3. plaster international festival of poster and typography

3 Edycja Międzynarodowego Festiwalu Plakatu i Typografii Plaster dotyczy zagadnień re-lacji kulturowych i twórczych pomiędzy polską i białoruską grafiką projektową. Pomimo bliskości geograficznej i silnych skojarzeń historycznych między oboma narodami temat wzajemnych odniesień na polu szeroko rozumianego dizajnu wydaje się cały czas mało spenetrowany. Festiwal wywoła działania symetryczne – zobaczymy sztukę polskich i białoruskich projektantów w równych proporcjach. Symetria pojawi się też w kontekście wzajemnego przenikania dwóch głównych haseł festiwalu – plakatu i typografii. Projekto-wanie liter i kaligrafia, a na drugim biegunie ilustracja, znak graficzny i fotografia stworzą nierozerwalne duety.

Polska i białoruska sztuka projektowa, to dwie – czasami odległe, a czasami bardzo bli-skie przestrzenie intelektualne i emocjonalne. Z jednej strony widzimy jej silną potrzebę identyfikowania się z dizajnem zachodnioeuropejskim, z drugiej potrzebę szukania wła-snej tożsamości twórczej i kulturowej silnie penetrującej źródła historyczne i etniczne.

Festiwal stara się odpowiedzieć na pytanie na ile polska i białoruska grafika projektowa są bytami równoległymi i w jakim stopniu ich horyzonty twórcze się przecinają.

Krzysztof Białowicz / kurator festiwalu

3 Plaster

PROGRAM FESTIWALU

LECH MAJEWSKI / WYSTAWA

PAWEL SEMCZANKA / WYSTAWA

LITERA ART / WYSTAWA

WYSTAWA PLENEROWA

KONFERENCJA

WARSZTATY TYPOGRAFICZNE

AMBIONT & SOLAR / KONCERT

3

4

18

26

38

40

48

52

5

PROGRAM FESTIWALU PLASTER

23.05 / środa

19.00 (parter CSW)Otwarcie festiwalu.Wernisaż wystaw: / Lecha Majewskiego/ polsko-białoruskiej plenerowej wystawy plakatu / wystawy kaligrafii Pawla Semczanki/ wystawy białoruskiego dizajnu Litera Art

20.00 (Kino Centrum)Spotkanie z Lechem Majewskimpołączone z autorską prezentacją / pracownia

21.00 (Pokój z Kuchnią)Pavel Ambiont & Solar OlgaKoncert multimedialny

24.05 / czwartek

10.00—17.00 (Kino Centrum) Polsko-białoruska Konferencja Dizajn Dialogu

Franciszek Otto / Gest jako inspiracja w projektowaniu fontówPawel Semczanka / Sztuka litery, kaligrafiaNikodem Pręgowski / Street fighters – Wielkoformatowe komunikaty wizualneLena Karpilova / Białoruski Dizajn Graficzny w sferze kulturyRene Wawrzkiewicz / Hipsterzy kontra metaforyści, czyli polskie projektowanie graficzneDzmitry Surski / Białoruski Związek DizajnerówMichał Aniempadystau / Kolor Białorusi


Paweł Semczanka 23.05 / środa (Czytelnia CSW)10.00—13.0015.00—18.00

Łukasz Dziedzic 25—26.05 / piątek, sobota (Czytelnia CSW)10.00—13.0015.00—18.00

Prof. Lech Majewski, urodził się w 1947 roku w Olsztynie. Po ukończeniu Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u takich mistrzów jak Tadeusz Dominik i Jerzy Tchórzewski. Dyplom uzyskał w Pracowni Plakatu profesora Henryka Tomaszewskiego w 1972 roku. Obecnie jest kierownikiem Katedry Pro-jektowania Grafiki Wydawniczej. Jest także przewodniczącym Międzynarodowego Bienna-le Plakatu w Warszawie.

Jest honorowym przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Międzynarodowego Festi-walu Plakatu Studenckiego w Macedonii. Współpracuje z wieloma uczelniami na świecie. Prowadzi zajęcia także na wielu uczelniach i uniwersytetach na świecie, między inny-mi w: Institut of Arts and Handicrafts w Rovaniemi w Finlandii, Academie de Baux Art w Besancon we Francji, Ecole Maryse Eloy w Paryżu, Intuit Lab w Paryżu, HDK w Berlinie, Royal College w Londynie, Universitet Diego Portales w Santiago w Chile, Instituto Euro-peo di Design w Turynie, Akademiach w Groningen, Arles w Holandii, Saint Luc w Brukseli, Akademii Carrara w Bergamo we Włoszech, w Sajgonie w Wietnamie, Universitat Iberoame-ricana w Meksyku, Uniwersytet w Xalapie i w Meridzie w Meksyku.

Lech Majewski


23 maja / środa19.00parter CSW – niecka Wernisaż

wystawy plakatów

Lecha Majewskiego

23 maja / środa20.00Kino CentrumSpotkanie

z Lechem Majewskim

połączone z autorską

prezentacją / pracownia

7

Był kosultantem i gwarantem poziomu nauczania projektowania graficznego na Uniwer-sytecie J.E. Pyrkene w Usti nad Labem w Czechach. Współpracował przy założeniu w Sion w Szwajcarii uczelni l’EPAC (l’Ecole Professionelle Art Contemporain) i przez cztery lata był kierownikiem działu projektowania graficznego. W 2008 roku, jako jeden z dziesię-ciu najbardziej wpływowych grafików świata, został zaproszony do udziału w wystawie i konferencji na Uniwersytecie Sztuki w Nanking (Chiny).

