ម�ខវ �ទយា� PRINCIPLE OF MACROECONOMIC

០០ក�មទ�០៧

កចច�ការស�វជ�វស��អ�ព�ម�ក�ហរញញ�វតថ��ណែ�នា�ដោ�យសាស�តាចារ$: អ%�ក ចាន'

សមាជកក�ម:

1) ន) ស�ណាង

2) ធ) ធ�ណា

3) ដោ-ង ស�ផាតថ

4) ហ�ក វ �ចចតថ�តា

5) តថ)ចច កាដោវ /

6) ឡ�ង ធតា

I នយមន1យ

ម�ករក3ហរញញ�វតថ�� គ6ជា ករ8ព1ន9ហរ �ញញ�វតថ��ទា�ងឡាយណា ដោ<ក=�ងដោសដឋ?កចច�

ណែដឋលជAយចា8'8នB�� រវាងការសនB� រ8ស'មន�សBមា= ក' ជាមAយនDងការ

វ �នដោEគរ8ស'មន�សBមា= ក'ដោFBងដោទយាGតថណែដឋលមានលកH�Iករទយាង'ករទាយ

តថ)ចច។សា� 81នហរញញ�វតថ��ករតថ3វបានដោគណែ8ងណែចចកដោLជាព�រករក Mមធ�ៗគ6 :ទយា�FOរ

ហរញញ�វតថ�� (Financial markets)នង អន�រការ Pហរញញ�វតថ��

(Financial intermediaries)។

ទយា�FOរហរញញ�វតថ�� គ6ជាសា� 81នណែដឋលតាមរយ:វាដោនI មន�សBមា= ក'ណែដឋល

មាន8��ងសនB�អាចចFRតថ'FRង'ម)លនធ ដោ�យផាS ល'ដោLមន�សBមា= ក'ដោទយាGតថណែដឋល

ករតថ3វការខ��។

ទយា�FOរហរញញ�វតថ�ស�ខាន'8�F�តថដោ<ក=�ងដោសដឋ?កចច�មានចច�នAនព�រ :ទយា�FOរ

សញញា� 81�V(Bond market)នDងទយា�FOរ ហ%�ន(Stock

market)។

សញញា� 81�V (Bond)ជា81�Vនៃនភាពជ�ពាក'8��� ល ណែដឋល8ញញាZ ក'អ�ព�កតថព[

កចច�រ8ស'អ=កខ�� ចច�ដោពាIអ=ក កាន'សញញា� 81�V។ នEយឲយ$សាមញញ� សញញា� 81�Vគ6

IOU។

ហ%�ន (Stock)តថ�ណាងឲយ$ភាពជាមា� ស'កម]សទយា9ដោ<ក=�ងសហករ^ស នងជា

លទយា9Fល ជាការទាមទារ Fលចច�ដោ�ញណែដឋលករក Mមហ%�នទយាទយាAលបាន។

អន�រការ Pហរញញ�វតថ�� គ6ជាសា� 81នហរញញ�វតថ��ណែដឋលតាមរយ:វាដោនI អ=ក

សនB�ករបាក'អាចចF�ល'ជាករ8ដោEលន)វ ម)លនធរ8ស'ខAនដោLដឋល'អ=កខ��ករបាក'បាន។

ពាក$’’អន�រការ P’’ ឆលះ�I8ញញា� �ងអ�ព�តថAនាទយា�រ8ស'សា� 81នទា�ងដោនIដោ< ឈរចចដោនាIអ=ក

សនB�ករបាក' នងអ=កខ��ករបាក'។ អន�រការ Pហរញញ�វតថ��ដឋdស�ខាន'8�F�តថ ២ ករ8ដោfទយាគ6 :ធនា^រ(Bank)នង

សងRហធន(Mutualfunds)។ ធនា^រគ6 ជាអន�រការ Pហរញញ�វតថ�� ណែដឋលករតថ3វទយាទយាAលយកករបាក'8ដោញញ�� ណែដឋលករ8ជាជន

ចចង'សនB� នងដោករ8�ករបាស'ករបាក'8ដោញញ��ទា�ងដោនI ដោដឋ�មg�8ដោងh�តថជាករបាក'កម��សករមា8'

