อปมา อปมย–

โดย ผอ.ทองเหรยญ บญปก

“เพอนครตวเตอร”

โจทยอปมา อปมย– โจทยอปมา อปมย – (analogy) มวตถประสงคในการวดความสามารถในการวเคราะหและพจารณาหาความสมพนธระหวางคคำาตาง ๆ วามความเกยวของสมพนธกนในลกษณะใด และนำาความสมพนธคนพบไปใชในการพจารณาคำาตอบทเหมาะสมทสด โจทยดงกลาวเปนองคประกอบทมกจะปรากฏอยเสมอในโจทยขอสอบภาคความสามารถทวไปโดยมสดสวนอยประมาณ 5 – 10 ขอ ในการวเคราะหโจทยดงกลาวมขนตอนทสำาคญในการพจารณาดงน

1. ขนตอนการแกโจทยอปมา - อปมย พจารณาประเภทของคำา

ทใชในคความสมพนธแรก

พจารณาทศทางของความสมพนธทใชพจารณาหาความ

สมพนธโดยสรางขอความเชอม

นำาความสมพนธทคนพบไปพจารณาคำาตอบ

เลอกคำาตอบทเหมาะสมทสด

1.

2.

3.

4.

5.

เพมรายละเอยดความสมพนธ

ไมได หรอไดคำาตอบ มากกวา 1 คำาตอบ

1 .การพจารณาประเภทของคำา โดยพจารณาประเภทของคำาในคความสมพนธในโจทยวาเปนคำาประเภทใด (เชน คำานาม กรยา หรอวเศษณ) ทงนมหลกทสำาคญในการพจารณาดงน 1.1 หากคความสมพนธในโจทยเปนคำาประเภทเดยวกน คความสมพนธในคำาตอบจะตองเปนคำาประเภทเดยวกนดวย แตทงนจำาเปนตองเปนคำาประเภทเดยวกบคความสมพนธในโจทย ตวอยางเชน ตวอยาง 1 คนปวย : ยา - - - ความหว : ? ก. กน ข. ปาก ค. ความจน ง. อาหาร จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำานาม คำานาม เมอคความสมพนธในคำาตอบคำาแรก (ความหว) เปนคำานาม ดงนนในคำาหลงจะตองเปนคำานามดวย และเมอพจารณาประกอบกบการพจารณาลกษณะความสมพนธ จะเลอกคำาตอบทเหมาะสม คอ ง. อาหาร (คนปวยบำาบดไดดวยยา ความหวบำาบดดวยอาหาร)

ตวอยางท 2นำา : แดด - - - ? : ? ก. ใส : จด ข. ไหล : รอน ค. เยน : สอง ง. ไหล : สอง จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำาตอบประเภทเดยวกน คอ คำานามคความสมพนธในคำาตอบตองเปนคำาประเภทเดยวกนดวย โดยไมจำาเปนตองเปนประเภทเดยวกบคแรก เชน อาจเปนกรยา : กรยา หรอวเศษณ : วเศษณ กได ในกรณตวอยางคำาตอบเปนกรยา : กรยา คอ ง. ไหล : สอง

1.2 หากคความสมพนธในโจทยเปนคำาคนละประเภทกน คความสมพนธในคำาตอบจะตองมลกษณะของประเภทเลยนตามแบบในโจทยทนท ตวอยางเชน ตวอยางท 3 เมา : สรา - - - ? : ? ก อจฉา : ความงาม ข. กระหาย : นำา ค. ปต : ความสำาเรจ ง. เศรา : ตาย

จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำาคนละประเภทกน คอ คำากรยา : นาม ดงนนคคำาตอบจะตองเปน กรยา : นาม ทนท จะเปนคำาประเภทอนไมได คำาตอบทเหมาะสมคอ ค.ปต : ความสำาเรจ สวนสาเหตทไมเลอก ง. เนองจาก ตาย ไมใช“ ”คำานาม

ตวอยางท 4 ปน : ยง - - - ? : ? ก. ลกกระสน : ธน ข. ฆา : ตาย ค. ลกบอล : โยน ง. แทง : มด จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปน นาม : กรยา ดงนนคำาตอบตองมลกษณะของประเภทคำาเลยนตามแบบในโจทยดวย คอเปน นาม : กรยา เชนกน ดงนน คำาตอบทเหมาะสมทสด คอ ค. ลกบอล : โยน