W 2000 roku brał udział w wystawie Graphisme autour du monde w Echirolles we Francji jako jeden z 25 grafików reprezentujących wszystkie strefy czasowe świata. W 1992 roku został zaproszony do Rio de Janeiro w Brazylii z okazji Ekokonferencji. W 1996 prowadził warsztat poświęcony projektowaniu plakatu w Centrum Sztuki Współczesnej im. Andersena w Kurytybie w Brazylii. Tam, z jego inicjatywy, powstała grupa artystyczna Grupa Gato zrzeszająca artystów brazylijskich.

W 1991 przez rok prowadził zajęcia z projektowania graficznego w Instytucie Sztuki w Rovaniemi. Miał wiele wystaw indywidualnych na całym świecie oraz brał udział w wielu zbiorowych wystawach na świecie, biennale i triennale plakatu. Był wielokrotnie jurorem w międzynarodowych konkursach i biennale plakatu.

Lech Majewski, Międzynarodowe Spotkania Wokalistów Jazzowych


Lech Majewski specjalizuje się w grafice wydawniczej i reklamowej, ale najdłużej jest związany z formą plakatu. Jeden z nich, przygotowany na XVI Międzynarodowe Spotkania Wokalistów Jazzowych w 1989 roku, znalazł się wśród setki najważniejszych plakatów z Europy i Stanów Zjednoczonych, powstałych w latach 1945—1990. Wystawa tych plaka-tów prezentowana była w wielu ważnych muzeach na świecie, a towarzyszył jej specjalnie wydany katalog.

Majewski przypomina, że nawet jeśli „plakat nie zmienia świata, trzeba pamiętać o jed-nej rzeczy. Plakat jest znakomitym zapisem miejsca, czasów i wydarzenia”. Jego plakaty, w latach 70. – malarskie, potem zredukowane do czarno-białej grafiki, ostatnio zaś bliskie współczesnej estetyce ulicy, prezentowane są na całym świecie. Artysta projektuje książki w Polsce i w Niemczech. Wiele z nich zdobywa tytuły najpiękniejszych wydawnictw roku.

W latach 90. IKEA zakupiła jego dwa plakaty (cyrkowy i jazzowy) do sprzedaży w sieci swych sklepów. Zaprojektował też wiele kalendarzy. Ostatnio wykonał serię ilustracji dla TESMagazine. Jego prace prezentowane są w wielu albumach, katalogach, czasopismach na świecie. Wydawnictwo niemiecko-chińskie HESIGN wydało niedawno album poświęcony jego twórczości. Oprócz plakatów Lech Majewski specjalizuje się w tworzeniu i projektowaniu albumów, głównie poświęconych sztuce. W 1996 zaprojektował dla fundacji Shalom album Fotografie żydów polskich. I ciągle widzę ich twarze, który wraz z wystawą o tym samym tytule prezen-towany był na ponad trzydziestu wystawach na całym świecie. Dla tej fundacji realizuje oprawę graficzną Międzynarodowego Festiwalu Kultury Żydowskiej – Warszawa Singera. Współpracuje z wieloma muzeami, wydawnictwami. W Polsce przede wszystkim z wydaw-nictwem BOSZ. W Niemczech na niezwykle wymagającym i prestiżowym rynku współpra-cuje z Münchner Stadtmuseum, dla którego zrealizował szereg ekskluzywnych albumów. Dla tego muzeum zrealizował wspólnie z Justyną Czerniakowską nowy logotyp oraz opra-wę wizualną. Jego prace stały się wzorcem nowego, polskiego emocjonalnego projektowa-nia publikacji albumowych. We Francji współpracuje z ważnym ośrodkiem popularyzacji grafiki projektowej Mois du graphisme w Echirolles pod Grenoble, gdzie często prowadzi warsztaty organizowane dla studentów uczelni francuskich.

Lech Majewski, Garderobiany

9

Lech Majewski, 9. Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski


Lech Majewski, Królowe Brytanii

11

Lech Majewski, Plakaty


Lech Majewski, Hiob

13

Lech Majewski, Matka Courage i jej dzieci


Lech Majewski, Jan Maciej Karol Wścieklica

15

Lech Majewski, Ferdydurke


Lech Majewski, Plakat musi śpiewać

17

Lech Majewski, Plakaty, książki


Lech Majewski, Siostrunie

19

Urodził się w 1938 roku w rodzinie chłopskiej we wsi Wieikije Pricki w Obwodzie Ki-jowskim na Ukrainie. Kiedy ukończył szkołę średnią w 1955 r. wyjechał do Kijowa, aby kształcić się na kowala. Oprócz tego opanował wiele innych zawodów: ślusarza, tokarza, a nawet radiotelegrafisty. Następny etap w jego życiu, to powołanie do armii i skierowanie do odbywania służby w Mińsku. W mieście tym pozostał po zakończeniu służby. Od 1960 r. pracował jako tokarz w mińskiej fabryce radioodbiorników Horyzont, jednocześnie ucząc się Studiu Sztuk Pięknych. W 1965 r. dostał się na Białoruską Akademię Sztuk Pięknych (w tym czasie nosiła ona nazwę Białoruski Instytut Teatralno-Artystyczny).

