danh mc ti sn di hn k hn hon tr ca danh mc nc

th cng mt lc phi i mt vi vn : thu nhp t li gim v ri ro i

vi thu nhp tli tng.


53/93


Biu 5- Din bin li sut trung bnh giai on 2003-2009


54/93


CHNG 3

GII PHP M BO AN NINH TI CHNH CA NGN

HNG THNG MI NH NC TRONG THI GIAN TI

1. NH HNG PHT TRIN CA NGN HNG THNG MI

NH NC N NM 2010 V 2020

1.1. Mc tiu pht trin Ngn hng thng mi nh nc n

nm 2010 v nh hng pht trin chin lc n nm 2020

Vi mc tiu xy dng cc NHTMNN vng mnh xng ng vi vai

tr cho, l nhn tnh hng mnh mn qu trnh cng nghip ha-hin i ha t nc cn phi c nhng ci cch cn bn, trit v pht

trin ton din h thng ngn hng theo hng hin i t trnh pht

trin trung bnh tin tin trong khu vc ASEAN v trn th gii, p ng

c y cc chun mc quc t v hot ng ngn hng. Pht trin h

thng NHTMNN hot ng an ton v hiu qu vng mnh da trn c s

cng nghv trnh qun l tin tin. Pht trin v a dng ha cc sn

phm, dch vngn hng, c bit l huy ng vn, cp tn dng, thanh tonvi cht lng cao m mng li phn phi pht trin hp l nhm cung

ng y , kp thi, thun tin cc dch v, tin ch ngn hng cho nn kinh

t trong thi k xy dng nn kinh t pht trin nh hin nay. Hnh thnh th

trng dch v ngn hng, to iu kin cho thtrng tn dng cnh tranh

lnh mnh v bnh ng, to c hi cho mi t chc, c nhn c nhu cu hp

php, khnng v iu kin c tip cn thun li vi cc dch v ngn

hng.

Cng vic quan trng nht cn phi lm trong thi gian ti l phi y

mnh c cu li h thng NHTMNN. Cn phi lm minh bch tn dng

chnh sch vi tn dng thng mi trn c sc quyn t ch, t quyt, t

chu trch nhim ca cc ngn hng. Phi nng cao nng lc qun l ca ban

lnh o, trnh nghip v ca i ng cng nhn vin. Gn ci cch ngn

hng vi ci cch doanh nghip, c bit l doanh nghip nh nc. Lnh


55/93


mnh ha v pht trin cc NHTMNN trch xy ra khng hong v

cc ngn hng. Phng chm hnh ng ca cc NHTMNN trong 10 nm

ti l An ton- Hiu qu- Pht trin bn vng- Hi nhp quc t.

Mt s ch tiu tin t v hot ng ngn hng giai on 2006 - 20101. Lm pht (%/nm) Thp hn tc

tng trng kinh

t

2. Tng trng bnh qun tng phng tin thanh ton

(M2) (%/nm)

1820

3. T lM2/GDP n cui nm 2010 (%) 100115

4. T trng tin mt lu thng ngoi h thng ngn

hng/M2 n nm 2010 (%)

Khng qu 18

5. Tng trng bnh qun tn dng (%/nm) 1820

6. T l an ton vn n nm 2010 (%) Khng di 8

7. T l nxu/tng d nn nm 2010 (%) Di 5

8. Chun mc gim st ngn hng n nm 2010 Chun mc quc

t (Basel I)9. D tr quc t ti thiu n nm 2010 12 tun nhp khu

1.2. nh hng chin lc pht trin cc Ngn hng thng mi nh

nc

Trong thi gian ti cc NHTMNN cn phi cng c li v tr dn u,

l nng ct trong h thng ngn hng xt v quy m hot ng, nng lc ti

chnh, cng ngh, qun l v hiu qukinh doanh. Nng cao nng lc cnh

tranh i vi cc ngn hng thng mi c phn hay cc ngn hng quc t

bi vic xy dng cc dch v c cht lng cao, gy dng uy tn trn th

trng trong v ngoi nc. thc hin c iu ny cc NHTMNN cn

thc hin nhng ci cch di y:

*C cu li t chc v hot ng

C cu li m hnh tchc ca cc NHTMNN: Sp xp li t chcb my ca cc NHTM t trung ng n chi nhnh. i mi t chc b


56/93


my qun l, kinh doanh hi schnh ph hp vi thng l quc t. Phn

bit r rng chc nng, nhim v v quyn hn ca hi ng qun tr v ban

iu hnh. B phn gip vic Hi ng qun tr t nht gm c Ban Kim

sot/Kim ton, Hi ng/y ban qun l ri ro. T chc cc phng bantheo i tng khch hng kt hp vi cc dch v nn nng cao cht lng

dch v ngn hng. Cc b phn c chc nng v quyn hn c quy nh

cht ch, r rng nhm tc ng, b trnhau cng hot ng. Tuy nhin mi

NHTMNN c th t xy dng cho mnh mt m hnh thch hp vi hot

ng kinh doanh mang tnh c trng ca ring mnh.

