Лекц№10 “Үнэ тарифын талаар ДХБ-н хэлэлцээрүүд”

Багш: М.Халиун

Агуулга

ТХЕХ болон ДХБ-н тухай ойлголт

Монгол улсын авсан үүрэг амлалт, биелэлт

ТХЕХ болон ДХБ-н тухай ойлголт

ДЭЛХИЙН ХУДАЛДААНЫ БАЙГУУЛЛАГА БАЙГУУЛАХ ТУХАЙ

МАРРАКЕШИЙН ХЭЛЭЛЦЭЭР

1994 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр

баталж,

1995 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр хүчин төгөлдөр

болсон

• багтаасан цогцолбор шинжтэй урт удаан хугацааны олон талт худалдааны тогтолцоог хөгжүүлэхээр шийдвэрлэж, олон талт худалдааны энэхүү тогтолцооны суурийг бүрэлдүүлсэн үндсэн зарчмуудыг хадгалж, түүнийг хэрэгжүүлэх зорилтуудыг урагшлуулахаар шийдвэлэж,дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээр, худалдааг чөлөөтэй

болгох талаар өмнө нь гаргаж ирсэн үр дүн,

Түүнчлэн Олон талт худалдааны

хэлэлцээний Уругвайн үе шатны бүх үр дүн

Маркешшийн хэлэлцээрийн зүйл заалтууд• 1 дүгээр зүйл

Байгууллага байгуулах• 2 дугаар зүйл

ДХБ-ын үйл ажиллагааны хүрээ• 3 дугаар зүйл

ДХБ-ын чиг үүрэг• 4 дүгээр зүйл

ДХБ-ын бүтэц• 5 дугаар зүйл

Бусад байгууллагатай харилцах• 6 дугаар зүйл

Нарийн бичгийн дарга нарын газар• 7 дугаар зүйл

Төсөв, хандив

• 8 дугаар зүйлДХБ-ын эрх зүйн байдал

• 9 дүгээр зүйлШийдвэр гаргах

• 10 дугаар зүйлНэмэлт өөрчлөлт

• 11 дүгээр зүйлАнхдагч гишүүд

• 12 дугаар зүйлНэгдэн орох

• 13 дугаар зүйлОлон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийг тодорхойгишүүдийн хооронд мөрдөхгүй байх

• 14 дүгээр зүйлХэлэлцээрийг хүлээн зөвшөөрөх, хүчин төгөлдөр болгох, хадгалуулах

• 15 дугаар зүйлХэлэлцээрээс гарах

• 16 дугаар зүйл

Бусад зүйл

1 дүгээр зүйлБайгууллага байгуулах

• 1. ДХБ нь энэхүү хэлэлцээрийн хавсралтууд дахь хэлэлцээрүүдэд болон эрх зүйн холбогдох эх сурвалжид хамаарах чиглэлээр гишүүдийн хооронд худалдааны харилцааг хөгжүүлэх нийтлэг тогтсон бүтцийг бий болгоно.2. “Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрүүдийг хүлээн зөвшөөрсөн гишүүдийн хувьд энэхүү хэлэлцээрийн салшгүй хэсэг байх бөгөөд тэд заавал дагаж мөрдөнө. Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрүүдийг хүлээн зөвшөөрөөгүй гишүүд тэдгээрийн талаар ямар нэг эрх эдэлж, үүрэг хүлээхгүй.

2 дугаар зүйлДХБ-ын үйл ажиллагааны

хүрээ

• 1. ДХБ нь энэхүү хэлэлцээр болон Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийг хэрэгжүүлэх, захиран зохион байгуулах болон биелэлтэд нь дэмжлэг үзүүлэх, зорилтуудыг нь урагшлуулахын зэрэгцээ мөн хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрүүдийг хэрэгжүүлэх, захиран зохион байгуулах, биелэлтийг нь хангуулах байгууллага болно.2. ДХБ нь энэхүү хэлэлцээрийн хавсралтад орсон хэлэлцээрүүдээр зохицуулж буй асуудлуудад хамаарах гишүүд хоорондын олон талт худалдааны харилцааны талаар хэлэлцээ хийх байгууллага байх болно.