Pawel Semczanka był studentem pierwszego naboru na specjalizację Dizajn i co za tym idzie, pierwszym absolwentem, który miał w dyplomie zawód dizajner. Posiadanie dodat-kowych umiejętności zawodowych, oprócz zawodu dizajnera, wpłynęło na fakt, iż od razu po zakończeniu studiów zostało mu zaproponowane stanowisko wykładowcy w katedrze dizajnu mińskiej uczelni. Równolegle z zawodem pedagoga zajmował się kaligrafią i twór-czością literniczą.

Pawel Semczanka (BY)

23 maja / środa19.003 piętro CSW Wernisaż wystawy

kaligrafii

Pawla Semczanki


Festiwal Litery

W ostatnich latach pojęcie kaligrafii nabiera szerszego znaczenia, niż tylko określenie pięknego pisma. Kaligrafia stała się realną i uznaną dziedziną sztuki, z podziałem na różne style, rodzaje i kierunki.

Warto wspomnieć, że w wielu dalekowschodnich krajach kaligrafia jest tradycyjną dziedzi-ną sztuki, która liczy sobie wiele tysięcy lat. Także mieszkańcy kontynentu europejskiego zawsze dążyli do zachowania wysokiego standardu czcionki i pisma. Szczególnymi cecha-mi wyróżnia się sztuka kaligrafii i typografii na Białorusi, gdzie przez wiele wieków wza-jemne przenikanie się alfabetu łacińskiego i cyrylicy, bezpośrednio lub pośrednio wpływało na kształtowanie się charakteru pisma. Ludzie wykształceni bardzo cenili sobie wartość słowa i dążyli do jego godnego wyrażania, zarówno w formie werbalnej, jak i graficznej. Warto tutaj przytoczyć niektóre nazwiska, takie jak: Eufrozyna Połocka, Franciszek Skary-na, Mikołaj Hussowczyk, Symeon Połocki, Bronisław Epimach-Szypiło, czy Jakub Kołas...

LITERA ART / wystawa białoruskiej grafiki projektowej

23 maja / środa19.00taras CSWWernisaż wysatwy

białoruskiego dizajnu

Litera Art


29

Na przestrzeni minionych lat związek twórczy LITART zorganizował pięć wystaw prac kaligraficznych, co świadczy o aktywnym pozycjonowaniu tej dziedziny we współczesnej sztuce Białorusi. Artyści zrzeszeni w związku przyczynili się do wypracowania osobliwej sztuki litery, która charakteryzuje się subtelnym rozumieniem przestrzeni kaligraficznej oraz wyrazistym odzwierciedleniem umiejętności zawodowych.

Podczas tegorocznej wystawy można zobaczyć prace wykonane różnymi technikami (ma-nualną, narzędziową, komputerową). Artyści stworzyli inicjały, logotypy, kaligraficzne i typograficzne kompozycje oraz teksty. Cechą szczególną tych prac jest zainteresowanie artystów białoruskim stylem pochyłego pisma odręcznego z XVI stulecia, tzw. skoropi-sem* oraz czcionką drukarską Franciszka Skaryny. Wyjątkowo cennym eksponatem bia-łoruskiej edycji wystawy był zwój rękopisu o długości 70 m., tzw. Próba Pióra.

Podczas wystawy Festiwal Litery związku twórczego LITART można również podziwiać prace artystów zrzeszonych w innych organizacjach, takich jak: Związek Artystów Bia-

*Skoropis – rodzaj odręcznego pisma cyrylicznego, który pojawił się w drugiej poł. XIV w. Charaktery-zowało się ono pochyleniem znaków, połączeniami między poszczególnymi literami, a także zaokrą-glonymi, płynnymi liniami. Szczyt jego rozwoju przypada na XVI w.


łoruskich, Białoruski Związek Projektantów Grafiki, a także Białoruska Akademia Sztuk Pięknych.

Materiały pokazywane na wystawie mają ekskluzywny, oryginalny charakter, co może być przyczynkiem do przeprowadzenia szerokiej dyskusji z osobami zajmującymi się profesjo-nalnie mową pisaną, literą jako środkiem oraz literą jako dziełem sztuki.

Pawel Semczanka

Litera Art

Obecnie, kiedy w naszym życiu pismo odręczne zostało zastąpione przez technikę kom-puterową, wystawa LITART 2012 wydaje się dobrym przypomnieniem cudownych czasów, gdy w klasztorach pięknymi literami przepisywano księgi, w celu przekazania ludziom Słowa Bożego.

Jeszcze do niedawna głównym środkiem komunikacji, szczególnie w pracy urzędo-wej i szkole, było pismo manualne. Dzisiaj, kaligrafia ostrym i szeroko zakończonym pió-rem zniknęła z codziennego użytku i stała się własnością sztuki współczesnej, w której litera wykorzystywana jest zarówno samodzielnie, jak i jako środek wyrazu w innych dziedzinach sztuki.