สรป หลกในการพจารณาประเภทประเภทคำาในคความสมพนธแรก ประเภทคำาในคความสมพนธหลง

1 นาม : นามกรยา : กรยาวเศษณ : วเศษณหรอกรณอน ๆ ทเปนคำาประเภทเดยวกน

อาจเปน นาม : นามหรอกรยา : กรยาหรอวเศษณ : วเศษณหรอ ฯลฯ แตตองเปนคำาประเภทเดยวกนในคหลง2 นาม : กรยา นาม : กรยา

นาม : วเศษณ นาม : วเศษณกรยา : นาม กรยา : นามกรยา : วเศษณ กรยา : วเศษณ กรณอน ๆ ทเปนคำาคนละประเภทกน จะตองมประเภทคำาเลยนตาม

ประเภทคำาในคความสมพนธแรก

2. การพจารณาทศทางของความสมพนธทใช คความสมพนธในโจทยบางขอ อาจแสดงใหเหนถงทศทางของความสมพนธในรปแบบตาง ๆ เชน ใหญ เลก – , สวนยอย –สวนรวม, มาก นอย ฯลฯ ทศทางดงกลาว มความสำาคญในการ–พจารณาดวยประการหนง โดยมหลกพจารณาวา คความสมพนธในคำาตอบจะตองมทศทางเกยวกบคความสมพนธในโจทย ตวอยางเชน ตวอยางท 5 ปนใหญ : ปนเลกยาว................................? : ? ก. มด : ดาบ ข. ภเขา : จอมปลวก ค. หอก : ลกดอก ง. ประต : หนาตาง

ตวอยางท 6 แพทย : โรงพยาบาล.................................? : ? ก. ศาล : ทนายความ ข. รกษาโรค : คนปวย ค. ทนายความ : ศาล ง. พยาบาล : กระทรวงสาธารณสข จากตวอยางท 5 แสดงถงความสมพนธในทศทาง ใหญ : เลก โดยทงคเปนอาวธทมขนาดตางกนเราไมสามารถตอบ ก. มด : ดาบ ได เนองจากกลบทศทาง สวนขอ ข. ไมเหมาะสมเนองจากเปนสงทไมเกยวของสมพนธ ไมใชของประเภทเดยวกน คำาตอบทถกตอง คอ ค. หอก : ลกดอก เนองจากเปนอาวธและมทศทางเชนเดยวกบโจทย จากตวอยางท 6 แพทย : โรงพยาบาล แสดงความสมพนธในทศทางแบบสวนยอย : สวนทงหมด (แพทยเปนองคประกอบสวนหนงของโรงพยาบาล) ดงนน คำาตอบททเหมาะสมทสดโดนไมกลบทศทางคอ ค. ทนายความ : ศาล

3. การพจารณาความสมพนธ คความสมพนธในโจทยจะตองมความสมพนธเกยวของกนในลกษณะใดลกษณะหนงซงผตอบขอสอบจะตองพยายามคนใหพบ และนำาความสมพนธดงกลาวไปพจารณาคำาตอบ วธการหนง ซงชวยใหผตอบขอสอบถามสามารถพจารณาความสมพนธไดรวดเรวขน คอ การสรางขอความหรอวล เพอชวยเชอมคความสมพนธแลวนำาวลดงกลาวไปใชเชอมคำาในคคำาตอบหากยงไดหลายคำาตอบกอาจเพมรายละเอยดของความสมพนธจนกระทงไดคำาตอบทเหมาะสมแตเพยงคำาตอบเดยว ลกษณะของความสมพนธทปรากฏอยเสมอ ในโจทยอปมา อปมย แสดงใหเหนไดตามตารางดงน–

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง1. อาชพ : เครองมอประกอบอาชพ

นกเขยน : เครองพมพดดชางไฟ : ไขควงแพทย : มดผาตดชางไม : เลอย

2. อาชพ : ผลผลต ชางกอสราง : บานนกเขยน : หนงสอผประพนธเพลง : บทเพลงคร : ลกศษย

3. เครองมอ : วสดทเกยวของ เลอย : ไมดนสอ : กระดาษ

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง4. เครองมอ : กรยาการใชเครองมอ

ปน : ยงเขม : เยบกระดง : ฝด

5. ชวงเวลาทตอเนองกน เชา : สายเยน : คำา

6. สาเหต : ผลทตามมา ประมาท : อบตเหตเชอโรค : เจบปวยทจรต : ลงโทษ

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง7. ระดบความแตกตางในคณภาพ

อน : รอนราว : แตกรน : เทมธยสถ : ตระหนชอบพอ : รกใคร

8. สวนรวม : ประเภทยอย เฟอรนเจอร : เกาอแมลง : ผเสอสตวนำา : ปลาฉลามสนข : ปกกง

9. ลกษณะพเศษของตว เพชร : แวววาวระบบราชการ : ลาชา

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง10. คำาตรงขาม ออนโยน : แขงกระดาง

