Zanemarena najveća pećina u RepubliciSrpskoj

Press RS - Pavle Čarkić - 16. februar 2013.

058.ba

ROGATICA – Pećina Govještica (Dugovještica) u kanjonu reke Prače kod Rogatice, po svojoj morfologiji,

veličini i jedinstvenim pećinskim ukrasima, predstavlja nedovoljno iskorišćeno prirodno blago, koje bi moglo

da bude jedan od nosilaca turističkog razvoja istočnog dela Republike Srpske.

Tajne nikada do kraja istražene pećinske lepotice Govještice, čiju su divlju prirodu ukrotili obronci planine

Gosine i veličanstveni kanjon reke Prače, ne prestaju da ostavljaju bez daha sve veći broj istraživača,

speleologa i avanturista iz celog sveta, čije je interesovanje za ovaj do sada neviđeni geomorfološki dar

prirode iz godine u godinu sve veće.

Do sada istraženi podzemni prolazi, koji uključuju i nekoliko velikih dvorana, dužine su skoro 7.700 metara,

a italijanski speleolozi, koji istražuju složenost pećine, ni nakon pune tri godine nisu došli do njenog kraja.

Istraživanja su pokazala da geomorfologija Govještice ima veoma značajne prirodne, naučne i impozantne

estetske vrednosti.

Bogata nakitom

- Većina pećine prekrivena je ukrasima velike estetske vrednosti, kako zbog oblika tako i zbog njihovih

dimenzija. Pojedini prolazi u pećini ispunjeni su prelepim kristalima kalcita i neobičnim heliktitima. Pećina imajoš potencijala za nova istraživanja, kako sa stanovišta istraživanja novih, neotkrivenih kanala, tako i sa

stanovišta nauke – kaže Simone Milanolo, vođa grupe italijanskih speleologa.

Ajanović: Podrška projektima

U Ministarstvu trgovine i turizma kažu da se putem redovnih konkursa pruža mogućnost za

realizaciju projekata razvoja turizma u Republici Srpskoj.

- Prema nama do sada nije bilo zahteva sa navedenom inicijativom od strane opštine Rogatica.Ministarstvo svake godine putem javnog poziva dodeljuje finansijska sredstva za razvoj turizma

u Republici Srpskoj. Prilikom dodele sredstava za projekte kojima se konkuriše posebno je

značajna preporuka koja se dobija od strane jedinica lokalne samouprave. Ministarstvo

podržava, u skladu sa svojim mogućnostima, projekte koji ispunjavaju uslove konkursa, a koji

su značajni za razvoj turizma Republike Srpske – kaže Ajanović.

Milanolo dodaje da prvi nalazi koji se tiču istraživanja biodiverziteta ukazuju na to da je Govještica

najverovatnije stanište mnogih endemskih vrsta.

- U pećini je pronađena velika kolonija slepih miševa od otprilike hiljadu jedinki, a utvrđena je i širokarasprostranjenost troglobitske vrste Anthroherpon cylidrocollis, što je odličan znak za dalja istraživanja

podzemnog biodiverziteta. U ovoj pećini takođe su ranije pronađeni i fosilni ostaci pećinskog medveda zakojeg se smatra da je izumro pre više od 20.000 godina – dodaje Milanolo.

Prvi deo pećine predstavlja široki svod iz kojeg se prolazi račvaju ka unutrašnjosti pećine, čije tajne i kraj još

nisu otkriveni.

Prelepa jezera

Unutrašnjost pećine ispunjena je prelepim jezerima, a tokom jeseni i zime iz osam metara širokog i 12 metaradugog pećinskog otvora voda ističe i uliva se u Praču, stvarajući nesvakidašnji prizor kao dokaz neukrotivosti

prirode ovog kraja.

Zbog nedostatka sluha države i skromnog opštinskog budžeta, u kojem nema prostora za značajnijaizdvajanja za razvoj turizma, Govještica ostaje neiskorišćeni turistički potencijal.

Direktor Turističke organizacije opštine Rogatica Nebojša Golić u izjavi za naš list kaže da su ljudi uorganizaciji, na čijem je čelu, svesni nedovoljno iskorišćenih turističkih resursa ove opštine.

- Radimo na tome da, nakon uvršćavanja Govještice i već poznate Mračne pećine u Plan kapitalnih

investicija, intenziviramo aktivnosti u cilju zaštite ovih područja i njihovog uvršćavanja u turističku ponudu.Nadam se da će naši predlozi naići na razumevanje nadležnih i da će na taj način prirodne lepote, koje su

potvrđeni turistički potencijal, postati nosilac razvoja ovog kraja u budućnosti – ističe Golić.

Spomenik prirode

Još od 1992. godine, Zakonom o prirodnom i kulturno-istorijskom nasleđu SR BiH, pećina Govještica našlase na spisku geomorfoloških spomenika prirode.

Jovan Kovačević, samostalni stručni saradnik za ekologiju u opštini Rogatica, ističe da su preduzeti prvi

koraci sa ciljem što kvalitetnije zaštite navedenih područja.

- Od Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasleđa dobili smo čvrsto obećanje daćemo dobiti podršku u vezi sa poboljšanjem statusa ovih nesvakidašnjih spomenika prirode. Nadamo se da

će tokom 2013. proći inicijativa za izmenom Zakona o zaštiti prirode, koja bi nam omogućila većenadležnosti i efikasnije delovanje – kaže Kovačević.

On dodaje da sadašnji propisi vezuju ruke lokalnim, ali i republičkim vlastima jer nisu u mogućnosti da

nadziru sve veći broj speleoloških ekspedicija, koje istražuju ovo područje.

Mračna pećina

Na samo 40 metara udaljenosti od Govještice nalazi se poznata i već skoro u potpunosti istražena pećinaBanj stijena ili – kako je neki nazivaju – Mračna pećina.

Mračna pećina je takođe razgranata i sastoji se iz ulaznog kanala, nekoliko većih galerija i više manjih kanala

koji ih spajaju. Ukupna dužina pećinskih kanala iznosi oko 1.200 metara.

Bogata je atraktivnim pećinskim nakitom koji sačinjavaju bigrene kade, salivi, stalaktiti i pećinski stubovi. Po

bogatstvu i raznovrsnosti pećinskog nakita jedna od najlepših pećina u RS.

Pećina je izgrađena u stenama srednjotrijaskih karbonatnih masa. Po dužini presek kanala ukazuje narelativno malu visinsku razliku nagiba i uspona kanala u odnosu na ulaz. Poslednjim istraživanjima utvrđeno je

da se dugi pećinski prolazi Banj stijene protežu do zidova Govještice. Po podacima u literaturi, ova pećina

bila je destinacija koju su obilazili mnogobrojni turisti još pre Prvog svetskog rata. Na izlasku iz ulaznogkanala nalazi se, na desnoj strani zida, retka i interesantna vrsta pećinskog nakita,“pećinsko mleko“.

Mehanizam nastanka ove retke vrste akumulativne pojave još nije u potpunosti razjašnjen.