ករ8ជាជនណែដឋល មាន8��ងខ��។

• ធនា^រមានតថAនាទយា�ស�ខាន'ទយា� ២ ដោ<ក=�ងដោសដឋ?កចច�គ6ថា ធនា

នននននននននននននន ននន ននននននននននននននន ននន ន^រសម�8សម�លដឋល'ការទយាញទយា�នញនងដោសវាកម]ដោ�យអន�ញញា� តថឪយ$មន�សBសដោរសរ

ននន ននននននននននននន នននននននននននន នននម)ល8gទាន81តថ�ទយាល'នង8ដោញញ��រ8ស'ខAននងជAយ8ដោងh�តថទយា�ព$សមgតថ�ពដោសសណែដឋល

ននន ននននន នននននននមន�សBអាចច8�8�ស'ជាមដោធ�បាយដោ�Iដឋ)រ។

សងRហធន គ6ជា ករគDIសា� នណែដឋលលក'ភាគហ%�នដោLសាធារ�:នងដោករ8�ករបាស'

ករ8តថលាf (ករបាក'ចច�ដោ�ញ)ដោដឋ�មg�ទយាញករ8ម)ល ឬ Fល81ករតថ(Portfolio)

នៃនករ8ដោfទយាហ%�ន នងសញញា� 81�VដោFBងៗ ឬ ទា�ងព�រ។

គ��សមgតថ�រ8ស'វា គ6ថា ពAកវាអន�ញញា� តថឪយ$មន�សBណែដឋលមានល�យចច�នAនតថចចតថAចច

អាចច8ដោងh�តថភាពចចករម MIមាន។

គ��សមgតថ�ទយា�២ សងRហធនF�ល'ឪយ$មន�សBធម]តា ន)វការចច)ល

ដោLដឋល'ជ�នAញរ8ស'អ=កករគ8'ករគងល�យវ�ជាZ ជ�វ:។

គ��វ�8តថ�រ8ស'វា គ6អ=កទយាញហ%�ន នងសញញា� 81�Vតថ�វF�ល'

ននន ននននននននន ននននននននននននននន 8�កOEn ងលo8�ដោស�រដោ�យដោផា� តថការយកចចតថ�ទយា�ក�ក'ដោL

នងពាក$ដោសាកមAយថា:”ក��ទយា�កស%�តថទា�ងអស'រ8ស'អ=កដោ<ក=�ងកន�កណែតថមAយ”

នន ននននននននននន នននននននននន ននននននននននននដោ�យសារណែតថតថម�រ8ស'ហ%�នឬសញញា� 81�Vគ6មានហានf1យខqស'ខា�ង។

IIករ8វតថ� នៃន ម�ករក3ហរញញ�វតថ��

ម�ករក3ហរញញ�វតថ��ចា8'ដោF��មមាន�នសា= មតា�ងព�យ)រណាស'មកដោហ�យគ6

ចា8'តា�ងព�ពាក' កណា� លឆនា= �១៨០០ បានដោ<ដោពលណែដឋលករទយាDស��រ8ស'ដោលាក

Lysander Spooner បានសរដោសរថា ករបាក'ចច�ដោ�ញជាដោករចច�នដោក�តថ

ដោចចញព�ឥ�ទានតថ)ចចមAយ8n�ដោណាV I។

Mr. Lysander Spooner

ដោ<ដោពល8ចច��8gន=តាមការ8ញញា� ក'រ8ស'ម�ករក3ហរញញ�វតថ��បានដោល�កដោឡ�ងថា វាមានឬ

សគល'តា�ងព�ឆនា=� ១៩៧០ ដោ<ដោពលណែដឋលចា8' ដោF��មអងRភាពអាជ�វកម] ដឋ)ចចជា :

