42_hpt_on_dh

21
Hệ Phương Trình Ôn Thi ĐẠI HỌC 2015 Tác giả : Nguyễn Thế Duy

Upload: tran-duc-bang

Post on 14-Sep-2015

216 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

he PT on thi dai hoc

TRANSCRIPT

  • H Phng Trnh

    n Thi I HC

    2015

    Tc gi : Nguyn Th Duy

  • Li ni u : Cng nh tiu ca bi vit , th bi vit ny gm 42 h phng trnh v t n thi I HC nm 2015 gm :

    1) Phn I. Cc bi ton s dng phng php : nhn t , lin hp , n ph , hm s. 2) Phn II. Cc bi ton s dng phng php nh gi. 3) Phn III. Phn tch hng i hai bi ton Khi A v Khi B nm 2014.

    Ton b cc bi ton di y l do su tm trn cc mng x hi v li gii l do tc gi ca bi vit Nguyn Th Duy trnh by. Hi vng v mong mun cc bn c c nhiu phng php gii h cng nh nhng phng n i mt khi gp n bin bi ton h phng trnh tr nn n gin ha v gii quyt n mt cch d dng.

    Phn I. Cc bi ton s dng phng php : nhn t , lin hp , n ph , hm s.

    Bi ton 1. Gii h phng trnh :

    2 2

    2 2 2

    2 1

    ,1

    1 2

    x y

    xy x y xy x yx y x x

    x y

    Li gii. iu kin : 0 ; 0x y xy

    Phng trnh u ca h phng trnh c vit li thnh :

    2 2

    2 2

    2 12 1 20 2 0

    1 1 2 1 10

    0

    x y xy x y

    xy x y xy xy x yx y x y x y x y

    x y x yxy x y

    Vi 1x y th xung phng trnh hai chng ta c :

    2

    2 7 1 7

    3 33 4 1 02 7 1 7

    3 3

    x yx x

    x y

    Vi 2 2x y x y th xung phng trnh hai chng ta c :

    2

    2 2 22 22 2

    1 111 2 2 1 0

    01

    x xx x x y x ptvn

    yx yx y

    Vy h phng trnh cho c nghim : 2 7 1 7 2 7 1 7, ; ; ;3 3 3 3

    x y

    Bi ton 2. Gii h phng trnh :

    3 3 2

    2

    3 6 3 4 0,

    1 1 6 6 5 12

    x y x x yx y

    x y x y x x y

    Li gii. iu kin : ; 1x y

    Phng trnh mt tng ng vi :

    3

    3 2 3 33 6 4 3 1 3 1 3 1x x x y y x x y y y x

    Th vo phng trnh hai ta c :

    Tuyn tp 42 H phng trnh N THI I HC 2015 Tc gi : Nguyn Th Duy

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 2

    2

    1 2 6 7 7 12

    1 2 2 6 7 3 2 8

    1 62 4 0

    2 2 7 3

    x x x x x x

    x x x x x x

    x xx x

    x x

    Do 2x nn 2 0

    6 0

    x

    x

    suy ra :

    1 6 2 2 6 6 14 0

    2 22 2 7 3 2 2 7 3 2 2

    x x x x x xx

    x x x x x

    T suy ra , 2, 3x y l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 3. Gii h phng trnh : 2 2

    2 2

    2 1 3 2,

    4 4 6 3 2 0

    x xy x x y y x yx y

    x y xy x y

    Li gii. iu kin : 2 22 1 0 ; 3 0x xy x x y y

    X l phng trnh hai chng ta c :

    2 22 1

    4 4 6 3 2 0 2 1 2 2 02 2

    y xx y xy x y x y x y

    y x

    Vi 2 2y x th xung phng trnh hai th :

    2 2

    2 2

    2 2 2

    2 22

    2 2 2

    34 1 4 2 3 3

    4 1 4 21 1

    4 1 4 2 2 4 1 3

    02 4 1 3 1 1

    4 4 1 3 1

    x x x x x xx x x x

    x x x x x x xx xx

    x x x x xx x x x

    Vi 2 1y x th xung phng trnh hai th : 2 24 1 4 3 2 3 1x x x x .

    tng gii tng t trng hp trn ta c 2

    3x

    Do h phng trnh c nghim 2 1, 1, 0 ; ,3 3

    x y

    Bi ton 4. Gii h phng trnh :

    2

    2,

    1 4

    xy x y xy x y yx y

    x y xy x x

    Li gii. iu kin : , 0 ; 2 0x y xy x y xy Chng ta c :

    2 2 0

    22 10 0

    2 2

    xy x y xy x y y xy x y xy y x y

    x yx y y xy x y y xy

    x yxy x y xy y x yxy x y xy y

    T phng trnh hai : 2

    2 4 41 1 2 21 1

    y xy x x x xx x

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Hay ni cch khc :

    2 1

    2 0 02

    y xyy xy

    x yxy x y xy y

    Do t phng trnh mt 0x y suy ra th xung phng trnh hai ta c :

    3 2

    101 172 3 4 02

    x yx y

    x x x x y

    Vy h phng trnh ban u c nghim k trn

    Bi ton 5. Gii h phng trnh :

    2 2

    2 2

    2 1 2 2 6 2,

    1 5

    x xy y yx y

    x y y

    Li gii. iu kin : 1 ; 2xy y

    Cng cho theo v ca h phng trnh ta c :

    2 22 2

    2 2 2 2

    5 2 1 2 2 6 2 1

    5 2 1 2 2 7 2 2 2 2

    1 2 1 1 2 1 0

    1 11 0 1 1 0

    1 2 1 2

    x xy y y x y y

    x xy y y x y xy y

    xy y y xy xy y xy y

    xy yxy y xy y

    xy y xy y

    Vi 1xy y kt hp vi phng trnh hai chng ta c :

