УЛААНБААТАР ХОТЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН...

НИЙСЛЭЛИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН ГАЗАР

2015 он

UB FORWARD

УЛААНБААТАР ХОТЫН

ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ

НИТХ-ын 2015 оны

04 сарын 30 өдрийн

26/08 дугаар

тогтоолын хавсралт

АГУУЛГА

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын даргын мэндчилгээ. . . . . . . . . 4

Нийслэлийн Засаг даргын захидал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Оршил . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Удирдах хороо, Салбар хороодын бүтэц, зохион байгуулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Стратегийн бичиг баримтын боловсруулалт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

УЛААНБААТАР ХОТЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ

Алсын хараа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Урт хугацааны зорилт . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Урт хугацааны зорилт –Салбар хороодын уялдаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

БҮЛЭГ I. ХӨГЖИЛ ДЭВШЛИЙН БОДЛОГО . . . . . . . . . 17

Алсын хараа . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Өнөөгийн байдал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

БҮЛЭГ II. САНХҮҮ ТАТВАРЫН БОДЛОГО . . . . . . . . . . . 37

Алсын хараа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Өнөөгийн байдал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

БҮЛЭГ III. ДЭД БҮТЭЦ, ТЭЭВРИЙН САЛБАР . . . . . . . . 46

Алсын хараа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Өнөөгийн байдал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

БҮЛЭГ IV. БОЛОВСРОЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД, СОЁЛ УРЛАГ, АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАР . . . . 62

Алсын хараа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Өнөөгийн байдал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

БҮЛЭГ V. ЗАСАГ ЗАХИРГАА ХООРОНДЫН ХАРИЛЦАА . . . 74

Алсын хараа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Өнөөгийн байдал . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

ХАВСРАЛТ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Засаг даргын захирамж . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Удирдах хорооны гишүүдийн нэрс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Салбар хороодын гишүүдийн нэрс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

4

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН

ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН ДАРГЫН

МЭНДЧИЛГЭЭ

Улсын Их Хурлаас 2013 онд баталсан “Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх Ерөнхий

төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 оны хөгжлйн чиг хандлага” бодлогын баримт бичгийн хүрээнд

нийслэлийн ирээдүйн хөгжлийг шинэ шатанд гаргах, нийслэл Улаанбаатар хотын хөгжилд

тулгарч буй асуудлуудыг шийдвэрлэх, эдийн засгийн шинэ бодлогыг тодорхойлж, хөгжүүлэх,

хотын иргэдийн амьдралын түвшинг дээшлүүлэх зорилготойгоор Монгол Улсын Засгийн газар,

нийслэлийн холбогдох байгууллагууд, төрийн бус байгууллага, эрдэмтэн судлаачдын төлөөллийг

оролцуулсан Ажлын хэсэг ажилласны дүнд “Улаанбаатар хотын Эдийн засгийн хөгжлийн

стратеги” баримт бичгийг Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчийн Хурлын 2015 оны 04 сарын 30-ны

өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэж баталлаа.

Энэхүү батлагдсан “Улаанбаатар хотын Эдийн засгийн хөгжлийн стратеги баримт бичиг” –ийг

нийслэлийг хөгжүүлэх стратеги зорилт, үйл ажиллагаандаа удирдлага болгон ажиллахаар

төлөвлөж байна.

Уг баримт бичгийг боловсруулахад мэдлэг туршлага, оюун санаа, сэтгэлээ зориулан хамтран

ажилласан бүх хүмүүст Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Төлөөлөгчдийн өмнөөс

талархал илэрхийлье.

Та бүхэнд эрүүл энх, аз жаргал сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе.

НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН

ХУРЛЫН ДАРГА Д.БАТТУЛГА

Та бүхэнд Улаанбаатар хотын 2030 он хүртэлх Эдийн засгийн хөгжлийн стратегийг

танилцуулж байгаадаа баяртай байна.

Монгол Улсын Их Хурлаас 2013 оны 05 дугаар сарын 23 өдөр “Улаанбаатар хотыг 2020

он хүртэл хөгжүүлэх Ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 оны хөгжлийн чиг

хандлага” бодлогын түүхэн баримт бичгийг баталсан бөгөөд дээрх баримт бичгийн дагуу

эдийн засгийн хөгжлийн асуудлуудыг нарийвчлан боловсруулж хэрэгжүүлэх зүй ѐсны

шаардлага урган гарч байгаа юм.

Энэхүү эдийн засгийн хөгжлийн стратеги нь Улаанбаатар хотын эдийн засгийн хөгжлийн

ирээдүйн чиг хандлагыг танилцуулж байгаа баримт бичиг болно. Нийслэл Улаанбаатар

хотод 2014 онд Монгол улсын нийт хүн амын 44 хувь нь амьдарч 2014 онд, дотоодын

нийт бүтээгдэхүүний 64 орчим хувийг үйлдвэрлэж, Монгол Улсын мөнгөн хөрөнгийн

эргэлтийн 84 орчим хувь нь ногдож байгаа нь Нийслэл Улаанбаатар хот манай улсын

хөгжил дэвшилд ямар чухал үүрэг гүйцэтгэж байгааг илтгэн харуулж байна.

Иймд Нийслэлийн ирээдүйн хөгжлийг төлөвлөх, түүнтэй холбоотой удирдлагын

оновчтой шийдвэр гаргахад удирдамж чиглэл болохуйц Улаанбаатар хотын эдийн

засгийн хөгжлийн стратегитай байх нь чухал ач холбогдолтой. Тоймлон хэлвэл, уг

стратегийн дагуу 2030 он гэхэд Улаанбаатар хот маань:

5

НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГА

бөгөөд


ЗАХИРАГЧИЙН ЗАХИДАЛ

• Ухаалаг дэд бүтэц бүхий өрсөлдөх чадвартай олон тулгуурт, солонгорсон эдийн

засагтай;

• Эрх зүй, бизнес, хөрөнгө оруулалтын таатай орчинг бүрдүүлсэн, олон улсын бизнес,

санхүүгийн төвтэй;

• Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжин хөгжсөн дагуул хотуудтай;

• Ажиллаж, амьдрах таатай орчныг бий болгож, боловсролтой, чадварлаг иргэдтэй;

• Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэн иргэдийн тогтвортой орлого,

бизнес эрхлэх нөхцөлүүд бүрдсэн;

• Оршин суугчид нь орчин үеийн орон сууцаар хангагдсан эрүүл, аюулгүй амьдрах орчинг

бүрдүүлсэн, цэвэр, ногоон хот болох

дүр зураг харагдаж байна.

Энэхүү стратеги нь 2014 оны 6 дугаар сараас хойш Улаанбаатар хотын ирээдүйн сайн сайхны

төлөө санал сэтгэгдлээ илэрхийлсэн зуу гаруй иргэдийг оролцуулан зохион байгуулсан

уулзалт, хэлэлцүүлгийн үр дүн, Удирдах хороо, салбар хороодын гишүүдийн олон удаагийн

уулзалт, ярилцлагаар хотын хөгжлийн алсын хараа, хэтийн зорилго, зорилт, хөгжлийн чиг

хандлагыг тодорхойлоход зөвшилцөн хэлэлцэж хүрсэн үр дүнгийн баримт бичиг юм. Дээрх

хороодод бизнесийн болон төрийн бүхий л түвшний төлөөлөл, шинжлэх ухааны байгууллага,

төрийн бус байгууллага оролцсон бөгөөд уулзалт, хэлэлцүүлэгт иргэд, олон нийтийг

өргөнөөр оролцуулж, бодлого төлөвлөх, шийдвэр гаргах, хэрэгжүүлэх болон хяналтын

бүхий л шатанд олон нийт, бизнестэй хамтран ажиллах зарчмыг баримталж энэхүү стратегийг

боловсруулахыг зорьсон болно.

Стратегийг боловсруулах шийдвэр нь өрсөлдөх чадвар бүхий эдийн засгийн хөгжлийг

хангасан, амьдрахад таатай, чанартай орчныг бүрдүүлсэн, цэвэр, ногоон байгууламж,

цэцэрлэгт хүрээлэн бүхий эко орчинтой ирээдүйн Улаанбаатар хотын тухай оршин суугчдын

хүсэл эрмэлзлэлийг зөв тодорхойлох бидний чин хүслээс урган гарсан юм. Стратегид

дэвшүүлсэн зорилт, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлснээр нийтийн үйлчилгээг сайжруулж,

иргэдийн хэрэгцээ шаардлагад нийцэхүйц бүтэц тогтолцоотой болохыг зорьж байгаа юм.

Хотын хөгжлийн амин чухал асуудал бол орон нутгийн засаг захиргааг чадавхжуулах болон

иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд оршино гэж үзэж байна.

6

Эдийн засгийн хөгжлийн энэхүү стратеги нь манай хотын урт хугацааны тогтвортой

хөгжил цэцэглэлтийн үндэс суурийг тавих ажлын эхлэл нь гэж үзэж байна. Эрх зүй,

бизнесийн орчныг боловсронгуй болгох, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг дэмжих

ажлаас эхлэн хөгжлийн төлөө хийж сайжруулах ажлыг бид хугацаа алдалгүй

хэрэгжүүлэх болно. Иргэдийн эрүүл аюулгүй амьдралын нөхцөлийг хангах

зорилгоор хөгжлийн төлөөх дэвшилтэт технологи, инновацийн орчныг бий болгохын

зэрэгцээ орлого бүрдүүлэх шинэлэг сан байгуулахаар төлөвлөж байна.

Улаанбаатар хотын хөгжил дэвшлийн гол оролцогч болох иргэд, хувийн хэвшлийн

оролцоог бүхий л шатанд хангаж, иргэдийг чадавхжуулах ажлыг үргэлжлүүлэх нь

бидний баримтлах гол зарчим байх болно.

Эдийн засгийн хөгжлийн энэхүү төлөвлөгөөг боловсруулахад ухаан бодол, зүрх

сэтгэлээ зориулсан бүх хүмүүст талархал илэрхийлье. Амьдрахад таатай, сэтгэл

татам энэ хотын ирээдүйн хөгжлийн төлөвийг тодорхойлоход та бүхний оролцоо,

зөвлөгөө, тууштай дэмжлэг маш чухал байлаа. Мөн стратеги боловсруулахад

техник, санхүүгийн туслалцаа үзүүлсэн Азийн Сан болон онцгой зүтгэл гаргаж

ажилласан Э.Тэмүүлин даргатай Нийслэлийн Эдийн засгийн хөгжлийн газрын хамт

олонд гүн талархлаа илэрхийлж байна.

Стратегийг хэрэгжүүлэхэд өргөн хүрээний хамтын ажиллагаа зайлшгүй

шаардлагатай тул Улаанбаатар хотыг цэцэглэн хөгжсөн, хүчирхэг эдийн засагтай,

оршин суухад нэн таатай хот болгон хөгжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулахыг хүсэгч

бүхий л талуудтай Нийслэл Улаанбаатар хотын захиргаа хамтран ажиллахыг

эрмэлзэж байна.

ХҮНДЭТГЭСЭН,

НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГА БӨГӨӨД

УЛААНБААТАР ХОТЫН ЗАХИРАГЧ Э. БАТ-ҮҮЛ

7

ОРШИЛ

Нийслэлийн Засаг даргын үйл ажиллагааны Мөрийн хөтөлбөрт эдийн засгийн хөгжлийн

стратеги боловсруулан батлуулахаар заасны дагуу, Улаанбаатар хотын ирээдүйн хөгжил,

дэвшлийг залан чиглүүлж, өөрчлөлт шинэчлэлтийг авчрах шинэ зорилт, бодлого,

хөтөлбөрийг дэвшүүлэх зорилгоор Нийслэлийн Засаг дарга алс хэтийг харсан эдийн засгийн

хөгжлийн стратегийг боловсруулах энэхүү ажлыг санаачилсан юм.

Улаанбаатар хотыг хүчирхэг эдийн засагтай хот болгохын тулд стратегийн хөгжлийн газрын

зураг нэн шаардлагатай байна. Стратеги нь хэлэлцүүлгийн үр дүнд тохиролцсон урт, дунд,

богино хугацааны бодит зорилтуудад үндэслэсэн бодлогын цогц баримт бичиг бөгөөд

Улаанбаатар хотын эдийн засгийн хөгжлийн төлөвлөлтийн оновчтой шийдвэр гаргахад

удирдамж болгоно. Стратегид дэвшүүлсэн зорилтуудыг Улаанбаатар хотын эдийн засгийн

давуу болон сул тал, боломж болон аюул, эрсдэлүүдийн SWOT шинжилгээ хийсэн эдийн

засгийн нухацтай дүн шинжилгээ болон асуудал эрхэлсэн салбар хороодын гишүүдийн

туршлага, зөвлөмжид үндэслэн тодорхойлсон болно. Уг стратегийн цогц байдлыг хангах

үүднээс Улаанбаатар хотын эдийн засгийн хөгжил, дэвшил, санхүү, татвар, дэд бүтэц,

тээвэр, боловсрол, эрүүл мэнд, соѐл урлаг, аялал жуулчлал, засаг захиргаа хоорондын

асуудал зэрэг салбарын одоо болон ирээдүйн хөгжлийг олон талаас нь авч үзсэн. Энэ ч

утгаараа энэхүү стратегийн баримт бичиг нь Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх

Ерөнхий төлөвлөгөөний чухал нэмэлт хэсэг болох юм.

Стратегийг боловсруулахдаа нийгмийн бүхий л төлөөллийн саналыг тусгахыг зорьж, нийтийн

өргөн хүрээний зөвшилцөлд хүрэхийг зорьсон юм. Стратегийн төлөвлөлт нь тухайн салбар

хороо буюу хотын эдийн засгийн хөгжлийг залан чиглүүлэхэд зориулагдсан, холбогдох

оролцогчдод туслах өргөн хүрээний баримт бичиг боллоо. Олон улсын Эдийн засгийн

Хөгжлийн Зөвлөлийн /The International Economic Development Council/ тодорхойлсноор:

“...Стратегийн төлөвлөлт нь олон нийтийн зүгээс өнөөгийн нөхцөл байдал тодорхой

хугацааны дараа хэрхэн өөрчлөгдөхийг харьцуулан харах үйл явц юм... Стратегийн

төлөвлөлт бол эрчимтэй хөгжил дэвшилд хүрэхэд эдийн засгийн хөгжлийн байгууллагууд

ашиглаж болох хамгийн чухал арга хэрэгслийн нэг. Өөрөөр хэлбэл олон нийтийн эрэлт

хэрэгцээ болон эдийн засгийн боломж, бэрхшээлийг тооцон үр өгөөжтэй бодлого,

хөтөлбөрүүдийг боловсруулан хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл мөн. Энэ нь нэн шаардлагатай,

хэрэгжих боломжтой богино хугацааны үйл ажиллагааг төлөвлөхөд чиглэл болохуйц урт

хугацааны зорилго, зорилтуудаас бүрдэнэ.”

8

Хөгжлийн стратеги боловсруулах ажлыг гүйцэтгэх зорилгоор, сайн дурын үндсэн

дээр ажиллах иргэд, сонгогдсон төлөөлөгчид болон нийслэлийн захиргааны албан

хаагчдаас бүрдсэн 5 хороодыг байгуулав. Хороодын гишүүд өөрсдийн хариуцах

чиглэлээр цогц илтгэлүүд боловсруулахын тулд цаг хугацаа, хүч чармайлтаа

дайчлан ажилласныг сайшаан тэмдэглэж байна. Иргэдийн оролцоотойгоор

Улаанбаатар хотыг олон нийт, бизнест илүү ээлтэй болгоход чиглэсэн оновчтой

шийдвэрүүдийг хотын захиргаанаас гаргахад удирдамж болох бодлого, зорилтуудыг

илтгэлд тоймлон гаргасан болно. Эдийн засгийн хөгжлийн стратегийн төлөвлөгөөг

хөгжин цэцэглэсэн, хүчирхэг эдийн засагтай, амьдрахад илүү таатай хот болгоход

иргэдийг нийтийн сайн сайхны төлөө нэгэн зорилгод нэгтгэсэн, бүгд нийтээр хүлээн

зөвшөөрсөн баримт бичиг болгоход гол зорилго оршино.

Стратегийг боловсруулах үйл явцын хүрээнд хороодын хэлэлцэх гол асуудлыг

тодорхойлсон иж бүрэн давуу болон сул тал, боломж болон аюул, эрсдэлүүдийн

/SWOT/ дүн шинжилгээг хийсэн.

Эдийн засгийн хөгжлийн стратеги төлөвлөлтийн үйл явцын үндэс суурь нь иргэдийн

оролцоонд суурилсан, харилцан зөвшилцөлд хүрсэн баримт бичгийг боловсруулах

явдал байлаа. Энэ нь стратегийг боловсруулахдаа иргэд, хувийн хэвшил, иргэний

нийгмийн байгууллага болон бусад оролцогчид, хотын захиргааны мэргэжилтнүүд,

сонгогдсон төлөөлөгчидтэй хамтран, харилцан уялдаа холбоотой ажиллахыг хэлж

байгаа юм. Стратегийн гол зорилго нь тулгамдаж буй асуудал бүрийг оновчтой

шийдвэрлэх, түүнд хариулт олохыг бус харин харилцан уялдсан үйл ажиллагаанд

иргэд ба оролцогч бүх талуудын үүрэг оролцоог хөтлөх чиглэлийг гаргаж хот

нийтээрээ үр ашгийг нь хүртэж болохуйц богино, дунд, урт хугацааны зорилт бүхий

хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлоход оршино. Хөгжлийн стратегид дэвшүүлсэн

зорилтууд өөр хоорондоо харилцан нягт уялдаатай байх нь хамгийн чухал бөгөөд

богино хугацааны зорилтууд нь дунд хугацааныхтай, дунд хугацааны зорилтууд нь

урт хугацааныхтайгаа харилцан шүтэлцээтэй, нягт уялдаатай байхад чухалчлан

анхаарлаа.

9

Бүх нийтээр хэлэлцэж боловсруулсан энэхүү баримт бичгийг Улаанбаатар хотын

цаашдын хөгжил, дэвшилтэй холбогдон гарах удирдлагын бүхий л шийдвэрийн

үндэс, үйл ажиллагаанд баримтлах чиглүүлэгч нь болгохыг бид зорьж байна. Ийм

үйл явцыг амжилттай хэрэгжүүлсэн бусад орны нийслэл, хотуудын туршлагаас

харахад иргэдийн оролцоотой боловсруулсан бодлогыг захирагчид нь удирдлага

болгон мөрдөн хэрэгжүүлсэн тохиолдолд л үйл ажиллагаа нь урт хугацааны

зорилтуудад яв цав нийцсэн байдгийг нотолж байна. Ийнхүү энэ нийцсэн байдал нь

орон нутгийн засаг захиргаанд ажиллаж буй хэн боловч “нэгдсэн нэг ойлголттой”

байхыг хэлж байгаа юм.

Стратегийг боловсруулах үйл явц нь тулгамдсан асуудлуудын ажиглалт, SWOT дүн

шинжилгээний тайлан, мэргэжилтнүүд болон иргэдийн санал, дүгнэлт зэрэгт

тулгуурлан ажил хэрэгчээр хэлэлцэж гаргасан тайланд тусгал олсон болно. Салбар

хороодын хуралд гишүүд маш идэвхтэй оролцож, санаа бодлоо уралдуулан гаргасан

санал, дүгнэлт бүрийг нухацтайгаар авч хэлэлцэж байсныг энд зориуд дурьдах нь

зүйтэй. Энэ бүхний үр дүнд тухайн асуудлаар нэгдмэл байр суурьт хүрч чадсан

тохиолдолд л тодорхой үр дүнд хүрэх зорилт, авах арга хэмжээ, хүрэх үр дүнг

хэмжих шалгуур үзүүлэлтийг тодорхойлж байв. Ийм маягаар хэлэлцэх, зөвшилцөх

явцад зарим нэг санал зөрөлдөх явдал гарч байсан хэдий ч, энэ нь ийм томоохон

төлөвлөлтийн үйл явцад гардаг ердийн үзэгдэл байсан билээ. Энд хамгийн гол нь

нийтийн сайн сайхны төлөө энэхүү стратегийг боловсруулах явдал гэдгийг оролцогч

бүр ямагт санаж байсан нь хамгаас чухал зүйл байлаа.

10

УДИРДАХ ХОРОО, САЛБАР ХОРООДЫН БҮТЭЦ ЗОХИОН

БАЙГУУЛАЛТ

Удирдах хороо, чиг үүрэг Удирдах хорооны бүрэлдэхүүнийг Нийслэлийн Засаг дарга томилсон бөгөөд бүрэлдэхүүнд

Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн болон Ерөнхий Сайдын зөвлөх, Улсын Их Хурлын гишүүд,

Монгол Банкны Ерөнхийлөгч, Нийслэлийн Засаг дарга, Засаг даргын орлогч нар, Яам,

агентлагуудын дарга нар, асуудал эрхэлсэн байгууллагуудын удирдлага болон хувийн хэвшил,

төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөл орсон.

