สา รบการอา อ บ วาโครงการสขภาพคนไทย. 2560. ชอบทความ. สขภาพคนไทย 2560 (เลขหนาของบทความ). นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.วอ า

โครงการสขภาพคนไทย. 2560. รฐ รรมน านประชาม เดนหนาโรดแมปสการเลอก ง. สขภาพคนไทย 2560 (หนา 06- 09). นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 104 3/30/17 9:55 PM

10สถานการณเดนทางสขภาพ

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 105 3/30/17 9:55 PM

106 สขภาพคนไทย

1

เหตการ ทตองบนทกไวเปนประวตศาสตรทางการเมองของประเทศ คอ การออกเสยงประชามตของคนไทย ตอรางร รรมน เมอ สงหาคม 255 โดยประชาชนสวนให ใหความเหนชอบกบรางร รรมน เพอใหประกาศใชเปนก หมายสงสดของประเทศ พรอมกบเหนชอบกบค�าถามพวงใหสมาชกว ส า (ส ว ) รวมลงคะแนนเลอกนายกร มนตรกบสมาชกส า แทนรา ร (ส ส ) ในชวง 5 ปแรกหลงร รรมน ม ลบงคบใช ายหลงการลงประชามตดงกลาว าคร จะเดนหนาโรดแมปโดยออกก หมายเลอกตงและ ก หมายอน ทเกยวของทจะน�าไปสการเลอกตงทวไปใหประเทศไทยเขาสกระบวนการประชา ปไตยตอไป คาดวาการเลอกตงครงให จะเกดขนในป 256 หลงงานพระราชพ ส�าค เสรจสนลง

ร ธรรมนญฉบบมชย ชพนธ ในรฐบาลยคคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)

ได ม การยกร างรฐธรรมน ญ (รธน. ) ฉบ บแรกโดย ศ.ดร.บวรศกด อวรรณโณ เปนประธานกรรมาธการยกราง

รฐธรรมนญ โดยราง รธน. เสรจสนลงในป 2558 แตสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ไมเหนชอบราง รธน. ฉบบดงกลาว คสช.จงไดแตงต งคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ (กรธ.) จ�านวน 21 คน มาจดท�ารางรฐธรรมนญฉบบใหมอกครง โดยก�าหนดใหนายมชย ชพนธ เปนประธานคณะกรรมการราง

ร ธรรมนญผานประชามต เดนหนาโรดแมปสการเลอกตง

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 106 3/30/17 9:55 PM

107 ส านการ เดนทา สขภาพ

รฐธรรมนญ ก�าหนดระยะเวลาการรางรฐธรรมนญไว 6 เดอน ตงแตพ ศจกายน 2558 จนถงเมษายน 2559 เมอราง รธน. เสรจสนแลว ตามขนตอนทก�าหนดไวตองน�าราง รธน. ทงฉบบ ไปขอความเหนชอบจากประชาชนโดยการลงประชามต จากนนจงจะน�าขนทลเกลาฯ เพอทรงลงพระปรมาภไธย และประกาศใชเปนกฎหมายสงสดของประเทศ

ราง รธน. ฉบบมชยฯ ประกอบดวยเนอหา 279 มาตรา 16 หมวด และบทเฉพาะกาล โดยมประเดนส�าคญ ทสาธารณชนใหความสนใจเปนพเศษคอ “ทมาของนายกรฐมนตร” ซงเปดชองใหมนายกฯ คนนอกทมไดเปน ส.ส. ได ส.ว.จ�านวน 250 คน สวนหนงมาจากคณะกรรมการสรรหาทแต งต งโดย คสช. และอกสวนหนงมาโดยต�าแหนง อาท ปลดกระทรวงกลาโหม ผบ ญชาการกองทพไทย ผบญชาการทหารบก ผบญชาการทหารเรอ ผบญชาการทหารอากาศและผบญชาการต�ารวจแหงชาต สวน ส.ส. จะมจ�านวน 500 คน ใชระบบจดสรรปนสวนผสมทใชบตรเลอกต งใบเดยว โดยน�าคะแนนการเลอกต ง ส.ส. เขต มาค�านวณหา ส.ส. ระบบบญชรายชออกทหนง อกประเดนทส�าคญคอกลไกปองกนไมใหคนทจรตเขาสการเมอง โดยราง รธน. ฉบบมชยฯ ก�าหนดเปนลกษณะตองหามไมใหบคคลบางกลม เปน ส.ส., ส.ว., และรฐมนตร เชน บคคลทเคยตองค�าพพากษาถงทสดวากระท�าผดฐานทจรตหรอประพ ต มชอบ หรอคนทเคยตองค�าพพากษาถงทสดวากระท�าการทจรตในการเลอกตง นอกจากนยงมหมวดการปฏรปประเทศทแยกออกมาเฉพาะ โดยก�าหนดใหมการปฏรปทงหมด 7 ดาน ไดแก การเมอง การบรหารราชการแผนดน กฎหมาย กระบวนการยตธรรม การศกษา เศรษฐกจ และอนๆ

