วิชา กฎหมายกับสังคม (law and society : 177404 ... · web...

ความสมพนธระหวางมนษยและกฎหมาย ( “ ”ระบบกฎหมายไทยกบวาทกรรม ทวมาตรฐาน ) วชา กฎหมายกบสงคม (Law And Society : 177404) ภาคเรยนท 2/2554

1

ความสมพนธระหวางมนษยและกฎหมายระบบกฎหมายไทยกบวาทกรรม ทวมาตรฐาน“ ”

สรพงษ ยงคณ 1

บทนำา

ซงเมอไมนานมากมานหลายทานคงอาจคนเคยกบคำากลาวทไดยนกนบอยสำาหรบวาทกรรม “สองมาตรฐาน ( Double Standard)” ทถกนำามาพดถงกนทวบานทวเมอง ซงความหมายของวาทกรรมดงกลาวน เปนประเดนการเปรยบเทยบในการจดการหรอใชระบบ แนวทาง หรอมาตรฐาน ในกลมเปาหมายสองกลมอยางแตกตางกน สองมาตรฐาน ถกนยมเรยกกบการแกปญหาทไมไดรบการปฏบตอยางเปนธรรม โดยการจดการปญหาในเรองๆเดยวกน แตตางเปาหมาย ทำาใหไดรบผลลพธทตางกน เชนการตอบรบของเจาหนาทกบกลมคนรวยและกลมคนจน ซงไมเทากน2 โดยในความเรยงชนนขาพเจากจะพดถงมมมองของวาทกรรมสองมาตรฐานในมตตางๆทางสงคมไทย โดยใชระบบกฎหมายเขามาเปนตวเชอมโยงใหเหนถงความสมพนธดงกลาวในแตละประเดน ซงจะกลาวในหวขอถดๆไป แตถงอยางไรกตามเรากยงคงเชอวาวาทกรรมสองมาตรฐานหรอถาจะเรยกใหสวยหรนนกคอ ทวมาตรฐาน“ ” นนกเกดมาจากการกระทำาของผคน ดงนน จงถอไดวาทกสงอยางลวนแลวแตเกดขนจากมนษยดวยกนทงสน ดงคำากลาวดงตอไปน

1 นกศกษาคณะนตศาสตร(ภาคพเศษ) มหาวทยาลยเชยงใหม : (ผเขยน)2 อางองความหมายของคำาวา สองมาตรฐาน จาก เวบไซตวกพเดย“ ”

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3


2

“Everything under the sun is made by man.” .........(อาจารยกญญา หรณยวฒนพงศ)

คำากลาวขางตนเปนคำากลาวของอาจารยทานหนงในคณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมทขาพเจากำาลงศกษาอย โดยอาจารยไดกลาวขนในขณะททานกำาลงสอนกระบวนวชากฎหมายทรพยสนทางปญญา ขาพเจารสกไดวามนเปนคำากลาวทแมจะแสดงใหเหนถงแนวคดเชงมนษยนยมแตมนกสะทอนใหเหนวา สงคมนเกดขนและดำาเนนอยไดจนกระทงปจจบนนกเพราะมนษย และมนษยเองกลวนแลวแตเปนผสรางสรรคสงทงหลายขนมา ซงในขณะเดยวกนเมอมนษยมารวมตวกนอยเปนกลมในจำานวนทมากขนและมากขน มนษยเองนนกเปนทมาของปญหาอกมากมาย ดงนน เมอเกดปญหาขนยอมตองมการจดหาเครองมอในการแกไขปญหาเหลานนใหยตลง ซงเครองมอทงหลายทมนษยใชเพอเปนการแกไขปญหาตลอดจนขดเกลาพฤตกรรมของมนษยทงหลายใหสามารถดำารงอยรวมกนไดอยางสนตซงเครองมอในการแกไขปญหาทางสงคมนนมกอยดวยกนหลากหลาย เชน ศาสนา จารตประเพณ บรรทดฐานทางสงคม หรอแมแตกฎหมายเองกถอไดวาเปนเครองมอชนดหนงทมนษยไดสรางสรรคขนมาเพอใชเปนมาตรฐานขนตำาในการทจะประพฤตปฏบตหรอหามปฏบต ดงเราจะเหนไดจากพฒนาการของระบบกฎหมายกบการเปลยนแปลงของสภาพสงคม นบแตยคดงเดมเรอยมาจนถงปจจบนซงสามารถแสดงใหเหนถงความพลวตรของสงคมและกฎหมายทสะทอนใหเหนไดอยางชดเจนวากฎหมายและสงคมลวนแตตองมการพลวตรปรบเปลยนตวเองเพอใหเออตอกนและกนและสามารถควบคมพฤตกรรมของมนษยไดอยางครอบคลม

พฒนาการของระบบกฎหมายและการพลวตรของสงคม


3

เรมจากในสมยดงเดมทมนษยมกใชกำาลงอำานาจเขาตดสนปญหา เชน สงคราม ฆาฟน ซงวธการดงกลาวในยคกอนนนจะทำาใหปญหาไมจบลงโดยสมบรณ เนองจากถาหากใชกำาลงในการตดสนปญหาแลว กอาจตามมาดวยการลางแคนของผถกกระทำานนเอง ทำาใหเกดเปนวฎจกรแหงปญหาทไมรจกจบสน ตอมาเมอสงคมมการพฒนาจนกลายเปนลกษณะของชมชนขนาดเลกจงเรมมการระงบขอพพาทโดยใหผมบารมตดสน ซงในกรณนในชนบทแมในปจจบนนกอาจยงมใหพบเหนอย เชน กลมชาวเขาบนดอยทรวมตวกนอยเปนหมบานเลกๆ กอาจมผนำาหมบานทเปนผตดสนปญหาตางๆทเกดขนภายในหมบานของตนเอง ซงเมอยคสมยตอมาจากชมชนขนาดเลกเรมมการเปลยนแปลงเปนสงคมทอารยะมากขนจงตองใชมาตรการทางสงคมเขามาเปนตวชวย เชน ศาสนา จารต ซงสงตางๆเหลานลวนเปนมาตรการทางสงคมทชวยขดเกลาผคนในสงคมใหมการอยรวมกนดวยความสงบสขได เชน ในดานศาสนากมกจะซอนไวในรปแบบของบญ บาป หรอแนวคดนรก สวรรค เหลานนนเองทเปนตวชวยในการ– –ขดเกลาอบรมในสวนพนฐานจตใจของผคนใหกระทำาแตความด ละเวนความชว เนองจากเกรงกลวตอบญบาป นนเอง จนกระทงในสมยปจจบนผคนเรมมการตดตอสอสารกนไดสะดวกสบายขน มการแลกเปลยนคาขายในระดบระหวางประเทศ สงคมจงกลายเปนสงคมขนาดใหญ ซบซอน จงจำาตองตองใชกฎเกณฑทเดดขาดและชดเจนเขามาเปนตวจดการ เชน กฎหมาย และเนองจากเมอสงคมมพฒนาการในการอยรวมกนทดขน สงคมมขนาดใหญมากขน กจำาตองมการวางกฎเกณฑเพอเปนแนวในการยดถอปฏบตในการอยรวมกนในสงคม เพอใหมการอยรวมกนทสงบสข หากสงคมใดไมมระบบระงบขอพพาทหรอระบบกฎหมายทดกจะมแตความขดแยงทไมจบ กอใหเกดความไมมนคงในสงคม สงผลใหไมสามารถทจะ