Kaligrafia przybrała różne style, wśród których najbardziej wyraźne są: grafika manualna (odręczne pisanie liter), grafika poligraficzna (typografia), grafika komputerowa. Kaligra-fia rozszerza swoje granice, zarówno w obszarze rozwoju indywidualnych zdolności, jak i w połączeniu z pewnymi tradycjami, co sprzyja poszukiwaniu nowych form, które z kolei powodują bodźce zachęcające do lepszego zrozumienia cech narodowych w kontekście wykorzystania łaciny. Niemniej jednak trwają prace nad stworzeniem białoruskiej czcionki drukarskiej, które bazuje na różnych wariacjach na temat białoruskiego skoropisu.

Ludzkie oko postrzega świat na poziomie intelektualno-emocjonalnym, a emocje, jak wia-domo, rodzą pewne niuanse i subtelności. Prawdziwa kaligrafia to subtelności i wirtuoze-ria, na bazie których budowana jest sztuka współczesna. Kaligrafia na obecnym etapie powinna być uznawana za dziedzinę sztuki, która podbija własną przestrzeń w kulturze, dlatego też wystawa obejmuje szeroki wachlarz twórczych poszukiwań w zakresie róż-nych technik i kierunków. Te właśnie rozważania staną się swoistym kamertonem dla zrozumienia treści wystawy LITART 2012.

M. Pagranouski, krytyk sztuki

Siarhej Sarkisau

31

Jury Tarejeu


33

Vieranika Niesciaruk Tacciana Kulazenka

Nina Mackievic Siarhej Sarkisau


Usievaład Svientachouski Usievaład Svientachouski

Anastasiya Pantsevich Anastasiya Pantsevich

Anton Baranau

35

Usievaład Svientachouski

Kaciaryna Busuk


Nastassia Kulazenka

37


Kaciaryna Busuk Svetlana Denisova

Alaksandr Kulazenka Alesia Jacuk

Henadź Macur

39

Svetlana Denisova

WYSTAWA PLENEROWA

Wystawa po raz pierwszy została pokazana w Mińsku w 2011 roku jako integralna część projektu Dialogue Design. Tym razem zobaczymy ją na Bulwarze Sztuki toruńskiego CSW. Plakaty zostały wydrukowane w niecodziennej skali (150 x 200 cm) na materiale odpor-nym na zniszczenie – czyli mamy tutaj dwa elementy, które zaprzeczają stereotypowemu myśleniu o plakacie: ponad-czasowość i ponad-wymiarowość. Tych 60 projektów to kul-turowy i estetyczny dialog pomiędzy polską i białoruską filozofią projektowania. Z jednej strony widzimy syntezę myślową i oszczędność środków wyrazu, z drugiej zaś rozbudo-waną narrację i wręcz literacką metaforę. To co z pewnością jest wspólne dla wszystkich prac, to potrzeba niezależności i posługiwanie się bardzo indywidualnym językiem. Języ-kiem, który nakazuje myślenie, że plakat, to nie tylko wydruk i dwuwymiarowe relacje na płaszczyźnie, ale głównie filozofia.

Krzysztof Białowicz

23 maja / środa19.00Bulwar SztukiWernisaż

polsko-białoruskiej,

plenerowej wystawy

plakatu

Polsko-białoruska plenerowa wystawa plakatu

41

Uczestnicy wystawy:

Adliga Studio / Mirosław Adamczyk / Mikhal Aniempadystau / Anton Baranau / Krzysztof Białowicz / Robert Czerniawski / Małgorzata Gurowska / Deili. Design / Hakobo / Julia Halavina / Yaugen Hizavec / Homework / Ryszard Kajzer / Katsiaryna Kalackaja / Margaryta Kanavalava / Dawid Korzekwa / Alena Kuczko / Sebastian Kubica / Grzegorz Laszuk / Ihar Lipnicki / Ivan Lukinski / MADE AT / Aksana Nawasiolawa / Ortografika / Łukasz Paluch / Nikodem Pręgowski / Hanna Rouda / Szymon Saliński / Volha Sapega / Siarhej Sarkisau / Volha Shargu / Nasta Shastak / Dyjana Shtajda / Raman Stryga / Dzmitry Surski / Tatsiana Szugar / Syfonstudio / Yury Tareeu / Uladzimir Tsesler / Maryna Ustsinava / Yana Waszczanka / Ihar Yukhnevich / Taisia Zabelava / Filip Zagórski / Siarhej Zagusta

KONFERENCJA – DIZAJN DIALOGU

Kurator konferencji: Michał Aniempadystau

Podczas drugiego dnia Festiwalu Plaster zostanie zorganizowana konferencja pod tytu-łem Dizajn Dialogu.

Jest ona konsekwencją projektu poświęconego grafice projektowej, który CSW zrealizo-wało w Mińsku w 2011 roku. Do konferencji zostali zaproszeni polscy i białoruscy artyści. Istotą tego przedsięwzięcia jest odnalezienie i analiza podobieństw i różnic pomiędzy pol-skim i białoruskim językiem grafiki projektowej. Takie zagadnienia jak: kaligrafia, plakat, alfabet cyryliczny, etnologia dizajnu, typografia, czy organizacje dizajnerskie będą pre-tekstem do poszukiwań symetrii pomiędzy twórczością i aktywnością kulturową polskich i białoruskich dizajnerów.

