2 ein geständnis, das keines ist - latein-unterrichten.de · cuius ego industriae gloriaeque faveo...
TRANSCRIPT
2 Ein Geständnis, das keines ist
5
10
15
20
Novumcrimen,C.Caesar,etantehuncdiemnonauditum
propinquusmeusQ.Tuberoadtedetulit:
Q.LigariuminAfricafuisse.
IdqueC.Pansa,praestantiviringenio,
fretusfortassefamiliaritateea,quaeesteitecum,
aususestconfiteri.
Itaque,quomevertam,nescio.
Paratusenimveneram,
utignorationetuaadsalutemhominismiseriabuterer,
cumtuidnequepertesciresnequeaudirealiundepotuisses.
Sedquoniamdiligentiāinimiciidinvestigatumest,
quodlatebat,
confitendumest.
Omissācontroversiā
omnisoratioadmisericordiamtuamconferendaest,
quaplurimisuntconservati.
Habesigitur,Tubero,
quodaccusatorimaximeoptandumest:
confitentemreum,sedtamenhocconfitentem:
seineapartefuisse,
quatu,
quaviromnilaudedignus,patertuus.
Itaquedevestrodelictoconfiteamininecesseest,
priusquamullamculpamLigarireprehendatis.
Jesper
3 Ein Mann ohne Fehl und Tadel
5
10
15
20
25
Q.enimLigarius,
cumessetnullabellisuspicio,
legatusinAfricamcumC.Considioprofectusest.
Inqualegationeetcivibusetsociisitaseprobavit,
utdecedensConsidiusprovincia
quemquamaliumprovinciaepraeficerenonposset.
ItaqueLigarius,
cumdiurecusansnihilproficisset,
provinciamaccepit.
Cuisicpraefuitinpace,
utetcivibusetsociisgratissimaesseteiusintegritasetfides.
Bellumsubitoexarsit,
quod,
quierantinAfrica,
anteaudiveruntgeriquamparari.
Quoaudito
partimcupiditateinconsideratā,
partimcaecoquodamtimoreprimosalutis,
postetiamstudiisui
quaerebantaliquemducem.
SedLigarius
–domumspectans,adsuosredirecupiens–
nulloseimplicarinegotiopassusest.
InterimP.AttiusVarus,
quipraetorAfricamobtinuerat,
Uticamvenit.
Adeumstatimconcursumest.
Jesper
30
35
40
45
50
Atqueillenonmediocricupiditatearripuitimperium,
siilludimperiumessepotuit,
quodadprivatumclamoremultitudinisimperitae,
nullopublicoconsiliodeferebatur.
ItaqueLigarius,
quiomnetalenegotiumfugeret,
paulumadventuVariconquievit.
Adhuc,C.Caesar,Q.Ligariusomniculpavacat:
Domoestegressus
nonmodonullumadbellum,
sedneadminimamquidemsuspicionembelli.
Legatusinpaceprofectus
inprovinciapacatissimaitasegessit,
uteipacemesseexpediret.
Ergohaecduotemporacarentcrimine:
unum,cumestlegatusprofestus,
alterum,cumefflagitatusaprovinciapraepositusAfricaeest.
Tertiumtempus,
quopostadventumVariinAfricarestitit.
Siestcriminosum,
necessitatiscrimenest,nonvoluntatis.
Anille
–sipotuissetillincullomodoevadere–
UticaequamRomaeesse,
cumP.Attioquamcumconcordissimisfratribus,
cumalienisquamcumsuis
maluisset?
4 Sieh, wie wenig ich mich fürchte
5
10
15
20
25
Nullumigiturhabes,Caesar,adhucinQ.Ligariosignumalienaeatevoluntatis.
Cuiusegocausamanimadverte,quaeso,
quafidedefendam:
Prodomeam.
Oclementiamadmirabilem
atquelitterismonumentisquedecorandam!
M.Ciceroapudtedefendit
aliumineāvoluntatenonfuisse,
inquāseipsumconfiteturfuisse.
Nectuastacitascogitationesextimescit
necreformidat,
quidtibideseoccurrat.
Vide,
quamnonreformidem!
Vide,
quantaluxliberalitatisetsapientiaetuaemihioriatur!
Quantumpotero,
vocecontendam,
uthocpopulusRomanusexaudiat.
Susceptobello,Caesar,
gestoetiamexpartemagna
nullavicoactus
iudicioacvoluntateadeaarmaprofectussum,
quaeerantsumptacontrate.
Apudquemigiturhocdico?
Jesper
30
Nempeapudeum,
qui,cumhocsciret,tamenmereipublicaereddidit,
quiadmeexAegyptolitterasmisit,
utessemīdem,
quifuissem.
Atquehaecproptereademedixi,
utmihiTubero,
cumdeseeademdicerem,
ignosceret.
