zatorowość tłuszczowa w wypadkach...
TRANSCRIPT
![Page 1: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/1.jpg)
Zatorowość tłuszczowaw wypadkach komunikacyjnych
Barbara Rączkiewicz
![Page 2: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/2.jpg)
Odkąd człowiek przesiadłsię z konia dosamochodu, stały sięnasze "cztery kółka"narzędziem niezliczonejliczby zabójstw.Truizmem było bywspominać ile osóbrocznie ginie wwypadkach i w wynikuwypadkach i w wynikuurazów w nichpowstałych. Ilość ofiarpojazdów mechanicznychjest porównywalna zilością ofiar obu wojenświatowych.
![Page 3: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/3.jpg)
W 2007 roku miało miejsce 49 536 wypadków drogowych:• w porównaniu z rokiem 2005, kiedy to wydarzyło się 48100 wypadków, liczba ta wzrosła o 1 436 (+3%),• w porównaniu z 2006 rokiem, w którym zanotowaliśmy46 876 wypadków, liczba ta wzrosła o 2 660 (+5,7%).
W wyniku wypadków drogowych 5 583 osoby poniosłyśmierć:• w porównaniu z rokiem 2005 nastąpił wzrost o 139 osób• w porównaniu z rokiem 2005 nastąpił wzrost o 139 osób(+2,5%),• w stosunku do roku 2006 - wzrost o 340 (+6,5%).
W wypadkach ranne zostały 63 224 osoby:• w porównaniu do 2005 roku zwiększyła się liczba osóbrannych o 2 033 (+3,3%),• w porównaniu do roku 2006 kiedy zanotowano 59 123osoby ranne, liczba ta wzrosła o 4 101, tj. (+6,9%).
![Page 4: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/4.jpg)
Liczba wypadków drogowych oraz ich skutkiwg województw w 2007 r.
![Page 5: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/5.jpg)
Wypadki samochodowe bez udziału pieszychmożna podzielić bardzo ogólnie na czterypodstawowe rodzaje:
zderzenia czołowe
zderzenia boczne
wypadki z przewracaniem samochodu
uderzenia od tyłu
![Page 6: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/6.jpg)
Zderzenia czołoweKiedy dwa obiekty (samochody lub samochód i nieruchoma przeszkoda) zderzająsię ze sobą pomimo zatrzymania już pojazdu obecne w nim osoby kontynuują ruchdo przodu. Jeśli kierowca nie ma przypiętych pasów, uderzyć może klatką piersiowąo kierownice, głową o szybę, a kolanami o deskę rozdzielczą. Jeśli ma zapięte pasy -kolana uderzają o deskę rozdzielczą, natomiast głowa jest doginana do przodu.
Pasy zmniejszają ryzyko śmierci pasażera siedzącego z przodu do około 45%.
Klatka piersiowa - typowe obrażenia: poprzeczne złamanie mostka, złamanie żeber i przebicie płuc, złamanie żeber i przebicie płuc, pęknięcie serca (a także zaburzenia jego
rytmu), rozerwanie wątroby i śledziony, oraz przerwanie ciągłości aorty
(podczas sekcji widoczne są w błoniewewnętrznej niewielkie poziomepęknięcia).
Mechanizm powstawania obrażeń ukierowcy podczas zderzenia czołowego
![Page 7: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/8.jpg)
W zderzeniach bocznych, w których dochodzi do uderzeniaod strony kierowcy, głowa tegoż może przebić boczną szybęi uderzyć w drugi pojazd. W tego typu kolizjach korzyści ze
stosowania pasów i poduszek powietrznych są nikłe
Mechanizm powstawania obrażeń podczas najechania od tyłu
![Page 9: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/9.jpg)
Wśród motocyklistów częste są złamania rzepki
Typowe dla motocyklistów pęknięcie rzepki i obłupanie kości
![Page 10: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/10.jpg)
Obrażenia jakich doznają piesiw wypadku mogą być dwojakiegorodzaju:
Pierwotne - powstałe w wyniku bezpośredniejstyczności pieszego z pojazdem
Wtórne - kiedy odrzucona ofiara uderza o jezdnię,
pojazd, inne przeszkody, bądź zostaje przejechana.pojazd, inne przeszkody, bądź zostaje przejechana.
