ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ- ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Δημιουργός : Κέλλη Ειρήνη - kelliteacher.weebly.com

Το πολίτευμα της Αθήνας την

εποχή του Περικλή είναι κατά βάση

το πολίτευμα που είχε καθιερώσει

ο Κλεισθένης, με κάποιες αλλαγές

που πρόσθεσε ο Εφιάλτης και που

το έκαναν δημοκρατικότερο. Η

λαϊκή συμμετοχή διευρύνεται και ο

δήμος ασκεί το σύνολο της

εξουσίας.

Ας θυμηθούμε τα όργανα αυτού του δημοκρατικού πολιτεύματος :

Η Εκκλησία του Δήμου συνεδρίαζε στο λόφο

της Πνύκας, απέναντι από την Ακρόπολη,

όπου σώζεται το βήμα των ομιλητών.

Η Εκκλησία του Δήμου. Όλοι οι ελεύθεροι Αθηναίοι πολίτες από 20 χρονών και

πάνω ήταν μέλη της. Ο καθένας μπορούσε να μιλήσει σε αυτή τη συνέλευση, που

αποφάσιζε για όλα τα σημαντικά θέματα της πόλης.

Η Βουλή των Πεντακοσίων είχε μέλη με θητεία ενός έτους, που

εκλέγονταν από την Εκκλησία του Δήμου (50 από κάθε φυλή).

Προετοίμαζε τα κείμενα των νόμων (προβούλευμα), τους οποίους ψήφιζε

ή απέρριπτε η Εκκλησία του Δήμου.

Το παλιό και το νέο Βουλευτήριο και η Θόλος στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών (αναπαράσταση) Προσομοίωση του Βουλευτηρίου

Οι Δέκα Στρατηγοί ήταν οι ανώτατοι άρχοντες. Φρόντιζαν για την

εσωτερική ασφάλεια της πόλης, την εξωτερική πολιτική και τη διοίκηση του

στρατού και του στόλου.

Οι στρατηγοί του 5ου αιώνα π.Χ. έπρεπε να συνδυάζουν στρατιωτικές και

πολιτικές ικανότητες, όπως για παράδειγμα ο Μιλτιάδης, ο Θεμιστοκλής, ο

Αριστείδης, ο Κίμων, ο Περικλής, ο Νικίας, ο Αλκιβιάδης.

Μιλτιάδης Θεμιστοκλής Αλκιβιάδης

Η Ηλιαία ήταν το πιο σημαντικό λαϊκό δικαστήριο με 6.000 δικαστές που

είχαν θητεία ενός έτους και επιλέγονταν από την Εκκλησία του Δήμου. Δεν

συνεδρίαζαν όλοι μαζί αλλά ήταν χωρισμένοι σε 10 τμήματα των 600. Το

κάθε τμήμα είχε αρμοδιότητα σε διαφορετικό δικαστικό τομέα και

συμπεριλαμβάνονταν πολίτες και από τις δέκα φυλές της Αθήνας.

Το δικαστήριο της Ηλιαίας συνεδρίαζε στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας

Κληρωτήρια για την επιλογή των Ηλιαστών

Κληρωτήριο

Αθήνα Μουσείο Αρχαίας Αγοράς. Αποτελείται από μία στήλη,

στη μπροστινή επιφάνεια της οποίας υπήρχαν εγκοπές και

ένας μεταλλικός σωλήνας με μία χοάνη. Στις εγκοπές οι

υποψήφιοι τοποθετούσαν χάλκινα πλακίδια με το όνομά τους.

Μέσα στη χοάνη τοποθετούσαν λευκά και μαύρα μεταλλικά

σφαιρίδια, τα οποία απελευθερώνονταν μέσα στο σωλήνα με

τυχαία σειρά. Οι υποψήφιοι, τα πινάκια των οποίων

βρίσκονταν στην ίδια σειρά με το λευκό σφαιρίδιο εκλέγονταν,

ενώ όσων βρίσκονταν στη σειρά του μαύρου απορρίπτονταν.

Χάλκινο πλακίδιο στο οποίο αναγράφεται το όνομα του Ηλιαστή.

Οι δικαστές που θα δίκαζαν σε κάθε συγκεκριμένη δίκη κληρώνονταν την ίδια μέρα :

Κλεψύδρα, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς, Αθήνα. 5ος αι. π.Χ.

