Ðîññèéñêî-êûðãûçñêèé èçäàòåëüñêèé ïðîåêò

Январь, февраль, 2012 г. / №1, 2 (12) www.birge. ru

“ÅÂÐÀÇÈß ÆÛËÄÛÇÛ” êîíêóðñóíóí æåўїї÷їñї

ÃЇËÆÈÃÈÒ ÊÀËÛÊÎÂÄÓÍ

ÈÉÃÈËÈÃÈÍÅ ÊÈÌ ÑÅÁÅÏ×È?

“IT PITTORE” ресторанындачыккан өрттөн жабыр тарткан кыздардын абалдары

12-áåòòå

Ìåãàôîíäîíìåêåíäåøòåðãå áåëåê

13-áåòòå Погода на 2-10 февраля

Курсы валют

Москваднем -21°С ночью -27°С

МоскваUSD 30.2385 + (0.0530) EUR 39.7425 −(0.0239)

БишкекUSD 46.86EUR 61.63RUB 1.55

Бишкекднем -10°Сночью -14°С

Êàñûì Òûíûñòàíîâ - êûðãûç óëóòóíóí áèðèí÷è ïðîôåññîðó

ÁÀÊÒÛËÓÓ ÁÎËÓÓÍÓ ¯ÉЪͪÁ¯Ç

ÈÌÌÓÍÈÒÅÒÒÈ ÊÀÍÒÈÏ ÊªÒªÐªÁ¯Ç?

20 марта 2012 года - 20-ая годовщина установления дипломатических отношений между Кыргызской

Республикой и Российской Федерацией.

2012-жылдын 20-мартында Кыргыз Республикасы менен Россия Федерациясынын ортосунда

дипломатиялык мамилелердин түзүлгөнүнө 20 жыл болот.

Январь, февраль, 2012 г. / №1, 2 (12)

“ÅÂÐÀÇÈß ÆÛËÄÛÇÛ”“ÅÂÐÀÇÈß ÆÛËÄÛÇÛ”êîíêóðñóíóí æåўїї÷їñїêîíêóðñóíóí æåўїї÷їñї

ÃЇËÆÈÃÈÒ ÊÀËÛÊÎÂÄÓÍÃЇËÆÈÃÈÒ ÊÀËÛÊÎÂÄÓÍ

ÈÉÃÈËÈÃÈÍÅ ÊÈÌ ÈÉÃÈËÈÃÈÍÅ ÊÈÌ

20-áåòòå

21-áåòòå

“Êèéèì ñàòûï àëààðäà êàí÷àëûê æàãûï òóðñà äà àëáàéì”

ñòð. 22

39 аялы жана 94 баласы бар, дүйнөдөгү эң чоң үй-бүлөнүн ээси ким?

7-áåòòå

17-áåòòå

18-áåòòå

11-áåòòå

ÍÎÂÛÅ ÄÀÍÍÛÅ Î ÄÀÒÅ ÂÛÕÎÄÀ

IPHONE 5 È IPAD 3

ÑÀÍÆÀÐ ÊÀËÌÀÒÀÉ ÁÎÉÄÎÊ×ÓËÓÃÓ ÌÅÍÅÍ ÊÀÍÒÈÏ ÊÎØ ÀÉÒÛØÒÛ?

20-áåòòå

ÊÓÍÄÓÇ ÊÀÍÀÒÁÅÊ ÊÛÇÛ:

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,22

Àäàì ýìãåãè ìåíåí áàðêòóó!

Мадина ЖАПАРОВА,«БИРГЕ» гезитинин башкы редактору+7(915) 006-43-81 jamesosh@rambler.ru

Ðåäàêòîðäóí êîëîíêàñû

Ïðåññ - äàéæåñòсаясат

Ýìè Ò¿ðêèÿ ìåíåí ýýí-ýðêèí êàòòàøà àëàáûç

Кыргызстан менен Түркиянын ортосунда түзүлгөн визасыз режим тууралуу кызматташ-тык 10-февралдан тартып күчүнө кирет. Мындай маалыматты тышкы иштер министрлиги тарат-ты. Демек, ушул күндөн тартып түрк жаранда-ры Кыргызстанга, ал эми кыргыз жарандары Түркияга виза ачтырбай эле кирип чыга беришсе болот. Мындай жеңилдик жүк ташуучу автоунаа-ларга, жарандык самолётторго жана автобустар-га да тиешелүү. Эскерте кетсек, кыргыз-түрк ви-засыз режими тууралуу келишимге 2011-жылдын 26-апрелинде Анкара шаарында кол коюлган.

кылмышÒàæèêñòàíäà êûðãûç

æàðàíû 14 æûëãà ýðêèíåí àæûðàòûëäû

Коңшу Тажикстанда Исфара шаардык соту Кыргызстандын 46 жаштагы жаранын баңгизатын мыйзамсыз ташыгандыгы үчүн 14 жылга эркинен ажыратты. Абдулхаким Матибраимов 2011-жыл-дын октябрь айында Исфара районунун Лак-кон айылынан кармалган. Текшерүүгө келген-де анын жанынан 20 кг героин алынган. Андан бери жүргүзүлүп келген тергөө амалдарында ал баңгизатты Тажикстан аркылуу Кыргызстанга алып өтүүнү болжогонун билдирген. Эми Исфа-ра шаардык соту Абдулхаким Матибраимовду күнөөлүү деп таап, 14 жылга эркинен ажыратты.

Ñîòòóê-ìåäèöèíàëûê áºë¿ìä¿í æåòåê÷èñè ïàðà àëûï æàòêàíäà êàðìàëäû

Чүй облусу-на караштуу Москва рай-ондук соттук-медициналык э к с п е р т и з а б ө л ү м ү н ү н жетекчиси 2 миң сом пара алып жаткан учурда кармалды. Бул тууралуу мамлекеттик каржы полициясы кызматы бил-дирди. 17-январь күнү М.Р. аттуу жаран соттук-медициналык бөлүмдүн жетекчиси 3 жарым миң сом акча талап кылып жаткандыгын айтып, атал-ган органга кайрылган. Жыйынтыгында, ал адам кармалып, ага карата кылмыш иши козголуп, учурда иликтөө иши жүрүүдө.

маданиятØàéûð Êàñûìàëèåâàíûí ñàõíàãà êàäàì êîéãîíóíà

25 æûë

Быйыл КР эмгек киңирген артисти Шайыр Касымалиеванын сахна-га кадам койгонуна 25 жыл болот. Ага карата ал 29-30-январь күндөрү өзүнүн күйөрмандарына чыгармачылык отчёт тартуулоону болжоо-до. Тагыраак айткан-да, көрүүчүлөрүнө кечки саат 18де Э.Радзинскийдин пъесасына жазылган “Жаза” спектаклин сунуштайт. Психологиялык драмада башкы каарман катары Шайыр Касымалиева орто жашка келип, эч кимге кереги жок калган талант-туу актрисанын образын жаратат. Анын спектак-лдеги өнөктөшү Ч.Айтматов атындагы сыйлыктын лауреаты Асхат Сулайманов. Чыгармага КР эмгек сиңирген артисти Эгенберди Бекболиев режиссёр-лук кылууда.

соода1 æûë è÷èíäå êóìøåêåð-

äèí áààñû 18 %ãà àðçàíäàäû

Ө л к ө д ө 2 0 11 - ж ы л д ы н ичинде кумше-кердин баасы 18 %га арзандады. Өткөн жылдын январь айын-да анын наркы 60 сомго бара-бар болчу, ал эми азыр соода жана кызмат көрсөтүү жайларында анын баасы 49 сомду түзүүдө. Ушул эле аралыкта картошка-га, пиязга, капустага жана сабизге болгон баалар дагы төмөндөгөн. Азык-түлүккө болгон нарктын арзандашын адистер, эл кышка жакшы кам көргөн, натыйжада коңшу өлкөлөргө суроо-талап азайды деп түшүндүрүшөт.

спортÊûðãûç àòóó÷óëàðû

“Ëîíäîí-2012” îëèìïèàäàñûíà êàòûøàòӨлкөдө эң

мыкты деп т а б ы л г а н спортчулар: И с м а и л о в Руслан, Ис-м а и л о в а Сабина, Ма-х а м а д о в а Бактыгүл жана Акбар уулу Нооруз Доха (Катар) шаарында болгон Азия чемпионатына каты-шып, “Лондон-2012” олимпиадасына лицензия алышты. Бул тууралуу билдирүүнү бүгүн КР таамай ок атуу боюнча федерациясы таратты. Азия чемпионатында 31 өлкөнүн атуучулары 35 квоталык орун үчүн таймашышты. “Биз ал-тын алган жокпуз, бирок лицензия жеңдик, бул биздин мамлекет үчүн алтындан да маанилүү, буйруса, “Лондон-2012де” биздин атуучу-лар Кыргызстандын желегин желбиретет деп ишенем”,-дейт КР таамай ок атуу боюнча фе-дерациясынын президенти Данил Ибраев.

Өмүр деген бир эле көз ирмем... Аалам менен байланышкан адам баласынын жа-

шап өтүүчү өмүр жолу алмусакта эле жазылып, таг-дыр жолу ошондо эле чийилген дешет. Ошентсе да адам болуп жаралып калгандын өзү, бакыт эмеспи. Аң-сезимдин ээси канча доорду басып өтүп, канча-канча муун уланып, аалам, адам жашап келет. Учур-да биз да жашап жатабыз. Биз да жашап өтөбүз бу ааламдан. Табияттын закону бузулбай аткарыла бермекчи. Унутулуп кала бересиң, кимдигиң белги-сиз. Ал кийинки муунга кызыксыз болушу мүмкүн.

Канча кылымдардан бери ары табышмактуу, ары кызыктуу болгон Египет фараондору, же аларды-кындай болбосо да, биздин заманга чейинки жашап өткөн адамдардын аттары неге тарых барактары-нан аты өчпөйт. Алардан сиздин, биздин эмнебиз кем, керек болсо, аларга караганда шартыбыз оо, кандай жеңил жана жакшы. Болгону жалкообуз. За-мандашым муну моюнга аласызбы, а мен моюнга алам. Анын үстүнө чоң мегаполисте жашап жатып алдыбызда даяр турган канча мүмкүнчүлүктөрдү пайдаланбай «убактым тар» деген шылтоо менен өзүбүздү өзүбүз алдап, жашап келатабыз. Мен ойлоп кетем кээде, оо тарыхта, аты өчпөгөн ошол адамдардан бирөөсүн Евклидди, Архимедди же Аристотелди биздин заманга, алып келгенге бир мүмкүнчүлүк берип койсо, кандай болушат эле деп?... Же бизге окшоп алар да жалкоо болуп кетет беле, бизди көрүп. Заманыбыздагы мүнөздөр ушун-чалык эле жугуштуубу деп ойлоп кетем. Деги бил-бейм. Адам баласы жашоо шарт канчалык жакшы болгон сайын жалкоо болуп кетеби деп. Тескерисин-че, биз аң-сезимдин ээси болгон үчүн жашоо үчүн жакшы шарттарды жасап изденип келебиз.

Учурдагы жетишип жашап жатканыбыз албетте, биздин эмгегибиздин акыбети. Бирок, ар бирибиз өзүбүздүн аң-сезимибизге жараша жасаган эмгеги-биздин акыбетинен көз каранды. Сиз жакшы шарт-та, кыйналбай жашап, чөйрөңүзгө да жакшылык, жардамыңызды бергенге жетишип жаткан болсоңуз, анда сиз чексиз бактылуу аң-сезимдин ээсисиз. Албетте, адамды баалаганда жакшы сапаттары, жасаган эмгектери жана мамилеси менен баала-шат эмеспи. Ал эми, бейтааныш кайнаса каны ко-шулбаган оо, башка чөлкөм, материктеги адамдар, сиздин жасап кеткен эмгектериңизден гана таанып билишет. Мен буга мисал катары океандын ары жа-гында жашап, дүйнөнү жасаган эмгеги менен багын-дырган Стив Жобсдун атын эле айтканым жетиштүү болоор. Анын жасаган эмгегинин акыбетин, учурда дүйнөнүн ар бир бурчуна чейинки адам баласынын колунда. Эмгеги менен бааланып, көзү өтсө да жа-саган эмгеги бу жарыкта атын сактап жашап келет. Ал кишиден сиздин, биздин эмнебиз кем, эмне же-тишпейт? Жобсдун ата-энеси өгөй, эч кайсы окуу жайды окубай, жасаган иши гараждан башталганын эле үлгү катары айткан жетиштүү болор. Муну ме-нен мен түздөн-түз Жобстой бололу деген ойдон алысмын.

Биздин да кылымдардан бери келаткан улут-тук өзгөчөлүктөрүбүз бар. Учурда мезгилден арт-та калбай, жасаган ишиңизден ыраазы болуп жашаганга эмне жетишпейт. Эртеңки күн барбы жокпу белгисиз жашообузда, сиздин бу жарык дүйнөдө жашаганыңызды, бир гана өзүңүз жасаган эмгектериңизден эле баалап билишип, баркташат. Жашоонун маңызы ушул болгон чыгаар.

Келиңиз замандашым, эрте менен турганда «бүгүн эмнелерди жасашым керек», ал эми, кечинде жа-таар алдында «бүгүн кандай жакшы жумуштарды бүтүрдүм» деп, өзүбүзгө отчет берип жашайлы. Анчалык маанилүү эмгек жасабаганыңызга наара-зы болбоңуз. Ал да болсо, бир күн акыбети тийип, керектүү экени бааланып, кимдир бирөөгө жасаган эмгегиңиз пайдасы тийип сизди баалаганга жети-шет.

Жасаган эмгегиңиз бааланса, анда сиз бактылуу адамсыз. Андыктан келиңиз, жакшы эмгектерди жа-сап, татыктуу жашоого аракет кылалы.

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 3“Áèðãå” äîëáîîðóíóí æàўûëûêòàðû

Урматтуу мекенден алыс жүргөн мекендештер «Бирге» социалдык долбооруна бир жыл болгонунан кабарыңыз болгон чыгаар. Бир жыл ичин-де колдон келген аракетибиз менен сиздерге көмөгүбүздү көрсөтүп келе жатабыз. Ал-бетте, сиздер бар биз бар де-гендей, бирге.ру сайтыбыз-да бир канча өзгөрүү болуп мына эми жаңы жылдан баш-тап дагы да көркүнө чыгып, кооз болуп, окурмандар үчүн, интернет колдонуучулар үчүн да ыңгайлуу болуп кал-ды. Эң алгач сайтты ишке киргизгенибизде, ал өтө эле жөнөкөй, аз гана маалымат-ты камтыган жана да аз кызматтары бар болчу. Көч бара-бара түзөлөт демекчи, мына учурда сиздер колдо-онуучу сайтыбыз бир канча функциялары бар, сиздердин керегиңиздерге жарай турган сайтты жасай алдык. Жок эмес, кемчиликтери дагы да бар бирок, ошентсе да мурда-гы версияларына караганда бир кыйла оңолгон. Окурман-дар, мекендештер, сиздер үчүн жасап жаткан эмгек-терибиз, сиздердин сунуш-талаптарыңыздарды эске алып жаңы версиясын жара-тып, мына алдыңыздарда. Анда эмесе Бирге.ру сайты-нын функциялары тууралуу четинен кеңири түшүндүрүп берели.

Негизги бетиwww.birge.ru деп кирсеңиз эле

биздин сизге жаңы жылга жаса-ган белегибиз бул. Порталыбыз-дын жаңы версиясы ачыла келет. Андан башкы бөлүмдөрү турат. Бул жерден жалпы көрүнүшүн көрө аласыз. Андан ары ар бир бөлүмгө кирип кетсеңиз болот.

«Новости Бирге.ру» Башкы бетти ачканыңызда

эле күн сайын болуп жаткан жаңылыктар тууралуу биз ар күнү жаңылык издеп киргизип турабыз. Жаңылыктар түрмөгүн ушул башкы беттеги кыскача жа-зылган маалыматтардын тема-ларына басуу менен кеңири окуй аласыз жана башкы бетте «Но-вости Бирге.ру» бөлүмүн таап кирип жаңылыктар түрмөгүнүн архивин окуй аласыздар.

Ал эми бизден сизге ар күнү кеминде алты жаңылык чыгып турмакчы.

«Компании» Москва жана областтарында

кыргыз ишкерлеринин компа-нияларынын жарнактары туура-луу бул бөлүмгө кирип керектүү компаниянын байланыш теле-фондорун алып, керек болуп жаткан жумушуңузду бүтүрсөңүз болот. Айта кетүүчү сөз, бул ре-кламалык материалдар башкача айтканда аталган бөлүмдөгү иш-кана, компаниялардын жарнак-тары үчүн биз жооп бербейбиз. Ошондой эле тиешебиз жок. Муну эске ала кетиңиз, окурман.

«Галерея»Өмүрдүн көз ирмемдерин

биздин сүрөтчүлөрүбүздүн фо-токадрларынан көрө аласыз-дар. Ар дайым кабардар болуп

ÆÀЎÛ ÆÛËÄÀ ÁÈÇÄÈÍ ÑÀÉÒÛÁÛÇ ÄÀ ÆÀЎÛ

жүрүңүз. Мүмкүн, бир күн сиз да бул бөлүмгө чыгып калышыңыз мүмкүн. Эң жакшы гана көз ир-мемдерди ушул бөлүмдөн көрө аласыздар. Баса, бул бөлүмдө биздин студиябыздын кызма-тынан пайдаланышкан кардар-лардын сүрөттөрү да, мезгил-мезгили менен чыгып турат. Кааласаңыз, биздин студия менен байланышып кызматта-рынан пайдаланып, каалаган-дай сүрөткө түшүп, өзүңүзгө, жакындарыңызга белекке калтырсаңыз болот. Же болбо-со, таң калыштуу түшкөн, тар-тылган сүрөттөрүңүз болсо биз менен байланышыңыз.

«Видео» Бул бөлүмдөн Ата-Журту-

бузда жана чет жактарда болуп жаткан кызыктуу видеоролик-терди, анан да жаңылыктардын видео форматтарын көрө ала-сыздар. Аталган бөлүмдө учур-да дагы жаңылануулар болуп жаткан мезгил. Буюрса, Мо-сквадагы мекендештердин жаңылыктарын жана тамаша-луу, скетч-шоу роликтерди көрүп эс ала аласыздар. Ошондой эле биздин студиябыздын кызматы-нан пайдаланган кардарлардын тойлорунун кыска роликтерин көрсөңүздөр болот. Албетте, Мо-сквада болуп жаткан тойлор. Эч болбоду дегенде, атамекендик ырчы, жылдыздарыбыздын ыр-клиптерин көрүп турсаңыздар болот.

«Форум» Замандын жетишкендигин

карасаңыз окурманым э, эр-кин сиз каалаган сөзүңүздү айтып же керек болуп жаткан сурооңузга өзүңүзгө окшогон бирөө виртуалдуу дүйнөдө сизге жооп берип, аны менен тааны-шып, күнүмдүк турмуштагы про-блемалардан бир аз да болсо алаксып, жашай аласыз. Буга чейинки версияларда аталган

бөлүмүбүзгө чек коюп, филь-трден өткөрбөй койгон экенбиз, ашыкча эле «демократиялуу» форум болуп кеткен болчу. Би-рок, ар бир нерсенин чеги бар эмеспи, бу жаңы версиясында бир кыйла контролго алынып бирок, ошону менен бирге эле ыңгайлуу болуп калды. Эмнеси менен дебейсизби? Албетте, сиз виртуалдуу дүйнөдө бир канча өзүңүзгө окшогон «ник-терди», санаалаштарды таап достошконго. Эң негизгиси, көп учурда ачыкта сүйлөшүлбөгөн кээ бир маселелер тууралуу. Аларды чечүү,керектүү жооп-торду табуу жана «личный» су-роолорго да ушул жерден жооп таба аласыз. Анда эмесе, фо-румга катталыңыз да керектүү деген темаларды ортого салып, сөз баштаңыз.

«Объявление» Бул бөлүм мекенден алыста

жүргөн мекендештер үчүн аба, суудай эле керек болгон чыгаар. Чындыгын айтканда да, биздин максаттарыбыздын бири ушул болчу. Кудайга шүгүр, тилегибиз ишке ашып келе жатат. Атыбыз айтып тургандай каерде бол-сок да биргебиз. Анын үстүнө социалдык проект эмеспизби, бизден сизге көрсөтүп жаткан көмөктөрүбүздүн негизгилери мына ушул эмеспи. Мусаапыр болуп ар жерде жүргөндө эмне-лерге гана муктаж болбойсуң. Демек, бул бөлүм так ушул сиз тушугуп жаткан маселелерди чечүүгө чоң жардамчы болмокчу жана болуп келе жатат. Кварти-ра, жумуш, документ жана баш-ка сизге керек болуп жаткан ма-селелерди ушул бөлүм аркылуу чече аласыз. Анда, сизге эмне керек болсо азырдан калбай, кирип көрүңүз да, керегиңизди жарыя кылсаңыз дароо табасыз.

«Авторизация» Бирге.руга киргенде албет-

те, каттоодон өтүп алганыңыз оң. Бул деген, кайсыл жерге барсаң да, документ же өзүңдү тааныштырып, билдирүүчү ма-алымат керек эмеспи. Мүмкүн, биздин сайтка киргенде сизге маалымат, же жогоруда жазган бөлүмдөрдү иштетем десеңиз, авторизация сурап калышы сөзсүз. Андыктан, бул бөлүмгө кирип сөзсүз регистрациядан өтүшүңүз зарыл.

«Газета БИРГЕ»Гезитибиздин электрон-

дук вариантын окуй аласыз, колуңуздагы кармап турган ге-зитти барактагандай, сайттан деле барактап окусаңыз болот. Ошону менен бирге эле, ар бир санын окуганга жетишпей калсаңыз, гезитибиздин архивин ушул бөлүмдөн таап окусаңыз болот.

«Сынак» Бул бөлүмдөн сиз кезек-ке-

зеги менен өтүп туруучу сы-нактар тууралуу кабардар гана болбостон өз добушуңуздарды бере аласыздар. Албетте, сы-нактардын түрлөрү жарыяланып турмакчы. Ал гана эмес сиз да окурман, ар дайым кабардар бо-луп жүрсөңүз, өзүңүз каалаган сынактарга катыша да аласыз. Ал эми учурдагы сынак туура-луу айта кетсем, 14-февраль сүйүшкөндөрдүн күнүнө кара-та 4 мырзага жана 4 айымга добушуңузду берсеңиз эң көп добуш алган мырза менен айым таанышып, биздин топтон ро-мантикалык кечки тамакка Мо-скванын бир кафелерине бары-шат. Андыктан, бул бөлүмдөн да ар дайым кабардар болуп, активдүү катыша жүрүңүз. Мүмкүн сиз да жеңүүчү болуп калаттырсыз.

«Инфографика»Графикалык түрдөгү ма-

алыматтарды бул бөлүмдөн көрсөңүз болот.

«О проекте»Биздин проект тууралуу маа-

лыматты окуй аласыздар. «Накыл сөздөр» Элибиз, ата-бабаларыбыз

макал, накыл сөздөрдү колдо-нуп сүйлөп келет. Биздин эл-дин философиясынын негизин мына ушул, накыл сөздөр түзөт эмеспи. Биз да, салтты улап, буга орун бергенбиз. Накыл сөздөрүңүз болсо сиздер бил-ген, бизге жөнөтүңүз.

«Дүйнө жүзүндө» Бул бөлүмдөн каалаган кы-

зыктуу темадагы эркин жазылган макалаларды окуй аласыздар. Анча-мынчасын санай кетсек, элибиздеги каада-салттар, пай-далуу кеңештер, өздүк, жеке чы-гармалар жана чыгармалардан үзүндүлөр, негизи эле дүйнөдөгү кызыктар тууралуу маалымат-тарды алсаңыздар болот.

«Онлайн Радио»И баса, сиздер үчүн эң

ыңгайлуу жерде беттин аягын-да радиолордун түрүнөн тан-дап уксаңыз болот. Кааласаңыз Кыргызстандын жаңылыктарын жана кыргызча мукамдуу ырлар-ды «Кыргызстан обондору». Ал эми Москванын жаңылыктарын «Д FM», «Европа+» радиолорун уксаңыз болот.

«Блоггерлер үчүн»Алдыда, колумнисттер же

блоггерлер үчүн да атайын орун бергени турабыз. Албетте, эл-дин ичинде эркин ой-жүгүртүп, эркин темада ой калчап, ортого жакшы ой таштап, жакшы ура-ан чакырган жазуучуларыбыз бар. Алардын жазган темалары өзүнчө кызыктуу да, көйгөйлүү да жана жагымдуу.

Анда окурман, ар дайым биз менен бирге болуңуз!!!

Улукбек КУСАИРОВ,“БИРГЕ” гезитинин атайын кабарчысыРоссия, Москваbirgekomanda@yandex.ru

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,24 Â ïîñîëüñòâå

11 января 2012 года Чрезвычайный и Полномочный Посол Кыргызской Ре-спублики Улукбек Чиналиев посетил ожоговый центр НИИ имени Склифо-совского и ознакомился состоянием здоровья пострадавших кыргызских граждан Кушиевой Бактыгуль и Анда-басова Марата.

В ходе посещения У.Чиналиев встре-тился с лечащими врачами НИИ имени Склифосовского и родственниками по-страдавших при взрыве в итальянском ресторане Il Pittore на Новочеремуш-кинской улице.

В реанимационных отделениях го-родских больниц Москвы № 1, 7 и 36 в тяжелом и среднем состоянии нахо-дятся граждане Кыргызстана и наши

18 января 2011 года, по инициати-ве кыргызской стороны, состоялась встреча Посла Кыргызской Республики в Российской Федерации Улукбека Чи-налиева с Министром Правительства Москвы, руководителем Департамента внешнеэкономических и международ-ных связей Сергеем Череминым.

В ходе встречи, Послом Кыргызстана была озвучена официальная просьба московской стороне о тщательной про-верке факта взрыва и пожара в ресто-ране на юго-западе Москвы 9 января т.г., где пострадало пять граждан Кыр-гызстана и трое наших соотечествен-ников – граждан России, из которых двое погибли.

Была выражена благодарность мо-сковским властям за предоставленную бесплатную медицинскую помощь по-страдавшим и высказана просьба о возможности рассмотрения выплаты компенсаций пострадавшим и семьям погибших.

Российская сторона выразила по-нимание в необходимости урегулиро-вания данного вопроса, вместе с тем, проинформировала о действующих нормах законодательства России по выплате компенсаций, согласно кото-рым, добровольные государственные выплаты в обязательном порядке предусматриваются, только гражда-нам РФ и не распространяются на ино-странных граждан.

Посольством была выражена на-стоятельная просьба московским вла-стям, учитывая чрезвычайность проис-

соотечественники Сарбашева Наргиза, Батырбекова Назгуль, Сатыбалдиев Анваржон, Алисултанова Азиза. Из-за их состояния здоровья врачи пока не разрешают посещать больных. Со-трудники Посольства Кыргызской Ре-спублики постоянно держат контакт с лечащими врачами и родственниками пострадавших.