• 3. ДХБ нь энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтад заасан Маргаан шийдвэрлэх асуудлыг зохицуулах дүрэм, журмын тухай харилцан ойлголцох баримт бичигийн хэрэгжилтийг хангуулна.4. ДХБ нь энэхүү хэлэлцээрийн 3 дугаар хавсралтад заасан Худалдааны бодлогыг хянах механизмыг ажиллуулна.5. Дэлхийн эдийн засгийн баримтлах бодлогыг илүү уялдаа холбоотой болгохын тулд ДХБ нь тохиромжтой үед Олон улсын валютын сан, Сэргээн босголт, хөгжлийн олон улсын банк болон түүний салбар байгууллагуудтай хамтран ажиллана.

3 дугаар зүйлДХБ-ын чиг үүрэг

• 1. Бүх гишүүний төлөөлөгчдөөс бүрдэх Сайд нарын бага хурлыг байгуулах бөгөөд бага хурал нь хоёр жил тутамд нэгээс доошгүй удаа хуралдана. Сайд нарын бага хурал нь ДХБ-ын үүргийг гүйцэтгэж, энэ зорилгоор шаардлагатай арга хэмжээ авна.

• Сайд нарын бага хурал нь хэрэв аль нэгэн гишүүн хүсэлт тавибал энэхүү хэлэлцээрт болон холбогдох Олон талт худалдааны хэлэлцээрт шийдвэр гаргах талаар заасан тодорхой шаардлагуудад нийцүүлэн Олон талт худалдааны аливаа хэлэлцээрт хамаарах бүх асуудлаар шийдвэр гаргах эрхтэй байна.

• 2. Бүх гишүүний төлөөлөгчдөөс бүрдсэн Ерөнхий зөвлөлийг байгуулах бөгөөд Ерөнхий зөвлөл нь шаардлагатай үед хуралдаж байна. Сайд нарын бага хурлын хуралдаануудын хоорондох хугацаанд түүний үүргийг Ерөнхий зөвлөл гүйцэтгэнэ

• . Түүнчлэн Ерөнхий зөвлөл энэхүү хэлэлцээрээр түүнд ногдуулсан үүргийг мөн гүйцэтгэнэ. Ерөнхий зөвлөл дэгээ тогтоох бөгөөд 7 дахь хэсэгт заасан Хороодын дэгийг батална.3. Ерөнхий зөвлөл нь Маргаан шийдвэрлэх баримт бичигт заасан Маргаан шийдвэрлэх байгууллагын үүргийг гүйцэтгэхээр шаардлагатай үед хуралдана. Маргаан шийдвэрлэх байгууллага нь даргатай байж болох бөгөөд өөрийн үүргээ биелүүлэхэд шаардлагатай гэж үзсэн дэгийг тогтооно.

• 4. Ерөнхий зөвлөл нь ХБХМ-д заасан Худалдааны бодлогыг хянах байгууллагын үүргийг гүйцэтгэхээр шаардлагатай үед хуралдаж байна. Худалдааны бодлогыг хянах байгууллага нь даргатай байж болох бөгөөд өөрийн хариуцсан үүргийг биелүүлэхэд шаардлагатай гэж үзсэн дэгийг тогтооно. 5. Барааны худалдааны зөвлөл, Үйлчилгээний худалдааны зөвлөл, Худалдаанд хамаарах оюуны өмчийн эрхийн асуудал эрхлэх зөвлөл (цаашид “ХХОӨЭЗ” гэнэ) тус тус ажиллах бөгөөд тэдгээр нь Ерөнхий зөвлөлийн ерөнхий удирдлагын дор үйл ажиллагаагаа явуулна.

Ерөнхий зөвлөлд шууд харьяалагдах 3 зөвлөл:

• Барааны худалдааны зөвлөл нь 1 дүгээр хавсралтын А-д орсон Олон талт худалдааны хэлэлцээрийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.

• Үйлчилгээний худалдааны зөвлөл нь Үйлчилгээний худалдааны ерөнхий хэлэлцээр (цаашид “ҮХЕХ” гэнэ)-ийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.