อยางไรกตาม ราง รธน. ฉบบมชยฯ ไดรบการวพากษวจารณว า ม บทบญญตท ก�าหนดใหแกไขไดยากมาก โดยกระบวนการลงมตตามมาตรา 253 ของราง รธน. ฉบบน ก�าหนดไววาจะแกไขไดโดยใชเสยงขางมากจากรฐสภา ภายใตเงอนไขวา ตองมเสยงสนบสนนไมนอยกวารอยละ 10 จากทกพรรคการเมอง และ ส.ว. จ�านวน 1 ใน 3 ลงมตใหการเหนชอบ ซงแตกตางจาก รธน. ป 2540 และ รธน. ป 2550 ทก�าหนดเพยงใหใชเสยงขางมากจากรฐสภาเทานน ดงนน ราง รธน. ฉบบมชยฯ ถาเปนขอเสนอแกไขจากกลมทมอ�านาจและฐานเสยงในสภามาก กยงพอมโอกาสแกไขไดบาง

แตถาเปนกลมทมอ�านาจตอรองนอยกแทบแกไขไมไดเลย ยงไปกวานนยงมขอก�าหนดเพ มเตมใหการแกไข รธน. ในบางเรองตองท�าประชามตดวย เชน หมวดทวไป หมวดพระมหากษตรย เรองคณสมบตของผด�ารงต�าแหนงตางๆ ตาม รธน. และอ�านาจหนาทขององคกรอสระ เปนตน ทงนกอนการลงประชามต เมอ 7 สงหาคม 2559 ไดมการถกเถยงกนอยางกวางขวาง ถงผลกระทบทอาจเกดขนหากราง รธน. ฉบบมชยฯ ไมผานการลงประชามต หลาย ายเกรงวาอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพของรฐบาล คสช. เนองจากกลมการเมองตางๆ อาจฉวยโอกาสปลกกระแสตอตานรฐบาลได

สทธดานสาธารณสขใน รธน. ฉบบมชยฯส�าหรบรางรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2559 เนอหาดาน

สาธารณสข ปรากฏอยในหมวด 3 วาดวยสทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา 47 48

มาตรา 47 “บคคลยอมมสทธไดรบการบรการสาธารณสขของรฐ บคคลผยากไรยอมมสทธไดรบการบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจายตามทกฎหมายบญญต บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตราย จากรฐโดยไมเสยคาใชจาย”

มาตรา 48 “สทธของมารดาในชวงระหวางกอนและหลงคลอดบตรยอมไดรบความคมครองและชวยเหลอตามทกฎหมายบญญต ...บคคลซงมอายเกนหกสบปและไมมรายได เพยงพอแกการยงชพ และบคคลผยากไรยอมมสทธไดรบความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐตามทกฎหมายบญญต”

นอกจากนย งเขยนอยในหมวด 5 หนาทของรฐ มาตรา 55 “รฐตองด�าเนนการใหประชาชนไดรบการบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง เสรมสรางใหประชาชนมความรพ นฐานทเก ยวกบการสงเสรมสขภาพ และการปองกนโรค และสนบสนนใหมการพฒนาภมปญญาดานการแพทยแผนไทยใหเกดประโยชนสงสด”