ធនា^រ Grameen Bankក=�ងករ8ដោទយាសBang Ladesh ណែដឋល

ម�ករក3ហរញញ�វតថ��ករតថ3វណែកណែករ8ដោ�យដោលាកMohammad Yunus វាជាកណែនង

ណែដឋលចា8'ដោF��ម នង8ដោងh�តថន)វ ករទយាង'ករទាយនៃនឌសOហកម]ម�ករក3ហរ �ញញ�វតថ��ដោនIឲយ$

ដោក�តថជារ )8រាងដោឡ�ង។

ដោហតថ�Fលចចមgងណែដឋលដោធ[�ឲយ$ម�ករក3ហរ �ញញ�វតថ��ក��តថ'យកកាល8រ�ដោចច�ទយាដោ<ឆនា= � ១៩៧០

គ6ដោ�យសារណែតថកម]វ �ធ�ដោនIអាចចដឋ�ដោ�� រការ8ងហា| ញឲយ$មន�សB មាន ជ�ដោន}ដោLដោល�

Fលតថ8ស=ងណែដឋលដោក�តថដោចចញព�ករបាក'កម��រ8ស'ពAកដោគ ដោហ�យវាអាចចF�ល'ន)វ

ដោសវាកម]ហរញញ�វតថ�� ដឋល'មន�សBករក�ករកដោ�យឆលះងកាតថ'សហករ^ស'ដោ�យមន

ដោករ8�ករបាស'ករបាក'ជ�នAយ។

ននធនា^រម�ក�ហរញញ�វតថ��ណែដឋល8ដោងh�តថម)លនធធនា^រអfវឌ~ន�សហគមន�ដោ<

Chicago ដឋ�8)ងដោគគ6 ShoreBank។ ម�ករក3ហរញញ�វតថ��ខា= តថអន�រជាតថមានដោ^ល8��ង ៥En ងគ6 :

១.ការបាn ន'សា] ននង ករ8តថ8តថ�ការនៃនការវ �ភាគទានរ8ស'ម�ករក3ហរ �ញញ�វតថ��ចច�ដោពាIMFIs

២.ការ8ដោងh�តថម�ករក3ហរញញ�វតថ��ជាដោករចច�នណែដឋលអាចចដោម�លដោ��ញជាសាធារ�I

ដោ�យមនឲយ$ដឋDង នង ការយល'ដឋDងព�សារ:ស�ខាន'ការអfវឌ~ន�នៃនណែF=កដោនI ៣.ការFBព[FOយគAរណែតថអាចចរ Aម8ញញ�)លវ�ស1យហរញញ�វតថ��

៤.8ដោងh�តថឲយ$មានករ8ព1ន9^�ករទយាស�រា8'ការ^�ករទយាណែដឋលអាចចចច)លជាដោសវាកម]

ហរញញ�វតថ�� ៥.^រ^�ករទយានៃដឋគ)យ�ទយា9សាករស�ដោ�យអន�ដោករ^Iនៃដឋគ)-]� នងសា� 8នាណែកណែករ8ពករង�ក

ដោLដឋល'ភាពដោជាគ ជ1យនៃនម�ករក3ហរញញ�វតថ��ទា�ងអស'។

IIIសកម]ភាពម�ករក3ហរញញ�វតថ��ក=�ងករ8ដោទយាសកមq�ជា គតថករតថDមនៃ-�ទយា� ៣១ ណែខ ធ=) ឆនា= � ២០១១ ករគDIសា� នម�ករក3ហរញញ�វតថ��ចច�នAន 29បាន

ទយាទយាAលអាជា� 81�Vព�ធនា^រជាតថនៃនកមq�ជា ណែដឋលក=�ងដោនាIមាន ៧ ជាករគDIសា� ន

ម�ករក3ហរញញ�វតថ��មានអាជា� 81�VទយាទយាAលករបាក'8ដោញញ��។ ការរ Pកចច�ដោរ PនដោនIឆលះ�I8ញញា� �ងតាមរយIការដោក�ន ដោឡ�ងនៃនករទយាព$សកម]សរ �8ក=�ង

វ �ស1យទា�ងម)លចច�នAន ៤៧.៩៧%ណែដឋលដោក�នដោឡ�ងព�ចច�នAន ២,០៥១,៤៨៤

លានដោរGល(៥០,៦១៦លានដឋ�លាអាដោមរ �ចច)នាដឋ�ណាចច'ឆនា= �២០១០រហ)តថដឋល'

៣,០២៥,០៨៣ លានដោរGល (៧៤,៨៩៧លានដឋ�លាអាដោមរ �ចច)នាដឋ�ណាចច'ឆនា= �

២០១១។

វ �ស1យម�ករក3ហរញញ�វតថ��មនករតថDមណែតថរ Aមចច�ណែ�កដឋល' ការកាតថ'8ន�យ ភាពករក�ករករ8ស'

