สรุปเนื้อหา science

BIOLOGY By V. Ratchanont

สรุปเนื้อหา Science เรื่อง Genetics, Ecology, Biodiversity

แนวขอ้สอบ

Genetics ปรนัย 12 ข้อ, อัตนัย 1 ข้อ ออกเรื่อง Pedigree(อัตนัย) คิดว่าน่าจะให้ระบุว่า เป็น Pedigree

แบบไหน, Genetics Trait(ลักษณะทางพันธุกรรม) น่าจะให้ระบุ อันไหนเด่นอันไหนด้อย, พวกการ Crossing

Over

Ecology ปรนัย 12 ข้อ อัตนัย 1 ข้อ ออกเรื่อง Food Chain,Food Web (น่าจะออกประมาณว่าข้อมี

พลังงานในระบบมากท่ีสุด พวก Ten Percent Law) ออกพวก Symbiosis การอยู่ร่วมกัน (+,-,0) อัตนัย ให้

เขียนวัฏจักรสาร คิดว่าน่าจะวัฏจักร Carbon(40%) ไม่ก็ Nitrogen (60%)

Biodiversity ปรนัย 12 ข้อ อัตนัย 1 ข้อ น่าจะออกแบบว่า เอาลักษณะเด่นของแต่ละ Kingdom มา เช่น

Chlorophyll อยู่ใน Kingdom ไหนได้บ้าง อัตนัย มีเขียน World Issue ค าถามปลายเปิด เพราะฉะนั้นคงให้

เขียนพวกปัญหาโลกร้อนอ่ะ

Genetics

Gene = A distinct sequence of nucleotides forming part of a chromosome

แปลว่า ความแตกต่างของล าดับ Nucleotide ใน Chromosome

Alleles = Occupy the same locus or position on chromosome. Difference form of gene.

แปลว่า ความแตกต่างของต าแหน่ง locus บนโครโมโซม

จ ารูปน้ีให้ได้

Allele คือ ตัวที่ใช้ในการก าหนดลักษณะ

แต่ Locus คือที่อยู่หรือ ต าแหน่งของ Allele

ใน Chromosome


Genotype = Inheritance information คือ ข้อมูลของลักษณะทางพันธุกรรม ใช้ก าหนดPhenotype

Phenotype = Physical appearance of organism. ลักษณะภายนอกของสิ่งมีชีวิต

Dominant & Recessive = เป็นการอ้างอิงลักษณะของ Allele ในการแสดงความแตกต่าง

Dominant = Phenotype exhibited by the heterozygote ex AA, Aa

คือ Phenotype ที่เป็นเด่น (AA) และ ที่เป็นพันธุทาง Aa (เป็น aA ไม่ได้ เพราะยีนเด่นต้องข่มยีนด้อย)

Recessive = Phenotype “hidden” by heterozygote

คือ Phenotype ที่เป็น พันธุ์ลักษณะ ด้อย เช่น aa

Homologous Chromosome = A pair of chromosome that have same over all genetics

content. คือ คู่ของ Chromosome ที่เหมือนกันหมด

Homozygote = Both alleles for a trait are same in an individual คือพวกพันธุ์แท้ เช่น เด่นพันธุ์แท้

(AA) ด้อยพันธุ์แท้ (aa)

Heterozygote = Both alleles for a trait are the difference in an individual คือ พวกพันธุ์ทาง (Aa)

จ าตรงนี้เอา! AA=Homozygous Dominance หรือ เด่นพันธุ์แท้, aa=Homozygous Recessive หรือ

ด้อยพันธุ์แท้ และ Aa = Heterozygous

ลักษณะของร่ายกาย

ลักษณะ Dominant เด่น Recessive ด้อย Cleft Chin คางบุ๋ม ไม่บุ๋ม บุ๋ม

Hair Curly ผมหยิก Straight ผมตรง

Window’s peak หน้าผากโค้ง โค้ง ไม่โค้ง Dimple ลักยิ้ม มี ไม่มี

Ear lobe ติ่งหู ไม่มี มี

Freckles หน้าที่กระ มี ไม่มี Roll tongue ม้วนลิ้น ม้วนได้ ม้วนไม่ได้

ถนัดของมือ ขวา ซ้าย Eye brown size Board ตรงๆ เหมือนชินจัง เรียว Slender


Gregor Mendel เป็นนักบวช ชาวออสเตรีย!