อนงบรการสาธารณสขตองครอบคลมการสงเสรม สขภาพ การควบคม และปองกนโรค การรกษาพยาบาล และการฟนฟสขภาพ และรฐตองพฒนาการบรการสาธารณสข ใหมคณภาพและมาตรฐานสงขนอยางตอเนองดวย

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 107 3/30/17 9:55 PM

108 สขภาพคนไทย

ประเดนสทธทางสาธารณสขในรางรฐธรรมนญขางตน ไดรบการวพากษวจารณจากภาคประชาสงคมบางสวนวา ถดถอยไปจากรฐธรรมนญฉบบกอนหนา โดยนายนมตร เทยนอดม อดตกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาตระบวา สทธการรกษาพยาบาลในรางฉบบนดอยกวารฐธรรมนญ ป 2540 และ 2550 เพราะยดแนวทางการสงเคราะหจากภาครฐแบบเดมๆ1 ทางดานเครอขายแพทยชนบทกไดแสดงความกงวลเชนกน โดย นพ.สภทร าสวรรณกจ กรรมการชมรมแพทยชนบท และ ผอ.รพ.จะนะ จ.สงขลา มองวา การเปลยนสทธเปนการสงเคราะหโดยรฐลดชนจากเดมทหลกประกนสขภาพเปนสทธของทกคนอยางเทาเทยม ไมวาจะเปนคนยากไร คนพการ ผสงอายและเดก ดงนน มาตรา 47 ทเขยนขนมาใหมสามารถตความไดวา เปดชองใหประชาชนนอกจาก 4 กลมนตอง “รวมจาย” เพราะ รฐเหนวาหลกประกนสขภาพเปนภาระ2 อยางไรกตาม นพ.วชย โชคววฒน กรรมการ สปสช. และผทรงคณวฒดานสงเสรมสขภาพ ชวาประเดนทมผวจารณวา รฐธรรมนญฉบบนตดสทธเรองความเทาเทยมนน เปนความเขาใจผด เพราะ มการรบรองไวแลวในมาตรา 4 วรรคสอง ทงนกรรมการ รางรฐธรรมนญ (กรธ.) กยนยนวา เนอหาในราง รธน. ไมมการตดสทธของประชาชน แตในทางกลบกนเปนการเพมสทธ มากขน รวมถงสทธจากระบบบตรทองทเดมไมเคยถกระบ ไวมากอน

ทศทางการป รปดานสาธารณสขไทยนายมชย ชพนธ ประธาน กรธ. ไดบรรยายพเศษ

เรอง “รฐธรรมนญกบการปฏรประบบสขภาพ” วารางรฐธรรมนญฉบบนไดบรรจเรองกองทนหลกประกนสขภาพถวนหนาไวในรางรฐธรรมนญ เพ อใหเกดคณภาพและประสทธภาพทสงขน ประชาชนไดรบประโยชนมากขน และท�าใหระบบนยงยนตอไป ไมไดมการลมเลกนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคอยางทหลาย ายกงวล นอกจากนสงทเพมขนมาจากรฐธรรมนญในอดต คอการดแลประชาชนครอบคลมตงแตเกดจนตาย ใหมความร ปองกน รกษา ฟนฟ ครบวงจร รวมทงการสนบสนนใหประชาชนในประเทศมหมอประจ�าครอบครวดวยการใหมแพทยเวชศาสตรประจ�าครอบครว ควบคไปกบแพทยผเชยวชาญสาขาตางๆ3 สงทนายมชยฯ

กลาวถงนนก�าหนดไวในหมวดการปฏรปประเทศ มาตรา 258 ช ขอ (4) รฐตองปรบระบบหลกประกนสขภาพใหประชาชนไดรบสทธประโยชนจากการบรหารจดการและการเขาถงบรการทมคณภาพ สะดวกทดเทยมกน และ (5) ใหมระบบการแพทยปฐมภมทม แพทยเวชศาสตรครอบครว ดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม

สวนนายภทระ ค�าพทกษ กรธ. ไดยนยนเชนกนวา เนอหาในรางนนไดก�าหนดใหกองทนตางๆ ตองปรบระบบใหประชาชนไดรบสทธประโยชนทดขนกวาเดม โดยกองทนสขภาพทง 3 กองทนทมอยในปจจบน คอ กองทนสวสดการขาราชการ กองทนประกนสงคม และบตรทอง ตองมการปรบสทธประโยชน การบรหารจดการ และการเขาถงบรการใหอยภายใตคณภาพ และสะดวกทดเทยมกน นอกจากนนประชาชนจะไดรบการดแลทดขนจากรฐ ทระบไวในมาตรา 55 วา “รฐตองด�าเนนการใหประชาชนไดรบบรการสาธารณสขทมประสทธภาพอยางทวถง” เทากบวาเปนการใหบรการแบบ ครบวงจร4

ผลการลงประชามตผานฉลย 61:39 การลงประชามตเมอ 7 สงหาคม 2559 ผลปรากฏวา

มผเหนชอบรางรฐธรรมนญจ�านวน 16,820,402 เสยง คดเปน 61.35 ไมเหนชอบ 10,598,037 เสยง หรอ 38.65 สวนการลงประชามตในค�าถามพวงทถามวา ทานเหนชอบหรอไมวา เพอ หการป รปประเทศเกดความตอเนอง ตามแ นยท ศาสตรแหงชาต สมควรก�าหนดไว นบทเฉพาะกาลวา นระหวาง 5 ปแรกนบแตวนทมร สภาชดแรกตามร รรมน น หทประชมรวมกนของร สภาเปน พจารณา หความเหนชอบบคคล งสมควรไดรบ แตงตงเปนนายกร มนตร มคะแนนเสยงเหนชอบ 15,132,050 เสยง คดเปน 58.07 และไมเหนชอบ 10,926,648 เสยง หรอ 41.93

ส�าหรบผมสทธออกเสยงประชามตครงนมจ�านวน 50,071,589 คน มผมาใชสทธ 29,740,677 คน คดเปน 59.4 เปนบตรด 96.85 เทยบกบการลงประชามต รางรฐธรรมนญเมอป 2550 แลว ป 2559 มผมาใชสทธมากกวาป 2550 ซงมจ�านวน 25.9 ลานคนจากจ�านวน ผมสทธ 45 ลานคน คดเปน 57.61 ทงน ภาคอสานลงมต

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 108 3/30/17 9:55 PM

109 ส านการ เดนทา สขภาพ

ไมรบรางมากทสด และ 3 จงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ยะลา ปตตาน และนราธวาสกไมรบรางเชนกน ขณะทจงหวดทม คะแนนเสยงเหนชอบรางและค�าถามพวงมากทส ด 5 จงหวดแรก ไดแก ชมพร นครศรธรรมราช ภเกต สราษฎรธาน และระนอง

โรดแมปขยบ เลอกตงหลงงานพระราชพธ หลงจากรางรฐธรรมนญผานความเหนชอบจาก

การท�าประชามต ท�าใหโรดแมปสการเลอกตงมความชดเจนมากขน โดย พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรกลาวผานรายการเดนหนาประเทศไทยวา ทกอยางจะเปนไปตามโรดแมปทเคยประกาศไว โดยจะมการเลอกตงในปลายป 25605 ซ งตามข นตอนตองแกไขเพ มเตมบทเฉพาะกาล ของรางรฐธรรมนญใหสอดคลองกบประชามตตามประเดนค�าถามพวงซ งไดรบความเหนชอบจากประชาชนแลว และส ง ให ศาลรฐธรรมนญตรวจสอบความถกต อง หลงจากนนจะน�าขนทลเกลาฯ ถวายเพอทรงพจารณาและลงพระปรมาภไธย ใชเวลารวมแลวไมเกน 3 เดอน