ករ8ជាជនដោ<តថ�8ន'ជន8ទយាតាមរយ:ដោសវាកម]ម�ករក3ហរញញ�វតថ��8n�ដោណាV Iដោទយា វ �ស1យ

ដោនIកdបានF�ល'ឪយកាសការងហារដឋល'នសBតថកមq�ជាជាដោករចច�ននាក' ណែដឋលបាន8ញញ�8'

ការសកOFងណែដឋរ។ គតថករតថDម ណែខ ធ=) ឆនា= � ២០១១ ចច�នAននដោEជកសរ �8ណែដឋល8�ដោរ Pការក=�ងវ �ស1យ

ម�ករក3ហរញញ�វតថ��មានចច�នAន ៩៧៤៤ នាក'ណែដឋល ក=�ងដោនាI ២៦១៧នាក'ជាករស��។ គតថករតថDមនៃ-�ទយា� ៣១ ណែខធ=) ឆនា= � ២០១១ ដោដឋ�មទយា�នបានចច�I8ញញZ�សរ �8ណែដឋលករគ8'ករគង

ដោ�យភាគទយា�នកកមq�ជាមានចច�នAន២៣%នងភាគទយា�នក8រដោទយាសមានចច�នAន

៧៧%។

ករបាក'ចច�ដោ�ញស�ទយា9សរ �8ក=�ងឆនា= � 2011មានចច�នAន ១១០,១១៧

លានដោរGល (២,៧២៦លានដឋ� លារអាដោមរ �ចច)ណែដឋលដោក�នដោឡ�ងចច�នAន ៦៣%

ព�ដឋ�ណាចច'ឆនា= � ២០១០។ អន�បាតថករបាក'ចច�ដោ�ញដោធG8នងករទយាព$ សកម] នង

ម)លនធភាគទយា�នកមានចច�នAន ៣.៦៤%នង១៥.១០%ដោរGង = ។

ករទយាព$សកម]សរ �8ដោធG8 នង FលតថFលក=�ងករស Mកសរ �8ដោក�នដោឡ�ងព� ៥៦%

ក=�ងឆនា= � ២០១០ រហ)តថដឋល'៦៣%ក=�ងឆនា= � ២០១១។

ឥ�ទានសរ �8 នង ករបាក'8ដោញញ��រសរ �8ដោធG8នងFលតថFលក=�ងករស Mកសរ �8បាន

ដោក�នដោឡ�ងដឋល' ៣៤%នង ៤១%ដោរGង = ព�២៨%នង៣៧%ក=�ងឆនា= �ម�ន។

IVFល8nIពាល'នៃនម�ករក3ហរញញ�វតថ��ដោLដោល�ករគ�សារករក�ករក

ទយានSDមនងការF�ល'Fលករ8ដោEជន�ចច�ដោពាIម�ករក3ហរញញ�វវតថ��វាកdបានF�ល'Fល

8nIពាល'មAយចច�នAន ដោLដឋល' ករគ�សារករក�ករកFងណែដឋរ ដឋ)ចចជា :ការករបាក'ខqស'

នងមានរយIដោពលខ�ចច�ដោពាIកចច�សន�ណែដឋលករតថ3វសង។

FលតថFលរ8ស'ម�ករក3ហរញញ�វតថ�� គ6ជាដោសវាកម] ការF�ល'ករបាក'កម�� នង

F�ល'ការករបាក'ដោLដឋល'អនកដាក�សនស��។ ចច�ដោពាIករបាក'កម��វ �ញ

ម�ករក3ហរញញ�វតថ��F�ល'ករបាក'កម�� ប��នតែនស�ទយានSDមនងការ F�ល'ដោនIពAកដោគបានដោធ[�

កចច�សន�ដោ�យ8ញញា� �ដឋ� ករទយាព$សមgតថ� ដោល�សព�ដោនIដោទយាGតថខាង

ម�ករក3ហរញញ�វតថ���ក'រយI ដោពលនៃនការខ�� ដោLតាមទយាDកករបាក'នៃនការខ��។

Any question

អរគ�� ណែដឋលបានយកចចតថ�ទយា�កសា� 8'