В тот же день, Посол У. Чиналиев и сотрудники Посольства Кыргызстана в Москве совместно с руководителями диаспор, представителями обществен-ных организаций Кыргызстана возло-жили цветы к месту трагедии, почтили память погибшей гражданки Кыргыз-стана.

ÏÎÑÎË Ó. ×ÈÍÀËÈÅ ÎÇÍÀÊÎÌÈËÑß ÑÎÑÒÎßÍÈÅÌ

ÇÄÎÐÎÂÜß ÏÎÑÒÐÀÄÀÂØÈÕ ÏÐÈ ÂÇÐÛÂÅ Â ÈÒÀËÜßÍÑÊÎÌ ÐÅÑÒÎÐÀÍÅ

ПОСОЛЬСТВО КР В РФ УТОЧНЯЕТ ПОДРОБНОСТИ ЗАДЕРЖАНИЯ ДВОИХ

ГРАЖДАН КЫРГЫЗСТАНА, ПОДОЗРЕВАЕМЫХ В ПОХИЩЕНИЯХ

СООТЕЧЕСТВЕННИКОВ С ЦЕЛЬЮ ВЫКУПА

шествия и проявленную халатность со стороны владельцев ресторана и мест-ных органов, урегулировать данный во-прос в справедливом русле.

В ходе встречи также были подняты злободневные вопросы медицинского обеспечения сотен тысяч трудовых ми-грантов из КР, подавляющее большин-ство которых не имеют никакого меди-цинского обслуживания.

По информации российской сторо-ны за 11 месяцев прошлого года в мо-сковские лечебные учреждения посту-пило по экстренной помощи около 4,5 тысяч граждан Кыргызстана и свыше 700 человек по плановой помощи, что превышает оговоренную двусторон-ним соглашением от 2005 года между министерствами здравоохранения бес-платную квоту в 100 человек.

По итогам встречи Посольством были переданы официальные пись-ма в адрес Мэра Москвы С.Собянина с предложением разработки нового соглашения между Кыргызстаном и Москвой по здравоохранению, учи-тывающего современные реалии по проблеме трудовых мигрантов, а так-же возможной адаптации этого согла-шения с Государственной программой «Столичное здравоохранение» Мо-сквы на 2012-2016 годы.

На встрече приняли участие сотруд-ники Посольства и ряд руководителей структурных подразделений Мэрии Москвы, курирующих вопросы соци-альной защиты, здравоохранения, тру-довой миграции.

ÂÑÒÐÅ×À ÏÎÑËÀ Ó. ×ÈÍÀËÅÂÀ Ñ ÐÓÊÎÂÎÄÈÒÅËÅÌ ÄÅÏÀÐÒÀÌÅÍÒÀ ÂÍÅØ-ÍÅÝÊÎÍÎÌÈ×ÅÑÊÈÕ È ÌÅÆÄÓÍÀÐÎÄÍÛÕ

ÑÂßÇÅÉ Ñ. ×ÅÐÅÌÈÍÛÌ

Как ранее сообщалось, в резуль-тате пожара 9 января 2012 года в ресторане на юго-западе Москвы по-страдали граждане Кыргызской Ре-спублики.

При участии сотрудников консуль-ского отдела Посольства была ор-ганизована процедура опознания неизвестного тела, в котором род-ственники опознали гражданку Кыр-гызской Республики Сатыбалдиеву Толгонай Абдыманаповну, 1987 года рождения, уроженку Жалалабадской области.

В ходе мероприятий выявлены пострадавшие из числа граждан Кыргызской Республики и соотече-ственников, принявших российское гражданство, госпитализированные в различные медицинские учрежде-ния Москвы с разными степенями ожогов:

1.Андабаев Марат Халбаевич, 32 года.2. Батырбекова Назгуль Камалбаевна, 27 лет.3. Кушиева Бактыгуль Тубаевна, 28 лет.4. Сарбашева Наргиза Бактыбековна, 19 лет.5. Сатволдиев Анваржон

Собиржанович, 38 лет.6. Сатыбалдиева Феруза Абдыманаповна (гражданка

РФ), 28 лет.7. Алисултанова Азиза Адилбековна (гражданка РФ),

21 год.Ввиду отсутствия документов и на-

хождения граждан в реанимацион-ных отделениях московских больниц возможны некоторые неточности в написании имен пострадавших.

Также сотрудниками Посольства были выявлены родственники по-гибшей и некоторых пострадавших, а также гражданин Кыргызской Респу-блики Ч.Халиков, работавший в ре-сторане, с которыми поддерживает-ся связь для оказания необходимой помощи.

По имеющейся информации, все пострадавшие - уроженцы Жалала-бадской области Кыргызской Респу-блики.

В настоящее время Посольством ведется работа по установлению к принадлежности к гражданству Кыр-гызской Республики других постра-давших и принятия мер по оказанию им помощи.

ÏÐÈ Ó×ÀÑÒÈÅ ÑÎÒÐÓÄÍÈÊÎÂ

ÊÎÍÑÓËÜÑÊÎÃÎ ÎÒÄÅËÀ ÏÎÑÎËÜÑÒÂÀ

ÁÛËÀ ÎÐÃÀÍÈÇÎÂÀÍÀ ÏÐÎÖÅÄÓÐÀ

ÎÏÎÇÍÀÍÈß ÍÅÈÇÂÅÑÒÍÎÃÎ ÒÅËÀ

 ÐÅÇÓËÜÒÀÒÅ ÏÎÆÀÐÀ 9 ßÍÂÀÐß 2012 ÃÎÄÀ

30 ноября 2011 года в Посольство об-ратилась гражданка Кыргызстана К.А. которая заявила о том, что её брат по-хищен неизвестными лицами и в насто-ящее время преступники за его освобож-дение требуют выкуп в размере 20 тысяч долларов США.

Со слов заявительницы установлено, что её брат гражданин КР К.К. был похи-щен вечером 28 ноября в районе станции метро «1905 года» г.Москвы неизвестны-ми лицами во время осмотра съемной квартиры.

Информация незамедлительно была передана представительству МВД Кыр-гызстана в России для принятия мер по освобождению похищенного гражданина.

Принятыми мерами Представитель-

ства МВД Кыргызстана совместно с ГУУР МВД РФ 23 января 2012 года задержан организатор преступной группы, 28-лет-ний гражданин КР У.А., который в ходе допроса вину в организации и соверше-нии преступления в отношении К.К. при-знал полностью.

Кроме того, в результате оперативно-розыскных мероприятий 30 января был задержан гражданин РФ А.В., а 7 фев-раля т.г. задержана еще одна участница похищения, гражданка Кыргызстана.

Все задержанные арестованы и им предъявлено обвинение по статьям 126 (похищение человека) и 163 (вымогатель-ство) УК РФ. Данные уголовные дела рас-следуются следственным отделом СУ СК России по Пресненскому району г. Москвы.

В 2011 году гражданин Кыргызстана Кошалиев Т.А. был обвинен в соверше-нии преступления, предусмотренного ч.1, ст.131 УК РФ (изнасилование), в том, что он совершил насильственные действия сексуального характера в отно-шении гражданки РФ.

В ходе изучения материалов уголов-ного дела, а также доводов обвиняемого и потерпевшей, юристами Посольства установлено, что обвинения в отношении Кошалиева Т. безосновательны и проти-

воречат требованиям УПК РФ.В связи с отсутствием в действиях Ко-

шалиева Т. признаков состава преступле-ния, а также оснований для возбуждения данного уголовного дела Посольством была направлена нота в МИД РФ.

6 февраля 2012 года на открытом су-дебном заседании Тверского районного суда уголовное дело по обвинению граж-данина Кошалиева Т. прекращено в свя-зи с отсутствием состава преступления.

ÏÐÈ ÀÊÒÈÂÍÎÌ ÑÎÄÅÉÑÒÂÈÈ ÏÎÑÎËÜ-ÑÒÂÀ ÃÐÀÆÄÀÍÈÍ ÊÛÐÃÛÇÑÒÀÍÀ, ÎÁÂÈ-ÍßÅÌÛÉ Â ÑÎÂÅÐØÅÍÈÈ ÈÇÍÀÑÈËÎÂÀÍÈß ÍÀ ÒÅÐÐÈÒÎÐÈÈ ÐÔ, ÎÏÐÀÂÄÀÍ ÑÓÄÎÌ

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 5Àêòóàëäóó ìàåê

«Евразиялык биримдик» туурасында Кыргыз Респу-бликасынын Россия Феде-рациясындагы элчилиги-нин кеңешчиси Батыркан Сыргабаев менен маек.

– Россиянын премьер-министри В.В. Путин “Известия” гезитинде-ги «Евразиялык бирим-дик» аттуу макаласында Бажылык биримдик жана Бирдиктүү экономикалык аймактын негизинде то-лук кандуу Евразиялык эко-номикалык бирдигин түзүү боюнча өз көз карашын билдирген. Дүйнөлүк ба-зарлардын дүңдөлүшүндө атаандаштык күч алып, чакан экономика өз ордун таба албай, жаңы эконо-микалык өзгөрүүлөргө ту-руштук бере албай калары белгилүү. Ушундан улам мындай суроо туулат: Кыр-гызстанга Бажы бирдигине, андан соң Евразиялык эко-номикалык бирдигине кирүү эмне алып келет?

- Албетте, дүйнөлүк аре-нада атаандаштык күч алуу-да, бул кармашка белгилүү бир мамлекеттер эле эмес, корпоративдик кызыкчылык менен бириккен базарлар да кошулууда. Мунун ачык мисалы катарында бүгүнкү күндө өз аймагындагы гана экономикалык кызыкчылык-ка эмес, Түштүк-Чыгыш жана Борбордук Азия, жакынкы Чыгыш, Африка ж.б. аймак-тарында да өз кызыкчылык-тарын жигердүү илгерилет-кен Евразиялык коомчулукту көрсөтүүгө болот. Ушуну ме-нен бирге эле дүйнөлүк ры-нок үчүн бир мамлекеттин жүзүндөгү (КЭР эске алба-ганда) базар-субъект деген түшүнүк акырындап жоюлуп, анын ордуна өзүнүн аймак-тык кызыкчылыктары ме-нен аймактык базар деген жаңы термин пайда болду. Башкача айтканда, бүгүнкү күндө түзүлүп жаткан кыйын-чылыктардан жалгыз чыгуу мүмкүн эмес. Жогоруда ай-тылгандардан улам, Оруси-янын КМШ мамлекеттеринин экономикасын алакалашты-рууга умтулуусу түшүнүктүү.

Белгилүү болгондой, Кыр-гызстан өзүнүн Бажы бирим-дигине кирүүсү туурасында расмий түрдө билдирди. Учурда, албетте, улуттук

кызыкчылыктарды эске алуу менен, аталган алакалашуу институтунун мүчөлүгүнө кирүү боюнча маселелер из-илденип, такталып жатат.

Мен ойлойм, Бажы бирим-дигин түзүү, баарыдан мур-да, КМШ өлкөлөрүнүн базар-ларын глобалдуу дүйнөлүк атаандаштыкка каршы туруу максатында бириктирүүгө багытталган.

Кыргызстан Бажы бирим-дигине кире турган болсо, анын кийинки келечеги туу-расында төмөнкүлөрдү айту-уга болот:

– РФнын чоң сатылыш-ка (өтүшкө) ээ базары КМШ өлкөлөрүнүн экономикасы-нын өнүгүүсүнө жагымдуу шарттарды түзөт;

– Европалык биримдик-тин үлгүсүндө товарлардын, жүктөрдүн, каржылар жана адам ресурстарынын эркин жүгүрүүсүнө шарт түзүлөт;

– Бажылык баалардын жо-горулашы жана импорттун азайышы ички өндүрүштүн өсүшүн шарттайт жана Бажы биримдиги өлкө-мүчөлөрүнүн арзан жумушчу күчүнө жана Кыргыз Респу-бликасындагы төмөн салык-тарга кызыккан тыштан кир-ген каражаттарды алып келет.

– КМШ өлкөлөрүнүн Бажы биримдигине кирүүсү менен глобал-дык атаандаштыкка кар-шылык күчөйт, мурунку үзүлгөн экономикалык байланыштар калыбына келет. Бирок, Бажы би-римдигине кирүү алдында ар бир өлкө өз улутунун нарк-насилинен улутчул-дуктун, башка улуттарга карата болгон сабырсыз-дыктын тамырын жоюу-га көп аракеттерди жасо-осу керек.

– Бардыгыбыз СССРдин курамында 70 жылдан ашык жашадык. Бул убакыт аралы-гында белгилүү бир салттык көрүнүштөр түптөлүп, жалпы маданий жана тарыхий баа-луулуктар пайда болду. КМШ мамлекеттеринде «биз көп улуттуу мамлекетпиз» деген термин көп колдонулат. Ушу-ну менен бирге эле, тилекке каршы, КМШ өлкөлөрүндө гана эмес, дүйнөнүн баш-ка өлкөлөрүндө да улут-тук-турмуштук негизде ке-

лип чыгып жаткан адамдар ортосундагы ар кандай түшүнбөстүктөрдүн күбөсү болуп жатабыз. Мындай оку-ялар ар кандай деңгээлде өнүгүп, натыйжада мамле-кеттин ичинде болуп жаткан ар кандай жагдайларга алып келүүдө.

Ушундан улам, КМШнын мейкиндигинде системалуу жана коплекстүү жол менен гана улутчулдукту, русофо-бияны жок кылуу мүмкүн, ал-бетте бул агым эки багыттуу болуш керек.

Улуттун жана калктын тең укуктуулук шартында гана биздин мамлекеттер чыныгы өнүккөн деңгээлдеги алака-лашуу институтун түзө алат.

- Бүгүнкү күндө Орусияда белгилүү себептер менен КМШнын бардык мамлекет-теринен эмгек мигрантта-ры иштеп жатышат. Кыр-гызстан үчүн бул күчтүү экономикалык жардам. Сиз-дин мигранттарга болгон мамилеңиз жана алардын экономикалык алакалашуу-нун жолундагы ролу.

- Сиз туура белгиледиңиз, мигранттардын ролу чоң. Бирок алар убактылуу кел-ген өлкөдө гана эмес, кэ-эде өзүнүн өлкөсүндө да жергиликтүү калк менен да тил табыша албай калышат. Менин ойлойм, мыйзам че-неминде жүргөн ички жана сырткы мигранттар бөлөк жерде да, өз өлкөсүндө да жакшы жашоого татыктуу.

Эмгек мигранттары Ору-сиянын аймагында жара-туучулук ишмилдет менен жүрүшкөнү жалпыга маалым. КМШнын башка мамлекетте-ри туурасында айта албайм, бирок биздин эмгек мигрант-тарыбыз өздөрүнүн тууган-дарына жана жакындарына жардам берүү менен бирге иштеп жатышкан өлкөнүн экономикасына да белгилүү деңгээлде салым кошуп жа-тышат. Алар иштеп өзүнө гана акча табышпастан, кел-ген өлкөнүн экономикасын да көтөрүп жатышат. Иште-лип табылган акчанын көбү алар жашап жана иштеп жаткан өлкөдө сарпталат. Бүткүл дүйнөлүк банктын изилдөөлөрү боюнча, эмгек мигранттарынын Орусиянын экономикасына жыл сай-ын кошкон салымы болжол менен ИДПнын 5-10%ын түзөт. Ошону менен бирге эле Борбордук Азиядан кел-

ÅÂÐÀÇÈßËÛÊ ÁÈÐÈÌÄÈÊÒÈÍ ÆÎËÓ ÊÀÒÀÀËÁÛ?

ген, алардын ичинде Кыргыз Республикасынан да, жаш жумушчулар Орусия менен Казакстандын калкынын эм-гекке жөндөмсүз курактагы адамдарынын ордун толук-ташат.

Кыргыз эмгек мигрантта-рынын Орусиядан өз меке-нине жөнөтүп жаткан акча каражаттарынын көлөмүнө карап, мен аларды улуттук инвесторлор деп атайт элем. Алардын акчаларына үйлөр оңдолуп, кичи ишканалар ачылып жатат. Жөнөтүлгөн акча каражаттарынын эсеби-нен алардын үй-бүлөлөрүнүн жана жакындарынын турму-шу жетиштүү боло баштады, демек, жалпысынан биздин республиканын турмушу да жакшырууда.

Эмгек мигранттары бул жерде иштөө менен өз үй-бүлөлөрүн багып, ошондой эле аз да болсо туугандары-на жардам бере алгандыгы үчүн Орусияга ыраазы эке-нин билдиришет.

Ушуну менен бирге эле алардын көбү укук коргоо органдарынын жана кээ бир Орусиянын жарандарынын жасаган айрым терс мами-лелеринен улам, өздөрүн эркин жана ыңгайлуу сезе алышпайт.

Мен мигранттарды ак же-ринен күнөөлөгөн учурлар-ды көп эле окуп жана угуп жүрөм. Аларды ыза кылып, кемсинтип же айлыгын төлөбөй койгон учурлар көп эле учурайт. Көптөгөн эмгек мигранттары, оор турмуштук шарттарга карабай, социал-дык коргоого алынбай эле Орусияда иштеп жатышка-нын баса белгилеп кетким келет.

Мен ишенем, биздин ми-гранттар элдик дипломат-тар, келечекте алар эки элди бириктирүүчү көпүрө боло алышат, менимче, бул эко-номикалык алакалашууну тездетүүнүн бирден бир ку-ралы. Эгерде Бирдиктүү эко-номикалык аймакты түзөбүз десек, анда КМШдан келген эмгек мигранттарына Орусия жакшы мамиле кылса деген ойду айтмакчыбыз. Алака-лашуу институту экономика-лык жактан гана эмес, соци-алдык жактан да жагымдуу болуш керектиги талашсыз. Адамдар эркин катташып, татыктуу айлык акыга ээ бо-луп, эч качан өздөрүн экинчи катардагы адам катарында сезбеши керек.

– Ооба, сиздики туура, ба-арыдан мурда адамдык ка-рым-катышты алакалаш-тыруу керек. Орусия көчө шыпыргыч жумушчуларын гана эмес, завод жана айыл-чарба ишканаларында иш-тей алган жогорку билимдүү адистерди да чакыргысы келет. Бирок, Орусиянын ММКнын маалыматтарына ылайык, мигранттар чала сабаттуу жана билимсиз болгондуктан, аларга көчө шыпырууга туура келип жа-тат.

– Мен Орусиянын басма жана электрондук ММКда чагылдырылган мындай жыйынтыктар менен макул эмесмин. Атүгүл, Сиздер ме-нен бирдикте, мисалы, Кыр-гызстандан Орусияга келип жаткан миграциялык агымды изилдеп-талдоону сунуш кы-лар элем. Негизинен тышкы миграциянын биринчи тол-куну жогорку билимдүү жана кесипкөй жарандар болгон. Алардын көбү СССРдин уба-гында кесиптик билим жана тажрыйба алышкан. Бел-гилеп кетүү керек, бүгүнкү күндө Орусияда биздин му-галимдердин, доктурлар-дын, инженрлердин жана куруучулардын тажрыйбасы жана адистиги бааланат.

2000-жылдан тарта ми-грациянын экинчи толку-ну башталды. Буга катаал 90-жылдардын балдары туш келүүдө. Алар окуп би-лим алуунун ордуна, базар-ларда, курулуштарда иштеп акча табууга муктаж болуп жатышат. Бүгүнкү күндө акча таап, үй-бүлөсүнө жардам берүү максатында жер ко-торууга муктаж болуп жат-кандары үчүн алар күнөөлү эмес.

Эгерде Орусия мигранттар анын мыйзам-талаптары-на жооп берсин десе, анда алар үчүн орус тилин жана маданиятын окуп-үйрөнүүгө, белгилүү бир адистикке ээ болууга шарт түзүүсү керек. Ошондой эле алардын ээ болгон билимдери, адистик-тери Орусиянын да, Кыр-гызстандын да аймагында бирдей колдонула тургандай болуш керек. Бул ачылыш эмес, мындай иш-чараларды көптөгөн мамлекеттер жа-сайт. Ал эми Евразиялык экономикалык биримдикти түзүү үчүн бул өтө зарыл. Маектешкен: А. КУЛУКЕЕВА

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,26 Áèçäèí ñûéìûêòóó æàøòàð

Кумушай УРМАНБЕТОВА,“БИРГЕ” гезитинин атайын кабарчысыКыргызстан, Бишкекbirgekomanda@yandex.ru

Под логотипом ДаанышMan

В основе названия на-шей игры лежит кыргыз-ское слово «Даанышман», которое переводится как человек провидец, способ-ный предвидеть будущее. Каждый бизнесмен должен не просто найти потреб-ность и удовлетворить ее, но и предугадать, будет ли это актуально завтра. Это все мы попытались изо-бразить в нашем логоти-пе. Концовку мы заменили английским словом, где бук-ва М олицетворяет бизнес-мена, у которого большие глаза, символизирующие его умение видеть больше и дальше других, а галстук – профессионализм. Для того чтобы стать успеш-ным бизнесменом нужно найти проблему и решить ее. В нашем случае, мы приняли реку за проблему, а мост, как решение. От-дельное спасибо за помощь в создании логотипа дизай-неру Джамаловой Мубаре и директору CAFMI Мирсул-жану Намазалиеву.

Капитан команды «КЕФ АЛЬЯНС», ИИМОП – Искендер Эмилбаев: «Главная цель нашего проекта - улуч-шение социального состояния будущих подрастающих поколений. Наш проект решает проблему неправильного воспи-тания детей, а точнее неправильной по-дачи воспитания родителей. На данный момент каждый 4 ребенок курит, пьет или имеет связь с криминалом, эти моменты часто упускают родители, не зная, что делать или как правильно преподнести информацию. Этот центр, как бы смешно не звучало “вос-питывает” самих родителей. Наша команда: Ажар, Темиркул, Искендер, образовалась случайно, но, не смотря на это, мы очень сблизились, сдружились, а ведь в университете мы даже не знали друг друга. Все мы разные, но объединила нас эта игра».Выигравшая команда «КЕФ АЛЬЯНС» получила заказ на экономическое исследование от Нацио-нального Института Стратегических Исследований на сумму 10 000сом, приглашение на бизнес-семинары от Кыргызско-Японского Центра человеческого развития, как самая активная команда. Эмилбаев Искендер, получил сертификат на бесплатное прохождение курса (стоимость курса 20 000 сом) по бухгалтерскому учету в «Якобс-тренинг». А также, участники всех команд получили сертификаты с 50% скидкой на прохождение курсов по PR от APRA MEDIA.

Кумушай “БИРГЕ” атайын кабарчысыКыргызстан, Бишкекbirgekomanda@yandex.ru

Студенческое Научное Общество ИИМОП КНУ им.Ж.Баласагына организовало первую межвузовскую интеллектуальную игру «ДаанышMan» в честь 80-летия Высшего Образования в Кыргызстане. Главной целью игры было повысить конкурентоспособность знаний у студентов, в частности по направлению «Управление бизнесом», и дать им возможность на практике при-менить свои способности. Руководствуясь словами Конфуция: «Учение без мысли – напрасный труд», мы по-старались организовать игру так, чтобы дать возмож-ность участникам максимально выразить свои идеи и собственное мнение, что очень важно. Игра состояла из 3 туров: 1 – вопросы, касательно некоторых моментов экономики нашей страны; 2 тур – кейс «Роль Корпора-тивной социальной ответственности для экономики и бизнеса» на примере горнодобывающей компании «Кум-тор Оперейтинг Компани» и 3 тур – домашнее задание, где участники предоставили свои бизнес-проекты. Кратко о командах:

Капитан команды «Домино», КРСУ - Аскерова Канышай:«Цель нашего бизнес про-екта - увеличение доходов фермеров, выращивающих хлопковую культуру. А также содействие стратегии КР по сокращению бедности и без-работицы. В своем бизнес плане мы решаем такие про-блемы как: 1. Повышение уровня доходов и благососто-яние фермеров; 2. Снижение закупочных цен; 3. Уменьше-

ние экспорта хлопка; 4. За-стой в перерабатывающей промышленности. Наша ко-манда состоит из 3-х девушек, студенток 2-го курса: Акинай ,Эркинай, Канышай. Еще мы окончили учебу в школе с ме-далью, и университет наде-емся закончить красным, как говорят “ Отличник в учебе - Отличник и по жизни!!!”. По-мимо учебы мы также участву-ем в дебатах, SIFE, состоим в студенческом совете».

Команда «Домино», КРСУ

Капитан команды «UMD», UMD - Кенджиев Дияз:«Главная цель нашего проекта возродить интерес и спрос, к на-следиям древних культур наших народов, уже почти забытому, для современного человека. Наш бизнес проект создан с уче-том преследования развития, как коммерческой цели, так и со-циальной. Ведь для реализации и поддерживания нашей главной цели, одно без другого не функ-ционирует. Проблема нашего времени, в том, что в потоке технического прогресса и развития человечества, люди восточных народов позабыли о том, какое бесценное наследие наши предки оставили нам. Моя команда состоит из трех людей: Азизбек, Даниил включая меня, все мы сту-денты 2 курса Университета Менеджмента и Дизайна. Хотя мы и представители разных народов, нас связывает единая проблема, где на данный момент люди позабыли, а то и вовсе не знают о традициях своих народов. Выбирая проект для конкурса, мы остановились на одном из самых бо-лезненных тем на данный момент в нашем обществе и это социальное развитие наших народов».

Команда «UMD»

Так как, развитие экономики тесно связано с малым и средним предпринимательством, важнейшим критерием завтрашнего про-цветания уже сегодня являются наши будущие бизнесмены. Как организаторы игры мы искренне надеемся, что наша игра раскроет таланты и воспитает ДаанышManов, которые изменят мир.

Мы планируем проводить игру в будущем и будем рады сотруд-ничать с компаниями, которым не безразличны будущие кадры КР.

Благодарим за поддержку наших спонсоров: «Кумтор Опе-рейтинг Компани», «УТРК», НИСИ, KRJC, APRA, JT, Максат, ELDEN, 3D face.

КОМАНДА КАЛЬЯНС», ИИМОП

Ìåæâóçîâñêàÿ èíòåëëåêòóàëüíàÿ èãðà “ÄààíûøMan”

Капитан команды «БИ ЭЙ 110», АУЦА - Омуралиева На-зокат:Целью проекта является пере-работка вредных для эколо-гии отходов в более полезный продукт. Как мы описали в на-шем Бизнес плане, мы плани-руем переработать Биологи-ческие отходы (любых видов, в том числе и человеческие) в Биогаз, метан, природный газ, в электроэнергию и тепло. На-шим проектом мы решили две огромные проблемы: утилиза-

Команды «БИ ЭЙ 110», АУЦА

ция отходов, мусора и в даль-нейшем проблема занятости жителей сёл. Команда состоит из трёх энергичных людей: На-зокат, Чолпон, Азамат, которые хотят улучшить город, в кото-ром они живут. Мы полны ре-шимости и мы уже на полпути к решению проблемы с утили-зацией мусора в полезный про-дукт. Вторая половина зависит лишь от финансирования, чем мы сейчас занимаемся».