• Оюуны өмчийн эрхийн худалдааны асуудал эрхлэх зөвлөл нь худалдаанд хамаарах оюуны өмчийн эрхийн асуудлын тухай хэлэлцээр (цаашид “ХХОӨЭХ” гэнэ)-ийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.

• Эдгээр зөвлөл нь холбогдох хэлэлцээр болон ерөнхий зөвлөлөөс өөр өөрсдөд нь ногдуулсан үүргийг гүйцэтгэнэ.

• Эдгээр зөвлөл нь өөр өөрсдийн дэгийг тогтоож Ерөнхий зөвлөлөөр батлуулна.

• Эдгээр зөвлөлд гишүүнээр элсэх нь бүх гишүүн орны төлөөлөгчдийн хувьд нээлттэй байна.

• Эдгээр зөвлөл үүргээ гүйцэтгэхийн тулд шаардлагатай үед хуралдана

7. Сайд нарын бага хурлаас Худалдаа хөгжлийн хороо, Төлбөрийн тэнцлийн хязгаарлалтын хороо, Төсөв, санхүү, захиргааны хороог тус тус байгуулна.

Нэн буурай хөгжилтэй гишүүдийг дэмжиж Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдэд тусгасан тусгай заалтуудыг тогтмол хянаж, зохих арга хэмжээ авахуулахаар Ерөнхий зөвлөлд илтгэж байх нь Худалдаа, хөгжлийн хорооны үүргийн нэг хэсэг байна. Эдгээр хорооны гишүүн болох нь бүх гишүүдийн төлөөлөгчдийн хувьд нээлттэй байна.8. Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрүүдэд заасан байгууллагууд нь уг хэлэлцээрүүдээр ногдуулсан үүргийг гүйцэтгэж ДХБ-ын зохион байгуулалтын бүтцийн хүрээнд үйл ажиллагаагаа явуулна. Эдгээр байгууллага үйл ажиллагааныхаа тухай Ерөнхий зөвлөлд тогтмол мэдээлж байна.

5 дугаар зүйлБусад байгууллагатай

харилцах•

1. Ерөнхий зөвлөл нь ДХБ-тай холбогдол бүхий үүрэгтэй засгийн газар хоорондын бусад байгууллагатай үр ашигтай хамтран ажиллах талаар зохих арга хэмжээ авна.2. Ерөнхий зөвлөл нь ДХБ-тай холбогдол бүхий асуудлаар засгийн газрын бус байгууллагуудтай зөвлөлдөж, хамтран ажиллах талаар зохих арга хэмжээ авч болно.

6 дугаар зүйлНарийн бичгийн дарга нарын

газар• 1. Ерөнхий захирал тэргүүтэй ДХБ-ын Нарийн бичгийн

дарга нарын газар (цаашид “Нарийн бичгийн дарга нарын газар” гэнэ) байна.2. Сайд нарын бага хурал нь Ерөнхий захирлыг томилж, түүний эрх үүрэг, ажиллах нөхцөл, албан үүргээ гүйцэтгэх хугацааг тогтоосон журмыг батлана.3. Ерөнхий захирал Нарийн бичгийн дарга нарын газрын ажилтнуудыг томилж, үүрэг, ажиллах нөхцөлийг нь Сайд нарын бага хурлаас батласан журмын дагуу тогтооно.4. Ерөнхий захирал болон Нарийн бичгийн дарга нарын газрын ажилтнуудын үүрэг хариуцлага нь зөвхөн олон улсын шинж чанартай байна..

7 дугаар зүйлТөсөв, хандив

• 1. Ерөнхий захирал ДХБ-ын жилийн төсвийн төсөл, санхүүгийн тайланг Төсөв, санхүү, захиргааны хороонд бэлтгэж оруулна. Төсөв, санхүү, захиргааны хороо нь Ерөнхий захирлаас оруулсан жилийн төсвийн төсөл, санхүүгийн тайланг хянан үзэж, тэдгээрийн талаархи зөвлөмжийг Ерөнхий зөвлөлд бэлтгэж оруулна. Ерөнхий зөвлөл жилийн төсвийн төслийг батлана.