Удирдах хороо хэтийн зорилгыг боловсруулж, хэлэлцэх асуудлуудыг тодорхойлж, салбар

хороодын тайлан, илтгэлүүдийг авч хэлэлцэн нийтлэг асуудлыг хянаж, зөрүүтэй асуудлуудыг

уялдуулан зохицуулж, холбогдох саналыг эдийн засгийн хөгжлийн стратегийн ерөнхий нэгтгэсэн

төлөвлөгөөнд тусгах үүргийг гүйцэтгэв.

Салбар хороод, чиг үүрэг Салбар хороод олон нийтийн оролцоог ханган НИТХ-ын төлөөлөгч, хотын захиргааны газар,

хэлтсийн дарга, харъяа байгууллагуудын удирдлага, олон нийтийн удирдагч болон иргэдийн

төлөөллийн бүрэлдэхүүнтэй ажилласан. Хотын захиргааны мэргэжилтнүүд шаардлагатай үед

салбар хороодын ажилд оролцож байв. Салбар хороо бүр ажлын хэсгийн ахлагч, нарийн бичгийн

даргатай. Ажлын хэсгийн ахлагч хорооны хуралдааныг удирдаж, гишүүдэд хурлын товыг зарлаж,

нарийн бичгийн дарга нь хуралд хэлэлцсэн асуудлын тэмдэглэл хөтөлж, хурлаас гаргасан

шийдвэрийн хамт Удирдах хороонд хүргүүлж байв.

Салбар хороодын үйл ажиллагаа энэхүү стратегийн баримт бичгийг боловсруулах үйл явцын гол

хэсэг байсан. Хариуцсан салбарын хүрээнд хороодын гишүүд эрхэм зорилгыг тодорхойлох,

хэлэлцэх гол асуудлыг товлох Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдээр

батлуулах бодлого, хөтөлбөр, төслүүдийг санал болгох зэрэг стратеги боловсруулах ажлын гол

үүргийг эрхлэн гүйцэтгэв. Салбар хороо бүр хөгжлийн чиглэлийн дагуу тодорхой асуудлуудыг

хариуцан ажилласан. Салбар хорооны хурлаар асуудлыг хэлэлцэж дууссаны дараа хэтийн эрхэм

зорилгын хамт боловсруулсан зөвлөмжүүдийг багтаасан эцсийн баримт бичгийг Удирдах

хороонд танилцуулж байв. Дараах салбар хороодыг байгуулан ажиллалаа. Үүнд:

• Хөгжил дэвшлийн асуудал эрхэлсэн салбар хороо

• Санхүү, татварын асуудал эрхэлсэн салбар хороо

• Эрүүл мэнд, боловсрол, соёл урлаг, аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн салбар хороо

• Дэд бүтэц, тээврийн асуудал эрхэлсэн салбар хороо

• Засаг захиргаа хоорондын асуудал эрхэлсэн салбар хороо

11

Хөгжих зам- Одоогийн нөхцөл

байдлын шинжилгээ

Тулгамдсан

асуудлуудаа

тодорхойлох

Суурь судалгаа

шинжилгээ

Бизнесийн болон

иргэний

төлөөлөлтэй

зөвлөлдөх

Хөгжих зам- Стратегийн бүтэц

Хөгжих зам- Стратеги хөгжүүлэлт

Үр дүн

SWOT

шинжилгээ

Ач

холбогдлоор

нь ангилах

Эдийн засгийн

хөгжлийн

хэлэлцүүлэг

Бизнесийн

болон иргэний

төлөөлөлтэй

зөвлөлдөх

Зорилго,

стратеги, зорилт

Хэрэгжүүлэх

арга хэмжээ

Оролцогч талуудын

хамтын ажиллагааны

үр дүн

Стратегийн төслийн төлөвлөлт

Стратегийн төслийн урьдчилсан төлөвлөгөө гаргаж, хэвлэн нийтлэсний дараа

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчаас салбар хороодод

ажиллах сайн дурынхныг 2014 оны 4-6 дугаар сарын хооронд томилон ажиллуулсан.

Төслийг эхлүүлэх анхдугаар хурлыг 2014 оны 6 дугаар сард зохион байгуулав. Салбар

хороод 2014 оны 7 дугаар сард хуралдаж, зохион байгуулалтын асуудлыг авч хэлэлцсэн

бөгөөд үүнээс хойш, салбар хороод хурлаа өөрсдөө товлож, салбар хороодод

ажиллах хотын захиргааны мэргэжилтнүүдтэй хамтран ажиллаж, зорилгоо хэрэгжүүлэх

үүднээс эрхэлсэн асуудлын чиглэлээр холбогдох хүмүүстэй уулзалт, ярилцлага зохион

байгуулж ажиллав. Салбар хороод нь эрхэлсэн асуудлын чиглэлээр гүйцэтгэл,

тайлангаа 2014 оны 10 дугаар сард Удирдах хороонд хүргүүлсэн болно. Салбар хороо

бүрийн тайлан илтгэлийг Удирдах хороо хүлээн авч хянан хэлэлцээд, уялдаа холбоог

нягтлан шалгаж, зохих нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, нэгтгэн эцэслэсний үндсэн дээр

энэхүү баримт бичигт тусгав.

Стратегийн баримт бичгийн боловсруулалт

Иргэдийн оролцоонд суурилсан эдийн засгийн хөгжлийн стратегийг боловсруулах

үйл явцын төгсгөлд Удирдах хороо нь эцэслэн боловсруулсан баримт бичгийг

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хуралд танилцуулж, батлуулах ажлыг

хариуцан гүйцэтгэсэн.

Батлагдсан үеэс эхлэн уг баримт бичиг нь Улаанбаатар хотын захиргаанаас гаргах

бүхий л шийдвэрийн удирдамж болно. Учир нь энэхүү баримт бичигт хотын хөгжлийн

хэтийн зорилгыг бүхэлд нь тодорхойлохын зэрэгцээ салбар хороо бүрийн богино,

дунд, урт хугацааны зорилтуудыг тусгасан. Энэхүү үйл явц нь иргэдийг шийдвэр

гаргах үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцуулах, улмаар иргэд, засаг захиргаа

хоорондын итгэлцлийг бэхжүүлэх үндсэн хэрэгсэл болно.

Зөвшилцөлд суурилсан энэхүү баримт бичиг нь хөдлөшгүй зүйл бус бөгөөд нийгэм

дэвжин дээшилж, хувьсан өөрчлөгдөхийн хэрээр түүнийг үе үе хянан хэлэлцэж,

шаардлагатай нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, байнга боловсронгуй болгож байх учиртай.

Улаанбаатар хотын захиргаа энэ ажлыг арван жил тутам хийх бөгөөд дэвшүүлсэн

зорилтуудын хэрэгжилтийн явцыг жил бүр дүгнэж, гарч буй ахиц дэвшил, үр дүнгийн

талаар олон нийтэд тогтмол мэдээлж байх болно.

13

Хүрээлэн буй

орчин

Эдийн засаг Нийгэм

Тогтвортой

хөгжил

Алсын хараа

Улаанбаатар хот нь мэдлэгт суурилсан, бие даан хөгжих эдийн засагтай, ногоон

байгууламж, цэцэрлэгт хүрээлэн бүхий эко орчинд зохицсон, өндөр технологи бүхий

бүтээгдэхүүн болон үйлчилгээтэй, Монголын баялаг түүх, соѐлын өвд тулгуурласан

аялал жуулчлалыг хөгжүүлсэн ухаалаг хот болохын зэрэгцээ хувийн хэвшлийн

хөгжлийг дэмжсэн, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлсэн, улмаар ажлын байр бий

болгосон, бизнест ээлтэй орчинг бүрдүүлнэ. Найрсаг, хариуцлагатай хотын

үйлчилгээтэй, нийт иргэд нь аюулгүй, тохилог орон байранд амьдарч, амьжиргаандаа

хүрэлцээтэй орлого бүхий ажлын байртай, нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцох

болон өрсөлдөхүйц чанартай боловсрол эзэмших нөхцөл бололцоогоор хангагдсан

хот болно.

14


ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ

Урт хугацааны зорилт

• Өрсөлдөх чадвартай, олон тулгуурт, солонгорсон эдийн засагтай ухаалаг

хот болох

• Бизнес, хөрөнгө оруулалт, хууль эрх зүйн тогтвортой орчин бүрдүүлэх

замаар Зүүн хойд Азийн санхүү, бизнесийн төв болох

• Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зохистой төлөвлөлт, газар зохион

байгуулалт бүхий дагуул хотуудыг байгуулах

• Бизнесийн салбарыг хөгжүүлэх, өндөр боловсрол, мэргэжлийн ур

чадвартай ажиллах хүчний хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

• ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн албан

салбарт шилжүүлэх эдийн засгийг дэмжих

• Иргэдийг аюулгүй, баталгаат амьдралын нөхцлөөр хангах ногоон хөгжилд

суурилсан хот болох

• Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх болон шинэ суурьшлийн

бүс байгуулах замаар нийт иргэд боломжийн өртөгтэй орон сууцтай болох

шийдлийг нэвтрүүлэх

• Орчин үеийн, шинэлэг, ногоон технологийг ашигласан ухаалаг дэд бүтцийг

бий болгож, тарифын шударга тогтолцооноос санхүүжих, тухтай амьдрах

нөхцөлийг оршин суугчдад бүрдүүлэх шийдлүүдийг олох

• Иргэдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжсэн,

байгаль орчинд ээлтэй, нийтийн тээврийн ухаалаг нэгдсэн системтэй болох,

үйлчилгээгээр хангах

• Дэвшилтэт техник технологитой үйлдвэрлэлийн хэрэгцээ шаардлагад

нийцэх ажиллах хүчинг бэлтгэх замаар хотын нийгэм, эдийн засгийн

амьдралд тэгш, идэвхтэй оролцохуйц зохих боловсрол, мэдлэг, мэргэжлийн

ур чадвар эзэмших боломжийг нийт иргэдэд олгох

• Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг шуурхай үзүүлдэг эрүүл мэндийн

боловсронгуй тогтолцоог бий болгон хөгжүүлэх

• Оршин суугчдын амьдралын чанарыг сайжруулах, Улаанбаатар хот руу

аялагчдыг татсан цэцэглэн хөгжиж буй урлаг соѐлын орчин бүрдүүлэхийг

дэмжих

• Эдийн засгийн өсөлтийг хангахад чиглэсэн таатай нөхцөлийг бүрдүүлэх

чадвартай ухаалаг засаглалыг бий болгох бүтэц, үйл ажиллагааг

хөгжүүлэх, Засгийн газар болон засаг захиргааны бүхий л шатанд үр

дүнтэй хамтын ажиллагааг боловсронгүй болгох, хотын сайн засаглалын

үндэс ил тод байдлыг хангах, оршин суугчдын оролцоог нэмэгдүүлэх,

иргэд-бизнес эрхлэгчдийг дэмжих үндсэн зарчмуудыг идэвхтэй хэрэгжүүлэх

15

16

Зорилтууд

Хариуцах салбар хороо

Дэвшил

хөгжил

Санхүү

татвар

Дэд бүтэц

тээвэр

Боловсрол

Эрүүл мэнд,

Соѐл, аялал

жуулчлал

Засаг

захиргаа

хоорондын

харилцаа

Өрсөлдөх чадвартай, олон тулгуурт, солонгорсон эдийн засагтай

ухаалаг хот болох

Бизнес, хөрөнгө оруулалт, хууль эрх зүйн тогтвортой орчин

бүрдүүлэх замаар Зүүн хойд Азийн санхүү, бизнесийн төв болох

Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зохистой төлөвлөлт, газар зохион

байгуулалт бүхий дагуул хотуудыг байгуулах

Бизнесийн салбарыг хөгжүүлэх, өндөр боловсрол, мэргэжлийн ур

чадвартай ажиллах хүчний хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн

албан салбарт шилжүүлэх эдийн засгийн үйл ажиллагааг дэмжих

Иргэдийг аюулгүй, баталгаат амьдралын нөхцлөөр хангах ногоон

хөгжилд суурилсан хот болох

Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх болон шинэ

суурьшлийн бүс байгуулах замаар нийт иргэд боломжийн өртөгтэй

орон сууцтай болох шийдлийг нэвтрүүлэх

Орчин үеийн, шинэлэг, ногоон технологийг ашигласан дэд бүтцийг

бий болгож, тарифын шударга тогтолцооноос санхүүжих, тухтай

амьдрах нөхцөлийг оршин суугчдад бүрдүүлэх шийдлүүдийг олох

Иргэдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, эдийн засгийн хөгжлийг

дэмжсэн, байгаль орчинд ээлтэй, нийтийн тээврийн нэгдсэн

системтэй болох, үйлчилгээгээр хангах

Дэвшилтэт техник технологитой үйлдвэрлэлийн хэрэгцээ

шаардлагад нийцэх ажиллах хүчнийг бэлтгэх замаар хотын нийгэм,

эдийн засгийн амьдралд тэгш, идэвхтэй оролцохуйц зохих

боловсрол, мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвар эзэмших боломжийг нийт

иргэдэд олгох

Иргэдийн амьдралын нөхцөлийг сайжруулах, эмнэлэгийн тусламж,

үйлчилгээг шуурхай үзүүлдэг эрүүл мэндийн боловсронгуй

тогтолцоог бий болгон хөгжүүлэх

Оршин суугчдын амьдралын чанарыг сайжруулах, Улаанбаатар хот

руу илүү их аялагчдыг татсан цэцэглэн хөгжиж буй урлаг соѐлын

орчин бүрдүүлэхийг дэмжих

Эдийн засгийн өсөлтийг хангахад чиглэсэн таатай нөхцөлийг

бүрдүүлэх чадавхтай ухаалаг засаглалыг бий болгох бүтэц, үйл

ажиллагааг хөгжүүлэх, Засгийн газар болон засаг захиргааны

бүхий л шатанд үр дүнтэй хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, ил тод

байдлыг хангах нь хотын сайн засаглалын үндэс болох, оршин

суугчдын оролцоог хангахын зэрэгцээ иргэд-бизнесийг дэмжих

үндсэн зарчмыг хотоос идэвхтэй хэрэгжүүлэх

Урт хугацааны зорилт –Салбар хороодын уялдаа

17


Улаанбаатар хот нь бүс нутаг болон олон улсын түвшинд өрсөлдөх чадвартай,

хөдөлмөр эрхлэх боломжийг хангасан олон тулгуурт, солонгорсон эдийн засагтай

ухаалаг хот болно. Бизнес, ногоон хөгжлийг дэмжсэн, иргэдийн амьдралын

нөхцөлийг сайжруулахад чиглэсэн үр өгөөжтэй нийтлэг үйлчилгээгээр хангасан

засаглалын үр шимийг хот хүртэнэ.

БҮЛЭГ I.

ХӨГЖИЛ, ДЭВШЛИЙН БОДЛОГО

Өнөөгийн байдал:

Хөгжил, дэвшлийн стратеги нь нэмүү өртөг шингэсэн, өндөр өгөөжтэй үйлдвэрлэл,

үйлчилгээтэй, бизнесийг татахад анхаарал төвлөрүүлж байна. Энэ нь хотын эдийн

засгийн ирээдүйн тогтвортой байдлыг хангах, өрсөлдөх давуу талыг хөгжүүлэн

өргөжүүлэхэд туйлын ач холбогдолтой.

Цар хүрээгээр нь эрэмбэлэн авч үзвэл Улаанбаатар хотод зургаан төрлийн эдийн

засгийн салбар идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Үүнд: бөөний болон

жижиглэнгийн худалдаа; ил болон далд уурхай; бага болон дунд хэмжээний нэмүү

өртөг шингэсэн үйлдвэрлэл; тээвэр болон агуулах; үл хөдлөх хөрөнгийн үйл

ажиллагаа; санхүү болон даатгалын үйл ажиллагаа. Одоогийн эрхэлж байгаа эдгээр

үйл ажиллагаа нь улсын эдийн засгийн нэмүү өртөг шингэсэн ДНБ-ний 64 гаруй

хувийг эзэлж байгаа бөгөөд сүүлийн 5 жилийн хугацаанд Улаанбаатар хотын эдийн

засаг жилд 9.5 хувийн өсөлттэй байсан. Хэдийгээр эдийн засаг ийм өсөлттэй хөгжиж

ирсэн ч хотын хүн амын жилийн өсөлт ч мөн өндөр буюу 4 хувь байна. Хотын

хөгжлийн хэтийн зорилт болон нийтийн үйлчилгээ, дэд бүтцийг сайжруулах,

засварлах зэрэг бусад өсөлт шаардлагуудтай харьцуулахад хүн амын энэхүү өсөлт

нь нэг хүнд ноогдох ДНБ-ний өсөлтийг хангаж чадахгүй байна. Иймд эдийн засгийг

төрөлжүүлэх, бүтээмж, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлд хүчин чармайлт

гаргах, илүү өндөр нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл рүү шилжих

чиглэл баримтлах нь нэн чухлаар тавигдаж байна.

18

Аль ч хотын хувьд хамгийн үнэт зүйл нь иргэд байдаг учир аливаа хөгжил дэвшлийн

хувьд анхаарах цөм нь иргэд юм. 2011 оны байдлаар 20 хувьтай байгаа ядуурлын

түвшинг бууруулахын тулд иргэдийг бүрэн хамарсан, тогтвортой өсөлтийн

нөхцөлийг хангах шаардлагатай байна. Хотын гэр хороололд амьдарч байгаа

иргэдийн ихэнх нь эрхэлсэн ажилгүй эсвэл түр ажил эрхэлж, албан секторт тогтмол

орлогогүй байгаа нь тэдгээр иргэдийг эдийн засгийн хөгжилд бүрэн оролцож

чадахгүйд хүргэж байна. Хөгжил дэвшлийн үр шимийг иргэд тэгш хүртэх нөхцөлийг

бүрдүүлэхийн тулд эдийн засгийн өсөлт нь хүн амын өсөлтөөс илүү хурдацтай

байх шаардлагатай. Улаанбаатар хотын оршин суугчдын ихээхэн хэсгийг оюутан

залуус эзэлж, хотын залуучуудын асуудал анхаарал татаж байгаа ба хот тэдгээр их,

дээд сургууль төгсөгчдийн мэргэжил, боловсролыг ашиглах, ажлын байрны эрэлт

хэрэгцээг хангах шаардлагатай.

Эдийн засгийн одоогийн өсөлтийг хадгалахын тулд хотын ажиллах хүчний ур чадвар,

эрч хүчийг дээд зэргээр ашиглах асуудлыг эдийн засгийн стратегид анхаарах нь нэн

чухал юм. Хөгжил, дэвшлийн стратеги нь Улаанбаатар хотын бүс нутгийн байршил,

хотын давуу талуудад суурилсан болно. Монгол улс нь зэс болон алтны

үйлдвэрлэлээр дэлхийн хоѐр дахь том үйлдвэрлэгч, нүүрс болон эрчим хүчний

хувьд дэлхийн хамгийн том нийлүүлэгчдийн нэг болох боломжтой бөгөөд тэдгээр

холбогдох үйлдвэрүүдийн үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх, шинэ техник,

технологи нэвтрүүлэх талаар судалгаа шинжилгээний ажил, бүтээгдэхүүний хөгжил,

үйл ажиллагааны сайжруулалт хийсний үр дүнд Улаанбаатар хот нь санхүү,

судалгаа шинжилгээ, хөгжил дэвшил, технологийн (R&D Egineering) болон ирээдүйд

шийдвэр гаргах төв нь болох боломжтой юм. Энэ бүхний үр дүнд дотоод, гадаадын

шинэ компаниуд өөрсдийн төв оффисыг Улаанбаатар хотод нээн ажиллуулснаар

бизнес эрхлэгчдийн хэрэгцээг хангах шаардлага гарч ирнэ.

Эдгээр давуу талуудад тулгуурлан Улаанбаатар хотын хувьд нэмүү өртөг шингэсэн

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх илүү олон үйлдвэрүүдийг байгуулах, уул уурхайн

салбартай уялдаа бүхий үйлчилгээний салбаруудын хөгжлийг хангах орчинг

бүрдүүлэх, түүнчлэн өндөр мэдлэгтэй боловсон хүчин, оюуны хөрөнгө оруулалтыг

татах шаардлага гарч ирнэ. Хөдөө аж ахуйн бизнесийн сайн туршлагуудыг өргөн

ашиглахыг дэмжих талаар хүчин чармайлт гаргах шаардлагатай бөгөөд тухайлбал

Улаанбаатар хотыг хүнсний эрүүл ахуй, мал эмнэлэг зэрэг салбарт нэр хүндтэй

тэргүүний төв болгон хөгжүүлэх асуудал орж байгаа юм.