การทดลองของ Mendel Mendel จ าง่ายๆว่าจะเก่ียวกับเลข 7 คือ

ทดลองถั่วลันเตา โดยใช้ 7 ลกัษณะ ทดลอง 7 ปี และ 7 Homolog (ลักษณะที่เป็นอิสระต่อกัน)

ที่จริงทดลองเกือบ 7000 ต้น แต่ตายก่อน -*- น่าเศร้าเนอะ!

จ าให้ได้ว่า ลักษณะของถั่วลันเตา แบบไหนเด่น แบบไหนด้อย

ลักษณะเด่น ด้อย จ าดีๆ ออกแน่ๆ

การทดลองของ Mendel คือ จะกระท าอยู่ 2 ดอก คือจะตัดเกสรตวัผู้ของดอก1

ออก และเอาพู่กันไปเขีย่ เกสรตัวผู้ของอีกดอกท่ีมีลักษณะต่างกัน แต่เอามาป้าย

ลงบนเกสรตัวเมียของดอก1

ระวังข้อสอบโรคจิตออกถาม

ถั่วลันเตา (Pea Plant)

ชื่อวิทยาศาสตร์ Pisum saltivum

ลักษณะเด่นของถั่วลันเตา

ดอกม่วง ต้นสูง เมล็ดกลม เมล็ดเหลือง ฝักอวบ ฝักเขียว ดอกข้าง(ออกท่ีข้างต้น)

ลักษณะด้อย

ดอกขาว ต้นเตี้ย เมล็ดแฟบ เมล็ดเขียว ฝักแฟบ ฝักเหลือง ดอกออกยอด

ระวัง แต่ละลักษณะเป็นอิสระต่อกัน ฉะนั้นไม่จ าเป็นว่า ฝักเหลืองต้องเมล็ดเขียว เมล็ดสีเหลืองก็ได้


ตัวอักษรท่ีใช้ (ตามหนังสือโรงเรียน ท่ีจริงก าหนดเองก็ได้)

Seed form = Smooth/Round (R) or Wrinkled (r) รูปร่างเมล็ด

Seed Colour = Yellow (Y) or Green (y) สีของเมล็ด

Flower Colour = Purple (P) or White (p) สีของดอก

Pods form = Inflated (I) or constricted (i) รูปร่างของฝัก

Pods Colour = Yellow (G) or Green Seed (g) สีของฝัก

Flower position = Axial (R) or terminal (a) ต าแหน่งของดอก

Size of the plant = Tall (T) or Short (t) ขนาดของต้น

Mendel ได้รับรางวัลโนเบล จากความถึก! เพราะ Mendel ทดลองหลายร้อยรุ่น คือเอา ต้นพ่อผสมแม่ ได้ต้น

ลูก เอาต้นลูกแต่ละต้นผสมกันเอง ไปเรื่อยๆ และ จดทุกลักษณะ ทุกต้น ของ ทุกรุ่น ท าให้นักวิทยาศาสตร์ น า

ผลการทดลองของ Medel มาสรุปเป็น กฎได้ 2 ข้อคือ

ข้อ1 กฎการแยก (Law of segregation) สนใจลักษณะเดียว

ข้อ2 กฎแห่งการรวมกันอิสระ (Law of independent assortment) สนใจมากกว่า 1 ลักษณะ

Law of segregation

• the pair of alleles of each parent separate and only one allele passes from each

parent on to an offspring

แปลว่า คู่ของอัลลีลจากพ่อและแม่ แยกกัน แต่เพียง 1 ลักษณะจาก พ่อ หรือ แม่ ที่จะถ่ายทอดสู่ลูก

• segregation of alleles occurs during the process of gamete formation (meiosis)

การแยกของ Alleles เกิดข้ึนระหว่างกระบวนการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ แบบ Meiosis


ตัวอย่างโจทย์

Q1:A heterozygous round seed plant is crossed with a homozygous round seeded plant.