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 7Òèëñèç æîî

- Назгүл, азыр ден-соолугуң кандай, күйүктөрүң кайтып калдыбы, окуяны башы-нан кандай болгонун айтып берсең?

- Азыр бир кыйла жакшы, кайтып баратат. Мен ал жер-де идиш жуугуч болуп 2011-жыл-дын октябрынан бери иштечү элем. Ошол күнү идиш жууп жатсам, жа-нымда кондитерде иштеген бир аял бар эле кый-кырып жиберди. Эмне болуп кеткенин биз деле билбей кал-дык, бир катуу тарсылдаган үн чыкты. А мен кондитер жактагы идиштерди жууйун деп, кетип баратсам, ары жактан өрт ке-латыптыр, газ менен кошо. Жы-гылганымда колдорум, бетим, ичим күйүп кетти. Тура албай койдум, күйүп жатам. Карасам ошол жерде морозильник бар экен, мен морозильниктин ичине кирип кеттим. Ошол жакка кир-генде өртүм өчүп калды. Чыга турган жер издеп таппай атып, акыры карасам, бир жерде тере-зе сынып тешилип, ачылып кал-ган экен, ошол жерден секирип сыртка түшүп кеттим. Сыртка чыксам ызы-чуу баары ыйлап аткан, беттери, колдору күйгөн. Тез жардам жок, али келе элек. Акыры тез жардам келип мени карап, оор жаракат алыптыр деп, бетимди, ичимди, колдо-румду жаап анан алып кетишти. Анан калганын билбейм, реани-мацияга алып келишиптир.

- Реанимацияда канча күн

«IT PITTORE» ÐÅÑÒÎÐÀÍÛÍÄÀÃÛ ªÐÒÒªÍ ÆÀÁÛÐ ÒÀÐÒÊÀÍ

ÌÅÊÅÍÄÅØÒÅÐ ÆÀÐÄÀÌ ÑÓÐÀØÀÒ

Миңдеген мекендештерибиз чет жактарга жашоо шартын оңдойлу деп, бөтөн жерлерде иштеп жүрүшөт. Алардын көргөн күндөрү жыргал эмес, жасаган жумуштары жеңил эмес ошондой эле, алардын укуктары ар дайым эле корголо бербейт. Анткени, баары эле ле-галдуу түрдө иштебейт. Укуктары корголбогону аз келгенсип, эгер коргоонуу баракчасы (страховой полис) жок болсо, кокусунан кырсык болуп калган учурда, эч ким кепил болуп жар-дам бере албайт. Ансыз деле оор шарттарда иштеп жүрүшкөн мигранттар, ушул жылдын 9-январында Москвадагы «It Pittore» итальян ресторанындагы чоң өрттөн жабыр тарты-шып, кырсыктын мындай түрүнүн курмандыктары болушкан.

Кырсык каш менен кабактын ортосунда дегендей, аны эч ким билбейт, эч ким болбойт деп кепилдик бере албайт. Мына ушул ресторанда тейлегендердин көпчүлүгү эмгек ми-гранттары. Алардын ичинде биздин мекендештерибизден курман болгондор бар. Ал эми, бул өрт кырсыгынан кудай сактап, оор жаракат алып, бир канча күндөн бери реанимацияда жатып, учурда, сакайып бараткан жабыркаган мекендештерден 28-январда кабар алганы бардык. Жабыркоочулардын экөөсү Семеновская метросундагы №36-клиникалык оорукана-нын күйүктөр бөлүмүндө 412-палатасында жатышат. Алар Батырбекова Назгүл, 27 жашта, Жалал-Абад облусунун Сузак районунун Жашасын айылынан. Дагы бири Алисултанова Ази-за, 21 жашта. Жалал-Абад облусу, Сузак району, Михайловка айылынан.

Биз окуянын баарын, башынан баштап өздөрүнөн сурадык.

жаттың?- Менден күнүгө кабар алып

жаткан сиңдилерим айтат 6 күн жаттың дешет. Палатага чык-кандан кийин да колдорум, бе-тим, ичим катуу ооруп жүрдү.

- Врачтар кандай карап жа-тышат?

- Рахмат деп айтып коеюн, жакшы карап жатышат. Ба-арын бекер берип жатат

дары-дармегин. - Ресторандын админи-

страциясы тарабынан жар-дам көрсөтүлдүбү?

- Мен реанимациядан чыккан-да ресторандын администраци-ясы жактан жар-дам беришти. 10 миң сомдон, оо-руканада жаткан-дарга бериптир. Экиден күйүктү сакайтуучу крем берди. Башка эч кандай жардам келген жок.

- Кандай жардам керек бо-луп жатат?

- Азыр кийим-кечебиз баары өрттөнүп күйүп кеткен. Бизге азыр материалдык жардам ке-рек. Иштейбиз, бала-чака бага-быз деп келип, мынтип кырсык болуп, күйүп ишке жараксыз бо-луп калдык. Эки, эки жарым жыл оор жумуш жасаганга болбойт деп жатышат врачтар. Ошого үйгө, Кыргызстанга кеткенге би-лет алыш үчүн акча керек.

- Ишке уруксат кагазың, ре-гистрация, документтериң

барбы? Ал жерде канча маяна алат элең?

- Комиссия келет деп ресторан тарабынан, документтерди жа-саганга жардам беришти. Дагы жакшы эмне себеп болуп, до-кументтерим үйдө калган экен, күйбөй калыптыр. Айлыгым жакшы эле, күнүнө 900 рубль-ден төлөп беришчү.

- Ресторандын жатакана-сы барбы же, барып-келип иштейт белеңер?

- Жок, барып-келип иштейт элек. Эрте мененки саат 7ден кечки саат 7ге чейин иштечүбүз.

- Ал жерде канча кыргыз иштейт эле?

- 15ке жакын кыргыздар иш-тейт элек. Оор, кара жумуш-

тардын баарын биз, кыргыздар жасайт элек.

- Мурда газ ж ы т т а н ч у беле, эвакуа-ция схемасы бар беле?

- Ооба, дайым эле газ жытта-нып турчу. Тез-тез эле бузулуп ар кимиси барып оңдой берчү газ түтүктөрүн. Эвакуация схе-масын көргөн эмесмин.

Жазгүдүн бир тууганы

Айгүл күнүгө ооруканага ке-лип кабар алып жатканын айтат. Ал Жазгүлдү кантип издеп тапканын төмөдөгүчө баяндайт:

«Окуяны 9-январда саат 9дар чамасында уктук. Каякка бары-шыбызды билбей эле, телеви-зордон түз линияда телефон-

дорду көрсөтүп жатканынан издеп 64чү, кийин 12чи оорука-нага издеп барып таппай, теле-фондор аркылуу сураштырып жатып, акыры түнкү саат бир-лерде 36-ооруканага жеткирил-генин айтышты. Мен ойлодум, врачтар 20-25 пайыз күйгөн дешсе демек, аты-фамилиясын айтса, өзү чыгат деп түшүндүм. Анткени, врачтар кеңири, толук маалымат бербей жатышкан да. Реанимациядан чыккандан бери эжемдин жанында болуп, үйдөн тамак-аш жасап келип, жедирип, олтуруп, турганда жардам берип келатам. Реанимациядан жаңы чыкканда шприц менен суу ичет эле, акырындап сакайып кела-тат. Айылда күйөөсү, эки жарым анан төрт жаштагы 2 баласы бар. Алар менен телефондо азыр сүйлөшүп турат.

Ресторандын администратору келип жардамын 10 миң рубль акчаны мага берди. Ал акчага эң биринчи телефон анан халат, тапочка, кийим-кечелерин алып берип, эжеме керек болуп жат-кан нерселерин алып, баарын өзүнө жумшадык. Чыгарып жат-канда бир сыйра кийим –кече алышым керек – дейт.

Элчиликтен өрт чыккан ре-сторанда жабыр тарткандар-га карата кандай иш-чаралар жасалганын сураганыбызда, Кыргыз Элчилигинин 3-кат-сычы Айымкан Кулукеева бу-ларды билдирди:

«10-январда жумушка келсем эле, консулдардын бири өрт

болгон жерде, бири оорукана-ларда, бири укук коргоо орган-дарында экен. Себеби жарбыр-кагандардын арасында 15-18 дей орто азиялык фамилиялар болгондуктан, алардын кээ би-ринин документи жок, кай би-риники күйүп кеткендиктен ким экендигин, кай жактын жараны экендигин тактоо жүрүп жатып-тыр. Ошол эле күнү 5 кыргыз-стандык жана эки Россиянын жарандыгын алган мекендеши-биз жабыр тартканы тууралуу маалымат алдык. Алар №1, 36 жана Склифософский атындагы ооруканаларда экендиги такта-

лып, консулдар барып врачтары менен жолугуп ахыбалын сурап турушту. Жеке мен, 36 оорука-нанын башкы врачы менен бир нече ирет байланышканымда да, жарандарыбыз реанимаци-яда болгондугуна байланыштуу азыр аларга кирүүгө болбой тургандыгын билдирди.

11–январда Элчи У. Чинали-ев жана элчиликтин кызматкер-лери болуп, Склифософский атындагы оорукананын жетек-чилиги менен жолугушуп, жа-рандарыбыз Б. Кушиева жана М. Андабасовдун ахыбалдары менен таанышып, туугандары-на жолугуп кайттык. Ошол эле күнү Аксакалдар кеңешинин төрагасы О. Сардарбеков, «Кыргыз биримдиги коомунун» жетекчиси А. Шакиров менен бирдикте өрт чыккан ресторан-дын жанында каза болгон Тол-гонайды эскерип, гүл коюп, туу-гандарына, жолдошуна жолугуп көңүл айттык.

Окуя болгондун эртеси Мо-сква шаарынын мэри С. Собя-нин россиялык ММКлары ар-кылуу жабыркангандарга 500 миң рубль, каза болгондорго 1 миллион рубль өлчөмүндө Мо-сква өкмөтү тарабынан жардам көрсөтүлөт деп жарыя кылган эле. Азыркы учурда ошол ай-тылган жардамды берилишин талап кылып Элчилик ар кайсы инстанцияларга кайрылып жа-тат. 18-январда Элчи У. Чина-лиев Москва өкмөтүнүн тышкы экономикалык жана эл аралык байланыштар министри С. Че-ремин менен жолугушту. Акыр-кы мезгилде жарандарыбыз ушундай көптөгөн кокустук-тардын курмандыктары болуп жаткандыгы, Россия бийликте-ри жана ресторандын ээлери тарабынан тиешелүү деңгээлде чара көрүлбөгөндүгүнөн биздин жарандарыбыз жабыр тарткан-дыгын белгилеп, аларга компен-сация төлөп берүүнү өтүнүчү менен кайрылса, Россиянын мыйзамына ылайык Россиянын жараны эмес эмгек мигранттар-га компенсация берилбейт деп коюшту.

Азыр эми андан жогору жагы-на С. Собяниндин наамына жана Россиянын Тышкы Иштер минис-трлигине кайрылганы турабыз, чечилип калса кабарлайбыз.

Медициналык жардам маселе-си барыбыздын маселебиз болуп жатат, жарандарыбыз мындай кыйынчылыктарга дуушар бо-луп жатканын билебиз. Жанагы аталган жолугушууда медицина-лык камсыздоо боюнча Кыргыз-стан менен Москва өкмөтүнүн ортосунда медициналык жактан макулдашууга кол коюуну биз та-раптан сунуштадык.

Жарандарыбыздын жакшы сакайып кетүүсүн каалайм. Биз дагы жарат алган жарандары-бызга компенсация маселеси чечилип калышын тилек кылып отурабыз» - деди.

P.S. Ал эми Алисултано-ва Азизанын айткандарын жана материалды толугу менен сүрөттөрүн жана видеосун www.birge.ru сайтына кирип окуй ала-сыздар

Мадина ЖАПАРОВАЭки уулдун энеси Назгүл кырсыкка чейин түшкөн сүрөтү

Реанимациядан жаңы чык-канда, шприц менен суу ичип жаткан мезгили

Учурда, биз барып кабар ал-гандагы акыбалы

«Азыр кийим-кечебиз ба-ары өрттөнүп күйүп кет-кен. Бизге азыр материал-дык жардам керек»

«Жыгылганымда кол-дорум, бетим, ичим күйүп кетти. Тура албай койдум, күйүп жатам»

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,28

Êàíûáåê Èìàíàëèåâ

Ñ ë î â îÊÀÃÀÍÀÒ

Çîâ ïðåäêîâ

Ñ À Í Ñ Û Ç Ñ Û Í × Û Ê ª Ê Æ À Ð Ó Ó Ë Ó

Каган мой винемал Слову с упоением. Плеяды глядят с высоты. Молчал. Отдавал дань уважения Слову. Чувствовал, что Слово величественнее самого Кагана.

Слово произносил сам Покровитель слова. То был старец, знаток Слова. Каган не перебивал. Ибо Слово превыше всего. Высказана было тайна. Но она так и осталось тайной.

Каждое Слово имеет цену. Пустого Слова не было. Все было высказано чинно и ладно.

Потеряв скакуна, нашли. Потерянного Слова найти не смогли. Слово не вышло за русло. Богаче стал и говорящий, обогатился и слушатель. Сказано было метко и верно. Сказанное облегчило душу. Правде не изменил.

Словом можно снять голову бескровно. Враг отступить перед Словом, а не пред

мечом. … Слово было со смыслом. Было глубоким,

звучным и ладном. … Было назиданием. Было уроком. Было

мудрым. И очищающим. … Было сказано осторожно… Иногда с

намеком. Говорилось густо. … Слово было проницательным… Словно

беркут, что видит далеко вперед. … Чудное Слово сказано… Для иных оно

стало заветом. … Слово было щедрым… Для всех оно стало

благословением. … Мудрец говорил проникновенно, порою с

болью в душе. … Невежда сказал бы отрывочно… Глупец испортил бы Слово.Разошлись, когда разговор закончился. Не

было лишнего, скверного Слова.Мы не насытились Словом. Оно обогатило

мысль. Освежило душу. Дало радость душе. Мудрец умрет, Слово останется… Акын

умрет, Песнь останется. Батыр умрет, Слава останется. Лишь Слово – бессмертно.

Слово не похоронишь. Да будет мудрое Слово всегда!

Рождается младенец, колыбельная песня поется, Слово сказывается.

Влюбленные шепчут друг другу сокровенное Слово.

Человек умирает, в прощальном Плече звучит печаль по нему.

Не высказанное вовремя Слово подобно не родившемуся человеку…

О – о, жизнь человека – всего несколько слов…

Все преходяще в этом мире подобно текучей воде.

Подобно шуму сражения.Подобно сыпучему песку в часах…Остается только Слово, только река

мудрости…Да не погаснет свет Слово! Слово –

нетленно.Слово предков цени! Да свято храни! Храни традиции и обычаи!Не высказывай хулу!Поутру худых слов не говори!Не поддавайся гневу!

Легендарлуу сынчы, көзү ачык инсан катары Сан-сыз сынчы Көкжар уулунун аты эл ичинде кеңири белгилүү, бирок анын өмүр баянынан так кабар берүүчү тарыхый жазма булактар жок. Ошондуктан ал жөнүндөгү маалыматтарды элдик санжыра, аңыз сөздөргө гана таянып айтууга болот. Ал кыргыз сан-жырасы боюнча багыш уруусунун легендарлуу түп атасы Карачоронун (Жанкороздун)алты баласынын бири Көчөктүн Көкжар деген уулунан туулат.

Элде анын аты Санчы (Санжы) катары белгилүү. Бирок, өздөрүн ал сынчынын урпактары эсептешкен Кочкор районундагы Чоң – Алыш (мурдагы Комму-низм совхозунун), Ак-Кудук (мурдагы «Комсомол» со-вхозунун) айылдарынын тургундарынын айтымында анын өзүнүн асан чакыргандагы аты Сансыз. Муну кытайлык кыргыздардын черик Карагул баатырга байланыштуу аңыз сөздөрүндө «сынчы олуя Сан-сыз» аталышы да ырастайт. Эл ичинде Санчы сынчы аталышынын себеби тилдеги гаплология законуна байланыштуу. Бул закон боюнча оозеки айтылган-да мүдүрүлүп тил сындырбастан, шар сүйлөгөндө сөздөрдөгү катар келген окшош эки муун бириги-шип же бири өзгөрүлүп кетет. Натыйжада, биринчи сөздүн аягындагы – «сыз» мүчөсү экинчи сөздүн башындагы уңгу «сындын» таасири менен айтууга оңтойлоштурулуп – «жы» - «чы» га өткөн да Санжы – Санчы деп аталып калган.

Экинчи тактай турган масале анын уруусу жөнүндө. Кайсыл уруудан чыккан санжырачы болсо, аны ошол урууну өкүлү кылып келе жатышат. Мисалы, сары-багыш санжырачысы Алыкул Кененбай уулу: аны «Сарыбагыш тукумунан Көкжар дегендин баласы», - дейт. Саяк уруусунун санжырасын ийне жибине чейин тараткан Тоголок Молдо: «Санчы сынчы саяк болгон» - дейт башкалардай ал кайсы уруктан же ан-дан кайсыл урук таралганын эскербейт. Демек, анын саяк уруусунан экендиги күмөн туудурат. Окумуштуу С. Закиров ал жөнүндө «Кыргыз Совет Энциклопе-диясына» жазган макаласында : «Уламыштарга жана эл оозундагы болжолго караганда Санчы сынчы сол-то уруусунан чыккан» - деп көрсөтөт. Өзүн Сансыз-дын сегизинчи урпагы эсептеген Келдике Жунушалы Барман ажынын уулу (кыргызда жети атасына чейин билүү моюндагы парз сыяктуу байыртан келе жаткан салт. Демек Жунушалынан Сансыздын урпагы эке-нинен шек саноо негиз жок): «Сансыз бабабыз ким бирөө менен жаңыдан таанышканда: «Уруум багыш, урааным Жанкороз, уругум Келдике», дечү экен – деп эскерүүчү. Муну башка уруунун санжырачыла-ры да ырастайт. Мисалы, чоң санжырачы, кыпчак уруусунун өкүлү Мухамедалы Дыйкан уулу1935-жы-лы жазып калтырган санжырасында мындай дейт: «Келдике, Күрөң багыш уруусунан эки жигит келип, Сарысейит бийге туруп калды. Келдике тукуму ошо баладан таралды, (Кебетеси жогоруда келтирилген Алыкул Кенебай уулунун Сансызды сарыбагыш уруу-сунан эсептеши анын уругу сарыбагыш Сарысейитке келип туруп калышынан улам болсо керек).

Айтса, анын уругунун Келдике аталышынын да өзүнчө себеби бар. Багыштардан сарыбагыштарга келип туруп калган кишини өзүнөн жашы кичүүлөр «Келди аке», - деп атынан айтпай тергеп жүрүшүп, бара-бара өз аты унутулуп оозеки айтканга ылайык-ташып «Келдике» атыгып кеткен (бул кишинин өз аты айтылбай, унутулуп калгандыктан, ал Сансыздын өзүбү же аталарынын бириби бүгүн бизге белгисиз).

Элдик аңыз сөздөрдө Сансыз сынчы Сарысей-иттин баласы Кудаян хандын тушунда жашаган. Кадымки чоң окумуштуу-этнограф С.М. Абрамзон-дун далилдөөсүндө Кудаян хан 1635-1636-жылда-ры Кара-Тегин, Гиссарга жортуул жасаган. Демек, буга карап Сансыз сынчы ХVІІ кылыпдын биринчи жарымында жашаганын болжоого болот. Муну эл-дик санжыранын башка фактылары да ырастайт. Санжыра боюнча Сансыз сынчынын чоң атасы Көчөк Көкүм бий Карачоринин бир тууганы. Тары-хый булактарда Көкүм бий казак хандары Таукенин (1598-жылы өлгөн), Эңгечер бойлуу эр Эшимхандын (1598-1628-жылдары хандык кылган) тушунда жаша-ган. Ал эми Эшимхан Ташкент ханы Турсун катаган менен согушуп жеңгенинде активдүү ойногону кыр-гыз санжырасында жашаган жана тарыхый булак-тарда белгилүү. Бул жакты көрсөткөндөй чоң атасы ХVI – XVII кылымдын аралыгында жашаса, небереси Сансыз да ошого удаалар мезгилде жашаганында

РАЙКУЛ САРЫПБЕКОВСандан санга

шек жок. Сансыз сынчынын өз алдынча бүткөн көркөм чы-

гармасы жок. Элдик жорго сөз менен көргөнүн, бил-генин тартынба айткан, айтканы айткандай келген өтө баамчыл кыраакы инсан болгон. Ошондуктан эл аны атынан айтпай «оболу машаяк» (олуя, карыя, ак-сыкал) деп чакырышкан. Анын айткандары уламыш, аңыз сөздөргө айланып, азыр да эл ичинде айтылып келет. Ал жөнүндө эл ичинде кеңири тараган аңыз сөздүн бири Кудаян ханды сынаганы. Ал мындайча. Кадымки легендарлуу Тагайдын бир баласы Кыл-жырдан (Сарыбагыштан) Орозбак, Дөөлөс эки уул Дөөлөстөн Манап, андай Сүтөй, андан Сарысейит Сарысейиттен Үчүкө, Түлкү кадимки Жаңыл Мырза-ны алабыз деп барып өлгөндө, агаларынын ордуна Кудаян хан болуп калат да зордукчул, зөөкүр, өзүм билемдиги менен атагы чыгат. Ошол хан Сансыз сын-чыга бир күнү: - Сынчы экениң чын болсо, кана мени сыначы – дейт.

Кара мүртөз, сын көтөрө албас каардуу ханды сыноодон сынчы адегенде баш тартып: «Ханга сын болбойт, сындан өткөндөн кийин хан болот. Сыны жок сырттан сиз болосуз» - дейт. Хан: «Итте сын бар, куш-та сын бар, эмне үчүн адам менде сын жок. Сында, - деп такып туруп алат. Сынчы ошондо: «Ата-а болбо-стур, кыстап калдыңыз. Сындаганда менден сын ке-тээр, Сизден сыр кетээр. Төбөдөн ары төрт коерсуң. Төөбоз атымды тартып минерсиң, төө боз чепкеним-ди тартып киерсиң.

... Бүтүн буюмду бүлдүргөн бүлүк каман деп Сизди айтат. Көзүңө көрүнгөндүн баарын тоноп – бутап соо нерсе койбодуң. Сенин заманыңда эл мүңкүрөп ач, жылаңач мусаапыр көбөйдү. Мунун кээси кийин чы-гып, түбүң жакшы болбойт, элиң өз жеринен сүрүлүп, өзүң ач бел, куу чөлдө калып, бутуң чөп алачык-тан чыгып өлөсүң, артыңда тоголок-жумалак деген жөнсүз тукум калат» - дейт. Ызааланган Кудаян хан сынчыны төбөгө төрт коюп, Төөбоз атын тартып ми-нип, төө боз чепкенин тартып кийгенде, Сансыздын сынчылык пири боз коен экен, койнунан булт этип секирип чыгып көздөн кайым болгон имиш. Ошону менен Кудаяндан сыр кетип, сынчыдан сын кетип, эч кимди сынабай калат. Кийин Кудаян жөнүндө айтка-ны айткандай келет. Калмактар кол салып жапырып киргенде «Казак кайың саап, кыргыз Кысар (Гиссар) кире качып» эл зор кордуку көрүп, качып бараткан-да Кудаян жолдо өлүп, аны караган киши жок болуп, буту чөп алачыктан чыгып жан берет. Андан сарыба-гыш ичинде сыны аз тоголок деген урук калган. Алар азыр да: «Биздин атабыз Сансыз сынчынын каргы-шына калып, тукумубуз ошондуктан аз» - деп кели-шет. Сансыз сынчы жөнүндөгү бул аңыз сөздүн эл ичинде бүгүнгө чейин кеңири сакталып келе жатышы, сынчынын тартынбас эр жүрөктүүлүгүнө, чындыкты каардуу хандан да тартынбай бетке айта билген ба-тылдыгына тен берүү менен байланышкан.

Элдик көптөгөн аңыз сөздөрдө Сансыз сынчы Кыргыз уруу башчыларынын өзүн жана алардын балдарын сынаганы, алардын келечегин алдын ала айтканы аларга мыкты уулду төрөп берүүчү аял-ды эл ичинен тандап алып бергени айтылат. Сын-чы көпчүлүк учурда элдик демократиялык позици-яда турганы байкалат. Ал баарынан мурун элдин түпкүрүнөн чыкан карапайым адамдарга жогорку баа берип, алардын баркын көтөргөн. Мисалы, саяктар-дын башчысына кырк уук сайылган сайма кара ала-чыктуу, жеткен жардынын кызын, сарыбагыштардын башкы бийи Болотко ылайык зайыпты бай – бийлер-дин кыздарынын арасынан таппай, чолок кара уйга жүгүн артып жайлоого көчкөн элдин артында келе жаткан жыртык кийимдүү, өңү суук жесир аял Таала-кени көрүп жактырып алып берет. Ал мындайча: Бо-лот бийдин биринчи аялы Алтындан беш уул болот да, аларды Сансыз сынчыга сынаттырат.

(Уландысы бар)

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 9Æàøòàð îé áºëїøºò

Эл аралык экономикалык интеграция - бүгүнкү күндө дүйнөлүк экономиканын не-гизги өзгөчөлүгү болуп сана-лууда . ХХ кылымдын аягынан тартып регионалдык группи-ровкалардын тез темп менен өнүгүп, атаандаштык күчүнүн артышына, соода айлануу-нун көбөйүшүнө себеп болгон экономикалык интеграция, за-мандын талабы болуп калганы шексиз.

Эл аралык экономикалык интеграция бул - өлкөлөрдүн улуттук чарбачылыгы жана экономикалары арасындагы терең, туруктуу байланыш-тардын жана иш бөлүмүнүн өнүгүүсү, ошонун негизинде алардын экономикалык жана саясий жактан биригүүсү, алардын экономикаларынын ар кандай деңгээлдеги жана ар кандай формадагы карым кат-наштарынын бекемделүү про-цесси болуп саналат. Микро денгээлде бул, (өлкөлөрдүн) фирмаларынын бири бири менен байланыш түзүүсү, бир-дикте иш алып баруусу, фили-алдарды ачуусу болсо, Макро денгээлде өлкөлөрдүн эконо-микалык жактан бирип, улут-тук саясатты да бир багытта алып баруусу эсептелинет.

Төмөндө Экономикалык ин-теграциянын 5 формасы кы-скача аныкталды.