    2 2

    11 1

    1 5 , 2,1 ; 1 2, 1 ; 2 1,2 2 21 ; 2

    xy y

    x y y x y

    xy y

    Vy h phng trnh ban u c nghim k trn

    Bi ton 6. Gii h phng trnh :

    2 22 4 3 4 1 3 1 2,

    1 2 2 1

    y xy y x y y xx y

    y y x y x

    Li gii. iu kin : 1 ; 2y y x

    Bnh phng phng trnh hai ta c : 12 1 2 1 1 24

    y y x y y x

    Phng trnh mt c vit li thnh : 22 3 1 4 1 3 1 1 2y y x y y y y x T hai iu trn suy ra :

    2

    21 3

    2 3 1 2 1 1 2 1 3 1 524 14

    yy y y y y y y

    yy

    Do h phng trnh cho c nghim 41 5 23, , ; , 272 4 24

    x y

    Bi ton 7. Gii h phng trnh :

    3 1 2 2 1 8

    ,5 2 9

    x y x y x yx y

    x x y y

    Li gii. iu kin : ; 2 1x y y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • t

    2 22

    2 22

    2 2

    2 2 1

    2 1 3 2 22 1

    , 0 9 4 4

    a x y x a bx y a

    b y x y b ay b

    a b x y a b

    khi h phng trnh tr thnh :

    2 2 2 2

    2 2 2 22 2

    2 1 12 1 2 1 8

    12 1 2 1 82 1 4

    a b aa b a b a b

    ba b a b a ba a b

    Do suy ra : 1 2

    2 1 1 1

    x y x

    y y

    l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 8. Gii h phng trnh :

    2 2

    1 1 2,

    8 8 8

    y x y x y y xx y

    x y y x

    Li gii. iu kin : 0x y v 8x

    t

    2 2a x y

    a b xb y

    khi phng trnh mt ca h phng trnh tr thnh :

    2 2 2 21 1 2 1 1 2 0b a a b a b a b a b Phng trnh hai ca h phng trnh c vit li thnh :

    2 2 2 2 2 2 2

    22 2 2 2 2

    8 8 8 8 16 8 64 8

    2 8 8 0 8 0 8

    x y y x x y x y y x

    x x y y x y x y

    Vi

    2

    1

    8

    a

    x yta c :

    2 2

    1 1 4,5

    3, 58 1 8

    x y x y x

    yx y y y

    Vi

    2

    1

    8

    b

    x yta c :

    2

    1 3

    18

    y x

    yx y

    Vi 2 0 2 0a b x y y phng trnh v nghim v 0x y y

    Kt hp vi iu ta c nghim ca h phng trnh l

    9 7, 3,1 ; ,

    2 2x y

    Bi ton 9. Gii h phng trnh :

    2

    2 2

    2 4,

    8 4 1 4 1

    x y x y xyx y

    xy x y x y x y y x

    Li gii. iu kin : , 1x y Phng trnh mt c vit li thnh : 2 24 2 4 2 1x y x y xy x y xy p dng bt ng thc Cauchy ta c :

    2

    2 2

    2

    2 2 1 4 44 1 4 1 4 8

    2 2 1 4 4

    x y x yx y y x x y x y

    y x y x

    T iu trn v kt hp vi phng trnh hai a c :

    2 28 2 4 8 6 2 16 12 2xy x y x y x y x y xy x y x y

    T 1 v 2 suy ra : 2

    4 12 16 0 4 0 4x y x y x y x y x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Du = xy ra khi v ch khi

    2 1

    2 1 2

    4

    x y

    y x x y

    x y

    l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 10. Gii h phng trnh :

    2

    2 1 5,

    2

    x y y x yx y

    y xy y

    Li gii. iu kin : 0x y

    t

    2 2 12 1

    a x ya b x y

    b y, khi phng trnh mt tr thnh : 2 2 4a b a b

    T cch t, ta c :

    2

    2 2 2 2 22 1 2 1 2 2 2 12 12 1

    a x y x y aa b a b x y x y y xy y y

    y bb y

    Mt khc , t phng trnh hai : 22 2 2 4xy y y nn suy ra 2 2 2 2 3a b a b . Do ta c h phng trnh :

    2 2

    2 2 2 2

    4 21

    13

    a b a b xa b

    ya b a b l nghim duy nht ca h phng trnh ban u

    Bi ton 11. Gii h phng trnh :

    2

    2 2

    1,

    3 2 2 3 1 0

    x y y y x y x xy yx y

    x y x x x y

    Li gii. iu kin : 1x y

    t

    a x y

    b ykhi phng trnh mt tr thnh :

    21 1 1 1 1ab a b ab a b ab a b a b a b ab a b

    Vi 1ab a b ta c :

    2 21

    1 1 1 1 1 01

    yxy y x y y xy y x x y y y

    x y

    t 21 0 1t y y t th xung phng trnh hai chng ta c :

    22 2 2 2

    1 1 21 3 2 2 3 0 1 3 1 2 0

    1 1 1

    x yx t x x x t t x t x

    x y

    TH1. Vi 1y th vo phng trnh ta c : 1x hoc 2x

    TH2. Vi 1x y th vo phng trnh ta c :

    3 2

    1 1 1 2 1 1 2 1 0 1 0 1y y y y y y y

    3 2

    1 1 1 1 1 1 2 1 1 0y y y y y v nghim v 0VT

    Vy h phng trnh cho c nghim , 1,1 ; 2,1x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Bi ton 12. Gii h phng trnh :

    3

    3 2 2 2

    2 1 2 1,

    2 2

    y y x y yx y

    y y y y y x y y x

    Li gii. iu kin : x y . Khi phng trnh hai c dng :

