IŞIK VE SES

1.IŞIĞIN YANSIMASI2.SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ

1.IŞIĞIN YANSIMASIIşık : Gözümüze gelerek cisimleri algılamamızı sağlayan enerjiye denir. Işık madde değil, bir enerjidir.Işık Kaynakları : Çevresine ışık yayan cisimlere denirDoğal ışık kaynakları : Güneş, yıldızlar, şimşek, ateş böceği

Yapay ışık kaynakları : Mum,Gaz lambası,ateş,ampul

Saydam Maddeler : Işığı çok iyi geçiren cisimlere denir. Cam, hava, su, ince naylonYarı Saydam Maddeler : Işığın bir kısmını geçiren maddelere denir. Buzlu cam, yağlı kağıtOpak maddeler : Işığı geçirmeyen maddelere denir. Taş, tahta, demir, karton, derin su

•Işığı Yansıtan Maddeler : Işık kaynağı olmayan cisimler ancak bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılırsa görülebilirler.•Örn: Ay, ışık kaynağı değildir ama güneş ışınlarını yansıttığı için onu görebiliriz.Ya da lambayı açınca odadaki eşyaları görebiliriz.

•Maddelerin kalınlığı arttıkça ışık geçirgenliği azalır.

•Işık kaynağından çıkan ışık ışınlarını alarak yansıtan ve görünür hale geçen cisimlere aydınlatılmış cisim denir.

Bir cismin görülebilmesi için ;

1. Cismin aydınlatılması

2. Cisimden yansıyan ışınların gözlemciye ulaşması gerekir.

•Herhangi bir cismin görülebilmesi için o cismin ya ışık kaynağı olması ya da ışık kaynağı tarafından aydınlatılmış olması ve cisimden çıkan ya da yansıyan ışınların göze gelmesi gerekir.

•Işık kaynağı olan cisimler ürettiği ışığı doğrudan etrafına yayarlar. Cisimden çıkan ışınlar (yansıma veya kırılmaya uğramadan) doğrudan göze geliyorsa cismin kendisi görülür ve görülen bu cisim ışık kaynağıdır.

•Işık kaynağı olmayan cisimlerin görülmesinin nedeni farklı yüzeylerde gerçekleşen düzgün ve dağınık yansıma olaylarıdır.•Düzgün ve dağınık yansıma olayları nedeniyle cisimler daha parlak veya daha mat görünürler. •Cisimlerin daha parlak veya mat görünmesinin nedeni, ışığı yansıtma özelliklerinden kaynaklanır. •Üzerine düşen ışığı fazla yansıtan cisimler parlak, az yansıtan (fazla soğuran) cisimler mat görünürler. •Hiç yansıtmayan cisimler siyah renkli görünürler

•Pürüzsüz yüzeye gelen ışınlar yüzeyin normaliyle yaptıkları açıya eşit bir açıyla yine paralel bir ışık demeti olarak yansımaktadır.

•Ancak pürüzlü bir yüzeye gelen ışınların her birinin normalleri farklı doğrultularda olacağından  yansıyan ışınların da doğrultuları değişir.

Yüzeyin durumuna göre ışık 2 şekilde yansır ;1- Düzgün Yansıma 2-Dağınık Yansıma

Düzgün Yansıma : Düz ve pürüzsüz bir yüzeye çarpan paralel ışınların paralel olarak yansımasına denirDağınık Yansıma : Pürüzlü bir yüzeye çarpan ışık ışınlarının farklı doğrultularda yansımasına denir.

DÜZGÜN YANSIMA• Ayna yüzeyine ulaşan ışınlara GELEN IŞIN,• Aynaya çarparak aynı ortama geri dönen ışına YANSIYAN IŞIN,• Yüzeye dik olan doğruya NORMAL denir.

YANSIMA KANUNLARI:

1-Gelen ışın,yansıyan ışın,normal aynı düzlemdedir. 2-Gelme açısı yansıma açısına eşittir.

3-Normal doğrultusunda gelen ışınlar geldikleri doğrultuda geri yansırlar.4-Yüzeye dik gelen ışın,geliş doğrultusu üzerinden geri döner.

400

?

• Yansıyan ışın ile düzlem arasındaki açıyı bulunuz.

300

• Yansıyan ışın ile normal arasındaki açıyı bulunuz.

200

• Yansıyan ışın ile normal arasındaki açıyı bulunuz.

550

• Yansıyan ışın ile düzlem arasındaki açıyı bulunuz.

•Yansımanın Yaşamımıza Olumlu Etkileri: •Otomobillerde bulunan aynadan yansıma sonucu, arkadan gelen diğer araçları görebiliriz.

•Yansımanın Yaşamımıza Olumsuz Etkileri: •Ormanlara atılan cam ve parlak metal gibi maddeler ışığı yansıtarak kuru yaprakları tutuşturup yangına sebep olabilir. •Çok parlak yüzeylerden yansıyan ışınların gözleri yorması da olumsuz etkilerdendir.

2.SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ

• Sesin üretilmesine sebep olan etki maddenin titreşmesidir. • Ses Kaynakları : Ses üreten varlıklara ses kaynağı denir. • Doğal Ses Kaynakları : Kendisi ses çıkaran varlıklar doğal

ses kaynaklarıdır. İnsan sesi, hayvan sesi, gök gürültüsü sesi vb.