1. Эркин соода аймагы (зона свободной торговли)

2. Бажы союзу (таможенный союз)

3. Жалпы рынок (общий ры-нок)

4. Экономикалык бирикме (экономический союз)

5. Саясий бирикме (полити-ческий союз)

Алгач, өлкөлөр ортосунда эр-кин соода аймагы пайда болот. Алгач, өкөлөр ортосунда эркин соода аймагы пайда болот. Эки өлкө бири-бирине кара-та болгон соода чектөөлөрүн: квота жана бажы пошлина-ларын төмөндөтүп (же толу-гу менен жоюп) эркин соода жүргүзүүгө өтүшөт. Бул кели-шим тиешелүү өлкөлөрдүн ор-тосунда гана орун алып, баш-ка үчүнчү өлкөлөргө карата болгон соода байланышын ар бир өлкө өз каалаганын-дай жүргүзөт.(тариф квота-ларды каалаган денгээлде кое алат).Эркин соода айма-гы ички рынокто улуттук жана чет элдик товар өндүрүүчүлөр арасындагы атаандаштыкты күчөтөт. Бир жагынан, банкрот болуу, жоюлуп кетүү корку-нучу көбөйсө, экинчи жагы-нан өндүрүштүн жаңыланып өзгөрүүсүн, өндүрүштө жаңы метод жаңы өзгөчөлүктөрдүн пайда болуусуна шарт түзөт. Чет элдик товарлар (эркин соода аймагы келишими

түзүлгөн өлкөлөрдөн келген товарлар) төмөнкү тариф-те же болбосо эч кандай та-рифсиз ички рынокко кирсе, улуттук өндүрүүчүлөр атаан-даштык күчүнө ээ болуу үчүн, товарын сатып пайда көрүү үчүн, изденишет, өндүрүштүн эффективдүү жолдорун тап-канга аракет кылышат. Адат-та рынокто күчтүү ишканалар гана калат же майда ишкана-лар биригишет.

Бажы Союзунда болсо, эр-кин соода аймагы сыяктуу эле өлкөлөр арасындагы соода байланышындагы чектөөлөр алынып салынат. Ошону ме-нен бирге эле, ар бир бажы со-юзуна мүчө болгон өлкө башка (бажы союзуна мүчө болбогон) өлкөлөргө карата эркин соода саясатын жүргүзө албай калат. Мисалы, Россия, Казахстан жана Беларусия үчөө башка өлкөлөргө карата бирдей та-рифтерди колдонот. Россияда бажы пошлинасы 10,5 пайыз болсо, Казахстан мене Бело-русияда да 10,5 пайыз болот. Эгер үчөөнүн бирөөндө бажы пошлиналары төмөн болсо, башка өлкө товарлары пошли-налары төмөн болгон өлкө ар-кылуу калган рынокторго агып кирет.

Экономикалык интегра-циянын андан кийинки эта-бы Жалпы рынок болуп саналат. Мында ички тариф-тердин жоюлуусунан тышка-ры инвестиция(капитал), эм-гек күчү, информация (патент, ноу-хау) өндүрүш факторлору-нун да эркин айлануусу орун алат. Мүчө өлкөлөрдүн бири бирине болгон көз карандылы-гы жогорулайт.

Жалпы рынок мейкиндигин түзүү үчүн товар, инвестиция, эмгек күчүнүн эркин айлану-усу жетишсиз экен. Мындын тышкары салык деңгээлдерин, техникалык жана санитардык стандарттарды теңдештирүү, улуттук кредиттик финансы структурасын жана социал-дык-коргоо системасын түзүү талап кылынат. Булардын ба-арын, экономикалык интегра-циянын кийинки этабы болгон экономикалык союзда ишке ашырууга мүмкүн. Азыркы күндө бул 4 этабын тең басып өткөн экономикалык интегра-цияга Европа Союзу өрнөк боло алат.

Акыркы Саясий Бирикме этабына эч бир интеграция-лык группировка жете элек. Бул жерде аты айтып турган-дай, экономика жаатында гана эмес, саясий жактан да жалпы, бирдиктүү саясат жүргүзүлөт.

КМШ (Көз карандысыз Мам-лекеттер Шериктештиги) ал-кагында экономикалык инте-грация түзүүгө бүгүнкү күнгө

чейин бир катар келишимдер түзүлүп, маанилүү кадамдар жасалган. Бирок, ал келишим-дер кагаз жүзүндө гана калып, иш жүзүнө ашпай келген. 20 жыл бою КМШ өлкөлөрүнүн би-риге албай жатканынын себеп-тери катарына төмөнкүлөрдү атап өтсөк болот:

-өлкөлөрдүн өз суверенитет-терин жоготкусу келбегени,

- экономикаларынын өнүгө албай жатканы,

-жаңы социалдык-экономи-калык системаларынын ая-гына чейин түптөлүп бүтпөй жатканы

-саясий эрктин жетишсиз болгону

Дүйнөлүк экономикада та-тыктуу орунга ээ болуп, ата-андаштык күчүн арттырып, өнүгүү үчүн КМШ өлкөлөрү сөзсүз түрдө бир келишимге келип, бир регионалдык блок болуп, мурдагы бири бирине карата колдонгон чектөөлөрдү алып салып, бирдикте иш алып барышы керек. Мын-дай кадам замандын тала-бы болуп жатканын ар бир КМШ өлкөсу түшүнүп турат. Россия,Казахстан жана Бело-русия мамлекеттери арасында түзүлгөн Бажы Союзу буга ми-сал боло алат.

2007-жылдын 6-октябрь күнү Душанбеде Казахстан, Рос-сия жана Белорусия өлкөлөрү арасында Бажы Союзун түзүү келишимине кол коюл-ган. Жалпысынан 2009-жыл ичинде мамлекет башчыла-ры жана өкмөт башчылары деңгээлинде Бажы Союзунун негизин түзө турган 40ка жа-кын эл аралык документтер иштелип чыккан. 2010-жыл-дын 1-июлунан тартып Бажы Кодекси Россия менен Ка-захстан, ал эми, 6-июлдан тартып Белорусия кошулуп, үч өлкөнүн ортосунда ишке кирген. 2011-жылдын 19-ок-тябрь күнү Санкт-Петербургда болуп өткөн ЕврАзЭс алкагын-дагы отурумда Бажы Союзуна Кыргызстандын да мүчө болуу маселеси каралып, келишим-ге кол коюлган. Официалдуу түрдө Кыргызстан бул уюмга мүчө болгону менен, реалдуу түрдө мүчө болуусу кийинче-рээк ишке ашаары анык.

Бүгүнкү күндө, Бажы Союзу-на Кыргызстандын кошулуу маселеси терең талкууга алы-нууда. Албетте, экономикасы анча өнүгө элек, өндүрүшү түптөлө элек, мунайзат, та-бигый газ сыяктуу ресур-старга бай эмес, кичинекей өлкөбүздүн коңшу өлкөлөрдөн изоляцияланган абалда өмүр сүрүүсүн элестетүү мүмкүн эмес. Анын үстүнө, бул уюм-га мүчө болуу каалообузду билдирип, келишимдерге

кол коюп, формалдуу түрдө уже мүчө болдук. Андыктан, «Бажы Союзуна мүчө болобуз-бу же болбойбузбу?» деген су-роо эмес, «Бажы союзуна то-лугу менен качан жана кандай шарттарда мүчө болобуз?» де-ген суроо маанилүү болууда.

Кыргызстан 1998-жылдан тартып ДСУга (Дүйнөлүк Соода Уюму) мүчө болуп ке-лет. ДСУга кирүү процессин-де Кыргызстан өз мойнуна көптөгөн милдеттенмелерди алган болуучу. Тагыраак айт-сак, тарифтик ставкалар 5,1% денгээлинде болуп, авиацион-дук техника, маалымат техно-логиялары сыяктуу маанилүү секторлордо тарифтер жокко эсе. Андан тышкары, импорт-ту лицензиялоо, тышкы соода жүргүзүү, стандарттар жана техникалык жөнгө салуу сфе-раларында ДСУнун бардык талаптарын аткарууга макул-дук берген. Бажы Союзуна мүчө өлкөлөр албетте, ДСУга кошулат. Россиянын бул уюм-га кирүү процесси аяктаганы турат, анын аркасынан Ка-захстан менен Белорусия да сүйлөшүүлөрдү жүргүзө баш-тайт. ДСУнун уставы боюнча мүчө өлкөлөр ДСУнун алдын-да бирдей милдеттенмелерге ээ болушу керек.

Бул уюмга мүчө болгон бар-дык өлкөлөрдүн импорттук товарларга болгон бажы по-шлиналары 5,1% денгээлинде орун алган. Ал эми, Бажы Сою-зундагы тариф болсо 10,6% га барабар. Демек, Кыргызстан Бажы Союзуна мүчө болгон күндөн тартып улуттук бажы тарифи автоматтык түрдө 10,6% га көтөрүлөт. Бажы Со-юзуна мүчө болбогон башка өлкөлөрдөн импорттолгон то-варлардын баасы кымбаттайт. Андан тышкары Кыргызтан ДСУга мүчө болгон кайсы өлкө менен соода жүргүзгөн болсо, ошолордун баарына компен-сация төлөөгө мажбур болот. ( ДСУда бажы пошлиналары 5,1%, Бажы Союзунда 10,6%, экөөнүн айрымасын төлөшү керек)

Кыргызстанды Бажы Со-юзуна мүчө болуудан кандай кооптуу маселелер күтүп ту-раарын «Эгалите» Коомдук фондусу изилдеп чыккан жана төмөндөгүдөй жыйынтыкка ке-лишкен:

1. Ыраакы Чыгыш өлкөлөрүнөн импорттолгон то-варлардын баасы жогорулайт. Өзгөчө Кытайдан келип жат-кан керектөөчү товарлардын баасы кескин өзгөрүлөт.

2. Республикалык Бюджет-

ке келген салыктык киреше-лер азаят. 2009-жылы Дордой жана Кара-Суу дүң базарла-рынан түшкөн салыктык кире-шелер 427,5 млн сом болсо, 2010-жылы чек аралардын жабылуусунан жана башка тоскоолдуктардан улам со-ода айлануу азайып, салыктык кирешелер да 351,3 млн сом-ду гана түздү. Бул тенденция мындан аары да уланаары ко-оптондурууда.

3. Бюджетте кошумча чы-гымдар пайда болот. Бажы Союзунун Комиссиясын кам-сыздандырууга бюджеттен акча каражаты бөлүнүүсү за-рыл. Комиссияда ой берүү пайызы төмөндөгүчө: Россия 57 добуш, (взнос 152,19 млн. рубль), калган 43 добуш башка мүчөлөргө тең бөлүнөт. Кыр-гызстан мүчө болгондон кий-ин 14,3 добушка ээ боло алат. (взнос 38,18 млн. рубль) Бул каражаттарды мамлекеттик бюджетте эсепке алуу керек.

4. Реэкспорт көлөмү кы-скарат. Дордой, Мадина жана Кара-Суу базарларын изилдөөдөн алынган маалы-маттарга караганда Кытайдан импорттолгон товарлардын 75 пайызы коңшу өлкөлөргө ( маанилүү бөлүгү Россияга) реэкспорттолот.Реэкспорттун кыскарышы дүң соода жана кытай товарларын реэкспорт-тоо менен алектенген 300 миң кишиге таасирин тийгизет. Алардын 170 миңи Орто Ази-янын чоң базарларынын бири болгон Дордойдо эмгектени-шет. Айта кетчү нерсе, ал иш-керлердин 56 миңи гана офи-циалдуу түрдө эмгектенишет.

«Проект Будущего» жана «Евразия в Центре Азии» фонддорунун эксперттеринин жүргүзгөн изилдөөлөрүнө та-янсак, Бажы Союзуна мүчө болгондон кийин импорттоло-гон дары дармектердин баа-сы 10%, териден кайыштан жасалган товар баасы 20%, азык түлүк баасы 15%га жо-горулайт. Автоунааларга бол-гон пошлиналар алардын өз баасынан да жогору болуп ке-тет. Мотор көлөмү 1800 куб.см болгон, жана 2300 куб.см.ден ашпаган автоунааларына бол-гон пошлиналар мурдагыдай куб.см үчүн 1 доллар эмес, 4 евро денгээлине көтөрүлөт. Ал эми Россия, Казахстан жана Белорусиядан келген товар баасы арзандабастан, мурда-гы эле калыбында калат.

Жогоруда айтылган бардык кыйынчылыктар Кыргызстан-

Áàæû Ñîþçó æàíà Êûðãûçñòàí

Кымбат ДУЙШЕБАЕВА,«БИРГЕ» гезитинин атайын кабарчысыРоссия, Москваbirgekomanda@yandex.ru

(Уландысы 10-бетте)

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,210 Ìîëîäåæü ðàçìûøëÿåò

(Башы 9-бетте)

дын ансыз да начар болгон экономикасын оор абалга учуратат.Андыктан, БСга мучө болууда КР өзүнө бир катар жеңилдиктерди берүүсүн талап кылуусу шарт.

-Алгач, Россиядан Кыргызстанга келип жат-кан мунайзат пошлиналарын алып салуу боюнча сүйлөшүүлөрду жүргүзүү. 2011-жылдын 1-янва-рынан тартып Россия бул пошлиналарды убактылуу токтоткон. Бирок, кийинки жылдарда мындай женил-диктер улантылаары белгисиз болууда.

-Экинчиден, бир катар керектөөчү товарларына женилдетилген режим, башкача айтканда төмөнкү тарифтеги режимдин берилүүсү. Өзгөчө, Кытайдан келген товар пошлиналарын мурдагы калыбында калтыруу.

Азыркы учурда Казахстанга 80 түр товар үчүн же-нилдетилген режим берилген. (фармацевтика, не-фтохимия жана транспорт товарлары). Бул товарлар үчүн мурдагы төмөнкү деңгээлдеги тарифтер кол-донулууда. Казахстан позициясын ачык билдирбесе да, Кыргызстандын Бажы Союзуна мүчө болуу пер-спективасына тынчсыздануу менен кароодо. Бүгүнкү күндө Кыргызстандын эт, сүт жана өсүмдүк майы товарларынын Казахстан рыногуна кирүүсүнө тыюу салынган. Андан тышкары кондитердик товарларга болгон пошлиналарды 40%га чейин көтөргөн. Демек, пошлинасы жогорулаган товарлардын баасы жогору болуп, аны сатып пайда көрүү кыргызстандык ишкер-лер үчүн кыйын болуп калат. Албетте, мындай абал эки өлкөнүн соода байланышына терс таасирин тийгизүүдө. Албетте, ар бир өлкө өз кызыкчылыгын ойлойт жана өз рыногун коргоого аракет кылат.

Бүгүнкү күндө күйүүчү май каражаттарынын 95%ы Россиядан келет, алардын пошлинасыз жана үзгүлтүксүз Кыргызстанга кирип жатышы дагы эконо-микабызга болгон жеңилдик болуп саналат. Россия Кыргызстандын стратегиялык өнөктөшү бойдон ка-лат.

Бажы Союзу Комиссиясынын жооптуу секретары Сергей Глазьевдин айтуусу боюнча, жеңил өнөр жай-га керектүү болгон товарларга жеңилдетилген мез-гил аралыгы берилүүсү мүмкүн. Кыргызстандын эко-номикасын өнүктүрүүдөгү негизги багыт бул- жөнөкөй алып сатуудан кайрадан өндүрүү (переработка) жана өзүнүн товарларын акырындан чыгарып баштоо бо-луп саналат.

Ар бир иштин оң жана терс тарабы болот эмеспи. Бажы Союзуна мүчө болуудан өлкөбүз жалаң гана терс көрүнүштөргө туш болот деп айтуу туура эмес. Албетте, кыска мөөнөт аралыгында жогоруда ай-тылган бардык кыйынчылыктарга дуушар болобуз. Бирок узак мөөнөттө алардын акыбети кайтат жана өлкөбүз өнүгүү жолуна түшөт.

23-ноябрда ошол убактагы биринчи вице-премьер-министр, азыркы премьер-министр Өмүрбек Бабанов «Кыргызстандын Россия, Беларусь жана Казакстан Бажы союзуна кирүүсү: пайдасы жана тобокелчи-ликтер» деген аталыштагы Эл аралык конференци-яда Кыргызстандын Бажы Союзуна мүчө болуусу маанилүү кадам болгондугун билдирди.

Ал Кыргызстандын Бажы союзуна кошулуусундагы төмөнкүдөй маанилүү артыкчылыктарын белгилеп өттү:

- Кыргызстан өтө муктаж болгон стратегиялык жактан өтө маанилүү товарларды пошлинасыз са-тып алып, гидроэнергетика, мунай тармагы, турак-жай жана транспорт инфраструктурасы сыяктуу материалдык долбоорлорго инвестиция тартууну жөнөкөйлөштүрөт.

- Бажы союзу үчүн шериктештиктин ичинде энер-гетикалык товарларды жүгүртүүдө экспорттук жана импорттук төлөмдөрсүз сатууга мүмкүнчүлүк түзүлөт. Бул Кыргызстанды күйүүчү жана майлоочу майлар менен туруктуу камсыз кылууга шарт түзүп, социал-дык көйгөйлөрдү жеңилдетет.

- Кыргызстандын Бажы союзуна катышуусу бир гана товарлардын пошлинасыз жүгүртүлүшү эмес, бирдиктүү транспорттук, билим берүү жана маданий мейкиндик, капиталдын, кызмат көрсөтүүнүн, жумуш-чу күчүнүн эркин болушу.

- Бажы союзунун мейкиндигиндеги жасалмалуулук-тардын, акча чогултуунун, транзиттин жокко чыгары-лышы жана дүң соодага шарт түзүү болуп саналат.

- Чек ара аймактарынын жашоочулары каала-ган продукциясын жана товарларды каалагандай өлчөмдө сатып алышат.

- Товар өндүрүүчүлөр үчүн чек арадагы санитар-дык, ветеринардык, фитосанитардык бекеттердин

жоюлушу чоң жетишкендик болот.«Кыргызстан Бажы союзуна жана Бирдиктүү эко-

номикалык мейкиндикке кошулган учурда биздин көптөгөн эмгек мигранттарыбыз чектөөсүз бул уюмга мүчө мамлекеттерге кирип-чыгып, баардык социал-дык укуктардан пайдалана алышат», - деп кошумча-лады Ө. Бабанов.

Бажы Союзуна мүчө болууда Кыргызстан күчтүү мамалекеттер катарына кошулат жана инвестиция-ларды тартуу, жаңы иш орундарынын пайда болуу-су, өндүрүштүн жандануусу, улуттук коопсуздуктун бекемделиши сыяктуу бир катар утуштарга ээ болот.

Бажы Союзуна мүчө болуунун бардык артыкчы-лык кемчиликтерин, оң жана терс таасирлерин из-илдеп, өлкөбүзгө ыңгайлуу болгон шарттарда кирүү ,күнүбүздүн маанилүү маселеси бойдон калууда. Жыйынтыктап айта турган болсок, Бажы Союзуна кирүүгө азыркы мезгилде Кыргызстан толугу менен даяр эмес. 1-2 жыл аралыгында баардык шарттар ка-ралып чыгып, бизге ыңгайлуу шартта мүчө болуу биз үчүн туура жол болсо керек.

Өмүр бою реэкспорт менен алектенип, импорт-

ко көз каранды өлкө болуп жүрө бергиче, 4-5 жыл кыйналсак да, кийин өзүбүз товар өндүрүп, акырын-дык менен завод фабрикаларды куруп, айыл чарба, жеңил өнөр жай ж.б секторлорду өнүктүрүп, кыскасы экономиканы жандандырышыбыз керек экенин баа-ры эле түшүнүп турат. Жөнөкөй жарандардан баш-тап, мамлекетик башкаруу структурасынын ар бир кызматчысы, өлкөбүздүн кандай кыйын абалда тур-ганын көрүп билип жатышат. Мекенибизде тынчтык болуп, ынтымак достукта биргелешип, өлкөбүздү өнүктүрүп өстүрүү керектигин баамдап жатышат. Демек, баары алдыда, бар болгону биз урушпай талашпай, колдо бар ресурстарды туура колдонуп, өнүгүүнүн приоритеттүү багыттарын белгилеп, чогуу-чаран талыкпай эмгектенишибиз керек. Айыл-чарба, энергетика, жеңил өнөр-жай, кызмат сектору сыяк-туу бир катар тармактарды өнүктүрүүдө ийгилик-терге жетишээрибиз анык. Эл мамлекетке ишеним көргөзүшү керек, ал эми мамлекет ошол ишенимди акташы керек.

Áàæû Ñîþçó æàíà Êûðãûçñòàí

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 11Êûðãûçäûí ÷ûãààí àòóóëäàðû

Кыргыз улутунун биринчи «Профес-сор» наамынын ээси, тилчи, коомдук ишмер, акын, драматург, Кыргыз Респу-бликасынын алгачкы агартуу министри Касым Тыныстанов 1901-жылы 10-сен-тябрда Пржевальск уездинин Чок-Тал болуштугуна караштуу Чырпыкты айы-лында туулган. Өзүнүн өмүр баянында ал «12 жашыма чейин ата-энемдин ба-гуусунда болуп, атамдын чарбалык иш-терине катыштым. Кат-сабатымды атам аркылуу ачтым» деп жазат. Демек ата-сы Тыныстан дагы мусулманча сабаттуу болгон. Касымдын жөндөмдүүлүгүн бай-каган атасы аны 12 жашында Караколго окууга алып келет. Касым орус мектеп – интернатына кирип, орусча билим ал-гысы келген. Ошол мезгилде Россия им-периясынын колониялык чет жакаларын-да бай сословиядан чыккан өкүлдөрдүн балдарын окутуу үчүн түзүлгөн мектеп интернаттар болгон экен. Бирок тексиз жерден болгонуна байланыштуу мектеп интернатка кабыл алынган эмес. Окуусун улантыш үчүн аргасыздан өзбек мекте-бинде окуй баштайт. Үй-бүлөсүнүн жа-шоо шарты оор болгондуктан Касым өзүн өзү камсыз кылыш керек болчу, ошон-дуктан окуудан бош убагында жалданып иштеген. Бул мусулман мектебинде окуу иштери начар болгондуктан жана жашоо шарты оор болгондугуна байланыштуу дагы бир жолу орус мектеп интернатына кирүүгө аракет кылат.

Ушул максатта Сазановка (азыркы Ананьево) кыштагындагы орус тилдүү мектеп-интернатына келет. Бул жерде орус балдардан сырткары бай кыргыз-дардын балдары кабыл алынчу. Касым төмөнкү катмардан чыкканынан байла-ныштуу дагы кабыл алынбайт. Бирок, дүйнөлүк судьянын кыргыз-котормочусу-нун жардамы менен шарттуу түрдө (при-ходящий ученик) кабыл алынат, окуудан кийин анын үй кызматын кылууга макул болот. Бир жыл окугандан кийин, окуу-га болгон өзүнүн жөндөмдүүлүгү менен жана мектеп-интернатынын башчысына алты сом пара бергендиктен окууга ка-был алынат. Бул алты сом ошол кезде атасынын бир жылдык иштеп тапкан ки-решеси экен. Бир жыл окугандан кийин, 1916-жылкы Үркүндө Касым ата-эне-си менен Кытайдын Кулжа шаарынын чет жакасына барат дагы, 1917-жыл-дын аягында Караколго кайтып келет. Өзүнүн өмүр баянынын жазганы боюнча 1919-жылдын сентябрына чейин жалда-нып иштеген дагы, өзбек мектебинде эки ай гана окуган. Каракол шаарында окуу-сун улантканга мүмкүнчүлүк жок экенине көзү жеткенден кийин, энесинин жакын тууганы С. Султангазиевдин колдоосу менен Каркыра-Кеген аркылуу Алматы шаарына келет.

Ал жерден жолдомо алып,1919-жылы октябрдын жарымында, Ташкентке ке-лип, Казак билим берүү институтунун да-ярдоо бөлүмүнө өтөт. Бул институт ошол мезгилде мугалимдерди даярдап чыга-руу башкача айтканда орто педагогика-лык окуу жайы эле. Ал мезгилде азыркы Орто Азия республикаларынын баары Туркестан АССРинин составына кирип, борбору Ташкент шаары болгон. Бул

элдер жаны гана колониялык эзүүдөн бошоп, саясый эркиндикке чыгышып, алардын алдынкы активдүү өкүлдөрү өлкөнүн саясый иштерине активдүү ара-лаша башташкан мезгил болчу. Коомдун мындай агымынан К. Тыныстанов четте калбастан 1919-жылы декабрдын ая-гында ошол учурда уюшулган КСМТга (Коммунистический Союз Молодежи Туркестана) мүчөлүккө өтөт. 1920-жылы майда казак тилинде «Жаңы орис» (Новые просторы) газетасына бөлүм башчылыкка чакырылат, ошол эле мез-гилде казак интернатынын алдындагы Түркстан жаштар союзунун ячейкасынын уюштуруучусу болуп дайындалат. Өзүнүн жазганы боюнча комсомолдук бөлүмдүн макалаларын редактирлөө менен бирге, газетанын ар бир санына революцияга арналган ырларды жайгаштырып турат. 1920-жылы майда Караколго кайтып келет. Сентябрда кайра барып экинчи класска отуруп, 1924-жылы июнда бүтүп, кара-кыргыз илимий комиссиясы тарабы-нан Караколдогу кыргыз улутундагы му-галимдерди даярдоодогу педагогикалык курска жалпы билим берүүчү сабактар боюнча лектор катары жиберилет. Ушул жылы партиянын катарына өткөн.

1924-жылы 20-декабрда Облревкомдун чечими менен Кара-Кыргыз автономия-луу областынын Областтык элге билим берүү бөлүмүнүн астында Академиялык борбор түзүлөт. Ушул эле чечим менен Академ борбордун төрагалыгына И. Ара-баев, орун басарлыгына К. Тыныстанов дайындалат. Касым Кыргыз АССРинин Агартуу комиссарлыгына дайындалган-га чейин мына ушул Академборбордун жана Илимий комиссиянын жетекчиси болуп иштеген. 1925-жылы 23-августта И. Арабаев «Отузчулардын иши» боюнча кызматынан бошотулат дагы, ордуна К. Тыныстанов дайындалат.

Бул мезгилде Касым эл агартуу ишин-де өзүн таланттуу уюштуруучу катары көрсөтө алды, өзгөчө калктын сабатсыз-дыгын жоюуда. Бул мезгилде биринчи баскычтагы окуучулар үчүн «Хрестома-тиясы» жарык көрүп, мугалимдердин об-ласттык биринчи съездине, араб алфа-витине негизделген жаны алфавиттин долбоорун сунуш кылган. «Друзей нового алфавита» деген ыктыярдуу коом түзүп, аны жетектеген. Жайкы каникул мезги-линде бул коомдун мүчөлөрү сабатсыз-дыкты жоюу боюнча мектептерди уюш-туруп, областтын көптөгөн райондорунда калктын сабатсыздыгын жоюу боюнча иштерди жүргүзүшкөн.

1920-жылдан баштап Ташкентте ка-зак тилинде чыга баштаган газета-жур-налдар менен кызматташып, өзүнүн бир топ ырларын, аңгемелерин жарыялаган. 1925-жылы Москвадагы СССР элдер борбордук басмаканасынан «Касымдын ырлар жыйнагы» деген ыр китеби чыгат. З. Бектеновдун эскерүүсү боюнча бул жыйнагынан кийин ал Кыргызстандагы биринчи жазуучулардын ичинен белгилүү гана фигура болбостон, жаштардын сүйүктүү акыны болуп, көп ырлары жатка айтылып, ооздон оозго берилген.