    2 12 0

    2

    y y x yy y x y y y x y

    y y x y

    X l phng trnh mt chng ta c :

    2

    2

    11 1 2 1 0

    1 2

    yy y y y x y

    y y x y

    Vi 1y th xung phng trnh hai suy ra 0x

    Vi 2 1 2y y x y ta c :

    1. H phng trnh :

    2 2

    2

    1 2 1 2

    2 1 02 2 2

    y y x y y y x y

    y y yy y x y

    2. H phng trnh :

    2 2

    3 2

    1 2 1 2

    3 4 02 2 4

    y y x y y y x y

    y y yy y x y

    Kt hp vi iu kin, nghim ca h phng trnh ban u tha mn iu trn

    Bi ton 13. Gii h phng trnh :

    2 2

    1 1 9,

    2 4 17

    x x y x y xx y

    x x x xy xy y

    Li gii. iu kin : x y v 0x

    t

    a x y

    b xkhi phng trnh mt tr thnh : 2 21 1 9a b b a

    Mt khc phng trnh hai c biu din di dng :

    2 2

    2 2 22 2 21 2 21x xy x y ab a b

    Khi h phng trnh cho tng ng

    2 2

    9

    2 21 2

    ab a b a b

    ab a b ab

    t

    t a b

    u ab, do ta c :

    2 22 2

    9 1 9 2

    32 21 2 2 21 2

    ut t t u u

    tu t u u t u

    Vy nn ,x y x l nghim ca phng trnh :

    21 1 4

    3 2 02 3 3

    X x xX X or

    X y y

    Da vo iu kin kt lun h phng trnh ban u c nghim , 1, 3 ; 4, 3x y

    Bi ton 14. Gii h phng trnh :

    3 3 2 2

    3 2 33

    3 3 3,2 1

    3 36 1 27

    x y x y xy x yx yx

    x y x yx

    Li gii. iu kin : ,x y Chng ta c :

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 3 3 2 2 2 2

    2 2 2 2 3 3

    3 3 3 3 3 0

    3 1 0 3 9 27

    x y x y xy x y x y x y x y

    x y x y x y x y x y

    Th vo phng trnh hai ta c :

    3 33 2 6 3 2 3 2 6 3 2 2

    2 2

    2

    2 23 36 3 2 6 3 2 2 2

    2

    2 23 36 3 2 6 3 2 2 2 2

    3 4 1 2 3 3 1 2

    1 3 11 3 1

    2 2

    1 3 1 0

    2 2 0

    x x x x x x x x x x x x x

    x x xx x

    x x x x x x x x x x

    x x

    x x x x x x x x x x x ptvn

    Do h phng trnh c nghim l : 1 1 1 1 1, 1, ; , ; ,3 3 3 3 3 3 3

    x y

    Bi ton 15. Gii h phng trnh :

    4 2 2 3 22 16 2

    ,2 1 2 11

    x x y y xx y

    x y x x y

    Li gii. iu kin : 0 ; 11 0x x y

    Phng trnh mt cho tr thnh :

    6 4 2 3 2 3 6 3 2 2 2

    2 4 2 2 2 2 2 2

    2 16 2 2 8 2 0

    2 2 2 4 2 0 2

    x x y y x y x y x y x y

    x y x x y y x y x y x y

    Vi 2 2x y th xung phng trnh hai chng ta c :

    2 2

    2 2

    2

    2 1 2 22 0

    2 3 1 2 22 5

    1 311 3 0

    1 2 22 5

    x x x x x x

    x x x x x

    x xxx x

    x x x

    Mt khc :

    2

    2 2

    3 1 2 22 4 13 3 0 0

    1 12 22 5 2 22 5

    x x xx x x

    x xx x x x

    Do 1

    12

    x y l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 16. Gii h phng trnh :

    2

    2 2

    1 2 0,

    2 3 2 0

    y x y x x xyx y

    x y xy x

    Li gii. iu kin : 2x y Xt phng trnh mt , ta c :

    2 21 2 0 1 2 1 1 1

    1 1 2 1 2 1 2

    y x y x x xy y x y y x x y

    y x x y x x y x x y

    Mt khc , t phng trnh hai : 2

    3 2 0 0x x y x hay 1 2 0x x y suy ra

    2 21 1 2 2 2 2

    x yy x x y x y x y

    x y xy x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Kt hp vi phng trnh hai ta c :

    2 2

    2 2

    2 22

    2 3 2 00

    ; 2

    x y xy x yx

    x y xy xy

    x y x y

    Vy , 2, 0x y l nghim duy nht ca h phng trnh ban u Bi ton 17. Gii h phng trnh :

    2

    2 2 2 2

    1 1 1 2,

    4 1 6 5 1 1 1 1

    y x yx y

    x y x x x y

    Li gii. iu kin : 2 1 ; 1x y

    t

    2 22

    2

    11 0

    11 0

    x aa x

    y bb y

    h phng trnh cho tr thnh :

    2 2 3 2 3

    3 2 2 3 2 2 3 22 2

    22 3

    2 33 2 2 3 2 3

    2 2 2

    4 6 5 4 3 3 54 5 6 5 1

    32 33 0127 5 3 0 2

    a b b ab b ab b

    a ab a b a ab ab b a ba b a a ab

    a bab b aa b a bbab ba ab a b b ab b

    Vi 3

    1

    a

    b

    khi ta c : 2 21 3 10

    , 10,2 ; 10,221 1

    x xx y

    yy

    Bi ton 18. Gii h phng trnh :

    3

    2 3 3 2

    2 2 1,

    8 8 2 3 8 2 3 1

    x x y x y y yx y

    x y x y y x x

    Li gii. iu kin : 0 ; 0x y y

    T phng trnh mt chng ta c :