24 maja / czwartek10.00—17.00 Kino CentrumPolsko-białoruska

Konferencja

Dizajn Dialogu

Dizajn Dialogu

Program

43

10.00—10.45 Franciszek Otto / Litery z gestem. Kaligrafia w projektowaniu krojów pism

Historia cyrylicy do momentu reformy Piotra Wielkiego toczyła się odrębnym torem, cho-ciaż cyrylica funkcjonowała jako czcionka już od końca XV wieku. Od XVIII wieku, po jej transformacji i zbliżeniu się do alfabetu łacińskiego, alfabety te kroczą wspólnym torem. Wiek XX, znaczony rewolucyjnymi zmianami również w dziedzinie typografii, przypie-czętował znaczenie pisma narzędziowego w projektowaniu krojów pism. Jednakże do historii typografii przeszły tylko najciekawsze projekty krojów inspirowanych pismem narzędziowym, których autorami są XX-wieczni kaligrafowie alfabetu łacińskiego: Carlos Winkow, Roger Excoffon, Hermann Zapf, Adrian Frutiger, Ed Benguiat, Jill Bell, Phil Grim-shaw, Timothy Donaldson, Henryk Sakwerda. Kroje ich autorstwa używane są również w typografii polskiej, tej z ery druku czcionkowego, fotoskładu, jak i w ostatnich latach składu komputerowego.

10.45—11.30 Pawel Semczanka / Sztuka litery, kaligrafia

Jaką rolę w tworzeniu kompozycji kaligraficznych odgrywa przyzwyczajenie i wiedza? Jak oddziałują na siebie biomechanika i psychofizjologia pisma? Jaki wpływ na styl kali-grafowania wywierają narzędzia – pióro ostre, ścięte ukośnie, okrągłe (redis). Ozdobnik (charakter linii), forma, transformacja? Przestrzeń, obraz, styl w kaligrafii. Szczególne narodowe cechy pisma. Tendencje we współczesnej kaligrafii.

11.30—12.00 / przerwa kawowa

12.00—12.45 Nikodem Pręgowski / Street fighters – Wielkoformatowe komunikaty wizualne

Wielkoformatowe komunikaty wizualne, eksponowane na ulicach polskich miast, koja-rzone są zazwyczaj z kampaniami komercyjnych przedsięwzięć, za którymi stoi ogromny budżet, zespół specjalistów od marketingu i reklamy, a także z reguły nie najwyższa jakość artystyczna. Jednak nie od dziś wiadomo, że najciekawsze zjawiska estetyczne funkcjonują pod szyldem niezależnych działań, podszyte są chęcią manifestacji określo-nego poglądu, demaskowania mankamentów naszej rzeczywistości czy prowokacji. Czy w pejzażu miejskim polskich miast, zdominowanym przez kampanie billboardowe zna-nych koncernów jest jeszcze miejsce dla działań niekomercyjnych, dla bezinteresownych kontestatorów, stojących na barykadzie walki w słusznej sprawie? Garść subiektywnych refleksji na temat polskiego outdooru będzie próbą znalezienia odpowiedzi na to pytanie.

12.45—13.30 Lena Karpilova / Białoruski Dizajn Graficzny w sferze kultury

Czy współczesny dizajn graficzny w sferze kultury białoruskiej kontynuuje tradycję szko-ły sowieckiej? Czy też obecnie, w XXI w. dziedzina projektowania graficznego nabyła nowych wyrazistych cech, tworząc niepowtarzalny styl? Książki, albumy muzyczne bia-łoruskich pisarzy i muzyków są opracowywane graficznie przez białoruskich dizajnerów, którzy pracują nie tylko na terytorium Białorusi, lecz także, co należy szczególnie pod-kreślić, cieszą się ogromnym zainteresowaniem za granicą. Plakaty do wystaw, wydarzeń muzycznych i spektakli są także tworzone przez Białorusinów. Na dzień dzisiejszy dizajn graficzny jest jednym z najbardziej wyraźnych trendów w projektowaniu na Białorusi.

Na przykładzie porównania prac uznanych już artystów, (takich jak Jury Tareieu, Sjar-giej Sarkisau, Ruslan Najden, Michal Aniempadystau i in.) i młodych dizajnerów, a tak-że wybranych prac studentów uniwersytetów artystycznych (Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych, Witebskiego Państwowego Uniwersytetu Technologicznego) podczas wykładu spróbujemy zrozumieć tendencje występujące we współczesnej szkole projektowania graficznego, wyznaczyć jej cechy szczególne, a także określić kierunek, w którym się ona rozwija.