Ал 1925-жылга чейин орусчадан кыр-гызчага бир канча революциялык ырлар-ды, бир катар өкмөт менен партия лидер-леринин саясый чыгармаларын которгон. Анын жасаган иштери кыргыз элинин са-ясый жана маданий деңгээлин көтөрүүгө багытталып, чыгармачыл интеллигенци-янын арасында лидерлик абалга алып келген.

1925-жылы Кыргызстан мугалимде-

ринин биринчи съездинде сабатсыз эл бат кат таанып, маданияты тез жогору-лаш үчүн араб алфавитинен латын ал-фавитине өтүү жөнүндө доклад жасайт. «Эркин-Тоо» газетасынын 1925-жылдын 29-июндагы санына Касым түзгөн кыр-гыз элинин 24 тамгадан турган алфавити жарыяланат. 1926-жылы жаны алфавит комитети түзүлүп, төрагалыгына Кыргыз-стан БАКтын төрагасы А. Орозбекова, орун басарлыгына К. Тыныстанов дайын-далат.

1926-жылдын февралда Баку шаа-рында өткөн түркологдордун биринчи съездинде К. Тыныстанов «Жаңы ал-фавитти түзүүнүн негизги принципте-ри» деген темада доклад жасайт. Ушул эле жылы «Чоңдор үчүн алиппе», 1927-жылы «Биздин тил» китептери жарыкка чыгат. Ал мезгилде калктын басымдуу көпчүлүгү сабатсыз болуп, Кыргызстан-дын түндүгүндө мектептер казак тилинде, түштүктө өзбек тилинде, кээ бир шаар-ларда орус, татар тилдеринде иштешкен.

Касым 1927-1930-жылдары Кыргыз АС-СРринин биринчи Эл Агартуу Комиссары болуп иштеген. Эл агартуу Комиссары бо-луп иштеп тургандагы жасаган иштери өз алдынча сөз кылууга арзыйт. 1930-жылы сентябрдан 1931-жылдын майына чейин ден-соолугуна байланыштуу эч жерде иштеген эмес. Кыргыз тили боюнча ки-тептер жетишпегендиктен, 1928-жылы «Жаңы маданият жолунда» журналын уюштурууга катышып, 1931-жылы чейин анын жооптуу редактору болгон.

1931-жылдын май айынан баштап Кыргыз тили боюнча илимий кеңештин төрагасы жана Кыргыз мааният куру-луш илим изилдөө институтунун илимий кызматкери болуп иштейт. Бир жылдан кийин Кыргыз маданият илим-изилдөө институтуна директордун милдетин атка-руучу жана кошумча Кыргыз музыкалык драм театрына директорлукка дайында-лат. Ушул жылы «Көз көргөндө», «Ака-демиялык кечеси» пьесалары коюлган. «Академиялык кечеси» коюлгандан кий-ин бир-эки айдан «Правда» газетасына «Касым Тыныстанов протаскивает на сцену советского театра бай манапскую идею» деген материал жарыяланган. Көп өтпөй эле А. Токомбаев «Кызыл Кыргыз-стан» газетасынын бир нече санына: «Ка-сым Тыныстанов бай-манапчыл идеяны тараткан, революцияга каршы жазуучу» деген макаласын жарыялаган. Мына ушундан баштап Касымдын башына кара көлөкөлөр түшө баштаган.

1933-жылы «Тил илими боюнча кыр-гызча терминологияны», 1934-жылы «Кыргыз адабий тилинин жаңы орфогра-фиясынын долбоорун», «Кыргыз тилинин монографиясын» түзгөн. Мына ушул эм-гектеринен да саясий ката табышкан. Ка-сым 1935-жылы партиядан чыгарылган.

К. Тыныстановго төмөнкүдөй «күнөө» коюлган: «Отец К. Тыныстанов был рас-кулачен в 1931 г.; он в Красной Армии не служил; состоял в контрреволюционной националистической партии,… до 1924г. был одним из активных идеологов Ала-шордынской партии, в 1924 г. вступил в ВКП (б) с целью использования звания члена партии для антисоветской буржу-азно-националистической борьбы против партии… будучи литературным работни-ком, в своих произведениях, учебниках протаскивал буржуазно-националисти-ческую идеологию, в учебнике «Родной язык» (Эне тилибиз) поместил послови-цу «если в яме у тебя хлеб, то во дворе

будет скот». Будучи директором Кирнац-театра, использовал театр для этой же цели («Академические вечера» 1932г.),… будучи автором терминологического словаря, допустил грубые политиче-ские извращения в переводах терминов «боец»-«чоро», что означает феодально-го дружинника, «революция»-«өзгөрүш», что означает реформа, «совет»-«кеңеш», что означает советоваться, феодальный сход, «диктатура»-«бийлик», что озна-чает приговор феодальных судей… Вел борьбу против молодых пролетарских писателей, относясь к ним пренебрежи-тельно. Одновременно с этим создал группировку среди литературной моло-дежи, организовав вокруг себя Турусбе-кова, Элебаева, Абдукаимова и др.»… Андан ары чечим кабыл алынган: «По-становили: как двурушника и буржуазно-го националиста, Тыныстанова из рядов ВКП (б) исключить». Белгилей кете тур-ган нерсе жогорку үч жазуучу тең Ата-Ме-кендик согушка жиберилген.

К. Тыныстановдун андан аркы тагдыры жалпы элге белгилүү. 1937-жылы 1-ав-густта камакка алынып, 1938-жылы 5-но-ябырда СССР Жогорку Сотунун Аскердик коллегиясы атууга өкүм кылган. 1957-жылы 1-октябрда ушул эле сот К. Тыны-становду күнөөсү жоктугуна байланыш-туу өлгөндөн кийин актаган. 1958-жылы 22-январда Кыргызстан Компартиясынын Борбордук Комитети К.Тыныстановдун партиялуулугун калыбына келтирген.

Эми архивтен алынган дагы бир мате-риалды окуп көрөлү: «После того, когда ЦК КП Киргизии 22.01.1958г. посмертно реабилитировал в партийном отношении Тыныстанова К., группа ученых и науч-ных работников Института языка и ли-тературы, Госуниверситета и Академии наук Киргизской ССР Б. Керимжанова, Ш. Уметалиев выступили со статьями на страницах газет о том, что Тыныстанов К. был первым профессором-киргизом, являлся крупным языковедом, создате-лем оригинальной школьной киргизской грамматики и синтаксиса, принципы ко-торой сохраняются до наших дней, что Тыныстанов был первым создателем ла-тинизированного киргизского алфавита и орфографии, что следовало бы переиз-дать его отдельные научные труды, а не предавать их забвению.»

Бирок, К. Тыныстановдун уулу Эр-киндин жана академик Б. Юнусалиев-дин КПСС БКга берген арызы боюнча 1964-жылдын 16-майында төмөнкүдөй чечим кабыл алынган: «… Учитывая что предъявленные К.Тыныстанову в 1937г. политические обвинения отпали и он судебными органами полностью реаби-литирован, во изменение решение ЦК Компартии Киргизии от 5 января 1960г. реабилитировать Тыныстанова К. в пар-тийном отношении (посмертно)».

Бирок, КПСС БКнын алдындагы КПКнын бул чечиминин акыркы абзацына мындайча жазылган: «В связи с тем не-которые деятели литературы и искусства пытаются незаслуженно поднять на щит отдельные политические ошибки, про-изведения, в том числе К.Тыныстанова, которые наносят вред делу интернацио-нального воспитания,…» Бул чечим «се-кретно» деген гриф менен чыгып, бир топ жылдар бою элден жашырылган. Ошен-тип К. Тыныстанов толук акталган эмес. 1988-жылы 29-декабрда Кыргызстан КП БКнын токтому менен К.Тыныстанов то-лук акталган.

Азыркы учурда К. Тыныстановго Кыр-гызстандын жер-жерлеринде ар-кандай айкел-эстеликтер коюлуп, мекеме-ишка-налар, окуу-жайлар кыргыздын бирин-чи профессорунун ысымын алып жүрөт. Кыргыз Республикасынын Улуттук Акча бирдигиндеги 10 сом номиналындагы валютада Касым Тыныстановдун сүрөтү түшүрүлгөн.

(Интернет булактарынан алынды)

Êàñûì Òûíûñòàíîâ - êûðãûç óëóòóíóí áèðèí÷è ïðîôåññîðó (1901-1938)

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,212 Â ìèðå èíòåðåñíîãî

Живут в столице Чили два бра-та-близнеца, которые решили по-своему отметить юбилейную годов-щину страны.

Эти ребята решили отметить 200-летие независимости Чилийской Республики, простояв в воздухе в те-чении 200 минут. Волшебные близ-нецы ошеломили тысячи прохожих, когда парили над улицами города больше 8 часов. Их единственной видимой поддержкой был столб, за который они держались одной рукой.

Подвиг, в котором участвовала эта пара, транслировался на гигантском экране, даже движение в городе было остановлено. Движение оста-новилось еще и потому что тысячи людей собрались отовсюду, только чтобы разгадать как они это делают. Толпа внизу находила много различ-ных объяснений тому, как близнецы

Эта остроумная идея оказалась столь популярной, что краны повисли в воздухе разных стран и на стра-ницах Интернета. Даже в Испании их несколько: пароч-ка ярко-оранжевых аналогов есть на острове Тенерифе. Есть еще подобная скульптура в Цю-рихе, в Канаде.

В испанском го-роде Кадиз нахо-дится один из са-мых необыкновенных фонтанов мира. Оказывается, и обычный водопрово-дный кран может послужить источни-ком вдохновения для талантливого ар-хитектора. А при должном оформлении он даже может украсить и без того живо-писный пейзаж.

Нужно отдать должное изобретатель-ности и юмору его создателей – даже вблизи у непосвященного зеваки скла-дывается впечатление, что кран висит прямо в воздухе. Эффект настолько по-трясающий, что фото волшебного крана

Б р и т а н -ская пра-б а б у ш к а Л и л и а н Лоу (Lilian Lowe) стала участницей F a c e b o o k совсем не-давно, но она сразу приковала к себе внимание, поскольку она претендует на роль самого старого пользова-тель социальной сети. Ей недавно исполнилось 103 года.

Пожилая Лоу посещает Facebook два раза в неделю, чтобы поддерживать связь со своей семьей и правнуками. Об этой удивительной бабушке рас-сказали журналисты BBC, после чего количество пользователей, желающих добавиться к ней в друзья, перевалило за 1000.

По подсчетам аналитиков Pew Research Center, в 2010 году количество пользователей Facebook в возрасте от 46 до 55 лет увеличилось вдвое по сравнению с 2008 года. Большие темпы рост наблюдались в возрастной ка-тегории свыше 74 лет.

У ЦИОНА ХАНА САМАЯ БОЛЬШАЯ В МИРЕ СЕМЬЯ — 39 ЖЕН, 94 РЕБЁНКА

ЛЕТАЮЩИЕ БРАТЬЯ МАГИЧЕСКИЙ КРАН

выполнили трюк, включая наличие железного провода, пропущенного через их одежду и привязанного к столбу.

Близнецов уже считают самыми известными иллюзионистами в стра-не. Пара сделала многочисленные показы на телевидении в прошлом и собирается выполнить еще более высококлассные трюки, чтобы отме-тить годовщину страны.

Волшебные близнецы не сказали, как им удалось выполнить умопом-рачительный трюк и продержжаться в воздухе больше восьми часов. Их трюки аналогичны трюкам, выпол-ненным американским фокусником Дэвидом Блэйном, который стал из-вестным благодаря своей экстраор-динарной уловке поднятия.

Остается только гадать, как они это делают…

мых необыкновенных фонтанов мира. даже было выложено на известном сайте оптических иллюзий.

Впрочем, завсегдатаи школы иллю-зионистов разгадку нашли довольно быстро. Внутри водяной струи скрыва-ется труба, по которой вода и поступает в верхнюю часть конструкции. Мастера и дизайнеры постарались на славу – это совсем незаметно, если напор воды до-статочно силен. Чтобы сохранить иллю-зию чуда, работать волшебный кран дол-жен бесперебойно.

У Циона Хана из индийского шта-та Мизорам 39 жен, 94 ребёнка и 33 внука. Все они живут в 100-ком-натной четырехэтажке. Мистер Хана является главой секты, в кото-рой мужчинам позволяется иметь столько жен, сколько он захочет.

В семье почти военная дисципли-на. Некоторые жены занимаются уборкой, другие — стиркой, третьи — готовят. Кстати, на один ужин у семьи уходит около 220 кг риса, 30 кур, 132 кг картофеля, не считая овощей.

Дела у секты, видимо, идут хоро-

шо — только за последний год ми-стер Хана взял в жены 10 девушек. «Моя семья будет увеличиваться до тех пор пока во мне есть жизнен-ные силы» — уверяет муж. Стар-шие сыновья говорят, что таким образом их отец заботится о самых бедных женщинах округи, которые иначе жили бы в полной нищете.

Самые молодые жёны живут ря-дом со спальней своего мужа, и по-сещают её по очереди. Остальные женщины живут в гигантсткой об-щаге.

САМОЙ СТАРОЙ ПОЛЬЗОВАТЕЛЬНИЦЕ

«FACEBOOK» 103 ГОДА

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 13Ïîääåðæêà

МегаФон обеспечил связью 2G/3G 185 станций московского метрополитена. Абоненты «Мега-Фона» стали активно пользоваться мобильным интернетом в Москов-ском метрополитене — за послед-ние два года трафик в подземке вырос почти в 24 раза. Ежедневно абоненты сети «МегаФон» в Мо-сковском метро принимают и от-правляют около 176 ГБ данных, а также наговаривают 738 тыс. минут и отправляют почти 1 млн. SMS.

Ежедневно Московский метропо-литен пропускает порядка 7 млн. пассажиров, а в будние дни – до 9 млн. Многие из них регулярно поль-зуются возможностями сотовой свя-зи по дороге в институт или на рабо-ту. «Большинство наших абонентов ежедневно пользуются Московским метрополитеном, а наличие связи «МегаФон» позволяет им оставать-ся на связи – совершать звонки, отправлять SMS-сообщения или выходить в интернет», — отмеча-ет Первый заместитель директора Столичного филиала ОАО «Мега-Фон» Игорь Акулинин.

Независимые исследования и по-требительские тесты, проведенные в 2011 году, подтверждают первен-ство «МегаФона» в московском метро по скорости 3G, охвату и

ряду других параметров. К примеру, говоря о качестве связи и покрытии «МегаФоном» московского метропо-литена, можно отметить лидерство компании, подтвержденное в 2011 году независимыми исследованиями агентства www.gtoday.ru и данными исследований технических специ-алистов.

«Компания «МегаФон» является признанным лидером на рынке мо-бильной передачи данных. Обладая самой мощной инфраструктурой сети 3G в Московском регионе, мы концентрируем усилия на улучшении ее качественных характеристик, и я уверен, что жители и гости москов-ского региона по достоинству оценят это», — заверил Игорь Акулинин.

ÌÅÃÀÔÎÍ ÎÁÅÑÏÅ×ÈË ÑÂßÇÜÞ ÂÑÅ ÑÒÀÍÖÈÈ ÌÎÑÊÎÂÑÊÎÃÎ ÌÅÒÐÎ

ПОМОГИТЕ!!!ДЕВУШКЕ ИЗ КИРГИЗИИ (19 ЛЕТ)

НУЖНА ПОМОЩЬ!Молодая девушка – трудовая мигрантка из Киргизии (19 лет) пострада-ла в результате жестокого нападения в г.Москве. У нее ожог 35% кожи лица, головы, ушных раковин, кистей.В течении трех месяцев Бегимай, так зовут девушку, пролежала в от-делении хирургии Научно-исследовательского института скорой помо-щи им. Н.В.Склифосовского в г.Москва. Ей было сделано 15 операций. Сейчас она выписана из больницы.В семье пятеро человек. Никто не работает, т.к. с работой тяжело, да и остальные дети маленькие. На заработки в Москву отправилась толь-ко одна Бегимай, фактически она и содержит семью.Бегимай необходимо в обязательном порядке продолжать наблюде-ние и лечение, которое очень дорогостоящее. В г.Ош, откуда Бегимай, нет возможности для лечения и восстановления. В Москве продолжение лечения – платное. Плюс – нужны средства для покупки дорогостоящих лекарств.Если у Вас есть возможность перечислить на счет Бегимай хоть какую-то денежную сумму, пожалуйста, сделайте это. Банковские реквизиты приводятся ниже.Банковские реквизиты для перечисления средств:ОГД ОАО Коммерческий банк «Кыргызстан»Ошская главная дирекция ОАО Коммерческого банка «Кыргызстан»БИК 103021ИНН 01010199010016Адрес банка: Кыргызская Республика, 714018Получатель: Ахунова Бегимай Батырбековна Счет № 1032120200929570

Или обратитесь к сотруднице Профсоюза трудящихся-мигрантов Салтанат, офис № 403,тел.: 8 (926)021-54-13ЗАРАНЕЕ БЛАГОДАРИМ ВАС!!!

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,214 Ðåêëàìà

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 15Îîìàòòóó êûðãûçñòàíäûêòàð

Учурда Москвада кафе иштет-кен ийгиликтүү мекендештерибиз-ди санаса болчудай болуп кал-ды. Башкалардан айырмаланып, ВДНХ метросунан ары кеткенде Ярословское шоссесинде атына жарашып, жасалган «Уют Восто-ка» кафеси бар. Бул кафе тууралуу билбегендер көп чыгаар. Сырты-нан караганда да, ичине кирген-де да чыгыш элдеринин табитин жасалгасында көрсөтө алган, ал эми тамактары өзгөчөлөнгөн бул кафеге барган сайын баргың ке-лип турат. Анткени, жайкысын сыртта олтурганга жайкы ачык бөлмөчөлөрү бар, ал эми, ичин-де өзүнчө бул кафеге кыргыздар эле эмес башка улуттар да келип даам сызып тамшанып, кафе кыз-маткерлерине ыраазы болуп кети-шет. Ар бир келген конокко ысык боорсок жана токоч бышырышат. Бул кафенин өзгөчөлөнгөн тра-дициясы. Түрктөр айтмакчы «тат-лылары» (таттуулары) баары-ба-ары өздөрүндө даярдалат. Ар бир кызматкер өз кызматынын адиси. Жандуу мукам үндөрү менен ыр-даган музыкант жигиттери сиз айт-кан ырды, кайсы тилде болбосун жандуу ырдап бере алат. Анан да биздин элде соодалашмай, же ар-занын издемей адатыбыз бар эме-спи. Бул жер сиздин капчыгыңыз үчүн ылайыктуу эле баалардан. Баарына ыраазы болуп эс алып чыгасыз да кайра келгиңиз келе берет. Шашлыктын түрүн жасаган, ал гана эмес чыгыш кафелерин-деги кальяндын нактасын да ушул жерден татсаңыз болот. Бул кафе тууралуу мактай бергенибиз сизди тажатпасын, эң жакшысы өзүңүз досторуңуз менен барып эле даам татып эс алып анан ынанганыңыз оң. А биз болсо, кафенин ээси Ди-нара эже менен чай үстүндө азы-ноолак кеп курдук.

- Динара эже өзүңүз жөнүндө

айта кетсеңиз?- Мен 1966-жылы Ыссык-Көлдө

туулгам. 1990-жылы Москвадагы Жогорку Медициналык окуу жайын бүтүргөм. Жолдошум Тургунов Ал-мазбек кесиби врач-хирург. Экөөбүз 23 жылдан бери чогуу ынтымакта жашап келе жатабыз. Ортобузда сүйүктүү кыздарыбыз бар.

- Москвага келишиңиздин себеби?- Мен Москвага келгенимдин себе-

би, келечекте жашоого умтулуу, бал-дарды окутуп жакшы тарбия берүү, коомдо өздөрүнүн ордун таабуулары үчүн жардам көрсөтөлү. Незигинен эле турмуш-шартты жакшыртуу үчүн келип иштеп калдык.

www.birge.ruwww.birge.ru

“ÀËÄÛÄÀÃÛ ÌÀÊÑÀÒÛÁÛÇ: ÊÛÐÃÛÇÄÀÐ Ї×ЇÍ ÇÀÌÀÍÁÀÏ ÊÀÔÅ À×ÓÓ”

Динара Бектемирова Токталиевна:

“УЮТ ВОСТОКА” кафесинин сырткы көрүнүшү

- Москвага келгениңизде кандай кыйынчылыктарга туш болдуңуз эле?

- Көп эле кыйынчылыктарга туш болдум. Россиянын жараны болбо-гонум үчүн өз кесибим боюнча ишке орношо алган жокмун. Бирок, Мо-сквага келгениме 3 жыл болсо да ар кайсыл тармактарда иштеп келдим. Жаңы келгенимде повар болуп, кий-ин супермаркетте менеджер болуп, андан кийин клининг компанияда иштеп жүрдүм. Кыйын кырдаалдарда мага чогуу бир квартирада жашаган Катя деген эжебиз көп жардам берип жүрдү.

- Кафе иштетип калышыңызга кандай себеп болду?

- Менин кафе иштетип калы-шыма эң жакын досторум Болот, Шааркан себеп болгон. Ошолор ар-кылуу кафенин ишине киришип кал-дым. Учурдан пайдаланып мен алар-дын үй-бүлөсүнө ден-соолук, ийгилик жана чоң ыраазычылыгымды билди-рип кетейин.

- Кафеңиздин башка кафелерден айырмасын айта кетсеңиз?

- Биздин кафебиз башка кафелер-ден айырмачылыгы атына ылайык «Уют Востока» деп, чыгыш элде-ринин даамдары даярдалат жана кафенин ичи да, сырты да чыгыш улуттарынын колориттери менен кооздолгону келген конокторго жа-гымдуу эс алуусуна шарт түзөт. Та-мак-аштары да аябай даамдуу, биз-де кечки саат жетиден кийин жандуу ырлар ырдалып, ал эми он бирден кийин дискотека башталат.

- Кафеде канча персонал иштейт?- Учурда, 10 персонал иштейт. Аш-

канасы улуттук, чыгыш жана европа-лык тамактарды жасаганы үчүн, бу жагына басым жасайбыз.

- Алдыда жасай турган иштериңиз, максаттарыңыз туура-луу да бөлүшө кетсеңиз?

- Албетте, ар бир адам максат пландар менен жашап келет эме-спи, алдыда жасай турган иштер, ой-максаттар көп. Алардын бирөөсү учурдагысы кыргыздар үчүн чоң за-манбап кафе ачуу планыбыз бар.

- Мекендештерге каалоо тилегиңиз?

- Мекенден алыс жүргөн туугандар-га каалоо-тилегим: Мекендештерим тынч аман болсун, ден-соолуктары чың болсун, иштерине ийгилик, тап-кандары тойлорго буюрсун жана бак-тылуу болушсун. Ал эми, жалпы эле кыргыз элиме тынчтык, аманчылык, бейпилдик каалайм. Кыргызстаны-быз өсүп өнүгө берсин.

- Маегиңизге чоң рахмат, ийгилик каалайм иштериңиздерге.

Маектешкен: Улукбек КУСАИРОВ

тамактарын таттуу жасаган поварлар кафенин бармени

музыкант жандуу ырдап берет Эс алуу үчүн ыңгайлуу кафе

Токочторун сиз барганда ысык

бышырып беретБоорсок, шашлык шириндиктердин даамы ооздон кетпейт

Динара эже ынтымактуу эмгек жамааты

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,216 Ðåêëàìà

Стоматолог Шекербек Каримович 8926 402 39 79

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 17Òåêøåðèï êºð

Биздин орга-низмде күн сай-ын 12 миллиард-га жакын жаңы клеткалар пайда болот. Алардын 80 миллиону “ту-ура эмес” клет-калар. Иммундук системанын мил-дети - ошол му-тант-клеткалар-ды тезинен жок

кылуу. Мындан тышкары, ал сырт-тан келүүчү бактерияларга, виру-старга тынымсыз каршылык кылып турушу керек. Эгерде иммундук си-стема күчтүү болсо, ал өз милдетте-рин оңой эле аткарат. Ал эми алсыз болсо анын коргонуу мүмкүнчүлүгү төмөндөйт. Иммундук система-быздын жакшы иштешине жардам берүү - ар бирибиздин өзүбүздүн колубузда.

Ысык-муздак душ кабыл алыңыз. Бул организмди бекемдөөнүн эң

жакшы ыкмасы. Күн сайын 10-15 се-кунд башыңыздан бутуңузга чейин бүт денеңизге алгач ысык суу, анан 10-15 секунд муздак суу куюңуз. Муну 3-5 жолу кайталаңыз. Бул ыкманы дайыма кайталап турсаңыз, оорудан алыс бо-лосуз.

Көбүрөөк кыймылдаңыз. Эгер мүмкүнчүлүк болсо спорт клуб-

дарга барып машыгыңыз, бассейнге барыңыз. Эгер жок болсо - күн сайын эртең менен физикалык көнүгүүлөрдү жасаңыз. Физикалык жактан активдүү адамдарга вирустун коркунучу жок.

ÈÌÌÓÍÈÒÅÒÈЎÈÇ

ÊЇ×ÒЇЇÁЇ?

Кыш мезгилинде башка учурларга караганда сасык тумоо менен көбүрөөк ооруйбуз. Ким көп ооруса, демек, анын иммунитети төмөн. Сиздики кандай? Муну билиш үчүн төмөнкү суроолорго жооп берип, жыйынтыгын чыгарыңыз.1. Сасык тумоо менен көп ооруйсузбу?А) жылына 1-2 жолу 0Б) 3-4 жолу 2В) 5 же андан көп жолу 42. Сасык тумоонун алгачкы белгилери байкала баштаганда эле поликлиникага кайрыласызбы?А) ооба, жумушумдан уруксат сурап, толук сакайганча үйдөн чыкпайм 0Б) өз алдымча дарыланам. Ал эми дары-герге такыр болбой калганда гана барам 2В) сасык тумоо менен ооруп жаткан учур-да деле жумушума калбай барып, көчөдө жүрө берем 4 3. Өнөкөт ооруларыңыз барбы?А) жок 0Б) бар, бирок күч албайт 2В) бар, тез-тез кармап, күч алып кетет 44. Тамеки чегесизби?А) жок 0Б) кээде 2В) ооба 45. Майлуу, куурулган тамактарды көп жейсизби?А) азыраак жеп, туура тамактанууга аракет кылам 0Б) кээде болот 2В) ооба, көп жейм 46. Сизде ашыкча салмак барбы?А) жок 0Б) ооба, 6-7 килограмм ашыкча салмагым бар 2В) 7 килограммдан көп ашыкча салмагым бар 47. Спорт менен машыгып, көп кыймыл-дап, таза абага чыгып сейилдейсизби?А) ооба, сөзсүз түрдө 0Б) мүмкүнчүлүккө жараша 2В) кээде эле, убактым жетишпейт 48. Чарчоону, уйкусуроону, алсыздыкты көп сезесизби?А) чанда эле 0Б) мындай учурлар болот 2В) тез-тез болуп турат 49. Кечке чейин жумушуңузда отура бере-сизби?А) чанда эле 0Б) мындай учурлар болот 2В) акыркы убактарда такай ушундай болуп жатат 410. Сиздин жашыңыз 50дөн ашканбы?А) жокБ) жакындап калды 2В) ооба 40-8 упайСизге суктанууга болот, анткени иммун-дук системаңыз эң сонун иштейт! Эгер ушундай жашоо образын мындан ары да кармасаңыз чың ден соолукта узак жашай-сыз.10-12 упайСиздин иммунитетиңизди күчтүү деп ай-тууга болбойт. Организмдин вирус менен инфекцияларга туруктуулугун көтөрүү үчүн тезинен ишке киришиңиз. Тамактануу режимиңизди дагы бир жолу көзөмөлдөп, рационуңузга жашылча-жемиштерди, ба-лык жана башка витаминдүү азыктарды кошуңуз.Спорт менен машыгыңыз. Күн сайын эртең менен ысык-муздак душ ка-был алууну унутпаңыз.24 жана андан ашык упайОрганизмдин коргоочу күчү таптакыр ал-сызданган. Сиз өзүңүздү карабайт экен-сиз. Зыяндуу адаттардан арылыңыз, тамак-ашыңызга көңүл буруңуз, көбүрөөк кыймылдаңыз. Мындан тышкары, сөзсүз түрдө врачка кайрылып, анын көзөмөлүнөн өтүңүз.