5 Ausgerechnet du, Tubero!
5
10
15
20
Cuiusegoindustriaegloriaequefaveo
velpropterpropinquamcognationem,
velquodeiusingeniostudiisquedelector,
velquodlaudemadulescentispropinquietiamadaliquemmeumfructumredundare
existimo.
Sedhocquaero:
Quisputat
essecrimenfuisseinAfrica?
Nempeis,
quietipseineademprovinciaessevoluit
etprohibitumseaLigarioqueritur
etcertecontraipsumCaesaremestcongressusarmatus.
Quidenim,Tubero,tuusilledestrictusinaciePharsalicagladiusagebat?
Cuiuslatusillemucropetebat?
Quisensuseratarmorumtuorum?
Quaetuamens,oculi,manus,ardoranimi?
Quidcupiebas,
quidoptabas?
Nimisurgeo.
Commoverivideturadulescens.
Admerevertar.
Isdeminarmisfui.
Jesper
6 Tod dem Angeklagten!
5
10
15
20
25
Arguis,Tubero,fatentem.
Nonestsatis:
Accusaseum,quicausamhabet
aut–utegodico–melioremquamtu
aut–uttuvis–parem.
Haecadmirabilia,sedprodigisimileest,
quoddicam:
Nonhabeteamvimistaaccusatio,
utQ.Ligariuscondemnetur,
sedutnecetur.
HocegitcivisRomanusantetenemo:
Externisuntistimores
autleviumGraecorum
autimmaniumbarbarorum.
Namquidagisaliud?
UtRomaenesit,
utdomocareat,
necumoptimisfratribus,
necumhocT.Brocchoavunculo,
necumeiusfilio,consobrinosuo,
nenobiscumvivat,
nesitinpatria?
Numest?
Numpotestmagiscarerehisomnibus,
quamcaret?
Italiaprohibetur,
exultat.
Jesper
30
35
40
45
50
Nontuhuncergopatriāprivare,
quācaret,
sedvitāvis.
Atistudneapudeumquidemdictatorem,
quiomnes,quosoderat,mortemultabat,
quisquamegitistomodo.
„Egoveroistudnonpostulo“inquies.
Ita–mehercule!–existimo,Tubero.
Novienimte,
novipatrem,
novidomumnomenquevestrum.
Studiagenerisacfamiliaevestrae
virtutis,humanitatis,doctrinae,plurimarumartiumatqueoptimarum
notamihisunt.
Itaquecertoscio
vosnonpeteresanguinem,
sedparumattenditis.
Resenimeospectat,
uteāpoenā,
inquāadhucQ.Ligariussit,
contentiessenonvideamini.
Quaeestigituraliapraetermortem?
Sienimestinexilio–sicutest–,
quidampliuspostulatis?
7 Mensch und Unmensch
5
10
15
20
25
An,neignoscatur?
Hocveromultoacerbiusmultoquedurius.
Quodnenospetimusprecibusaclacrimis
stratiadpedes,
nontamnostraecausaefidentesquamhuiushumanitati,
idneimpetremus,
pugnabis
etinnostrumfletuminrumpes
etnosiacentesadpedesavocesupplicumprohibebis?
Dicamplane,Caesar,
quodsentio:
Siintantātuāfortunālenitastantanonesset,
quamtuperte,perte–inquam–obtines,
acerbissimolucturedundaretistavictoria.
Quammultienimdevictorbusessent,
quitecrudelemessevellent,
cumetiamdevictisreperiantur?
Quammulti,
quiimpedirentclementiamtuam,
cumhi,quibusipsisignovisti,nolint
teesseinaliosmisericordem?
QuodsiprobareCaesaripossemus
inAfricaLigariumomninononfuisse,
sihonestoetmisericordimendaciosaluticivicalamitosoessevellemus,
tamenhominisnonesset
intantodiscrimineetpericulocivisrefellereetcoarguerenostrummendacium;
Jesper
30
35
40
et,siessetalicuius,
eiuscertenonesset,
quiineādemcausāetfortunāfuisset.
Sedtamenaliudest
errareCaesaremnolle,
aliudest
nollemisereri.
Tumdiceres:
„Caesar,cavecredas!
FuitinAfrica,
tulitarmacontrate.“
Nuncquiddicis?
„Caveignoscas!“
Haecnechominisnecadhominemvoxest.
Quiapudte,C.Caesar,eāutetur,
suamhumanitatemcitiusabiciet
quamextorquebittuam.
8 Es liegt kein Verbrechen vor, sondern ...
5
10
15
20
25
PrimusaditusTuberonishic–utopinor–fuit:
vellesedeQ.Ligarisceleredicere.
„Scelus“tuilludvocas,Tubero?Cur?