What percentage of the offspring will be homozygous ?

Q2:In guinea pigs, the allele for short hair is dominant.

What genotype would a heterozygous short haired guinea pig have_______

What genotype would a pure breeding short haired guinea pig have_______

What genotype would a long haired guinea pig have_______


Pedigree

- A pedigree is a chart of the genetic history of family over several generations.

แปล วงศาวลีคือแผนผังของข้อมูลเกี่ยวกับประวัติทางพันธุกรรมของครอบครัวหลายๆรุ่น

ข้อก าหนดคือ

ให้ แทน ชาย และ แทนหญิง

ถ้ามีระบายด า คือเป็น… ถ้าไม่ระบายแสดงว่าไม่เป็น…

แฝด

สัญลักษณะ อื่นๆ

Fraternal twins

แฝดต่าง (ต่างไข่)

Identical twins

แฝดเหมือน (ไข่ใบเดียวกัน)

สามี ภรรยา

Siblings พี่น้อง


จะดูยังไงว่า เป็นโรคที่เกิดจากพันธุ์แท้ หรือ พันธุ์ด้อย และ เกิดบน Chromosome ร่างกาย (Autosomal)

หรือ Chromosome เพศ (X-link)

ดูวิธีกากๆก่อน (รุงรังมาก จ าเยอะ)

If most of the males in the pedigree are affected the disorder is X-linked

ถ้าชายส่วนใหญ่ใน Pedigree เป็น ถือว่ามาจาก Chromosome X

If it is a 50/50 ratio between men and women the disorder is autosomal.

แต่ถ้าครึ่งๆกันพอดี ระหว่างชาย หญิง ถือว่ามาจาก โครโมโซมร่างกาย Autosomal

ตารางนี้จ าไว้ก็ดี พวกตัวพาหะต้อเขียนสัญลักษณ์ยังไง ไม่ทราบเพศเขียนยังไง

มีเป็น อยู่ 6/12

ไม่เป็นอยู่ 6/12

ครึ่งๆกัน ตอบ Autosomal


วิธีด้านบนมันไม่เสมอไป ใช้วิธีเจมส์ ( -.- ตั้งกฎเองเลย)

ดูง่ายๆ จ าว่า ******* ถูกกฎ เป็น X-linked (X) ผิดกฎเป็น A (Autosolmal)

ขาว ขาว ด าโผล่ (หมายความว่า พ่อ(ขาว) แม่(ขาว) ไม่เป็น แต่ ลูกเป็น(ด าโผล่))

ขาว ขาว ด าโผล่ = จ าว่า ด าเป็นด้อย(Recessiveได้มาละ) จ าว่า ผู้หญิงแมร่ง ด้อย! ให้ไปดูหญิง (ลูก)

ค าสาป: หญิงใดเป็น พ่อ และ ลูกชาย มันต้องเป็น(ด า)

อย่างเช่น

ด า ด า ขาวโผล ่(หมายความว่า พ่อ(ด า) แม(่ด า) เป็น แต่ ลูกไมเ่ป็น(ขาวโผล่))

ด า ด า ขาวโผล่ = จ าว่า ขาวแมร่งเด่น (Dominant) ให้ไปดูชาย จ าว่า ชายเด่น

ค าสาป: ชายใดเป็น แม่และลูกสาวมันต้องเป็น

อย่างเช่น

ดูรุ่นไหนก็ ได้แต่ต้องดูรุ่นพ่อแม่ และรุ่นลูก ของรุ่นนั้น

พ่อ ขาว แม่ ขาว ลูกเป็นอยู่คนนึง (ด าโผล่)

ตามกฎเลย ขาว ขาว ด าโผล่ = หญิงใดเป็นพ่อและลูกชายต้องเป็น แต่ไม่มีหญิงคนไหนเป็น = ผิดกฎ

ตอบ Autosomal Recessive (AR)

ดพูอ่ แม ่7,8 เป็น ด า ด า ละมีขาวโผล ่(11,12,14) แสดง

วา่เป็น Dominant ให้ไปดชูาย ชายใดเป็น พอ่และลกูชาย

มนัต้องเป็น จากแผนภาพ ไมม่ีชายใดเป็นเลย(12,14)

ผิดกฎเป็น Autosomal

ตอบ Autosomal Dominant (AD)


Ecology

Everything that surrounds and affects an organism makes up its environment.