•Yapay Ses Kaynakları : Ses üreten cisimlere denir. Enstrüman sesi vb.

•Titreşimlerden oluşan ses dalgalar halinde yayılır.

•Tıpkı su dalgaları gibi ses dalgaları da her yöne yayılır.

•Ses dalgaları su dalgaları gibi görülmez ama varlığını duyarak algılarız.

• Sesin Yansıması:

•Sesin bir yüzeye çarparak doğrultu değiştirmesine sesin yansıması denir. •Sesin yansıması için kullanılan yüzeyin ışıkta olduğu gibi düzgün ve pürüzsüz olması gerekir.• Fakat yansımanın olabilmesi için yüzeyin parlak olmasına gerek yoktur.•Deniz altı araştırmaları, balık avcılığı, yarasaların yollarını ve avlarını bulması sesin yansıması özelliğinden yararlanılarak olur.•Ultrason: Frekansı 20000 Hz üzerindeki seslere ultrason denir.

Yankı : Ses dalgalarının bir engele çarptıktan sonra yansıyıp geri dönmesi olayına yankı denir. •Bağırdığımızda sesimizin yankı yapabilmesi için engelle arasındaki uzaklığın en az; 17 m olması gerekir.•Çünkü ; Kulağımıza gelen 2 ses arasındaki süre 0,1 s den fazla ise kulağımız gelen ve yansıyan sesleri ayırt edebiliriz.•Ses havada 340 m/s süratle yol alır.•X= v.t = 340 x 0,1 = 34 m yol alır 34/2 = 17 m olması gerekir ki yankı olabilsin.

• Sesin Yansımasının Teknolojide Kullanılması :

• Yarasa ve yunus ,ses dalgalarından yararlanarak hayatlarını devam ettirecek donanımda hayvanlardır.

• Onlardaki bu özeliği keşfeden bilim adamları radar ve sonar gibi cihazları bulmuşlardır.

•Gemilerdeki sonar cihazları, yaydıkları ses dalgalarının yansıyıp geri dönme sürelerini ölçer ve yansımanın olduğu yüzeyin uzaklığını hesaplar.

•Denizaltılarda yön tespiti, batık gemilerin yerinin belirlenmesi, deniz dibi haritalarının çıkarılması da ses dalgalarının yansıması kullanılarak yapılmaktadır.

• Bu şekilde deniz derinliğinin, bataklık ve göllerin genişliği ölçülebilir.

•Sonar teknolojisinin balıkçılıkta kullanılmasıyla balık sürülerinin varlığı, hareket yönü, balık miktarı, hatta sürüde hangi balık cinsinden kaç ton bulunduğu bile öğrenilebilir.•Ultrason cihazından iç organların fotoğrafları çekilebilir.•Polis radarları aynı prensiple oto yolda hareket eden araçların hızlarını kontrol eder.Uçak ve gemilerdeki radar cihazları ile geniş bir bölgede bulunan varlıklar tespit edilebilir.

•Sesin Soğurulması: Sesin madde tarafından yutulmasına sesin soğurulması denir. Sesin soğurulması sesin başka bir ortama geçmesini engeller.

• Örn 1: Kar yağdıktan sonra etrafın sessizleşmesinin nedeni seslerin kar tarafından soğurulmasıdır. Dolayısıyla ses yansıtılamaz.

• Örn 2: Otomobilin motor sesini dinleyen şoför, otomobilin içinde motor gürültüsünü aynı şiddette duymaz.Bunun nedeni şoför ile yolcu kabini arasının sesi soğuran ve araba içine girmesini engelleyen cam yünü-keçe karışımı madde ile kaplanmasıdır.

•Sesin Yalıtımı: Dış ortamdan içeriye ses girmemesi veya içerideki sesin dışarıya çıkmaması için ses yalıtımı yapılır.

•Sinema, tiyatro, konferans salonu, okullarda, müzik odaları gibi mekanlarda ses yalıtımı gereklidir.

•Yapısında hava boşlukları bulunan köpük, sünger, taş yünü, cam yünü, ahşap yünü, kauçuk, keçe gibi maddeler kullanılır.

Ses Yalıtımı için;•Ses yalıtım malzemeleri zeminde, duvarlarda tavanlarda kullanılır.

•Çift cam, camlar arasında boşluk olduğundan iyi bir ses yalıtımı sağlar.

•Binaların iç yapılarının yankı oluşmasını engelleyecek şekilde düzenlenmesine akustik denir. Akustik bilimi sesin meydana gelişi, yayılması, duyulması ve özellikleriyle ilgilenir.

• Ses kayıt stüdyolarında,spor salonlarında, ofislerde, restoranlarda, radyo - tv stüdyolarında, düğün salonlarında, toplantı salonlarında, hava alanlarında, kontrol kulelerinde ve daha bir çok çalışma ortamlarında ses yalıtımı sağlamak için ses yalıtım malzemeleri kullanılır.

2012 pybs

1.

2012 pybs

2.

2013 pybs

3.

2013 pybs

4.

2014 pybs

5.

2011 pybs

6.

2009 sbs

7.

2009 sbs

8.

2010 sbs

9.

2010 sbs

10.