![Page 11: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/11.jpg)
O skali obrażeń decyduje prędkość samochodu
Możemy nabyć:
Złamania kręgosłupa (zawsze gdy samochódjedzie więcej niż 68 km/h);
Rozerwania aorty piersiowej (zawsze pow. 85Rozerwania aorty piersiowej (zawsze pow. 85km/h);
Ran dartych w okolicach pachwin (zawsze pow.95km/h);
Oraz czy zostaniemy rozjechaniani (duża szansagdy samochód jedzie pow. 98 k/h).
![Page 12: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/12.jpg)
Jeśli samochód jedzie szybko (około 100 - 125 km/h) niehamuje, lub zaczyna hamować późno, możemy zostaćpodrzuceni i przelecieć nad dachem samochodu.
Wówczas grozi nam amputacja kończyn, rozległe obrażeniaciała i charakterystyczne rozstępy urazowe w okolicachciała i charakterystyczne rozstępy urazowe w okolicachpachwin (spowodowane gwałtownym rozciągnięciemskóry).
Jeśli prędkość była mniejsza, to uderzymy o przednią szybę ispadniemy na asfalt. Wówczas na samochodzie powstającharakterystyczne ślady powypadkowe (z udziałempieszego):wgnieciony zderzak, wgnieciona przednia cześć maski istłuczona szyba.
![Page 13: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/13.jpg)
Jeśli samochód przed zderzeniemostro hamuje, mamy szansę iżodrzuci nas do przodu-najczęstszym miejscem"pierwszego kontaktu" zpieszym jest w samochodziezderzak. Podczas wypadkudostajemy nim zazwyczaj "wnogi". Powstają wówczasrównież bardzocharakterystyczne tzw.
Mechanizm powstawania złamaniazderzakowego i widok złamanejkości.
charakterystyczne tzw."złamania zderzakowe"(podudzia lub uda). Czasemobrażenia nie są widocznegołym okiem, dopiero ponacięciu miejsc można znaleźćrozległe podbiegnięcia krwaweśródmięśniowe. Innymcharakterystycznym śladembędą odbite nawierzchnie oponna skórze przejechanego.
![Page 14: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/14.jpg)
Obrażenia w zależności od okolicy.
![Page 15: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/15.jpg)
Przyczyny zgonów w urazach.
![Page 16: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/16.jpg)
Budowa kości
![Page 17: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/17.jpg)
Złamanie to przerwanie ciągłości kości obejmujące całyjej przekrój.Nadłamanie (pęknięcie)-przerwanie ciągłości obejmujące
część przekroju kości.
Najbardziej istotne podziały złamań to:1. Ze względu na obecność
przemieszczenia: złamanie zprzemieszczeniem lub bez
Złamania bez przemieszczenia występująnajczęściej u dzieci, u których gruba ielastyczna okostna nie pozwala naprzemieszczenie odłamów (tzw.złamania podokostnowe lub zielonejgałązki-podobne są do uszkodzeńmłodych pędów drzew). Okostna towłóknista błona pokrywająca kość;jest bogato unerwiona (dlategouderzenie w kość boli) i unaczyniona.
![Page 18: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/18.jpg)
2. Ze względu na przebieg szczeliny złamania:- podłużne, poprzeczne, skośne, spiralne orazwielofragmentowe (występują u osób starszych, u którychkości często zmienione osteoporotycznie są kruche).