19

Эдгээр хөгжил дэвшлийг Монголын мал аж ахуйн органик бүтээгдэхүүнийг гадаад

зах зээлд баталгаажуулахад түлхэц болгох, хэрэглэгчдэд Монголын хөдөө аж ахуйн

бүтээгдэхүүний талаарх итгэлийг төрүүлэх зорилгоор ашиглах боломжтой юм.

Бүхэлд нь аваад үзэхэд, энэ бүх үйл ажиллагаа нь ур чадварыг шаардсан, өндөр

цалинтай ажлын байрыг бий болгох ба яваандаа өндөр боловсролтой, мэргэжлийн

ур чадвартай ажиллах хүчинтэй болох зорилгод эерэгээр нөлөөлөх болно.

Улаанбаатар хот өндөр чанартай бие даасан эрдэм шинжилгээний байгууллагууд,

их, дээд сургууль, коллежуудыг хөгжүүлэн шинэ дэвшилтэт технологийг ашиглах

мэргэжлийн өндөр ур чадвартай ажиллах хүчнийг бэлтгэх замаар бизнесийн дэд

бүтцээ өргөжүүлнэ. Үүний тулд хүрэлцээтэй, чанартай техник мэргэжлийн

сургалтад хөрөнгө оруулалт хийх, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ,

нийлүүлэлтийн харьцааг тодорхойлж, хөрөнгө оруулагчид, бизнес эрхлэгчдийг татах

үндэсний томоохон нөөц боломжийг бүрдүүлнэ. Улаанбаатар хотын ажилгүй, түр

ажил эрхлэгчид, албан бус секторт ажиллаж байгаа иргэдийг албан секторт

шилжүүлэн ажиллуулах, хотын эдийн засгийн хөгжилд оролцох боломжийг олгоход

ажлын байр нэн чухал үүрэгтэй.

Эдийн засгийн өсөлтийг хангах эх үүсвэр чухал бөгөөд хувийн хэвшлийн

түншүүдийг эдийн засгийн хөгжилд татан оролцуулахдаа урт хугацааны найдвартай

байдал, өсөх ирээдүй, шинээр бий болгох ажлын байр, үйлдвэрлэл эрхлэлт болон

хотын эдийн засгийн бааз суурийг бэхжүүлэх бусад гол гол хүчин зүйлүүдтэй хэрхэн

зохицох асуудалд анхаарна. Бизнесийн боломжийг эрэлхийлж байгаа боломжит

түншүүдийн хувьд Улаанбаатар хот сайн түнш нь байх ѐстой. Улаанбаатар хотын

шинэ бизнесийн хөрөнгө оруулалтын зардлын өрсөлдөх чадвар нь банкууд болон

зохицуулалтын дүрэм журмаас шалтгаалан хязгаарлагдаж болох талтай. Энэ нь

Улаанбаатарын өрсөлдөх чадварт санхүүгийн, хууль эрх зүйн орчин хэрхэн

нөлөөлж болохыг харуулж байгаа бөгөөд бидний ирээдүйн хөгжил дэвшил нь банк

санхүүгийн салбарын шударга, тогтвортой хууль эрх зүйн зохицуулалтаас ихээхэн

хамаарна.

Манай эдийн засгийн ирээдүй нь инновацийг нэвтрүүлэх, нэмүү өртөг шингэсэн

бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудал учир эдгээр бизнесийн хөгжлийг

дэмжих тогтолцоо, тогтвортой хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх шаардлагатай

байна.

20

Эдийн засгийн өсөлт нь үйлдвэрлэлийн хөрөнгө, хөдөлмөр, технологи (эрчим хүч)

гэсэн гурван хүчин зүйлсийн нөөц болон өрсөлдөх чадвараас хамаарна.

Санхүүгийн эх үүсвэрийн өртөг, банкны зээл Улаанбаатар хотод маш өндөр бөгөөд

энэ нь зөвхөн бизнес эрхлэгчид өнөөгийн өртгийн түвшинг даах чадвар тун бага

гэсэн үг юм.

Эдгээр сорилтыг даван туулахын тулд, Эдийн засгийн хөгжлийн стратеги нь иргэдийн

болон дэвжин дээшилж байгаа хувийн хэвшлийн аль алины эрэлт хэрэгцээ

шаардлагыг хангаж чадах ухаалаг дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд анхаарал хандуулах

замаар олон төрлийн салбарт хөрөнгө оруулалтыг татахуйц өрсөлдөх чадварыг

эрчимжүүлэхийг эрэлхийлэх болно.

Улаанбаатарын хөгжлийн тогтвортой өсөлтийг хангах үүднээс, байгаль орчинд

ээлтэй шинэ дэвшилтэт технологид суурилсан ногоон хөгжлийг хөхүүлэн дэмжиж,

улмаар хотын агаар, усыг бохирдуулж байгаа утааг бууруулах, эрчим хүчийг хэмнэх

болон сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглах асуудал хурцаар тавигдаж

байна. Энэ бүхэн нь зөвхөн Улаанбаатарын оршин суугчдад таатай амьдрах орчныг

бүрдүүлээд зогсохгүй бизнесийг татах таатай орчныг бий болгох юм.

21

22

ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД

#3 Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зохистой төлөвлөлт, газар зохион байгуулалт бүхий

дагуул хотуудыг байгуулах

#6 Иргэдийг аюулгүй, баталгаат амьдралын нөхцлөөр хангах ногоон хөгжилд суурилсан

хот болох

#4 Бизнесийн салбарыг хөгжүүлэх, өндөр боловсрол, мэргэжлийн ур чадвартай ажиллах

хүчний хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

#5 ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн албан салбарт

шилжүүлэх эдийн засгийн үйл ажиллагааг дэмжих

#2 Бизнес, хөрөнгө оруулалт, эрх зүйн тогтвортой орчин бүрдүүлэх замаар Зүүн хойд

Азийн санхүү, бизнесийн төв болох

#1 Өрсөлдөх чадвартай, олон тулгуурт, солонгорсон эдийн засагтай ухаалаг хот болох


УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #1 /2030/

Өрсөлдөх чадвартай, олон тулгуурт, солонгорсон эдийн засагтай ухаалаг хот болох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/

ДХ 1.1. Эдийн засгийн эрчимтэй хөгжлийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн харилцаанд

тулгуурлан дэмжих

Хэрэгжүүлэх алхам:

• Хөгжингүй орны болон хөгжиж байгаа орнуудын төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн шилдэг

туршлагуудыг судлах;

• Ерөнхий төлөвлөгөөний хүрээнд хувийн хэвшил “Барих-Өмчлөх-Ашиглах” боломжтой

төслүүдийг тодорхойлох;

• Хотын захиргааны үйл ажиллагаа, үйлчилгээнээс хувийн хэвшилд шилжүүлэх боломжийг

судлах, үйлчилгээг хувийн хэвшил илүү шуурхай үзүүлж чадах боломжийг тодорхойлж

хэрэгжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн ажлын алба,

Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэргэжлийн хяналтын асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

ДХ 1.2. Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн бусад хотуудтай өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх үүднээс

ухаалаг дэд бүтцийг барьж байгуулах


• Азийн хотуудын тэргүүлэх мэдээлэл технологийн сүлжээний дэвшилтэт ололтыг судлах,

нэвтрүүлэх;

• Мэдээлэл технологийн сүлжээг дэвшилтэт болгон сайжруулах, сүүлийн үеийн мэдээлэл

технологийн сүлжээ болон байгууламжийг ажиллуулах, шилэн кабелийн системийг

суурилуулахад хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжих;

• Монгол улсын нутаг дэвсгэрт болон бүс нутгийн орнуудтай холбох суурь дэд бүтцийг

сайжруулах;

• Одоо байгаа болон шинэ байгууламжууд, тээвэр, ложистикт ухаалаг технологи нэвтрүүлэхийг

хөхүүлэн дэмжих зохицуулалтыг боловсронгуй болгох

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн Ажлын алба,

Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэдээллийн технологийн асуудал эрхэлсэн

байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага

23

ДХ 1.3. Инноваци болон “R&D” судалгаа хөгжлийн төвийг байгуулах


• Инноваци, R&D судалгаа хөгжлийн төв байгуулах стратегийг боловсруулахад их, дээд сургууль,

хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах, үйл ажиллагаа эхлүүлэх

• Судалгаа хөгжлийн төв байгуулан Улаанбаатар хотын эдийн засгийн хөгжилд түлхэц болох

эдийн засгийн тулгуур салбаруудын судалгааг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх;

• Судалгаа хөгжлийн төвийн санхүүжилтийн механизмыг тодорхойлж, хэрэгжүүлэх;

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Өмчийн харилцааны асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэдээллийн технологийн

асуудал эрхэлсэн байгууллага

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/

БХ 1.1. Азийн орнуудын тэргүүлэх хотуудтай Улаанбаатар хотын өрсөлдөх чадварыг

нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөтөлбөр, санаачлага боловсруулахад хувийн хэвшилтэй илүү үр

бүтээлтэй ажиллах боломжийг хангах зорилгоор Улаанбаатар хотын хөгжлийн корпораци

байгуулах.


• Корпорацийн бүтэц, зохион байгуулалтын загварыг боловсруулах;

• Корпорацийн үйл ажиллагаа явуулах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх;

• Өндөр ур чадвартай мэргэжлийн боловсон хүчинг татан ажиллуулах ;

• Корпорацийн санхүүжилтийг хотын хөрөнгөөс гаргахын зэрэгцээ бусад салбараас нэмэлт

санхүүжилтийн эх үүсвэр босгох хөшүүргийг боловсруулж хэрэгжүүлэх ;

• Олон улсын үзэсгэлэн, бизнес форумд оролцож, хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэн хөрөнгө

оруулалтын таатай орчинг сурталчлан Улаанбаатар хотод бизнес, хөрөнгө оруулалтыг татах

стратеги боловсруулж хэрэгжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Эдийн засгийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага

24

БХ 1.2. Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн эдийн засгийн хөгжлийн төслүүдийг

Засгийн газрын хөтөлбөрүүдтэй уялдуулан хэрэгжүүлэх


• Засгийн газрын төслүүдээс Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэх боломжтой төсөл

хөтөлбөрүүдийг төлөвлөх, зохицуулах, хэрэгжүүлэх;

• Үндэсний хөгжлийн хөтөлбөрт хамруулах боломжтой Улаанбаатар хотын төслүүдийг

тодорхойлж, хэрэгжүүлэх;

• Харилцан зөвшилцсөн төслүүдийг хэрэгжүүлэх санхүүжилтийг Засгийн газартай тохиролцох;

• Эдийн засгийн хөгжил болон дэд бүтцийн төслүүдийг хэлэлцэх ажлын хэсгийг Нийслэл болон

Засгийн газрын ажилтнуудын бүрэлдэхүүнтэй байгуулах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Нийслэлийн Эдийн засгийн


БХ 1.3. Гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалтыг татах маркетинг, “Брэндинг”-ийн

бүтээгдэхүүнүүдийг хөгжүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх


• Улаанбаатар хотын өрсөлдөх давуу талуудыг тодорхойлох зорилгоор Зүүн хойд Азийн бүс

нутаг дахь хотуудын эдийн засгийн хөгжлийн болон стратеги төлөвлөгөөнүүдийн харьцуулсан

судалгаа хийх, хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх ;

• Бүс нутгийн эрчтэй хөгжиж байгаа хотуудын амжилтад хүрэхэд нөлөөлсөн хүчин зүйлүүдийг

тодорхойлох, туршлагыг ашиглах төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

• “Брэндинг”-ийн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд өрсөлдөх маркетинг, стратеги боловсруулах

зорилгоор мэргэжлийн байгууллагатай хамтран ажиллах


эрхэлсэн байгууллага, Аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн байгууллага

25

БХ 1.4. Бизнесийн хөгжил, өрсөлдөх чадвар, үр нөлөөтэй засаглалыг дэмжих зорилгоор

Улаанбаатар хотын захиргаа, удирдлагын тогтоолцооны өөрчлөлтөд үнэлгээ хийх


• Нийслэлийн харьяа байгууллага, агентлагуудын чиг үүргийг нарийвчлан гаргах;

• Нийслэлийн үйлчилгээний салбаруудын үүргийг нарийвчлан гаргах, ажил үүргийн давхардал,

хийдлийг арилгах;

• Зохион байгуулалтын схемийг эргэн харах, ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн Ажлын Алба,

Аудитын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

БХ 1.5. Улаанбаатар хотын эдийн засгийн өсөлтийг хангах эдийн засгийн гол салбаруудын талаар

судалгаа хийх


• Нэмэлт хөрөнгө оруулалт босгох, ажлын байр нэмэгдүүлэх боломжтой салбаруудын дүн

шинжилгээ хийх;

• Татварын эх үүсвэр болон ажлын байр нэмэгдүүлэх хамгийн их боломжтой салбаруудад

хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, дэмжин ажиллах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Эдийн засгийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага

26

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #2 /2030/ Бизнес, хөрөнгө оруулалт, эрх зүйн тогтвортой орчин бүрдүүлэх замаар Зүүн хойд Азийн санхүү,

бизнесийн төв болох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 2.1. Гадаадын шууд Хөрөнгө Оруулалтыг татах, үйлдвэрлэлийг дэмжих, эдийн засгийн чөлөөт

бүс болон татваргүй бүсүүдийг байгуулах


• Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах бизнесийн боломжуудыг, үйлдвэрлэлийн

салбаруудыг тодорхойлох, хөтөлбөр боловсруулах;

• Салбарын эрх зүйн орчинг тодорхойлж шаардлагатай хууль тогтоомжийн төслийг

боловсруулах, батлуулах;

• Батлагдсан хууль тогтоомжийн хүрээнд чөлөөт бүсүүдэд хэрэгжүүлэх журам боловсруулах,

хөрөнгө оруулагчдад сурталчлан танилцуулах ажлыг зохион байгуулах


эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөрөнгө

оруулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн

байгууллага

ДХ 2.2. Томоохон хөтөлбөр, төслүүдийн зураг төсөв, төлөвлөгөө, ТЭЗҮ-ийг олон улсын

шаардлагад нийцүүлэн боловсруулж, дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татах таатай орчин

бүрдүүлэх


• Тэргүүлэх ач холбогдол бүхий хөтөлбөр, төслүүдийг тодорхойлж, ТЭЗҮ-ийг боловсруулах;

• ТЭЗҮ-ийг боловсруулах шаардлагатай санхүүжилтийг бүрдүүлэх


эрхэлсэн байгууллага, Хөрөнгө оруулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Зураг төслийн


27

ДХ 2.3 Улаанбаатар хотыг Зүүн хойд Азийн бизнес, санхүүгийн төв болгон хөрөнгө оруулагчдыг

татах замаар хотын хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэрүүдийн боломжийг нэмэгдүүлэх


• Азийн тэргүүлэх орнууд олон улсын хөрөнгө оруулалтыг татахад нөлөөлсөн хүчин

зүйлүүдийг тодорхойлж, амжилтад хүргэсэн туршлагад тулгуурласан төлөвлөгөө

боловсруулах;

• Банкуудад хадгаламж, хуримтлалыг нэмэгдүүлэх эрх зүйн таатай орчинг бүрдүүлэх;

• Хөрөнгө оруулалтын сан, олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагын салбарыг Улаанбаатар

хотод нээх чиглэлээр ажиллах

Хариуцах байгууллага: Монголбанк, Хөрөнгө оруулалтын асуудал эрхэлсэн төрийн

захиргааны төв байгууллага, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Нийслэлийн Эдийн

засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Монголын банкны холбоо

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 2.1. Улаанбаатар хотод дотоод, гадаадын компаниуд, үйл ажиллагаагаа явуулах, өргөжүүлэх

бизнесийн таатай орчныг бүрдүүлэх


• Дотоод, гадаадын компаниуд Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулахыг хөхүүлэн дэмжих

хөшүүргийн багц арга хэмжээг боловсруулж хэрэгжүүлэх ;

• Хөрөнгө оруулалтын таатай орчинг бүрдүүлэхийн тулд зөвшөөрөл олгох ил тод, нэг цэгийн

үйлчилгээг бий болгох;

• Хотуудыг “бизнест ээлтэй” хот болгоход нөлөөлсөн хүчин зүйлүүдийн зэрэглэл тогтоосон

байдлаар судалгаа хийн бизнест ээлтэй хотуудын стандарт болон практик ололтыг авч

хэрэгжүүлэх ;

• Хөрөнгө оруулагчдад зориулан “Бизнест нээлттэй Улаанбаатар хот” маркетингийн төлөвлөгөө

боловсруулж, хэрэгжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн ажлын алба,

Нийслэлийн Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Нийслэлийн Татварын асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Нийслэлийн Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага,

Нийслэлийн Аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэргэжлийн холбоод

28

БХ 2.2. Хөрөнгө оруулагчдад шаардлагатай бизнес эрхлэгчдийн мэдээллийг агуулсан товхимол

бэлдэх


• Монголын, Улаанбаатар хотын компаниудад хөрөнгө оруулах сонирхолтой хөрөнгө

оруулагчдыг тодорхойлох;

• Монголын, Улаанбаатар хотын компаниудыг хөрөнгө оруулалт татах салбараар ангилан,

мэдээллийн сан бий болгох, хөрөнгө оруулалтыг татах хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх;

• Хөрөнгө оруулагчдад Улаанбаатар хотын хөрөнгө оруулалтын давуу тал болон төлөвлөж

байгаа ажлын талаар танилцуулах “Улаанбаатар форум” зохион байгуулах


эрхэлсэн байгууллага, Хөрөнгө оруулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага

БХ 2.3. Улаанбаатар хотын хөгжлийн төслүүдийг санхүүжүүлэх болон зээлдэгчдийн санхүүгийн

эрсдэлийг бууруулах үүднээс санхүүгийн байгууллагуудтай хамтран Хөрөнгө Оруулалтын сан

байгуулах


• Санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх зээлийн сан, зээлийн баталгаа буюу даатгалын

тогтолцоо бий болгоход хамтран ажиллах, тэргүүлэх банкийг тодорхойлох, үйл ажиллагааг

эхлүүлэх;

• Сан бүрдүүлэхэд хамтран ажиллах давуу талуудын талаар оролцогч банкуудад хамтарсан

мэдээлэл солилцох ажлыг зохион байгуулах



29

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #3 /2030/ Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зохистой төлөвлөлт, газар зохион байгуулалт бүхий дагуул

хотуудыг байгуулах

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 3.1. Дагуул хотуудад технологи, аж үйлдвэрийн парк байгуулж, стратегийн чухал бүс болгох.


