14 launes-ev-ciber.ppt [modo de compatibilidad] · 2017. 6. 26. · enterovirus. brotes emergentes...

32
Enterovirus. Brotes emergentes en Occidente. Dr C Launes / Dra C Muñoz-Almagro Grup de recerca en malalties infeccioses pediàtriques. CIBER Epidemiologia i Salut Pública (CIBERESP). CB15/00067 Institut de recerca pediátrica Sant Joan de Déu, Barcelona.

Upload: others

Post on 25-Jan-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Enterovirus.Brotes emergentes en Occidente.

    Dr C Launes / Dra C Muñoz-Almagro

    Grup de recerca en malalties infeccioses pediàtriques. CIBER Epidemiologia i Salut Pública (CIBERESP). CB15/00067Institut de recerca pediátrica Sant Joan de Déu, Barcelona.

  • SumarioSumarioSumarioSumario

    • Peculiaridades EV que justifican vigilancia epidemiológica.

    • Resultados. 2010-2015 HSJD-CNM-ISCIII.

    • Vigilancia EV 2016. Brote EV-A71 y...

  • PicoPicoPicoPico----RNARNARNARNA----viridaeviridaeviridaeviridae

    • Aphthovirus• Aquamavirus• Avihepatovirus• Avisivirus• Cardiovirus• Cosavirus• Dicipivirus

    • Enterovirus• Erbovirus• Gallivirus

    • Hepatovirus• Hunnivirus• Kobuvirus• Kunsagivirus• Megrivirus• Mischivirus• Mosavirus• Oscivirus

    • Parechovirus• Pasivirus

    • Passerivirus• Rosavirus• Sakobuvirus• Salivirus• Sapelovirus• Senecavirus• Sicinivirus• Teschovirus• Tremovirus

    Familia

  • ENTEROENTEROENTEROENTERO----viridiaeviridiaeviridiaeviridiae

    • Coxsackie A

    • Coxsackie B

    • Polioviruses

    • Echoviruses

    Genus

  • Clasificación más recienteClasificación más recienteClasificación más recienteClasificación más reciente

    • Enterovirus A• Enterovirus B• Enterovirus C• Enterovirus D• Enterovirus E

    • Enterovirus F

    • Enterovirus G

    • Enterovirus H

    • Enterovirus J

    • Rhinovirus A• Rhinovirus B• Rhinovirus C

    Genus

  • Transmisión

    • Fecal-oral. Aguas contaminadas.• Incubación: 3-10 d.• Excreción sostenida en orofaringe (15 d) y, especialmente

    heces (de 6 semanas hasta 3 meses) • J Microbiol Immunol Infect 2001; 34: 167–70.

    • Resistente a alcohol, clorhexidina. • Agua y jabón. Fricción más efectiva que emulsificación

    Med Microbiol Immunol. 1985;174(5):221-36.

    • Sensible a derivados del Cloro.

  • EV-A EV-B EV-C EV-D

    Cutánea Diversos Asociados a EBMP (CV-A6)

    Rash

    Exantema Conjuntivitis

    hemorrágica

    Conjuntivitis

    hemorràgica

    Respiratoria vías

    altas

    Herpangina

    C catarral

    Faringoamigdalitis

    (exudados) CV-B

    C catarral

    Respiratoria vías

    bajas

    - - - Bronquiolitis

    Broncoespasmo

    Neurológica MeningitisConvulsiones febriles

    Encefalitis

    Meningitis Meningitis

    PFA

    -

    PFA

    Cardíaca - Sepsis-likeMiocarditis

    Sèpsia neonatal

    -

    Tipos

    destacables

    CV-A6

    CV-A16

    EV-71

    E6

    E-B5

    CV-A9

    CV-B4

    CV-A24

    Poliovirus 1-3

    EV-68EV-94

    Clínica (50% asint; 95% benigna; < 6 a)

  • Brotes� Elevada tasa de mutación

    � Errores en la polimerasa (J Virol. 1988; 62: 558–562). � Recombinación (PLoS One. 2014; 9: e96051; Nucleic Acids Res. 2016;44:6883-95)

    � Aparición nuevos genotipos:� Nuevos genotipos (A71 año 1969 en USA; C-117 en 2012,…) � Nuevos subgenotipos (A71: C1, C2, C4…; D68…)� Pequeños cambios o recombinaciones dentro de subgenotipos.