4

พฒนาสงคมนนไดอยางตอเนอง ทำาใหประชากรในรฐเกดความหวาดระแวงตอความปลอดภยในรางกาย ชวต อนามย ทรพยสน เสรภาพ ฯลฯ ของตน ทำาใหการพฒนาสงคมตองหยดชะงกลง ซงจากกรณนอาจเกดภาวการณทเรยกวา ภาวะไรรฐ“ ” เนองจากมกฎหมายทไมศกดสทธ ไมสามารถคมครองตอความปลอดภยในดานตางๆของผคนไดนนเอง ทำาใหเปนสงทมนษยทงหลายไมพงปรารถนา จงจำาตองสรรหามาตรการตางๆ ขนมากำาหนดเปนกฎเกณฑในหลากหลายรปแบบเพอเปนการปองกนและพยายามทำาใหสงคมทตนตองอาศยและทำากจกรรมตางๆ นนเปน “สงคมอดมคต” ตามทมนษยหลายคนนนคาดหวงไว ซงจากทเราทราบถงพฒนาการของสงคมในยคดงเดมนนกฎเกณฑทใชนนมลกษณะทหลากหลายไมเปนทางการ เชน คำาสอน คมภร จารตประเพณ คานยม ความเชอ ฯลฯ ทเปนเชนนเพราะกฎเกณฑทถกวางไวในสงคมยคแรกๆ นนจะเปนการวางกฎเกณฑผานองคกรและความเชอทางดานศาสนา และเพราะเหตวาดวยผคนในยคกอนมความเชอในคานยมดานศาสนาวากฎเกณฑตางๆในทางศาสนาจะเปนตวชวยหรอเครองมอในการขดเกลาผคนในสงคมไดจนในสมยตอมาเมอสงคมทมขนาดใหญ ซบซอนมสมาชกอยมาก จงจำาตองสรางกตการวมกนระหวางมวลหมสมาชก เชน กฎหมายจารตประเพณ และรปแบบของกฎหมายในอกประเภทกคอ ประมวลกฎหมายลายลกษณอกษร ทงนเพอใหกฎหมายเปนเครองมอหรอตวกำาหนดในการวางแนวทางในการปฏบตใหแกผคนในสงคมใหอยรวมกนอยางสงบสข นนเอง แตดวยกฎหมายเปนสงไมมชวตจะทำาใหมผลไดนนกจำาตองมการบงคบใช และเมอตองมการบงคบใชกจำาตองมผบงคบใช ในทนกเชน ตำารวจ เจาพนกงาน หรอแมแตเจาหนาททางปกครองในบางตำาแหนง ซงบคคลเหลานจะมหนาทในการบงคบใชกฎหมาย หรอ แปลตวอกษรทอยในประมวลกฎหมายออกมาใหเหนเปนรปธรรมแกสงคม ซงหากมขอโตแยงตอการบงคบใชกฎหมาย กจำาตองมองคกรทกระทำาหนาทในการวนจฉยขอกฎหมาย ซงเปนธรรมดาอยเอง


5

ทวา เมอบคคลทงหลายซงเปนผมอำานาจในการบงคบใชกฎหมายนนไดบงคบใชกฎหมายไปในทางทไมชอบหรอไมถกตองตามแนวปฏบตทตวบทกฎหมายไดวางแนวทางไวใหกจำาตองมการโตแยงตอการบงคบใชกฎหมายดงกลาวนน โดยองคกรวนจฉยดงกลาวตองมความเชยวชาญพเศษ นนกคอ ศาล และนเองทถอไดวาเปนพฒนาการทางดานสงคมทมสวนตอการกำาเนดขนขององคกรศาล ทไดกำาเนดขนเพอวนจฉยขอกฎหมายตางๆ ในกรณทมการโตแยงตอการบงคบใชกฎหมาย และในสวนของคำาพพากษาของศาลนนตองบงคบไดอยางเดดขาด เพอทำาใหเกดผลตามมา นนกคอสงคมมความมนคง กลาวคอ เมอมการกอตงองคกรศาลขนมาเพอเปนเครองมอในการอำานวยความเปนธรรมในกรณทผบงคบใชกฎหมายสทธหรออำานาจของตนไปในทางทไมชอบธรรม หรอแมแตกรณใดๆ ททำาใหผเสยหายหรอผถกกระทำารสกวาตนเองไมไดรบความเปนธรรมกตองมการแกไขปญหาโดยนำาปญหานนขนสองคกรศาลในการระงบขอพพาทหรอปญหานน เปรยบเสมอนกบในยคกอนทใหผมบารมเปนผตดสนปญหาตางๆ ดงน กเชนกนทประชากรไดมอบอำานาจสวนตนในการใหองคกรศาลมอำานาจเดดขาดแตเพยงผเดยวทจะเปนผตดสนปญหาขอพพาทตางๆ ดงน เมอเราไดมอบอำานาจใหแกองคกรศาลไปเรยบรอยแลว เมอศาลมคำาพพากษาในการตดสนปญหาขอพพาทนนๆ ออกมาแลว กจำาตองเคารพซงคำาตดสนของศาลนน ทงน เพอเปนการยตปญหาขอพพาททงหลายใหจบลงอยางสมบรณ และเพอทจะไดสงผลตอสงคมโดยรวมในการทำาใหสงคมนนเปนสงคมทมความมนคงและเกดภาวะเคารพกฎหมาย ทำาใหกฎหมายมความศกดสทธและนาเชอถอ วากฎหมายนนจะสามารถปกปองคมครองและอำานวยความเปนธรรมใหเกดขนแกสงคมไดในทายทสดนนเอง

เมอเราทราบถงพฒนาการของระบบกฎหมายทมผลตอการพลวตรของสงคมแลว เราจะเหนไดวาทงสงคมและกฎหมายนน เมอมการเปลยนแปลงแลวยอมสงผลซงกนและกน และเมอกฎหมายซงเปนตวกำาหนดกรอบแหง


6

ความประพฤตของมนษยโดยอาศยสทธหนาท เปนเครองมอทจะกอใหเกดแกบคคลไมวาจะระหวางปจเจกชนดวยกนเอง หรอระหวางรฐและปจเจกชนกตาม และโดยเฉพาะอยางยงในกรณระหวางรฐและปจเจกชนทมกจะตามมาดวยขอรองเรยนทเกดจากการปฏบตอยางไมเทาเทยมกนระหวางกลมบคคลทเปนกลมเปาหมายทแตกตางกน อนเปนทมาของวาทกรรม ทวมาตรฐาน ในทสด“ ”

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบสงคมไทย“ ”

ประเทศไทยนนบวามการปกครองโดยอาศยระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และอาศยกฎหมายเปนเครองมอในการปกครอง นบวาไทยเราไดรบอทธพลจากประเทศในแถบตะวนตกเขามาเพอพฒนาใหระบบกฎหมายและระบอบการเมองการปกครองมความเจรญทดเทยมกบประเทศแถบตะวนตก เพอใชเปนขออางวารฐไทยกใชวาจะมระบบกฎหมายหรอระบอบการเมองการปกครองทลาหลงแตอยางใดไม ในชวงทลทธจกรวรรดนยมกำาลงคบคลานเขามาในประเทศแถบตะวนออกน กเพยงเพอทจะเขามาแสวงหาแหลงทรพยากรใหมไปใชกบการผลตทเกดขนในประเทศของตน โดยทรฐทเขามาลาอาณานคมมกจะใชขออางวาจะนำาความเจรญในดานตางๆ เขามาพฒนาใหมความเจรญทดเทยมกบประเทศของเขา แตนบวาดวยพระราชกศโลบายอนชาญฉลาดทแยบคายของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ททำาใหรฐไทยรอดพนจากการถกคกคามดงกลาวมาอยางปลอดภย หรอบอบชำานอยกวาทควรจะเปน อกทงยงสงผลใหรฐไทยมความตนตวและมการพฒนาในหลายๆดาน ทำาใหรฐไทยเรมปรบตวเขาสการเปนรฐสมยใหมนบแตในชวงรชสมยของพระองค นนเอง แตดวยการทไทยเรารบอทธพลจากประเทศแถบตะวนตกเขามา


7

นนกเพยงเพอทจะเรงพฒนาใหไทยมความเจรญทดเทยมนานานอารยประเทศ แตหาไดหยบยกเอารากฐานหรอแนวคดของการปรบใชกฎหมายและการปกครองของเขาเขามาดวยแตอยางใดไม เนองดวยกฎหมายของประเทศในแถบตะวนตกนนมขนเพอสงเสรมและสนบสนนใหปจเจกชนแตละคนนนกลายสภาพเปนเสรชน แตดวยการทไทยเรานนถกปลกฝงคานยมในระบบการเมองการปกครองเปนรปแบบของ ระบบเจาพอเจาเมอง“ ” ทเทดทนเอาไวซง “ระบบอปถมภ” และอำานาจอทธพลของผทรงอำานาจเชน ชนชนปกครอง ทำาใหประชาชนโดยทวไปตางเกรงกลวตอผทรงอทธพลทอยในสถานะตางๆ ของสงคมไมวาจะเปนชนชนปกครอง ขาราชการในระดบตางๆ หรอแมแตผทรงอำานาจทางดานการเงน อยางเชน พอคา ฯลฯ และเนองดวยอทธพลของแนวคดดงกลาวทครอบงำาหรอมอทธพลตอวธคดของคนไทยทำาใหสงผลถงในดานตางๆ จวบจนปจจบน