    2 2 22 2 2 2 0

    2 0 12 02

    2

    x x y x y y y x xy y x y y

    x yx y

    x y x yx yx y y

    x y y

    Mt khc vi iu kin : 0 ; 0x y y th 1

    02

    x y yx y y

    nn v nghim

    Vi 0x y th phng trnh hai tr thnh :

    2 22 2 2

    2

    2

    8 8 3 8 2 3 1 4 2 3 1 2 1

    13 132 2 3 1 1 4

    12 2 3 1 4 1 7 14

    x x x x x x x x x

    xx x

    x x x x

    Vy h phng trnh ban u c nghim : 3 13 3 13 7 1 7 1, ; ; ;4 4 4 4

    x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Bi ton 19. Gii h phng trnh :

    2

    2

    1 1,

    2 1 1 0

    x y x x x yx y

    x x y y x

    Li gii. iu kin : 1 ; 1 0x x y x

    t 21 0 1t x x t khi phng trnh mt tr thnh :

    2 2 2 2 2 2

    22

    2 2

    1 1 1 1

    1 10 0

    1 1 1 1

    t t y t t y t t y t t y

    t t y t y ty t y t y t y t

    t t y t t t y t

    T phng trnh hai chng ta c :

    2

    2 21 1 1 0 0 0;1 0x y y x y y y y t

    Do suy ra c : 21 1 1 0y t t t y t hay ni cch khc t phng trnh mt ta c : 1y t y x th xung phng trnh hai th :

    2 32

    1 0 1 0 5 5 5 1, 1, 0 ; ,

    2 22 1 01 0

    y x y xx y

    y yy y y y

    Do vy h phng trnh c nghim k trn

    Bi ton 20. Gii h phng trnh :

    3 4 3 2 2,

    5 2 4 0

    y y x x xx y

    x y x y y

    Li gii. iu kin : ; 2x y x

    t 2 20

    a x ya b y

    b x y

    khi phng trnh hai tr thnh :

    2 25 4 0 1 5 4

    1 1 4 4 4

    a b a b a b b b

    a b b b a b x y x y

    Mt khc , xt phng trnh mt chng ta c :

    3

    3 23

    33

    2 4 2 3 2 2

    2 3 2 4 2 2

    2 1 2 1 2 1

    y y x x x

    y y x x x

    y y x x y x

    Do h phng trnh ban u tr thnh :

    2 2

    22 2 2 2

    4 2 2 2 2 1 2 1 2

    1 2 2 1 0 2 1 0

    2 31 3 3 1 3 3

    22 1 02 1 0 2 1 0

    x y x y x y x y y y y y

    y x x y x y

    y xy y y y y y y y

    yx yx y x y

    Kt hp vi iu kin , h phng trnh c nghim duy nht , 3,2x y

    Bi ton 21. Gii h phng trnh : 2 21 2

    ,4 9 16 9 7 9

    x y x x yx y

    x y xy x y

    Li gii. iu kin : 1x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • t 2 2 11

    a x ya b x

    b y

    khi chng ta c : 2 21 1 2pt a b a b

    Vi iu ta t th 2 2 2a b xy y y x mt khc t phng trnh hai ta c :

    2

    2 2 2 2

    2 2

    2 2

    4 16 16 9 4 2 9

    2 4 3 2 2 2 3

    2 4 3 0 2 2 2 3 0

    x x xy y y x x a b

    x ab a b ab

    x ab a b ab

    Nh vy h phng trnh cho tr thnh :

    2 2 2 22 2 2 2

    1 2 1 2

    2 2 2 3 2 2 2 3 0

    a b a b a b a bor

    a b ab a b ab

    Gii hai h trn bng phng php n ph cho ta nghim ca h ban u l : , 2,2 ; 2,1x y

    Bi ton 22. Gii h phng trnh :

    2 3

    2

    8 9 12 6 1,

    2 10 6 12 2

    y x xy xx y

    x y x y y x

    Li gii. iu kin : 22 ; 0 ; 8 9x y y x

    X l phng trnh hai ta c :

    22 2

    2 2 2 22 2

    22

    2 10 6 12 2 2 10 6 12 2

    2 2 2 2 2 2 2 2 2 0

    2 2 0 2 2 0 2 0

    x y x y y x x y x y x y

    x y x y x y x y x y

    x y x y x y x y y x

    Vi 2y x th nn phng trnh mt ta c :

    32 24 13 4 12 1 2 4x x x x x y S d phng trnh cui dng phng php t n ph ta s gii quyt d dng. Do h phng

    trnh ban u c nghim duy nht , 2, 4x y

    Bi ton 23. Gii h phng trnh : 2 21 1 1

    ,16 16 12 20

    x y y xx y

    x y x y xy

    Li gii. iu kin : , 1x y

    t

    2

    2

    1 0 1

    11 0

    a x x a

    y bb y

    khi phng trnh mt tr thnh :

    2 21 1 1 1 1 1a b b a ab a b a b a b ab Xt phng trnh hai :

    2 2

    2 2 16 16 12 20 2 16 1 16 2 16 1x y x y xy xy x y xy xy xy x y

    Mt khc : 2 2 2 21 1 16 1 16a b x y xy x y a b nn ta c :

    2

    2 2 2 22 16 2 4 1 1 2 4xy a b xy ab a b ab

    Cui cng ta c h phng trnh :

    2 2 2 2 4 1 0, 1 , 1,2

    1, 01 1 , 2,1

    a b a b ab a b x y

    a ba b ab x y

    Vy h phng trnh c hai nghim k trn

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Bi ton 24. Gii h phng trnh :

    2 2 3 3 2

    2 2 2 2 2 2

    2 4 2 1 7,

    x y x y x y xy x y xx y

    x y x y xy yx

    Li gii. iu kin : 2 2 ; 0x y xy y x T phng trnh mt ta c :