    � Comportamientos clínicos distintos � Mayor tropismo SNC en determinadas mutaciones (J Virol. 2007;81:9386–9395)� Pérdida de tropismo cutáneo en A71 (N Engl J Med 1999;341:929–35).

    � Según nuevas mutaciones, escapan a sistema immune (Emerg Infect Dis. 2016; 22: 1562–1569) .

    � Diversidad circulación tipos/subtipos según zona geográfica.

    � Reto diagnóstico ante primeros casos de manifestaciones atípicas o casos esporádicos!

  • • 1969. California (origen del virus Holanda en 1963)

    • 1975. Bulgaria 705 casos (149 PFA, 44 muertes)

    • 1978. Hungria.

    • 1997-8. Malasia, Taiwan, Japón

    • 1998, 2000-1. China.

    • 1999-2000. Austràlia. Singapur.

    • 2005. Vietnam.

    • 2007-2012 China. 7 millones de HFMD. 500-900 èxitus.

    • 2010-2011. Singapur. Vietnam.

    • 2011. Notificación de casos en Marsella.

    • 2012-13. Rusia.

    • 2013. Australia.

    Brotes

    • 1962. California

    • 2010. Holanda/Alemania.

    Respiratorios graves.

    • 2012-14. USA. Respiratorios graves.

    D68. PFA (?).

    EV71 D68

  • • Capacidad brotes.• Modificación de la

    virulencia/expresión clínica

    • Estrategias salud pública.

  • Desde 1998. Sistema de vigilancia epidemiológica en España (CNM):

    • Para acute flaccid paralysis (AFP) (obligatorio) (WHO-Euro annual

    accreditation, NPL + 3 network labs)

    • Para EV no-polio (en otros síndromes, voluntario)

    Nuestro grupo (SJD):

    • Desde 2003. Implementación micro molecular en casos seleccionados.

    • Desde 2010. Detección sistemática en muestras invasivas. Desde entonces

    colaboración con el CNM-ISCIII.

    • 2012-2015: FIS PI12-00904.

    • 2016-2018: FIS PI15CIII-00020.

  • Resultados SJDResultados SJDResultados SJDResultados SJD

    � Año 2009. Implementación técnica diagnóstico molecularpara diagnóstico de PAN-enterovirus

    • Selva L, et al. Comparison of an in-house real-time RT-PCR assay with a commercial assay fordetection of enterovirus RNA in clinical samples.Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2012;31:715-9

    � Primeras descripciones enfermedad grave• Pino-Ramírez RM, et al. Neonatal echovirus 30 infection associated with severe hepatitis in twin

    neonates. Pediatr Infect Dis J. 2008;27:88

    • Jordán I, et al . Severe enterovirus disease in febrile neonates. Enferm Infecc Microbiol Clin.2009;27:399-402

    CARACTERÍSTICAS:• Sepsis neonatal / fallo hepático. 20% mortalidad.• Presentación estacional (primavera-verano)• Sin factores de riesgo sepsis bacteriana.• Fiebre materna o pródromos infecciosos hasta 2 semanas antes del parto.

  • Enfermedad banal de alta prevalencia en resto niños…

    Diagnóstico diferencial de la fiebre sin foco.

    Martínez Planas A, et al. Low prevalence of invasive bacterial infection in febrile infants

    under 3 months of age with enterovirus infection. Clin Microbiol Infect. 2012;18:856-61.