2. Төсөв, санхүү, захиргааны хороо дараахь заалтыг тогтоосон санхүүгийн журмыг Ерөнхий зөвлөлд санал болгоно:

• (а) ДХБ-ын зардлыг гишүүдийн хооронд хуваарилсан татварын хэмжээ;

• (b) татвараа төлөөгүй гишүүдийн хувьд авах арга хэмжээ.

Санхүүгийн журмыг 1947 оны ТХЕХ-ийн журам, туршлагад аль болохоор үндэслэн гаргана.

4. Ерөнхий зөвлөлөөс батласан санхүүгийн журмын дагуу гишүүн бүр ДХБ-ын зардлыг нөхөхөд оруулах татвараа ДХБ-д нэн даруй төлнө.

8 дугаар зүйлДХБ-ын эрх зүйн байдал

• 1. ДХБ нь хуулийн этгээд байх бөгөөд чиг үүргээ гүйцэтгэхэд нь шаардагдах эрх зүйн чадварыг гишүүн бүр хүлээн зөвшөөрнө.2. ДХБ-ын чиг үүргээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай эрх ямба, дархан эрхийг гишүүн бүр хүлээн зөвшөөрнө.3. Гишүүн бүр ДХБ-ын ажилтнууд болон гишүүдийн төлөөлөгчдөд ДХБ-тай холбогдсон чиг үүргээ бие даан гүйцэтгэхэд шаардлагатай эрх ямба, дархан эрхийг адил нөхцлөөр эдлүүлнэ.

9 дүгээр зүйлШийдвэр гаргах

• 1. ДХБ нь 1947 оны ТХЕХ-ийн дагуу хэрэгжүүлж ирсэн нийтийн тохиролцоогоор шийдвэр гаргах зарчмыг үргэлжлүүлэн мөрдөнө. Энэхүү хэлэлцээрт буюу Олон талт худалдааны холбогдох хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол Сайд нарын бага хурал болон Ерөнхий зөвлөл санал хураалтад оролцогчдын олонхийн саналаар шийдвэр гаргана.

• 2.. Тайлбарын тухай шийдвэрийг гишүүдийн дөрөвний гурвын саналаар батлана. Энэ хэсгийн заалтыг хэлэлцээрт нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай 10 дугаар зүйлийн заалтыг зөрчихгүйгээр хэрэглэнэ.

• 3. Онцгой тохиолдолд Сайд нарын бага хурал нь энэхүү хэлэлцээр, эсхүл Олон талт худалдааны аль нэг хэлэлцээрээр гишүүнд ногдуулсан үүргийг чөлөөлж болох бөгөөд энэ хэсэгт өөрөөр заагаагүй бол ийм шийдвэрийг гишүүдийн дөрөвний гурвын саналаар батлана.

• Энэхүү хэлэлцээрээр ногдуулсан үүргээс чөлөөлүүлэх тухай хүсэлтийг нийтийн тохиролцоогоор шийдвэр гаргах журмын дагуу хэлэлцүүлэхээр Сайд нарын бага хуралд оруулна.

• Сайд нарын бага хурал хүсэлтийг авч хэлэлцэх хугацааг тогтоох бөгөөд уг хугацаа нь 90 хоногоос хэтрэхгүй байна. Хэрэв энэ хугацаанд нийтийн тохиролцоонд хүрч чадахгүй бол үүргээс чөлөөлөх шийдвэрийг гишүүдийн дөрөвний гурвын саналаар батлана.

• 4. Үүргээс чөлөөлөх тухай Сайд нарын бага хурлын шийдвэрт уг шийдвэрийг гаргах үндэслэл болсон онцгой нөхцөл байдал, үүргээс ийнхүү чөлөөлөгдсөнөөр баримтлах нөхцөл, болзол болон үүргээс чөлөөлсөн хугацаа дуусгавар болох он, сар, өдрийг заана. Нэг жилээс илүү хугацаанд үүргээс чөлөөлсөн тохиолдолд Сайд нарын бага хурал шийдвэр гарснаас хойш нэг жилийн дотор, харин цаашид чөлөөлөлтийн хугацаа дуусах хүртэл жил тутам хянан үзнэ.

• 5. Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрийн дагуу гаргасан шийдвэр, үүний дотор хэлэлцээрийг тайлбарлах болох үүргээс чөлөөлөх шийдвэр нь тухайн хэлэлцээрт тусгасан заалтуудаар зохицуулагдана.