ซอสตย : หลอกลวงโลภ : สนโดษซมเศรา : ราเรงของจรง : ของปลอม

11. คำาเหมอน ชวยเหลอ : เกอกลเขมดแขม : มธยสถงอนแงน : คลอนแคลนโกหก : กลบกลอก

12. สวนยอย : สวนทงหมด

ทหาร : กองทพเกาะ : หมเกาะ

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง13. เปนลกษณะเฉพาะของอกสงหนง

ไหล : นำาสมถะ : พระสงฆกลาหาญ : วรบรษซกซน : เดกเลกยงเหยง : อนาธปไตย

14. ไมใชลกษะของอกสงหนง ความจงรกภกด : กบฏความจรง : คนโกหกวฒภาวะ : วยรนความจำา : คนขลมฝด : นำามนเครอง

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง15. เปนสวนหนงของอกสงหนง

ปก : หนงสอก : พยญชนะนกรอง : วงดนตรหนงสอ : หองสมดองคาร : สปดาหวรยะ : อทธบาท

16. เปนประเภทหนงของอกสงหนง

แจส : ดนตรนาวกโยธน : ทหารประชาธปไตย : การปกครองอสลา : ศาสนาโซปราโน : เสยง

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง17. เปนเหตการณทตอเนองจากเหตการณหนง

แตงงาน : การหมนกบ : ลกออดเจบปวย : ตดเชอจำาคก : พพากษาลม : สะดดสก : งอม

19. เครองมอ : ผใช มดผาตด : นายแพทยเกรยง : ชางกออฐพกน : ชางวาดพมพดด : นกเขยนกลอง : นกดดาวคม : ทนตแพทย

ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง19. สถานท : บคคลทเกยวของ

ศาล : ผพพากษามหาวทยาลย : นกวชาการละครสตว : ตวตลกโรงพยาบาล : นายแพทยพพธภณฑ : ของโบราณ

20. อาการหรอสญลกษณ หาว : เบอถอนหายใจ : โลงอกเกรยวกราด : โมโหกระวนกระวาย : หงดหงดกระหยม : เบกบานใจพรธ : ทจรต

รปแบบความสมพนธทไดสรป เปนเพยงตวอยางในบางลกษณะทปรากฏบอยเทานนในความเปนจรงขอสอบอาจจะมลกษณะความสมพนธอน ๆ ไดอกมากมาย โดยไมจำากดแตเพยงตวอยางขางตน ซงในการพจารณาผสอบอาจใชบางประการหรอทงสามประการขางตนประกอบในการพจารณาคำาตอบ โดยเลอกคำาตอบทเหมาะสมทสดเพยงคำาตอบเดยว(ในชดคำาตอบอาจมหลายคำาทเหมาะสม แตเราจะเลอกคำาตอบทเหมาะสมทสดเพยงคำาตอบเดยวเทานน) ทงนโดยการพจารณาความสมพนธ และเพมรายละเอยดความสมพนธใหมากขนในกรณทยงไดคำาตอบมากกวา 1 คำาตอบ จนเหลอคำาตอบทเหมาะสมแตเพยงคำาตอบเดยว

ตวอยางท 7เกาะ : หมเกาะ - - - ? : ? ก. สนกำาแพง : เชยงใหม ข. นกรอง : วงดนตร ค. ดวงดาว : แกแลกซ ง. ทมฟตบอล : ผเลน

การพจารณา ขอสรป1 .ประเภทของคำา

เปนคำานาม : คำานาม2. ทศทางความสมพนธ

เปนแบบสวนยอย : สวนใหญ3. ลกษณะความสมพนธ

3.1 เกาะ เปนสวนหนงของหมเกาะ

3.2 หมเกาะ เปนสวนหนงทมลกษณะคลายกนมารวมกนเปนหมเกาะ

1 .ไมสามารถตดขอเลอกใดออกไปไดเนองจากเปนคำานาม : คำานามทงหมด

2 .ตดขอ ง : เนองจากกลบทศทาง

3. 3.1 ยงเลอกได 3 ขอเลอก คอ ก, ข, ค, จงควรเพมรายละเอยดความสมพนธ

3.2 สามารถตดขอ ก. และ ข. ทงไดเนองจากองคประกอบของสวนยอยไมคลายคลงกน ดงนน เลอก ค. ดวงดาว : กาแลกซ