ซงอทธพลของแนวคดการปกครองแบบเจาพอเจาเมองทครอบงำาความคดของคนไทยมาอยางชานานนเองทำาใหวธคดของคนไทยถกนำาไปยดโยงไวกบความเชอในระบบอปถมภทประชาชนคนสามญตองพงพาอทธพลของผทมอทธพลใหชวยเหลอในดานตางๆ ซงหากจะมองกนในมมมองของกฎหมายทถกนำามาใชเปนเครองมอในการปกครองและกำาหนดกฎเกณฑตางๆ แลว นบไดวาแนวคดของระบบเจาพอเจาเมองและระบบอปถมภนเปนตวกดกนและเปนปญหาอปสรรคทสำาคญของการบงคบใชกฎหมายในระบบกฎหมายไทย ดงเชน การสอบเขาเพอทำางานในหนวยงานราชการตางๆ ทบางครงกใชอทธพล(เสนสาย) เพอทำาใหคนของตนนนไดเขาทำางานแทนทจะวดกนจากความรความสามารถเปนสำาคญ ทงนเปนการขดตอหลกสทธเสรภาพท


8

มการประกนสทธในดานตางๆไวในรฐธรรมนญ หรอแมแตในทางระหวางประเทศทมสนธสญญาดานสทธมนษยชนทออกมารองรบและประกนไวซงสทธดวยกนหลากหลายฉบบ นอาจเปนเพยงสงหนงทอาจสะทอนใหเหนวากฎหมายในระบบกฎหมายไทย และการทไทยเขารวมกบสนธสญญาระหวางประเทศหลายๆ ฉบบนนทำาไปเพออะไร ในขณะทการกระทำานนยงคงมอยดงเดมโดยหาไดมการเปลยนแปลงเพอใหเกดภาวะทสงเสรมหรอเออตอการบงคบใชกฎหมายฉบบนนๆ แตอยางใดไม ดงนน การทไทยเขารวมเปนภาคสมาชกสนธสญญาทงหลายนน หรอแมแตการมกฎหมายภายในหลายฉบบ แตขาดการนำาไปบงคบใชทเหมาะทควร ดงนน กฎหมายทงหลายของไทยนน ซงบางครงขาพเจากลบมองเหนเปนเพยงวา กฎหมาย คอ เศษกระดาษท“ถกกำาหนดใหมขนเพอความหรหรา หรอแสดงออกซงความเจรญของประเทศแตเพยงเทานน”

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานสงคม“ ”

ในสงคมนนเราถอกนวาเปนมตทกวางทสดและมความซบซอนทสด เพราะโครงสรางสงคมนนตองประกอบไปดวย กลมสงคม สถาบนสงคม ตลอดจนสถานภาพและบทบาทเพอกำาหนดหนาทและสทธของทกภาคสวน ดงน โครงสราง จงหมายถงองคประกอบทมสวนตางๆ สมพนธกนอยางมระเบยบ และดำารงอยไดถาวรตามสมควร ดงนน จงสามารถสรปไดวา โครงสรางของสงคม คอ ระบบความสมพนธของสถาบนตางๆ ของสงคมในขณะใดขณะหนง3 และโครงสรางสงคมจะมความมนคงหรอไมนนกขนอยกบ

3 อางองนยามความหมายของคำาวา โครงสรางและโครงสรางของสงคม จาก พจนานกรมศพท“ ”สงคมวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน


9

คณสมบตของโครงสรางสงคมทง 3 ดงกลาวแลวขางตน กลาวคอ ถาสงคมใดมการรวมกลมและรวมมอกนทำากจกรรมตางๆ สงคมนนยอมอยดกนด และถาหากสงคมนนมชดของบรรทดฐานทใชในการกระทำากจกรรมทด มการกำาหนดวาใคร หรอกลมสงคมใดมหนาทรบผดชอบอะไร และตางกแสดงบทบาทของตนไดโดยเหมาะสม สงคมนนยอมเจรญกาวหนาไปไดดวยด ดงนน เมอสงคมเกดจากการรวมตวกนของบคคลและกลมบคคลแลว ปญหาตางๆ ยอมตามมา ดงสภาษตไทยทวา มากคนกมากความ“ ” ดงนน เราจงตองกำาหนดกฎเกณฑขนมาเพอกำาหนดวาใครควรมสทธและหนาทอยอยางไร ทงน เพอความสงบเรยบรอยของสงคม แตเมอมการกำาหนดกฎเกณฑขนมาแลว ชะรอยกยงไมวายทจะมปญหาทถกผกตดมาอยางชานานกบวถความคดของคนไทยดงทกลาวไปแลวในหวขอกอนหนาน ทำาใหกลายเปนปญหาทยากตอการแกไข และดเหมอนราวกบวา วธการแกไขปญหาตางๆ เหลานลวนแลวแตเปนการแกไขปญหาทปลายเหตดวยกนทงสน เพราะเรองคานยมนจำาตองไดรบการถายทอดและปลกฝงจากรนสรนอยางยาวนาน จงจำาตองอาศยทงระยะเวลาและองคความรพอสมควร ซงนอกจากแนวความคดของคนไทยแบบดงเดมจะยงไมจางหายไปจากสำานกคดสำานกรของคนไทยแลว กยงมการถกเอารดเอาเปรยบจากชนชนปกครองบางสวน ดงนเทากบเปนการตอกยำาถงความคดของคนไทยทหยงรากฝากใบมานานวา ขาราชการ คอ ผททำากจการในดานตางๆ แทนพระราชา ดงนน จากการทคนไทยมความคดเชนนอย จงยงทำาใหคนไทยสวนใหญเกรงกลวตออำานาจหรออทธพลของขาราชการ ซงในกระบวนวชาหลกวชาชพนกกฎหมายทขาพเจานนไดศกษากบทานอาจารยพรรณรายรตน ศรไชยรตน มประเดนทนาสนใจจากการทอาจารยไดใหลงพนทสอบถามความคดเหนทมประชาชนมทศนคตตอนกกฎหมายอยางไร


10

ผลลพธคอ ประชาชนสวนใหญคาดวานกกฎหมายคอผทเหนแกประโยชนสวนตนมากกวาสงอนใด และหลายๆครงทไดยนขาวคราวหรอแมแตในการยกตวอยางเพอตงเปนประเดนในการถกเถยงภายในชนเรยนในกระบวนวชาหลกวชาชพนกกฎหมายนนกมเหตการณตวอยางในทำานองทวาในระหวางผมอทธพลในทองถนกบสามญชนคนธรรมดาตางกกระทำาความผดเปนคดอาญาในฐานความผดเดยวกน และเมอกระทำาผดแลวกแนนอนทวายอมตองเขาสกระบวนการยตธรรมดวยกนทงหมด แตผลสดทายจะดวยเพราะเกรงกลวตออำานาจของผมอทธพลในทองถนของขาราชการนนๆ เองหรอจะดวยเหตผลประการใดกแลวแต ผคนจำาพวกผมอทธพลยอมไดรบการปลอยตวใหเปนอสระ ในทางกลบกนสามญชนคนธรรมดากลบตองไดรบโทษนนแตถายเดยว หรออาจเปนเรองทนาคดทวาผมอทธพลนนอาจมเงนเปนหลกทรพยประกนตวอยเปนจำานวนมากเพยงพอตอการทจะนำามาประกนตนเองใหไดรบอสรภาพชวคราวจากการตองถกคมขงไวเพอรอการไตสวนไดถกตองตามกฎหมาย และในทางกลบกนกอาจมเงนจำานวนมากพอทจะนำาเงนมาเปนหลกทรพยเพอทจะประกนตวเองออกมาสความเสรภาพ หรอแมแตออกมาใหพนจากความรบผดเสมอนหนงวาตนไมเคยไดกระทำาความผดมากอน ซงเงนจำานวนนอาจมากพอจนเหลอทจะนำาไปเปนสนบนแกเจาพนกงานหรอขาราชการผนน หรอแมแตเจานายในระดบสงๆของขาราชการผนนขนไปเพอทำาใหเรองของตนถกลบเลอนออกไปจากแฟมประวตอาชญากรรม ในขณะทสามญชนคนหนงตองรบโทษตามท กฎหมาย บญญตไว เพยงเพราะวาเขาไมมเงนหรอหลกทรพย“ ”เพยงพอทจะนำามาประกนตวเองออกไปใหไดรบอสรภาพเฉกเชนกบผมอำานาจในทองถน นละหรอกระบวนการยตธรรมทเราตองการ นละหรอกระบวนการยตธรรมทกฎหมายมองเหนแลววาเปนสงทถกตองและดงามจนมการ