    2 2 2 2 3 3 2

    2 2 2 2 3 3

    2 2 2 2 2

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    2 4 2 7

    2 2 0

    2 2 0

    2 2 0

    2 0

    2 0

    00

    1

    x y x y x y xy x y x

    x y x y x y xy x y

    x y x y x y x y y x

    x y x y x y y x

    x y x y y x y x

    x y y x x y y x

    x yx y y x x y y x

    x y

    TH1. Vi 0x y th xung phng trnh hai ta c :

    2 30

    2 2 1 0 , 0, 0 ; 1, 11

    xx x x x x y

    x

    TH2. Vi 1y x th xung phng trnh hai ta c :

    2 22 1 2 2 1x x x x x ptvn Phng trnh trn d dng chng minh v nghim bng phng php bnh phng hai ln do h phng trnh cho c hai nghim k trn

    Bi ton 25. Gii h phng trnh :

    2 2

    7 7 8 2,

    2 1 2 1 2 1

    x y x y x y xy x yx y

    y x x x y

    Li gii. iu kin : 2 1 ; 0x y

    Phng trnh mt cho tr thnh :

    7 7

    8 2 6 6 8 2x y y x x y y x y x

    y x y x x yy x y x x y

    t 2 2; 1x y x y

    a b a by x

    do ta c :

    2 2

    2 2

    1 2 1

    6 8 2 1 2

    a b a b x y x ya b x y

    y xab a b a b ab a b

    Vi x y v 0 1x th xung phng trnh hai ta c :

    22 2 2

    2 2 22

    2

    2 2

    2 12 1 2 1 2 1 2 1

    2 22 1 2 5 2 5

    2 1 2 22 2 2 22 1 2

    2 5 2 2 1 0 6 1

    x xx x x x x x x

    xx x x x x x

    x xx xx x

    x x x x x x y

    Vy nn h phng trnh c nghim duy nht , 6 1, 6 1x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Bi ton 26. Gii h phng trnh :

    2 2

    2 2

    1 1 1,

    3

    x x x y y yx y

    x y

    Li gii. iu kin : ,x y Trc ht 1x nhn xt khng l nghim ca h phng trnh , do ta c :

    2 2 2 21 1 1 1 1 1x x x y y y x y y y x x x

    Chia c hai v ca phng trnh cho 1x ta c : 2

    2 111 1

    x x xy y y

    x x

    R rng n y s xy ra hai tnh hung :

    a) Nu 1 0x chng ta c : 2

    2 1 11 1 1

    x x xy y y

    x x x

    n y xt hm s 2 1f t t t t l hm s n iu trn v 1

    xf y f

    x

    suy ra

    1 0x y x kt hp vi phng trnh hai th :

    2 2

    1 11 0 1 5 1 52 21 01 11 5 1 53

    2 2

    x x yx y x

    x yx y

    b) Vi trng hp 1 0x ta cng s khng nh c 1x y x

    Tm li t phng trnh mt chng ta c : 1

    1 0

    x

    y x x

    do h phng trnh ban u c hai

    nghim 1 1 1 1, 1 5 ; 1 5 ; 1 5 ; 1 52 2 2 2x y

    Bi ton 27. Gii h phng trnh :

    2 2 2 2

    2

    2 2 4 3,

    1 2 1 1

    xy y x x yx y

    y x y y x

    Li gii. iu kin : 2 24 3 ; 1 0x y x

    Phng trnh hai ca h phng trnh c vit li thnh :

    1 11 1 1 1 1 1 11 1 1y x f y f x y x

    y x

    S d c iu trn l ta i xt hm s 1f t tt

    l hm s ng bin trn tp xc nh ca n.

    Vi 1y x th vo phng trnh mt chng ta c :

    2

    2 2

    2 22 2

    3 2

    1 2 2 4 1

    2 2 4 1

    3 2

    2 2 4 1

    3 20

    6 16 16 0

    x x x x x

    x x x x x

    x

    x x x x x

    xx

    x x x

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Do h phng trnh ban u c nghim duy nht , 0,1x y

    Bi ton 28. Gii h phng trnh :

    22 2 2

    3 3 2

    4 12 3 4 2 3 2

    ,2 2

    2 3 22 1

    xx x x y y

    x x yx x x

    yx

    Li gii. iu kin : 1 1 3

    0 ; ;2 2 2

    x x y

    Vi iu kin 0x th phng trnh mt tr thnh :

    22 2 2

    2 3

    2 3

    33

    4 12 3 4 2 3 2

    3 4 12 4 2 3 2

    3 3 1 11 1 1 3 2 3 2

    1 11 1 3 2 3 2

    xx x x y y

    x

    y yxx x

    y yx xx x

    y yx x

    t 1

    1 ; 3 2a b yx

    phng trnh c vit li thnh :

    2

    2

    3 3 2 2

    1 31 0

    2 4

    11 0 1 3 2

    a b b

    a a b b a b a ab b a b yx

    Vi 1

    2 3 2 1yx

    th xung phng trnh hai chng ta c :

    3 3 2

    3 3 2

    3 3

    3 3 3

    1 2 2 12 1 1 2 2

    2 1

    1 1 2 2 1 1 2 22 1 1 1 1 1 1 1

    x x x xx x x x

    x x x

    x x x x x x x x

    Lp lun tng t nh trn hoc xt hm s 3f t t t trn d dng cho ta : 3 2

    31 2 1 2 5 1 3 5

    1 1 1 12 4

    x yx x x x

    Kt hp vi iu kin suy ra 5 1 3 5, ,2 4

    x y

    l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 29. Gii h phng trnh :

    1 1 2 2 1

    ,1 4 22 2

    1

    x y xy xy y x

    x yxxy x

    Li gii. iu kin : 1 ; 0x y

    Phng trnh mt chia c hai v cho 1y x ta c : 1 22 2 31 1

    x x

    yx x

    Ly 2 3pt pt chng ta c :