Таза абада көбүрөөк сейилдеңиз. Күнүнө 20-30 мүнөт жөө сейилдөө

канды кычкылтек менен байытат, нерв системасын бекемдейт, организм-дин ар кандай ооруларга туруштук берүүсүнө жардам берет.

Уйкуңузду кандырыңыз. Өнөкөт уйку канбоочулук иммунитет-

ти түшүрүп салат. Андыктан, суткасына 7-8 сааттан кем эмес уктаңыз.

Көбүрөөк күлүңүз. Психологдор кызыктуу ачылыш жа-

сашты. Көрсө, такай жакшы маанайда жүргөн адамдар пессимисттерге кара-ганда азыраак оорушат экен.

Стресстен качыңыз. Нерв болуу бардык органдарга те-

скери таасир этет. Анын катарында иммундук система да жапа чегет. Оор күндүн аягында 30-40 мүнөт өзүңүзгө ырахат тартуулай турган нерсе менен алектениңиз.

Жашылча-жемиштен көбүрөөк жеңиз.

Организмге таблетка түрүндөгү ви-таминдер эмес, жашылча-жемиштеги табигый витаминдер жакшы сиңет. Ай-рыкча иммунитет үчүн цинкке, темир-ге, С витаминине бай азыктар жакшы. Алар: лимон, төө буурчак, ит мурун, капуста, кара карагат, пияз, кара өрүк, алма.

Мончого барыңыз. Мындан кан тамырлар кеңейип, кан

айлануу жакшыргандыктан, организм-ден токсиндер жакшы чыгат жана им-мунитет көтөрүлөт.

Сүйүү менен алектениңиз. Жок дегенде жумасына 1-2 жолу

болгон жыныстык катнаш организмдин ар кандай вирустарга каршы турушун 25%га көтөрөт.

Î Ð Ã À Í È Ç Ì Ä È Á Å Ê Å Ì Ä Å É Á È Ç

Малинанын майда-майда болуп ке-силген бутакчаларын (1-2 чоң кашык) бир стакан кайнак сууга салып, 7-10 мүнөт кайнатасыз да, 2 саат демдеп коёсуз. Ошол маңызды 1-2 ууртамдан саат сайын ичип турасыз.

1 чоң кашык уругу жок мейизди, жаңгакты жана өрүктүн кагын майда-лап, аралаштырасыз. Ага 1 чоң кашык бал жана жарым лимондун ширесин кошосуз. Жакшылап аралаштырып, бул аралашманы маал-маалы менен жеп турсаңыз болот.

Курамындагы С витамининин эсеби-нен ит мурун иммунитетти көтөрүүчү эң натыйжалуу каражаттардын бири бо-луп саналат. 2 чоң кашык ит мурундун кургатылган мөмөсүн майдалап, анын үстүнө жарым литр кайнак суу куясыз да, жай отто 15 мүнөт кайнатасыз. Түнү менен демдеп коюп, эртеси чай катары пайдалана берсеңиз болот. Бал кошуп ичсеңиз натыйжалуулугу жогорулайт.

Жаз мезгилинде үч жуманын ичин-де жаңы сыгылган кызыл түстүү шире ичиңиз. Мисалы, кызылча, алча, бүлдүркөн, кулпунай, кызыл жүзүм, анардын. Ушул ширелердин кайсыны-сын болсо да биринчи жумада жарым стакандан күнүнө үч жолу ичесиз, экин-чи жумада 2 жолудан, ал эми үчүнчү жумада 1 жолудан ичесиз. 10 күндөн кийин курсту кайра кайталасаңыз бо-лот.

Орточо көлөмдөгү 4 баш пиязды май-да туурап, ага 200 грамм шекерди ара-лаштырасыз. Үстүнө жарым литр сууну куюп, жай отто 1 сааттай кайнатасыз. Пайда болгон ботко муздаган соң ага 2 чоң кашык бал кошуп, айнек идишке салып коёсуз. Күнүнө 3-5 жолу 1 чоң кашыктан жеп турасыз.

Даярдаган: Аймээрим КУРБАНАЛИЕВА

ÈÌÌÓÍÈÒÅÒÒÈ ÊªÒªÐЇЇ×Ї ÐÅÖÅÏÒÒÅÐ

Êî¸í ìåíåí òїëêї èíòåðíåò êëóáäà àãåíòòå îë-òóðóï êî¸í êàðûøêûðãà àãåíòòåí ñºãїï êî¸ò ýêåí. Àíû êºðãºí òїëêї êî¸íãî ýìíå ºëãїў êåëäèáè äåñå êî¸í òїëêї ñåí êîðêïî ìåí àþóíóí ñàéòûíàí êèðèï àòàì äåïòèð.

Õ Õ ÕÁèð áàëà òàìåêè ÷åêêèñè êåëèï òóðñà áèð îðóñ

êûç òàìåêè òàðòûï îòóðãàí áîëîò ýêåí, áàëà îðóñ-÷à áèëáåéò ýêåí, áàëà æàíûíà áàðûï äåâóøêà òû êóðèòñÿ äåñå êûç êàðàï “íåò” äåéò äà áàëàãà “à òû ïåòóõ?” -äåñå áàëà: “íåò ÿ òîæå êóðèòñÿ” äåïòèð.

Õ Õ ÕÀéûëäàí æàíû êåëãåí ýêè áàëà êàðàўãûäà êº÷ºäº

êåòèï áàðàòûøûï, áèðººñó àéòàò: -ñìîòðè íà íåáå ñêîëüêî çâåçäåé! -çâåçäåé ýìåñ, çâåçäîâ òóóðà áîëîò,-äåéò ýêèí÷èñè. Àíàí ý꺺 ìåëäåøèï êå-òèï, áèð êûçäàí ñóðàøàò: ”çâåçäîâ ïðàâèëüíî èëè çâåäåé?----äåñå: Êûç êàðàï òóðóï “ÿ òàêèõ ñëîâåé íå çíàþ!”,-äåïòèð...

Àéûëäàí øààðãà æàўû êåëãåí æèãèò àÿëäàìàäà òóðñà, æàíûíäàãû êåìïèð ñóðàï êàëàò ýêåí:

- Àé áàëàì, òèãè êåëàòêàí àïòîîñ êàéñû? - äåñå, áàëà:

- Ìåðñåäåñ. - äåïòèð. Êåìïèð: - Æîîê áàëàì, íîìóðó êàí÷à? - äåñå - Á 2685 Á. - äåãåí ýêåí. Õ Õ ÕÏèë ìåíåí êóìóðñêà áàññåéíäå êèðèíèøåò. Ïèë æóóíóï áîëóï ÷ûãûï áàðàòñà, êóìóðñêà ïèë-

ãå: -” Ý ÏÈË àäàøûï ìåíèêèí äàãû êèéèï àëáà!”-

äåïòèð Õ Õ ÕÁèð êїíї àïàñû áàëàñûíà áàëàì êóëàãûўäàãû íà-

óøíèêòè àçûðààê óêñàў áîëî äóëºé áîëóï êàëàñûў äåñå

- àïà ìåí òàìàêòàíûï àëäûì - äåï æîîï áåðãåí ýêåí!!!

Àíåêäîòòîð

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,218

өтүп мектепти бүтүп Бишкекке иштегени келдим. Бир күнү, бир аялдын 16 миң сомдук продуктасын арабама салып бара жатсам, топ турган балдар эзилип калган поми-дор менен урушту. Унчукпай өтүп бара жатсам бир помидор көзүмө келип тийди, колум менен көзүмдү аарчыганча балдар арабамды алып качып кетишти. Продуктанын ээси келип милицияга берип койду. Ми-лицияга паспортумду таштадым да бир жума Казакстандан барган вагондордон ун түшүрүп 16 миң сомду таап бердим. Паспортумду алдым да Москвага келдим. Бул жер-де төрт жылдан бери иштеймин. Иштеген ишим сүт ташуучу ма-шинадагы айдоочуга жардамчымын. Мындан эки ай мурун жумуштан кайтып шофер экөөбүз машина жу-учу жерге бардык. Ал жерде атамды көрүп калдым. Эч кимге сыр бербей турам, бирок жүрөгүм сезип, тез-тез согуп өзүмчө башкача болуп кетим. Биринчиден аны таптым десем, экинчиден бизди таштап кеткенине ачуум келди. Атамды 29 жашында көргөн боюнча азыр мына 47 жашында жолуктуруп ол-турам. Арадан 18 жыл өтүп кетип-тир. Атам бизди карай басып келип шофердон тамеки сурап чекти да, мага карап, кыргызсыңбы? – деп сурады. Мен ооба дедим. Тамеки-син чегип бүткөнчө машинабыз да жуулуп бүттү, үйгө кетик. Ал күнү уйкум келбей атамдын жүдөгөнүн көрүп ыйладым. Экинчи жолу дагы машинаны жуудурганы барганда, мындайча кат таштап келдим:

«Ассалому алейкум...! Сиздин ушул денгээлге келишиңизге ким себепчи? Каныңыздан жаралган үч балаңызды эстейсизби? Сиздин туягыңызды улачу уулуңуз мен Бай-сал». Телефон номеримди жазып таштап кеттим эле, арадан эки күн өтүп атам телефон чалды. Ага жашаган жеримдин адресин айт-тым. Апам байкуш бул жаңылыкты угуп кубанса керек деп ойлоймун.

28. 08. 2011-жыл. Байсал.

Îêóðìàíäàð êàò æàçûøàò

Атамдын 47 жашта экенин бүгүн эстеп олтурам. Ал мени канчага чыкканымды билет бекен? Бизди мындан канча жыл мурун таштап кеткенин эстеди бекен? Убакыт өтүп өтүп атамды жолуктурсам да кечирбеймин дечүмүн. Бирок, ба-рибир анын канынан жаралганымда акыры кечирүүнү туура таптым. Эки көзүм көчөнү карап, атамды күтүп терезеге тигилип олтурам.

«Ата үйдүн дөөлөтү, эне үйдүн куту» - дегендей апам байкуш биз-ди канча кыйынчылыктар менен чоңойту. Аны аны эстеп апама күндө жатаарда ден-соолук, өмүр тилеп жатам. Апамдын колундагы бычак тийген тыртыкты көргөн сайын, атам бизди үйдөн чыгарып салып, апамды сабап урганын эстей берем. Мындан 18 жыл мурун «Ой-нош оттон ыссык»-дегендей атам бир аялды деп бизди таштап кет-кен. Карындашым Самара үч жаш-та, кичүүсү Салкынай төрт айлык наристе болчу. Апам бизди эч нерсе-ден кем кылбай аталык мээримин да берип бакты. Апам үчүн мен канча-лык карыз экенимди жакшы билем! Атам да, апамда мугалим болуп мектепте иштешчү. Жашообуз да эл катары болчу. Апамдын айтуусу боюнча атамды курска окууга чакы-рышып Бишкекке кеткен боюнча үч ай дегенде келген экен. Атам окууга барганда эле бир аял менен жашап алган экен. Апам болсо мени оку-там деп, жайдын ыссык күндөрүндө талаада жумуш кылып, кечинде үй жумушун аткарып жүрдү. Атам жайдын башында кеткен боюнча, күзүндө келди, элдин оозуна элек тосуп болбойт экен. Атам жөнүндө кандай ушак кептерди укпадык. Атам биз менен эки жумача жаша-ды да кайра Бишкекке кетип калды. Апам болсо нары карап ыйлап, бери карап күлүп бизди чоңойтту. Ошен-тип досторумдан «таштанды» - деген сөздөрдү да уктум. Убакыт

Алина мени кечир? Балдарым-дын апасы, жашоодогу сүйөнөөр түркүгүм сен! Ысыгыма күйөөр, су-угума тоңоор да сен! «Бейиш сенин таманыңдын астында».

Туптуура мындан үч жыл мурун шайтандын жолуна түшүп, үй-бүлөмдү жоготуп алайын дегенмин. «Шаар көргөн эчкиден түңүл» - деген чын сөз экен. Тирилик үй-жай курам деп Москвага келип иштеп жүрдүм. Иштеген ишим короо шыпыргыч болчу. Кудайдын чачып койгон ыры-скысын терип жеп, талаанын жеңил жашоосуна да көнө баштадым. Жа-шоом квартирада болчу. «Шеригиң карга болсо, жегениң...» - дегендей чөйрөгө карап өзгөрөт экенсин.

Бир күнү бирге жашаган дос балам Адыл, - жүр дос, кыздар менен таа-ныштырайын – деп Проспект Мира метросуна алып барды. Ал жерде оштук үч аял чогуу жашайт экен. Экөөсүндө РФ паспорту бар. Шай-тан азгырдыбы аларды көргөндө бойдок бала болуп, ата-энем, бир туугандарым, үй-бүлөм эстен чы-гып кетти. Ошентип алар менен түнкү саат бирге чейин пиво ичип олтурдук. Башым айланып ал жер-де түнөп калдым. Эртеси чочуп ойгонуп, Адылдан мурда жумушка шашып келдим. Кечинде жумушум бүтүп квартирага барсам Адыл келбептир. Ага кызганып аялдар жашаган жерге дагы бардым. Алар эч нерсени көрбөгөн, билбегендей мени жакшы күтүп алышты. Ал түнү да ошол жерде калып калдым. Ошентип алган акчамдан да береке кетип, айлыгым, айлыгыма жетпей тентип жүрдүм. Ичкиликке көп бе-рилип, жумушумдан да айрылдым. Өзүмдөн 16 жаш чоң Дилноза деген аял менен өз аялымдай жашап кал-дым. Анын атасы кыргыз, апасы өзбек болгондуктанбы, сырттан киргениңде эле алтыным, жаным деп ширин сөзүн айтчуу. Кыштын күнү ишим жок бир жарым ай үйдө жаттым. Дилноза мага өзү иште-ген магазинден орун таап, грузчик кылып ишке жайгаштырып кой-ду. Жумушка бирге барабыз, бирге

келебиз, эртеден кечке Жони деп айланчыктайт. Аялыма алып бер-беген кымбат алтындарды, духи-лерди алып берип жүрдүм. Бир күнү ал мага мен да эне болууну каалай-мын деп, балалуу болууну сунушта-ды. Мен ал сөздү укканда гана кызым менен балам эсиме келди. Ошондо өзүмдүн ким экенимди билдим. Эң алгач кудайдан кечирим сурадым. Дилнозаны кантип алдашты бил-бей, үйдөн качып чыктым. Мечит-ке барып, мойнумдагы шайтанды түшүрүп, акыры билетке гана акча таап үйгө кеткенмин.

Күндөр өтүп, аялым Алинага ба-арын айттым. Ал үч күн сүйлөбөй койду. Үйүнө кетип калабы деп кор-ктум. А бирок баары ойдогудай бол-ду. «Сабырдын түбү сары алтын» - дегендей аялыма миң мертебе ыраазымын. Анткени, ал сабырду-улугу менен мени кечирип, арканды узун таштап, турмуш куруп келе жатат. Ал убакта кызым үч жаш-та, уулум бир жашта болчу. Убакыт өтүп кызым Аида 1-класска барды, уулума сүннөт той өткөрөм деп турам. Убагында шайтандын жо-луна түшүп, акчамдын берекесин да билбедим эле. Кудайды унутпай таза жүрсөң жаратканым өзү берэ-эрин унутпайт экен. Ошондуктан окурмандарга айтаарым: Туура жолго гана баскыла! Мен бул ба-шымдан өткөндөрдү жазганымдын себеби, адашкандарга сабак болсун деп жаздым.

Ата-эне, бир тууган, аял, балда-рынды эч качан унутпа! Эркектик наамысынды сакта!

Ноокат районунан Жаңыбай.

Урматтуу окурмандар, сиздер үчүн жаңы рубрика “Окурмандар кат жазышат” деп аталат. Айта турган сөзүңүз болсо, кат жазып жөнөтсөңүз болот. Албетте, биз сиздин катыңызды жарыялап, ойлоруңузду бөлүшкөнгө гезит бетинен мүмкүнчүлүк беребиз.

ЇÉ-ÁЇËª ÁÈÐ ÌÀÌËÅÊÅÒ

тым. Апам байкуш бул жаңылыкты угуп кубанса керек деп ойлоймун.

28. 08. 2011-жыл. Байсал.

Жашым 24тө. Жалал-Абаддын ку-лунумун. Мектепти жаңы бүткөндө эле ата-энем үйлөндүрүп коюшту. Эки кыз, бир уулдун атасы болдум. Россияга машина аламын деп иште-гени келдим. Жашаган үйдүн жанын-да «Балтика»-деген кафе бар болчу. Жекшемби күнү дискотека болот эле. Мен да эл катары барып жүрүп, ошол жерде иштеген официантка келин менен жүрүп кеттим. Тууган-дарым жакшы жолго баштаса эч ки-мисин укпадым. Эки бутум кафеде калды. Эркектин жаман жүргөнү ба-лага тийет десе кулагымдын сыр-тынан кетчү. Чынгыз Айтматов-дун «Карагул ботом», «Акбаранын көз жашы» - деген чыгармаларында жаныбарларга кол салып балдары-нан ажырап калганын билсеңиздер керек. «Карагул ботом» - деп өз ба-ласын атып алган каармандын күнү башыма түштү. Мен да шайтандын жолуна кирип, балдарымды унутуп коюп, аялым Бактыгүлдү уккум да келбей калган эле. Мына эми бото-дой боздоп жалгыз уулум Аскаттан ажырап олтурам. Эч кимди балам

Ý× ÊÈÌ ÁÀËÀÌ ÄÅÁÅÑÈÍдедирбесин. Окурман эркектерге айтаарым: - «Кудайым тагдырыңа жазган аялыңа, каныңдан жаралган балдарыңа кыянаттык кылбагы-ла!»

Эч ким билбейт, көрбөт дейт экенбиз, а бирок, кудай көрүп ту-рат экен. Башыңа иш түшүп, көзүң ачылмайынча эч нерсени түшүнбөт экенсин. Ойлонгула, ойгонгула мен-дей болуп көз жашыңарды төгүп балам деп зарлап калбагыла! Жада калса, уулум ооруп больницада жат-канда да акча сала албай койгон күндөрүмдү эстеп аттиң кылам.

Жалал – Абаддан Чынтемир.

ÒÓÓÐÀ ÆÎËÃÎ ÃÀÍÀ ÁÀÑÊÛËÀ!

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 19Ïàéäàëóó

ВенераНУКЕЕВА,“БИРГЕ” гезитинин атайын кабарчысыРоссия, Москваbirgekomanda@yandex.ru

Бакыт каяктан алынат жана кишиге бактылуу болушуна эмне жолтоо болот? Биз дайыма ба-кыт менен жолугушууну кийин-киге калтырабыз анан өзүбүзгө шарт коебуз: «Мына төрөп алайын...», «Мына институт-ту бүтүп алайын...», «Мына жаз келсин...», «Мына үй алып алай-ын...машина... жаңы эмерек...». Ошентсе да эч нерсеге карабай балалыгыбызда бактылуу элек.

Бакыт – бул адамдын ички дүйнөсүнүн абалы, чөйрөдөгү бо-луп жаткан ар кандай окуялар жана чөйрөдөн алган биринчи көз караштан жаралган пикирлерди сиңирип алуу. Эгерде көпчүлүктөн: «Сиз жутуп жат-кан абанын бар экендигине бактылу-усузбу?», деп сураса: «Бүгүнкү күндө мындан башка толтура проблемалар турганда жетишип турган нерсе ту-уралуу неге ойлонуш керек? Ошол проблемаларга көңүл буруш керек» - деп жооп беришет. Мына ушундай жөнөкөй жана билинбеген кубанычтуу көз ирмемдерди байкабаган, баалаба-ган «бактысыз» адамдар жаралат.

Согуш, жаратылыштагы кыйроо-лор, жакын адамды жоготкондо, оор абалда жаткан учурду бакыт менен салыштыруу мүмкүн эместей сезилет. Бирок, ушундай учурларда тынч өткөн жашоону ата-энеге, бир тууганга, до-сторго, туулган жерге, өз үйүңө болгон сүйүүнүн жана бакыттын баалуулугун ошондо сезип моюнга алабыз. Кыр-сык, балээлер, ажырашуулар жана башка сыноолор туш болгондо гана бакыт эмне экенин түшүнө баштай-быз. Бирок, кудайга шүгүр, согуш жок, анан неге көпчүлүгүбүз жашоого чын-дап кубана албайбыз? Эчтеке эмес, бактылуу болууну үйрөнсө болот. Аны үчүн:

БАКТЫЛУУ БОЛУУНУ ҮЙРӨНӨБҮЗ

Американын окумушту-улары изилдеп, аялдын ден-соолугуна ар бир кыш терс таасирин тийгизет да аялды беш жылга каарыт-канын билгизишти.

Бул изилдөө америка-нын «Adonia Organics» атуу косметикалык ком-паниясында эксперимент-телген.

Адистер, 27 жаштан 60 жашка чейин 5 миң аял-ды бир жыл ичи карап байкашкан. Бул аялдардын өзгөрүлүшү күндүн нуру жетишпегенинен жүзү бозоруп, көздөрүнүн астында шишик пайда бол-гонун айтышты.

Кышында көздүн астындагы шишиктен 82%ы, жайында 38%ы кыйналат.

Адистердин айтуусунда: жылдын кышкы айла-рында адамдын организиминде күндүн нурунан алынган Д витамининин жетишпегендигинен адам тез чарчайт да организимде серотониндин (куба-ныч гормонунун) саны азаят.

Мындай көрүнүш менен күрөшүү ыкмала-ры практикада жок, бирок серотониндин санын көбөйтүү үчүн ыссык жактарга кетсек же жаздын келишин күтүп, керектүү витаминдерди ичсе баа-ры жакшы болот.

Өзүңдү макта. Ар дайым өзүнө ыраазы болбо-

гон адам бактылуу боло албайт. Сиз жумушуңузда өсүү болбосо да, үй-бүлөңүз аз санда ал эми, келбетиңиз «90-60-90» параметрине туура келбесе да башкалардан өзгөчөлөнгөн баалуу-луктарыныз, сулуулугуңуз бар. Миса-лыга, сиз – тамактардын түрүн даам-дуу кылып жасайсыз, отуруштардын көркүсүз, жакшы ырдай аласыз, үй жу-муштарын жакшы аткарасыз. Өзүңүзгө жөн эле жагымдуу сөз айтыңыз. Миса-лы: «мен бүгүн оор күндү көтөрө ал-дым – азаматмын!».

Азга сүйүнүңүз. Ар кандай кичинекей кубанычтан

ырахат алышты үйрөнүңүз, ырахат алгандан качпаңыз. Мисалы, сиз жы-туу чөптөр салынган жылуу ваннада дем алганды жакшы көрөсүз, кечинде жылдыздарга карап жатканды, күздүн күнүндө түшкөн жалбырактардын шы-быраганын укканды жакшы көрөсүз. Сизге ырахат тартуулаган мындай бактылуу көз ирмемдерди кармай билиңиз.

Талантыңызды ачыңыз. Чыгармачылыктын кандай гана түрү

менен алек болгон адам белгилүү бир убакытта өзүн бактылуу сезет, керек болсо өтө сейрек учурда алек болсо да. «Үй – жумуш – үй» деп эле жүрбөстөн, талантыңызды ачуу үчүн аракет жасап, убакыт бөлүңүз.

Бүгүнкү күн менен жашаңыз. Келечектеги күндү ойлоп бүгүнкү

күндөн качпаңыз, анткени бүгүнкү бак-тылуу күнүңүз бааланбай өтүп кетет. Жыйынтыгында ойлогонуңуздай туура жасайм деп, бирок муну менен сиз бак-тылуу боло албайсыз.

Стереотиптерден баш тартыңыз. 20 – 30 жыл мурда жумушун биринчи орунга койгондордун бирөөсү, белгилүү «Кызматтагы роман» киносундагы ка-арман Людмила Прокофьева ошол убакта бактысыз адам катары санал-ган. Ал эми азыркы учурда көп бала-луу апаларды жана үй кожейкелерин бактысыз деп эсептешет. Коомчулукта жаралган стереотиптер бардык адам-ды тегиз болушун каалайт. Бирок, ар

бир адам кайталангыс личность жана кайталангыс өзүнүн жашоосун жашап өтөт. Бул кеңеш агымга каршы басып кетүү эмес, ички дүйнөңдөгү гармони-яны изде. Гармониядан бакытка чейин бир кадам.

Аткаралбагандан кийин убада бербе. Эсиңизде болсун, эртеби, кечпи ошол

берген убадаңызга жооп беришиңиз ке-рек. «Берилген убада белектен арзан, бирок кымбат бааланат», — деп айкан Анатоль Франс.

Чымындан пил жасаба. Бир нерсе сизди кыйнаса, өзүңүздөн

сураңыз – бир жылдан кийин ушул нерсени эстей алат белеңиз? Эгерде эстей албасаңыз кабатыр болбоңуз аны унутуңуз.

Өзүңүздүн катаңызды кайра кайталабаңыз.

«Акмак — бул жыйынтыгы башкача болот деген ойдо, бир нерсени кайра – кайра кайталап жасаган адам» - дейт Альберт Эйнштейн. Өсүшүңүз үчүн, өзүңүз чектеген рамкадан чыгышыңыз керек.

Жаман нерселерди ойлобоңуз.Ийгилике жетүү үчүн позитивдүү

ойлонуу башкы ролду ойной. Эгерде сиз күнүгө эрте менен эң жакшы ой-лор менен уйкудан турсаңыз, сиздин жашооңуз ошончолук жакшы жака өзгөрөт.

Жөн эле жеп жата бербеңиз. Тамак – бул зериккенден арылуунун

ыкмасы эмес.

Арызданганды токтотуңуз. Ар кимге өзүңүздүн жашооңуз на-

чарлаганын айтпастан ошону оңдогону аракет кылыңыз, кыймылдаңыз.