11

บญญตและบงคบใชแกมนษยทกผคนอยางเสมอหนากน มนสามารถบงคบไดเชนนนจรงหรอไม มนเปนโจทยทนาขบคดของบรรดานกกฎหมายและผทมอาชพทจำาตองใชกฎหมายทกคนโดยไมไดรบการยกเวน ทงน ลวนแตเปนความคดเหนในทศนะของขาพเจาซงสะทอนออกมาจากสงทเกดขนจรงในสงคมนมาชานานจนตองมการบญญตไวเปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญาในลกษณะ 2 อนไดแกความผดเกยวกบการปกครอง หรอลกษณะ 3 อนไดแกความผดเกยวกบการยตธรรม ในหมวด 1 และ 2 ของแตละลกษณะ เชน ความผดฐานใหหรอรบสนบน ดงในตวอยางทขาพเจายกขนเปนอทาหรณดงกลาวขางตน หรอแมแตการททนายความบางคนนนเรยกเงนจากลกความเสยแพงลบลวกบบรรดาลกความทไมไดมสถานภาพถงขนรำารวย โดยททนายความเหลานนอาจลมไปวาผทเขามาเปนลกความของตนนนกคอผทไดรบความเดอดรอนในปญหาขอกฎหมายเชนเดยวกบลกความททมสถานภาพขนรำารวย หากเปนเชนนความยตธรรมจะเกดขนในสงคมไดจรงหรอ ทงน บรรดาผทมอาชพทเปนทนายความอาจมขออางหรอขอแกตวทฟงแลวดดและมเหตผลวา ตนนนกมครอบครวและตองกนตองใช สำาหรบในยคเศรษฐกจขาวยากหมากแพงเชนน โดยตองยอนกลบไปสขอคดเหนเดมของขาพเจาทวาอาจลมไปวาผทเขามาเปนลกความของตนนนกคอผทไดรบความเดอดรอนในปญหาขอกฎหมายเชนเดยวกบลกความททมสถานภาพขนรำารวยเหมอนกน แตตางตรงทเขาอาจจะไมมเงนมากพอสำาหรบการวาความหรอแกตางแทนเขาได ทเปนเชนนเพราะสภาพสงคมนนแปรเปลยนจากสภาพสงคมแบบดงเดมทเปนลกษณะแบบชมชนหนาททตางฝายตางตองพงพาอาศยกน ซวเราสามารถเหนไดในชนบทจองสภาพสงคมไทย กลายมาเปนสภาพสงคมแบบในเมองหรอทเรยกวาชมชนกายภาพ คอ มลกษณะตางคนตางอย มภาวะการ


12

แขงขนสงเพอความอยรอด ทสงผลจากการแปรเปลยนของสภาพสงคมทมผลตอผอยในแวดวงกฎหมาย ดงเหนไดจากตวอยางท 2 เรองทนายความเรยกคาวาความจากลกความสองกลมอยางเทาเทยมกน หากแตลมพจารณาถงสถานภาพของลกความ ทงหมดนลวนแลวแตเปนการเกดภาวะสองมาตรฐานจากบคคลทใชกฎหมาย ครนวาเราจะโทษแตฝายบคคลผบงคบใชกฎหมายจนลมมองตวบทกฎหมายนนไปกใชท เพราะในบางครงกฎหมายเองกมสวนในการทำาใหเกดการปฏบตทเปนลกษณะของสองมาตรฐานขนมาเอง เชน กรณของโทษปรบในคดเปรยบเทยบปรบทวาหากมเงนชำาระคาปรบไดกจกไมเกดปญหา โดยในทางกลบกนถาเขาไมมเงนชำาระคาปรบกใหมการลงโทษโดยการกกขงแทนคาปรบ ตามมาตรา 29 วรรค 1 แหงประมวลกฎหมายอาญา ทมการบญญตวา “ผใดตองโทษปรบ และไมชำาระคาปรบภายในสามสบวน นบแตวนทศาลพพากษา ผนนจะตองถกยดทรพยสนใชคาปรบ หรอ มฉะนนจะตองถกกกขงแทนคาปรบ แตถาศาลเหนเหตอนควรสงสย วาผนนจะหลกเลยงไมชำาระคาปรบ ศาลจะสงเรยกประกนหรอจะสง ใหกกขงผนนแทนคาปรบไปพลางกอนกได” เหลานเปนตน และนเปนเพยงตวอยางของความเปน 2 มาตรฐานทเกดขนจรงในสงคมไทย เปนสงทปรากฎใหเหนอยทกเมอเชอวนในมตทางดานสงคม

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานการศกษา“ ”

ในมตทางดานการศกษานนนบวา มนษยทกผคนตองไดรบอทธพลจากมตทางสงคมในดานนอยางแนนอน เพราะนบเนองจากการทรฐบาลมนโยบายใหบรรดาผปกครองตองสงเสยใหบรรดาบตรหลานของตนไดรบการศกษาอยางนอยจนถงระดบมธยมศกษา ตามทปรากฎในพระราชบญญตการศกษา


13

แหงชาต พ.ศ.2542 ทบญญตไวในมาตรา 10 วรรค 1 วา “การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย...” ทงนถาหากเราจะมองกนในทางทดแลว กอาจถอไดวา เปนนโยบายทดทมการประกนสทธใหเยาวชนสามารถเขาถงการศกษาไดอยางเทาเทยม และเปนมาตรฐานวาบรรดาเยาวชนเหลานทในอนาคตจกตองเตบโตมาเปนอนาคตของชาตตามแนวคดปรชญาทางการศกษาทไดวาดหวงไว จะมการศกษาขนตำาเทากนทงหมด คอ เยาวชนทงหมดภายในรฐมการศกษาขนตำาเทาเทยมกนทงหมด คอ จบการศกษาในระดบมธยมศกษา แตดวยนโยบายของรฐบาลในภายหลงทใหเดกเรยนมากขนจนในบางครงการทตองใหเดกรบภาระมากขนเชนน อาจสงผลถงภาวะการจดจำาและความเขาใจของเดกซงมอยอยางจำากด ดงจะเหนไดจากหลกสตรใหมๆ ทเกดขนมาน และเสยงสะทอนจากบรรดาผปกครองทบนกนหนาหวา ทำาไมการศกษาในปจจบนจงใหเดกเรยน“หนกขนาดน ซงในบางครงเมอภาวะการเขาใจการจดจำาสำานกรของเดกทก”คน(สวนใหญ)นนมอยอยางจำากด ทำาใหการเรยนในหองเรยนนนไมเพยงพออกตอไป จนเดกจะตองมการเรยนพเศษเพมเตมในชวงหลงเลกเรยนหรอกระทงในวนหยดสดสปดาห ซงอาจสงผลถงเดกไดอกในทางออม คอ เดกไมมเวลาพกผอนอยางเพยงพออาจสงผลใหรางกายไมแขงแรง เมอมาถงตรงจดน เรากทราบกนดอยแลววา การศกษานนเปนรากฐานสำาคญของการพฒนาแตเมอสภาวะในสงคมถกแปรเปลยนไปเปนเชนนตามลกษณะและสภาพของสงคมทจำาตองมการพลวตรไปเรอยๆ ดงนน ยอมสงผลถงผคนทจำาตองเสยเงนคาเรยนพเศษใหแกบตรหลานเพมเตม ทงนหาใชวาขาพเจาจะกลาวโทษถงสถาบนกวดวชาตางๆ แตอยางใดไม เพราะขาพเจาเองไมเคย