    • 13-21% de las fiebres sin foco en niños < 3 meses que requerían

    ingreso hospitalario eran por enterovirus

    • 50% meningitis asépticas.

    • El hecho de que la coinfección bacteriana en estos niños fuera

    anecdótica y la buena evolución, favorecían protocolos de alta más

    precoz (tener un EV era bueno…).

    Resultados SJDResultados SJDResultados SJDResultados SJD

  • Rodà D, et al . Clinical characteristics and molecular epidemiologyof Enterovirus infection in infants < 3 months in a referral paediatric hospital of Barcelona. Eur J Pediatr. 2015;174:1549-53.

    • Mayoritarios: E5 y E11. Primavera / verano. Buena evolución.

    Laura Valero-Martín, et al. La estacionalidad en la circulación de tipos de EV condicionó una diferente expresión clínica en lactantes menores de 3 meses. doi:10.13140/RG.2.1.1089.2403

    • > 60% infecciones por E5 y E9 van con meningitis.

    • 2012 circula E-5 mayoritariamente � Brote meningitis aséptica.

    • 5 casos EV71 (2010, 2011, 3 2012). C clínico benigno, buena evolución.

    Cabrerizo M, et al. Molecular epidemiology of enterovirus 71, coxsackievirus A16 and A6 associated with hand, foot and mouth disease in Spain. Clin Microbiol Infect. 2014;20:O150-6• EV-A71, muy minoritario < 2%. Todos del mismo subgenogrupo (C2).

    Epidemiología molecular en nuestro entorno

  • 2010, detectamos circulación D682010, detectamos circulación D682010, detectamos circulación D682010, detectamos circulación D68Launes C, et al. Molecular epidemiology of severe respiratory disease by human rhinoviruses andenteroviruses at a tertiary paediatric hospital in Barcelona, Spain. Clin Microbiol Infect.2015;21:799.e5-7

    � 2010-2012. Pacientes graves con rinovirus/enterovirus positivo.

    � 3 enterovirus D68 en el año 2010 (coincide con el brote en Holanda y Alemania)

    � Indiferenciables de las infecciones por HRV.

    � Asociación con niños asmáticos.

  • ¿ Qué pasó en 2016?

  • - Febrero, 1 PFA associada a EV en HVH. Posteriormente, EV-D68- Marzo-Abril (informe AEPED-SEIP):

    - Camp de Tarragona. Encefalitis “característica”. Detección EV en aspirado o en heces. NO EN MUESTRA LCR.

    - 1 éxitus Reus con encefalitis de tronco por necropsia y edema pulmonar.

    - 1a semana mayo: 1er caso encefalitis tronco en nuestro centro. Finales de semana, notificación “CLUSTER DE CASOS DE MALALTIA NEUROLÒGICA AGUDA” HVH (11 casos) CatSalut. Orientacions.

    - 19 mayo. Anuncio Público del brote por el Conseller de Salut

  • 24-48hMioclonías del sueño

    ExageradasSOMNOLENCIA MARCADA

    48-36hTemblor

    generalizadoreposo

    24-72hRombencefalitisAtaxia cordones posteriores y/o

    Cerebelosa

    Cuadro vírico(2-5 días)

    (Fiebre, vómitos +/-exantema b-m-p)

    Alta 3-11 días Asintomáticos

    Leve Ataxia

    ENFERMO TIPO

    • Entorno a 2 años de vida.

    • Por depression nivel de consciencia hasta 10-15% ingresaron en UCIP.

    • 4 % con afectación disautonómica grave.

    • 5 % con afectación motora (parálisis).

  • • Filiar correctamente etiología• Detectar EV en muestra no invasiva no es sinónimo de causalidad• EV: 0-5% dels casos detectados en literatura en LCR.

    • Conocimiento de la enfermedad. • Problema: ausencia de manifestaciones dermatológicas en hasta el

    80%.

    • Organización respuesta assistencial. • Más de 100 afectados en 12 semanas.