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 1 4 2 1 22 2 2 2

    1 1 11 4 2 1 2

    41 1 1 14 4

    4 4 0 41 1 1

    x x xxy yx x x

    x x xxy yx x x xx x

    x x xx x x

    T d dng tm c nghim ca h phng trnh ban u

    Bi ton 30. Gii h phng trnh :

    2

    2

    4 1,

    2 6 2 4 1

    x y x yx y

    x y x y y x

    Li gii. iu kin : 0 ; 4 0x y

    Ta s i x l phng trnh hai nh sau :

    2

    2 2

    2 2

    22

    2 6 2 4 1

    2 4 2 6 2 4 1 2 1

    2 1 2 1 1 2 1

    2 1 1 0 1 0

    x y x y y x

    x xy y x y y x y x

    x y x y x y y x

    x y x y y x

    Vi 1 0y x thay vo phng trnh mt ta c :

    2

    2

    2 22

    2

    2

    3 2

    1 2 3 3 1 0

    3 1 3 13 1 0

    1 2 31 1

    3 1 1 01 2 31

    3 1 0 3 52

    x x x x

    x x x x x x

    x x x xx x

    x x x x

    x xx x x x

    x x x

    T suy ra h phng trnh c nghim 3 5 5 5 3 5 5 5, , ; ,2 2 2 2

    x y

    Phn II. Cc bi ton s dng phng php nh gi.

    Bi ton 31. Gii h phng trnh :

    2 4 2 4 2 4

    23 3 2

    3 2 1 2,

    1 1 2

    x y x y x x yx y

    x y x x x y

    Li gii. iu kin : ,x y

    Vit h phng trnh cho li thnh :

    22 6 4 4

    23 3 2

    4 1 2

    1 1 2

    x y x x y

    x y x x x y

    Ly phng trnh hai tr cho phng trnh mt ta c :

    2 222 3 2

    2 22

    2

    4 1 1 1 0

    4 1 1 1 11

    x y x y x y

    x yx y x y x y

    x y

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • Th li , suy ra 1x y l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 32. Gii h phng trnh :

    22 3

    2

    4 1 4 8 1,

    40 14 1

    y x x xx y

    x x y x

    Li gii. iu kin : 14 1 ;x y

    Chng ta c :

    2

    2 23 4 8 1 2 14 1 4 1 2 40x x y x y x x x

    Mt khc theo bt ng thc AM GM ta c :

    33

    2

    2 22 2

    22 2

    8 14 8 1 2 14 1 8 . .1 2 14 1

    21 8 18 1 14 1

    3 23

    4 1 2 40 8 12

    4 1 2 40

    xx x y x x y x

    xx y x

    y x x x x

    y x x x

    Do du = xy ra khi v ch khi 1 3;8 2

    x y y cng l nghim duy nht ca h ban u

    Bi ton 33. Gii h phng trnh :

    2 2

    1 1 2

    1 21 2 1 2 ,2

    1 2 1 29

    xyx y x y

    x x y y

    Li gii. iu kin : 1

    0 ,2

    x y

    Trc ht , ta i chng minh bt ng thc : 2 2

    1 1 22 1

    1 21 2 1 2xy

    xyx y

    Tht vy , theo bt ng thc Bunhiacopxki chng ta c :

    2

    2 22 2

    2

    2 2 2 2

    1 1 1 1 42

    1 21 2 1 21 2 1 2

    2 2 11 1 20 0

    1 21 2 1 2 1 2 1 2 1 2

    xyx yx y

    x y xy

    xyx y x y xy

    Du = t c khi v ch khi x y vy th nhim v cn li khng h kh khn vi phng trnh hai :

    2 9 73 9 73 9 73 9 73 9 731 2 1 2 , , ; ,9 36 36 36 36 36

    x x x x x x y

    Do h phng trnh cho c hai nghim k trn

    Bi ton 34. Gii h phng trnh : 2 2

    2

    2 2 4 2,

    6 11 10 4 2 0

    x x y yx y

    x y x x

    Li gii. iu kin : 2 24 2 0 ; 2 4 10 0y y x x

    p dng bt ng thc AM GM chng ta c :

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 2 22

    4 10 4 2 14 4 26 11 10 4 2

    2 4

    x x x xy x x x

    Rt gn ta c : 2 24 6 11 14 4 2 10 2 15 0y x x x x x y Tip tc cho phng trnh mt chng ta c :

    22 2 2 24 22 2 4 2 2 4 4 3 0

    2

    y yx x y y x x y y

    Cng v vi v ca hai phng trnh trn ta c :

    2 2

    2 21

    3 6 6 12 0 3 1 3 03

    xx x y y x y

    y

    Kt hp vi iu kin suy ra h phng trnh c nghim duy nht k trn

    Bi ton 35. Gii h phng trnh :

    2 2

    22

    3

    ,21

    1 2 1

    x xy y y xy

    x yxy

    x y

    Li gii. iu kin : 2 0 ; 0x y

    Nhn xt 0y khng l nghim ca h phng trnh nn chng ta c :

    2

    1 3 1x x x x

    pt x yy y y y

    Vi x y th vo phng trnh hai ta c :

    22 2

    11 2 1

    xx

    x x

    Theo bt ng thc AM GM : 1 2

    22

    xx

    v vy ta c :

    22 2 25 12 1 9 1 9

    1 15 2 8 2 88 51 2

    1 9 1 92 1 2 1 1

    2 8 2 8

    xx xg x x x

    x xx

    g x g x x x

    Du = xy ra khi 1x suy ra 1x y l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 36. Gii h phng trnh :