14

ไดยนขาวคราวในลกษณะทบงคบใหผปกครองตองสงบตรหลานนนเขามาเรยนกวดวชาแตอยางใด ดงน จงไมใชความผดของสถาบนกวดวชา หากแตขนอยกบความสมครใจของผปกครองเอง ดงนน จงตองยอนกลบไปพดถงวาทกรรมสองมาตรฐานอกวา ไนประเทศของเรานประชาชนสวนใหญมฐานะปานกลาง สวนใหญมอาชพเกษตรกรรมหรอหาเชากนคำา โดยคาใชจายดานอนๆกมากขนเปนเงาตามตวอยแลว ถาหากจะตองใหสนเปลองคาใชจายไปกบการสงบตรหลานไปเรยนกวดวชาอกกเปนการไมจำาเปน และเพราะวาดวยชองวางระหวางวยของผปกครองกบเดกนนแตกตางกนจงอาจทำาใหยากตอการเขาใจวา ระบบการศกษา ดงเชนในปจจบนมนไดแปรเปลยนไปตามวฏจกรของสงคมเสยแลว อาจเปนเพราะวาในสมยกอนบรรดาผปกครองนนไมจำาตองเรยนกวดวชาเพมเตม หากอาศยแตเรยนจากในหองเรยนกเพยงพอแลว แตสำาหรบการศกษาในปจจบนมนไมเพยงพออกตอไปแลว ทงนกใชวาขาพเจาจะกลาวโทษถงบรรดาครบาอาจารยทอยในสถานศกษาวาขาดประสทธภาพในการสอนแตอยางใดไม ขาพเจาเขาใจดวา ปญหาดงกลาวกยงคงเปนปญหาใหญสำาหรบบรรดาครบาอาจารยและผอยในแวดวงการศกษาทกำาลงคดคนหาทางออกหรอหามาตรการเพอทจะนำามารองรบและประยกตใหเขากบลกษณะทแปรเปลยนไปตามการณเชนน ดงนน เมอการทจะสงบรรดาบตรหลานของตนไปเรยนพเศษนนขนอยกบความสมครใจของผปกครองเอง แตดวยสถานภาพทางเศรษฐกจของผปกครองสวนใหญไมเออตอการสงบตรหลานไปเรยนพเศษ ทำาใหเดกบางสวนทผปกครองไมสามารถสงไปเรยนพเศษได ไมมโอกาสเขาถงการเรยนพเศษดงเชน บตรหลานของผมสถานภาพทางเศรษฐกจอยในขนด ทงนโดยสรปแลวขาพเจากเหนถงความพยายามของผคนทอยใน


15

แวดวงการศกษาและรฐบาลทจดใหม โทรทศนชองคร เพอเปนทางเลอกท“ ”ทำาใหเดกทงหลายเขาถงการเรยนรไดอยางทดเทยมกน และนกเปนตวอยางทสะทอนใหเหนถงอทธพลของวาทกรรมสองมาตรฐานทมผลตอการเปลยนแปลงของสงคมในมตทางดานการศกษา อนมปจจยหลกมาจากการเมองการปกครองและกฎหมายดงทกลาวไวแลวขางตนของหวขอน

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานการสาธารณสข“ ”

ในมตทางดานสาธารณสขนขาพเจาเชอวาผทไดรบอทธพลมาจากการเลอกปฏบตของเจาพนกงานในดานสาธารณสขบางคนทใหการบรการโดยขาดไรซงจรรยาบรรณของการใหบรการทด และมการเลอกปฏบตระหวางผปวยทเขามารบการรกษาพยาบาลโดยผทใชสทธในบตรประกนสขภาพถวนหนากบผปวยทจายคารกษาพยาบาลจะไดรบการบรการอยางไมเทาเทยมกนในบางสวน ทงนใชวาขาพเจาจะกลาวถงผปฏบตหนาทในดานสาธารณสขนไปเสยทกผคนกหาไม แตขาพเจากำาลงกลาวถงจดดอยเลกๆ ของผทปฏบตหนาทโดยขาดไรซงจตบรการซงมอยเปนสวนนอยตามทขาพเจาคด และโดยทงทสทธดงกลาวตามบตรประกนสขภาพถวนหนา นนเกดขนโดยอาศยนโยบายของรฐทจดสรรใหประชาชนสามารถเขาถงการรกษาพยาบาลไดอยางเทาเทยม ตามหลกประกนสขภาพถวนหนา ตามท พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ.2545 มาตรา 5 วรรค 1 ทบญญตวา “บคคลทกคนมสทธไดรบบรการสาธารณสขทมมาตรฐานและมประสทธภาพตามทกำาหนดโดยพระราชบญญตน” ใหอำานาจไว ดงนจะเหนไดอยางชดเจนวา การเปลยนแปลงของสงคมนนมผลโดยตรงจากการเปลยนแปลงของกฎหมายทสามารถสะทอนออกมาใหเหนเปนรปธรรมอยางเดนชด โดยสะทอนใหเหนผาน


16

โครงสรางสงคมทมความไมเทาเทยม แตมความพยายามทจะทำาใหมนทดเทยม ซงจากมตดงกลาวทขาพเจาหยบยกขนมานจะเหนไดวา ถงแมวามกฎหมายใหอำานาจไว แตในความเปนจรงในทางปฏบตแลว เราไมสามารถหามาตรการใดทจะทำาใหไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนไดในทกภาคสวนไดเลย ทงนอนเปนผลมาจากการทมโครงสรางและสถานภาพทางสงคมของผคนทไมเทาเทยมกนมาแตตนแลวนนเอง หรอแมแตในกรณของชาวบานทอาศยอยในทองถนหางไกลกเปนการลำาบากทจะเขามารบการรกษาทไดมาตรฐานและมคณภาพตามทกฎหมายกำาหนด ทงเงนทองทจะใชเปนคาใชจายในการเดนทางทตองเสยไป แมวาคารกษาพยาบาลจะเสยในอตราเพยง 30 บาทโดยเกบเปนคาธรรมเนยมกตาม ดงนน จงจำาเปนอยเองทผปวยซงอยในถนททรกนดารจำาตองเขาหาสถานบรการทางดานสาธารณสขทมอยใกลทสด ซงกหนไมพนสถานอนามยทอยใกลกบทองถนของตนแมวาในปจจบนจะเปลยนชอเรยกเสยใหมวา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบตำาบล กตามท “ ”ทงนแมวาจะเปลยนชอเรยกจากสถานอนามยไปเปนอะไรกตาม แตอยางไรกคงเปนไปตามตรรกะทวาแลวจะใหสถานอนามยมอปกรณทางการแพทย หรอเวชภณฑหรอแมแตหยกยาทดเทยบเทากบโรงพยาบาลซงอยในเมองทมความเจรญไดอยางไร ดงนน จงเทากบวาเหลานคอความคดเหนของขาพเจาผานมมมองทางสงคมในมตทางดานสาธารณสขทยงสามารถพบเหนไดแมกระทงในปจจบน และนกเปนเพยงตวอยางหนงทสะทอนใหเหนวาวาทกรรมสองมาตรฐานนสามารถมอทธพลตอแวดวงทางดานสาธารณสขนดวย

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานศาสนา“ ”


17

ในดานศาสนานแมจะเปนเรองละเอยดออนทสดในสงคมเพราะเทาทดกนในประวตศาสตรแลว การเกดขนของสงครามกมสาเหตมาจากศาสนานดวยเปนสำาคญ เชน สงครามครเสด เปนตน ดงนน เมอประเดนดงกลาวเปนเรองทละเอยดออนแลว ขาพเจาจะไมกาวลวงถงใหมากจนเกนเลยนก และดวยบานเราเปนเมองทมผคนนบถอศาสนาพทธเสยเปนสวนใหญจนมคำากลาวทวา เมองไทยเมองพทธ ซงโดยปกตแลวขาพเจาแตดวยแนวโนมในปจจบนเทา“ ”