• Нийслэлийн дагуул хотуудыг бий болгох

• Дагуул хотуудад эдийн засгийн тодорхой салбаруудыг хөгжүүлэх эдийн засгийн, технологийн

парк байгуулах;

• Технологийн паркуудтай түншлэн ажиллах сонирхолтой техник мэргэжлийн сургалтын төвүүд,

их, дээд сургуулиуд, хөдөлмөр, үйлчилгээний байгууллагууд болон хувийн хэвшилтэй хамтран

ажиллах;

• Технологийн паркийн дэд бүтцийг санхүүжүүлэх санхүүгийн механизмыг бий болгох

• Нийслэлийн газрыг бүрэн бүртгэлжүүлж, хуваарилалтыг зах зээлийн зарчимд нийцүүлэх


эрхэлсэн байгууллага, Ерөнхий Төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр хөдөө

аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөрөнгө оруулалтын асуудал эрхэлсэн байгууллага,

Зураг төслийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 3.1. Дагуул хотуудад ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх хөтөлбөрийг боловсруулж, хэрэгжүүлэх


• Дагуул хотуудад ЖДҮ-ийг хөгжүүлэхэд үзүүлэх тусламж, дэмжлэгийн боломжийг тодорхойлох;

• Дагуул хотуудад чиглэсэн ЖДҮ-ийн хөтөлбөрийг судалгаа, дүн шинжилгээнд тулгуурлан

боловсруулж, хэрэгжилтийг зохион байгуулах


эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Жижиг дунд

үйлдвэрлэлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

30

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #4 /2030/ Бизнесийн салбарыг хөгжүүлэх, өндөр боловсрол, мэргэжлийн ур чадвартай ажиллах хүчний

хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 4.1 Хотын бизнес, үйлдвэрлэлийн хөгжлийн шаардлагыг хангах зорилгоор хөдөлмөрийн зах

зээлд үнэлгээ өгөх, түүнийг хөгжүүлж, дэмжих хөтөлбөрүүдийг боловсруулах


• Хөрөнгө оруулагч болон ажиллах хүчний хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлох зорилгоор тогтмол

судалгаа хийж хянан дүгнэж байх;

• Хотод ажил олголтын үйлчилгээг сайжруулж боловсронгуй болгох арга хэмжээ авах (төр,

хувийн хэвшлийн хяналттай) ;

• Ажиллах хүч бэлтгэх зорилгоор мэргэжлийн ур чадвар, боловсролын түвшинг хянан үзэх ажлын

хэсгийг байгуулан ажиллах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Хөдөлмөр эрхлэлтийн

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Боловсролын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн


БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/

БХ 4.1. Гадаадын их, дээд сургууль төгссөн болон гадаадад ажиллаж байгаа иргэдийг Монголдоо

эргэн ирж эх орныхоо бүтээн байгуулалтад туршлага, мэдлэгээ зориулах таатай орчин, нөхцөлийг

бүрдүүлэх бодлого боловсруулан хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах


• Гадаадад их, дээд сургуульд суралцсан Монгол иргэдийн сонирхол, туршлага, түүнчлэн эргэн

ирж ажил эрхлэхэд учирч байгаа сорилтуудад мэдээллийн сан бий болгох;

• Гадаадад их дээд сургууль төгссөн монгол иргэдийг авч ажиллуулах талаар төр, хувийн

хэвшилтэй хамтран ажиллах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Хөдөлмөр эрхлэлтийн

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Боловсролын асуудал эрхэлсэн байгууллага

31

БХ 4.2. Хөдөө орон нутгаас шилжин ирэгсдийг хотод ажил эрхлэхэд бэлтгэх


• Улаанбаатар хотод шинээр бүртгэгдсэн иргэдэд зориулсан мэдээллийн санг бий болгох;

• Шинээр бүртгэгдсэн иргэдийг Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниудтай

холбох, хөдөлмөр зуучлалын үйлчилгээг боловсронгуй болгох, сургалтад хамруулах

• Шинээр бүртгэгдсэн иргэдэд зориулсан хотын үйлчилгээ болон ажлын байрны талаарх

мэдээллийн тогтолцоо бүрдүүлэх;

• Шилжин ирэгсэд хотын соѐлд суралцах хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн

байгууллага, Соѐл урлагын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн байгууллага

БХ 4.3. Үйлчилгээний салбарын ажиллагсдад мэргэжлийн өндөр стандартын сургалт явуулах,

сургууль төгсөгчдөд ажил олоход нь туслах, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг хангах үүднээс хувийн

хэвшилтэй хамтран техник мэргэжил, боловсролын төвүүдийг нэмж байгуулах


• Үйлчилгээ болон техник мэргэжлийн эрэлт хэрэгцээний талаар хувийн хэвшилтэй зөвлөлдөх,

одоогийн Техник мэргэжлийн боловсролын сургуулиудын давуу тал болон сул талд үнэлгээ

хийх;

• Харилцагчийн үйлчилгээний менежментийн чиглэлээр олон улсын мэргэжлийн үйлчилгээний

боловсролын байгууллага, техник мэргэжлийн сургуулиудтай түншлэн ажиллах;

• Улаанбаатар болон Монголын Техник мэргэжлийн сургуулийн тогтолцоог боловсронгуй болгох

чиглэлээр Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай үйл

ажиллагаагаа уялдуулан зохицуулах ;

• Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр техник мэргэжлийн боловсролын шинэ төвүүдийг байгуулах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Боловсролын асуудал эрхэлсэн

байгууллага, Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэргэжлийн сургалт

үйлдвэрийн төвүүд

32

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #5 /2030/ ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн албан салбарт шилжүүлэх

эдийн засгийн үйл ажиллагааг дэмжих

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 5.1. Татварын хөнгөлөлт, зээл болон бусад урамшууллын хөшүүргээр дамжуулан бизнесийн

албан бус салбарыг албан секторт шилжих хөшүүргийг бий болгох бодлого боловсруулж

хэрэгжүүлэх.


• Улаанбаатар хотын эдийн засагт албан бус секторын үзүүлж буй нөлөөг тодорхойлох

судалгаа хийж, албажуулахад шаардлагатай бодлогыг тодорхойлох;

• Бизнес эрхлэх зөвшөөрлийн шаардлагад үнэлгээ хийж албан бус бизнесийг эдийн засгийн

албан секторт шилжүүлэхэд бизнес эрхлэх зөвшөөрөл олгох үйл явцыг хянан үзэж зорилтот

бүлэгт чиглэсэн хялбаршуулсан стратеги боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Ажил олгогчдын холбоо, хөдөлмөрийн газар болон ажил олгох газрууд, хувийн хэвшилтэй

зөвлөлдөж албан секторт хүмүүсийг шилжүүлэх арга замын талаар нэгдсэн бодлого


• Албан бус бизнесийг албан секторт шилжүүлэх, татварын хөнгөлөлт, зээл болон бусад

урамшууллын хөшүүрэг бий болгох тусгайлсан төлөвлөгөө, хөтөлбөр боловсруулан



эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал


ДХ 5.2. Эдийн засгийн шударга тогтолцоог бий болгох


• Эдийн засгийн өгөөж, үр шимийг шударга, нийтэд тэгш, хүртээмжтэй хуваарилах горим руу

шилжих

• Эдийн засгийн одоогийн гаж, буруу тогтолцоог өөрчилж, чөлөөт эдийн засгийг зах зээлийн

жамаар хөгжүүлэх

• Иргэдийг төлбөрийн чадвартай болгох эдийн засгийн урсгал руу шилжих


эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн


33

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 5.1. Улаанбаатар хотыг эрүүл хүнсээр хангах зорилгоор хүнсний ногооны аж ахуй, сүүн

бүтээгдэхүүн, загасны аж ахуй, мах боловсруулах зэрэг бизнесийн салбаруудад ЖДҮ-ийг дэмжих

стратеги боловсруулах.


• Одоогийн байгаа судалгаа болон холбогдох компаниуд, боломжит шинэ хөрөнгө оруулагчидтай

хийсэн зөвлөгөөнд тулгуурлан тодорхой салбаруудын зах зээл, жижиг дунд үйлдвэрлэлээс

тэдгээр салбаруудад гүйцэтгэж байгаа үүрэгт дүн шинжилгээ хийх;

• Салбар бүрээр өртгийн сүлжээний дүн шинжилгээ хийх;

• Улс болон хотын түвшинд ЖДҮ-ийг дэмжих одоогийн механизмд үнэлгээ хийх;

• Нийлүүлэгчдийг үйлдвэрлэгчидтэй холбох үйлчилгээг бий болгох;

• Улаанбаатар хот дахь жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих үзэл баримтлалын талаар цогц

стратеги боловсруулан хэрэгжүүлэх


эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөр

эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Жижиг дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн


34

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #6 /2030/ Иргэдийг аюулгүй, баталгаат амьдралын нөхцлөөр хангах ногоон хөгжилд суурилсан хот болох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 6.1 Цэвэр ногоон орчныг бүрдүүлэх (ногоон байгууламж, цэцэрлэгт хүрээлэн)


• Ногоон Улаанбаатар төлөвлөлтийг иргэдийн дунд судалгаа хийж, тэдний санал бодлыг тусган

олон улсын жишигт нийцүүлэн боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

• Ногоон төлөвлөлтийг дэмжих сан байгуулах

• Хот орчмын ногоон бүс, байгаль орчныг хамгаалах, зүй зохистой ашиглуулах цогц арга хэмжээг


Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Ерөнхий төлөвлөгөөний

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Байгаль орчин ногоон хөгжлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага,

Зураг төслийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

35

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 6.1 Хувийн хэвшлийн оролцоотой ногоон хөгжлийг дэмжих талаар шинэ хөтөлбөр, бодлого

боловсруулж, хэрэгжүүлэх


• Одоо үйл ажиллагаа явуулж буй цэцэрлэгт хүрээлэн, амралт зугаалгын газрын бүртгэл хийж,

мэдээллийн сан байгуулах;

• Улаанбаатар хотын түвшинд үндэсний ногоон эдийн засгийн стратегийг хэрэгжүүлэх арга

замын талаар Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв

байгууллагатай үйл ажиллагаагаа уялдуулан зохицуулах;

• Улаанбаатар хот болон Азийн бусад хотуудын ногоон эдийн засгийн талаар судалгаа хийж, үйл

ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Улаанбаатар хотод ногоон эдийн засгийн төслүүдийг хувийн хэвшилтэй түншлэн туршилтын

хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх;

• Улаанбаатар хотын ногоон стандартыг тогтоож, дагаж мөрдсөн хувийн хэвшлийн

байгууллагуудад олгох урамшууллын багцыг бий болгох

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Байгаль орчин ногоон

хөгжлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн


36

37


Улаанбаатар хот нь олон тулгуурт бие даасан эдийн засгийг дэмжсэн, Зүүн хойд Азийн

санхүү, бизнесийн төв болохыг зорино. Бизнесийн таатай хууль эрх зүйн орчныг

бүрдүүлэн хөрөнгө оруулалтын бодлогыг хэрэгжүүлэхийн зэрэгцээ хувийн хэвшлийн

түншлэлийг оролцуулан санхүүжилтийн шинэлэг тогтолцоог нэвтрүүлэн өсөлтийг

хангана. Шударга, өрсөлдөх чадвар бүхий бизнес, татварын орчин бүрдэнэ.

БҮЛЭГ II.

САНХҮҮ, ТАТВАРЫН БОДЛОГО


Энэхүү стратеги нь бидний хүрэх ирээдүйг тодорхойлсон хэтийн зорилгод суурилсан. Монгол

улсын санхүүгийн салбарын жилийн өсөлтийн түвшин 30-50% байна. Санхүүгийн салбар болон

түүний сүүлийн үеийн үсрэнгүй өсөлт нь Монгол улсын бизнес, санхүүгийн үйл ажиллагааны төв

Улаанбаатар хотод төвлөрч байгаа ч санхүүгийн салбар нь нийслэлийн эдийн засгийн салбарын

хувьд зургадугаарт орж, Улаанбаатар хотын хувьд сүүлийн 8 жилийн хугацаанд жилийн өсөлт нь

13 хувьтай байсан. Энэ салбарт ажил эрхлэлт сүүлийн 5 жилд 12 хувиар нэмэгдэж, бусад

салбаруудтай харьцуулахад дундаж цалин нь өндөр байна.

Санхүүгийн салбар нь хотын хамгийн сайн мэдээллийн технологийн дэд бүтэц, оффисын байр

болон нөхцөлөөр хангагдсан байна. Өсөлтийн гол хөдөлгөгч хүч болохын хувьд санхүүгийн

салбарын энэ өндөр үзүүлэлт нь хотын бусад салбарын өсөлтөд зохих нөлөө үзүүлнэ.

Түүнчлэн санхүүгийн салбар нь Улаанбаатар хотын хөгжил, дэвшилд нэн шаардлагатай татварын

орлогыг тогтмол бүрдүүлэх бааз суурийг баталгаажуулна.

Улаанбаатар хот нь Зүүн хойд Азийн санхүү, бизнесийн төв болох чадамжтай бөгөөд бүсийн

хамгийн ардчилсан орны нэг нийслэл хотын хувьд гадаадын компани, санхүүгийн үйлчилгээ

үзүүлэгч, бүсийн төв оффис, салбаруудыг нээн ажиллуулж, бүс нутгийн болон дотоодын зах зээлд

үйлчлэх төв нь болж чадна. Уул уурхай, барилга зэрэг эрчимтэй хөгжиж байгаа салбаруудад

дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчдад үйлчилгээ үзүүлэх боломж байна. Цаашилбал, үндэсний

үйлдвэрлэл, нийлүүлэлтийн сүлжээ болон зочид буудал, уул уурхайг дэмжих үйлчилгээний,

худалдааны бус салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй ЖДҮ-үүдэд зээл олгож дэмжсэнээр шинэ

шинэ боломжууд нэмэгдэх болно.

Монголын өнөөгийн бизнесийн орчин дотоод, гадаадын компаниудад үйл ажиллагаагаа

өргөжүүлэхэд бэрхшээл учруулж байна. Бүс нутгийн санхүү, бизнесийн төв болохын тулд

санхүүгийн салбарын хууль эрх зүйн тогтвортой орчин, тогтолцоог бий болгох шаардлагатай.

Үүний тулд, юуны өмнө хууль эрх зүй, зохицуулалтын бүтцийг сайжруулах, цаашилбал банк

хоорондын зах зээлийг хөгжүүлэх, банкны системийг бэхжүүлэх, хөдөөгийн зах зээлд нэвтрэх

болон засаглалын шинэчлэл хийх шаардлага байна.

38

Манай санхүүгийн салбарын бизнесийн төлөөлөл нь Улаанбаатар хотод хамгийн чадамжтайд

тооцогдох бөгөөд нийслэл хоттой нягт хамтран ажилладаг учраас уг стратегийг боловсруулахад

бизнесийн холбооны удирдлага идэвхтэй оролцож байгаа явдал нь үүний тод жишээ юм.

Дэвшүүлж байгаа зорилтыг хэрэгжүүлэхэд энэ салбарын компаниуд болон дэмжигч хувь хүмүүс,

тэдгээрийн идэвхтэй оролцоо нь бусдад үлгэр дууриалал болно. Мөн Азийн санхүүгийн төвүүд

болох Гонконг, Шанхай, Сингапураас санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэхээр хүчтэй өрсөлдөж эхлээд

байгааг дурьдах нь зүйтэй.

Иймд бидний харьцангуй давуу тал эрчим хүч болон эрдэс баялгийн салбарт тулгуурлаж байгаад

анхаарал төвлөрнө. Улаанбаатар хотыг уул уурхайтай холбоотой үйл ажиллагаа, инноваци

нэвтрүүлэх, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх судалгаа, хөгжил, дизайн, IPO болон

бусад төрлийн санхүүгийн үйл ажиллагаа, ашигт малтмалын үйлдвэрлэл, олборлолт, боловсрол,

маркетинг, тээвэр, худалдаа, менежментийн бүсийн төв болгон хөгжүүлэхэд санхүүгийн салбар

хөтлөгч нь байх болно. Энэ бүхэн нь санхүүгийн мэдлэг, технологийн дадлага туршлагатай зохих

хүний нөөц капиталгүйгээр хөгжихгүй. Иймээс мэргэшсэн эрдэмтэн багш нарын багийг бүрдүүлж

бидний хэтийн зорилготой уялдуулсан боловсролыг олгох, дэлхийн хөдөлмөрийн зах зээлээс

өндөр мэргэжилтэй, туршлагатай эрдэмтдийг татан оролцуулж, хамтран ажиллах нөхцөлийг

бүрдүүлж, төгсөгчид нь дотоодод ч, гадаадад ч мэргэжлийн хувьд тавигдах олон улсын стандарт

шаардлагыг хангах орчныг бүрдүүлэхэд нь тус дөхөм үзүүлнэ.

Улсын төсвөөс Улаанбаатар хотод хуваарилах төсвийг нэмэгдүүлэх, дэд бүтцийн хөрөнгө

оруулалтын саналд үнэлгээ, менежмент хийх мэргэжлийн чадавхыг бэхжүүлэх асуудлыг

чухалчлан үзэж байна. Бодит байдал дээр Улаанбаатар хот улсын ДНБ-ний 64 хувийг оруулж

байгаа ч түүний дөнгөж гуравхан хувийг зам болон дэд бүтцэд зарцуулж байгааг нягтлан үзэх

шаардлагатай байгааг харуулж байна. Улаанбаатар хотын иргэдийн амьдрах таатай орчныг бий

болгох, бизнес болон хөрөнгө оруулалтыг татах, өрсөлдөх чадварыг сайжруулах санхүүжилтийн

эх үүсвэрийг бүрдүүлэх үүднээс хотын татвар, нэг болон хоѐр байрны хувьд ялгаатай хувиар

тогтоосон хөрөнгийн татвар, мөн зочид буудлын татварыг нэвтрүүлэхийг зорьж байна.

39

40



#8 ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн албан салбарт

шилжүүлэх эдийн засгийн үйл ажиллагааг дэмжих

#7 Бизнес, хөрөнгө оруулалт, хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлэх замаар зүүн

хойд Азийн санхүү, бизнесийн төв болох


УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #7 /2030/ Бизнес, хөрөнгө оруулалт, хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлэх замаар зүүн хойд Азийн

санхүү, бизнесийн төв болох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 7.1 Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах үүднээс санхүү, хууль эрх зүй болон татварын

орчныг шинэчлэх


• Дансны халдашгүй байдлыг хангах зорилгоор Банкны нууцлалын нэгдсэн тогтолцоог бий

болгох;

• Улаанбаатар хот өөрийн татвар, хураамжийн тогтолцоог бий болгох замаар иргэдэд үзүүлэх

нийтийн үйлчилгээний зардлыг хариуцах, орлогын эх үүсвэр бүрдүүлэх болон улсын төсвөөс

хамааралтай байдлыг багасгах;

• Улаанбаатар хотын компаниудад олон улсын хөрөнгийн биржид бүртгүүлэх бололцоог хангах

үүднээс олон улсын хөрөнгийн биржүүдтэй түншлэх;

• Хөрөнгө оруулагчдад эдийн засгийн үр ашигтай төслүүдийг сурталчлан хөрөнгө оруулагчдыг

татах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх;

• Улаанбаатар хотод бизнесийн тогтвортой үйл ажиллагаагаа явуулах болон бизнесээ

өргөжүүлэх хөтөлбөрийг боловсруулж, бизнестээ хөрөнгө оруулж өргөжүүлж байгаа

компаниудыг дэмжих;

• Олон улсын стандартад нийцсэн бизнесийн арбитрийн тогтолцоог нэвтрүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Татварын асуудал эрхэлсэн

байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

41

ДХ 7.2 Улаанбаатар хотод хөрөнгө оруулалтын сан байгуулах


• Улаанбаатар хоттой харьцуулах боломжтой бусад хотуудын хөрөнгө оруулалтын сан

байгуулсан, хэрэгжүүлсэн туршлагыг судлах, хэрэгжүүлэх;

• Сан байгуулах удирдамжийг боловсруулах.

• Хөрөнгө оруулалтын сангийн журам боловсруулах



БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 7.1 Дотоодын болон олон улсын хөрөнгийн зах зээл дээр Улаанбаатар хотын бондыг гаргах


• Олон улсын үнэлгээний Moody’s, Standard &Poor’s болон Fitch зэрэг агентлагуудын зээлжих

зэрэглэлийг хангах шаардлагад нийцүүлэн санхүүгийн мэдээллүүдийг зохих форматаар

нарийвчлан гаргах ажлыг эцэслэх

• Улаанбаатар хотын санхүүгийн төлөв байдалд олон улсын түвшний аудитын үнэлгээ хийлгэх

• Бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Хөгжлийн

Корпорациас төслийн үнэт цаас, бонд гаргах ажлыг хэрэгжүүлэх



42

БХ 7.2 Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг өргөжүүлэн дэмжих бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх


• Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлэхэд тохиромжтой эдийн засгийн салбаруудыг

тодорхойлох, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох

• Олон улсын байгууллагууд болон хувийн хэвшилтэй хамтран төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн

эрх зүй болон санхүүгийн бүтцийг боловсруулах;

• Хувийн хэвшилд илүү ашигтай үйл ажиллагаа явуулах боломжтой Улаанбаатар хотын өмчит

үйлдвэрийн газруудын судалгааг хийж хувьчлах, бүтцийн өөрчлөлт хийх;

• Эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих зорилгоор хотын газар болон үл хөдлөх хөрөнгийг хувийн

хэвшилтэй түншлэх замаар эдийн засгийн эргэлтэд оруулах


эрхэлсэн байгууллага, Өмчийн харилцааны асуудал эрхэлсэн байгууллага, “Хөгжлийн Корпораци”

ХК

БХ 7.3 Хөрөнгө оруулалт, аялал жуулчлалыг хөхүүлэн дэмжих зорилгоор татваргүй чөлөөт

бүсүүдийг байгуулах боломжийг бүрдүүлэх эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох


• Бизнес эрхлэгчдэд шинээр хөрөнгө оруулалт хийхэд саад болж байгаа татвар, хураамжуудыг

хөнгөвчлөх зорилгоор татвар, хураамжийн тогтолцооны бүтцэд үнэлгээ хийж, эрх зүйн орчинд

нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ажлыг зохион байгуулан хэрэгжүүлэх;

• Эдийн засгийн чөлөөт бүс байгуулах ажлыг шат дараалалтай хэрэгжүүлэх;

• Импортоор авч байгаа гол бүтээгдэхүүнүүдийг тодорхойлж, тэдгээр бүтээгдэхүүнийг

үйлдвэрлэгчид Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа эрхлэх, борлуулалт хийхэд дэмжих ажлуудыг

эхлүүлэх


эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн


43

БХ 7.4 Улаанбаатар хотын өнөөгийн татвар, хураамжийн тогтолцоог сайжруулж орлогын шинэ эх

үүсвэр бий болгох боломжийг бүрдүүлэх


• Улаанбаатар хот өнөөгийн татварын бүтцээр хүрэлцээтэй орлогын эх үүсвэрийг бүрдүүлэх

зохицуулалтыг тодорхойлох ажлуудыг хийх;

• Нийгмийн өөрчлөлт, өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээнд нийцүүлэн шинэ төрлийн, тухайлбал

хөрөнгийн, худалдааны, үйлчилгээний, мэргэжлийн (бизнес), орон сууцны түрээсийн, авто

машины зогсоолын татвар хураамж зэрэг татварын төрөл, ангилалыг нэвтрүүлэх, татвар

төлөгчдийг урамшуулах, бизнесийг татах, үйл ажиллагаа явуулж байгаа бизнесүүдийг дэмжих

ажлуудыг эрчимжүүлэх ;

• Улаанбаатар хоттой харьцуулах боломжтой бусад хотуудын орлогын бүтцийн талаар судлаж

нэвтрүүлэх боломжийг эрэлхийлэх ;

• Татварын буурах тогтолцоог бус өсөн нэмэгдэх тогтолцоог нэвтрүүлэн татвар, хураамжийн

талаар баримтлах бодлогыг тодорхойлон хэрэгжүүлэх


эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага

БХ 7.5 Иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх


• Санхүүгийн үйлчилгээг нийтэд тэгш хүртээх

• Бичил зээлийг хөгжүүлэх тогтолцоог боловсронгүй болгох

• Иргэдийн газрыг үнэтэй болгох, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах

• Иргэдийг тогтвортой орлоготой болгох арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Нийслэлийн Эдийн засгийн

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Татварын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Өмчийн асуудал


44

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #8 /2030/ ЖДҮ-ийг хөхүүлэн дэмжих замаар албан бус салбараас бизнесийн албан салбарт шилжүүлэх

эдийн засгийн үйл ажиллагааг дэмжих

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 8.1 ЖДҮ-үүдэд санхүүжилт олгодог бусад хотуудын зээлийн хөтөлбөрүүдэд үнэлгээ хийх


• Бусад орны нийслэл, хотуудын ЖДҮ-үүдэд олгодог зээлийн хөтөлбөрүүдийн талаар судалгаа

хийх, дэвшилтэт арга ажиллагааг ашиглах;

• ЖДҮ-үүдэд зээл олгох журмыг боловсронгуй болгох, шинэчлэх;

• Зээлийг үр ашигтай зарцуулах, ажлын байр бий болгоход чиглэсэн бодлого хөтөлбөрүүдийг

хэрэгжүүлэх;


эрхэлсэн байгууллага, Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Жижиг дунд

үйлдвэрлэлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

45

46


Улаанбаатар хот нь сэргээгдэх болон эрчим хүчний шинэ эх үүсвэрүүдийг өргөн

ашигласан, шаардлагатай дэд бүтцийг хангалттай хөгжүүлсэн, хотын хэрэглээг

бүрэн хангасан, суурь дэд бүтцийг хөгжүүлсэн ухаалаг хот болно. Бүх иргэдэд

хүртээмжтэй нийтийн тээврийн ухаалаг нэгдсэн сүлжээг цогцлоон байгуулна.