สิ่งแวดล้อมคือทุกๆอย่างที่อยู่รอบๆ และมีผลต่อสิ่งมีชีวิตนั้น

Biological environment คือ ปัจจัยชีวภาพ ที่มันมชีีวิตอ่ะ เช่น พวกBacteria ต้นไม้

Physical environment คือ ปัจจัยกายภาพ ที่มันไม่มีชีวิต เช่น ลม น้ า แสงแดด

Biotic factors

Producers ผู้ผลิต คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองได้ (Autotrophs) ส่วนใหญ่จะเป็นพืช

Consumer ผู้บริโภค คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ (Heterotrophs) แบ่งได้ 5 ชนิด

Herbivores สัตว์กินพืช, Carnivores สัตว์กินสัตว์, Omnivores สัตว์ที่กินทั้งพืชและสัตว์

Scavenger คือพวกกินซากสัตว์, Detritivore คือพวกกินซากพืช ซากสัตว์

Decomposer ผู้ย่อยอินทรีย์สาร

Levels of Ecological organization

คือ สิ่งมีชีวิตที่เหมือนกัน และ สามารถสืบพันธุ์ได้Species

คือ Species เดียวกันมารวมตัวกัน ในสถานที่เดียวกัน Population

Population = Same species + Same habitat(ที่อยู่อาศัย) + Particular Time (ช่วงเวลาหนึ่ง)

ถ้าขาดอันใดอันหนึ่งไม่เป็นประชากร (Population)

Community คือ มี Population หรือ ประชากรหลายๆกลุ่มมารวมกัน

Ecosystem ระบบนิเวศ ประชากรของสิ่งมีชีวิต และ สิ่งไม่มีชีวิตรวมกลุ่มกัน


Food Chain & Food Web

แต่ละชั้นของ Food Chain เรียกว่า Trophic Level หรือ ล าดับการกิน

Trophic Level คือ ล าดับการกินอาหาร มีกี่ล าดับให้ดูจ านวนลุกศร

อย่างในรูปมี 4 Trophic ในหนังสือเขียนผิด พืชจะเป็น Primary

Trophic Level ไม่ได้เพราะยังไม่มีการกินอะไรเลย

ลักษณะของ Food Chain & Food Web

Food Chain คือ ห่วงโซ่อาหาร ลูกศรจะไปแนวเดียวไม่ย้อนกลับ มี

ความหลากหลายน้อยถ้าเทียบกับ สายใยอาหาร (Food Web)

ห่วงโซ่อาหารดีๆควรมีลักษณะสั้นๆ เพราะจะได้มีพลังงานสะสมใน

สิ่งมีชีวิตมาก ตามกฎ Ten percent law คือในล าดับการกินอาหาร

สิ่งมีชีวิตชนิดต่อไปจะได้รับพลังงานแค่ 10% ของพลังงานในสิ่งมีชีวิต

ก่อนหน้านั้น เช่น ในรูป สมมติให้พืชมีพลังงาน 1000 จูล แมลงจะได้รับ

พลังงานจากพืช แค่ 100 จูล วิธีคิดคือ 10

100X 1000 คิดแบบนี้ไปเรื่อยๆ

ลองคิดดูว่า ถ้าห่วงโซ่อาหารยาว พลังงานจะสูญเสียไปเรื่อยๆ

Food Web คือ สายใยอาหาร

คือการเอาห่วงโซ่หลายๆห่วงโซ่

มาต่อกัน ยิ่งเยอะยิ่งดี พบได้ใน

ระบบนิเวศที่สมดุล


Ecological Pyramid

Pyramid of numbers ปีระมิดจ านวน คือ เอาจ านวนสิ่งมีชีวิตใส่เข้าไปใน Pyramid แสดงให้เห็น