10 дугаар зүйлНэмэлт өөрчлөлт

• 1. ДХБ-ын аль нэг гишүүн энэхүү хэлэлцээр буюу 1 дүгээр хавсралтад орсон Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийн заалтад нэмэлт өөрчлөлт оруулах санал гаргаж болох бөгөөд уг саналаа Сайд нарын бага хуралд тавина.

• . Сайд нарын бага хурал илүү урт хугацаа тогтоогоогүй бол нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг албан ёсоор тавьснаас хойш 90 хоногийн дотор тухайн санал болгож буй нэмэлт өөрчлөлтийг гишүүдэд тавих тухай аливаа шийдвэрийг Сайд нарын бага хурал нийтийн тохиролцоогоор гаргана.

11 дүгээр зүйлАнхдагч гишүүд

• 1. Энэхүү хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох үед 1947 оны ТХЕХ-т оролцож байсан талууд болон энэхүү хэлэлцээр, Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийг хүлээн зөвшөөрч тарифын хөнгөлөлт, үүрэг амлалтын жагсаалтыг 1994 оны ТХЕХ-т, мөн тусгай үүрэг амлалтын жагсаалтыг ҮХЕХ-т тус тус хавсаргасан Европын хамтын нийгэмлэг нь ДХБ-ын анхдагч гишүүд болно.2. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагаас нэн буурай хөгжилтэй гэж хүлээн зөвшөөрөгдсөн улсууд зөвхөн тус тусын хөгжлийн түвшин, санхүү, худалдааны хэрэгцээ буюу засаг захиргаа, бүтцийн тогтолцооны чадавхид тохирох хэмжээнд үүрэг амлалт авч, хөнгөлөлт үзүүлнэ.

12 дугаар зүйлНэгдэн орох

• 1. Аливаа улс эсхүл гадаад худалдааны харилцаа, түүнчлэн энэхүү хэлэлцээрт хийгээд Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдэд заасан бусад асуудлыг өөрөө засан товхинох эрх бүхий гаалийн тусгай бүс нутаг нь ДХБ-тай тохиролцсон нөхцөлийн үндсэн дээр энэхүү хэлэлцээрт нэгдэн орж болно. Ийнхүү элсэн орсноор энэхүү хэлэлцээр болон түүнд хавсаргасан Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдэд нэгдэнэ.2. Элсүүлэх тухай шийдвэрийг Сайд нарын бага хурал гаргана. Нэгдэн орох нөхцөлийн тухай хэлэлцээрийг Сайд нарын бага хурал ДХБ-ын гишүүдийн гуравны хоёрын саналаар батлана.3. Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрт нэгдэн орох тухай асуудлыг тухайн хэлэлцээрийн заалтаар зохицуулна.

The WTO currently has 160 members.[13] Of the 128 states party to the GATT at the end of 1994, all have since become WTO members except for the Socialist Federal Republic of Yugoslavia, which was suspended from participating in GATT at the time

Map 1: Merchandise exports and imports in current US dollars by region, 2012a

13 дугаар зүйлОлон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийг

тодорхойгишүүдийн хооронд мөрдөхгүй байх

• 1. Аль нэг гишүүн нөгөө улсыг гишүүнээр элсэх үед нь энэхүү хэлэлцээр болон 1, 2 дугаар хавсралт дахь Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдэд хамруулахыг зөвшөөрөхгүй бол дурдсан хэлэлцээрүүдийг эдгээр гишүүд хоорондоо үл мөрдөнө.2. 1947 оны ТХЕХ-ийн 35 дугаар зүйлийг урьд нь хэрэгжүүлж байсан хийгээд энэхүү хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох үед уг зүйлийн заалт дээрх талуудын хооронд хүчин төгөлдөр хэвээр байсан тохиолдолд 1947 оны ТХЕХ-т оролцогч тал байсан ДХБ-ын анхдагч гишүүдийн хооронд энэ зүйлийн 1 дэх хэсгийн заалтыг хэрэглэж болно.