![Page 19: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/19.jpg)
3. Ze względu na umiejscowienie:- złamania trzonu, nasady, występów kostnych orazpowierzchni stawowych.
Te ostatnie mogą prowadzić do przemieszczeń iniezborności powierzchni stawowych oraz szybkiegorozwoju zmian zwyrodnieniowo-zniekszałcających.Złamania w obrębie nasad (w uproszczeniu kość składa sięz trzonu i dwóch nasad)-często dochodzi do zaklinowaniapoprzez wbicie jednego odłamu w drugi. Ciągłość kościzostaje przerwana, lecz może nie występować ruchomośćzostaje przerwana, lecz może nie występować ruchomośćpomiędzy odłamami.
4. Ze względu na obecność kontaktu złamanej kości zotoczeniem-złamania:- zamknięte - bez kontaktu i z zachowaniem ciągłościskóry;- otwarte - z kontaktem i przerwaniem ciągłości skóry(zaliczamy do nich także bardzo niebezpieczne złamaniapostrzałowe).
![Page 20: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/20.jpg)
Typowymi objawami złamania są:
· bolesność i obrzęk,
· ograniczenie ruchów lub niezdolność do ichwykonywania, przybranie przez poszkodowanegopozycji oszczędzającej,pozycji oszczędzającej,
· nieprawidłowe ustawienie lub patologicznaruchomość,
· w przypadku złamania otwartego również jednalub kilka ran krwawiących i mogą być widoczne wranie fragmenty kostne.
![Page 21: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/21.jpg)
Zator tłuszczowy piśmiennictwiewystępuje pod dwiema nazwami:
FE- fat embolism, zator tłusczowy;
FES- fat embolism syndrome, zespółzatoru tłuszczowego.
![Page 22: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/22.jpg)
FE zator tłuszczowyOdnosi się do objawów spowodowanych
mechaniczną blokadą naczyń płucnych przezkropelki tłuszczu o średnicy >8μm, prócztłuszczu materiałem zatorowym mogą byćkomórki hematopoezy szpikowej.komórki hematopoezy szpikowej.
W pierwszej fazie zator ma charakter żylny,dotyczy jedynie płuc, w następnej fazie kropelkitłuszczu przedostają się do krążenia układowegoi z prądem krwi tętniczej docierają dowszystkich narządów
![Page 23: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/23.jpg)
Głównymi przyczynami zatoru tłuszczowegosą złamania kości miednicy i kości długich,pierwszy opisany historycznie przypadekdotyczył chorego ze złamaniem kości udowej.W zależności od rozległości urazów,ich charakteru oraz liczby złamań częstośćtego powikłania waha się w granicachtego powikłania waha się w granicachod 0,25% - 8,0%.Wczesna stabilizacja złamań kości długichminimalizuje niebezpieczeństwoprzedostawania się szpiku kostnego do naczyńżylnych.
![Page 24: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/24.jpg)
Miejsca pasażu żylno- tętniczego materiału zatorowego:1. Anatomiczne anastomozy tętniczo-żylne w płucach o
średnicy 20 x większej od przekroju włośniczekpłucnych;
2. Anatomiczny przeciek krwi na poziomie jam serca( otwór międzyprzedsionkowy lub międzykomorowy),rzadziej drożny przewód Botalla( przetrwały przewódtętniczy);
3. Wymuszenie przecieku przez czynnościowi zamknięty3. Wymuszenie przecieku przez czynnościowi zamkniętyotwór międzyprzedsionkowy wskutek nadciśnieniapłucnego;
4. Przeciśnięcie się kuleczek tłuszczu przez włośniczkipłucne.
W przypadku zatoru tętniczego do najbardziej zajętychnarządów należą mózg, skóra, siatkówka.
![Page 25: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/25.jpg)
FES zespół zatoru tłuszczowego
Jest to zespół ciężkich objawów spowodowanychzaburzeniami czynności kilku narządów, którychprzyczyną jest zator tłuszczowy, jednakże silniejupośledza niż FE czynność tych narządów:
Płuca- spełniają kryteria ARDS;
OUN- utrata przytomności i nierzadko nieodwracalnaśpiączka;
Oraz pogorszenie czynności miokardium, zaburzeniakrzepnięcia, upośledzenie czynności nerek iwątroby, rozległe objawy skórne.