Аракет кылыңыз! Эгерде бактылуу болушту

кааласаңыз, бүгүндөн калбай ушулар-дын баарын жасап баштаңыз.

АЯЛ ЗАТЫ АР БИР КЫШТА БЕШ ЖЫЛГА КАРТАЯТ

ПОМАДА ТУУРАЛУУ БИР КЕҢЕШ ТЕРИ

ТУУРАЛУУ БИР КЕҢЕШ

ДААНЫШМАН-ДАРДЫН НАКЫЛ

СӨЗДӨРҮНӨН

Помаданын четинен саргайган май чыгып калса аны колдонууга болбойт. Анткени, бул помада-нын колдонуу мөөнөтү өтүп ба-ратканын же туура эмес сактал-ганын билдирет. Ошондуктан, помада сатып алып жатканда да эсиңизде болсун, помада жыл-макай болушу керек жана жыты-на да көп маани бериниз.

Помада илепти чоңойтот. Илеп үчүн чыгарылган жалтырак по-мадалар түссүз болгону жак-шы. Кызыл жана башка түстүү помадалар илепти кичирейтип көрсөтөт.

Териге ысык суу зыян. Эгерде ысык суу менен жуунса, тери тез картайып, өтө майлуу болот. Ошондуктан ысык ваннадан кийин бет-ти муздак суу менен жууш зарыл, же кай-натылган ромашка гүлүнүн суусун муз-датып, аны менен арчуу керек.

Саламаттыгы начар адам алча жегендин эртеси сууктан тумоо-лоп калса, анын көңүлүн жооткот-чулар: “Алча жегени үчүн өзүңдөн кетиптир” дешет, түгөткүрлөр.

Люк де ВОВЕРАНГ

Бакытты издеген адам тамтаңдаган маска окшош: үйү бар экенин билет. Таппайт. Издей берет, издей берет.

ВОЛЬТЕР

Өң-келбетин күзгүдөн каранба-гандардын акылы терең, себеби алар терең акылдарын толтурганга көп убактысын бөлгөндүктөн, сыла-нып-таранганга убактылары аз.

Клод Адриан ГЕЛЬВЕЦИЙ

Өзүңө өзүң жардам берсең, досторуң урматтай баштайт.

Жонатан СВИФТЖаш улгайган сайын арким өз

жүзүндөгү бырышка жооп берет. Альбер КАМЮ

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,220 Ñòóäèÿáûçäà

Мадина ЖАПАРОВА8(925) 885-14-068(915) 006-43-81

ÒÎÞЎÀÐ ÒÎÉÃÎ ÓËÀÍÑÛÍ

Москвада кыш айларында өткөн тойлор туура-луу, студиябыздын кызматтарынан колдонушкан

кардарларыбызды кабарлап туруу адатка айланган. Январь айында өткөн тойлор:

Жаңы жылдын кириши менен жаңы үй-бүлө курула баштады. Алар кимдер десеңиз, Уларбек менен Нурайым 7-январда чоң той беришти. Ата-энелер куда-кудагый болушту. Эми буюрса, алар чоң ата, чоң эне, таята,

таэне болушууну күтүшөт. Ал эми бул той ээлерине биз, УЛАРБЕК жана НУРАЙ-

ЫМ БАКТЫЛУУ БОЛГУЛА!!! дейбиз.

Өзү да жоро-жолдоштору да баштарынан ак калпак-тарын түшүрбөй эртеден кечке Москваны айланып,

орусча айтмакчы «любовь греет» болуп, Санжар менен Гүлдөй учурда кыштын чилдесин, ызгаарын сезбей түтүн булатып, чоң турмушка жол алышкан. Алар

14-январда Санжар өзү айткандай бойдокчулугу менен кош айтышып, тууган-урукту, дос, жоро-жолдошторун чакырып, кыштын суугуна карабай чоң той беришти. Коноктордун конверттеги куругун салганга атайын

кутуча жасап, тойго келгендерди ырдатып, бийлетип, ак дастарконун жайнатышып, акылдуу эки жаш аягында

элден көп-көп жакшы баталарды алышты. Ал эми «БИРГЕ» тобу бул эки жаштын мындай бак-

тылуу көз ирмемдерин баарын тартып кызматта болушту. Кардай аппак сүйүүлөрүнө сүйүү кошулушун

жана да жалпы эле биздин эмгек жамаат САНЖАР менен ГҮЛДӨЙГӨ БАКЫТ каалашат!

Урматтуу мекендештер «БИРГЕ» студиясынын кызматтарынан комплекстүү пайдаланган кардарлар жыл аягында өтүүчү конкурска катыша алышат. Кон-

курстун жеңүүчүсүнө баалуу белек берилмекчи. Сиздердин назарыңыздарга учурда жүрүп жаткан

конкурс тууралуу эскерте кетмекчибиз. 30-беттеги жүрүп жаткан конкурста 2011-жылы студиябыздын кызматынан комплекстүү пайдаланган кардарлар.

Конкурс 3 этаптан турат. Биринчи этабында комплекстүү пайдалангандар гана өтөт. 2-этабын-да интернет аркылуу добуштар берилип, 3-этабы жыйынтыктоочу болуп гезитке эң көп добуш топ-тогон кардарлар катыша алат. Конкурсту эң көп

добуш топтогон кардарды жеңүүчү деп таап, баалуу белек берилет. Айта кетсек, 2011-жыл боюнча кон-

курс 1-мартта жыйынтыкталып жеңүүчүгө эс алуу үчүн жолдомо берилгени турат. Андыктан «БИРГЕ» студиясынын кызматтарынан комплекстүү пайда-

ланганга аракет жасаңыздар

Гүлжигит Калыков “Ев-разия жылдызында” кий-ип чыккан костюмдарды көрдүңүз беле? Бул суроого баары “ооба” деп жооп бере алат. Ал костюмдар кимдин колунан тигилген? Буга ба-ары “Эльвира Султангази-ева” деп жооп бере албаса керек. Эмесе, көңүлүңүздү модельер-дизайнер Эль-вира Султангазиева менен болгон маекке буруңуз.

- Эльвира, айтсаңыз, ди-зайнер-модельер болуу үчүн кандай жолдорду басып өттүңүз?

- Ата-энем экөө тең сүрөтчү. Студент кездеринен чогуу окуп жүрүп табышкан экен. Кичине-кей кезимде эсимде калыптыр, үйдө алардын өзүнчө бөлмөсү бар эле, ошол жакта сүрөт тартышчу. Биз аны “атамдын устаканасы” деп койчубуз. Ба-лага күнүмдүк турмушта көрүп жүргөнү таасир берет окшойт, ошолорду туурап эле китеп-журналды калтырбай чийги-леп, көйнөктүн сүрөтүн тартып, сүрөтчү болом дей берчүмүн. Кичине эс тартып калган ке-зимден баштап атам кыз бала үчүн бул оор кесип деп ку-лагыма куя баштады. Анан ким болорумду толук билбей жүргөн кезимде гезиттен жар-нама жазылган бир баракты кесип келип, “мына, политехте ушундай факультет бар экен, окусаң дизайнер-модельер болосуң” деди. Атам айткандай эле оку-умду бүтүп, болго-ну политехке эмес, КАСИге тапшырып, ушундай эле факуль-тетти аяктап, дизай-нер-модельер болуп калгам.

- Анан эмгек жолуңузду кантип баштап калдыңыз?

- Мен окууну бүткөндөн кийин өз кесибим менен иште-гендердин биринчиси болдум. 2002-жылы “Изи” деген модел-дик агенттик ачылып калып, сынактын не-гизинде ошол жакка жумушка киргем. Ал жерде иштеп жүрүп, эки жолу көйнөктөрдүн коллек-циясын чыгардым. Буга чейин дипломдук ишиме карата да-ярдаган бир коллекциям бар болчу. Ушул үч коллекциям-дын ийгилиги жакшы эле деп айтсам болот, ошол жылдары Алматыда өткөн “Күз-кыш” де-ген сынакта биринчиликти ба-гындыргам.

- Ортодон көп эле убакыт өтүп калыптыр. Жаңы кол-лекция чыгаруу планыңызда барбы?

Январь, февраль 2012 г. №1,220

- Кудай буйруса, жазгыга чыгарсам деп болжоп турам. Өткөн күзгүгө дедим эле, ой-логон ойду кыстаган турмуш жеңип жылып кетти.

- Гүлжигит Калыковдун “Евразия жылдызы” фе-стивалында кийген костюм-дарын сиз тигиптирсиз. Ал жеңүүчү болуп табылганда кандай сезимде болдуңуз?

- Толкундандым, сүйүндүм. Менин ордумда башка бирөө болуп калышы деле мүмкүн болчу. Бирок ошол костюм-дарды тиккен адам мен болуп калгандыгым үчүн сүйүндүм. Негизи, жеңиш Гүлжигиттин ийгилиги, ошол эле учурда кандайдыр бир деңгээлде ме-нин ийгилигим десем болот. Эң башкысы калыстардын костюмдарды мактап, баалап калышканы мага аябай таасир берди.

- Баш-аягы канча костюм тигип бердиңиз?

- Гүлжигитке жалпы 5 ко-стюм тигип бердим. Аларды ал “Евразия жылдызы” сы-нагынын жарым финалдары-нан тартып финалына чейин кийди. Бул жерде ырчынын продюсери Канат Култаевдин эмгегин айтпаса болбос. Ал Гүлжигиттин бутуна кийген батинкесине чейин ойлонду. Буга чейин мен ырчылардын жашоосуна аралашып көргөн эмесмин да. Ушул жолу баа-

рын көрүп-билип калдым. Ка-наттар мага конкурстун тандоо туру аяктап, Гүлжигит “Евра-зия жылдызына” катышат де-генде келишти. Анан кыргыз болгондон кийин, улуттук ко-лориттеги формаларды даяр-дасак деп сунуш айтат. Негизи андай костюмду тигүүгө көп убакыт жумшалат да. Бирок эл аралык сынакка катышайын деп жатса менин ооба дебеске айлам барбы? Тескерисинче, өзүм да кошо күйүп-бышып, шашып-бушуп, күндөп-түндөп жетишип тигип берип жаттым. Эң кызыгы, кийе турган фор-

масы даяр эмес, Гүлжигит жарым финалга катышканы Казакстанга жөнөп кетти. Раз-мерин өлчөп калганга жетиш-кенбиз, мен жанталашып ти-гип бүтүрдүм, Канат артынан жеткирип берди. Анан жарым финал Бишкекте болбодубу. Анда деле шарт боюнча кон-курсантты мейманканадан чыгарбайт экен. Бирок Канат Гүлжигитти уурдап чыгып жат-тыбы же эмне кылды билбейм, 15-20 мүнөткө алып келет, мен костюмун өлчөйм, кайра алып кетет. Өлчөбөй тиге албайсың. Размерин билгенде деле ар бир кишинин мүчөсү ар кан-дай да. Түркия мамлекетте-рине кетип калганда болсо, Гүлжигитке окшош балдарды таап, тигип, Канат артынан жеткирип берип жатты.

- Гүлжигиттен башка кайсы ырчылар менен иштешесиз?

- Көп эле ырчылар менен иштешем. Мисалы: Нурзат Са-дыкова, Замир Арыкбаев, Ка-ныкей Раймалиева, “Достор” тобундагы эжелер. Жакындан баштап Курмангазы Азыкбаев байке менен иштеше башта-дым.

- Кийимдин бардык түрүн тигесизби?

- Ооба, бардык түрүн тиге алам. Мына ушул цех менин жумуш ордум десем болот. Ыр-чылардан болобу, башкалар-данбы жеке буйрутма алып,

дизайнерлик ишимди жасайм. Анан ушул жумушума катарлаш эле цехте 15-16 кыз-ды иштетем. Алар кадимкидей эле кий-им тигишет, аны дүң баада өткөрөбүз.

- “Бирөөнүн ч ө н т ө г ү н аңтарбайт” деген сөз бар экенин би-лем, бирок муну сурабай койсом болбос. Эгер сыр болбосо бир ко-стюмду канча сомго тигесиз, анан канча убакытта бүтүрүп бересиз?

- Баасы ар кандай болот. Кээ бирөөнүн формасы жеңил болот, кээ бирөөнүкү оор бо-лот. Акчасы да ошого жараша алдын-ала чечилет. Костюмду тигип бүтүрүп берүү жагы деле ушундай. Жеңили эртерээк, оору кечирээк дегендей. Бирок менин бир сапатым бар. Ошол форманы тигүүгө да илхом издейм. Болбосо басып жүрө берем. Анан сүйлөшүлгөн убактысы чукулдап калганда тытынып, баш-отум менен ки-ришем.

Маектешкен: Ырыс ИМЕТАЛИЕВА

Эльвира Султангазиева, модельер-дизайнер:

“Ãїëæèãèòòèí èéãèëèãè - êàéñû áèð äåўãýýëäå ìåíèí äà èéãèëèãèì”

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 21Æåðäå æàíãàí æûëäûçäàð

Сахна адамдарынын көркүнө көрк кошкон алардын кийген формалары болот эмеспи? Ошол формаларга тиешелүү айрым кызыккан сурооло-рубуз менен сахна өкүлдөрүнө кай-рылдык.

- Канча улуттук көйнөгүңүз бар?Саламат Садыкова:

- Санаганым жок, бирок абдан көп. Чынын айтсам, үйгө формаларым бат-пай кетти. Чемодандарыма, ага да бат-паса сандыгыма салып коём. Көйнөктү өзүнчө, чыптаманы өзүнчө салып койгом, аларды кезеги менен кийип турам. Айрымдарын убакыт өткөндө кийип калсам, кесиптештерим “жаңы тиктирдиңизби?” деп сурап калышат.

- Эң алгачкы сахнага кийип чыккан фор маңыз азыр да сакталуубу?

Гүлнара Калдарова:

- Эң алгачкы формам “Кыз-Бурак” тобунда ырдап жүргөнүмдө тигилген. Ал форма азыр да эсимде, узун кара көйнөк болчу. Бирок ал форма азыр жа-нымда жок, салтка ылайык “Кыз-Бурак” тобунун архивинде сакталуу. Ошко ба-

рып калганда, Гүлшайыр эженикине барып, архивден мурдагы формала-рымды кармалап көрүп “ушул форма меники эле” деп сүйүнүп калам.

- Форма уурдатып көрдүңүз беле?Сыймык Бейшекеев:

- Өзүмдүкүн уурдатып эмес, унутуп таштап кетип калган учурларым бол-гон. Ал эми уурдаткан тууралуу айт-сам, бир жолу Нарынга концерт коюп барып, кийинүүчү жайга кийимдерди калтырып кетсек Мухтар Атаналиевдин формаларын уурдап кетишиптир. Бир топ сүрүштүрүүдөн кийин кароолчулар уурдаганы билинип, кайра беришкен. Эсимде, жаңы уюлдук телефон чыккан-да бирөө мага 17 миң сомдук телефон белек кылган, ошону гастролдо жүрүп уурдатып жиберип абдан ичим ачыш-кан.

- Сахнага кийбей калган формаларыңызды эмне кыласыз?

Асель Турдалиева:

- Сахнага кийбей калган формала-рымдан Бегимай Бекбоева жана баш-ка бир-эки жаш ырчы кызга ырымдап белек кылгам. Андан сырткары, такыр кийилбей турган айрым формаларым-ды айылга апама берип жибергем. Апам алардан төшөк курап коёт. Кал-ган формаларымдын баары өзүмдө сакталуу, канча убакыт болсо да сы-нын жогото элек. Айрым формаларым-ды кызым кийип Македонияга чейин барып ырдап келип жатат. Негизи, форманы бирөөгө бербеш керек экен.

Ошондуктан, мен азыр бербей кал-дым. Чет өлкөдө белгилүү адамдардын кийимдерин аукционго коюп сатышат да, бизде да ошондой болгондо жакшы болмок.

- Ырымдап бирөөнүн көйнөгүн кийгенсизби?

Роза Шакирова:

- Албетте, кийгем. Жаңы сахнага чы-гып келе жаткан убагымда 2005-жылы Гүлнур Сатылганова эженин үйүнө баргам. Ошондо Гүлнур эже “сахна-дан өз ордуңду таап кет, сага жарда-мым болсун” деп 2-3 форма берген. Мен аларды абдан жактырып, “Гүлнур эжедей атактуу ырчы болоюн” деп ырым кылып сахнага кийип жүрчүмүн. Тилекке каршы, төрөгөнүмдөн кийин бир аз толуп кеткениме байланыштуу ал формалар туура келбей калды. Би-рок гардеробумда илинип турат. Андан сырткары да бир жолу Токтобүбү Че-рикчиеванын үйүнө конокко барып кал-сам, эже кыргыз көйнөгүн берген. Аны да 2-3 жолу эле кийип, кийин концерт-тен жоготуп жибергем.

- Бир формаңызды канча жолу ки-есиз?

Неля:

- Бир форма менен төрт-беш кон-цертке катышып, бир-эки съёмкага тартылам, андан кийин кийилбей ка-лат. Кийилбей калган кийимдеримди сиңдилерим, алардын курбу кыздары кечелерге же башка жактарга кийип барабыз деп сатып алышат. Кыскасы, кийилбей калган формаларым үйдө турбайт. Мурда сатуу тууралуу деле оюмда жок болчу, бир жолу бир кыз келип, формаңызды сатыңызчы же берип туруңузчу дегенинен саткам.

Эгерде ага жөн берип койсом, ал кий-генден кийин кийбейт элем. Сатканда мен тиктирген же сатып алган баадан 5 миң сомдон, 7 миң сомго чейин арзан баада сатам. Менин формаларымдын баарын Мадина Тапаева аттуу мыкты дизайнер тигет, ошондуктан, баасы жөнөкөй эмес.

- Эң кымбат жана эң арзан формаңыз?

Султан Садыралиев:- Эң арзаны - сахнага “Кудача кыз”

аттуу ырды ырдап жаңыдан чыкканда “Дордой” базарынан 450 сомго сатып алган кара көйнөгүм. Ал эми эң кымба-тын 600 долларга тиктиргем. Акыркы үч жыл аралыгында такыр форма тик-тирген жокмун, даяр эле сатып алганга басым жасап калдым. Себеби, жакшы дизайнер таба албай жүрөм. Эмне-гедир форма тиктирсем эле “көгүш” балдардыкындай кылып тигип коюшуп, көңүлүмө жакпай калат.

- Кымбат баага жаңы эле бир фор-ма тиктирип, эртеси концертке кийип барсаңыз башка бир кесиптешиңиз да дал ошондой форма кийип жүрөт дейли. Эмне кыласыз?

Кундуз Канатбек кызы:- Эми дал өзүндөй болбосо да түсү

же тигилиши окшош болуп калган учур-лар болот. Андайда ошол ырчы экөөбүз “бирибиз азыр чыгалы, ортобуздан ыр-чыларды өткөрүп жиберип анан экин-чибиз чыгалы ээ?” деп сүйлөшүп ала-быз. Бирок албетте, ыңгайсыз абалда калам. Ушул нерсени эске алып форма тиктирсем, өзгөчө кылып тиктиргенге аракет кылам. Сатып алаарда бол-со сатуучудан “бул костюмдан канчоо бар?” деп сурайм. Эгерде көп десе өзүмө канчалык жагып турса да сатып албайм.

Даярдаган: Ырыс ИМЕТАЛИЕВА

Àðòèñòèí êºðê¿ ÷¿ï¿ðºê

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,222

Урматтуу окурман, аталган ру-брикада сиздердин интернетте-

ги жүрөктөн чыккан кызыктууайткан сөздөрүңүздү редколлегия

карап чыгып, тандап алып коет.Төмөндө Мой мирден, Фейсбук

тан, Твиттерден алынган интернеттеги карым - катыштар.(Жазуулар оңдоосуз коюлган)

В И Р Т У А Л Ь Н Ы Й М И РÈÍòåðÍÅÒ

Русланчик абасов:Поднимая бокал в Новогоднюю ночь, помни 1ое за здоровье не пьют-за него моляться, 2ое за счастье не пьют за него борються, 3 ье за лю-бовь не пьют ею занимаються, а пьют за мечты которые сбываються!Для сердца - ЛЮБВИ, Для души - ВДОХНОВЕНИЯ, Для нового дня - НОВЫХ СИЛ и ВЕЗЕНИЯ, Для новой дороги - МЕЧТЫ НАСТОЯЩЕЙ, Для жизни - ОГРОМНОГО СВЕТЛОГО СЧАСТЬЯ!!!

СЛАДКИЙ ЯД:...Если мужчина любит - он всегда будет волноваться где ты и с кем, а не просто спрашивать как дела?? один раз в день или в 2 дня......Eсли мужчина любит - он найдёт время чтобы позвонить или напи-сать смс, а не станет в 5 минутах разговора за день объяснять что у него нет времени и что он занят......Eсли мужчина любит - он непре-менно покажет что ты для него зна-чишь, а не будет уходить от ответа и скрывать кто ты для него......Eсли мужчина любит - он не будет пропадать и появляться..

Famar *******:Слезы - это не признак слабости. Это признак того , что в человеке всё ещё есть душа...

Терра инкогнито:секрет достижение успехов -состоит в вере человека ,на сколько он си-лен и верен в своей цели ...

БАХТИЯР ЯГУБОВ:Мы вспоминаем о прошлом, мечта-ем о будущем, но не умеем ценить настоящее..........

Сен жана Мен:Сулуулук бар-шооласын чачкан кундо да,Сулуулук бар - жаны ачылган гулдо да.Сулуулук бар - жылжып аккан сууда да,Сулуулук бар - калын оскон токойдо да.Сулуулук бар - кою кара булутта да,Сулуулук бар - оту очкон кулдо да.Сулуулук бар - карапайым кызда да,Сулуулук бар-кара таш менен музда да.Сулуулук бар - баарында да, Сулуулук бар - кол жазмамдын сы-рында да.

KG*** @ЭлЯ@*** : Семья- это маленькая страна, в которой ПАПА- президент МАМА- министр финансов, министр здра-воохранения, министр культуры и чрезвычайных ситуаций в семье. А ребёнок- это народ, который посто-янно что-то требует, возмущается и устраивает забастовки!!!

™°•° AiDа AmAnOvA°•° ™:Приличная не только та девушка, ко-торую держат под присмотром стро-гие родители, а та, которой дают

полную свободу, а она все равно ве-дет себя достойно.

Бабур Джапаров: - Досум, мага бир тамеки берип кой-чу! - А сен Жаны жылда чылым че-гууну токтотом деп убада кылбадын беле? - Ооба. Мен азыр ошол убада-ны аткаруунун биринчи баскычына которулдум. - Ал эмне баскыч экен? - Оболу тамеки сатып алууну токто-туп атам.

Санжар Калматай:Эсидеңби, ошондо бойго жетип, биз алгач ирет таанышканбыз. Мына ошондон тартып канчалаган пенделер жүрөкө чок салса да, сен экөөбүз тизе бүкпөй ар дайым тике карап, аз ойлонуп бирок көп ойноп, армансыз жаштыктын доорун сүрүп, түбөлүккө бир болчудай ар дайым чогуу журдук!!!Мына минтип сен экөөбүз кош ай-тышар кез да келди... албетте сени эстеп сагынамын... Аа бирок мени ‘Бактылуу болуп жашасын’ десен, суранарым эч качан мага кайра кай-рыла көрбө! Ошон үчүн түбөлүккө кош бол менин БОЙДОКЧУЛУГУМ!!!Сонун Сөздөр:Эмне ойлонсоң ойлон, ойлорyңдун эң тереңи жастыкка башың тийгенде башталат. [G. Marquez]Сонун Сөздөр:Эгер бир кыз чачы менен ойноп жатса, зэриккенинден. Тырмактары менен ойноп жатса, уялып жатка-нындан, колдору менен ойноп жатса жини келгенинден. Такыр эле эч нер-се кылбай жатса анда кач!Sanjar Eraliev Бактылуумун - апам кун сайын ме-нин ийгилигимди каалап батасын бе-рет. Бактылуумун - жубайым кун сай-ын жакшы маанай менен жумушка узатып, даамдуу тамагы менен тосуп алат. Бактылуумун - кун сайын ‘’ата-ке, жаны жомок айтып бересизби?’’,- дешип уулум менен кызым мойнума асылышат. Бактылуумун, бир туу-гандарым бири коюп, бири тойго же башка бир тууганчылык жыйынга чакырышат. Бактылуумун - досторум дайым телефон чалып турушат же СМС жолдошот. Бактылуумун - суй-гон кесибимде иштейм. Бактылуу-мун... Кудайга шугур.....KG*** @ЭлЯ@***Мы-кыргызы, неповторимый один та-кой на весь мир народ. Ведь только кыргызы во время землетрясения не выбегают на улицу, а лежат в кровати и говорят «Кудай сактасын». Только наши кыргызские парни открывают девушкам двери как джентельмены и говорят « Чоюлбай бат-бат кирчи!» Только кыргызы после ухода гостей радуются и говорят «эми озубуз нор-мально чай ичели». И только наши девушки- кыргызски самые красивые в мире! Мы любим и гордимся нашим KG’станом, каким бы он не был!!!!!

А чем вы занимаетесь в интернете? Кому всемирная паутина помогает по-лучать самые свежие новости, кто-то интересуется новинками кино, кому-то нравится слушать радио онлайн бес-платно, доделывая отчет для началь-ника.

Интернет предоставляет нам массу возможностей для развлечения, рас-ширения горизонта и даже самообра-зования. Да-да, сегодня по сети можно получить полноценный диплом. А на-чиналось все с появления виртуаль-ных курсов по овладению различными программами, будь то Photoshop или С1.

Следующий шаг в развитие интер-нет-образования внесли языковые школы, которые предлагали слушате-лям освоить английский язык, не вы-ходя из дома. Все учебные материалы переправлялись по электронной почте. Конечным результатом такой учебы становился сертификат, который под-тверждал, что его обладатель владеет

иностранным языком. Свидетельство можно было либо получить заказным письмом, либо распечатать самостоя-тельно.

Сегодня по системе дистанционного обучения с помощью интернет-техно-логий работают крупнейшие государ-ственные вузы. В результате жители самых отдаленных регионов имеют возможность получить профессию сво-ей мечты, не предпринимая утомитель-ных поездок в столицу.

Человеческая деятельность плавно перемещается в мир Интернета, а по-тому появление электронных платеж-ных систем мало кого удивило. Более того, появление таких систем значи-тельно облегчило перевод денежных средств, сократив до минимума про-цедуры отправления пусть и самой быстрой почтой. Поэтому появление электронных кошельков также не ста-ло чем-то необычным. В лидерах платежных систем в Интернете ста-бильно держится система WebMoney,

поскольку она отличается рядом преи-муществ. Именно поэтому те, кто в ос-новном работает в Сети, предпочита-ют завести кошелек Webmoney, чтобы оптимизировать свою деятельность.