Istoenimnomineillaadhuccausacaruit.
Alii„errorem“appellant,
alii„timorem“;
quidurius,
„spem,cupiditatem,odium,pertinaciam“;
quigravissime,
„temeritatem“;
„scelus“praeterteadhucnemo.
Acmihiquidem
–sipropriumetverumnomennostrimaliquaeritur–
fatalisquaedamcalamitasincidisse
videtur
etimprovidashominummentesoccupavisse,
utnemomiraridebeat
humanaconsiliadivinānecessitateessesuperata.
Sednonloquordenobis,
deillisloquor,
quiocciderunt:
Fuerintcupidi,
fuerintirati,
fuerintpertinaces,
scelerisverocrimine,furoris,parricidiiliceatCn.Pompeiomortuo,
liceatmultisaliiscarere!
Quandohocextequisquam,Caesar,audivit?
Quid?
Jesper
30
35
40
45
Tu,cumpacemessecupiebas,
idneagebas,
uttibicumsceleratisan
utcumboniscivibusconveniret?
Mihivero,Caesar,tuainmemaximameritatantacertenonviderentur,
simeutsceleratumateconservatumesseputarem.
Quomodoautemtuderepublicabenemeritusesses,
cumtotsceleratosincolumidignitateessevoluisses?
Secessionemtuillamexistimavisti,Caesar,initio,nonbellum
nechostileodium,sedcivilediscidium
utrisquecupientibus
rempublicamsalvam.
Principumdignitaseratpaenepar,
nonparfortasseeorum,
quisequebantur.
Causatumdubia,
quoderataliquidinutraqueparte,
quodprobariposset.
Nuncmelioreaiudicandaest,
quametiamdeiadiuverunt.
9 Was wolltet ihr in Afrika?
5
10
15
20
25
InAfricamvenistisiamoccupatam.
HincinLigariumcrimenoriturvelirapotius.
Haecquerela,Tubero,vestraquidvalet?
„Receptiinprovinciamnonsumus.“
Quid,
siessetis?
Caesarineeamtraditurifuistis
ancontraCaesaremretenturi?
Vide,
quidlicentiae,Caesar,nobistualiberalitasdet
velpotiusaudaciae!
Sediamhoctotumomitto,
neTubero,
quodnumquamcogitavit,
facturusfuissevideatur.
VeniebatisigiturinAfricam,
provinciamunamexomnibushuicvictoriaemaximeinfestam,
inquaeratrexpotentissimusinimicushuiccausae.
Quaero:
Quidfacturifuistis?
Quamquam,quidfacturifueritis,dubitem,
cumvideam,
quidfeceritis?
Prohibitiestis
inprovinciavestrapedemponere
etprohibitiestissummacuminiuria.
Jesper
30
35
Quomodoidtulistis?
Acceptaeiniuriaequerelamadquemdetulistis?
Nempeadeum,
cuiusauctoritatemsecutiinsocietatembelliveneratis.
QuodsiCaesariscausāinprovinciamveniebatis,
adeumprofectoexclusiprovinciāvenissetis.
VenistisadPompeium.
QuaeestergoapudCaesaremquerela,
cumeumaccusetis,
aquoprohibitiestis
contraCaesarembellumgerere?
10 Vergiftetes Lob
5
10
15
20
25
30
Sedvide,quaeso,Caesar,
constantiamornatissimiviri,L.Tuberonis;
quamego
–quamvisipseprobarem,utprobo–
noncommemorarem,
nisiatecognovissem
imprimiseamvirtutemsolerelaudari.
Quaefuitigiturumquaminullohominetantaconstantia?
‚Constantiam’dico.
Nescio,
anmelius‚patientiam’possimdicere.
Quotusenimistudquisquefecisset,
ut,
aquibusindissensionecivilinonessetreceptus
essetqueetiamcumcrudelitatereiectus,
adeasipsaspartesrediret.
Magnicuiusdamanimiatqueeiusviri,
quemdesusceptacausapropositaquesententia
nullacontumelia,nullavis,nullumpericulumpossetdepellere.
Africaprohibitus
nonadCaesarem,
neiratus,
nondomum,
neiners,
nonaliquaminregionem,
necondemnarecausamillam,
quamsecutusesset,
videretur:
InMacedoniamadCn.Pompeicastravenit,
ineamipsamcausam,
aquaeratreiectusiniuriā.
Jesper
35
40
45
Quid?
Cumistaresnihilcommovisseteiusanimum,
adquemveneratis,
languidiore,credo,studioincausafuistis.
Tantummodoinpraesidiiseratis,
animiveroacausaabhorrebant.
An–utfitincivilibusbellis–nullumeratpacisstudium
necinvobismagisquaminreliquis?
Omnesenimvincendistudiotenebamur.
