Scheikunde begrippenlijst 6vwo

Begrippenlijst 6 vwoEster Alcohol + zuur (-oaat)

Vetzuur1 Organisch carbonzuur, tenminste twee koolstofatomen en een carboxylgroep (COOH)

glycerol 2 Propaan-1,2,3-triol (C3H8O3), vormt samen met drie vetzuren een glyceride

Organisch deeltje Een deeltje is organisch wanneer deze koolstof bevat

Aldehyde 3 Dubbel gebonden O aan het uiteinde

Zout 4 Chemische verbinding, bestaande uit positieve ionen en negatieve ionen, deze ionen zijn samen in een kristalrooster gerangschikt.

Gehydrateerd zout5 Water is toegevoegd aan een zout, het water wordt opgenomen in het kristalrooster, dit waterhoudende zout wordt dan een hydraat genoemd.

ClBrINHOF Dit zijn de stoffen die je ‘met z’n tweeën’ opschrijft

KNaAg 1+Al 3+Fe 2+/3+De rest 2+

O (zuurstof) Wanneer zuurstof in een verbinding zit is het deeltje 2- geladen (bijv. Cr2O72-)

Chromaat Een chromaat reageert eigenlijk altijd in RedOx, dit is een goede oxidator (CrO4

2-)

Geladen stof Een zout, zoute-oplossing en zure-oplossing, zijn stoffen die geladen kunnen zijn.

Alcoholen Een organische verbinding met een hydroxylgroep gebonden aan een organische koolstofketen. Alcoholen kunnen onderverdeeld worden in:

1) Primaire alcoholen Wanneer er aan het koolstofatoom maar één ander koolstofatoom gebonden is (de –OH groep aan een –CH2 groep), deze alcoholen kunnen worden omgezet in carbonzuren6

2) Secundaire alcoholen Wanneer er aan het koolstofatoom twee andere koolstofatomen gebonden zitten (de –OH groep aan een –CH groep), deze alcoholen kunnen worden omgezet in ketonen7

3) Tertiaire alcoholen Wanneer er aan het koolstofatoom drie andere koolstofatomen gebonden zitten (de –OH groep aan een –C groep), deze alcoholen reageren niet met een oxidator8

Additie 9 Openspringen van dubbele bindingen onder invloed van halogenen en water (F2, CL2, Br2, I2 en H2O)

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

Substitutie 10 Een atoomgroep wordt vervangen door een andere atoomgroep

Aminegroep 11 Amine + zuur , dit is een organische verbinding die een carboxylgroep (-COOH) en een aminegroep (-NH2) bezit.

Hydrolyse Kapot maken met water (omgekeerde ester vorming)

Verzeping 12 Esters kapot maken met OH-

Vet Ester van het (vaste) alcohol: glycerol (1,2,3-propaantriol) en een zuur

Harding Doordat er H+ bij komt gaan de dubbele bindingen weg smeltpunt ↑

Polymerisatie Van een stof een polymeer maken, meestel door weghalen van de dubbele bindingen (additiepolymerisatie)

Condensatie Koppeling van moleculen tot een groter molecuul, een klein molecuul splitst af van het geheel

Volledige verbranding Verbranding met zoveel O2 als dat mogelijk is

Elektrolyse Gedwongen redox, positieve deeltjes bewegen naar de kathode waar een reductiereactie plaats vindt, negatieve deeltjes bewegen naar de anode waar een oxidatiereactie plaats vindt

Kraken Ketens kapot maken; een molecuul in stukken breken

Endotherm Reactie waarbij warmte aan de omgeving onttrokken wordt, er moet dus energie IN. Tijdens een endotherm proces worden deeltjes in een systeem in een nieuwe toestand gebracht, waarin ze meer energie bezitten

Exotherm Reactie waarbij warmte vrijkomt, er komt dus energie UIT. Tijdens een exotherm proces wordt energie die is opgeslagen in bindingen omgezet in een andersoortige energie

Naamgeving (1) sulfide S2- nitride N3- fosfide P3-

sulfiet SO32- nitriet NO2

-

sulfaat SO42- nitraat NO3

- fosfaat PO43-

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

Scheiden

Scheiden Een stof scheiden in verschillende deeltjes (bijv. zand en water)

Er zijn verschillende scheidingsmethoden die elk gebruikmaken van verschillende fysische of chemische eigenschappen van een stof.