จ านวนของสิ่งมีชีวิตในแต่ละล าดับของห่วงโซ่อาหาร ต่อปริมาตร หรือพ้ืนที่

Pyramid of Biomass ปีระมิดมวลชีวภาพ

มีไว้เพราะ ปีระมิดจ านวน เห็นความแตกต่างไม่มาก เช่น ช้าง 1 ตัว นก 1 ตัว ความแคบ/ขนาด

Pyramid เท่ากัน แยกไม่ออก! , ใช้น้ าหนักในการเปรียบเทียบ


Pyramid of Energy ปีระมิดพลังงาน kCal / /year

มีแต่แบบฐานกว้างเท่านั้น! เป็นไปตามกฎ Ten percent Law

Ecosystem Interactions

ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิต ในการอยู่ร่วมกันแบบต่างๆ

ให้ การได้ประโยชน์ เป็น +, การเสียประโยชน์เป็น – และ ไม่ได้ไม่เสียเป็น 0

1. อยู่ร่วมกันแบบSymbiosis มี 3 แบบไม่มีการเสียประโยชน์

อยู่เป็นอิสระได้ เช่น ดอกไม้ - แมลง1.1 Protocooperation (+,+) ได้ประโยชน์ร่วมกัน

แต่ แยกกันแล้ว จะตายคู่ เช่น Protozoaในไส้ปลวก1.2 Mutualism (+,+) การพึ่งพา แยกกันไม่ได้

อิงอาศัย เช่น กล้วยไม้ – ต้นไม้ใหญ่1.3 Commensalism (+,0) การเกื้อกูล

2. Antagonism อยู่ร่วมกันแบบปฏิสัมพันธ์ หรือ แบบเอาเปรียบ

2.1 Predation (+,-) การล่าเหย่ือ ระหว่างผู้ล่า (Predator) และ เหยื่อ (Prey)

2.2 Parasitism (+,-) ภาวะปรสิต ระหว่าง Parasite(+) กับ Host(-)

Parasite – Ectoparasite ปรสิตภายนอก เห็บ เหา โลน เรือด ไร

Endoparasite ปรสิตภายใน พวกพยาธิ

Host – Principal host ปรสิตใน Host จะมีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ

Intermediate host ปรสิตในHost จะมีการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ


เช่น พยาธิใบไม้ในตับ

เมื่ออยู่ในคนเป็นแบบ Principal Host เมื่อคนถ่ายลงไปในน้ า หอยจะกินไข่พยาธินี้เป็น

Intermediate Host ระยะไม่ติดต่อ ภายในตัวหอย ไข่จะฟักเป็นตัวอ่อน และเสจริญอีกหลายๆ

ขั้นกลายเป็นตัวเต็มวัย ละสามารถเข้าสู่ตัวปลาน้ าจืดได้ เป็น Intermediate Host ระยะติดต่อ

3. Competition (-,-) การแก่งแย่งแข่งขัน

4. Antibiosis (0,-) ex. Penicillium ปล่อยสาร Penicillin ท าให้ Bacteria ไม่เจริญเติบโต

5. Saprophyte (+,0) ความสัมพันธ์ระหว่าง Decomposer กับซากสิ่งมีชีวิต

6. Exploitation (+,-) เช่น ลูกนกกาเหว่าในรังของนกกา แย่งอาหารจากลูกกา คือแม่ของลูกนก

กาเหว่าเมื่อออกไข่ จะเอาไข่ไปไว้ในรังของนกกา และลูกนกกาเหว่าเมื่อเจริญเติบโตจะมีขนาดใหญ่

กว่าลูกนกกา และจะคอยแย่งอาหาร หรือ บางทีก็จะเบียดลูกนกกาตกรัง

7. Amensalism (0,-) เช่น ต้นไม้ใต้ต้นไม้ใหญ่ จะเจริญเติบโตได้ไม่ดีเพราะไม่ได้แสงปริมาณมาก

8. Neutralism (0,0) เช่น แมงมุม กับ กระต่ายในทุ่งหญ้า ไม่เก่ียวอะไรกันเลย ไม่ได้ไม่เสีย


Biome ชีวนิเวศ แบ่งได้เป็น ไบโอมบนบก และ ไบโอมในน้ า(จะยังไม่พูดถึง)