ทขาพเจาสงเกตและรบรไดวาจากในอดตกาลทศาสนามหนาทหลกสำาคญ คอ ชวยจรรโลงจตใจและยกระดบจตใจของเหลาศาสนกชนใหมแตคณธรรมและจรยธรรมประจำาใจ แตปจจบนกลบพบวาศาสนาพทธบางสวนเรมถกครอบงำาดวยเศรษฐกจตลาดเสร จนบางครงกมลกษณะทออกไปในทาง “พทธพาณชย จนเกนเลยไปพอสมควร แตทงนขาพเจาหาไดกลาวถงสงคม”บวรพทธศาสนาทงหมดแตอยางใดไม แตกลาวถงสวนนอยของแวดวงบวรพทธศาสนาแตเพยงเทานน ดวยตวอยางดงตอไปนทมลกษณะเขาขายทงการเปนพทธพาณชยและมความเปน 2 มาตรฐาน คอ ตวอยางดงตอไปนของขาพเจานนเกดขนจากญาตผใหญทขาพเจาสนทมากทานหนง ดวยความททานเปนผใจบญสนทาน ทานจงมกชอบเดนทางไปทำาบญตามวดวาอารามตางๆอยเปนประจำา แตดวยสถานภาพทางเศรษฐกจของทานจงไมสามารถทจะทำาบญไดคราวละมากๆ อยางบรรดาผมทรพยสนมหาศาล จนวนหนงทานเดนทางไปยงวดแหงหนงในแถบภาคกลางดวยหวงจะไปทำาบญ ในระหวางกำาลงถวายปจจยอยนนไดมญาตโยมอกกลมหนงเดนทางเขามายงกฎเจาอาวาสนนดวย ซงจากการพจารณาแลวเหนวาคงจะเปนผมฐานะพอสมควร จากการททานกำาลงสนทนาปสาทะกบญาตผใหญของขาพเจาอย ทนใดนนทานกยตการสนทนาและลกออกไปตอนรบญาตโยมกลมนนทเพงมาถงโดยไม


18

สนใจใยดอะไรตอญาตผใหญของขาพเจาอกเลย ฟงดผวเผนอาจมหลายคนทมองวานเปนเพยงการออกไปตอนรบญาตโยมทมาใหมตามมารยาทแตเพยงเทานน แตดวยสงทญาตของขาพเจาไดพบเจอและนำามาเลาสกนฟงนน มนทำาใหขาพเจาคดวา มนเปนการเหมาะสมแลวหรอทพระผใหญระดบเจาอาวาสจะมอากปรกรยาเชนนน เพราะตามธรรมเนยมปฏบตแลวเหลาอบาสกอบาสกาตองเปนฝายเขาไปทำาการนมสการตอพระสงหเองจงจะถกมใชหรอ ดงน เปนเพยงตวอยางทขาพเจาสะทอนใหเหนถงความเปน 2 มาตรฐานในมตทางดานศาสนา

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานเศรษฐกจ“ ”

ภายใตระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเสรนเองททำาใหผคนถกปลกฝงวา ทกคนสามารถเขาถงทรพยากรไดอยางเทาเทยม หากวาผนนมทนเพยงพอ“ ”

แนวคดขางตนเปนตวสะทอนสภาพสงคมทผกผนแปรเปลยนไปตามสภาพของเศรษฐกจอนนำามาสการแปรเปลยนของระบบกฎหมายทมการเปดโอกาสใหมการคาขายระหวางประเทศไดอยางเสร เปดโอกาสใหมการลงทน มการตลาดทแขงขน จนบางครงทภาครฐเองมวแตสงเสรมกจการทางดานเศรษฐกจจนลมคำานงถงคณภาพชวตของประชาชนตลอดจนสงแวดลอมทอยรายรอบตว ซงสงผลใหเหนเปนปจจยตางๆ ทมลกษณะเปนภยพบตจากธรรมชาต ยกตวอยาง เชน กรณภาวะโลกรอน ซงสงผลไปทวโลก แตทงนกเนองมาจากการสงเสรมการพฒนาการผลตในดานอตสาหกรรมจนมากเกนขนาด ทงเปลยนสภาพจากการเกษตรกรรมแบบดงเดมเปนเกษตรกรรมเชงเดยวทสงผลใหประชาชนนนตองตกเปนทาสหรอสวนหนงของกำาลงการผลตของบรรษทกลมทนททำามาหากนบนทดนของตวเอง โดยมชอเรยก


19

ลกษณะแบบนวา เกษตรพนธสญญา หรอแมแตการเปดโอกาสใหผม“ ”อทธพลเขาบกรกทำาลายแผวถางปาไมเพอนำาแปรสภาพใหกลายเปนวตถดบในการผลต หรอแมแตการปลอยมลพษไมวาจะเปนมลพษทางอากาศ เชน ควนพษ หรอมลพษทางนำา เชน นำาเสย ลงสธรรมชาตโดยไมผานการบำาบดเสยกอน เหลานลวนแลวแตเปนปจจยอนกอใหเกดภาวะโลกรอน แตนนเปนเพยงปญหาทระดบโลกตองเผชญ ถาหากเราลดขนาดของภยพบตลงมาใหเหลอเพยงปญหาระดบประเทศกคงทจะหนไมพนทจะตองกลาวถง อทกภย ทเกดขนเมอชวงปลายปทผานมาจนปานนกยงแกไขปญหาอนเกดหลงภยพบตกนไมจบเพราะผทไดรบภยทงหลายกคอประชาชนทงหลายในประเทศไลตงแตภาคเหนอไปจนถงภาคกลาง แมในภาคอสานหรอภาคกลางตอนลางเกอบๆถงภาคใต กลวนแตไดรบผลกระทบจากภยนำาทวมนดวยกนทงสน นเปนเพยงปญหาหนงทไดเกดขนแลวอยางแทจรงบนโลกใบน หรอนอาจเปนนยยะหนงทธรรมชาตไดกำาลงสงสญญาณเตอนแกมวลมนษยชาตแลววา แทจรงแลว“มนษยเองไมสามารถทจะเอาชนะธรรมชาตไดเลย ” ทงยงเปนการบอกวาทผานมานน มนษยเองกไดใชประโยชนจากธรรมชาตไปไมนอย แตกลบไม“เคยคดดแลเอาใจใสเลย ” เมอทราบแลววาปญหาใดเปนปญหาดานสงแวดลอมบางดงทกลาวแลวขางตน แตเรากลบไมสนใจตอการแกไขหรอถาหากแกไขกเปนการแกไขปญหาทปลายเหตหาไดมการแกไขทตนเหตของปญหาเหลานนแตอยางใดไม คำาตอบของทกๆปญหาทเกดมาบนโลกนลวนแลวแตเกดขนจาก มนษย“ ” ดวยกนทงสน ไมวาจะเปนปญหาสงแวดลอมเหลาน หรอปญหาอนใดกตามท เชน ปญหาอทกภยทเกดในไทยนปญหาในเบองแรกนนคงเรมเกดจากการบงคบใชกฎหมายทไมมประสทธภาพเพยงพอ เชน กฎหมายปาไม เชน พ.ร.บ.ปาสงวน,พ.ร.บ.ปาไม ฯลฯ ทมขนเพอ