Ήταν ένα είδος απλού υδραυλικού ρολογιού και

χρησίμευε για τον υπολογισμό του χρόνου ομιλίας των

ομιλητών, κατά τις δίκες στην αρχαία Αθήνα. Το αγγείο

της Αγοράς φέρει δύο επιγραφές: ΑΝΤΙΟ[ΧΙΔΟΣ] και ΧΧ,

που υποδηλώνουν ότι ανήκε στην Αντιοχίδα φυλή και η

χωρητικότητά του ήταν δύο χόες (=6,4 λίτρα), δηλαδή

απαιτείτο χρόνος 6 λεπτών για να αδειάσει.

Οι δικαστές δήλωναν την απόφασή τους

με τη χρήση των δικαστικών ψήφων που

έφεραν εγχάρακτη επιγραφή ΨΗΦΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΑ.

Η μορφή του άξονα της ψήφου ήταν αυτή

που καθόριζε την ετυμηγορία : Ο

συμπαγής άξονας σήμαινε αθώωση και ο

κοίλος καταδίκη.

Τα κατάλοιπα του αριστοκρατικού πολιτεύματος :

Οι Εννέα Άρχοντες είχαν περιορισμένο ρόλο και επιλέγονταν μετά από

κλήρωση. Είχαν αρμοδιότητες κυρίως θρησκευτικές και κάποιες δικαστικές.

Η Βασίλειος Στοά στην Αγορά ήταν έδρα του άρχοντα βασιλέα,ο οποίος ήταν επιφορτισμένος με θρησκευτικά και δικαστικάκαθήκοντα. (Αναπαράσταση)

Ο Άρειος Πάγος, που παλαιότερα ήταν το πιο σημαντικό δικαστήριο,

πλέον έχασε τις περισσότερες αρμοδιότητές του, και δίκαζε μόνο

υποθέσεις εμπρησμών και φόνων εκ προμελέτης.

Ο Άρειος Πάγος είναι βραχώδης

λόφος βορειοδυτικά της

Ακρόπολης, ύψους περίπου 115

μέτρων. Το όνομά του ίσως

προέρχεται από το θεό Άρη (που

κατά την ελληνική μυθολογία

δικάστηκε εκεί από τους Θεούς

του Ολύμπου για το φόνο του

γιου του Ποσειδώνα

Αλιρρόθιου). Στην αρχαιότητα ο

βράχος αυτός ήταν τόπος

λειτουργίας του δικαστικού

σώματος του Αρείου Πάγου.

Λειτουργίες

Στην Αρχαία Αθήνα οι πλούσιοι πολίτες υποχρεώνονταν να

αναλάβουν κάποιες λειτουργίες, να χρηματοδοτήσουν δηλαδή

κάποια δαπάνη για το καλό της πόλης ή κάποια δημόσια

εκδήλωση.

Σε ανταπόδοση κέρδιζαν δόξα και τους επιτρεπόταν ακόμα και η

ανέγερση αναμνηστικού μνημείου.

H τριηραρχία· ήταν η δαπανηρότερη λειτουργία και αφορούσε την προσφορά

χρημάτων για την κατασκευή, τη συντήρηση ή την επάνδρωση μιας τριήρους για ένα

χρόνο.

Η χορηγία· ήταν η ανάληψη της δαπάνης για την προετοιμασία του χορού που θα

συμμετείχε σε δραματικούς και σε λυρικούς αγώνες.

Η γυμνασιαρχία· ήταν η καταβολή των εξόδων για την εκγύμναση και τη διατροφή

των αθλητών που θα λάμβαναν μέρος σε γυμνικούς αγώνες.

Η εστίαση· ήταν η ανάληψη της δαπάνης για την πραγματοποίηση δημόσιου

γεύματος, κυρίως σε περιόδους εορτών, τελετών και αγώνων.

Η αρχιθεωρία· ήταν η καταβολή των εξόδων για την αποστολή αθηναϊκής

πρεσβείας στις μεγάλες πανελλήνιες εορτές ή στα μαντεία.

Τιμητικό ψήφισμα για δύο χορηγούς

από το δήμο της Αιξωνής. Στην

ανάγλυφη παράσταση ο Διόνυσος

δαφνοστεφανωμένος και καθιστός,

έχοντας απέναντί του ένα σάτυρο που

στέκεται όρθιος κρατώντας μία

οινοχόη. Στο επιστύλιο κρέμονται πέντε

προσωπεία. Από αριστερά: το

προσωπείο του δύστροπου πατέρα, της

γριάς γυναίκας, του πονηρού δούλου,

του αγένιου νέου και της νέας με την

κοντή κόμη.

Αθήνα, Επιγραφικό Μουσείο.

Μνημείο του Λυσικράτη

Χορηγικό μνημείο κτισμένο

στην δυτική πλευρά της οδού

Τριπόδων από τον

Λυσικράτη, το 335-334 π.Χ.,

όπως αναφέρει επιγραφή

χαραγμένη στο επιστύλιο.