13.30—14.00 / przerwa kawowa


14.00—14.45 Rene Wawrzkiewicz / Hipsterzy kontra metaforyści, czyli polskie projektowanie graficzne

W 2011 roku w ramach działań Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej, odbyła się pierwsza edycja projektu pod tytułem Projekt Roku 2010/2011 – Polski Konkurs Graficzny. W wyniku rocznej pracy kilkudziesięciu researcherów udało się zebrać około 300 projek-tów graficznych powstałych w latach 2010 i 2011. Zbiór obejmował bardzo różnorodne dziedziny i specjalizacje projektowania graficznego. Bardzo bogaty i przekrojowy materiał posłużył jury konkursu Projekt Roku do wskazania najlepszych i najważniejszych projek-tów roku ubiegłego. Prezentacja, w oparciu o research dokonany na potrzeby konkursu, będzie próbą analizy i opisania kluczowych procesów, dominujących podziałów, najnow-szych trendów i tendencji we współczesnym projektowaniu graficznym w Polsce.

Współczesne polskie projektowanie po latach zapatrzenia w Zachodnią Europę zaczyna nabierać własnego charakteru i stylu, nieoczywistego i czasem bardzo zaskakującego...

14.45—15.30 Dzmitry Surski / Białoruski Związek Dizajnerów

Białoruski Związek Dizajnerów jest organizacją pozarządową, która skupia specjalistów z praktycznie wszystkich kierunków i dziedzin dizajnu na Białorusi, a także artystów, fotografików, pedagogów, znawców sztuki i kultury. W skład Związku wchodzi ponad 500 osób z różnych regionów Białorusi.

W czasie wykładu zostanie przedstawiona prezentacja dotycząca najbardziej ciekawych wydarzeń z życia Białoruskiego Związku Dizajnerów. Zaprezentowane również zostaną najlepsze prace białoruskich dizajnerów, a także fragmenty z kulturalnego i publicznego życia członków Związku.

15.30—17.00 Michał Aniempadystau / Kolor Białorusi

Wizualna część projektu ilustruje treść wykładu, a także tworzy galerię artefak-tów i obrazów, typowych i znaczących dla białoruskiej kultury na wszystkich jej pozio-mach – od codziennego do wysokiego, w przedziale czasowym – od średniowiecza do chwili obecnej.

Projekt Kolor Białorusi nie tylko bada wspomnianą tematykę, ale także proponuje widzo-wi autorską wersję białoruskiego modelu kulturowego, stworzonego za pomocą palety kolorów.

Podczas prezentacji projektu w ramach Festiwalu PLASTER szczególny akcent zostanie położony na kulturze polskiej i białoruskiej, ich wzajemnym oddziaływaniu, podobień-stwach i różnicach.

45


Pracuje w dziedzinie grafiki użytkowej od połowy lat 80., uczestniczy przede wszystkim w projektach tzw. kultury niezależnej.

Autor oprawy graficznej okładek książkowych i ilustracji, m.in. książek Wasyla Bykaua i Ryhora Baradulina, Uladzimira Arlowa, Andreja Chadanowicza, Natalki Babinaj, Evy Wie-znawiec i innych. Poeta, autor przekładów Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta na język białoruski. Autor oprawy graficznej albumów muzycznych niezależnych muzyków, takich jak: Nowaje Nieba i Kasia Kamockaja, NRM, Zmicier Wajciuszkiewicz. Twórca plakatów, logotypów i identyfikacji graficznej dla dla festiwali: Basowiszcza, „Bardauskaja Wosien”, kulturalnej kampanii mobilizacyjnej „Budzma!” i innych.

Autor wielu tekstów piosenek, głównie dla Kasi Kamockiej, a także zespołów NRM i IQ48.Autor idei, koncepcji i tekstów kultowego na Białorusi muzycznego projektu „Narodny Albom” oraz zbiorów liryki Atekstacji i Hlyboka, hlyboka, na dnie filiżanki kawy, Saautar (razem z Lawonam Wolskim), sztuki teatralnej Narodny Albom (na motywach projektu muzycznego).

Członek Rady Białoruskiego Związku Dizajnerów, Członek Białoruskiego PEN-clubu

Michał Aniempadystau (BY)

24 maja / czwartek15.30—17.00 Kino CentrumKolory Białorusi –

prelekcja Michała

Aniempadystau

Prezes Związku Dizajnerów Białorusi, członek Rady Społecznej do Spraw Kultury przy Ra-dzie Ministrów Republiki Białoruś, Rady Miejskiej do Spraw Sztuki Monumentalnej, członek Rady do Spraw Przyznawania Nagród Państwowych.

Wynalazca – posiadacz 12 autorskich rozwiązań w dziedzinie wzornictwa przemysłowe-go i wynalazczości. Jest autorem popularnych plakatów i projektów graficznych. Członek Związku Plastyków RB.

Autor i wydawca pisma PRODesign, katalogu Znak–logo, informatora Kto jest kim? Dizajn od zewnątrz i od wewnątrz. Uczestnik i laureat licznych wystaw oraz konkursów krajowych i międzynarodowych, m.in. w Rosji, Czechach, Niemczech, Finlandii, Japonii, Anglii, USA. Jego prace znajdują się w Narodowym Muzeum Sztuki Białorusi, Galerii Morawskiej, muzeach pla-katu miast Lahti i Toyama. Najważniejsze prace: Auto z dżinsu (1982), Zestaw nożyc (1986), identyfikacja Pałacu Republiki (1999), plakaty: Kadry decydują o wszystkim (1989), Chleb wszystkiemu górą (1986). Pracował jako grafik – konstruktor Instytutu Naukowego Estetyki Technicznej w ZSRR (1982—1988), był kierownikem sektoru Instytutu Białbyttechprojekt (1988—1989).