![Page 26: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/26.jpg)
Historia
Pierwsze wzmianki pochodzą z 1862r. kiedy zatortłuszczowy został po raz pierwszy rozpoznanypodczas autopsji przez Zenkera;
W 1873r. został opisany jako jednostka klinicznaprzez von Bergmanna.
Obecnie jest najczęściej rozpoznawany u chorych zeObecnie jest najczęściej rozpoznawany u chorych zezłamaniami kości długich, kości miednicy, poplanowych operacjach ortopedycznych, rzadziej wwyniku mnogich złamań żeber. Zator tłuszczowymoże również wikłać zabieg usuwania podskórnejtkanki tłuszczowej, ostre zapalenie trzustki orazżywienie pozajelitowe preparatami tłuszczów.
![Page 27: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/27.jpg)
Odsetek chorych zwykładnikami FE i FES
Stan kliniczny FE% FES%
Złamanie( kościdługie, miednica)
Pojedyncze
Mnogie>50
>80
0,05-1,00
0,25-0,80
![Page 28: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/28.jpg)
Patofizjologia
Istnieją dwie teorie tłumaczące zjawisko( Gossling, Baker):
faza mechaniczna( Gossling)- kuleczki tłuszczu uwalnianedo naczyń żylnych prowadzą do mechanicznego zamknięciatętniczek płucnych i pojawienia się pierwszych objawówFES
faza mediatorowa( Baker)- tłumaczy objawy FES faza mediatorowa( Baker)- tłumaczy objawy FESmasywnym uwalnianiem wolnych kwasów tłuszczowychFFA, tłumaczy FES u chorych bez urazu, wg niej źródłemFFA są mechanizmy:
1. Hydroliza trójglicerydów materiału zatorowego dokonanaprzez lipaze obecną w pneumocytach;
2. Uwalnianie FFA z komórek tkanki tłuszczowej w całymustroju pod wpływem stymulacji adrenergicznej.
![Page 29: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/29.jpg)
Objawy kliniczne
Faza 1:
Wywołana zamykaniem naczyń płucnych przezkuleczki tłuszczu;
Faza 2:Faza 2:
Asymptomatyczna, trwa 12-72godz. Po którejobserwuje się progresje objawów klinicznychwywołanych uwalnianiem mediatorów, którychprzyczyną jest hydroliza tłuszczowego materiałuzatorowego i uwalnianie dużej ilości wolnychkwasów tłuszczowych
![Page 30: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/30.jpg)
Patomorfologia
Zator tłuszczowy w płucu,barwienie Sudanem.
Przejrzyste wodniczki odpowiadajątłuszczowi pochodzącemu ze szpikukostnego.
![Page 31: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/31.jpg)
Triada objawów FE
Zaburzenia wymiany gazowej w płucach
Zaburzenia ze strony OUN
Krwawe wybroczyny na skórze( petechiae)Krwawe wybroczyny na skórze( petechiae)
![Page 32: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/32.jpg)
Zmiany płucne- najwcześniejsze objawy FE, od niewielkiejduszności do ARDS;
Objawy mózgowe- splątanie, bóle głowy, stupor, katatonia,utrata przytomności, drgawki toniczno-klonicznew wyniku miejscowego niedokrwienia spowodowanegokuleczkami tłuszczu przedostającymi się do krążeniadużego jak też obrzękiem mózgu;
Objawy skórne- czerwonobrązowe petechiae o średnicy1-2mm, widoczne na skórze górnej połowy ciała( klatkapiersiowa, szyja, pacy), oraz na spojówkach po24-36piersiowa, szyja, pacy), oraz na spojówkach po24-36godz. Ustępujące po 7-10 dniach. Przyczyną wybroczynsą zatory tłuszczowe w drobnych naczyniach skóry,uszkodzenie ściany naczynia oraz zaburzenia krzepnięcia.
Objawy nieswoiste- tachykardia, gorączka, wybroczynykrwotoczne na siatkówce, zmiany wysiękowo-obrzękowe, żółtaczka, lipiduria.
