Zakłady aktywności zawodowejZakłady aktywności zawodowej

w systemie rehabilitacji i w systemie rehabilitacji i zatrudnianiazatrudniania

osób niepełnosprawnychosób niepełnosprawnych

Ro

dzi

na

Ośrodek wsparcia

(Środowiskowy dom samopomocy,

Dzienny dom pomocy

Klub samopomocy)

Warsztat terapii zajęciowej

Zakład aktywności zawodowej

Zakład pracy chronionej

Otwarty rynek pracy

Lokalny system wsparcia

Otoczenie prawne

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 stycznia 2000 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz.U. Nr 6, poz. 77 ze zm.)

Cele działalności

przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia w otwartym środowisku

pomoc w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę indywidualnych możliwości tych osób

w efekcie: zatrudnienie na odpowiednim miejscu

pracy u innego pracodawcy

Na terenie Polski funkcjonuje 35 ZAZ

W tym po: 6 w woj. śląskim 5 w woj. małopolskim i wielkopolskim 4 w woj. warmińsko – mazurskim 3 w woj. dolnośląskim 2 w woj. lubelskim, podkarpackim

i zachodniopomorskim 1 w woj. mazowieckim, łódzkim, kujawsko–

pomorskim, opolskim, pomorskim, świętokrzyskim

nie utworzono ZAZ w woj. lubuskim i podlaskim w tym 9 ZAZ finansowanych na podstawie umowy z PFRON

Liczba ZAZ w województwach

wg. marszałków stan na dzień 31.12. 2005r

6

5

5

4

3

2

2

2

1

1

1

1

1

1

0 1 2 3 4 5 6 7

śląskie

wielkopolskim

małopolskie

Warmińsko - mazurskie

Dolnośląskie

Zachodniopomorskie

Podkarpackie

Lubelskie

świętokrzyskie

Mazowieckie

Opolskie

Kujawsko-pomorskie

Pomorskie

Łodzkie

Zatrudnienie w ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

w 35 ZAZ zatrudnionych było ogółem 1735 osób, w tym 1223 ze znacznym stopniem niepełnosprawności

średnie zatrudnienie w 1 ZAZ: 50 (49,571) osób ogółem 35 (34,942) osób ze znacznym stopniem

niepełnosprawności

Typ działalności

16 usługowa

6 usługowo-produkcyjna

4 produkcyjna

9 brak danych

Organizatorzy zaz

22 – organizacje pozarządowe

11 – powiaty

2 – brak danych

Powiat jako organizator ZAZ

art. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym - w celu realizacji zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne, ale nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej więc działalność gospodarcza ZAZ zorganizowanego przez powiat powinna ograniczać się do realizacji takich zadań

Tworzenie zaz - kroki

1. złożenie wniosku w urzędzie marszałkowskim

2. przedłożenie wniosku do opinii starosty3. rozpatrzenie wniosku 4. zawarcie umowy 5. złożenie wniosku do PIP o stwierdzenie

spełniania warunków (art. 28 ustawy-wymienione dalej) - po

utworzeniu zakładu 6. złożenie wniosku do wojewody o przyznanie

statusu(w przypadku odmowy przyznania statusu – zwrot

środków uzyskanych na utworzenie)

Tworzenie zazArt. 29. 1. Powiat, gmina oraz

fundacja,stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli:

posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników zatrudnionych w zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy jeżeli prowadzi działalność:

x wytwórczą - 2,5 do 1x usługową - 3,0 do 1x wytwórczą i usługową 2,75 do 1

Tworzenie zaz

spełnia ona następujące warunki:x obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład:

- odpowiadają przepisom oraz zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy- uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno - sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich

x jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne

Tworzenie zaz

przeznacza uzyskane dochody na zakładowy fundusz aktywności

uzyska pozytywną opinię starosty

Tworzenie zaz

Koszty utworzenia i działania zaz są finansowane ze środków:

PFRON samorządu terytorialnego z innych źródeł

Dofinansowania dokonuje samorząd województwa na warunkach i w

wysokości określonych umową zawartą z jednostką

Koszty tworzenia zaz finansowane ze środków PFRON

przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń produkcyjnych i przeznaczonych na rehabilitację

zakup urządzeń i sprzętu rehabilitacyjnego

wyposażenie pomieszczeń produkcyjnych oraz przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług

zakup surowców, materiałów i narzędzi potrzebnych do rozruchu działalności gospodarczej

zakup środków transportu

Koszty utworzenia ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

Koszty utworzenia dla 33 z 35 ZAZ wynosiły 41 335 414, 67 zł

Średni koszt utworzenia wyniósł 1 252 588, 32 zł (średnio 33798,38 zł na 1 pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności)