    RETOS

  • AGENTE ETIOLÓGICO

    • Estudio EV muestras LCR, SANG, ANF/frotis, heces

    • Niños con LCR negativo para PAN-EV. Estudio Filmarray ® Meningitis-encefalitis.

  • Launes C, Casas-Alba D, Fortuny C, Valero-Rello A, Cabrerizo M, Muñoz-Almagro C. Utility of FilmArray Meningitis/Encephalitis Panel during Outbreak of Brainstem Encephalitis Caused by Enterovirus in Catalonia in 2016. J Clin Microbiol. 2016;55:336-338.

  • Virological findings:

    • EV detection: stools 32/40 patients, nasopharyngeal aspirate 31/43 patients, CSF 5/40 patients, plasma 1/31 patients.

    44 patients with BE or EM and EV detection

    40 EV-A71

    (no other types)38 subgenotyped

    35 C1

    (recombinant strainGermany 2015)

    Results

    Brain and spine MRI:

    • 41 MRI � 25 with typical alterations.

    • 15 with bulbar involvement and 18 with medullar involvement.

    Clin Microbiol Infect. 2017. pii: S1198-743X(17)30185-4.

  • Circulación distintos subgenotipos de A71Circulación distintos subgenotipos de A71Circulación distintos subgenotipos de A71Circulación distintos subgenotipos de A71Diferencias temporales y geográficas Diferencias temporales y geográficas Diferencias temporales y geográficas Diferencias temporales y geográficas

    Pele Chong, Chia-Chyi Liu, Yen-Hung Chow, Ai-Hsiang Chou, Michel Klein;Review of Enterovirus 71 Vaccines. Clin Infect Dis 2015; 60 (5): 797-803.

  • ¿ ¿ ¿ ¿ Aquí acaba lo que ocurrió en Aquí acaba lo que ocurrió en Aquí acaba lo que ocurrió en Aquí acaba lo que ocurrió en 2016?2016?2016?2016?

  • EV-A71, BROTE EN RESTO ESPAÑA

    PI15CIII-00020:

    • 18 hospitales de toda la geografía

    • 991 muestras EV +.

    • 740 tipajes.

    • 228 (32%) EV-A71 (80% en niños con NRL grave).

    11 casos mielitis.

  • EV-D68, BROTE?

    PI15CIII-00020:

    • 144 (20%) casos EV-D68

    • Broncoespasmos de diferente gravedad.

    • 4 PFA.

  • ASOCIACIÓN EV-D68 Y PFA EN USA

  • Conclusiones:Conclusiones:Conclusiones:Conclusiones:

    • Microorganismos en constante adaptación y evolución.

    • Emergencia de nuevos subtipos:

    • EV-A71 C1 � Casos graves de encefalitis y encefalomielitis.

    • EV-D68 � Enfermedad respiratoria y PFA .

    • Dificultad para el diagnostico etiológico.

    • Sistema de vigilancia de EV en España. ¿ Adaptarse con

    centros centinela y detección rápida genotipos más virulentos?

    • Necesidad de mayor coordinación a nivel Europeo.

  • Agradecimientos:

    Equip assistencial coordinació resposta brot malaltia neurològica associat a EV:- Coordinació: Claudia Fortuny- Microbiologia: Carmen Muñoz-Almagro, A Valero- Ucies: Yolanda Fernàndez/ Susana Hernández Bou- Planta hospitalització: Cristian Launes, Mariona Fernández de Sevilla- UCIP: Iolanda Jordan, FJ Cambra -Infectològia: A Noguera- Neurologia: Carlos Ortez- Radiologia: Jordi Muchart, Josep Blanch- Comissió infeccions: Mireya Urrea- Farmàcia: Anna Mas- Direcció mèdica: Mercedes Jabalera- Agència Salut Pública: Irene Barrabeig

    Dra Maria Cabrerizo (Head of the Enterovirus

    Unit at the National Center of Microbiology,

    National Health Institute Carlos III, Madrid)