Od roku 1995 Prezes Związku Dizajnerów Białorusi.

24 maja / czwartek14.45—15.30 Kino CentrumBiałoruski Związek

Dizajnerów – prelekcja

Dzmitra Surskiego

Dzmitry Surski (BY)


Białoruski Związek Dizajnerów jest organizacją pozarządową, która skupia specjalistów z praktycznie wszystkich kierunków i dziedzin dizajnu na Białorusi, a także artystów, foto-grafów, pedagogów, znawców sztuki i kultury. W skład Związku wchodzi ponad 500 osób z różnych regionów Białorusi.

Związek Dizajnerów powstał jeszcze w czasach sowieckich na fali demokratyzacji i przebu-dowy systemu, z wielkimi nadziejami na ustanowienie i rozwój zawodu, który jak dotąd nie był samodzielną profesją. Dizajn w naszym kraju nie był zakorzeniony w kulturze i praktyce w takim stopniu i jakości, jak ma to miejsce w krajach rozwiniętych. Brakowało infrastruktu-ry i form instytucjonalnych dla funkcjonowania dizajnu. Białoruski Związek Dizajnerów, nie-posiadający własnego zaplecza materialno-technicznego, ani wyraźnego poparcia ze strony Państwa, zdołał jednak realizować działalność wydawniczą, wystawienniczą i szkoleniową. Związek ma na swoim koncie wiele wystaw klasyków światowego dizajnu, organizowanych we współpracy z zagranicznymi ambasadami (wystawa włoskiego dizajnu Compass d’oro ADI, wystawa szwedzkiego dizajnu Design for Everybody), wystawy własnych prac i organizacja profesjonalnych konkursów. W 2011 Związek otworzył własną galerię. Związek posiada największą kolekcję plakatów w całej Republice. Zbiór ten odegrał ważną rolę w reprezen-tacji białoruskiej kultury wizualnej za granicą: wystawy białoruskiego plakatu były orga-nizowane w Niemczech, we Włoszech, Szwajcarii, Belgii, Litwie i innych krajach. W latach 2001—2007 Białoruski Związek Dizajnerów wydawał jedyny w kraju periodyczny magazyn o dizajnie „PROdizajn”. W chwili obecnej ukazuje się jego internetowa wersja – pro-design.by. Wydawane są także innego rodzaju publikacje: poradniki i katalogi poświęcone różnym dziedzinom projektowania. Związek prowadzi jednocześnie kilka projektów internetowych: elektroniczny katalog znaków graficznych i logotypów – znak.nsys.by, stronę poświęcona białoruskiemu plakatowi – plakat.partal.by, zasoby korporacyjne unid.by. Związek aktywnie zajmuje się działalnością projektową, realizując ważne zamówienia państwowe. W czasie wykładu zostanie przedstawiona prezentacja dotycząca najbardziej ciekawych wydarzeń z życia Białoruskiego Związku Dizajnerów, zaprezentowane zostaną najlepsze prace białoruskich dizajnerów, a także fragmenty z kulturalnego i publicznego życia człon-ków Związku.

Dzmitry Surski

49

Białoruski Związek Dizajnerów

WARSZTATY KALIGRAFICZNE

Profesor Pawel Semczanka to niewątpliwie bardzo wyrazista i ważna postać białoruskiej kultury. Był i cały czas pozostaje guru dla wielu pokoleń studentów. Autorski, niepowta-rzalny sposób wykładania sprawia, że ceniony jest nie tylko w kręgach Akademii Sztuk Pięknych, ale też wśród absolwentów, kolegów po fachu oraz wszystkich, którzy intere-sują się typografią i kaligrafią.

Autorski, niepowtarzalny sposób wykładania przenosi nas w świat buddyjskiej koncepcji sztuki pisania i światopoglądu. Taki styl przekazywania wiedzy przynosi namacalne rezul-taty, o czym świadczy duże zainteresowanie liternictwem i kaligrafią wśród białoruskich projektantów, grafików, a nawet malarzy.

Obecnie Profesor Semczanka wykłada w Katedrze Sztuk Pięknych na Białoruskim Uni-wersytecie Państwowym. Jest inicjatorem i współzałożycielem Związku Artystycznego LITART. Jest też członkiem Związku Artystów Białorusi i Białoruskiego Związku Dizaj-nerów oraz Związku Kaligrafów Rosji. Uczestnik wielu wystaw na Białorusi i za granicą. Autor książek Podstawy grafiki czcionek i Melodie kaligrafa.

Pawel Semczanka (BY)

23 maja / środa10.00—13.0015.00—18.00Czytelna CSW

Materiały zapewnia

organizator.

Warsztaty bez udziału

komputera.