นายกรฐมนตรระบวาเมอทรงลงพระปรมาภไธย และประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหมแลว รฐธรรมนญฉบบชวคราว พ.ศ. 2557 จะสนสดลงและรฐธรรมนญฉบบใหมจะเรมใชบงคบ โดย กรธ. จะตองจดท�ากฎหมายประกอบอก 10 ฉบบ ทส�าคญคอกฎหมายทเกยวกบการเลอกตง ส.ส. การไดมาซง ส.ว. คณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) และพรรคการเมอง จากนนจงเสนอใหสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) พจารณา คาดวาจะประกาศใชไดไมเกนกลางป 2560 หลงจากนนเปนหนาท กกต. ทจะจดการเลอกตงทวไปใหแลวเสรจภายใน 150 วนซงกคอชวงปลายป 2560

อยางไรกตามระหวางท กรธ. ไดจดท�ากฎหมายลกและรอให “ในหลวงรชกาลท 9” ทรงลงพระปรมาภไธยนน ได เกดเหตการณท น �ามาสความโศกเศราของคนไทย ทงประเทศ เมอสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เสดจสวรรคต เมอ 13 ตลาคม 2559 ในชวงแรกรฐบาลยนยนวา กระบวนการเปลยนผานรชกาลครงนจะไมกระทบการเลอกตงทวางไวในปลายป 2560 ตอมาเมอ 10 มกราคม 2560 พล.อ.ประยทธ ไดแถลงวาส�านกราชเลขาธการ ส�านกพระราชวง ไดท�าเรองมาทรฐบาลวามประเดนทตอง

แกในราง รธน. ในหมวดพระมหากษตรย 2 ประเดน คอ เรองผส�าเรจราชการแทนพระองค และการขอพระราชทานรางทผานประชามตกลบคนมาแกไข ทงหมดเพอใหเปนไปตามพระราชอ�านาจของพระองค6 จากนนรฐบาลไดเสนอ ราง (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 แกไขเพมเตมเขาส สนช. โดยพจารณา 3 วาระรวด ทประชมเหนชอบตอการแกไข เปนเอกฉนท ในสวนน พล.อ.ประยทธ ยนยนวากระบวนการแกไขร างฉบบประชามตจะใช เวลาไม เกน 3 เดอน ส วนการเล อกต งจะเกดข นหล งจากงานพระราชพธ พระบรมศพและพธบรมราชาภเษก โดยคาดวาพรรคการเมอง จะหาเสยงไดในชวงปลายป 2560 และในป 2561 กจะไดรฐบาลชดใหมภายหลงการเลอกตง ตอมา ดร.วษณ เครองาม รองนายกรฐมนตร ไดยนยนวาระหวางทมพระราชพธส�าคญ จะมการเลอกตงมาแทรกในชวงเวลาอนส�าคญนไมได แตเมอไปถงชวงหนงคงจะประกาศวนเลอกตงลวงหนาได เพอใหพรรคการเมองท�ากจกรรมตางๆ ทงการจดตงพรรคการเมอง ประชมพรรคการเมอง หาหวคะแนน หาเสยง โดยยงไมยงเกยว อะไรกบวนเลอกตง7

บทสงทายภายหลงการลงประชามตรบรองรางรฐธรรมนญฉบบ

พ.ศ. 2559 ภาครฐไดเรงออกกฎหมายประกอบรฐธรรมนญเพอน�าไปสการเลอกตง ซงคาดวาจะเกดข นในป 2561 โดยรฐธรรมนญฉบบใหมน ไดบรรจเรองกองทนหลกประกนสขภาพถวนหนาไวในรางรฐธรรมนญ และเนนการดแลประชาชนครอบคลมตงแตเกดจนตาย รวมทงสนบสนน ใหประชาชนมหมอประจ�าครอบครว สวนภาคประชาสงคมกคาดหวงวา สทธตางๆ ดานสาธารณสขทประชาชนพง จะไดรบยงคงมมาตรฐานและเสมอภาค โดยเฉพาะระบบกองทนสขภาพ สดทายแลวเมอรางรฐธรรมนญฉบบใหมบงคบใช หนวยงานทเกยวของทงประกนสงคม บตรทอง และ สปสช. จะตองปรบระบบการใหบรการ การรกษา การเพมสทธตางๆ ใหทดเทยม มมาตรฐาน เพอเปนประโยชนตอประชาชนตอไป

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 109 3/30/17 9:55 PM