    2

    2

    2 244 1 0

    ,2 1

    5 5 1 6

    yx x y

    x yy

    x y x y

    Li gii. iu kin : 21 ; 5 5 0 ; 2 1 ; 1x x y y x y

    t 1 0t x , trc ht ta c nh gi sau :

    22 2

    2 2

    2

    2

    2

    2

    2

    49 492 0 4 4 4 4 4

    2 1 2 1

    2 1 0

    2 1 4 492 1 4 49 5

    2 1 0

    2 1 4 49

    t t t t t y yy y

    y

    y yy y y

    y

    y y

    Ta vit phng trnh hai li thnh : 2 25 6t y y t , theo bt ng thc Bunhiacopxki ta c :

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 2

    22 2 2 2 2 21 15 5 5 5 1 .6 36 5 6

    55t y y t t y y t y t y y t

    Du = t c khi v ch khi : 2 2 2 55 5

    5 55

    t xt y y t

    y yy

    l nghim duy nht

    ca h phng trnh ban u

    Bi ton 37. Gii h phng trnh : 2

    2

    45 3

    ,

    4 3 8 5 5

    x xx yx y

    y x xy y

    Li gii. iu kin : , 0x y S dng cc nh gi cho phng trnh mt th :

    2 2 2 2

    2

    2 2 2

    4 4 2 4 85 2 1 2 2 2

    44

    4 85 3 2 3 4 2 4 8

    4

    4 3 3 12 2 2 8 8 0 3 4 0 *

    x x x x xx y x y x yx y x y

    x x x x x y x x yx y x y

    x xy x x y x xy x x xy x y

    Phng trnh hai thun tin nh gi th a thnh : 25 5 4 3 8 0 **xy y y x

    Ly * * * suy ra :

    2

    2 23 4 5 5 4 3 8 0 2 2 0 2 2x xy x y xy y y x x y x y

    Vi iu kin bt ng thc xy ra th 2x y l nghim duy nht ca h phng trnh

    Bi ton 38. Gii h phng trnh :

    2

    2 2

    4 4

    2 2

    7 11 2

    2 ,

    3 3

    x x yx y x y

    x x y

    Li gii. iu kin : ,x y

    p dng nh gi ca bt ng thc AM GM ta c :

    22 2

    4 4

    4 4 22 2

    1 2

    2

    x yx y

    x y x y

    Do t phng trnh mt ta c :

    2 32 2 2 2 2 2 2 2

    2 4 42 2

    2 7 7 1 72 2 2 2

    2 2 2x y x y x y x y

    x yx y

    Bnh phng phng trnh hai : 2 2 2 2 2 23 3

    3 33 6 9 3 2

    x xx x y

    x y x x y x

    Kt hp vi nh gi : 2

    2 2 22 2 3 2 1 0 1x y x x x x

    i chiu vi tt c iu kin du = xy ra suy ra 1x y l nghim duy nht ca h ban u

    Bi ton 39. Gii h phng trnh :

    2

    2 3

    2 2

    1 2 1,1

    32

    x y x xx y

    x x y x x

    Li gii. iu kin : , 0x y H phng trnh cho tng ng vi :

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • 2 22 23 3

    22 2 2 2

    1 2 1 1 2 11

    3 5 1 22

    x y x x x y x x

    x x y x x x x y x x

    p dng bt ng thc AM GM chng ta c :

    2 232 2 2 2

    2 1 4 2 2 12.4 . 2 1 2 1 2 1

    3 22 4 2 2 2 1 2 6 1 2 0

    x x xx x x x x y

    x x y x x x y

    V t phng trnh hai ta c iu sau :

    2

    2 2 2 2 2 25 1 2 5 3 1 0x x y x x y x x x x y

    Do vy 2

    2 2 2 2 1 32. 5 3 1 2 6 1 2 0 2 1 0 .2 2

    x x y x x y x x y l

    nghim duy nht ca h phng trnh Bi ton 40. Gii h phng trnh :

    2 2

    2

    2 4 2 34 1

    ,

    1 3 2 5 2 3 3

    x yx y

    xy y x x y

    x xy x y x x y x y

    Li gii. iu kin : 0 ; 3 0x y Phng trnh mt ca h cho tng ng vi :

    2 2

    2 2 2 2

    22 2

    2 4 4 2 3

    4 4 2 3 4 2 3

    4 4 2 3 0

    x xy y x y x x y y

    xy y x xy x xy xy y

    xy y x xy

    Phng trnh hai c vit li thnh :

    2

    2

    3 2 3 3 2 3

    3 2 3 2 3 3 0

    x x y x y x y x y

    x y x x y x y x y

    Kt hp hai iu trn suy ra , 4,1x y l nghim duy nht ca h phng trnh Phn III. Phn tch tng hai bi ton khi A v B nm 2014

    Khi A.2014. Gii h phng trnh :

    2

    3

    12 12 12,

    8 1 2 1

    x y y xx y

    x x y

    Li gii. Ni chung trn mng xut hin kh nhiu li gii cho bi ny nhng bi vit ny l ca ring ti nn ti s em nhng g m mnh phi i mt vi cu h ny trong phng thi. V hi vng n c ch cho cc bn khi c bi bit ny. Trc ht , khi nhn cu h ny ti phi mt ti 1,2 pht nh hng cn phi lm g. Cc bn cng vy , hy dnh vi pht nhp n. Vic quan trng u

    tin l tm iu kin ca bi ton : 2 12 2 3 2 3 ; 1x x y mt cng vic nh nhng

    cho ta 0,25 im u tin. Tip theo ta nn lm g, l quan st tng phng trnh v r rng phng trnh hai khng h c mi lin h g nn ti tm hng phng trnh mt. y l mt

    phng trnh i xng l v con s 12 ng thi cng nh hai bin ,x y u c s xut hin 2,x x v

    ,y y nn nu t z y th phng trnh mt tr thnh : 2 212 12 12x z z x

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • n y th ti ngh ngay n tng ca bt ng thc AM GM m khng quan tm iu g khc c bit l iu kin dng bt ng thc :