• 3. Энэ зүйлийн 1 дэх хэсгийн заалтыг аль нэг гишүүн болон 12 дугаар зүйлийн дагуу нэгдэн орж буй гишүүний хооронд мөрдөж болно. Чингэхдээ холбогдох хэлэлцээрийг зөвшөөрөхгүй байгаа гишүүн тэр тухайгаа Сайд нарын бага хуралд нөгөө гишүүний нэгдэн орох нөхцөлийн тухай хэлэлцээр батлагдахаас өмнө мэдэгдсэн тохиолдолд л ийнхүү мөрдөнө.4. Сайд нарын бага хурал аль нэг гишүүний хүсэлтээр зарим тохиолдолд энэ зүйлийн хэрэгжилтийг хянан үзэж, зохих зөвлөмж гаргаж болно. 5. Хязгаарлагдмал тооны оролцогчтой худалдааны хэлэлцээрийг оролцогч талуудын хооронд дагаж мөрдөхгүй байх асуудлыг тухайн хэлэлцээрийн заалтаар зохицуулна.

14 дүгээр зүйлХэлэлцээрийг хүлээн зөвшөөрөх, хүчин

төгөлдөр болгох, хадгалуулах• Уругвайн үе шатны үр дүнг тусгасан Төгсгөлийн баримт

бичгийн 3 дахь хэсэгт заасны дагуу Сайд нарын товлосон өдөр хүчин төгөлдөр болох бөгөөд Сайд нар өөрөөр шийдээгүй бол энэ өдрөөс хойш хоёр жилийн хугацаанд нэгдэн ороход нээлттэй байна. Энэхүү хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос нь хойш түүнд нэгдэн орвол тэр нь ийнхүү нэгдэж орсноос хойш 30 дахь өдөр хүчин төгөлдөр болно.

• Энэхүү хэлэлцээрийг хүчин төгөлдөр болсны дараа түүнд нэгдэн орсон гишүүн энэхүү хэлэлцээрийг хүчин төгөлдөр болмогц хэрэгжүүлэх Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдэд тусгасан хөнгөлөлт, үүрэг амлалтыг хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс нь эхлэн хүлээн зөвшөөрсөнтэй адил хэлбэрээр хэрэгжүүлнэ.

15 дугаар зүйлХэлэлцээрээс гарах

• 1. Аливаа гишүүн энэхүү хэлэлцээрээс гарч болно. Ийнхүү гарах нь энэхүү хэлэлцээр болон Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийн аль алинд нь хамаарах бөгөөд хэлэлцээрээс гарах тухай мэдэгдлийг ДХБ-ын Ерөнхий захирал бичгээр хүлээн авсан өдрөөс хойш зургаан сарын дараа хүчинтэй болно.

16 дугаар зүйлБусад зүйл

Монгол улсын авсан үүрэг амлалт, биелэлт

• Монгол улс ба ДХБ1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэн орсон“Шинээр элссэн гишүүн-орнуудын бүлэг”“Далайд гарцгүй хөгжиж байгаа орнуудын бүлэг”-т нэгдсэнбайна.

• Монгол улс ДХБ-д гишүүнээр элсэхдээ Худалдааны бодлогоо олон талт худалдааны дүрэм журамд нийцүүлж боловсронгуй болгох импортын татвар хураамж татварын горим, тарифын бус арга хэмжээ урамшуулал болон үйлдвэрийн бодлого хувьчлалын хөтөлбөр хөрөнгө оруулалт гаалийн журам зэрэгтэй холбогдсон 20 гаруй үүрэг амлалт авсан.

• ДХБ-ын өмнө гадаад худалдааны тарифыг тогтоох дээд хэмжээг дунджаар 20% (bound rates) байлгахаар амлалт авсан байна. Гэхдээ Монгол улсын импортын бараанд тогтоосон тарифын дундаж хэмжээ нь 5%-тай байна. Энэ хэмжээг 1997 оны өмнөх гадаад худалдааны тарифын хэмжээтэй харьцуулахад бараг 70%-аар буурсан. Экспортын хувьд цөөхөн хэдэн нэрийн бараанд татвар тавьдаг бөгөөд үүнд гол онцгойлох бүтээгдэхүүн нь боловсруулаагүй ноолуур юм.

Анхаарал тавьсан талархлаа.