20

ดแลคมครองทรพยากรปาไมทนบวนกำาลงจะลดนอยลงไปทกท เชน การบกรกแผวถางปาเพอปลกพชเศรษฐกจ เมอไมมตนไมคอยชะลอนำา ปญหาอกปญหาทตามมา คอ เมอปาถกแปรสภาพเปนการทำาไรเศรษฐกจจงทำาใหขาดตนไมทจะชะลอการไหลของนำาในฤดฝนและคลายนำาทอมไวในฤดแลงซงทำาใหระบบนเวศยงคงเกดภาวะสมดล แตเมอเหตการณเปนไปดงน คอเมอระบบนเวศในพนทตนนำาถกทำาลายปญหาทตามมาคอ ปญหานำาทวมนำาแลงทประชาชนทงหลายตองรบไปซงชะตากรรมนรวมกน ในขณะทผสรางปญหาซงเปนเพยงกลมคนกลมหนงทหวงเพยงผลประโยชนกลบมไดสะทกสะทานแตอยางใด หรอการหามการตดไมทำาลายปา ทมการบญญตขนเปนกฎหมายแตปญหาการตดไมกยงพบไดอยทกเมอเชอวน ดงนน ปญหาคอเมอฝนตกลงมาในปรมาณทมากอกทงยงไมมตนไมคอยซมซบนำาทำาใหนำาในปรมาณมากไหลลงสพนทราบซงตำากวา ทำาใหเกดการพงทลายของหนาดนจากการกดเซาะของกระแสนำาทรนแรง เกดเปนเหตการณโคลนถลมตามมายงใหเกดความเสยหายแกสงมชวตตางๆ มหนำาซำาบางครงอาจมทอนไมทเกดจากการตดไมทำาลายปาไหลลงมาพรอมกบกระแสนำาและกระแทกเอาบานเรอนทอยในพนทราบลมเชงเขาไดรบความเสยหายอกดวย ซงปรมาณนำากยงคงไหลลงไปยงทตำากวาเสมอซงเปนไปตามวฏจกรของนำาอนมการตระหนกรกนแลวในมวลชนทงหลาย หาใชเปนความรใหมทเกดขนแตอยางใด ดงนนเมอกระแสนำาไหลไปจากปาสบาน จากบานสเมอง กอใหเกดภาวะนำาลนตลงในชมชนเมองทงหลาย เชน ในเชยงใหมทเวลาฤดนำาหลากนำามกจะเออลนทวมทง 2 ฝง เปนจำานวนมหาศาลทงนเมอเทยบกบประเดนในการบงคบใชกฎหมายกจะไดวา ทางหนวยงานราชการหาไดมการจดวางผงเมองทดไม ซงเปนไปตามกฎหมายอนวาดวยการผงเมอง เชนปลอยใหมการปลกสรางอาคารบานเรอนตางๆยนเขาไปใน


21

เขตลำานำา ซงทำาใหเปนการกนกระแสนำาทำาใหกระแสนำาไหลไปตามลำานำาธรรมชาตไมไดจงเกดภาวะลนตลงดงกลาว เหนอสงอนใดการกระทำาทงหลายลวนแตเกดจากมนษยดวยกนทงสน เชน นบแตการตดไมทำาลายปา การปลกสรางโรงเรอนกดขวางทางไหลของกระแสนำา การสรางทำานบกนนำาไมใหเขาทวมพนทในจงหวดของตนเอง แตเคยคดหรอไมวานำาจำานวนนนจะถกผลกออกไปทวมจงหวดอนๆ ถดไปอยางไรบาง ดงนน การปองกนปญหานำาทวมทดำาเนนกนมาแบบวาพนทใดมเงนมากกสรางเขอนใหสงกวาเพอผลกนำาใหไปทวมพนทอนหรอจงหวดอนแทนซงเปนการแกไขปญหาทปลายเหตและมกงาย หรอแมแตการขาดระบบการจดการนำาทดตลอดจนการพฒนาของชมชนเมองโดยทผคนหวงแตจะกอบโกยประโยชนใสตนเองโดยไมแยแสตอสวนรวม ในการพฒนาเมองพบวา ทางไหลของนำาเดม เชน ลำาคลอง ลำาหวย ลำาธารตางๆ ทเปนทางระบายนำาในฤดฝนกถกถมไปหมดเพอพฒนาเปนพนทใชประโยชนทางเศรษฐกจ เจาของธรกจอสงหารมทรพยกอบโกยเงนโดยการถมทางนำาสาธารณะเพอทำาหมบานจดสรร เจาหนาทของรฐพอไดรบเงนคานำารอนนำาชาแลวกทำาเอาหไปนาเอาตาไปไร สรางถนนตางๆ กยกระดบใหสงเสยจนนำาไมสามารถไหลผานได พนทเขตธรกจหรอเขตอตสาหกรรมกสรางทำานบกนนำาไมใหทวมพนทของตนโดยใหคนยากคนจนในพนทเกษตรกรรมตองรบชะตากรรมกบปญหานำาทวมนำาหลากแทน การขยายตวของพนทเมองในลกษณะเชนนนอกจากไมนำาไปสการพฒนาทยงยนแลวชางสะทอนความดอยพฒนาคนอกดวย4 นเปนเพยงตวอยางของปญหาดานสงแวดลอมทสงผลและเชอมโยงไปถงปญหาในดานตางๆทตามมาอกมากมายดงกลาวขางตน ทงหมดนน

4 อางองจากบทความใน เวบประชาไท เรอง นำาทวม...เปนเรองของความเหนแกตว โดยรศ.ดร.อดศร อศรางกร ณ อยธยา


22

เปนเพยงการเชอมโยงใหเหนวาการเปลยนแปลงของสภาพสงคมเพยงดานเดยวคอ ดานเศรษฐกจยอมสงผลกระทบตอสภาพสงคมในดานอนๆดวย ทงนเพราะสงคมลวนแตมความเชอมโยงกนนนเอง แตนนเปนเพยงปญหาทางดานสภาพแวดลอมอยางเดยว ในทางกลบกนผผลตเองกมงทจะหวงกำาไรจากการขายของตนตามวงจรของธรกจจงมการผลตกนโดยไมสนใจตอปญหาทเกดตามมาในภายหลงและลมไปวาตองคมครองสขอนามยของผบรโภคดวย ทำาใหผผลตในหลายรายๆนนขาดคณธรรมในการผลตไป แตถงอยางไรกตามกไดมการบญญตและประกาศใช พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ.2522 ขนมา ยอนกลบไปถงแนวคดของระบบเศรษฐกจทนนยมเสรทไดกลาวไปขางตนทวา ทกคนสามารถเขาถงทรพยากรไดอยางเทาเทยม หากวา“ผนนมทนเพยงพอ ยอมแสดงใหเหนถงวาทกรรมสองมาตรฐานอยางเหนได”ชดเจนวา การกำาหนดไวอยางสวยหรวา ทกคนสามารถเขาถงทรพยากรไดอยางเทาเทยม แตกตามมาดวยขอจำากดทวา หากมทนเพยงพอ เชน จากตวอยางของการถอครองทดนในรฐ ซงมการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถซอทดนได แตจากสภาพการณในสงคมทปรากฎอยกลบไมเปนเชนนน เพราะยงมประชาชนอกมากมายทยงขาดไรซงทอยและททำามาหากน เหลานเปนตน ดงน เปนตวอยางของอทธพลของวาทกรรมสองมาตรฐานซงสะทอนผานมตทางดานเศรษฐกจ นนเอง

วาทกรรม ทวมาตรฐาน กบมตดานการเมองการปกครอง“ ”

เปนททราบกนดอยแลววาระบอบการเมองการปกครองของไทยนนเปนระบอบประชาธปไตย แตดวยเพราะการทเรารบระบอบการปกครองดงกลาวน


23

มาจากประเทศในแถบตะวนตก ดวยแนวคดทวาตองการใหประชาชนมเสรภาพ โดยมหลกการทางกฎหมายทถกนำามาใชในระบอบการปกครองนอยดวยกน 5 หลกการ ดงน คอ

1. หลกการอำานาจอธปไตยเปนของปวงชน ประชาชนแสดงออกซงการเปนเจาของโดยใชอำานาจทมตามกระบวนการเลอกตงอยางอสระและทวถงในการใหไดมาซงตวผปกครองและผแทนของตน รวมทงประชาชนมอำานาจในการคดคานและถอดถอนผปกครองและผแทนทประชาชนเหนวา มไดบรหารประเทศในทางทเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม เชน มพฤตกรรมรำารวยผดปกต 2. หลกเสรภาพ ประชาชนทกคนมความสามารถในการกระทำาหรองดเวนการกระทำาอยางใดอยางหนงตามทบคคลตองการ ตราบเทาทการกระทำาของเขานน ไมไปละเมดลดรอนสทธเสรภาพของบคคลอน หรอละเมดตอความสงบเรยบรอยของสงคมและความมนคงของประเทศชาต 3. หลกความเสมอภาค การเปดโอกาสใหประชาชนทกคนสามารถเขาถงทรพยากรและคณคาตางๆของสงคมทมอยจำากดอยางเทาเทยมกน โดยไมถกกดกนดวยสาเหตแหงความแตกตางทางชนวรรณะทางสงคม ชาตพนธ วฒนธรรมความเปนอย ฐานะทางเศรษฐกจ หรอดวยสาเหตอน 4. หลกการปกครองโดยกฏหมายหรอหลกนตธรรม การใหความคมครองสทธขนพนฐานของประชาชนทงในเรองสทธเสรภาพในทรพยสน การแสดงออก การดำารงชพ ฯลฯ อยางเสมอหนากน โดยผปกครองไมสามารถใชอำานาจใดๆลดรอนเพกถอนสทธเสรภาพของประชาชนได และไมสามารถใชอภสทธอยเหนอกฏหมาย หรอเหนอกวาประชาชนคนอนๆได