51

Lech Majewski, Plakat musi śpiewać


Typograf i projektant. Mieszka i pracuje w Warszawie. W 1992 roku rozpoczął pracę w dziale graficznym Gazety Wyborczej, by po siedmiu latach zostać jej dyrektorem arty-stycznym i odejść z tej posady po trzech miesiącach. Kilka kolejnych lat spędził w różnych warszawskich wydawnictwach prasowych — najdłużej w Axel Springer Polska. W tym okresie zaprojektował lub współprojektował makiety gazet i czasopism, m.in. Forbes, Fakt. Podczas pracy w Wyborczej zaprojektował swój pierwszy krój pisma, w kolejnych latach powstawały następne.

Od 2009 roku prowadzi własne studio tyPoland, w którym projektuje kroje pism a także logotypy i identyfikacje graficzne. Stworzył kroje korporacyjne, m.in. dla Empiku i Getin Banku, logotyp Reserved, a także rodziny fontów dla biblioteki FontShop International: FF Clan, FF Good, FF Mach, FF Pitu oraz FF More. W 2010 roku zaprojektował darmową rodzinę krojów Lato na licencji open-source (latofonts.com).

Jego pism używają m.in. United Airlines, rząd Szkocji, HRS, U.S. Transportation Security Administration, The Independent, Associated Press, GQ India, OK!, PAGE, MacWelt, a także Przyjaciółka i Gość Niedzielny

Łukasz Dziedzic

25 maja / piątek10.00—13.0015.00—18.0026 maja / sobota10.00—13.0015.00—18.00Czytelnia CSW

Materiały zapewnia

organizator.

Warsztaty bez udziału

komputera.

Na warsztatach Łukasz Dziedzic zaprezentuje w jaki sposób zaprojektować krój pisma w trybie manualnym.

Uczestnicy przejdą typową drogę projektanta liter – od idei poprzez szkic do ustawiania właściwych proporcji i świateł.

Zajęcia skupią się na pracy warsztatowej: rysowaniu, wycinaniu i układaniu – wszystko po to, aby dostrzec specyfikę i niuanse tej unikatowej dyscypliny sztuki.

53

KONCERT

VJ / Artysta wizualny pochodzący z Mińska, Białoruś.

Po ukończeniu studiów na Wydziale Sztuki i Kultury Wizualnej w Mińsku, Petersburgu i Wilnie poświęciła się tworzeniu własnych wizualizacji: Interesuje mnie kontemplacja w zestawieniu z opozycją działania. Poprzez miksowanie fragmentów fotografii, wideo oraz filmów jesteśmy w stanie kontrolować, a także manipulować rzeczywistością oraz stanami emocjonalnymi. Preferuję beznarracyjne kinowe fotografie oraz audiowizualne performensy, podczas których publiczność jest w stanie skoncentrować się bardziej niż w trakcie występów VJ’ów na imprezach klubowych. Poszukuję sposobu na stworzenie zjawiskowego, onirycznego środowiska, które będzie w stanie pomóc ludziom lepiej sie-bie poznać i uzdrowić. http://flxer.net/solar_olga/ http://vimeo.com/olgasolar

Volha Salakheyeva (Olga Solar) (BY)

23 maja / środa21.00 Pokój z kuchniąPavel Ambiont & Solar OlgaKoncert multimedialny

55

Białoruski artysta zajmujący się dźwiękiem. Jego główny projekt to: pavel ambiont & nieviadomy artyst.

Muzyka Pavla to kompozycja różnorodnych stylów muzycznych, oscylujących pomiędzy deep & dubby, trancey, nieco bardziej agresywnego techno, tech dub, electro, rytmów tribal czy też ambient. To nie styl odgrywa tutaj najważniejszą rolę, lecz ogólny charakter przepływu brzmienia, które zdefiniować można jako ‘hypno’ czy też ‘liminal techno’ – czyli techno z pogranicza innych gatunków muzycznych. Partnerzy: VJ Solar Olga, Alexei , S4DS (BY), VJ Michał Mierzwa (PL), Pinch (UK), Artem Atrashevsky (BY).

Obecnie artysta pracuje na Białoruskim Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym na Uchodźstwie, gdzie wykłada kulturę współczesnego dźwięku, muzyki oraz multimediów. http://pavel-ambiont.comhttp://soundcloud.com/pavel_ambiont http://flxer.net/pavel_ambiont/

Pavel & Olga działają w białoruskim stowarzyszeniu Belarusian art community & label Foundamental Network, http://foundamental.net.

Pavel Niakhayeu (Pavel Ambiont) (BY)

Kurator festiwalu: Krzysztof Białowicz

Koordynator festiwalu: Anna Jankojć

Pomoc w kontaktach na Białorusi:Michal Aniempadystau

Identyfikacja wizualna: Krzysztof Białowicz

Projekt katalogu: Nikodem Pręgowski

Tłumaczenie:Joanna Ratajczak

Animacja: Radosław Staniec

Korekta:Katarzyna Radomska

www.csw.torun.pl

Specjalne podziękowania:Michal Aniempadystau, Ania Jackowska, Ania Jankojć, Wojtek Pętlicki, Dominik Pokornowski,Nikodem Pręgowski, PRZE PROJEKT, Kasia Radomska, Joanna Ratajczak

Wydawca:Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniuul. Wały gen. Sikorskiego 1387-100 Toruń

Druk:Artis Poligrafia SC

ISBN: 978-83-62881-21-5

©2012 CSW w Toruniu

3. plaster international festival of poster and typography

Documents