DeeltjesgrootteZeven is hiervoor een goed voorbeeld. Bij een zeef met een bepaalde maaswijdte zullen deeltjes met een grotere diameter dan de maaswijdte doorgaans op het zeef achterblijven.

Filtratie, bijvoorbeeld bij het zetten van thee. De (grotere) vaste deeltjes blijven achter in het theezeefje terwijl de vloeibare thee door het zeefje heen stroomt.

Adsorptie en oplosbaarheidAdsorptie is een scheidingsmethode die zich berust op hechtingsvermogen. Bij adsorptie hechten de moleculen van een gas of vloeistof zich aan het oppervlak van een vaste sotf of vloeistof en bedekken deze daardoor met een laagje (denk aan koolstof-gasmaskers)

Ook extractie is een methode om te scheiden op basis van oplosbaarheid. Wanneer je koffie zet zullen de smaak- en geurstoffen wel in het water oplossen, maar de gemalen koffieboon zelf niet.

KookpuntsverschillenDestillatie maakt gebruikt van het verschil van kookpunten in de verschillende chemische stoffen in ruwe olie dat in een raffinaderij wordt gesplitst in fracties als benzine, kerosine en stookolie. (bij destilleren wordt het oplosmiddel na het verdampen weer opgevangen, bij indampen verdampt dit oplosmiddel gewoon)

DichtheidBijvoorbeeld door centrifugeren kunnen grote zware deeltjes als steentjes in een zand/watermengsel worden gescheiden in fijn zand en grof zand.

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

Zuren en Basen

Zuren De tegenhangers van basen, pH- waarde lager dan 7 Sterk zuur = Zuren die een Kz >> 1 hebben, deze zuren schrijf je gesplitst op omdat deze

zuren direct oplossen en splitsen in ionen Zwak zuur = De overige zuren, de gevormde ionen (wanneer je ze oplost) blijven in

evenwicht met het moleculaire zuur

Basen De tegenhangers van zuren, pH-waarde hoger dan 7 Sterke base = Basen die een Kb >> 1 hebben, deze basen schrijf je gesplitst op omdat deze

basen direct oplossen en splitsen in ionen Zwakke base = De overige basen, de gevormde ionen (wanneer je ze oplost) blijven in

evenwicht met de moleculaire base

Geconjugeerd zuur Dit is het zuur dat ontstaat wanneer een base wordt opgelost in waterHoe sterker de opgeloste base, hoe zwakker het geconjugeerde zuur

Geconjugeerde base Dit is de base die ontstaat wanneer een zuur wordt opgelost in waterHoe sterker het opgeloste zuur, hoe zwakker de geconjugeerde base

Stappenplan om zuur-base reacties op te lossen

(Als het zuur boven de base staat in de binas, dan is er een reactie)

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

RedOx

Oxidator staat hOOg en neemt elektronen Op

Reductor staat laag en staat elektronen af

Wanneer de Oxidator boven de Reductor staat in de binas, dan is er een reactie

Kaliumpermanganaat is een sterke oxidator die veel voorkomt in examens (KMNO4)

Hieronder staat een aantal redoxreacties (van het internet overgenomen)

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

Afbeeldingen bij begrippen

1. vetzuur

2. glycerol

3. aldehyde

4. zout

5. gehydrateerd zout

R

Scheikunde begrippenlijst 6vwo

6. primair alcohol

7. secundair alcohol

8. tertiair alcohol

9. additie

10. Substitutie

11. Aminogroep

12. Verzeping