БҮЛЭГ III.

ДЭД БҮТЭЦ, ТЭЭВРИЙН САЛБАР


Улаанбаатар хотын эдийн засгийн хөгжил‍ дэвшилд бэрхшээл учруулж байгаа үндсэн саад

тотгорын нэг нь хотын дэд бүтцийн чанарын асуудал юм. Дэлхийн эдийн засгийн Форумын дэлхийн

өрсөлдөх чадварын индексээр Монгол улс дэд бүтцийн хөгжлийн хувьд байнга доогуур түвшинд

явж байна.

Ялангуяа ахуйн гол салбар болох цахилгаан, хий, халаалт, усан хангамж болон бохирын

менежментэд хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байна. Түүнээс гадна, хотын өсөлтийн нөөц

боломжийг нэмэгдүүлэхэд мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийг шинэчлэн сайжруулах

асуудал чухлаар тавигдаж байна. Дэд бүтцийн салбарын эдгээр цоорхой нь оршин суугчид болон

бизнесийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг хангах чадваргүй байна. Сүүлийн жилүүдэд хотын хүн

ам, эдийн засгийн бусад салбарын хурдацтай өсөлт нь хотын нийтийн ахуйн үйлчилгээ, дэд

бүтцэд асар их хэмжээний ачаалал үзүүлээд зогсохгүй хот болон хотын ойролцоох бүсийн

байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлж байна.

Хотын дэд бүтэц олон газарт элэгдэж хуучирсаны улмаас өнөөгийн хэрэгцээ шаардлагыг хангаж

чадахгүй байна. Хуучирч муудсан дэд бүтцийг солих шаардлагатайгаас гадна хотын иргэд, аж

ахуйн нэгжийн наад захын эрэлт хэрэгцээг хангахын тулд дэд бүтцийн сүлжээг өргөжүүлэх

шаардлага тавигдаж байна. Иймээс хотын хуучирч муудсан дэд бүтцийг шинэчлэх, өргөжүүлэх

үйл явцад эрчим хүчний хэмнэлттэй, байгаль орчинд ээлтэй шинэ технологийг нэвтрүүлснээр

хотын оршин суугчид болон компаниудын хэрэгцээг хангахын зэрэгцээ байгаль орчныг хамгаалж

чадна.

47

Тээврийн салбарын хувьд бараа, бүтээгдэхүүн, ажиллах хүчний хотын доторх хөдөлгөөний

бүтээмжийг дээшлүүлэх, эдийн засгийн өсөлтийг хангах замаар үр өгөөжийг нь дээшлүүлэх,

түүнчлэн Улаанбаатар хотыг Монголын бүс нутгуудтай холбох нөхцөлийг сайжруулах боломжтой.

Одоогийн байдлаар авто зам, төмөр замын сүлжээ өргөн хүртээмжтэй бус бөгөөд бүс нутгуудтай

холбогдож чадаагүй байгаа нь эдийн засгийн чадавхийг хязгаарлаж байна. Улаанбаатар хот

аймгуудын болон импортын бараа бүтээгдэхүүнийг түгээх ложистикийн гол төвийн үүргийг

гүйцэтгэж байна. Гэхдээ дэд бүтэц, зам, тээвэрлэлтийн сүлжээ төдийлөн хөгжиж чадаагүйгээс

бараа бүтээгдэхүүнийг, тухайлбал сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, мах, махан бүтээгдэхүүн, төмс,

хүнсний ногоог Монголын нутаг дэвсгэрт тээвэрлэхэд ложистикийн хувьд цаг хугацаа шаардсан,

өртөг өндөртэй байна. Түүнээс гадна, тээвэрлэлтийн хувьд Монголын байршлын давуу тал болон

Хятад, Оросыг холбосон төмөр замын сүлжээг үр дүнтэй ашиглахын тулд илүү хурдан, шуурхай

зам харилцааг барьж байгуулах, Монголын нутгаар дамжин өнгөрөх, тээвэрлэх, Улаанбаатар

хотод худалдан борлуулах харьцангуй давуу боломжийг дээд зэргээр ашиглах шаардлагатай

байна.

Дэд бүтэц, тээврийн сүлжээг сайжруулахын тулд хот төлөвлөлт болон зохицуулалтыг

боловсронгуй болгохоос гадна ирэх жилүүдэд ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт

шаардлагатай. Хотын захиргаа дангаараа хөрөнгө оруулалтыг үүрэх боломжгүй тул хувийн

хэвшилтэй хамтран ажиллах шаардлагатай байна. Түүнээс гадна, шаардлагатай хөрөнгө

оруулалтыг босгох болон тээврийн сүлжээний хэвийн ажиллагааг хангахын тулд тогтвортой

хөгжлийг хангах өртгийг хураамжаар дамжуулан босгох, тогтолцооны шударга байх зарчмыг

дэмжихийн тулд авч байгаа хураамжид бодит ашиглалтын зардалыг тусгаж байх шаардлагатай

байна.

48

49



#10 Орчин үеийн, шинэлэг, ногоон технологийг ашигласан ухаалаг дэд бүтцийг бий

болгож, тарифын шударга тогтолцооноос санхүүжих, тухтай амьдрах нөхцөлийг оршин

суугчдад бүрдүүлэх шийдлүүдийг олох

#9 Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх болон шинэ суурьшлийн бүс

байгуулах замаар нийт иргэд боломжийн өртөгтэй орон сууцтай болох шийдлийг

нэвтрүүлэх

#11 Иргэдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжсэн, байгаль

орчинд ээлтэй, нийтийн тээврийн ухаалаг нэгдсэн системтэй болох, үйлчилгээгээр хангах


УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #9 /2030/ Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх болон шинэ суурьшлийн бүс байгуулах замаар

нийт иргэд боломжийн өртөгтэй орон сууцтай болох шийдлийг нэвтрүүлэх

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 9.1 Хувийн хэвшилтэй хамтран шинэ орон сууц барих замаар боломжийн өртөгтэй орон

сууцаар хангах цогц шийдлийг бий болгох


• Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх;

• Шинээр баригдах орон сууцны дэд бүтцийн асуудлыг шийдвэрлэх;

• Хувийн хэвшилтэй хамтран шинэ суурьшлын бүс бий болгох, ялангуяа гэр хорооллыг

хамруулахад түлхүү анхаарах;

• Эрүүл, цэвэр, аюулгүйн суурь стандартыг нэвтрүүлэх замаар өнөөгийн ашиглаж буй нийт орон

сууцанд үнэлгээ хийж, амьдрах боломжтой эсэхийг тодорхойлох;

• Шаардлага хангахгүй орон сууцны өмчлөгчидтэй хамтран Нийслэлээс тогтоосон стандартад

нийцүүлэх ажлыг зохион байгуулах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Мэргэжлийн хяналтын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Гэр

хорооллын хөгжлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн


ДХ 9.2 Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх


• Газрыг шинэчлэн зохион байгуулах

• Иргэд нийлж хаус, орон сууц барьж, газраа эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломжийг

бүрдүүлэх

• Иргэд гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд оролцоход дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Мэргэжлийн хяналтын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Гэр

хорооллын хөгжлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн


50

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 9.1 Боломжийн өртөгтэй шинээр барих орон сууцыг санхүүжүүлэх санхүүгийн механизмыг хувийн

хэвшлийн оролцоотой бий болгох


• Боломжийн өртөгтэй орон сууцыг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр барих зохистой

хувилбаруудыг судлах, нэвтрүүлэх;

• Хотын байгуулсан орон сууцны сангаас шинэ орон сууц болон сэргээн засварласан байруудад орон

сууцны зээл олгох боломжийг бүрдүүлэх;

• Хямд орон сууц барихад улсын санхүүжилтийн зохих нөөц болон бусад хөрөнгийн эх үүсвэрийг

бий болгох

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Ерөнхий

төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #10 /2030/ Орчин үеийн, шинэлэг, ногоон технологийг ашигласан ухаалаг дэд бүтцийг бий болгож, тарифын

шударга тогтолцооноос санхүүжих, тухтай амьдрах нөхцөлийг оршин суугчдад бүрдүүлэх

шийдлүүдийг олох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 10.1. Эрчим хүчний салбарын үнэлгээг хийж дуусгах, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, шинэчлэн

өөрчлөх


• Эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн үр ашигтай тогтолцоог бий болгох зорилгоор үйл ажиллагааны

холбогдох дүрэм, журмыг өөрчилж, нэмэлт оруулах;

• Үйл ажиллагаа болон бүтээгдэхүүний зардалыг нөхөх хэрэглээнд суурилсан шинэ тариф


• Улаанбаатар хот өөрийн хариуцах газар нутгийн хэмжээнд цахилгаан эрчим хүчээр хангах үүрэг

хүлээх;

• Дагуул хотуудын дэд станцуудыг өргөтгөх, Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий

төлөвлөгөөний дагуу шинээр дэд станц барих;

• Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу Багануур дүүрэгт 110 кВ-ын

дэд станц барих;

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн ажлын алба, Ерөнхий

төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага,

Улаанбаатар хотын Цахилгаан түгээх сүлжээний асуудал эрхэлсэн байгууллага

51

ДХ 10.2 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу сэргээгдэх эрчим

хүчний бүтээгдэхүүнийг ашиглах хөтөлбөр боловсруулах


• Нарны болон салхины эрчим хүчийг ашиглах хамгийн тохиромжтой арга замыг тодорхойлох;

• Усан цахилгаан эрчим хүчийг ашиглах хамгийн тохиромжтой арга замыг тодорхойлох;

• Геотермийн эрчим хүчийг ашиглах хамгийн тохиромжтой арга замыг тодорхойлох

• Биомассын эрчим хүчийг ашиглах хамгийн тохиромжтой арга замыг тодорхойлох


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага

ДХ 10.3 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу нийслэлийн усны цогц

менежментийн тогтолцооны хөтөлбөр боловсруулах


• Үйл ажиллагаа болон бүтээгдэхүүний зардалыг нөхөх хэрэглээнд суурилсан шинэ тарифын

тогтолцоо бий болгох;

• Улаанбаатар хотын айл өрх болон бизнесийн байгууллагуудад усны тоолуур тавих, шинээр

барих барилга байгууламж тоолууртай байх хөтөлбөр боловсруулах;

• Усны дэд бүтцийг сайжруулах, иргэдэд сайн чанарын ус илүү хүртээмжтэй болгох

менежментийн шинэ тогтолцоог нэвтрүүлэх;

• Хэрэглээний төсөөллийн үндсэн дээр урт хугацааны тогтвортой усан хангамжийн төлөвлөгөө


• Гүний усыг “унд”-наас өөр зориулалтаар ашиглахыг хязгаарласан хуулийн төсөл боловсруулах;

• Гадаргын усны усан сан ашиглах техник, эдийн засгийн судалгаа хийх;


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Улаанбаатар хотын Ус сувгийн


52

ДХ 10.4 Хотын инженерийн дэд бүтцийг шинэчлэх


• Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу хотын инженерийн сүлжээг

хангах шинэ хонгилын /ойролцоогоор 150 км/ системийг барьж байгуулах


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Улаанбаатар хотын Цахилгаан түгээх

сүлжээний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Улаанбаатар хотын дулаан шугам сүлжээний асуудал


ДХ 10.5 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу нийслэлийн цахилгаан

холбооны сүлжээг сайжруулах


• Улаанбаатар хотод хамгийн сүүлийн үеийн өндөр хурдны шилэн кабелийн болон Wi-Fi сүлжээг

бий болгож, орчин үеийн технологийг иргэдэд хүртээмжтэй болгох;

• Улаанбаатар хотын бүс, дагуул хотууд, тосгонуудыг хамарсан сүлжээг DWDM технологийг

ашиглан байгуулах


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэдээлэл технологийн асуудал


53

ДХ 10.6 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу саарал усыг үр

ашигтай ашиглах орчин үеийн технологи нэвтрүүлж, удирдлагын шинэ тогтолцоо бий болгох


• Бохир усыг нано, био технологиор дахин боловсруулж, эдийн засгийн үр ашигтай, байгаль

орчинд үзүүлэх нөлөөг бууруулах систем нэвтрүүлэх;

• Сүүлийн үеийн технологийг ашиглан одоогийн бохир усыг цэвэршүүлэх байгууламжийг

сайжруулах, шинээр нэмж барих;

• Саарал усыг битүү цагирган дахин боловсруулалтад оруулах системийг нэвтрүүлж, хөдөө аж

ахуйн болон бусад үйлдвэрлэлд ашиглах боломжийг бий болгох;

• Гэр хороолол, шинэ бүтээн байгуулалтын бүсүүд, алслагдсан суурингуудын бохир усыг

цэвэршүүлэхэд сүүлийн үеийн шинэ технологийг нэвтрүүлэх ;

• Төрөл бүрийн технологи ашиглах замаар бохир усыг цэвэршүүлэх багц нэвтрүүлэх;

• Шинэ бүтээн байгуулалтын бүсүүдэд бие даасан эрчим хүчний эх үүсвэрийг цэвэрлэх

байгууламжийн хамт барьж байгуулах




ДХ 10.7 Улаанбаатар хотын дулаан хангамжийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх


• Дулааны 5 дугаар цахилгаан станцыг барих;

• Улаанбаатар хотын гэр хороолол, дагуул хотууд, шинэ бүтээн байгуулалтын бүсүүдэд дулааны

шинэ станцуудыг барьж байгуулах;

• Эрчим хүчийг хэмнэх зорилгоор одоогийн барилга байшин, орон сууцад шинэ дулаалгыг

ашиглах

• Орон сууцны шинэ хорооллууд, төвлөрсөн халаалтын системээс алслагдсан байгууллагуудад

ахуйн хийн хэрэглээг нэмэгдүүлэн хийн халаалтын системд шилжүүлэх боломж, нөхцөлийг бий

болгох, байгалийн хийн нөөцийн агуулах байгуулах


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага

54

ДХ 10.8 Эрсдэлийн удирдлага болон гамшгийн менежментийн үйл ажиллагааны дэлгэрэнгүй

хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх


• Хотын эрсдэлийн менежментийн цогц хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх;

• Хот болон хотын ойролцоох газруудын гамшгийн үеийн үйл ажиллагааны цогц хөтөлбөр

боловсруулах, болзошгүй эрсдэл болон шаардлагатай хөрөнгийг тодорхойлох


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн


55

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 10.1 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу одоогийн цахилгаан

станцуудын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх


• Дулааны УС-15-н өргөтгөлийн ажлыг гүйцэтгэж дуусгах;

• Дулааны шинэ дэд станцуудыг барьж эхлэх;

• Шинэ дулааны шугамыг /ойролцоогоор 76.9 км/ барьж эхлэх;

• Дулааны одоогийн шугамыг /ойролцоогоор 22 км/ өргөтгөн шинэчлэх


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Улаанбаатар хотын Дулааны шугам

сүлжээний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Улаанбаатар хотын Цахилгаан түгээх сүлжээний


БХ 10.2 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу усан хангамжийн

хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх байгууламжуудыг шинээр барих, өргөтгөх


• Гадаргын усны шинэ нөөцийн сан бий болгох зорилгоор Туул голын даланг барьж байгуулах;

• Туулын усан цогцолбор барьж байгуулах;

• Усан хангамжийг нэмэгдүүлэхийн тулд гүний усны шинэ нөөц бий болгох;

• Цэвэр ус түгээх системийг өргөтгөн шинээр ус түгээх шугамуудыг /ойролцоогоор 250 км/

барих;

• Одоогийн ус түгээх шугам хоолойнуудыг /ойролцоогоор 100 км/ шинэчлэх;

• Саарал ус дамжуулах шугамыг /ойролцоогоор 20 км/ шинээр барих;

• Цэвэршүүлсэн саарал усыг их хэмжээний цэвэр ус хэрэглэгч байгууллагууд болон шинээр

баригдаж байгаа барилгуудад эргүүлж ашиглах горимд шилжүүлэх


Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн

байгууллага, Улаанбаатар хотын Ус сувгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

56

БХ 10.3 Эрэлт хэрэгцээг хангах үүднээс Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий

төлөвлөгөөний дагуу бохир ус цэвэрлэх байгууламж шинээр барих, одоогийн байгууламжуудын

хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх


• Улаанбаатар хотын төв цэвэрлэх байгууламжийн хүчин чадлыг өргөтгөн, шинэчлэх;

• Харгиа цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэн өргөтгөх;

• Нисэх болон Яармагийн цэвэрлэх байгууламжуудыг шинэчлэн өргөтгөх;

• Баянхошуу, Сэлбийн цэвэрлэх байгууламжийг барих;

• Цэвэрлэх байгууламжуудын лагийг боловсруулах шинэ байгууламж барих;

• Бохирын шугамыг /ойролцоогоор 190 км/ шинээр барих;

• Бохирын хуучирсан шугамыг /ойролцоогоор 50 км/ шинэчлэх




БХ 10.4 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу Улаанбаатар хотын

цахилгаан холбооны системийг шинэчлэн өргөтгөх


• Кабелийн сүлжээг өндөр хурдны шилэн кабелийн системээр шинэчлэх;

• Цагирган сүлжээ өндөр хурдны шилэн кабелийн сүлжээг өргөтгөн мэдээллийн олон сувгийг

дамжуулах /ойролцоогоор 250 км/ боломжийг бүрдүүлэх;

• Дамжуулах гол шинэ трассыг /ойролцоогоор 80 км/ барих;

• Улаанбаатар хотод цахилгаан холбоо сүлжээний үйлчилгээг багцлах эрх зүйн орчныг бий

болгох;

• Хувийн хэвшлийн байгуулсан холбоо, харилцаа болон сүлжээнүүдийг төрийн мэдэлд авах



байгууллага, Мэдээллийн технологийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

57

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #11 /2030/

Иргэдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, эдийн засгийн хөгжлийг дэмжсэн, байгаль орчинд ээлтэй,

нийтийн тээврийн ухаалаг нэгдсэн системтэй болох, үйлчилгээгээр хангах

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/

ДХ 11.1 Улаанбаатар хотын тээврийн бодлогод нэмэлт, өөрчлөлт оруулах замаар шинэ хөтөлбөр,

бодлого боловсруулах


• Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийн үр өгөөжийг дээшлүүлэх шинэ ерөнхий төлөвлөгөө,

стратегийг боловсруулах;

• Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийн санхүүгийн бие даасан байдлыг хангах менежмент болон

санхүүгийн бүтцийг шинэчлэх;