    2 22

    2 2 2 22 2

    2 22

    1212 12 122 12 12 12

    12 2 212

    2

    x zx z x z z x

    x z z xz x

    z x

    Du = s xy ra khi v ch khi : 2 2 212 12x z y x th xung phng trnh hai ta c :

    3 28 1 2 10x x x n y li khai thc mt trong nhng k nng gii h phng trnh l nhm nghim. R rng iu ti ngh n lun l cn phi l mt s chnh phng cng l kinh nghim i thi. Ta cn x l

    sao cho 210 x l mt s chnh phng. Vy th c th xy ra hai trng hp sau : 2 21 ; 9x x

    v th li gi tr ca bin s thy 3x tha mn nn ti s ngh n vic lin hp nh sau :

    3 2 3 2

    2

    2

    2

    2

    8 1 2 10 8 3 2 10 1

    2 3 33 3 1 0

    10 12 6

    3 3 1 010 1

    x x x x x x

    x xx x x

    xx

    x x xx

    Nn ci phng trnh cn li s v nghim l v : 2 3 1 0x x nhng suy ra n v nghim ch

    t ti cn iu kin 3 0x nhng bc u tin ti lm ch c : 2 3 0x nn bi lm ca ti n y c vn . Vn ch iu kin cht ca x ti kim tra li v du hi c t ra cho ti l : Cha c 0x th lm sao m c th p dng bt ng thc AM GM v nu chng minh c 0x th ti gn nh hon thnh bi ton. Tht vy :

    2 212 12 12 12 12 12 0 0y y x x y y x x Vy l mi chuyn coi nh xong. Trnh by vo giy thi cn thn. Ti c im trn vn cho bi ton ny

    Khi B.2014 . Gii h phng trnh :

    2

    1 2 1,

    2 3 6 1 2 2 4 5 3

    y x y x x y yx y

    y x y x y x y

    Li gii. Trc ht , ta nn tm iu kin ca bi ton l : 0 ; 2 ; 4 5 3x y x y x y .

    Tip tc ta s i phn tch bi ton. Quan st tng phng trnh mt v nhn thy s c bit phng trnh hai. N khng qu rc ri nh phng trnh hai nn ti hi vng s tm ra c iu g

    . phng trnh mt xut hin hai cn thc ;x y y nn tng ca ti s l a

    nhng ci phc tp v n gin qua php n ph ph cn thc. t a x y

    b y

    v mt im ng

    ch y l hng t x ng mt mnh nn ti s a mi lin h gia ,a b v x th tht tnh c ta

    c c : 2 2a b x do phng trnh mt c vit li thnh :

    2 2 2 21 2 1b a a b a b Oh, mt phng trnh hai n ,a b c s i xng r rng nn ta s tip tc i tm nhn t hay chnh l khm ph mi quan h gia ,a b . lm cng vic ny , ti ngh rng kiu g n cng c dng : b ma n nn vi mi a b do s i tm c ,m n . u tin n gin chn 1a hay 1b th tht tnh c y ti li c iu lun ng. Ak ra phng trnh kia s c vit di dng :

    1 1 , 0a b f a b nhng ti cha bit ,f a b nh th no c. V cng da phng trnh

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com

  • kho lo nhm li c nh sau : 1 1 2 0a b a b . V , 0a b nn 2 0a b s v nghim v ch cn hai trng hp sau : TH1. Ta nn i t ci n gin trc l vi 1 1b y th xung phng trnh hai. D dng

    thy , 3,1x y l nghim ca h phng trnh

    TH2. Vi 1 1 1a x y x y th xung phng trnh hai ta c : 22 3 2 1y y y

    n y mi chuyn phc tp hn rt nhiu v khng c nghim p. Thc s l mt im nhn ca bi ton ny. Bi ti i thi khng th hon thnh c n , ng bun. Nu c lm li ti s lm nh sau : trc ht vic c my tnh cm tay ti s dng chc nng SHIFT SOLVE th ra nghim kh xu. Tht th v khi ti gp cu chuyn nh th ny. l ra phng thi v v ni tr ti c hi ngi xem x l on ny th no. V ti bt ng khi chng kin cu tr li l khi bm

    my tnh ra s quen thuc : 1 5 1 0,61803...2y v hm s 22 3 2 1f y y y y

    ng bin trn 0;1 nn n c nghim duy nht. iu ny th chng ai bo sai nhng ti xp n vo

    dng may mn. Nhng chng ta cn tm mt cch t nhin cho n. l : h s trc cc hng t c iu c bit 2,3,2,1 mt khc 2 + 1 = 3 nn nu tch 3 2y y y th ta s nhm c nh sau :

    2 2

    22 2

    2 3 2 1 2 1 1 0

    12 1 0 1 0

    1

    y y y y y y y

    y yy y y y

    y y

    Bi ton n y coi nh kt thc Li kt : Ti liu trn l ti vit tng mt ngi con gi tn Nguyn Th Thu Hin , ngi con gi c ngha quan trng vi cuc i ca ti cng thay cho li chc c y c th hon thnh c m ca ti cng nh ca c y l thi I HC S PHM NM 2015 . Bn cnh hi vng cc bn c mt ti liu va trang b cho mnh nhiu kin thc. Ni chung n khng th trnh khi sai xt nn nu sai u hi vng bn c thng cm v c gng khc phc gip tc gi. Cho thn i !!!

    Th Trn Cn Hi Hu Nam nh , 08/09/2014 Tc gi : Nguyn Th Duy

    www.MATHVN.com

    www.DeThiThuDaiHoc.com