1. Biome บก (Terrestrial biomes) ใชป้ริมาณน้ าฝน และ อุณหภูมิเป็นเกณฑ์

1.1 ไบโอมป่าดิบช้ืน (Tropical Rain Forest) ร้อนชื้น ฝนตกตลอดปี พบสัตว์ กับ พืชเยอะ ท าให้ระบบนิเวศ สมดุล

1.2 ไบโอมป่าผลัดใบ เขตอบอุ่น (Temperate Deciduous Forest) ความชื้นเพียงพอต่อการเติบโตของต้นไม้ใหญ่ อากาศค่อนข้างเย็น ต้นไม้จะผลัดใบใน

ฤดูใบไม้ร่วง (Autumn) จนถึงฤดูหนาว(Winter) ละจะออกใบใหม่ในฤดูใบไม้ผลิ(Spring)

1.3 ไบโอมป่าสน (Coniferous forest)

ได้แก่ ป่าสน ป่าไทก้า ป่าบอเรียล พบใกล้บริเวณข้ัวโลกเหนือ ฤดูหนาวนาน! อาการเย็น

และ แห้ง พบพืชพวก ***** สน Pine Fir Spruce Hemlock

1.4 ไบโอมทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น (Temperate grassland)

**** ได้แก่ ทุง่หญาแพร์ร่ี กับ ทุ่งหญ้าสเตปส์

1.5 ไบโอมสะวันนา (Savanna)

เป็นทุ่งหญ้าที่พบในแอฟริกา แอฟริกาใต้ เป็นทุ่งหญ้าเขตร้อน ภูมิอากาศร้อน พืชส่วนใหญ่เป็น

หญ้า มีต้นไม้เป็นหย่อมๆ 1.6 ไบโอมทะเลทราย

พบได้ทั้งโลก อุณหภูมิสูงถึง 60 องศาCelsius **** พืชที่พบจะเปลี่ยนใบเป็นหนามเพ่ือลด

การคายน้ า

ได้แก่ ทะเลทรายซาฮารา (แอฟริกา) ทะเลทรายโกบี(จีน) ทะเลทรายโมฮาวี(อเมริกา)

1.7 ไบโอมทุนดรา (Tundra)

เขตท่ีมีฤดูหนาวนานมากกกกกกกก แต่ฤดูร้อนสั้นนิสสสเดียว

ชั้นดินที่อยู่ต่ ากว่าผิวดินลงไป จะเป็นน้ าแข็งถาวร


Material Cycle วัฏจักรสาร

ขอเน้น 3 อันคือ Carbon Nitrogen น้ า คิดว่าน่าจะออก Carbon

น่าจะให้วาดรูป เนื้อหาคร่าวๆ เผื่อออก วัฏจักรสารจะมีอยู่ 2 แบบ คือ หมุนเวียนขึ้นอากาศ (พวก C, N, S กับ น้ า) ผ่านไป

ตาม Food Chain กับ ไม่หมุนเวียนขึ้นบรรยากาศ (Ca, P)

วัฏจักร Carbon จ ารปูไปๆดูตามรูป วัฏจักรไนโตรเจน

วัฏจักรน้ า

Carbon Cycle


Carbon Cycle

Nitrogen Cycle


อ่านไม่ทัน ดตูรงนี้ แผ่นเดียว ดูแผ่นก่อนหนา้นี้ด้วย!

ลักษณะ Dominant เด่น Recessive ด้อย

Cleft Chin คางบุ๋ม ไม่บุ๋ม บุ๋ม Hair Curly ผมหยิก Straight ผมตรง

Window’s peak หน้าผากโค้ง โค้ง ไม่โค้ง

Dimple ลักยิ้ม มี ไม่มี Ear lobe ติ่งหู ไม่มี มี

Freckles หน้าที่กระ มี ไม่มี Roll tongue ม้วนลิ้น ม้วนได้ ม้วนไม่ได้

ถนัดของมือ ขวา ซ้าย

Eye brown size Board ตรงๆ เหมือนชินจัง เรียว Slender

Fraternal twins

แฝดต่าง (ต่างไข่)

Identical twins

แฝดเหมือน (ไข่ใบเดียวกัน)

ชาย หญิง

สรุปเนื้อหา science

Documents