• Нийтийн тээврийн парк шинэчлэл хийх, үйлчилгээний цар хүрээг нэмэгдүүлэх шинэ маршрут

гаргах;

• Төмөр замын сүлжээг нийтийн тээвэрт ашиглаж, дагуул хотуудтай холбох;

• Метро, тусгай замын автобус тээврийн тогтолцоог бий болгох



байгууллага, Тээврийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

ДХ 11.2 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу ложистикийн шинэ

терминалуудыг байгуулах


• Сонгинохайрхан дүүрэгт ложистикийн шинэ терминал байгуулах;

• Аэро ситид ложистикийн шинэ терминал байгуулах;

• Багахангайд ложистикийн шинэ терминал байгуулах



байгууллага, Тээврийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн


58

ДХ 11.3 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу авто машины зам,

явган хүний зам, дугуйн замыг шинээр барих


• Улаанбаатар хотод төлбөртэй авто зам бий болгох, эрхзүйн зохицуулалтыг боловсронгуй

болгох

• Аргалант-Эмээлтээс Төв аймаг хүртэл /ойролцоогоор 58.3 км/ зам барих;

• Төв гудамжны зам-1-ийг барих /ойролцоогоор 41.2 км/;

• Төв гудамжны зам -2-ыг барих /ойролцоогоор 97.5 км км/;

• Туслах зам-1-ийг барих /ойролцоогоор 145.8 км/;

• Туслах зам -2-ыг барих /ойролцоогоор 592.8 км/;

• Гачуурт–Тэрэлжийн замыг барих /ойролцоогоор 25.9 км/;

• Гачуурт – Налайхын замыг барих /ойролцоогоор 22.3 км/;

• Эмээлтээс Өлзийт хүртэл шинэ зам барих /ойролцоогоор 21 км/;

• Баянголын хөндийгээс Жаргалант хүртэл шинэ зам барих /ойролцоогоор 24.5 км/;

• Яргайтаас Жаргалант хүртэл шинэ зам барих /ойролцоогоор 26 км/;

• 61 дүгээр уулзвараас Жаргалант хүртэл шинэ зам барих /ойролцоогоор 23.7 км/;

• Хотын хэмжээнд уулзваруудад авто замын торон сүлжээ тавих;



байгууллага, Авто замын асуудал эрхэлсэн байгууллага

59

ДХ 11.4 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу төмөр зам шинээр

тавих, одоогийн төмөр замыг шинэчлэх, төмөр замын шинэ буудал барих, шинэчлэн сайжруулах


• Хангай–Аргалант–Эмээлтийн /ойролцоогоор 150.7 км/ төмөр зам тавих;

• Амгалан– Эмээлтийн /ойролцоогоор 28 км/ төмөр зам тавих;

• Төмөр замын 15 буудлыг шинэчлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Ерөнхий төлөвлөгөөний

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Тээврийн асуудал


БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 11.1 Нийтийн тээврийн системийг өргөжүүлэх, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх


• Хотын хүн ам нягтрал ихтэй дүүргүүдэд автобусны зогсоолуудыг шинээр байгуулах, одоогийн

буудлуудын байршлыг оновчтой болгох ажлыг зохион байгуулах;

• Хэрэглэгчийн үйлчилгээнд тулгуурласан нийтийн тээврийн бодлого боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Замын хөдөлгөөний өгөгдлүүдийг судалж, замын түгжрэлийг багасгах, арилгах төлөвлөгөө


• 400 том автобус шинээр худалдан авах;

• 50 электробус шинээр худалдан авах;

• Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан төхөөрөмж бүхий автобус худалдан авах; 20%-д

хүргэх

• 50 такси зогсоол байгуулах тохиромжтой газрыг сонгох;

• Хотын баруун зүүн талыг холбосон зорчигч тээврийн терминал, вокзал байгуулах;

• Нийтийн тээврийн хэрэгслийг цахилгаан эсхүл шингэрүүлсэн хий ашигладаг болгох;

• Нийтийн тээврийн 10 компани дээр цахилгаан болон хийн шатахуун түгээх газрыг байгуулах;

• Нийтийн тээврийн одоогийн маршрутыг хянан үзэж, шугамын давхардал, хийдлийг арилгах;

• Иргэдийг нийтийн тээврээр зорчихыг дэмжих сурталчилгааг хийх




60

БХ 11.2 Улаанбаатар хотын 2020 он хүртэлх Ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу нийтийн тээвэрт

цахим тасалбарын үйлчилгээг нэвтрүүлэх, үйлчилгээний орлогыг нийтийн тээврийн төсөвт

оновчтой хуваарилах


• Цахим тасалбар нэвтрүүлэх шинэ хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх

Хэрэгжүүлэх байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн ажлын алба,

Мэдээллийн технологийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн


БХ 11.3 Авто замын ачааллыг бууруулах бодлого боловсруулах


• Авто замын ачааллыг бууруулах зорилгоор худалдаа, үйлчилгээний байгууллагуудын бараа

хүргэлтийн цагийг зохицуулсан хуваарийг бий болгох

Хэрэгжүүлэх байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Захирагчийн ажлын алба,

Тээврийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

61

62


Улаанбаатар хот нь иргэддээ бүхий л түвшинд чанартай боловсролыг хүртээмжтэй

олгож, ажиллах хүчнийг хөгжүүлэн мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн хөгжлийг бий

болгоно. Хот иргэдэд эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг чанартай, тэгш, шуурхай хүргэх

эрүүл мэндийн боловсронгуй тогтолцоотой болно. Манай хот түүх, соѐлын арвин

өв, ардын болон орчин үеийн урлагийн хөгжилдөө тулгуурлан Ази тивд өөрийн

байр сууриа олж, дэлхийн өнцөг бүрээс жуулчдыг татсан хот болно.

БҮЛЭГ IV.

БОЛОВСРОЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД, СОЁЛ УРЛАГ,

АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАР


Эдийн засаг, улс төр болон хөгжлийн төвд иргэд байгаа цагт хот амжилтад хүрдэг. Өндөр

боловсролтой, эрүүл саруул, соѐлжсон ажиллах хүчинтэй хот бизнесийг татаж, татварын илүү эх

үүсвэрийг бүрдүүлж, ардчилсан үйл явцыг итгэлтэй дэмжиж, улмаар хөгжил дэвшилд хүрч,

иргэдийнхээ амьдралыг дээшлүүлж чаддаг юм.

Улаанбаатар хотын бичиг үсэгт тайлагдсан түвшин, дунд сургууль төгсөгчдийн хувь, нэг хүнд

ноогдох их, дээд сургууль болон төгсөгчдийн тоон үзүүлэлт хангалттай өндөр. Харин чанарын

хувьд эрс өөрчлөлт гаргах шаардлагатайг стратегид тусгаж байна. Сургуулийн өмнөх

боловсролын байгууллагуудыг олшруулах шаардлагатай байна. Ингэснээр хүүхдүүдэд бага насны

боловсрол, хөгжлийн боломж илүү хүртээмжтэй болж, эцэг эх ажил хөдөлмөр эрхэлж нийгэм,

болон эдийн засгийн хөгжилд гар бие оролцох нөхцөлийг бүрдүүлэх юм. Хэдийгээр Улаанбаатар

хотод цэцэрлэгийн тоо сүүлийн 7 жилд хоѐр дахин нэмэгдэж 454-д хүрсэн ч гэсэн эрэлт хэрэгцээ

өндөр хэвээр байна. Улаанбаатар хотыг чиглэсэн шилжилт хөдөлгөөн, 0-4 насны хүүхдийн тоо

болон 20-24 насны бүлгийн харьцаа ялгаатай байгаа хүн амын өнөөгийн онцлог байдлаас

хамааран ойрын хугацаанд хүүхдийн тоо улам өсөх хандлагатай байна.

Хотын иргэдэд дэлхийн түвшний боловсрол олгох боломж, хүртээмжийг хангах үүднээс

боловсролын дэд бүтцэд хөрөнгө оруулалт хийхээс эхлэх шаардлагатай байна. Одоогийн

байдлаар олон сургууль хэд хэдэн ээлжээр хичээллэж байгаа учир хүүхдүүд бусад оронтой

харьцуулахад бага цагийг цэцэрлэг, сургууль дээрээ өнгөрөөж байна. Өндөр чанартай,

боломжийн цэцэрлэг, сургууль ойр хавьд нь байхгүйгээс хүүхдүүд сургуульдаа хол замыг туулж

очиж байна. Боловсролын байгууллагуудын хүртээмж хомс байгаагаас хүүхдийг боловсролын

түвшний хувьд ялгавартай байдалд оруулж байна. Тухайлбал, өндөр орлоготой гэр бүл хүүхдээ

хамгийн сайн хувийн сургуульд явуулж байхад бага орлоготой гэр бүлийн хүүхэд хоцрогдож байна.

Энэ бүхэн нь одоо болон ирээдүйн эрэлт хэрэгцээг хангах үүднээс боловсролын байгууллагуудын

тоог нэмэгдүүлэхийн тулд хөрөнгө оруулалт хийх шаардлагатайг харуулж байна.

63

Манай стратегийн хоѐрдахь тулгуур нь боловсролын байгууллагуудын магадлан итгэмжлэлийг

чанаржуулах, сурагчдын сурлагын чанарт PISA зэрэг үнэлгээ хийх, олон улсын өндөр зэрэглэлийн

аргачлалыг нэвтрүүлэх замаар боловсролын чанарыг сайжруулахад хөрөнгө оруулах явдал юм.

Чанартай боловсрол олгохын тулд хамгийн сайн багш, боловсролын салбарын бусад ажилтныг

Улаанбаатар хотод татах хөрөнгө оруулалт хийх ѐстой. Чадварлаг багш нар сурагчдын сурлагын

чанарт шууд нөлөөлнө гэдгийг тооцох ѐстой.

Сүүлийн хориод жилд их, дээд сургуульд элсэн суралцах оюутны тоо ихээхэн нэмэгдсэн.

Улаанбаатар хот Монгол улсын дээд боловсролын төв бөгөөд 156,000 оюутан сурч, амьдарч

байгаа нь улсын хэмжээнд нийт оюутнуудын 90 хувийг эзэлж байна. Харин их, дээд сургууль

төгсөгчдийн нэлээд нь хөдөлмөрийн зах зээлээс ажлын байр олж чадахгүй байна. Хөдөлмөрийн

зах зээлд техникийн болон техник мэргэжлийн сургууль төгсөгчдийн эрэлт хэрэгцээ өндөр байгаа

бол олон салбарт дээд боловсрол шаардах ажлын байр хомс байна. Үүнээс гадна, хөдөлмөрийн

зах зээлд дээд боловсролтой хүмүүс ажилд орох боломжийг хязгаарлаж байгаа зүйл бол ажил

олгогчийн шаардлагыг хангах ур чадвартай төгсөгчдийг их, дээд сургууль бэлтгэж чадахгүй

байгаатай холбоотой. Иймд ажил олгогчид гадаадад суралцаж мэргэжил эзэмшсэн хүмүүст илүү

боломж олгож байна. Их, дээд сургууль, коллежид зааж байгаа шинжлэх ухааны хичээл, эрдэм

шинжилгээний ажил, лаборатори зэргийн чанар болон хөгжил нь хотод ямар төрлийн бизнес

цэцэглэн хөгжихийг тодорхойлох болно.

Улаанбаатар хот дахь дээд боловсролын байгууллагуудад шинэчлэл хийх замаар мэдлэгт

суурилсан эдийн засагт хөрөнгө оруулахыг дэмжсэнээр хувийн хэвшилтэй хамтран инноваци

нэвтрүүлэх, судалгаа шинжилгээний ажил, хөгжлийг хөхүүлэн дэмжих хамгийн чадварлаг

багшлах баг болон оюутнуудыг татах шаардлагатай. Энэ нь хот техник мэргэжлийн сургалтыг

дэмжихтэй уялдах юм. Улаанбаатар хотод олгож байгаа техник мэргэжлийн сургалтын /МСҮТ/ нэр

хүнд, чанарын үнэлэмжийг дутуу үнэлж болохгүй. Одоогоор 18 мянган оюутан МСҮТ-д суралцаж

байгаа бөгөөд тэдний суралцах нөхцөлийг зохих түвшинд хүргэн сайжруулах юм бол их, дээд

сургууль, коллежээс ч илүү ач холбогдолтой байх болно. Бидний стратеги тэдгээр төвүүдийг ажил

олгогчидтой холбож өгөхийг чухал гэж үзэж байна.

64

Аль ч хотын эрүүл мэндийн тогтолцооны чанар нь өндөр чанартай анагаах ухааны эрдэм

шинжилгээ болон боловсролын хүртээмжээс хамаарна. Хотын эдийн засгийн хөгжих чадвар болон

гадаад ертөнц дэх Улаанбаатар хотын талаарх сэтгэгдэлд хотын агаар, хөрс, усны бохирдол

бодитой аюул занал учруулж байгаа энэ үед өндөр чанартай эрүүл мэндийн тогтолцоо юу юунаас

илүү чухлаар тавигдаж байна. Улсын эмнэлгүүд, анагаах ухааны их, дээд сургуулиудад зөвхөн

тоног төхөөрөмж, шинжлэх ухааны ном сэтгүүл худалдан авах, мэдээллийн нэгдсэн сантай

болоход хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төдийгүй мэргэжилтнүүдийг татан ажиллуулахад ч бас

хэрэгтэй юм. Улаанбаатар хотод дэлхийн түвшинд хүрсэн хувийн эмнэлгүүдийг нээн ажиллуулах

нь эрүүл мэндийн салбарын олон тооны чадварлаг мэргэжилтнүүд, эрдэм шинжилгээний

ажилтнуудыг гадаадын улс оронд алдаж байгаа хандлагыг зогсоон сэрэмжлэхэд ямар нэг байдлаар

нөлөөлөх талтай байж болно.

Энэ нь монголчууд гадаадад явж эмчлүүлж байгаа асуудалтай ч бас холбоотой. Wall Street

сэтгүүлд хэвлэгдсэн Солонгосын Эрүүл мэндийн хөгжлийн институтын илтгэлд, 2012 онд

Монголоос Солонгост очсон эрүүл мэндийн жуулчдийн тоо 8442-д хүрсэн гэж тэмдэглэсэн байна.

Сонирхолтой нь олон тооны Монгол эмч, эрдэм шинжилгээний ажилтнууд Солонгос болон бусад

оронд ажиллаж байна.

Их хот нь цэцэглэн хөгжиж байгаа урлаг, соѐлтой, 370 гаруй жилийн түүхэн хугацаанд нүүдлийн

соѐл иргэншилтэй зэрэгцэн оршиж ирсэн хотын хувьд оршин суугчид болон гадны жуулчдад

үзүүлж харуулах зүйл маш их.

Урлаг, соѐлын хөгжилд хөрөнгө оруулалт хийснээр манай хотын амьдрах орчин болон сэтгэл

татам байдал улам бүр дэвжин дээшлэх болно. Улаанбаатар хотын соѐлын эрчимтэй хөгжил нь

бизнес эрхлэгчид, хөрөнгө оруулагчид болон жуулчдыг татах, өрсөлдөх чадварт нь эерэгээр

нөлөөлөхийн зэрэгцээ оршин суугчдын дунд хотын хөгжил дэвшилд гар бие оролцох урам

хайрлах уур амьсгалыг бүрдүүлнэ. Үйл ажиллагаа нь явагдаж байгаа аялал жуулчлал нь хотын

хөгжил дэвшлийн нэн чухал салбар байсаар байх ба харин үйлчилгээний чанар, аялал жуулчлал

эрхлэгчдийн ажлын уялдаа холбоо, тээврийн хэрэгсэлийн хүртээмж зэрэг доголдолтой

асуудлуудыг шийдвэрлэн даван туулах, түүнчлэн жуулчдын сонирхолыг татах шинэ зүйлүүдийг

бий болгохын зэрэгцээ одоогийн байгаа түүхийн үнэт өвийг хамгаалахад илүү хүчин чармайлт

гарган ажиллах шаардлага байна.

65

66



#14 Оршин суугчдын амьдралын чанарыг сайжруулах, Улаанбаатар хот руу аялагчдыг

татсан цэцэглэн хөгжиж буй урлаг соѐлын орчин бүрдүүлэхийг дэмжих

#13 Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг шуурхай үзүүлдэг эрүүл мэндийн боловсронгуй

тогтолцоог бий болгон хөгжүүлэх

#12 Дэвшилтэт техник технологитой үйлдвэрлэлийн хэрэгцээ шаардлагад нийцэх

ажиллах хүчинг бэлтгэх замаар хотын нийгэм, эдийн засгийн амьдралд тэгш, идэвхтэй

оролцохуйц зохих боловсрол, мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвар эзэмших боломжийг нийт

иргэдэд олгох


УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #12 /2030/ Дэвшилтэт техник технологитой үйлдвэрлэлийн хэрэгцээ шаардлагад нийцэх ажиллах хүчинг

бэлтгэх замаар хотын нийгэм, эдийн засгийн амьдралд тэгш, идэвхтэй оролцохуйц зохих

боловсрол, мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвар эзэмших боломжийг нийт иргэдэд олгох

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 12.1 Цэцэрлэг, бага, дунд, дээд сургуулийн боловсролын чанар, хүртээмжийг сайжруулах

зорилгоор боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт хийн, цэцэрлэг, дунд сургуулийн хүчин чадлыг

нэмэгдүүлэх


• Сургууль, цэцэрлэг байгуулах төлөвлөгөөнд шинэ орон сууцны цогцолборууд болон дахин

төлөвлөлтөд хамрагдсан гэр хороололд тэргүүлэх ач холбогдол өгөх замаар боловсролыг

хүртээмжтэй болгох, боловсролын чанарыг дээшлүүлэх, ажилтай эцэг эхчүүдийг өдөр

өнжүүлэхэд хүүхдээ өгөх боломжоор хангах;

• Хотын төлөвлөлтийн хүрээнд шинээр байгуулагдсан сургуулиудад хүүхдийг шилжүүлэн

суралцуулах, боловсролын чанарыг дордуулахгүй байх бодлого баримтлах;

• Бизнесийн эрэлт хэрэгцээг хангах, гадаад оюутныг татах, инновацийг дэмжих зорилгоор дээд

боловсролын тогтолцоог сайжруулж боловсронгуй болгох;

• Их, дээд сургуулийн сургалтын хөтөлбөрийг олон улсын түвшинд хүргэх, гадаад оюутнууд

Улаанбаатар хотын их, дээд сургуульд суралцах хэмжээнд нэр хүндийг өсгөх бодлого


• Их, дээд сургуулийн хөтөлбөр, мэргэжлийг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээтэй

уялдуулах стратеги боловсруулах;

• Бүс нутгийн оюутнуудыг авч суралцуулах болон сургалтын тусгай хөтөлбөр боловсруулах;

• Эрдэм шинжилгээний ажил, өндөр технологи зэрэг инновацийг эрчимтэй нэвтрүүлэх

салбаруудад хөрөнгө оруулалт хийн инновацийг дэмжих


байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Хөрөнгө оруулалтын

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

67

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 12.1 Улаанбаатар хотын боловсролын салбарт хөрөнгө оруулалт хийж, бүх шатны

боловсролын чанар, хүртээмжийг дээшлүүлэх


• Сургууль, цэцэрлэгийн тоог нэмэгдүүлэх зорилгоор төр хувийн хэвшлийн түншлэл, оролцогч

талуудтай хамтран ажиллах бололцоо, менежментийн хувилбаруудыг тодорхойлсон стратеги

боловсруулан боловсролын салбарт хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжих;

• Ахлах сургуулийн сурагчдын техник мэргэжлийн сургалтыг гадаадын өндөр хөгжилтэй орны

загварыг ашиглан сайжруулах, бизнесийн байгууллагуудад оюутнуудыг туршилтаар ажиллуулах

хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлж, ур чадвартай ажиллах хүчин бэлтгэх, залуучуудад ажил

эрхлэх боломж бүрэлдүүлэх;

• Оюутан солилцооны хөтөлбөрийг өргөжүүлж, Монголын оюутнууд гадаадад суралцах боломж

олгох, бүс нутгаас гадаад оюутнуудыг Монголд хүлээн авч суралцуулах;

• Их, дээд сургуулиудыг бүс нутгийн хэмжээнд нэр хүндтэй болгох зорилгоор хувийн хэвшлийн

оролцоотой судалгаа шинжилгээний ажлыг сайжруулах, боловсронгуй болгох арга хэмжээ авах;

• Чанартай боловсрол эзэмшихийг баталгаатай болгох үүднээс их, дээд сургуулиудын магадлан

итгэмжлэлийг олон улсын стандартад хүргэх хэмжээнд боловсронгуй болгон сайжруулах;

• Шинээр барьсан орон сууцны цогцолборуудын сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг

боловсролын стандартын хэмжээнд хүргэж хэрэгжүүлэх;

• Хотын хэмжээнд иргэний боловсрол олгох ажлыг хөхүүлэн дэмжих


байгууллага, Ерөнхий төлөвлөгөөний асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал


68

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #13 /2030/ Иргэдийн амьдралын нөхцөлийг сайжруулах, эмнэлэгийн тусламж, үйлчилгээг шуурхай үзүүлдэг

эрүүл мэндийн боловсронгуй цахим тогтолцоог бий болгон хөгжүүлэх

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 13.1 Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад боломж олгох

замаар эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх


• Гадаадад явж эмчлүүлэгчдийн эрүүл мэндийн үйлчилгээний төрлийг судалгааны үндсэн дээр

тодорхойлж, тоог 50 хүртэл хувиар бууруулах зорилгоор эрүүл мэндийн үйлчилгээний чанарыг

сайжруулах;

• Өрхийн эмнэлгийн санхүүжилтийг нэмэгдүүлж, эрүүл мэндийн даатгалаас санхүүждэг болгох;

• Эрүүл мэндийн салбарын ажилтнуудын цалин, урамшуулал, нөхөн төлбөрийн тогтолцоог

өөрчилж, өрсөлдөх чадварыг бэхжүүлэх;

• Хувийн хэвшил эрүүл мэндийн салбарт хөрөнгө оруулахыг дэмжих таатай хууль эрх зүйн

орчныг бүрдүүлэх, хэрэгжүүлэх;

• Эрүүл мэндийн салбарын боломжтой зарим тодорхой ажил үүргийг мэргэжлийн холбоод болон

хувийн хэвшилд шилжүүлэн гүйцэтгүүлэх;

• Хөрөнгө оруулалтын хувьд нийслэлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад шаардлагатай тоног

төхөөрөмж, эмнэлгийн машины тоо, хүртээмжийг төсөвт тусган нэмэгдүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Эрүүл мэндийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

69

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 13.1 Эрүүл мэндийн үйлчилгээг чанарын өндөр түвшинд үзүүлэх, иргэдийн амьдралын

эрүүл мэндийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулсан эрүүл мэндийн үйлчилгээний чадварлаг төв

бүхий тогтолцоог бий болгох


• Эрүүл мэндийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулж, орон нутгийн болон хөрш орнуудын иргэдэд

үзүүлэх үйлчилгээг нэмэгдүүлэх;

• Улаанбаатар хотын эрүүл мэндийн салбарт төр, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг

нэмэгдүүлэн эрүүл мэндийн үйлчилгээний олон улсын тогтсон стандартад хүргэх;

• Хотын эрүүл мэндийн байгууллагыг хувьчилж, санхүүгийн хувьд бие даасан байдлыг хангах

боломжийг тодорхойлж, хэрэгжүүлэх;

• Эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцооны хамрах хүрээг өргөжүүлж, хөдөөгийн иргэд

даатгалаараа сонгосон эмнэлэгтээ эмчлүүлэх боломжийг хангаж, эмчилгээний дотоодын

жуулчлалыг хөгжүүлэх;

• Эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог өргөжүүлэн сайжруулж, бүх иргэдэд эрүүл мэндийн

анхан шатны үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох;

• Эмнэлгүүдийн засаглал, санхүү, худалдан авалт, эрсдэлийн менежментийн хувьд бие даасан

байдлыг хангах, зөв зохицуулалтыг бий болгох;

• Эмнэлгүүдийг түргэн тусламж, хэвтэн эмчлүүлэх, эрүүл мэндийн зөвлөгөө өгөх, урьдчилан

сэргийлэх гэх зэргээр төрөлжүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Эрүүл мэндийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Нийгмийн даатгалын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн


70

УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #14 /2030/ Оршин суугчдын амьдралын чанарыг сайжруулах, Улаанбаатар хот руу илүү их аялагчдыг

татсан цэцэглэн хөгжиж буй урлаг соѐлын орчин бүрдүүлэхийг дэмжих

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 14.1 Соѐлын өвийг хадгалан хамгаалах, соѐл урлагийн үйлчилгээний чанар хүртээмжийг

нэмэгдүүлэх, урлаг, соѐл, спортын олон арга хэмжээг зохион байгуулах замаар Улаанбаатар хотыг

амьдрах таатай орчин бүхий хот болгож хөгжүүлэх


• Найрсаг Улаанбаатар хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Олон улсын фестиваль, арга хэмжээ зохион байгуулах, орчин үеийн шаардлагыг хангасан,

таатай орчныг бүрдүүлсэн соѐл урлагийн цогцолбор байгуулах;

• Спортыг аялал жуулчлалтай холбох стратеги боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• 2033 оны Олон улсын оюутан залуучуудын их наадмыг зохион байгуулах, санал санаачлага

гарган хэрэгжүүлэх;

• Хувийн хэвшил соѐл урлаг, аялал жуулчлал, спортын салбарт үйл ажиллагаа явуулахыг

хөхүүлэн дэмжиж, хувийн хэвшилд хариуцуулах ажлыг зохион байгуулах;

• Олон улсын төслүүд, фестиваль болон хамтын ажиллагааны хэлбэрээр Монголын урлаг

соѐлыг гадаадад сурталчлах, зах зээлд гаргах;

• Улаанбаатар хотын урлагийн наадмыг жил бүр зохион байгуулах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Соѐл урлагийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Биеийн тамир спортын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Аялал жуулчлалын


71

72

ДХ 14.2 Улаанбаатар хотыг нүүдлийн соѐл иргэншлийн болон бизнес жуулчлалын төв болгож,

баялаг түүх, сэтгэл татсан найрсаг зочломтгой байдлаараа Зүүн хойд Азийн жуучлалын зах

зээлд гол үүрэг гүйцэтгэх хот болгох


• Аялал жуулчлалын уламжлалт бус спорт, бизнес, шоппинг жуулчлал зэрэг хэлбэрийг хөгжүүлэн

жуулчдыг татах стратеги, хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Мэдээлэл, судалгааны төвийг байгуулсанаар соѐл, урлаг, аялал жуулчлалын салбарын

мэдээллийн нэг цэгийн үйлчилгээ үзүүлэх;

• Соѐл урлаг, аялал жуулчлалын сурталчилгааны арга хэмжээг олон улсын хэмжээнд зохион

байгуулах;

• Монголын соѐл, уламжлал, зан заншлын талаар жуулчдад танилцуулах арга хэмжээнүүдийг

зохион байгуулах, Монголын тухай танилцуулга тараах зэрэг нийтийг хамарсан арга хэмжээгээр

ирсэн бүх оролцогчдод адил хүндэтгэл үзүүлэх

• Нүүдлийн соѐл иргэншилтэй танилцах сонирхолтой жуулчдад зориулан соѐл урлаг, аялал

жуулчлалын онлайн сурталчилгаа явуулах




72

БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 14.1 Аялал жуулчлал болон бизнес жуулчлалд төрөөс үзүүлэх дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх,

хувийн хэвшлийн санхүүжилт болон жуулчдыг татах үзвэрээр оролцоог нэмэгдүүлэх


• Хотын соѐлыг сурталчлах төлөвлөгөө боловсруулах;

• Тулгамдаж буй асуудлыг Засгийн газрын дэмжлэгтэйгээр шийдвэрлэх, хувийн хэвшилтэй

хамтран ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн

дэмжих;

• Соѐлын жуулчлалыг хөгжүүлэх зорилгоор түүхэн болон соѐлын чухал байгууламжуудыг

хадгалан хамгаалах хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх (Гандан) ;

• Аялал жуулчлалын хувийн хэвшлийн үйлчилгээний ажилчдын чадамжийг олон улсын

стандартад хүргэх, сургалт зохион байгуулах, ур чадвар эзэмших боломж олгох зэрэг хүчин

чармайлтыг дэмжих (New Juulchin Tour LLC, Edelweiss Hotel);

• Жуулчдыг татах үндэсний брэнд бүтээгдэхүүн бий болгож, шоу үзүүлбэр зэргийг ашиглах;

• Улаанбаатар хот болон жуулчлалын компаниуд хамтран жуулчдад зориулсан багцыг бэлтгэх;

• Төр, хувийн хэвшлийн соѐл, жуулчлал, спортын үйл ажиллагааны уялдаа холбоог сайжруулах




73

74


Улаанбаатар хот нь Засгийн газар болон бүх шатны засаг захиргааны нэгжүүд,

бүсийн гол хотуудтай хамтран ажиллахад ач холбогдол өгсөн ухаалаг засаг

захиргааны үзэл баримтлалыг эрхэмлэн дээдэлнэ. Ил тод байдлыг хангаж, авилгыг

арилгах, бүх иргэдийн оролцоог хангах нөхцөлийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ иргэд

болон бизнес эрхлэгчдэд бүх төрлийн дэмжлэг тусламжийг үзүүлнэ. Энэ нь улс төр,

эрх зүй болон бизнесийн таатай орчныг бүрдүүлж улмаар хөгжил дэвшилд хүргэнэ

БҮЛЭГ V.

ЗАСАГ ЗАХИРГАА ХООРОНДЫН

ХАРИЛЦАА


Хотын захиргаа нь төрийн үйлчилгээ болон бусад үүргээ хэрэгжүүлэх шуурхай, үр дүнтэй

менежмент бүхий ухаалаг хот болох чин эрмэлзэл дүүрэн байна. Бидний үйл ажиллагаанд оршиж

байгаа хүнд суртлыг арилгах үүднээс одоогийн үйл ажиллагаандаа шинэчлэл хийж, захиргааны

бүтцийг өөрчлөн зохион байгуулж, иргэдэд үзүүлж байгаа үйлчилгээнд оновчтой, ухаалаг систем

нэвтрүүлэн эрхэлж байгаа ажилдаа дэвшил гарган, үлгэр дууриалал үзүүлэх шаардлага тулгарч

байна. Үйлчилгээний стандарт тогтоож, хотын захиргааны ажилтнуудын мэргэжлийн ур чадварыг

дээшлүүлэн, үйлчлүүлэгчийг эрхэмлэх сэтгэлгээг хэвшүүлэн чанартай үйлчилгээ үзүүлэхийг

зорьж байна.

Эдийн засгийн хөгжлийн энэхүү стратегид дэвшүүлсэн зорилтуудыг зөвхөн өөрсдийн хүчинд

тулгуурлах бус харин засаглал болон төлөвлөлтөд иргэдийн оролцоог ханган, тэдэнтэй хамтран

ажиллах замаар хэрэгжүүлэхийг зорино. Өмнө нь, Улаанбаатар хотын шийдвэр гаргах үйл явц

иргэд, хувийн хэвшил, иргэний нийгэм болон бусад оролцогч талын оролцоогүйгээр дээрээс шууд

гаргаж ирсэн нь бодит амьдралтай бодлого үл нийцэх байдалд хүргэж байсан. Энэхүү стратегийг

иргэдийн оролцоотойгоор боловсруулсан ба хотын засаглалын бүх асуудалд энэ зарчмыг бид

цаашид мөрдөн ажиллах болно. Хотын захиргааны үйл ажиллагааны үр дүнг дээшлүүлэхтэй

холбогдуулан иргэд саналаа шууд ирүүлж байх боломжийг тэдэнд олгоно. Үүний зэрэгцээ,

Улаанбаатар хотын өдрөөс өдөрт сайжирч буй иргэдийн эрүүл, таатай амьдрах орчныг цаашид

улам бүр бэхжүүлэхэд иргэдийн зүгээс хотын асуудалд идэвхтэй оролцож, иргэний үүргээ

дээдлэн хүндэтгэнэ гэдэгт найдаж байна.

75

Монголын нийт хүн амын 50 гаруй хувь оршин сууж байгаагийн хувьд, Улаанбаатар хотын иргэдийн

ашиг сонирхолыг хөндсөн аливаа асуудлаар хууль тогтоомж, бодлого боловсруулах,

хэрэгжүүлэхэд Нийслэлийн захиргаа болон Засгийн газрын бүтцийн байгууллагуудын хоорондын

үйл ажиллагааны нягт уялдаа холбоо, хамтын ажиллагаа туйлын чухал юм. Одоогийн байдлаар

зохицуулалт болон хамтын ажиллагааны механизм хязгаарлагдмал; бодлого болон эрх зүйн

хүрээнд хүлээх үүрэг хариуцлагыг тодорхой зааглан тусгаагүй, аливаа шийдвэрийг хэт улс

төржүүлэн гаргаж байна. Бид хотын үйл ажиллагааг өргөн хүрээний оролцогч талуудтай хамтран

мэргэжлийн түвшинд хөтлөн явуулахыг зорьж байна. Улаанбаатар хотын хувьд Засгийн газрын гол

оролцогчид, хөрш зэргэлдээ аймгууд болон улсын бусад аймаг, хотуудтай нягт хамтран ажиллах нь

үйл ажиллагаагаа тэдэнтэй уялдуулан зохицуулж, дэвшүүлсэн зорилтоо амжилттай хэрэгжүүлэхэд

чухлын зэрэгцээ үр шимийг Монголын нийт иргэд хүртэх юм.

Хамтын ажиллагааг зохицуулахын ач холбогдлыг цохон тэмдэглэхийн зэрэгцээ, эдийн засгийн

хөгжлийн энэхүү стратегийг боловсруулснаар Улаанбаатар хот улсын эдийн засагт чухал үүрэг

гүйцэтгэхээс гадна олон улсын хэмжээнд өрсөлдөх чадвартай хот болох юм.

76

77



• #15 Эдийн засгийн өсөлтийг хангахад чиглэсэн таатай нөхцөлийг бүрдүүлэх

чадвартай ухаалаг засаглалыг бий болгох бүтэц, үйл ажиллагааг хөгжүүлэх, Засгийн

газар болон засаг захиргааны бүхий л шатанд үр дүнтэй хамтын ажиллагааг

боловсронгүй болгох, хотын сайн засаглалын үндэс ил тод байдлыг хангах, оршин

суугчдын оролцоог нэмэгдүүлэх, иргэд-бизнес эрхлэгчдийг дэмжих үндсэн зарчмуудыг

идэвхтэй хэрэгжүүлэх


УРТ ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ #15 /2030/ Эдийн засгийн өсөлтийг хангахад чиглэсэн таатай нөхцөлийг бүрдүүлэх чадвартай ухаалаг

засаглалыг бий болгох бүтэц, үйл ажиллагааг хөгжүүлэх, Засгийн газар болон засаг захиргааны

бүхий л шатанд үр дүнтэй хамтын ажиллагааг боловсронгүй болгох, хотын сайн засаглалын үндэс

ил тод байдлыг хангах, оршин суугчдын оролцоог нэмэгдүүлэх, иргэд-бизнес эрхлэгчдийг дэмжих

үндсэн зарчмуудыг идэвхтэй хэрэгжүүлэх

ДУНД ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2022/ ДХ 15.1 Улаанбаатар хот эрх зүйн баримт бичиг батлан гаргахдаа Засгийн газар болон орон

нутгийн засаг захиргаатай нягт хамтран ажиллах


• Засгийн газар болон хотын харьяа байгууллагуудын ажил үүргийн давхардал, хийдлийг

арилган, Улаанбаатар хотын захиргааны ажил үүргийг оновчтой тогтоох;

• Шийдвэр гаргах үйл явцад иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх ба шийдвэр гаргахад ил тод

байдлыг бүрэн хангах;

• Шинээр санаачилсан хууль тогтоомж, шийдвэрийн төслийг нягтлан судалж, тэдгээр нь үндэслэл

шаардлагад нийцэж байгаа эсэхийг тодорхойлох механизмыг бий болгох



78

ДХ 15.2. Төрийн үйлчилгээг иргэд болон бизнесийн салбарын хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэх


• Төрийн зарим үйлчилгээг цахим хэлбэрээр үзүүлж, хүнд суртлыг бууруулах боломжийг судлан

үнэлгээ хийх;

• Төрийн тухайн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийн талаарх олон нийтийн санал, хүсэлтэд

тулгуурлан үйлчилгээг сайжруулах арга хэмжээг байнга авч байх;

• Төрийн албан хаагчдын ажлын гүйцэтгэлийн стандарт тогтоож мөрдөх;

• Төрийн үйлчилгээг хэрэглэгчдэд ээлтэй байх шаардлагыг хангаж иргэдэд хүргэх;

• Иргэд болон хувийн бизнесээс шаардлагагүй мэдээлэл авахыг зогсоох

• Иргэдийн зах зээлийн хүртээмжийг боловсронгүй болгох, тэгш хүртэх зарчмыг нэвтрүүлэх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Мэдээллийн технологийн


ДХ 15.3 Орон нутгийн засаг захиргаанд өндөр ур чадвартай боловсон хүчин ажиллуулах, мэдлэг

чадварыг дээшлүүлэх ажил зохион байгуулан, төрийн үйлчилгээний үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх


• Төрийн албанд тавигдах үндсэн шалгуур нь мэргэжлийн ур чадвар байх төрийн албаны

тогтолцоог бүрдүүлэх;

• Сургалтын хөтөлбөрийг төрийн албан хаагчийн ажилдаа хандах хандлага болон ѐс зүйн

аливаа доголдлыг засаж залруулах асуудалд чиглүүлж боловсруулах;

• Их, дээд сургуультай хамтран төрийн албаны удирдлагын дипломын түвшний хөтөлбөр

боловсруулан өндөр боловсролтой мэргэжилтнүүдийг төрийн удирдах албан тушаалд бэлтгэх;

• Улаанбаатар хотын гэрээ хэлцэл байгуулах албыг байгуулан мэргэжлийн түвшинд ажиллуулах;

• Хотын статистик мэдээллийг сайжруулах;

• Төрийн алба хаших өндөр ур чадвартай мэргэжилтнийг эдийн засгийн өрсөлдөөнт зах зээлээс

татаж ажиллуулахын тулд Улаанбаатар хотын хийх ажлыг тодорхойлох, судалгаа хийх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Статистикийн асуудал

эрхэлсэн байгууллага, Боловсролын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал


79

ДХ 15.4 Олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх хөтөлбөр, бодлого боловсруулах


• Нийт иргэдэд хүртээмжтэй, тогтмол гардаг мэдээллийн бюллетень болон вэб хуудсыг ашиглан

иргэдийн идэвхтэй оролцоог дэмжих хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Олон нийтийн мэдээллийн сүлжээ, мэдээллийн хэрэгслүүдийг ашиглан захиргааны үйл

ажиллагаанд иргэдийн оролцох боломжийн талаар мэдээлэл өгч байх;

• Улаанбаатар хотын төсвийг иргэдийн оролцоотой боловсруулах;

• Хотын хөгжилд хувь нэмэр оруулж, иргэдийн амьдралыг дээшлүүлэх санал, санаачлага

гаргасан иргэдийг урамшуулан сайшааж байх

• Зэргэлдээ айлын хүмүүсээ таньдаг, харилцан дэмжиж тусладаг харилцааг сэргээж, хөршийн

холбоог идэвхжүүлэх бодлого боловсруулан хэрэгжүүлэх



ДХ 15.5 Төрийн бүртгэлийн систем болон мэдээллийн сангуудыг шинэчлэх, цахим мэдээллийн

сантай болох


• Улаанбаатар хотын хаягийн бүртгэлийг шинэчлэх, боловсронгуй болгох, хаяг болон нэрсийн

нэгдсэн мэдээллийн сан бий болгох;

• Иргэдийн бүртгэл болон мэдээллийн системийг цахим үнэмлэхний тусламжтайгаар сайжруулах;

• Олон нийтийн нэгдсэн мэдээллийн сан байгуулж, иргэд үнэ төлбөргүй ашиглахыг зөвшөөрөх;

• Мэдээллийн бюллетень, вэбхуудас зэргийг ашиглан мэдээллийг олон нийтэд түгээх арга

замуудыг судлах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, Мэдээллийн технологийн

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал


80

ДХ 15.6 Албан баримт бичиг хөтлөх, архивт шилжүүлэх, мэдээллийн технологийн шинэ систем

нэвтрүүлэх


• Одоогийн төрийн архивын мэдээллийн санг ашиглан төрийн байгууллагууд өдөр тутмын үйл

ажиллагаандаа ашиглах боломжтой Улаанбаатар хотын цахим мэдээллийн сан бий болгох;

• Цахим архив байгуулах, шинжлэх ухаан, технологийн ололтыг нэвтрүүлэх;

• Нийслэлийн төрийн захиргааны байгууллагуудад зориулсан албан ѐсны мэдээллийн

бүртгэлийн нэгдсэн системийг байгуулах програм хангамж нэвтрүүлэх;

• Нийслэлийн захиргааны байгууллагуудын шийдвэр, тэдгээрийн хэрэгжилтийг хянах систем

шинээр нэвтрүүлэх


асуудал эрхэлсэн байгууллага, Архивын асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал


ДХ 15.7 Төрийн зарим чиг үүргийг бусад оролцогчдод шилжүүлэх замаар эрх мэдлийн төвлөрлийг

бууруулах хөтөлбөр эхлүүлэх


• Төр, хувийн түншлэлийг хэрэгжүүлэх боломжит хэлбэрүүдийг нарийвчлан тодорхойлж

нийслэлийн харьяа байгууллагуудад нэгдсэн ойлголт өгөх;