Koszty utworzenia ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

Województwo Liczba ZAZ Koszty utworzenia (w zł)

Warmińsko -mazurskie 4 38 945 000,00

Śląskie 6 10 138 319,12

Wielkopolskie 5 5 857 449,60

Zachodniopomorskie 2 4 548 661,72

Dolnośląskie 3 4 393 212,01

Małopolskie 5 3 848 672,66

Lubelskie 2 1 689 886,50

Podkarpackie 2 1 430 000,00

Kujawsko-Pomorskie 1 1 400 000,00

Świętokrzyskie 1 1 189 810,00

Pomorskie 1 937 939,00

Łódzkie 1 820 412,06

Opolskie 1 663 351,00

Mazowieckie 1 523 201,00

Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON

wynagrodzenia osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (do 100% najniższego wynagrodzenia)

wynagrodzenia pracowników działalności obsługowo-rehabilitacyjnej

koszty materiałów, energii, usług materialnych, usług niematerialnych i innych niezbędnych do realizacji rehabilitacji i obsługi

koszty dowozu osób niepełnosprawnych

Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON

koszty szkoleń osób niepełnosprawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i przygotowaniem ich do pracy na otwartym rynku pracy

składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników

odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłaty świadczeń urlopowych

Koszty działalności zakładu finansowane ze sprzedaży wyrobów i usług

wynagrodzenie osób niepełnosprawnych

koszty materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej

Udział dofinansowania kosztów działalnościstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

65%

5%

25%

5%

PFRON ZFA ŚrodkiWłasne

Inne

Źródło finansowania

Koszty działalności ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

koszt działalności 34 ZAZ - 24 439 844,22 zł

w tym: 16 234 502,03 zł ze środków PFRON 1 208 465,90 zł ze środków ZFA 6 152 838,27 zł ze środków własnych 1 279 192,59 zł z innych środków

Zsumowane powyższe koszty (24 874 998,79 zł) są wyższe niż podana kwota kosztów ogółem o 435 154,57 zł

Średni koszt działalności ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

średni koszt działalności 34 ZAZ –

718 818,95 zł (na jednego pracownika  ze znacznym stopniem niepełnosprawności

34 ZAZ/1193 osoby - 20 486,04 zł. )

W tym średnio: 477 485,35 zł ze środków PFRON (dane z 34 ZAZ)

38 982,77 zł ze środków ZFA (dane na z 31 ZAZ)

236 647,63 zł ze środków własnych (dane z 26 ZAZ)

Zakładowy fundusz aktywności

Art. 31 ust. 4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z

tytułu zwolnień (...) oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności

gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności

Zakładowy fundusz aktywności -zwolnienia

ZAZ zwolniony jest z odprowadzania:

podatku rolnego podatku leśnego podatku od czynności cywilnoprawnych podatku od nieruchomości części zaliczek na podatek dochodowy od

osób fizycznych opłat (z wyjątkami)

Zwolnienia podatkowestan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

Łączna kwota zwolnień z podatków wynosiła ogółem 721 007,69 zł dla 34 ZAZ

Średnia kwota zwolnień dla jednego ZAZ wynosiła 21 206,11 zł

Zwolnienia podatkowestan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

Podatek Kwota zwolnienia (w zł)

Od nieruchomości 105 512,65

Rolny i leśny 2 921,90

Od czynności cywilnoprawnych 136,00

zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych

612 437,14

Zakładowy fundusz aktywności

przeznacza się na: usprawnienie i dodatkowe oprzyrządowanie

stanowisk pracy, wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy

zakup sprzętu i wyposażenia pomagającego osobie niepełnosprawnej w samodzielnym życiu i uczestnictwie w życiu społecznym w lokalnym środowisku

pomoc w przygotowaniu osób niepełnosprawnych do pracy poza zakładem i wyrównaniu ich szans w nowym miejscu pracy

Zakładowy fundusz aktywności

przeznacza się na: pomoc w przygotowaniu, budowie, remoncie

i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa chronionego dla osób niepełnosprawnych, które nie znajdują oparcia we własnej rodzinie lub podejmują świadome decyzje dotyczące samodzielnego życia

rekreację i uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym

pomoc w zaspokajaniu innych potrzeb zatrudnionych osób niepełnosprawnych

Kierunki ewentualnych zmian – podstawowe dylematy

Które instrumenty są skuteczne, a które nie i dlaczego?

Czego brakuje? – niezbędne uzupełnienia

Co jest zbędne?

Co wymaga zmiany albo uproszczenia?

Uwarunkowania i ograniczenia