![Page 33: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/33.jpg)
RozpoznanieKryteria diagnostyczne zatoru tłuszczowego
wg Guarda1 duże + 4 małe + 1 laboratoryjne
Duże kryteriakliniczne
1. Wybroczyny krwotoczne na skórze
2. Hipoksemia PaO2 <60mm Hg
3. Zaburzenia ze strony OUN
4. Obrzęk płuc
Małe kryteria 1. Tachykardia >120/minMałe kryteriakliniczne
1. Tachykardia >120/min
2. Gorączka >38˚C
3. Zmiany w siatkówce: wybroczyny, kropelki tłuszczu wnaczyniach
4. Żółtaczka
5. Objawy nerkowe: anuria lub oliguria
Kryterialaboratoryjne
1. Trombocytopenia
2. Niedokrwistość
3. Wysoki wskaźnik sedymentacji erytrocytów
4. Makroglobulinemia tłuszczowa
![Page 34: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/34.jpg)
Kryteria diagnostyczne zatorutłuszczowego wg Schonfelda
Petechiae 5
Rozsiane nacieczenia w RTG klatki piersiowej 4
Hipoksemia Pao2 <60 mm Hg 3
Suma punktów >5
Gorączka > 38˚C 1
Tachykardia > 120/min 1
Tachypnoë > 30/min 1
Zaburzenia świadomośći 1
![Page 35: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/35.jpg)
Badania laboratoryjne hipoksja, hiperkapnia trombocytopenia, spadek hematokrytu krople tłuszczu w badaniu moczu, osocza, płynu mózgowo -
rdzeniowego, ślinie
Inne badania:Elektrokardiogram: początkowo przeciążenie prawej komory z
„płucnym” P, następnie objawy ischemii miokardium;Badanie dna oka: wybroczyny krwotoczne w siatkówce, kuleczki
tłuszczu w naczyniach:tłuszczu w naczyniach:Echokardiografia: poszerzenie prawej komory i wzrost ciśnienia w
tętnicy płucnej wskazują na zator płucny:Ultrasonografia przez czaszkowa: mózgowe mikrozatory
tłuszczowe:Scyntygrafia perfuzyjna: dla różnicowania z zatorem wywołanym
skrzepliną:Tomografia komputerowa głowy: ujawnia drobne ogniska
krwotoczne istoty białej:MRI: zmiany w istocie białej i szarej:Płukanie oskrzelowo - pęcherzykowe( BAL): lipidy w
popłuczynach.
![Page 36: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/36.jpg)
Leczenie
Resuscytacja krążenia: wypełnieniełożyska naczyniowego roztworemalbumin, norepinefryna, mechanicznewspomaganie lewej komory serca, lubobu oksygenacją pozaustrojową;
Resuscytacja oddechowa: tlenoterapia:
Leczenie swoiste: metyloprednizolon,heparyna??
![Page 37: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/37.jpg)
ZATOR TŁUSZCZOWY - Podsumowanie po urazie tkanki tłuszczowej zapasowej lub kości (szpik żółty) z porozrywanych
lipocytów. rzadziej po urazie stłuszczonej wątroby, po oparzeniach, w sterydoterapii(omyłkowe podanie dożylne oleistych preparatów domięśniowych), po limfangiografii(oleisty środek cieniujący), w przebiegu gangreny gazowej (Clostridium welchii zawierasilną lipazę), w przebiegu ostrego zapalenia trzustki (uwolniona lipaza trzustkowahydrolizuje tłuszcze).
nie wiąże się prawdopodobnie patogenetycznie z ostrą hyperlipemią pourazową(przejściowy wzrost poziomu lipoprotein w surowicy po urazach, tworzą one stabilnąemulsję nie wykazującą tendencji do wytrącania się w kapilarach) - materiał zatorowyodpowiada składem chemicznym lipidom tkanki tłuszczowej a nie lipoproteinom krwi.