• Мэргэжлийн стандартын гэрчилгээ, лиценз олгох хотын захиргааны эрхийг мэргэжлийн

байгууллагуудад шилжүүлэх;

• Хувийн хэвшилд шилжүүлж болох нийтийн үйлчилгээний төрлийг тодорхойлж, тодорхой

үйлчилгээнүүдийг хувийн хэвшлээр гүйцэтгүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх;

• Дүүрэг, хороодод хотын захиргааны зарим тодорхой эрх мэдлийг шилжүүлэх

• НӨҮГ-ын бүтцийг өөрчлөх, IPO хийх, хувьчлах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Мэргэжлийн хяналтын


81

ДХ 15.8 Хууль эрх зүйн орчны шинэчлэл хийснээр нийслэл зарим асуудлаар бие даан шийдвэр

гаргаж, арга хэмжээ авах боломжийг бүрдүүлэх


• Улаанбаатар хотын багц дүрмийг боловсруулан хэрэгжүүлэх;

• Засгийн газартай уялдуулан Улаанбаатар хотын хүлээх үүрэг, хариуцлагыг тодорхой заасан

нийслэлийн шинэ эрх зүйн зохицуулалтыг бий болгох;

• Нийслэл татвар болон хураамжийн өөрийн тогтолцоотой болох;

• Хувийн хэвшлийн салбартай хамтран ажиллах эдийн засгийн хөгжлийг дэмжих хөгжлийн

корпораци байгуулах



БОГИНО ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТУУД /2017/ БХ 15.1 Хуулийн хэрэгжилтийг баталгаажуулан иргэдийг мэргэжлийн өндөр түвшний хууль эрх

зүйн үйлчилгээгээр хангах


• Цахим өргөдөл, гомдол шийдвэрлэх тогтолцоог сайжруулах;

• Өргөдөл гомдлыг хотын холбогдох байгууллага руу шууд илгээж, харин түүний шийдвэрлэсэн

байдлыг удирдлагаас хянах тогтолцоог бий болгох;

• Өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлтийг иргэдэд тогтмол мэдээлж байх;

• Засгийн газар болон орон нутгийн засаг захиргаа хоорондын асуудлыг зохицуулах хууль

тогтоомжууд харилцан уялдсан байх, зөрүүтэй хуулийн заалтуудыг өөрчлөх, нэг мөр болгох

ажлыг зохион байгуулах;

• Батлан гаргах хууль тогтоомж, шийдвэрийн төсөлд нийслэл, Засгийн газар харилцан санал

солилцож хамтран ажилладаг тогтолцоог бий болгох;

• Нийслэл болон Засгийн Газар мэдээлэл солилцох уулзалтуудыг тогтмол зохион байгуулах;

• Иргэдэд үзүүлэх хууль эрх зүйн үйлчилгээг дэмжих зорилготой сургалтын хөтөлбөрүүдийг

нийслэл зохион байгуулах;

• Засгийн газар, Нийслэл нь хувийн хэвшилтэй хамтран ажиллах үр нөлөөг дээшлүүлэх



82

БХ 15.2 Төрийн үйлчилгээний хүртээмж, хариуцлагыг өндөржүүлэх хяналтын тогтолцоог

сайжруулах


• Улаанбаатар хотод хэрэгжиж байгаа төсөл, хөтөлбөрүүдийн давхардал, хийдэл болон

санхүүгийн үр ашиггүй байдлыг арилгах хяналтын тогтолцоог бий болгох;

• Нийслэлийн өмчийг бүртгэлжүүлж, орон сууц болон эдийн засгийн хөгжлийн төсөл

хөтөлбөрүүдэд үр өгөөжтэй ашиглах боломжоор хангах хөрөнгийн удирдлагын тогтолцоог

хөгжүүлэх;

• Төсөл хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хянадаг байгууллагуудын хамтын ажиллагааг сайжруулан

ажлын давхардлыг арилгах;

• Худалдан авах тендерийн үйл ажиллагааг олон нийтэд нээлттэй, өндөр хяналттай, ил тод

болгох;

• Нийслэлээс батлан гаргасан дүрэм журам, шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангах, мөрдүүлэх;

• Нийтийн эзэмшлийн бүтээн байгуулалтыг чанарын өндөр гүйцэтгэлтэйгээр хүлээн авах

зорилгоор төсөл боловсруулалт болон барилгын ажлын хяналтын системийг нэвтрүүлэх;

• Мэдээллийн ил тод байдлыг хангах үйл явцыг тасралтгүй сайжруулах;

• Албан хаагчдыг сургалтад хамруулж чанартай төсөл хөтөлбөрийн гүйцэтгэлийг хүлээн авах

хяналтын үйлчилгээг сайжруулах

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Худалдан авах ажиллагааны

асуудал эрхэлсэн байгууллага, Өмчийн харилцааны асуудал эрхэлсэн байгууллага, Мэдээллийн

технологийн асуудал эрхэлсэн байгууллага, Эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн байгууллага

83

БХ 15.3 Нийслэлийн захиргааны үйл ажиллагааг боловсронгуй болгож, хүнд суртлыг бууруулж,

авилгыг устгах


• Улаанбаатар хотын төрийн захиргааны байгууллагуудын үйл ажиллагааг иргэдэд ил тод,

нээлттэй болгож, Шилэн дансны тогтолцоог бүрдүүлэх

• Нөөцөө үр бүтээлтэй ашиглах, хүнд суртлыг бууруулах, бүтэц орон тоог оновчтой ажиллуулах

зорилгоор дотоод үнэлгээний тогтолцоог бий болгох;

• Зах зээлийн нөхцөлд нийцсэн, ажлын өндөр гүйцэтгэлийг урамшуулсан цалин хөлс, нөхөн

олговрын хөтөлбөр хэрэгжүүлэх;

• Авилга болон хээл хахуулийг илрүүлэх, илэрсэн тохиолдолд арилгах дотоод хяналтын

тогтолцоог бий болгох;

• Улаанбаатар хотын засаг захиргааны албан тушаалтан орон нутгийн өөрөө удирдах

байгууллагад давхар алба хашихгүй байх дүрэм журам нэвтрүүлэх;

• Захиргааны шийдвэр, тогтоолуудыг хотын дүрэм журам, хууль тогтоомжид нийцүүлэн гаргаж

байх

Хариуцах байгууллага: Нийслэлийн: Засаг даргын Тамгын газар, Аудитын асуудал эрхэлсэн


БХ 15.4 Олон нийтийн санал хүсэлтийг хүлээн авах нээлттэй хуудас ажиллуулах


• Иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд одоо хэрэгжүүлж буй арга хэрэгслийг үнэлж дүгнэн өргөн

хүрээний бодлого боловсруулах;

• Иргэдийн оролцоог хангах ил тод, нээлттэй үйл ажиллагааны журам боловсруулах;

• Иргэн төвтэй үйлчилгээ үзүүлэх болон холбогдох журмын талаар нийслэлийн

мэргэжилтнүүдийн чадавхийг бий болгох



84

85

ХАВСРАЛТ

УДИРДАХ ХОРООНЫ ГИШҮҮД

• Д.Зоригт УИХ-ын гишүүн

• С.Бямбацогт УИХ-ын гишүүн, МАН-ын бүлгийн дарга

• А.Бакей УИХ-ын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга

• Р.Амаржаргал УИХ-ын гишүүн

• С.Ганбаатар УИХ-ын гишүүн

• Д.Баттулга Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга

• Э.Бат-үүл Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч

• Л.Дашдорж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх

• Д.Батмөнх Монгол Улсын Ерөнхий сайдын Эдийн засгийн зөвлөх

• Ч.Сайнбилэг Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын Дэд

дарга

• Н.Золжаргал Монгол банкны Ерөнхийлөгч

• С.Бэхбат Эдийн Засгийн Хөгжлийн яамны Инноваци, төр-хувийн хэвшлийн

түншлэлийн газрын дарга

• Н.Батаа Нийслэлийн Засаг даргын Санхүү, Эдийн засгийн асуудал

хариуцсан орлогч

• С.Очирбат Нийслэлийн Засаг даргын Хот байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын

асуудал хариуцсан орлогч

• Н.Гантөмөр Нийслэлийн Засаг даргын Зам тээвэр, дэд бүтцийн асуудал


• Т.Бат-Эрдэнэ Нийслэлийн Засаг даргын Экологи, ногоон хөгжлийн асуудал


• Ц.Энхцэнгэл Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн хөгжлийн асуудал


• Ц.Буяндалай Нийслэлийн Засаг даргын Хөдөлмөр эрхлэлт нийгмийн

хамгааллын асуудал хариуцсан орлогч

• Ё.Гэрэлчулуун Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга

• Б.Бадрал Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албаны дарга бөгөөд

Хотын Ерөнхий менежер

• Н.Нацагдорж Нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газрын дарга бөгөөд

Ерөнхий архитектор

86

• С.Баярбаатар Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Стратегийн бодлого,

төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга

• Э.Тэмүүлин Нийслэлийн Эдийн засгийн хөгжлийн газрын дарга

• С.Цахиур Нийслэлийн Зураг төслийн хүрээлэнгийн захирал

• Ж.Од М-Си-Эс группийн Ерөнхийлөгч

• М.Болд Монголын банкны холбооны Ерөнхийлөгч

• П.Цэнгүүн “Алтан тариа” ХК-ийн Захирал

• Д.Хулан Таван Богд Группийн Дэд ерөнхийлөгч

• Б.Бямбасайхан Монголын Бизнесийн Зөвлөлийн ТУЗ-ийн Дарга

• М.Оюунчимэг МҮХАҮТ-ын Орлогч дарга

• Ц.Түмэнцогт “Женерал Электрик” ХХК-ийн Монгол дахь Суурин төлөөлөгч

• Жеймс Андерсон Дэлхийн банкны Суурин төлөөлөгч

• Роберт Шулхаммер Азийн хөгжлийн банкны Суурин төлөөлөгч

• Тирза Тенниссен Азийн сангийн Дэд суурин төлөөлөгч

• П.Эрдэнэжаргал “Нээлттэй нийгэм форум” ТББ-ын Гүйцэтгэх захирал

• Л.Оюун МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуулийн санхүүгийн тэнхмийн багш

доктор, профессор

87

САЛБАР ХОРООДЫН ГИШҮҮД

ХӨГЖИЛ БА ДЭВШЛИЙН АСУУДАЛ ЭРХЭЛСЭН САЛБАР ХОРООНЫ

ГИШҮҮД

• С.Бямбацогт УИХ-ын гишүүн, МАН-ын бүлгийн дарга

• С.Ганбаатар УИХ-ын гишүүн

• Г.Байгалмаа Барилга Хот Байгуулалтын Яамны Дэд сайд

• Б.Тулга Монгол Улсын Байгаль Oрчин, Hогоон Xөгжлийн Яамны Дэд

сайд

• С.Бэхбат Эдийн Засгийн Хөгжлийн яамны Инноваци, төр-хувийн хэвшлийн

түншлэлийн газрын дарга

• Ц.Баатархүү Нийслэлийн Иргэдийн Хурлын төлөөлөгч

• С.Очирбат Нийслэлийн Засаг даргын Хот байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын

асуудал хариуцсан орлогч

• Т.Бат-Эрдэнэ Нийслэлийн Засаг даргын Экологи, ногоон хөгжлийн асуудал


• Н.Нацагдорж Нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газрын дарга бөгөөд

Ерөнхий архитектор

• С.Баярбаатар Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Стратегийн бодлого,


• М.Дондогдорж Нийслэлийн Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн газрын Орлогч дарга

• Ж.Ганхуяг Хан-Уул дүүргийн Засаг дарга

• Б.Баттүвшин Хөдөлмөрийн Яамны Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих

сангийн захирал

• Ж.Од М-Си-Эс группийн Ерөнхийлөгч

• Г.Амартүвшин “Тэнгэр” Санхүүгийн Нэгдлийн Ерөнхий захирал

• Б.Лхагважав “Урбанек” ХХК-ийн Захирал

• Шин Бонг “Стандарт чартеред” банкны Суурийн төлөөлөгч

• Паул Бурне “Монголын Өсөлтийн групп” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• Б.Номуун “КиПиЭмЖи аудит” ХХК-ийн Зөвлөх үйлчилгээ хариуцсан

менежер

88

• Л.Бямбаа “Мандал" ХХК-ийн Захирал

• Б.Түвшин “АПУ” ХК-ийн Санхүүгийн албаны дарга

• Т.Ганболд “Корпорате” зочид буудлын Ерөнхий захирал

• Давид Уайш АНУ-ын ЭСЯ-ны Эдийн засаг худалдааны хэлтсийн дарга

• Ч.Хашчулуун МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуулийн санхүүгийн тэнхмийн багш


89

САНХҮҮ, ТАТВАРЫН АСУУДАЛ ЭРХЭЛСЭН САЛБАР ХОРООНЫ ГИШҮҮД

• Ц.Даваасүрэн УИХ-ын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга

• Д.Хүрэлбаатар Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Төлөөлөгч,

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Төсөв, санхүү,

эдийн засгийн хорооны дарга, Худалдаа хөгжлийн банкны

Гүйцэтгэх захирлын орлогч

• Н.Батаа Нийслэлийн Засаг даргын Санхүү, Эдийн засгийн асуудал


• Ж.Эрдэнэчимэг Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Стратегийн бодлого

төлөвлөлтийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн

• Н.Золжаргал Монгол банкны Ерөнхийлөгч

• Д.Даянбилгүүн “БиДиСЕК” ХХК-ийн захирал

• Ж.Оюунгэрэл “Петровис” ХХК-ийн Ерөнхий захирал

• Н.Мөнхбат Хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал

• Ч.Ганхуяг “Ард санхүүгийн нэгдэл” ХХК-ийн Ерөнхий Захирал

• Л.Болормаа “Голомт” банкны Хөрөнгө оруулалтын банк хариуцсан Тэргүүн

дэд захирал

• Ө.Ганзориг Санхүүгийн зах зээлийн холбооны Ерөнхийлөгч

• Д.Ончинсүрэн “Делоитт онч Аудит” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• Ховард Ламберт “Ай Эн Жи” Банкны төлөөлөгч

• Маттью Ле Блан Европын Сэргээн босголтын банкны Суурин төлөөлөгч



• Б.Баяр “Еи Эл Си” ХХК-ийн захирал

• Б.Аюуш Санхүү, Хөрөнгө оруулалтын Зөвлөх

• Д.Дашзэвэг Монгол дээд сургуулийн Захирал

90

ДЭД БҮТЭЦ, ТЭЭВРИЙН АСУУДАЛ ЭРХЭЛСЭН САЛБАР ХОРООНЫ

ГИШҮҮД

• Х.Эржан Зам, тээврийн Дэд сайд

• Н.Гантөмөр Нийслэлийн Засаг даргын Зам тээвэр, дэд бүтцийн асуудал


• Б.Бадрал Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албаны дарга бөгөөд

Хотын Ерөнхий менежер

• Д.Нанзаддорж Нийслэлийн Авто замын газрын дарга

• Г.Энхтайван Эрчим хүчний яамны Стратеги, төлөвлөлтийн хэлтсийн орлогч

дарга

• Ч.Энхбат Нийслэлийн Тээврийн газрын дарга

• Б.Тэлмэн Нийслэлийн Хөрөнгө Оруулалтын газрын Хөрөнгө оруулалт,


• Д.Эрдэнэбат Ус сувгийн удирдах газрын Дэд дарга, Ерөнхий инженер

• Ц.Түмэнцогт “Женерал Электрик” ХХК-ийн Монгол дахь Суурин төлөөлөгч

• С.Төмөрхүү “Улаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ” ХК-ийн Гүйцэтгэх

захирал

• С.Нэмэхбаяр “М си эс интернэйшнл” ХХК-ийн Бизнес хөгжлийн газрын захирал

• С.Ууганбаяр “М си эс интернэйшнл” ХХК-ийн Инженерингийн газрын захирал

• Б.Үнэнбат “Ньюком” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• Г.Жаргалсайхан “МИАТ” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• Ц.Сүхбаатар “Клийн энержи” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• Д.Гантулга “Гэрэгэ Партнерс” ХХК-ийн Захирал

• Г.Оюундарь Канадын Элчин Сайдын Яамны Худалдааны төлөөлөгч

• Стефен Лоу “Банк оф Чайна” Төлөөлөгчийн газрын ажилтан

• Л.Зулаа “Сумитоми мицуй” банкны Захирал

• Б.Бат МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуулийн багш

• Т.Бямбаа Монголын авто замчдын холбооны Ерөнхийлөгч

• Т.Занашир Монголын үндэсний тээвэр зуучлагчдын холбооны Гүйцэтгэх

захирал

91

БОЛОВСРОЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД, СОЁЛ УРЛАГ, АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН АСУУДАЛ

ЭРХЭЛСЭН САЛБАР ХОРООНЫ ГИШҮҮД

• Б.Ургамалцэцэг Боловсрол, Шинжлэх ухааны Дэд сайд

• М.Түмэнжаргал Соѐл, спорт, аялал жуулчлалын Дэд сайд

• Ж.Амарсанаа Эрүүл мэндийн Дэд сайд

• Ц.Энхцэнгэл Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн хөгжлийн асуудал

• хариуцсан орлогч

• Ц.Отгонбагана Нийслэлийн Боловсролын газрын дарга

• Ш.Энхбат Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газрын дарга

• Б.Батцэнгэл Нийслэлийн Соѐл урлагийн газрын дарга

• Э.Баттулга Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газрын дарга

• Д.Ганболд Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга

• М.Оюунчимэг МҮХАҮТ-ын Орлогч дарга

• Н.Сувд Улсын Драмын эрдмийн театрын Дэд захирал, Төрийн соѐрхолт

• Т.Болормаа “Интермэд” эмнэлгийн Гүйцэтгэх захирал

• Б.Болдсайхан “Улаанбаатар Сонгдо” эмнэлгийн Ерөнхий захирал

• Ч.Номин “Тэрэлж” зочид буудлын Захирал

• Ш.Нэргүй “Нью жуулчин турс” ХХК-ийн Ерөнхий захирал

• Б.Сувд “Монгол костюмс” ХХК-ийн Захирал

• Ж.Галбадрах “Шинэ Монгол” Эрдмийн хүрээлэнгийн Ерөнхийлөгч



• Ц.Эрдэнэбаатар Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбооны Бодлого,

ерөнхий зохицуулалтын газрын дарга

• Адриан Яангмэн “Монголиа Талент Нэтворк” Гүйцэтгэх захирал

92

ЗАСАГ ЗАХИРГАА ХООРОНДЫН АСУУДАЛ ЭРХЭЛСЭН САЛБАР ХОРООНЫ

ГИШҮҮД

• Б.Нэргүй Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын Дэд дарга бөгөөд Төсвийн

ерөнхий менежер

• Ц.Буяндалай Нийслэлийн Засаг даргын Хөдөлмөр эрхлэлт нийгмийн

хамгааллын асуудал хариуцсан орлогч

• Ё.Гэрэлчулуун Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга

• Д.Доржпүрэв Эрчим Хүчний дэд сайд

• Л.Лувсанжамц Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны Хяналт, шинжилгээ, үнэлгээ,

дотоод аудитын газрын дарга

• Н.Энхтүвшин Соѐл, спорт, аялал жуулчлалын яамны Төрийн захиргааны

удирдлагын газрын дарга

• Н.Дүгэрсүрэн Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамны Төрийн захиргааны


• Ц.Доржпалам Барилга, хот байгуулалтын яамны Төрийн захиргааны


• Б.Галбадрах Зам тээврийн яамны Стратегийн бодлого төлөвлөлтийн газрын

дарга

• С.Отгонгэрэл Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Хуулийн хэлтсийн

дарга

• Б.Бат-Өлзий Нийслэлийн Мэдээллийн технологийн газрын дарга

• Д.Оросоо Баянгол дүүргийн Засаг дарга

• С.Даваацэрэн Эдийн засгийн хөгжлийн яамны Хяналт шинжилгээ, үнэлгээ,

дотоод аудитын газрын мэргэжилтэн

• П.Эрдэнэжаргал “Нээлттэй нийгэм форум” ТББ-ын Гүйцэтгэх захирал

• Т.Баяржавхлан “Могул клоуд” ХХК-ийн Захирал

• А.Чинбишрэлт “Бишрэлт Трейд” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал

• С.Болдхэт “Наран трейд” ХХК-ийн Захирал

• С.Итгэл “Ач холдинг” ХХК-ийн Захирал

• С.Мөнгөнчимэг “Мобиком” ХХК-ийн Хүний нөөц захиргааны албаны Захирал

• Жак Мира Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн Засаглалыг дэмжих,

төвлөрлийг сааруулах хөтөлбөрийн захирал

• Б.Лакшми Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн

Ерөнхий захирал

93

УЛААНБААТАР ХОТЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨГЖЛИЙН...

Documents