Pacissemperequidemauctorfui,
sedtumsero.
Eratenimamentis,
cumaciemvideres,
pacemcogitare.
Omnes,inquam,vincerevolebamus.
11 Ich spreche vor „Vater“ Caesar
5
10
15
20
25
NumtibivideorincausaLigariesseoccupatus?
Numdeeiusfactodicere?
Quicquiddixi,
adunamsummamreferrivolo:
velhumanitatisvelclementiaevelmisericordiae.
Causas,Caesar,egimultasequidemtecum,
dumteinforotenuitratiohonorumtuorum,
–certenumquamhōcmodō:
„Ignoscite,iudices!
Erravit.
Lapsusest.
Nonputavit.
Siumquamposthac...“
Adparentemsicagisolet.
Adiudices:
„Nonfecit.
Noncogitavit.
Falsitestes.
Fictumcrimen.“
Dic
te,Caesar,defactoLigariiudicemesse!
Quibusinpraesidiisfuerit,
quaere!
Taceo.
Nehaecquidemcolligo,
quaefortassevalerentetiamapudiudicem:
Jesper
30
35
40
„Legatusantebellumprofectus,
relictusinpace,
bellooppressus,
ineoipsononacerbus,
iamesttotusanimoetstudiotuus.“
Adiudicemsic.
Sedegoapudparentemloquor:
„Erravit.
Temerefecit.
Paenitet.
Adclementiamtuamconfugio.
Delictiveniampeto.
Utignoscatur,
oro.“
Sinemoimpetravit,
arroganter.
Siplurimi,
tuidemferopem!
12 Sieh, wer alles vor dir steht!
5
10
15
20
25
InQ.Ligarioconservando
multistuquidemgratumfaciesnecessariistuis;
sedhoc,quaeso,considera,
quodsoles.
Possum
fortissimosviros,Sabinos,tibiprobatissimos,
totumqueagrumSabinum,floremItaliaeacroburreipublicae,
proponere.
Nostioptimehomines.
Animadvertehorumomniummaestitiametdolorem!
HuiusT.Brocchi,
dequonondubitoquidexistimes,
lacrimassqualoremqueipsiusetfiliivides.
Quiddefratribusdicam?
Noli,Caesar,putare
deuniuscapitenosagere!
AuttresLigariiretinendiincivitatesunt
auttresexcivitateexterminandi.
Quodvisexiliumhisestoptatius
quampatria,quamdomus,quamdipenates
illounoexulante.
Sifraterne,
sipie,
sicumdolorefaciunt,
moveanttehorumlacrimae,
moveatpietas,
moveatgermanitas!
Jesper
30
35
40
45
Valeattuavoxilla,
quaevicit!
Teenimdicereaudiebamus
nosomnesadversariosputare
nisi,quinobiscumessent;
teomnes,
quicontratenonessent,
tuos.
Videsneigiturhuncsplendoremomnem,
hancBrocchorumdomum,
huncL.Marcium,C.Caesetium,L.Corfidium,
hosomnesequitesRomanos,
quiadsuntvestemutatā,
nonsolumnotostibi,verumetiamprobatosviros?
QuodsipenitusperspicerepossesconcordiamLigariorum,
omnesfratrestecumiudicaresfuisse.
Anpotestquisquamdubitare,
quin–siQ.LigariusinItaliaessepotuisset–
ineademsententiafuturusfuerit,
inquafratresfuerunt?
Voluntateigituromnestecumfuerunt.
Tempestateabreptusestunus.
13 Sieh, wie wenig ich mich fürchte
5
10
15
20
25
Facigitur,
quoddehominenobilissimoetclarissimofecistinuperincuria,
nuncideminforo
deoptimisethuicomnifrequentiaeprobatissimisfratribus!
Utconcessistiillumsenatui,
sicdahuncpopulo,
cuiusvoluntatemcarissimamsemperhabuisti!
Et,siillediestibigloriosissimus,
populoRomanogratissimusfuit,
noli–obsecro–dubitare,C.Caesar,
similemilligloriaelaudemquamsaepissimequaerere!
Nihilesttampopularequambonitas.
Nulladevirtutibustuisplurimis
necadmirabiliornecgratiormisericordiāest.
Hominesenimaddeosnullarepropiusaccedunt
quamsalutemhominibusdando.
Nihilhabet
necfortunatuamaius,
quamutpossis,
necnaturamelius,
quamutvelisservarequamplurimos.
Longioremorationemcausaforsitanpostulet,
tuacertenaturabreviorem.
Quarecumutiliusessearbitrarer
teipsumquamautmeautquemquamloquitecum,
finemiamfaciam.
Tantumteadmonebo:
siilliabsentisalutemdederis,
praesentibustehisdaturum.
Jesper