klinicznie może pozostać bezobjawowy lub objawy (przejściowa duszność) sąprzypisywane samemu urazowi. z czasem dochodzi do eliminacji kropli tłuszczu z płucpoprzez wydalenie z moczem, odkrztuszenie (przedostają się do pęcherzyków),poprzez wydalenie z moczem, odkrztuszenie (przedostają się do pęcherzyków),zmetabolizowanie w wątrobie i surowicy. groźne jest, w wypadku masowych zatorówtłuszczowych, przenikanie kropli tłuszczu do krążenia dużego i powodowanie zatorów wmózgu (w 24-48 godz po urazie splątanie, śpiączka, duszność pochodzenia centralnego,możliwy zgon. morfologicznie - liczne drobne wybroczyny). płuca pełnią więc istotnąrolę ochronną.
płuca przekrwione i sztywne. w płynie spływającym z przekrojonego narządu widoczneoleiste kropelki (wypływają po wrzuceniu kawałka płuca do solifizjologicznej).mikroskopowo - krople tłuszczu widać po barwieniu Sudanem fragmentutkanki płucnej przygotowanego na mrożaku. w ciężkich przypadkach obraz zespołu błonszklistych dorosłych (ARDS - wolne kwasy tłuszczowe są silnie toksyczne dlaśródbłonków kapilar), liczne wybroczyny w tkance mózgowej (głównie substancjibiałej), błonach śluzowych, spojówkach i skórze.
![Page 38: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/38.jpg)
Postępowanie z chorym po urazie wymaga skoordynowanego współdziałaniawielospecjalistycznego zespołu terapeutycznego. Na wynik leczenia w tej grupiechorych istotny wpływ ma zarówno czas udzielenia pierwszej pomocy namiejscu zdarzenia, jak i szybkie oraz właściwe postępowanie w szpitalu,pocza²wszy od szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR), poprzez blokoperacyjny, oddział chirurgii urazowej, a na oddziale intensywnej terapiikończąc. U nieprzytomnych ofiar wypadków, u których istnieje ryzykozachłyśnięcia się treścią pokarmową, niezbędna jest intubacja dotchawicza iwentylacja mechaniczna. Należy pamiętać, że większość objawówpodmiotowych związanych z urazem jest w takich przypadkach nieadekwatnaw stosunku do odniesionych obrażeń i maskowana przez stan nieprzytomności,co nie wyklucza istnienia wewnętrznych uszkodzeń zagrażającychbezpośrednio życiu chorego. Innym ważnym problemem, koniecznym douwzględnienia po ciężkim urazie jest znaczna hipowolemia w przebieguuwzględnienia po ciężkim urazie jest znaczna hipowolemia w przebieguwstrząsu urazowo-krwotocznego. Przed przystąpieniem do znieczulenia, jeślitylko jest to możliwe, należy wyrównać wolemię. Jednak w przypadkachkrwotoków przekraczających możliwości uzupełnienia łożyska naczyniowegonależy niezwłocznie przystąpić do znieczulenia. W obrażeniachwielonarządowych urazy dotyczące układu kostnego nie są traktowanepriorytetowo w postępowaniu chirurgicznym — przy współistniejącychobrażeniach głowy, klatki piersiowej czy brzucha, wymagających zaopatrzeniaoperacyjnego w pierwszej kolejności. Jednak ciężkie złamania kości długich, zewzględu na ryzyko krwotoków, i to często masywnych, oraz powikłańzatorowych (zakrzepowych i tłuszczowych) wymagają interwencji natychmiastpo wyrównaniu zaburzeń krążeniowych i oddechowych chorego, najlepiejwciągu pierwszych 6 h od urazu.
![Page 39: Zatorowość tłuszczowa w wypadkach komunikacyjnychmachala.info/media/repository/STN/18_STN_Raczkiewicz_B_Zatorowosc... · śmierć: • w porównaniu z rokiem 2005 nastąpiłwzrost](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022022802/5c77af0509d3f23a068c07a8/html5/thumbnails/39.jpg)
SZEROKIEJ DROGI ;-)