24

5. หลกการเสยงขางมาก (Majority rule)ควบคไปกบการเคารพในสทธของเสยงขางนอย (Minority Rights) การตดสนใจใดๆทสงผลกระทบตอประชาชนหมมาก ไมวาจะเปน การเลอกตงผแทนของประชาชนเขาสระบบการเมอง การตดสนใจของฝายนตบญญต ฝายบรหาร หรอฝายตลาการ ยอมตองถอเอาเสยงขางมากทมตอเรองนนๆ เปนเกณฑในการตดสนทางเลอก โดยถอวาเสยงขางมากเปนตวแทนทสะทอนความตองการ/ขอเรยกรองของประชาชนหมมาก หลกการน ตองควบคไปกบการ เคารพและคมครองสทธเสยงขางนอยดวย ทงนกเพอเปนหลกประกนวา ฝายเสยงขางมากจะไมใชวธการพวกมากลากไปตามผลประโยชนความเหนหรอกระแสความนยมของพวกตนอยางสดโตง แตตองดำาเนนการเพอประโยชนของประชาชนทงหมด เพอสรางสงคมทประชาชนเสยงขางนอย รวมทงชนกลมนอย ผดอยโอกาสตางๆ สามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข โดยไมมการเอาเปรยบกนและสรางความขดแยงในสงคมมากเกนไป คานยม ทศนคต ทสงเสรมประชาธปไตย ระบอบประชาธปไตย นอกจากจะเปนระบอบการเมองแลว ยงเปนระบอบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมดวย ดงนนจงไมใชอยทรฐธรรมนญ กฏหมาย การเลอกตง และการตอรองทางการเมองเทานน หากอยทสมาชกในสงคมจะตองชวยกนหลอหลอม สรางคานยม วถชวต ทเปนประชาธปไตย มาตงแตในครอบครว โรงเรยน ททำางาน ชมชน เพอจะนำาไปสหรอการปกปอง ระบอบประชาธปไตย ทงทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม5

จากหลกกฎหมายซงถกแปรเปลยนมาเปนหลกการสำาคญทเปนรากฐานของระบอบประชาธปไตยนจะเหนไดวามอยดวยกนหลายหลกการทแสดงให

5 อางองจากบทความหลกการของระบอบประชาธปไตย โดยชมรมศกษาผลงานวทยากร เชยงกล


25

เหนถงการกระทำาทเปนสองมาตรฐานไดอยางชดเจน เชน ในหลกความเสมอภาค ทสะทอนใหเหนอทธพลของวาทกรรมสองมาตรฐานไดอยางชดเจนทสด ดงตวอยางตางๆทไดกลาวไปแลวในหวขอตางๆ นนเอง

บทสรป

จากสภาษตกฎหมายโรมนทวา “Ubi Societas, ibi jus” ทสามารถแปลเปนไทยไดวา ทใดมสงคมทนนมกฎหมาย “ ” ซงเปนการพสจนใหเหนไดวา กฎหมายเปนสงสำาคญ เพราะนอกจากนแลวถาเราลองสงเกตดจะพบวา นบตงแตเกดจนเราตายและทกสงอยางทเปนสงทอยรายรอบตวในทกๆดาน เชน สงแวดลอม นบตงแตบนทองฟา ใตผนดนผนนำา หรอแมแตในอวกาศกลวนแลวแตมกฎหมายเขาไปเปนตวควบคมอยดวยกนทงสน ดงนน จงสามารกลาวไดวากฎหมายนนเปนกลไกสำาคญทเปนตวขบเคลอนการพลวตรของสงคมทงในดานบวกและลบไดเปนอยางด จงถอไดวากฎหมายเปนสงทเปรยบเสมอนเครองมอชนดหนงทใชเปนบรรทดฐานเพอกำาหนดมาตรฐานหรอคณคาของสงคม เปนตวทกำาหนดมาตรฐานขนตำาใหแกสมาชกของสงคมหรอประชากรทงหมดของสงคมเพอใหอยรวมกนไดโดยสงบสขและเกดเปนภาวะแหงสนตภาพ ตามทสงคมในอดมคตไดคาดหวงไว เมอกฎหมายนนเปรยบเสมอนเพยงเครองมอชนดหนงเทานน ดงนน กฎหมาย จงไมใชทกอยางของสงคม แตเปนเพยงเครองมอชนดหนงทมนษยนนกำาหนดขนมาเพยงเพอหวงวาจะใหกฎหมายนนเปนตวกำาหนดกรอบแหงการปฏบต หรอกำาหนดหนาทในการใหการคมครองและประกนซงสทธในดานตางๆ แกประชาชนทกผคนอยางเทาเทยมเสมอหนากน เมอเราทราบแลววา กฎหมายนนเปนเพยงเครองมอหนงของสงคม ดงนน การกำาหนดทศทางในดานตางๆ


26

จงตกเปนภาระของนกกฎหมาย ซงถอกนวาเปนผรและเชยวชาญตอกฎหมายตางๆ เนองจากเปนผศกษากฎหมายมาเฉพาะทาง ดงนน การกำาหนดทศทางของสงคม นกกฎหมายจงมสวนสำาคญอยางยงยวดในการกำาหนดทศทาง ปจจยและความเปนไปในดานตางๆ ของสงคม แตทงนกขนอยกบวานกกฎหมายผนนจะ ใช กฎหมายไปในทศทางใด ถาหากใชไปในทศทางทด “ ”กฎหมาย นนกจะสงผลดกบสงคม ในทางตรงกนขามหากใชกฎหมายไปในทางทเลวราย กฎหมาย นนกจะสงผลรายตอสงคมไดดจเดยวกน ทงนเพราะ กฎหมายเปนเพยงเครองมอหนงของสงคมแตเพยงเทานน ดงนนการนำากฎหมายไปใชจงขนอยกบผทจะหยบยกเอากฎหมายนนไปใชเสยมากกวาสงอนใด แตทงนทงนนกขนอยกบคณธรรมและศลธรรมของนกกฎหมายผนนดวย ซงจะเหนไดวาเมอกลาวมาถง ณ ตรงจดน กฎหมายนนหาไดเปนเพยงเครองมอเพยงชนดเดยวทใชกำาหนดชะตากรรมและความเปนไปของสงคมไม แตหากเปนสวนหนงของเครองมอทใชกำาหนดทศทางของสงคม เพราะนยามทแทจรงของกฎหมายแลวหมายถง การจดโครงสรางความสมพนธของมนษยโดยอาศยแนวคดเรองสทธและหนาทเปนตวชวยนนเอง6 ดงนนสทธและหนาทจงเปนสงสำาคญสำาหรบการกำาหนดแหงทของทกผคนในสงคมนนเอง ซงจากตวอยางทหยบยกจะเหนวานอกจากกฎหมายแลว คณธรรมจรยธรรมกเขามาเปนสวนหนงทใชกำาหนดความเปนไปของสงคมดวย ดงนน การใชกฎหมายจงเปนสวนสำาคญอกสวนหนงในการกำาหนดทศทางและมาตรฐานของในแตละสงคมอกดวย

6 อางองจากคำาบรรยายในกระบวนวชากฎหมายกบสงคม ของ อาจารยไพสฐ พาณชยกล บรรยายเมอวนเสารท 17 ธนวาคม 2554

วิชา กฎหมายกับสังคม (law and society : 177404 ... · web...

Documents