В чем преимущества этой системы? Прежде всего, это надежная платеж-ная система, обладающая самой вы-сокой степенью защиты. WebMoney –самая простая в эксплуатации систе-ма, в которой подробно и доступно прописаны все этапы работы. Кроме того, большим подспорьем можно счи-тать оперативность службы поддерж-ки, моментально отвечающей на все возникающие вопросы. Вдобавок ещё один важный аргумент в пользу систе-мы WebMoney – в случае ошибки или сбоя в системе деньги никуда не ис-чезают, не теряются, а возвращаются к владельцу целыми и невредимыми.

ÝËÅÊÒÐÎÍÍÛÉ ÊÎØÅËÅÊ

×ÅÌ ÏÎËÅÇÅÍ ÈÍÒÅÐÍÅÒ?

И н ф о р м а ц и -онную дамбу, которая сдержи-валась всеми си-лами сотрудников компании Apple, наконец-то про-рвало. Известные своими правди-

выми прогнозами и многочисленными связями с проверенными источника-ми информации ресурсы поделились предположениями о релизе сразу двух портативных гаджетов — iPhone 5 и iPad 3. Еще и рассказали некоторые подробности их производства.

Редакторы японского блога Macotakara, которые ранее сообщали о старте производства iPad 3 компа-ниями Foxconn Electronics и Pegatron Technology, подтвердили собственные догадки. Планшетник третьего поко-ления прямо перед стартом продаж будет представлен на специальном мероприятии в марте. Интересно, что один из поставщиков компании Apple рассказал о «странном» мероприятии в феврале. Инсайдеров мог запутать предстоящий день рождения Стива Джобса — быть может, купертиновцы решили провести презентацию своего нового планшетного ПК как раз в этот

ÍÎÂÛÅ ÄÀÍÍÛÅ Î ÄÀÒÅ ÂÛÕÎÄÀ IPHONE 5 È IPAD 3

день, а сам он появится в продаже как раз через неделю, в первые дни марта. Перейдем к iPhone.

С м е щ е н и е п р и в ы ч н о г о графика рели-зов iPhone из-за задержки в п р о и з в од с т в е 4S-модели мог-ло повлиять на дату выхода сле-дующего поколе-ния «яблочного» смартфона. Ана-

литики из Daiwa Securities, на кото-рых ссылаются редакторы Commercial Times, наоборот считают, что iPhone 5 будет показан общественности уже в июне этого года (предположительно 10-15 числа) — то есть привычный для компании Apple цикл обновлений теле-фона более нарушаться не будет. Они же рапортуют о том, что в новой моде-ли будет использоваться технология производства дисплеев glass to glass (g/g). Она знакома нам по предыдущим моделям iPhone — этот тот самый пре-словутый «бутерброд», который состо-ит из тачскрина и дисплея. Правду-та-ки говорят, раз зима морозная — лето будет жарким. Июнь — так точно.

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 23Ñàíäàí-ñàíãà

НУРИЗАТ ЭРМАТОВА

(башы өткөн сандарда)

(Уландысы бар)

«Чыккан кыз чийден сырт-кары» дегендей, таякемдики-не дагы бара албай, кызым Таңсулуу менен шаарда туруп калдым. Сапардын чоң ага-сы Рашид кайнагам мага бир бөлмөлүү үй сатып берди. Ал өзү өкмөт ишинде иштегендиктен мени өзүнүн жанына кат ташу-учу кылып ишке жайгаштырды. Таңсулууну балдар бакчасына бердим. Ар бир күнүм окшош өтүп жатты. Эрте менен кызым-ды бакчага алып барам да, өзүм жумушка кетем. Адам чөйрөгө карап өзгөрөт деген чын экен. Мен да жанымдагыларга карап, өз жумушума көнүшүп кеттим. Кызым Таңсулуу да күндөн-күнгө бакчанын тарбиясына карап аны муну айтып келмей болду. Бак-чага мага окшогон ата-энелер көп барчу, ошолордун арасы-нан татынакай бир аялды көп көрчүмүн жана ага суктанчумун.

Бир күнү экөөбүз бакчанын алдында олтургучка олтуруп таанышып кеттик. Мен анын аты Махабат экенин укканда

бул аял кимдин жүрөгүн жарала-ган, жары болду экен деген ойго баттым. Бир убакта балдарыбыз чуркап келди. Таңсулуу Маха-баттын баласы Тынчтыктын ко-лунан бекем кармап, апа жүр мен да алардын үйүнө барай-ын? Ойноп келем деп суранып калды. Махабат да мага карап жүргүлө биздикине конок бо-луп келесин, бала, бала менен ойнойт да деп, үйүнө ээрчитип барды. Үйдүн астанасын атта-ганда эле, төрдө илинип турган гитарага көзүм түштү. Бирок, Бакытты көргөнчө бейкапар ол-турдум. Таңсулуу болсо Айназик менен Тынчтык ойноп жүрүштү. Махабат болсо ашканада тамак даярдап жүрөт. Ойлуу олтур-гандыктан эшиктин шыңгыраган үнүн да укпай калыпмын. Ойноп олтурган Айназик менен Тын-чтык атам келди деп, эшикти ка-

рай чуркашты. Таңсулуу болсо мага башын жөлөп туруп кал-ды. Кызынын бактылуу балалык күндөрүн көрбөй, жада калса бала жытын бир жыттабай кет-ти деп, Сапарды ойлоп кеттим. Махабат эшикти ачып, үйдө ко-нок бар кире тур мен азыр деп ашканага бурулуп кирип кетти. Келиңиз деп бөлмөгө кирип кел-ген Бакытты дароо таанып дене боюм чымырай түштү. Жөн жай сурашып олтуруп, бул сиздин кызыңызбы деп Тансулууну ка-рай жылмайды. Мага жылмайган жүзүндөгү жылмаюсу ошол бой-дон. Бирок, жети жыл ичинде бир аз өзгөрүп картая түшкөндүгү би-линип турат. Ал мени «сиз» деп сүйлөгөндө өзүмдү анын алдын-да картайыңкы көрүнөт экенмин деп ойлодум. Өзүмдү кантип тааныштыраарымды билбей тэ-этиги илинип турган сиздин ги-таранызбы? деп сурадым. Ал мага карап ооба ал сырдуу ги-тара деп, илинип турган жерге көз чаптырды. Мен да бул ги-

таранын үнүн көп укканмын. Ал убакта сиз жыйырма жашта бол-чусуз, мүнөзүңүз да ошол мен көргөн Бакыт өзгөрбөптүр деп толкунданып кеттим. Ал менин сөзүмдү укканда тизесиндеги эр-келетип олтурган баласын жерге түшүрүп, ордунан туруп сен, сен Жазгүлсүңбү? деп жүзүмө ти-гиле карады. Мен ага ооба деп жооп бергенче Махабат тама-гын көтөрүп кирип келди. Бакыт шашканча сыртка чыгып кетти. Махабат мага Бакытты тааныш-тыра олтуруп, мындай деди.

Бакыт окууну бүтүп карыя-лар үйүндө иштеп Махабатты жолуктуруп, аны көпкө узатып жүрүп сулуулугуна кызганып анын башка жигити бар экенин билбей үйлөнгөн экен. Махабат-тын сөзүнө кулак төшөп олту-руп кеч да кирип Таңсулуу уктап калды. Мен үйгө барайын деп ордумдан турганда эле Бакыт мага карай, кызыңыз да уктап калыптыр жол алыс машинада алып барып коём, деп колум-дан кызымды алып сыртка чы-гып кетти. Мен Махабатка карай сый урматыңыз учун ырахмат! Биздикине да барыңыздар, деп Бакыттын аркасынан сыртка чыктым. Ал Таңсулууну машина-га жаткырып мени күтүп турган экен. Жолдо бара жатып кайсыл жерде турасыз? Жолдошуңуз кайда? деп сурап калды.

Ыр сепили (2012-жылдын 9-январында Москвадагы II Pittore ресторанынын жарылуусунан набыт болгон кыргызстандыктардын жаркын элесине)

Күн түш оогон саат төрттөр чамасы,Кыштын суугу кычыратат карачы.Ал аңгыча тарс-турс деген үн чыгып,Туманданып Москванын абасы.

Кара түтүн көтөрүлдү жаа бою,Тээ бийикке жетип анан суюлат.Көк түтүндүн арасынан кыргызча,«Апалаган» ачуу үндөр угулат.

Жарым саат өткөнү жок арадан,Интернеттен кабарларды карасам.Италия рестораны жарылды,Дегенди окуп туруп калдым мен айран.

Көпкөк түтүн коюуланып баратты,Алоо отту көргөнүң жок эл башы.Каран күн ай, күйгөн бүтүн денеси,Кыз - келиндин кебетесин карачы.

Кыргызыбы, мейли өзбек улуту,Кыргызстандык экендигин укканда.Дүйнөм жанып көздөн жашым куюлуп,Аза оту көтөрүлдү асманга.

Ошол күнү эч нерсе жок оюнда,Кадимкидей ишке келген Толгонай.«Апа» деген сөз айттырып соңунда,Ажал аны «ап» эттире соргон ай.

Байкуш кыз ай, жыйырма төрт жашыңда,Өлүү үчүн келдиң беле калаага.Жүрө бербей ата-энеңдин кашында,Беттешүүгө келдиң беле ажалга.

А сен Анвар, бут денеңди өрттөөгө,Атайылап Кыргызстандан келдиңби?Жаш колуктуң, чөжүрөгөн балдарың,Тирик эмес, өлүк көрсүн дедиңби?

Экөөңдө тең андай максат жок эле,Бүт оюңар, тилегиңер ак эле.Оңолобу турмушум деген гана,Жылтылдаган жалгыз үмүт бар эле.

Каректерден өчүп үмүт элеси,Кыпкызыл эт, күйүк болуп денеси.Кыз-уландар жатат ооруканда,Кантип чыдайт укса аны энеси?

Тирилик деп өлүмгө да тик карап, Элиң жүрөт бөтөн жерде кордолуп,А сен болсо бийлик талаш,так талаш,Эл турмушун бир ойлонуп койбодуң?

Мен кызымын жөпжөнөкөй кыргыздын,Мекендешке ыр сепилин курамын.Сенчи, бийлик төбөлдөрү, бир жолу,Ойлодуңбу кыз-уулуңдун убалын?

Наалат сага элин топтоп бага албас,Бийлик үчүн урган дайым жан далбас,Топ-топ болуп жем издеген каргадай,жетекчилер жарты чака таба албас.

Элди бийлеп, эл эмгегин жегендер,Жерди ээлеп, жер бергенин жегендер,Качан деги чыгасыңар элим деп,Качан чыгат анык ажо, кеменгер...

Айжан Мамасадыкова Москва шаары.

Слёзы-дождиКаждую каплю дождя, низводят ангелы с небес.Чтобы этот день был чистым, полон радостей, чудес!

Но сегодня в день дождливый, нету радостей в душе.И смотрят ангелы печально, как сижу я в тишине.

Мои слезы как дожди,льются сами по себе.Потому что я скучаю,по своей радной земле!

Потому что нету рядом,моих близких и родных.Сердце больно так трепещет,когда думаю о них.

Знаю время быстротечна,знаю эти дни пройдут.Скоро всех родных я встречу,и все печали уплывут.

И тогда с улыбкой с неба,будут ангелы смотреть.Как я в радостях купаюсь,как я буду песни петь!

МекенимСапарым узак, алыска кетип баратам.Калтырып сенде өмүрдүн сонун бөлүгүн.Кай мезгил болот кайрылып келээр убагым?Узаган сайын сыздатып ооруйт көңүлүм.

Көздөгөн максат, ак тилек ишке ашсын деп,Айла жок үчүн, мекеним сенден айрылдым.Карекке көз жаш, жүрөккө куса толтуруп,Өмүрүм өтөөр, узагын сезип ай жылдын.

Капаста жүргөн кушка окшоп дайым буулугам,Мекеним сендей, башка жер бизге кең эмес!Кулачын жайган Россия, Москва кошулуп,Өзүңө бүтүн дүнүйө дагы тең эмес!

Кайрылып келем кайрадан сага баарыбир,Жай бербей жанга, жалындайт аруу тилегим.Өнүгүп өсүп, өркүндөп гүлдөп турсаң деп,Алоолоп күйүп, кагылат сага жүрөгүм!

ЖароокеримЖароокерим, кыйын күнгө туш болсом,Сени эстеп, сенден алам күч кубат.Жөнөкөй бол, эмгекчил бол дегениң,Унутулбай эсте турат ар убак.

Жароокерим, кантип сага окшошуп,Кантип сенин купулуңа толомун?Баарын жеңип, эч нерседен тайманбас,Кантип сендей күчтүү адам боломун?

Жароокерим, ак сүйүүң мага арначы,Алсырап бүткөн жанымды отко салбачы.Жаңылып калбай, жайнагандар ичинен, Бир сен деп соккон жүрөгүмдү тандачы.

Сен мени тандап, сезимиң мага арнасаң,Жоодурай карап, колуман аяр кармасаң.Өмүрүм өтүп, ичээр суум бүтүп калганча,Бир мени сүйүп, башкага назар салбасаң.

Дүйнөгө батпай, болмокмун анда бактылуу,Санаага салган кайгынын баары жоголуп.Көкүрөк эзген армандар калып артымда,Жан дүйнөм жаркып, жүрөгүм нурга оролуп.Дүйнөгө батпай, болмокмун анда бактылуу.

Кымбат Дүйшөбаева Москва шаары

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,224 Ñêàíâîðä

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 25Ðåêëàìà

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,226 Áàø ÷àêìà

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 27Ðåêëàìà

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,228 Ðåêëàìà

КУТТУКТАЙБЫЗ!!! Эжебиз ИБАДАТТЫ 3-январь

туулган күнү менен куттуктайбыз! Уул-кыздарыңыздын урмат-сыйын,

кызматын көрүңүз. Ар дайым ден соолукта болуңуз. Ийгиликтердин үстүндө жүрө бериңиз. Бакыт-таа-лай, байлык, ырыскы каалайбыз

деп, сиңдилериңиз Эльмира, Венера, Динара, Алина.

Досум ЭСТЕБЕСТИ 20-январда болуп өткөн туулган күнү менен

куттуктайм! Ага каалоорум, узун-өмүр, чың ден-соолук, кажыбас

кайрат, келечекте кыргызымдын эң алдыңкы жигиттеринен болуп

жүрө берүүсүн каалайм. Досум Эстебес жүзүңдө күлкү болсун,

арстандай сүрүң болсун деп, досуң Эмирлан, аяшың Гүлмира

АЛИМКУЛДУ 8-февраль туулган күнү менен куттуктайбыз.

Чың ден соолук, узун өмүр, үй-бүлөң менен бактылуу бол. Ар дайым ийги-ликтерге жетишип жүрө беришиңди

каалап Ширин, Улан, Акжол, Надира

14-январь кызыбыз БАРЧЫНАЙДЫН туулган күнү менен куттуктайбыз. Кызыбызга узун өмүр, чың

ден-соолук, бактылуу болушун каалайбыз. Атаң Кубаныч,

апаң Гүлнара жана бир тууган-дарын Ульзана, Кутубек

Апабыз, АРЗЫГҮЛДҮН 15-февралдагы туулган күнү

менен куттуктайбыз. Узун өмүр, ден-соолук, атам менен чогуу

бактылуу өмүр сүрүңүздөр. Уул-келиндердин, кыз-күйөөлөрдүн, неберелериңиздин урмат-сыйын көрүңүз деп, Исабай, Бахадыр,

Мадина Бабур, Надира.

Досубуз Дуйшебаева КЫМБАТТЫ январь айындагы туулган күнү

менен куттуктайбыз!!! Ага кесиптик ийгилик, үй-бүлөлүк

бакыт жана мазмундуу узун өмүр каалайбыз !!! Эмирлан, Гульмира

Бул жер сиздин куттуктооңуздун орду

8 (926) 677 80 81

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 29Ðåêëàìà

mahabat_abgel@mail.ru

Жарыя!!!Тамашалуу роликтерге (скетч-шоуга)

актер, актриса болууну каалаган талантуу жаштарды тартылууга чакырабыз. Ошондой

эле мыкты сценарийлерди кабыл алабыз8 (915) 006 43 81; 8 (926) 40 50 060

МЕСТО ДЛЯ ВАШЕЙ РЕКЛАМЫ

8 (926) 40 50 0608 (926) 404 51 51

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,230 Ñûíàê

Урматтуу окурмандар, жүрөгүңүздү кыйнаган, угаар адам таппай, айта албай жүргөн сөзүңүз болсо же социалдык темадагы жарыяңыз болсо, СМС-БИЛДИРҮҮ аркылуу жогорудагы телефон номерине жөнөтүңүз.

ÀíåêäîòТарых сабагында. Мугалим Нуржандан:-1799-жылы кандай окуя болгон?-Орус эл жазуучусу А.С.Пушкин төрөлгөн.-1812-жылычы?-Пушкин 13 жашка толгон.

* * *Аялы менен куйөөсү уктап жатат. Эртең менен аялы:- Күйөөм келди! – деп чочуп ойгонот.Күйөөсү чуркап чыгып, балкондон секирип, жерге кулап баратып:-Анда мен ким-м-и-и-и-и-и-н? – дептир * * *- Банкоматты бузуп акча алуу үчүн хаккер кайсы иштерди аткарат?- Колуна балта менен ноутбукту алып банкоматка келет, банкоматты балта менен бузуп акчаларды алат…- Балта менен урса… Ноутбуктун эмне кереги бар?- Ноутбогу жок хаккер, хаккер болмок беле? * * *Мугалим окуучусунан сурап жатат:- Сенин туулган күнүң качан?- Отуз биринчи Август.- Кайсыл жылы?- Ар жылы. * * *Эки адам тартышып жатышат:Кыргыз: мышык, дейтКазак: жо-о-к мысык, дейтКыргыз: ой мысык эмес мышыкКазак: жо-оо-к мысыкКыргыз: жүр орустан сурайбызКазак: жүрОруска келип, кыргыз сурап жатат: Вася скажи, как будет правильно, коска или кошка?

8 (926) 677 80 81«БИРГЕ» сөзүн жазып жиберсеңиз болот

ДОБУШ БЕРҮҮЧҮГӨ ДА, КОНКУРСТУН ЖЕҢҮҮЧҮСҮНӨ ДА БЕЛЕК БЕРИЛЕТ!!! Урматтуу окурмандар, гезитибиздин өткөн санында «Бирге» студиясынын кызматтарынан

комплекстүү пайдаланган кардарлардын интернеттеги дарегибизде октябрдан бери жүрүп жаткан «Жылдын сулуу жубу» конкурсунун 2-этабын жарыялаган элек. Аталган конкурска 2011-жылы жыл бою ноябрга чейин өткөн той ээлеринин кыска видеороликтери аркылуу добуш берилип жаткан болчу. Конкурстун 1-этабында төмөндөгү 4 жуп көп добуш топтой алышкан.

Эми ошол 2-этабында 4 жуп топтогон упайлары төмөндө. Ал эми конкурсун жалпы жыйынтыгын жеңүүчү жупту гезитибиздин март айындагы санына жарыялайбыз.

Жеңүүчү жупка туристтик жолдомо берилет. Добушуңуздарды бул санда да берүүгө мүмкүнчүлүк бердик. Добуш берүү 1-мартта токтотулат.

Добуш берүүнүн шарты боюнча түшүндүрмө:Өзүңүзгө жаккан Жуптун сүрөтүн бул жерден кыркып алып, тушундагы анкетаны толтуруп, редакциябызга келип белегиңизди алып кетиңиз. Аты-жөнүңүз_________________________________Туулган күн, ай, жылыңыз______________________Паспортуңуздун номер сериясы_________________Байланыш телефондоруңуз____________________Так маалымат үчүн биздин телефондор аркылуу байланышсаңыздар болот: 8(915) 006 43-81, 8(925) 885-14-06

Добуш берүүнүн шарты боюнча түшүндүрмө:Өзүңүзгө жаккан Жуптун сүрөтүн бул жерден кыркып алып, тушундагы анкетаны толтуруп, редакциябызга келип белегиңизди алып кетиңиз. Аты-жөнүңүз_________________________________Туулган күн, ай, жылыңыз______________________Паспортуңуздун номер сериясы_________________Байланыш телефондоруңуз____________________Так маалымат үчүн биздин телефондор аркылуу байланышсаңыздар болот: 8(915) 006 43-81, 8(925) 885-14-06

Добуш берүүнүн шарты боюнча түшүндүрмө:Өзүңүзгө жаккан Жуптун сүрөтүн бул жерден кыркып алып, тушундагы анкетаны толтуруп, редакциябызга келип белегиңизди алып кетиңиз. Аты-жөнүңүз_________________________________Туулган күн, ай, жылыңыз______________________Паспортуңуздун номер сериясы_________________Байланыш телефондоруңуз____________________Так маалымат үчүн биздин телефондор аркылуу байланышсаңыздар болот: 8(915) 006 43-81, 8(925) 885-14-06

Добуш берүүнүн шарты боюнча түшүндүрмө:Өзүңүзгө жаккан Жуптун сүрөтүн бул жерден кыркып алып, тушундагы анкетаны толтуруп, редакциябызга келип белегиңизди алып кетиңиз. Аты-жөнүңүз_________________________________Туулган күн, ай, жылыңыз______________________Паспортуңуздун номер сериясы_________________Байланыш телефондоруңуз____________________Так маалымат үчүн биздин телефондор аркылуу байланышсаңыздар болот: 8(915) 006 43-81, 8(925) 885-14-06

СИЗГЕ ЖАККАН ЖУПТУ ТАНДАҢЫЗ

4-жуп: Мыктыбек жана Элнура

1-жуп: Азамат жана Гүлнур

2-жуп: Алисултан жана Айгүл

3-жуп: Бексултан жана Бегимай

Кызыктуу АНЕКДОТ же кызыктуу окуя-ларды жазган окурмандардын тамаша-

ларын гезит бетине чыгарабыз жана смс-добуш берүүгө коюлуп жеңүүчүгө

белектер берилет. АНЕКДОТуңузду

төмөндөгү эл. по-чтага жөнөтүңүз

же биз менен байланышыңыз.

jamesosh@rambler.ru, 8 (926) 677-80-81

А н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а зА н е к д о т ж а з

www.gazeta.birge.ru www.birge.ru Январь, февраль 2012 г. / №1,2 31Æàðíàêòàð

ТОЙ КӨЙНӨКТӨРҮ ПРОКАТКА

БЕРИЛЕТ ЖЕ САТЫЛАТ. 13 көйнөк бар.

Тел: 8 (925) 885-14-06; 8(929) 678-42-71

ТОЙЛОРДУ ВИДЕОГО ЖАНА СҮРӨТКӨ

ТАРТАБЫЗ. Тел: 8925 885-14-06;

8 915 006-43-81

САЛОН КРАСОТЫ НА ДОМУ Парикмахерский сервис

Свадебные прически / Наращивание ресниц Наращивание ногтей / Наращивание волос Парафинотерапия /

Косметология Визаж сервис / Фотоработы

8 (929) 678 42 71; 8 (925) 885 14 06

Учредитель газетыООО “Мобильные сети”г. Москва 129110, Банный пер., д. 6, цокольный этаж. Газета зарегистрирована в Федеральной службе по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовой коммуникаций (Роскомнадзор) Свидетельство: ПИ № ФС 77 - 44734 от 25 апреля 2011 г.

Главный редакторЖапарова Мадина

Дизайнер-верстальщикНукеева Венера

Менеджер по рекламеКусаиров Улукбек

Члены ред. коллегии:

Шамеев Арсен

Кайыпбердиева Умай

Нукеева Венера

Дуйшебаева Кымбат

Газета не несет ответсвенности за содержание рекламных объявлений и сообщений информационных агенств.

Мнения авторов могут не совпадать с мнением редакции.

Адрес редакции: г. Москва Банный переулок дом 6+7 (926) 40 50 060для отправки письмо birgekomanda@yandex.ru www.gazeta.birge.ru www.birge.ru

Газета отпечатано в ОАО “Московская газетная типография”

Заказ № 622

Тираж: 10 000

Продаётся дом, участок 13,5 сотых. Горьковское напрвление, город Павлово -Посад. На участке 2 дома жилые, гараж на 2 машины, баня, летняя веранда, мангал, газ природный, хоз. постройка, теплица большая. 6 300.

тел: 8(926) 144 08 49 8 (915) 305 87 33

Продаётся дом Где можно получать газету

“БИРГЕ”?1) М.Строгино строительный рынок Синдико -О в кафе “АКРАМ” и кафе” Кыргызстан”

2)М.Славянский Бульвар строительный рынок “Кунцево-2” 3)М.Кунцево строительный рынок”ДОМ”

4) М.Юго-Западная строительный рынок “Строй-Мастер”

5) М.Юго-Западная строительный рынок”Феникс”

6)М. Люблино торговый центр “Москва” и вещевой рынок “Садовод”

7) М.ВДНХ ул Ярославское шоссе 117 кафе “Уют Востока”

8) М.ВДНХ на территории ВВЦ павильон” Кыргызстан”

9) М.Автозаводская ул.Трофимова 1-17 медицинский центр “Шоола”

10) М. Партизанское кафе “Джалал-Абад”

11) М.Маяковская ул.2-Тверской-Ямской д 10 магазин “Soul Made”

А также точки в Московской области 12) Город Мытищи улица 4-парковая 7 кафе “ Дружба

13) город Мытищи строительный рынок “ Ярмарка”

14) район Гольянова строительный рынок “ Абрамцево”

15) вещевой рынок “Дордой Абрамцево

16) город Климовск строительный рынок” Климов” город Одинцово строительный рынок “Одинцово”

ÀÉ ÑÀÉÛÍ ÁÈÐÃÅÍÈÍ ÁÀÀËÓÓ ÁÅËÅÃÈÍÅ ÝÝ ÁÎËÃÓËÀ!!!Æóðíàëèñòòåðäèí, áëîã÷óëàðäûí æàíà èíòåðíåò ôîðóì÷óëàðäûí

íàçàðûíà!Óðìàòòóó êàëåìè êóð÷ æóðíàëèñòòåð æàíà áëîã÷óëàð îøîíäîé ýëå ôîðóì÷óëàð, ñèçäåð ¿÷¿í êîíêóðñ æàðûÿëàíûï æàòàò. “ÁÈÐÃÅ” ãåçèòèíå æàíà ïîðòàëûíà ìàêàëà æàðûÿëàï òóðãàí

ý¢ àêòèâä¿¿ æóðíàëèñòêå, áëîã÷óãà îøîíäîé ýëå ôîðóì÷óãà àé ñàéûí æûéûíòûêòàëûï áààëóó áåëåêòåð áåðèëèï òóðìàê÷û. Àíäûêòàí òàëàíòû¢ûçäû òàøêà áàñòûðáàé, áóë

ì¿ìê¿í÷¿ë¿êòí ïàéäàëàíû¢ûç. Áèçäèí äàðåê, ýëåêòðîíäóê äàðåãèáèç æàíà òåëåôîíäîð àðêûëóó áàéëàíûøû¢ûçäàð.

www.birge.ru, birgekomanda@yandex.ru, +7(926) 40 50 060; +7(915) 006 43 81

www.gazeta.birge.ru www.birge.ruЯнварь, февраль 2012 г. №1,232 Ðåêëàìà