C cu li hot ng ca cc NHTMNN: Nhm mc ch nng cao

hiu qu hot ng v p ng cc chun mc theo thng l quc t. Tng

cng thanh tra gim st ni b ngn hng, kim sot ri ro vi mc ch

nng cao cht lng tn dng, dch vngn hng nhng vn m bo quyn

t ch ca ngn hng trong vic ra quyt nh kinh doanh. hot ng ca

NHTMNN ngy cng vng mng cn phi thc hin nhng bin php v

vic qun l tn dng; qun l ri ro, qun l vn; pht trin cng ngh v h

thng kim ton k ton nhm m bo an ton v hiu qu kinh doanh chocc ngn hng.

* C cu li ti chnh

Lnh mnh ho v nng cao mt cch nhanh chng v cn bn nng

lc ti chnh ca cc NHTM bo m cc NHTM c nng lc ti

chnh (v quy m v cht lng). Tip tc tng quy m vn iu l, ti sn

c i i vi nng cao cht lng v khnng sinh li ca ti sn c; gim

t trng ti sn c ri ro trong tng ti sn c. X l dt im ntn ngv lm sch bng cn i ca cc NHTMNN.

Tng vn t c ca cc NHTM bng li nhun li; pht hnh c

phiu, tri phiu; sp nhp; hp nht; mua li. Bo m duy tr mc vn t

c ca cc NHTM ph hp vi quy m ti sn c trn c sthc hin t l

an ton vn ti thiu 8% trong trung hn v 10% trong di hn.

Tng bc c phn ha cc NHTMNN theo nguyn tc thn trng,

bo m n nh kinh t - x hi v an ton h thng ngn hng. Cho php


57/93


cc nh u t nc ngoi, c bit l cc ngn hng c tim lc ti chnh,

cng ngh, qun l v uy tn mua c phiu, tham gia qun tr, iu hnh

NHTM Vit Nam. Vlu di, nh nc ch cn nm gi c phn chi phi

hoc t l c phn ln ti mt s t NHTMNN c c phn ho tu theoiu kin c th ca tng ngn hng v yu cu qun l, bo m an ton,

hiu qu ca h thng ngn hng nhm nng cao nguyn tc thng mi, k

lut thtrng trong hot ng ca cc NHTM. Cc NHTMNN thc s t

ch (v ti chnh, hot ng, qun triu hnh, t chc b my, nhn s),

hon ton chu trch nhim v kt qukinh doanh v c hot ng trong

khun kh php l minh bch, cng khai, bnh ng. Quan h gia NHNN

vi cc NHTMNN khng ch l quan h qun l nh nc m cn l quan

h kinh t trn c stn trng cc nguyn tc thtrng, minh bch, xo b

bao cp, c quyn, thin vv c quyn kinh doanh. Xo bc chi

din ch shu ca NHNN i vi cc NHTMNN. NHNN ng vai tr ch

yu trong vic to lp mi trng thun li cho hot ng tin t, ngn hng

thng qua vic ban hnh cc quy nh, chnh sch, iu tit thtrng tin t

v t chc thc hin gim st an ton cng nh vic chp hnh cc quy nhphp lut trong hot ng tin t, ngn hng.

2. GII PHP V GIM ST HOT NG CA NGN HNG

NH NC V VN THNG TIN BT CN XNG

Trong thi gian gn y, nhiu thtrng mi ni tri qua nhng

cuc khng hong ti chnh nh khng hong Mexico 1994, khng hong

Chu 1997 v khng hong Argentine 2001. Di gc kinh t theo

nh gi ca F.Mishkin gii thch nguyn nhn chnh dn n nhngkhng hong trn l do vn thng tin bt cn xng gy nn s la chn

i nghch ca ngn hng khi nhng ngi i vay c nhiu ri ro li l

nhng ngi chu kh i tm kim cc khon vay v d c chp nhn

nht. Hay ri ro o c tpha cc khch hng i vay khi nhng ngi ny

c mun thc hin nhng hot ng khng cho php c th gy nh hng

n khnng tr nli cho ngn hng. Chun on khng tt v thng tin

bt cn xng c th gy nn nhng nh hng cho hot ng tn dng ca


58/93


h thng ngn hng. Hin nay y l mt trong nhng nguyn nhn quan

trng nht c th gy nn khng hong cho h thng ngn hng nu khng

c gii php khc phc. Trong thi gian ti cn phi xy dng m hnh

gim st ngn hng tht s hiu qu hn ch ri ro trong hot ng caNHTMNN v cn c nhng gii php khc phc vn thng tin bt cn

xng c th gy nn

[yrc]-an ninh tai chinh doi voi hoat dong cua ngan hang thuong mai nha nuoc

Documents